Hiritartasunaeta ikuspegimusulmanak

Hiritartasunaeta ikuspegi musulmanak

INSTITUTO DE ESTUDIOS SOBRE DESARROLLO Y COOPERACIÓN INTERNACIONALNAZIOARTEKO LANKIDETZA ETA GARAPENARI BURUZKO IKASKETA INSTITUTUAU N I V E R S I DA D D E L PA I S VA S C O - E U S K A L H E R R I KO U N I B E RT S I TAT E A

Hiritartasunaeta ikuspegimusulmanak

Hiritartasunaeta ikuspegimusulmanak

INSTITUTO DE ESTUDIOS SOBRE DESARROLLO Y COOPERACIÓN INTERNACIONALNAZIOARTEKO LANKIDETZA ETA GARAPENARI BURUZKO IKASKETA INSTITUTUAU N I V E R S I DA D D E L PA I S VA S C O - E U S K A L H E R R I KO U N I B E RT S I TAT E A

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 1

Lege-Zenbakia: BI-252-05Euskarazko itzulpena: Labayru IkastegiaDiseinua eta maketazioa: Marra, S.L.Inprimaketa: Lankopi, S.A.

INSTITUTO DE ESTUDIOS SOBRE DESARROLLO Y COOPERACIÓN INTERNACIONALNAZIOARTEKO LANKIDETZA ETA GARAPENARI BURUZKO IKASKETA INSTITUTUAUNIVERSIDAD DEL PAIS VASCO - EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEA

Edizioa eta egokitzapena:

Ekonomi Zientzien Fakultatea (UPV/EHU)Lehendakari Aguirre etorbidea 83 • 48015 BilbaoTfnoa.: 94 601 70 91 • Faxa: 94 601 70 40E-mail: hegoa@bs.ehu.es

Campus-eko Liburutegia, 138 kutxatila (UPV/EHU)Nieves Cano, 33 • 01006 Vitoria-GasteizTfnoa.: 945 01 42 88 • Faxa: 945 01 42 87E-mail: hegoa@vc.ehu.es

www.hegoa.ehu.es

Bantaba izeneko proiektuaren barruko argitalpena da honakohau. Zenbait baliabide eta jardueraren bitartez(webgunea –www.bantaba.ehu.es–, argitalpenak,jardunaldiak, ikastaroak, bideoak, irakas-gidak)Hegoak zera eskaini nahi du, heziketarako guneak,esperientzien elkartrukea, teknologia berrietan oinaritutakolanabesen bultzada, eta herritar sentsibilizazioaren alorrekoirakasteko proposamen berrien aplikazioa.

Proiektu hau babesten du:

Jatorrizko edizioa:Citizenship and Muslim perspectives –teachers sharing ideasIslamic Relief - Teachers in Development Education (Tide~ DEC, Birmingham)Irlanda 2003.

Oharra. Gidaliburu hau egin duen taldeak bi asmo izanditu: batetik, kultura arteko hezkuntzaren ildoan lanegiten jarraitu behar dela erakustea; eta, bestetik,norberarenak ez diren beste kultura batzuen gainekoikuspegi sinplifikatzaile eta homogeneizatzaileeiaurre egitea. Hori dela eta, Ikuspegi musulmanakadierazpide ezohikoa izan daitekeen arren, izenbu-ruari eustea erabaki dugu, mundu musulmaneandauden ikuspegi eta joera ugarien berri emateko.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 2

3

Argitalpen honek gizarte orokor eta independentean lan egiten duten irakasle eta eskolenpremiei erantzutea du helburu.

Nazioarteko gertaeren ondorioz, musulmanak eta euren erkidegoak komunikabideen jomu-ga izan dira, irailaren 11tik aurrera, batez ere. Islamari eta erkidego musulmanei buruzkomezu gogorrak jasotzen dituzten hitzak eta irudiak dira nagusi, eta, sarritan, aldeak eta bana-ketak sendotzen dituzte.

Kultura eta erlijio guztietako gazte asko testuinguru horretan hazten dira. Eskolek eta irakas-leek erronka handiari aurre egin behar diote, ikasleei euren balioak eta jarrerak aztertzekoaukera eskaintzeko eta inguruko munduaren eraginpean eta baldintzapean daudela onartzenlaguntzeko.

Irakasle askok, musulmanak ez zirenek, batez ere, ikuspegi musulmanak aztertzeko gogoazutelako garatu zen proiektu hau. Argi eta garbi geneukan profesional moduan genituen zere-ginak eta ikasgelan bertan egin beharreko hurbilketak hartu behar genituela kontuan. Izanere, prozesuan zehar sortutako iritziak jasotzen dira argitalpen honetan.

Hiritartasuna eta ikuspegi musulmanak lana bizigarria izango delakoan gaude. Horrela, bada,hausnartzeko aukera izango dugu eta hiritar guztiei lagunduko diegu gizarteko partaideakdirela sentitzen.

Tide~ eta Islamic Relief

Hiritartasunaeta ikuspegimusulmanak

Irakasleen iritziak

Eskerrak eman nahi dizkiegu Ingalaterrako Tide~ (Garapen Hezkuntzaren aldeko Irakasleak)eta Islamic Relief elkarteei, gidaliburu hau egiten eskaini diguten laguntzagatik eta erakutsiduten gogoagatik.

Lan honen argitalpenarekin, HEGOAk Europako beste testuinguru batzuetan sortutako mate-rial pedagogikoak hurbildu nahi ditu, ikasgelan egin beharreko lanerako garrantzitsuak etaberritzaileak izango direlakoan.

Hiritartasuna eta ikuspegi musulmanak asmo hori betetzera dator, kultur eta gizarte arlo-ko erreferentzia ugari eskaintzeaz gain, praktika interesgarrien berri ere emango baitigu.Gidaliburu hau egiteko prozesuan diziplina anitzeko talde batek hartu du parte, eta, horren-bestez, ikuspuntu kritiko eta konstruktiboa eskaintzen du, kultur aniztasunak gure gizartee-tan eta ikasgeletan sortzen dituen erronken aurrean.

Gure asmoa da material hau lagungarria izatea, desberdintasun ulertezinak aurkitzeko bainogehiago, giza eskubideak errespetatuko dituzten eta sormenezkoak izango diren moduaktopatzeko; izan ere, horrek ahalbidetuko du benetako hiritartasuna gauzatu ahal izatea.

Hegoa

Aurkezpena

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 3

4

Valerie Amos baronesaNazioarteko Garapenerako estatu-idazkaria

Milurteko honen erronka handia munduko txirotasuna desagerraraztea da.Dena dela, erronka hori lortu nahi badugu, borondatea izan behar dugu.Hori dela eta, Nazioarteko Garapenerako Sailak laguntza publikoa erdiestekokonpromisoa hartu du, Erresuma Batuan Garapena sustatzeko asmoz. Beraz,guztiontzat duen garrantzia eta esanahia ez ezik, guztiok izan dezakegunzeregina ere azpimarratzen da.

Islamic Relief agentziak eta Tide~ DEC sareak Birminghamen egin duten lanagoraipatu behar dut. Ikerlan hau, era horretako lehenengo ekimena,guztion inspirazio-iturria izango delakoan nago.

Ezker ona (jatorrizko ediziokoak)

Gure eskerrik beroena eman nahi diegu proiektu honetan parte hartu duten guztiei. Agiria prozesuan jorratutako gai guztien lagintxikia baino ez da.

Gai nagusiak zehaztu eta ikasgelako proposamenak garatu dituen taldea:

Shamin Akhtar – Escuela Saltley, Birmingham • Ashfaq Ahmed – Escuela Small Health, Birmingham • Tahir Alam– Escuela Park View, Birmingham • Maureen Barwell – Escuela St John Wall, Birmingham • Terry Curtis – EscuelaPark View, Birmingham • Manzoor Hussain – Escuela Park View, Birmingha • Phil Leivers – Coventry LEA • IdrisMears – Asociación de Escuelas Musulmanas • Rafique Mohammed – Escuela Al – Hijrah, Birmingham • AyshahNazir – Fundación para el Desarrollo de Yemen • Jerome Peat – Escuela Abbot Beyne, Burton on Trent • AbdarRazak Goodall – Islamic Relief • Jeff Serf – Universidad Wolverhampton • Balbir Sohal – Servicio de Apoyo aGrupos Minoritarios, Coventry • Louise Thomas – Servicio de Apoyo a Grupos Minoritarios, Coventry • NickWebster – Escuela Park View, Birmingham

Lan-taldeko laguntzaileak eta argitalpenaren idazleak:

Muhammad Miran - Islamic Relief • Elaine Miskell – Tide~ DEC, Birmingham

Honako hauei eman nahi dizkiegu eskerrak, prozesuan parte hartzeagatik:

Jonathan Benthall – Mundu islamikoan aditua den antropologoa • Chris Heder doktorea – Birminghameko apez-pikuaren aholkulari berezia • Muhammad Ibrahim – Southgate Eskola, Londresko iparraldea (Pobreziari eran-tzunez liburuaren egilea) • Tasneem Ibrahim – Hezkuntzaren Hiritartasunari buruzko Ikaskuntza Zentroa,Leicesterreko Unibertsitatea • Adeel Jafferi – Islamic Relief • Fazlun Khalid – Ekologiako eta IngurumenekoZientzietarako Fundazio Islamikoko zuzendaria • Imran Madden – Islamic Relief agentziako kide ohia •Mohammed Nawaz – Al-Hijrah Eskola, Birmingham • Lufti Ridwan doktore –Birminghameko UnibertsitatekoIkaskuntza Islamikoetako hizlaria • Adrian Sutton - Islamic Relief • Ros Wade – Oxfam eta Londresko South BankUnibertsitatea • Timothy Winter – Cambridgeko Unibertsitateko Ikaskuntza Islamikoetako hizlaria • JackieZammit- Tide~ DEC, Birmingham

Proiektu honek DFIDren babesa izan du.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 4

5

Shaikh Doctor M.A. Kaki BadawiUnibertsitate Musulmaneko zuzendaria, Londres

Benetako musulmanak munduko hiritarrak dira. Guretzat, euren bizimodua ez da ghetto bateramugatzen, ez da kanpoko mundutik at dagoen bizipen ahazkorra. Gogoan izan behar dugu gureProfeta (bakea berekin) 23 urtetatik 13 egon zela ministro, eta erlijio politeisten artean bizi izan zelaMekan. Hala ere, inoiz ez zuen muga fisikorik eta sozialik sortu bere fededunen erkidegoareneta auzokide areriotsuen artean.

Islamaren oinarrizko mezuak justizia, begirunea eta erantzukizuna sustatzen ditu.Gizalegez jokatu behar dugu guztiekin, euren etnia, sexua edo sinesbidea edozein dela ere.Guzti-guztiei begirunea zor diegu, bai eta edozein instituzio politiko eta soziali ere.

Azkenean, gure erantzukizuna seriotasunez eraman behar dugu geure ingurunera.Alak gure esku utzi du planeta hau. Administratzaileak garenez, planeta zaindu behar dugueta hurrengo belaunaldiari bere horretan utzi behar diogu, hobetuta ez bada, inolako kalterik gabe,bai, behintzat. Profetaren (bakea berekin) kezka nagusietakoa ingurunea zenez, honako hau esanzien bere jarraitzaileei:

“Eskuan zuhaitz-kimu bat baduzue, munduaren amaiera iragartzen duen kornetaentzuten baduzue eta zuhaitza landatzeko astia besterik ez baduzue,zuhaitza landatu.”

Era berean, gizon bat ere goraipatu zuen, egarriak zegoen txakur baten bizitza salbatu zuen eta.

Gizakiei dagokienez, honako hau dio Koran Sakratuak:

“Adanen seme-alabak ondratu ditugu.”

Beraz, guk geuk eman behar dizkiegu duintasuna eta begirunea gizon, emakume eta ume guztiei.

Hiritartasuna doktrina moral musulmanaren bihotzean dago. Ale bikain honek ikuspegi musulmannobleenak euren ikasleekin aztertzeko laguntza ematen die irakasleei.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 5

6

Testuingurua 6

Zergatik landu behar dira eskoletan ikuspegi musulmanak? 8

Komunitate musulmanak... 10

Islama, aztergai: oinarrizko sinesmenak eta jardunak 13

Irakasleek eta eskolek badute zer eginik? 16

Hiritartasuna – aukera bat? 18

Has gaitezen 20

1. kasu praktikoa:Musulmanen ekarpenak mundu modernoan 22

2. kasu praktikoa:Ikuspegi musulmanak eta ingurumena 26

3. kasu praktikoa:Komunikabideen eragina, aztergai 30

Baliabide erabilgarriak eta web guneak 34

Edukiak

“Globalizazioa, elkarmenpekotasuna eta antzeko gai nagusiak musulman arrunten begien bidez

aztertuz gero, gure ikuspegi orokorrak hobera egingo du seguruenik... “Hiritar globalei” buruzko

eztabaidari baliorik eransten badiogu, eragina izan dezakegu gure etorkizunari buruz hartzen

diren erabakietan, eragin hori txikia bada ere.”

Miran Madden, Islamic Relief

Mila milioitik gora musulman daude mun-duan, hau da, munduko biztanleen bosten bat diramusulmanak, gutxi gorabehera. Globalizazioaren bidez,kulturak eta erlijioak hurbildu egiten badira, musulmaneneta euren auzokideen arteko harremanak gero eta hobeakizango dira.

Azken hamarkadan, ordea, harreman horiek zakartu egindira honako gertaera hauen ondorioz, esate baterako:1990eko Golkoko gerra, Balkanetako eta Txetxeniakogatazkak, irailaren 11, Palestinako gatazka amaigabea etaAfganistango zein Irakeko gatazkak. Erresuma Batuan etaEuroparen gaineratikoan, babes bila datozen musulmanenkopuruaren inguruko beldurrek musulmanen aurkakojarrera edo islamofobia areagotu dute.

Inolako zalantzarik gabe, ezjakintasuna bera da arazoarenmuina. Jendearen balioen eta sinesmenen benetako izae-rari buruzko ezjakintasunak zenbaiten iritzia desitxuratzendu, eta islamofobia adierazgarri bat gehiago besterik ezda. Erresuma Batuan, etnia eta sinesmen anitzeko gizarte

baketsu eta bateratzailearen alde egiten dutenentzathonako hau da erronka handienetakoa: nola aurre eginezjakintasun horri.

Erresuma Batuko erkidego musulmanetan jende askodago beste batzuekin lan egiteko prest, erronka horri aurreegiteko orduan. Askorentzat ez da kontraesana musulmankonprometitua izatea eta hiritar britainiar aktiboa eta posi-tiboa izatea. Askok eta askok erraz-erraz onartu dute erli-jioan, etnian eta Erresuma Batuko hiritartasunean oinarri-tutako “nortasun konplexu ugariak” dituztela, eta bete-betean parte hartzen dute bizitzako arlo guztietan.

Familia musulman asko eta asko, ordea, baztertuta bizidira oraindik, etxebizitza eskasiaren ondorioz arazoakdituztelako, hezkuntzan porrot egin dutelako eta, zenbaite-tan, autoestimu eskasa dutelako eta atsekabetuta eta etsi-ta daudelako. Horrez gain, ezinbestean, erkidegoen artekotentsioak ere hartu behar ditugu kontuan.

Hainbat komunikabidek ere ez dute inolako laguntzarikeman gorabehera horiek konpontzeko. Eredu negatiboetan

Testuingurua

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 6

7

Prozesu honetan, zenbait topaketa egin dira WestMidlandeko irakasle-talde batekin, 2002/2003 ikasturtean seihilabetetik gora egon zirelako elkarrekin lan egiten.

12-14 urtekoen tarteko zicloa hasierako abiapuntua izan bazenere, txosteneko proposamen asko eta asko beste ziklo batzue-tan ere ezar daitezke.

8. orrialdean, irakasleek ikuspegi musulmanak landu egin behardirela adieraztean dituzten arrazoiak aztertu ditugu.Testuingurua eskaintzeko asmoz, erkidego musulmanaren zen-bait ezaugarri azaldu ditugu. 13-15 orrialdeetan, Islameko sines-men eta jardun nagusien laburpen zehatza egin dugu. Hurrengoatalean, ordea, irakasle eta eskolentzako inplikazioak izan ditu-gu aztergai. Horrez gain, irakasleek izan dezaketen zereginariburuzko iritziak eta hiritarren hezkuntzak eskaintzen dituenaukerak ere azaldu ditugu. Hiru kasu praktikoek hurbilketa era-ginkorren adibideak eskaintzen dituzte. 34. orrialdean, materialerabilgarria aipatu dugu, eta irakasleei azaldu diegu non jasodezaketen informazio gehiago.

Txosten hau ekimen txikia baino ez da. Agerikoa da, beraz,askoz gehiago landu beharra dagoela. Hausnarketak eta ondo-rioak ere eskaintzen dira, nola edo hala eztabaida pizten lagun-duko dutelakoan.

Zer da musulmana izateagaur egungo gizartean?

“Niretzat, oreka lortzea oso zaila da. 25 urteko ema-kume gaztea naiz eta, zahartu ahala, oreka hori lor-tzea are zailagoa dela konturatu naiz. Izan ere,“musulmanen aurkako” amuei etengabe aurre eginbehar diet, lan etikoa bilatu behar dudalako, osoondo aukeratu behar dudalako zer musika entzuneta zer arropa jantzi eta nire jokabidea egokia izanbehar delako beti. Oreka hori lortzeko ahaleginean,bidea oso pertsonala dela konturatu naiz. Nire etaJainkoaren artean dagoen bidea da eta, horrenondorioz, bide hori aukera pertsonala izan beharkolitzateke eta ez derrigorrezko aukera.

Islama erabili nahi dut pertsona hobea izateko, atse-gina izateko, ezagutza lortzeko, hurkoari laguntzeko,gainerakoak errespetatzeko eta gainerakoen erres-petua erdiesteko. Erratzen banaiz, gainerakoekinezin naizela hain kritikoa izan irakasten dit eta horiguztia eta gehiago egin beharko nukeela, prakakjantzi edo musulmanak ez diren adiskideekin barreegiten dudan bitartean. Ezaugarri horiek izateko eznaiz musulmana izan behar, baina badakit nire bide-an lagunduko didala.”

Ayshah Nazir, 2003ko apirila

* Garapenerako Hezkuntzaren aldeko Irakasleak (ikus 34. orrialdea).** Nazioarteko Garapenerako Saila.

oinarrituta, Britainia Handiko erkidego musulman gutxi ba-tzuetan baino ez dauden muturreko ikuspegiak azpima-rratzen dituzte sarritan. Izan ere, gutxitan azaltzen damusulman moderatuen ahotsa. Irudi desorekatu horrekerkidego guztietako jendea banatu dezake.

Guere testuinguruan ez ezik, “herri guztietan” ere aurreegin behar diogu iritziaren banaketari. Globalizazioak etaaurrekaririk gabeko elkarmenpekotasun orokorrak ageri-agerian uzten dute gizaki guztiok elkarrekin lan egin behardugula jasangarritasunez. Horrela, bada, gaur egungobelaunaldiek behar den moduko oinordetza utziko dieteetorkizuneko belaunaldiei.

Batera egindako lankidetza arrakastatsua izan dadin, begi-runea eta konfiantza izan behar dira nagusi, eta, alderdihoriek sustatzeko, askoz hobeto ulertu behar ditugu ikus-pegi desberdinak.

Mendebaldean kokatutako nazioarteko onegintza-erakun-dea denez, Islamic Relief agentziak zeresan handia izandezake irakasleek hiritartasunari buruz egiten dituztenmahai-inguruetan, ikuspegi musulmanak zeintzuk direnazaldu dezake eta.

Horrela, bada, Tide~* sarearekin eta DFIDrekin** bateralan egin du agentziak, txosten honen bidez amaitu denikerketa-proiektu laburrari hasiera emateko orduan.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 7

8

Gure gizartea gero eta anitzagoa da. Irakasleek etaeskolek erronka handiari aurre egin behar diote, gazteeibalioetsi egiten dituztela eta gizarte honetako hiritarrakdirela sentitzen laguntzeko.

Sarritan, eskolan bertan sortzen da gizarteko arlo guztie-tan harreman estuak eta iritzi positiboak garatzeko lehe-nengo aukera. Modu ezin hobean, eskolak “ezezagunari”aurre egiten dio eta ikasteko aukera paregabea da.

Proiektuan parte hartu duen irakasle-taldea ados zego-en, eskolek, ikasleei munduaren zentzua bilatzen lagun-tzeko orduan, benetako laguntza izan behar dutela adie-raztean. Dirudienez, gaur egun ez dago gaur egungogaiei buruzko ikuspegi islamiarrak eskaintzen dituenmaterialik.

Honako hau adierazi zuen irakasle batek:

“Irailaren 11ren ondoren, musulmanei etaerkidego musulmanei buruzko mezu eta irudinegatiboak izan dira nagusi. Gure ustez, osoegokia izango litzateke estereotipo horiekauzitan jartzen dituzten kasu praktiko positiboeiburuzko materiala aztertzeko aukera izatea.”

Irailaren 11ren ondorioz, eztabaida ireki ugari sortu diraikasgeletan, eta ageri-agerian utzi dute alde handiak

daudela sinesmen eta etnia desberdinetako taldeen iri-tzien artean.

Taldeko batzuek onartu egin zuten batzuetan tentsio han-dia eta gatazkak sortu direla “gai musulmanei” buruz hitzegitean.

Taldeko batzuek Ekialde Ertaineko krisia ere aipatu zuten(une horretan, Irakeko gatazka puri-purian zegoen). Horidela eta, eskoletako iritziak are gehiago banatu daitezke.Irakasle batek adierazi zuenez, arrazakeria moderatuaren“tantak gero eta ugariagoak” dira eta, horren ondorioz,“kulturaren inguruko sentsibilitaterik eza” handitu egin da.Beste irakasle baten esanetan, “gure eskolan ikasleen%20 Asiako musulmanak direnez integrazioaren erronkariaurre egin behar diogu egunero”.

Musulman asko dituzten eskoletako irakasleak beste gaibatzuek kezkatzen dituzte. Onartu egin zuten hainbat umemusulmanek ez dakitela ezer euren oinordetza islamiarra-ri buruz eta gertakari horrek eragina izan dezakeela eurenautoestimuan. Era berean, oso kezkatuta zeuden ikaslebatzuen arrazakeriagatik. Horrela, bada, euren buruari gal-detzen zioten zer egin zezaketen ikasleei beste ikuspegibatzuk aztertzen laguntzeko, borroka alde batera utzita.Jatorri desberdineko musulmanen arteko tentsioak ereaipatu zituzten. Asiako ikasleak eta somaliar etorri berriakdira horren adierazgarri.

Talde honen mahai-inguruetan, irakasleek gai ugaririburuz eztabaidatu zuten. Eskola batetik bestera, testuingu-rua eta lehentasunak aldatu egiten baziren ere, adostasu-na erabatekoa zen jorratu nahi zituzten gai nagusiei dago-kienez. Ondoren azaltzen diren ideiak zehaztutako gainagusi batzuen adierazgarri dira.

Zergatik landu behar dira eskoletanikuspegi musulmanak?

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 8

9

“Komunikabideek” batzuetansortzen dituzten estereotipoak

kolokan jartzea.

Erkidego guztiakelkartzeko aukerenberri ematea.

Gure etnian, erlijioan eta bizilekuanoinarritzen diren “nortasun ugariak”ditugula onartzea.

Gizarteratzea etaaniztasuna bultzatzea.

Hiritartasunaren zentzupositiboa sustatzea.

Judaismoak, Kristautasunaketa Islamak tradizio batzukpartekatzen dituztela onartzea.

Islamaren izaera moderatua bezaintolerantea ulertzea (izan ere, ume

musulman askok ez dakite horihorrela dela).

Kultur eskubideakmurrizteari aurre egitea.

Islamofobiarenhazkuntzari aurreegitea.

Zein da zure iritzia?

Ume musulmanenautoestimua handitzea,euren fedeari eta kulturariburuzko materialpositiboen bidez.

Erkidego musulmanetanhainbat gairi buruz dituztenikuspegi desberdinakbalioestea.

Ikasleen arteko iritzien banaketaauzitan jartzea, euren jatorriaedozein dela ere.

Thin Black Lines, Tide~ DEC, 1998

Zertarako landubehar diraeskoletanikuspegi

musulmanak?

“Mendebaldeko” etaIslameko ikuspuntuaskoren arteko loturakezartzea etaantzekotasunak daudelaonartzea.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 9

10

Komunitate musulmanak Erresuma Batuan...

Britainia Handiko 2001eko erroldan, jendearizein erlijiotakoa zen galdetu zitzaion; lehenen-goz egin zen horrelako galdera bat eta aukera-koa zen (aurreko erroldetan herritar musulma-nen gaineko estatistikak gutxi gorabeherakoakziren). Zehaztasun gehiago gura izanez gero,begiratu honako web orri hau:www.statistics.gov.uk/census2001

Erresuma Batua West MidlandsHerritarrak: 58.789.194 Herritarrak: 5.267.308

Kristauak 42.079.417 %71,80 3.823.235 %72,60Budistak 151.816 %0,25 9.760 %0,18Hinduak 558.810 %0,95 56.669 %1,08Juduak 266.740 %0,45 4.977 %0,09Musulmanak 1.591.126 %2,70 216.184 %4,10Sikh 336.149 %0,57 103.870 %1,97Beste batzuk 178.837 %0,30 10.895 %0,20ED/EE 13.626.299 %23,20 1.041.719 %19,80

Eskozia:(Gutxi gorabeherakodatuak)Eskoziako herritarmusulmanetarik erdiakGlasgow inguruan bizi dira. Oldham:

Jatorriz batez ere Pakistaneta Bangladeshekoak.

Bradford:Jatorriz batez ere Pakistan,Kaxmir eta Bangladeshekoak.

Leeds:Jatorriz batez ere Pakistan, India etaBangladeshekoak.

Leicester:Jatorriz batez ere Pakistan,Bengala eta Somaliakoak.

Ipar Irlanda:(Gutxi gorabeherakodatuak baino ez daude)Jatorriz batez erePakistan, Bangladesh etaarabiar herrialdeetakoak.

Luton:Jatorriz batez ere Pakistaneta Bangladeshekoak.

Londres: inguruakLondres erdialdean gertatzen denantzera, hainbat komunitate musulmandaude. Waltham Forest, Brent, Redbridgeeta Ealing leku esanguratsuak dira.

Londres: erdialdeaBritainia Handiko komunitate musulman anitzenada. Asko Bangladeshekoak dira jatorriz (batezere, Tower Hamlets inguruan daude).Birmingham:

Jatorriz batez ere Pakistaneta Kaxmirrekoak. Kaxmirrekodeserriratuen komunitaterikhandiena Birminghamen dago.

Gakoa:

West Midlands (beste inguru batzuk):Walsall: 5,4%Sandwell: %4,6East Staffordshire: %4,0Coventry: %3,9Stoke-on-Trent: %3,2Dudley: %2,5Redditch: %2,4

%1,2

%98,8

%11,1

%89,9%16,1

%83,9%3,0

%97,0 %11,0

%89,0

%0,2

%99,8

%0,7

%99,3

%14,6

%85,4

%6,4

%93,6

%11,7

%88,3

%85,7

%14,3

% herritar musulmanak

% beste batzuk

Gales:Jatorriz batez ere Somalia,India, Pakistan eta Yemenekoak.

Oharra: Britainia Handiko biztanleen %3,1 dira musulmanak.Iturra: National Statistics Online, 2001eko errolda.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 10

11

...Estatu espainolean...

• Komunitate eta Elkarte kopurua: 235

• Biztanle musulmanak Espainian: ez dago datu ofizialik

• Komunitate IslamiarrenBatasunaren arabera (UCIDE): 500.000

• Erakunde Erlijioso Islamiarren Federazioaren arabera (FEERI): 1.000.000

• Erakunde Erlijiosoen Erregistroa 1981eko urtarrilaren 31n sortuzen, Erlijio Askatasunari buruzko Legearen bosgarren artikuluagaratzen duen Errege Dekretuaren bidez.

• Inskripzioa erakunde interesdunak hala eskatuta egiten da. Elizak,konfesioak, komunitate erlijiosoak, ordenak, kongregazioak, institutuerlijiosoak, elkartze-erakunde erlijiosoak, elkarteak, fundaziokanonikoak eta federazioak erregistratu daitezke.

• Nahitaez bete beharreko betekizunak hauek dira: sorrera agiria,erakundearen izena, helbidea, helburu erlijiosoak, funtzionamenduaraubidea eta erakunde ordezkariak.

Iturria: El País, 2004ko maiatzaren 17a.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 11

12

Iturria: www.adherents.com 2002 (munduko erlijioeiburuzko estatistikak jasotzen dituen web orriindependentea).

...eta munduan

Munduko erlijio nagusiak

Islama munduko bigarren erlijio handiena da, bai eta arinen hazten dena ere. Indonesia, Pakistan, Bangladesh eta Indiadira biztanle musulman gehien dituzten herrialdeak, 100na milioi dituzte eta.

Mendebaldeko herrialde askotan ere, musulman ugari bizi dira. Estatu Batuetan, esate baterako, 5,7 milioi musulmandaude gutxi gorabehera (juduak beste); Frantzian, 4,5 milioi inguru; Alemanian, 2,5 milioi inguru; eta Erresuma Batuan,1,6 milioi.

Iturria: 2001 S.A. Understanding Global Issues.

Giltzarria: musulmanen ehunekoa,biztanle guztiak kontuan hartuta:

Beste batzuk %3Erlijio natiboak %3

Kristautasuna %33

Islama %22

Hinduismoa%15

Ez-erlijiosoak%14

Budismoa%6

Txina tradizionala%4

1 baino gutxiago

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 12

13

Islama, aztergai:Oinarrizko sinesmenak eta jardunak

Islamaren sorrera

Hona hemen Islameko sinesmen eta jardunen oinarriak:

1. Jainkoaren agerkundea – Ala Ahalguztidunaren orientazio zuzena (Ala Jainkoa da ara-bieraz).

2. Mahoma profetaren (pbuh*) bizitza –adibidea (sunnah) eta esaerak (hadith)–.

Musulmanen ustez, 23 urtez Ala Ahalguztidunak Bere Borondatearen berri eman zionMahoma profetari (pbuh), musulmanen Liburu Santua den Koran Sakratuaren bidez.

* Pbuh (Bakea berekin). Horra hor musulmanek, euren maitasuna adierazteko, Mahomaren(pbuh) edo beste profeta baten izena aipatzen denean esaten duten otoitza.

Jainkoaren Plana

Ala Ahalguztidunak den-dena sortzen du unibertsoan.

Zer esan dezakegu Ala Ahalguztidunari buruz?

Esan: “Bera da Ala! Bakarra,

Ala, Betierekoa,

Ez du sortu eta ez da sortua izan

Ez du parekorik.”

(KORAN SAKRATUA, ZINTZOTASUNAREN KAPITULUA 112)

Era berean, honako hau ere sinesten dute musulmanek:

• Ala Ahalguztiduna guztion gidari izan da beti, eta, aingeruen bidez, bere agerkundearen berrieman zien profetei edo bereziki aukeratutako mandatariei.

• Profeta guztien oinarrizko irakaspena berbera izan da beti:

. Ala Ahalguztidunari men egitean, gizakiaren arimak bakea lortzen du eta pertsona berezkoharmonian dago sorkuntzaren gaineratikoarekin (fitra).

• Mineralei, landareei eta animaliei ez bezala, gizakioi men egiteko edo matxinatzeko borondateaeman digute, eta guztiok egin behar diogu aurre proba horri.

• Bidalitako profeta guztiak jarraitu beharreko ereduak dira gizakiontzat. Bakearen eta maitasuna-ren bidera daramate jendea, otzantasunaren eta Alaren adorazioaren bitartez. Horrela, bada,betiereko bizitzarako prest egongo dira, hau da, bakearen bizilekurako.

• Profetek jendeari irakatsi zioten nola aurre egin Deabruaren tentaldiei eta niaren xuxurla bere-koiei. Euren mezuak fededun asko erakartzen bazituen ere, profetek aurkakotasun bortitza aur-kitu zuten askotan.

• Gizakien historia, zibilizazioen goraldia eta beheraldia, beraz, profetek sustatutako Jainkoarendeiak erakarritako eta gaitzetsitako jendearen historia da.

• Mahoma profeta (pbuh) azken profeta izan zen, bai eta aldez aurretik egondako guztien berme-emailea ere. Gizaki guztion mesederako bidali zuten profeta.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 13

14

Islamaren historia laburra Mahoma profetaren(pbuh) garaitik

Mahoma profeta (pbuh) Mekan jaio zen g.g.ko* 579.urtean, eta Abraham profetaren familiaren oinordekoazen. Txiki-txikitan umezurtz geratu zen, eta artzainlanetan eman zuen haurtzaroa. Ondoren, merkatariizateko prestatu zen. Hazi ahala, pertsona zintzoa,konfiantzakoa, osoa eta jakintsua zela erakutsi zuen.25 urte zituela, Khadijahren proposamena onartuzuen. Negozio-emakume aberatsa eta alarguna zen.Mahomak (pbuh) aldez aurretik lan egin zuen bera-rentzat, eta bere nortasunak txundituta utzi zuen. 26urte egon ziren ezkonduta eta oso zoriontsuak izanziren. Khadijah hil ondoren, Mahoma profeta (pbuh)berriro ezkondu zen zenbait aldiz eta oso zoriontsuaizan zen.

Berez, oso begieslea zen. Mahomak (pbuh) sarritanhausnartzen zuen bere garaiko gizarteko gaitzeiburuz. 40 urte zituela, Mekaren inguruan zegoenmendi bateko haitzulo batean, Mahoma profetak(pbuh) lehenengo goi-agerkundea jaso zuen.Hurrengo 23 urteetan, agerkundeek jarraitu egin zuteneta Koran Sakratua eratu zuten. Hasiera batean,Mahoma profetak (pbuh) mezu monoteistaren etagizartea eraldatzeko deiaren mehatxupean zeudenenjazarpena jasan zuen. Gero, Medinara joan zen berelehenengo jarraitzaileekin. Mahomak (pbuh), ordea, ezzuen etsi eta, g.g.ko 632. urtean hil zenean, Arabiakopenintsula osoa zegoen Islamaren eraginpean. 100urtean zehar, Islamaren eragina Indiako iparraldetikhedatu zen ekialdean, eta Gibraltarreraino iritsi zenmendebaldean.

Hurrengo 1.400 urteetan, estatu musulman askok egindute gora eta behera; esate baterako, Asiako InperioMoghula eta Ekialde Ertaineko eta Europako otoman-darrak. Erudizio musulmanari eta bizitzako arlo guztie-tan egindako ekarpen handiari esker, mundua aurre-rapenaren eta oparotasunaren lekuko izan zen.

* g.g. Gure garaiko.

Zeintzuk dira Mahoma profetak irakatsidituen sinesmenak eta jardunak?

Fedearen zazpi artikuluak:

1. Ala Ahalguztidunean sinetsi.

2. Gizakiei bidalitako profeta eta mandatari guz-tietan sinetsi (batzuen izena badakigu zeinden; beste batzuena, ordea, ez).

3. Alaren liburu guztietan sinetsi; esate baterako,Musa (Moises), Dawud (David) eta Isa (Jesus)profetei bidalitako liburu guztietan, bai etaMahoma profetak (bakea berekin) jasotakoKoran Sakratuan ere.

4. Aingeruetan sinetsi.

5. Predestinazioan (qadar) sinetsi.

6. Azken judizioko egunean sinetsi.

7. Betiereko bizitzan sinetsi.

Hona hemen Islameko jardunaren bostzutabeak:

1. Fedearen aitorpena (Shahada). Ala Ahalguz-tiduna besterik ez dela gurtu behar etaMahoma (pbuh) bere Mandataria dela sines-tea.

2. Otoitzaldia (Salat). Egunero egin beharrekobost otoitzaldiak (egunsentia baino lehen,eguerdiaren ostean, arratsalde erdian, eguzkiasartu ondoren eta gauean).

3. Baraua (Saum). Ilargi-urteko bederatzigarre-na den Ramadaneko hilean egin beharrekobaraua.

4. Ongizate-kuotak (Zakat). Eman beharrekolimosnak (ilargi-urte batean metatutako abe-rastasunaren %2,5).

5. Erromesaldia (Hajj). Ilargi-urteko Du-l- Hijjaizeneko hilean Mekara egin beharreko errome-saldia.

“Musulmana” hitz arabiarra da, eta JainkoarenBorondateari men egin den pertsonaz ari da.

“Islama”, arabieraz, otzantasunaren bidez lortutakobakea da.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 14

15

Labur-labur, Islameko printzipio orokorrekbizitzako arlo guztietarako eskaintzen dutenorientazioa

Islameko printzipio orokorrek Koran Sakratuan etaMahoma profetaren (pbuh) sunnahean dute jatorria.Biak arreta handiz lotu zituzten. Musulmanen ustez,orientazioa eskaintzen dute, jaiotzatik heriotzara arte,une oro eta bizitzako arlo guztietan.

Izan ere, mundu islamikoak ekarpen handiak eginditu mendebaldeko gaur egungo zibilizazioan, hona-ko arlo hauetan: literatura, filosofia eta historia, arki-tektura eta artea, medikuntza, zientzia, teknologiaeta negozioak, eta merkataritza.

Labur-labur esanda, ezagutza eta jakituria bilatzeamusulmanen lehentasun nagusia izan da betidanik.

Hezkuntza: “Ezagutza bilatu, jaio zarenetik hil arte.”(MAHOMA PROFETA)

Hiritartasuna: “Auzokoa goseak hiltzen dagoela,sabela beteta lo egiten duena ez da gutarra.”(MAHOMA PROFETA)

Politika: “Jainkoak ez du gizakien izaera aldatzenharik eta gizakiek barruan dutena aldatu arte.”

Giza eskubideak eta erantzukizuna: “Ez emanminik inori eta inork ez dizu minik emango.Gogoan izan JAINKOAREKIN egongo zarela etaBERAK zure egintzen berri izango duela.”(MAHOMA PROFETAREN AZKEN SERMOIA)

Justizia sozio-ekonomikoa: “Alak ahaideekiko jus-tiziaren, ongintzaren eta eskuzabaltasunarenalde egiten du. Lizunkeria, gaitzesgarria etazapalkuntza debekatzen ditu. Erregutu egitendizue. Horrela, beharbada, ohartaraziak izatekoaukera eskainiko duzue.”(KORAN SAKRATUA - 16:90)

Ingurumenaren oinordetza: “Berari esker zareteoinordekoak lurrean. Sinesten ez duenak sines-gogortasunaren ondorioak pairatuko ditu. Si-nesgogortasunak bere arimari egingo dio kalte.”(Koran Sakratua - 35:39)

Izpirituaren borroka (edo Jihad fi al Nafs) – “nimaltzurrenaren” aurkako borroka: “Dohatsuaarazten duena (arima)”. (KORAN SAKRATUA - 91: 9)

Honako hau esan zuen Mahoma profetak (pbuh):

“Nire bidea bide nagusia da”.

Zer da musulmana izatea gaur egun?Zergatik ote daude hainbeste iritzidesberdin musulmanen artean?

Mila milioi musulman daude eta gizakien familia-zuhaitzeko adar guztietan dute jatorria. Urteko Hajjerromesaldian, esate baterako, Asiako, EkialdeErtaineko, Afrikako, Europako eta Amerikakomusulmanak elkartzen dira Mekan, denek bateraotoitz egiteko.

Munduko musulman gehienek lehen aipatutakosinesmen eta balio berberei eusten diete. Hala ere,ideia desberdinak ere badaude. Hona hemen arra-zoiak:

• Jendeak bere erara interpretatzen du Islamekodoktrina.

• Erlijio guztietan gertatzen den bezala, musul-manek ezagutza, ulermen eta konpromisomaila desberdinak dituzte. Euren ingurune kul-turalaren eraginpean daudenez, beste modubatera bizi dute euren fedea.

• Honako hau esan zuen Mahoma profetak(pbuh): “Musulman guztiak gorputz bat izanbeharko lirateke: inork minik sentitzen badu,gainerakoek ere sentitu beharko lukete”. Bestemusulman batzuen oinazeak era guztietakoeraginak izango ditu musulmanengan, edonondaudela ere.

• Musulman guztiek ez dituzte Islameko idealsakonenak kontuan hartzen.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 15

16

Aurreko orrialdeetan, gaur egun eskolak eta irakasle-ak zer testuingurutan ari diren lanean aipatu dugu. Ikuspegi horigarrantzitsua izan da proiektu honetarako. Gero eta globalagoa,anitzagoa eta elkarmenpekoagoa den gizartean bizi garenez,gure etorkizuneko garapenean (eta iraunkortasunean) eraginaduten zenbait gai sortzen dira. Irakasle-taldeak zenbait gai nagu-si zehaztu ditu mahai-inguruetan:

• “Nolako gizartean bizi nahi dugu?”

• “Zer balio eta printzipio ikusi nahi ditugu honen guztiarenoinarri gisa?

• “Zer egin dezakegu irakasleok etnia eta sinesmen anitzekogizarte honen garapena egokia izateko eta zer egin deza-kegu hiritartasunari zentzu berria emateko?”

Eztabaida guztien ostean, adostasuna lortu genuen. Argi etagarbi dago hezkuntza-sistemak, oro har, eta ikastetxeek, batezere, zeregin garrantzitsua dutela “hiritartasunari zentzu berriaemateko” orduan, eta beste batzuek ere (sektore publikoak, pri-batuak eta boluntarioak) euren zeregina betetzen dutela proze-su horretan. Dena dela, guk, irakasleok, kulturatekotasunareninguruko kontzientziazioa sustatu behar dugu eta zeregin eraba-kigarria dugu arlo horretan.

Eztabaidari begira, Bhikhu Parekhren presidentetzapeko EtniaAnitzeko Britainia Handiaren Etorkizunari buruzko Batzordeakaurkeztutako ondorioak oso garrantzitsuak izan dira. Aurkikuntzok

ikastetxeen eta euren curriculumaren zereginaoso garrantzitsua dela azpimarratzen dute.

Bhikhu Parekh haratago joan zen Tide~ sareak2001eko ekainean egindako Biltzarrean, etacurriculumak garatu beharko lituzkeen “gaitasu-nei” buruz duen iritzia eman zuen.

Gure ikuspuntutik, “gaitasun” hauek ikasleenheziketa beharrizanei buruz genituen lehentasu-nak eta sentimenduak oso argi eta labur adie-razten zituztela uste genuen.

Irakasleek eta eskolek badute zer eginik?

Zer eskaini beharko lukehezkuntzak…?

Bhikhu Parekhren ustez (Etnia Anitzeko Bri-tainia Handiaren Etorkizunari buruzko Ba-tzordeko presidentea), honako hau sustatubehar du hezkuntzak:

❏ desberdintasunekin bizitzeko gaitasuna

❏ aniztasunean eta desberdintasuneangustura egoteko gaitasuna

❏ justiziaren zentzu sakona

❏ gizatasunaren zentzua

❏ pentsaera kritiko eta independenterakogaitasuna

❏ gure nortasun ugariekin bizitzekogaitasuna

Zein da zure iritzia?

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:17 Página 16

17

Gure ustez, zer lortu behar dute gazteek ikuspegi musulmanakaztertzen dituen ariketa honen bidez?

Ikuspuntu aberatsagoa izatea

Uste sendoak auzitanjartzeko borondate ona

izatea

Ideia eta ikuspegi berriakonartzea Bizimodu, kultura eta sinesmen

desberdinak onestea

Iritziak adieraztekokonfiantza eta

gaitasunak izatea

Aurreiritziakdetektatzeko

trebetasuna izatea

Loturak ezartzeko etaantzekotasunei erreparatzeko

trebetasuna izatea

Musulmanek gure gizarteanegin duten ekarpen aberatsa

onartzea

Gure iritzia eta beste batzuenabalioetsi egiten direla sentitzea

(desberdinak badira ere)

Edozein sinesmen edoerkidegotan dagoen

aniztasunaren inguruankontzientziatzea

Ikertzeko gaitasunaizatea

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 17

18

2002ko irailetik aurrera, Britainia Handikoeskolek Hiritartasunari buruzko curriculum berria dute.Presioen eta lehentasunen ondorioz, erronka handia izanbada ere, irakasle askok aukera egokia dela adierazi dute.

Proiektu honetan, ariketen ahalmen bereziari buruz ezta-baidatu nahi genuen Hiritartasunari buruzko curriculuma-ren bidez, bai eta praktikan izan zitzakeen ondorioei buruzere. Era berean, xehetasunez eztabaidatu genuen nolakoekarpenak izan zitzaketen ikuspegi musulmanekHiritartasunearen arloan bertan eta curriculumeko bestearlo batzuetan (ikus ondoren azaldutako zenbait ideia).Bagenekien curriculumean sortu ahala aukera gehieneskaintzen zituen hurbilketa izango zela eraginkorrena.Esate baterako, komunikabideek gizartean duten zereginaaztertuz gero (Hiritartasuna bigarren zikloan), aukeraparegabea izango genuen gaur egungo gaiak nola trata-tzen diren zenbait ikuspegitatik aztertzeko.

Taldeko irakasleek ikuspuntu sendoak adierazi zituztenikuspegi musulmanei buruzko lana isolatzean sortzen denarriskuaren gainean. Gure ustez, arlo hori lanetik apartejorratuz gero (edo Hiritartasunaren bidez bakarrik jorratuzgero), mezuak ez ziren oso erabilgarriak izango, eta des-berdintasuna eta bazterketa nabarmendu egingo ziren.Nolanahi ere, bagenekien zenbait ikuspegiren plangintzazehatzagoa egin behar genuela eta ikasteko aukera horiekezin zirela zoriaren edo ikasle baten interes bereziarenmenpe utzi.

Proiektu honetako esperientzia kontuan hartuta, argi etagarbi dago irakasleek laguntza eta konfiantza handiagoaizan behar dutela euren lanbidea garatzeko orduan, eurengaitasunak hobetu nahi badituzte eta ikuspegi desberdineizein gai gatazkatsuei buruzko eztabaidak egin nahi badi-tuzte.

Hiritartasuna – aukera bat?

“Bai, Hiritartasunaren arloak aukeraparegabea eskaintzen dit ikasleekinikuspegi musulmanak aztertzeko… Hala ere,ez dakit nola jorratu gai hori. Musulmana eznaizenez, oso kezkatuta nago txarto dagoenzerbait esan edo egin dezakedalako…edo iritziak gaizki ulertu daitezkeelako…Hori dela eta, arreta handiz lantzen dutgai hori…”

Lan-taldeko irakaslea

Hiritartasuna: ikasketa-egitaraua.Bigarren zikloa

Nazio, eskualde eta erlijio aniztasuna eta nortasunetnikoak Erresuma Batuan, eta elkarrekiko begiru-nearen eta ulermenaren premia.

Arazoak gizalegez konpondu beharraren garrantzia.

Komunikabideen eragina gizartean.

Mundua, erkidego globala; eta horren ondoriozpolitikan, ekonomian, ingurumenean eta gizarteansortutako inplikazioak.

Topiko politiko, izpiritual, moral eta sozialei, kultu-rako gaiei, arazoei eta gertaerei buruzko hausnar-keta; informazioa eta iturriak aztertuta.

Irudimenaren erabilera, beste pertsona batzuenesperientziak kontuan hartzeko eta norberarenakez diren iritziak aztertu, adierazi eta azaltzeko.

Ikuspegi musulmanei buruzko lana oso lagunga-rria izango da, Hiritartasunari buruzko curriculu-maren alderdi hauei eta beste alderdi batzueibegira.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 18

19

Islamak abiapuntu asko eskaintzen ditu:

❏ Islameko balio-sistema ekologiko eta etikoak ohiko bizimodujasangarriei eutsi die munduko giro gogorrenetako batean.

❏ Mundu musulmana sarritan bizi izan da inolako arazorik gabekultura aniztasunarekin eta aniztasun erlijiosoekin batera.

❏ Ohiko gizarte musulmanek teknologia, hezkuntza eta sistemapolitikoak hartu dituzte, euren bizimodua hobetzeko etagarapenaren erronkei aurre egin ahal izateko.

❏ Mendebaldeko mundua eta mundu musulmanaelkarmenpekoak dira, merkataritzari eta baliabideei begira.

❏ Erresuma Batuko musulmanek ekarpen adierazgarriakegin dituzte Britainia Handiko gizartean.

❏ Historian zehar, musulmanek ekarpen handiak egin dituztegarapen teknologiko, zientifiko eta artistikoari begira.

Ikus 24. eta 25. orrialdetako kasu praktikoak,irudidun adibide batzuk agertzen dira eta.

Arkitektura islamikoaren adibidea Alhambran,Granada.

The Muslim NewsBikaintasunaren sariak

…curriculumaren bidez

Gai askori buruzko lan egiteko aukera badago.Hona hemen ideia batzuk:

Taldekako bilerak

Fedeari buruzko zenbaitikuspegi, moralak eta

unibertsalak

Erlijioa

Islameko doktrinak.Beste sinesmen

batzuetako doktrinekindituzten loturak

Geografia

Garapenari buruzkogaiak eta ikuspegiak

musulmanak nagusi direnherrialdeetan, testuinguruglobala kontuan hartuta

Matematikak

Islamismoak algebrako,trigonometriako eta geometriako

alderdi askotan egin duenekarpena (horren adibideakagertzen dira arkitekturan

eta arte islamikoan)

Hezkuntza pertsonala etasoziala eta osasun-hezkuntza

Garbiketari eta norberarenerantzukizunari buruzko

doktrina islamikoaGiza eskubideak eta ikuspegi

musulmanak

…

Historia

Inperio musulmanen goraldiaeta beheraldia

Iraganeko kolonialismoareneta arrazakeriaren

esperientzietatik ikasten

Arte eta lanbideak

Kaligrafiaren,eltzegintzaren,

bitxigintzaren etaalfonbragintzaren

tradizio islamiarrak

Navid Aktar telebista-ekoizleindependentea da, eta Islamariburuzko irudi positiboa ematendu bere lanetan.

Reem Shafiq, BBCn zegoeniragandako denboraldian, etaIslamak hezkuntzari garrantzihandia ematen diolaazpimarratu zuen.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 19

20

“Gizarteratzea”, “Kulturartekotasuna” “AukeraBerdintasuna”. Horra hor azken urteotako hezkuntza-agendaren lehentasun nagusiak. Irakasleek ondotxo daki-te ikasgelan bertan hurbildu beharra dagoela, ikasle guz-tien premiei erantzuteko. Beraz, ikastetxe gehienek espe-rientzia eta praktika nahikoa izango dute, irakasleoi ira-kaskuntzaren bidez ikuspegi desberdinak bilatzen etaerabiltzen laguntzeko.

Gida hau moldatu duen taldeko irakasleak ikasle musul-manak zituzten eta ikasle musulmanik ez zuten eskoleta-koak ziren. Bagenekien ikuspegi musulmanak lantzekoabiapuntua eta lehentasunak testuinguru desberdinbezain garrantzitsu horien arabera aldatuko zirela, eta ira-kasleek etengabe erabili behar zutela euren sen profesio-nala, hurbilketa bereziak euren nahierara bideratzeko.

Orrialdeotan, nahiz eta ezaguera-arlo hau zabal eta kon-plexua izan, oinarrizko printzipio batzuk eskaintzen diz-kiegu ikuspegi musulmanei buruzko lana sustatzeko prestdauden ikastetxe eta irakasleei. Hainbat besteren antzera,ikuspegi musulmanak aldatu eta garatu egiten dira.Anitzak dira eta gaur egungo gaien testuinguruan aztertubehar dira. Hori guztia kontuan hartuta, badakigu curricu-lumaren plangintza oso garrantzitsua dela, irakasleen lan-kidetzan eta hausnarketan oinarritzen den sormen-proze-sua da eta.

22-33 orrialdeetan, ikasgelan bertan egindako hurbilketakalderatzeko hiru adibide zehatzago agertzen dira. Adibi-deok ez dira derrigorrezko proiektuak, egin daitekeenarenlaginak baizik. Ideiok zure plangintzan erabili ahal izangodituzu.

Has gaitezen

Irakasleentzako galderak

Gure eskolak:

1. Ikuspegi desberdinen (ikuspegi musulmanakbarne) premiaren eta garrantziaren ingurukokezka sustatzen du irakasleen artean?

2. Irakasleen trebetasunak eta konfiantza susta-tzeko (eta ez ahultzeko) laguntza erabilgarriaeskaintzen du?

3. Aldian-aldian ideiak trukatzeko aukera ematendu eta langileen arteko harreman onak susta-tzen ditu hausnartzeko aukeren bitartez? (bali-teke hain erabilgarriak ez izatea “aditu” baten“inputa” eskaintzen duten saioak).

4. Material erabilgarriei, web orriei... buruzko in-formazioa koordinatzeko sistemaren bat es-kaintzen du, irakasle guztiek informazio horieskuratzeko aukera izan dezaten? Sail batekhori guztiori antolatu lezake.

5. Eskolako bizimoduan ikuspegi desberdinakbalioesten eta onartzen dituen giroa sortzekolan egiten du? Esate baterako, material grafi-koen, bileren... bitartez.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 20

21

☺ Ikuspuntu eta iritzi guztiak balioestendituen giroa sortu.

☺ Galderak egiteko eskatu.

☺ Ikasleei laguntza eman, taldean bertaneuren ikuspegiak beste batzuekin trukatuditzaten.

☺ Ikasle-taldeei eskatu euren ikuspuntuaketa gomendioak beste batzuen aurreanazaltzeko eta arrazoitzeko.

☺ Gai berriak azaldu modu erakargarrian;esate baterako, pertsonen edoerakundeen aipamenen, egunkarikoartikuluen, marrazki bizidunen... bitartez.

☺ Zenbait ikuspegi musulman irudikatu etaaztertu.

☺ Ikuspegi musulmanak eta beste ikuspegibatzuk aztertu.

☺ Ikasleei lagundu antzeko alderdiak etaalderdi desberdinak antzematen; esatebaterako, zeintzuk diren ikuspegimusulmanen eta beste ikuspegi batzuenartean dauden antzekotasunak.

☺ Zure iritzi batzuk azaldu… zure zalantzak,batez ere. Oso egokia izan liteke taldeareneztabaidari begira.

☺ Ikasleei lagundu gaiak testuinguru zabaleta orokorragoan aztertzen.

� “Adituarena” ez egitea. Batzuetan, ondodago “ez dakizula” onartzea.

� Irakaslea eztabaidaren hizpide ez izatea.

� Eztabaida ez manipulatzea, “erantzunzuzena” lortu ahal izateko.

� Ikuspuntu arrazistak edo probokatzaileakinolako arrazoirik eman gabe ez gaitzestea.Dena dela, beste ikuspuntu batzuk ereentzun beharko dira.

� Borrokaren beldur ez izatea eta bestebatzuei aukera hori emateko beldurrik ezizatea, zenbait argudio entzun egiten direlabermatzeko.

� Estereotipoak ez sendotzea. Ikasleekestereotipo horiek auzitan jartzen dituztenalderdiei buruz hausnartu behar dute.

� Alienazioa ez sustatzea “eurak eta gu” etaantzeko hitzen bidez. Bateratzailea izanbehar zara.

� Ikasle musulmanak “kinka larrian” ez jartzea(ikasgelako talde anitz batean). Eurenahotsa eztabaidetan entzuten dela bermatubehar duzu.

� Zorrotzegia ez izatea zure plangintzaegiteko orduan. Batzuetan, bat-batekoeztabaidak izan ohi dira onenak.Horretarako aukera eman, beraz!

Honako hau egin behar da… Hobe da…

Zenbait aholku erabilgarri…

Zer hartu beharko genuke kontuan?

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 21

22

Islamaren sorreratik bertatik, musulmanjakintsuek ekarpen esanguratsuak egin dituzte ezagu-tzaren munduan. Izan ere, VII. mendetik XV. mendera,musulmanek eurek eraman zuten giza zibilizazioarenzuzia. Inperio Erromatarra erori ondoren, Europa letar-gian murgildu zen. Musulman jakintsuek, ordea,Antzinako Greziako eta Erromako jakituria klasikoarieutsi zioten. Ezagutza-egarriaren ondorioz, musulma-nek aurrerapen ikusgarriak egin zituzten hainbat etahainbat arlotan; esate baterako, matematiketan, astro-nomian, geografian, medikuntzan, fisikan, kimikan, bio-logian, botanikan eta albaitaritzan. Sinesmenen jato-rrian batasuna zegoela jakin zutenetik, musulmanjakintsu askok diziplina akademikoen artean zegoenhurbiltasunari erreparatu zioten. Hori dela eta, oso ohi-koa zen mediku batek matematiketan, filosofian edoastronomian jardutea. Zibilizazio musulmanaren goren-go mailan, erudizioak bete-betean asmatu zuen,mundu zabaleko jendearen energiak eta jakituria bate-ratu baitzituen. Hiri musulman askotan, nazioartekobenetako hiritartasuna zegoen. Musulmanek bestebizimodu batzuekin zuten abegitasunari eta toleran-tziari esker, jatorri erlijioso eta etniko askotako jendea-ren arteko elkarreragina sustatu zen.

900 urtez ia-ia aitzindaritza intelektualean egon ondo-ren, ordea, barruko iskanbilek eta norberaren gogobe-tetasunak geldialdia eta, ostean, gainbehera eraginzuten.

Nolanahi ere, egiaztatu egin daiteke musulman jakin-tsuek Bagdadetik, Espainia musulmanetik, Kairotik etaantzeko egoitza nagusietatik garatutako aurrerapenakEuropako “Berpizkundearen” (biziberrialdi intelektuala-ren) oinarria izan zirela Erdi Aroan. Horren ondorioz,Iraultza Industriala sortu zen eta, ondoren, gaur egun-go lorpen zientifiko eta teknologikoak agertu ziren.

1. Giza Eskubideak, Hiritartasuna eta Islama,aztergai

Ikasleak taldetan antolatu eta taldeei eskatu hurrengoorrialdeko agiri bana irakurtzeko. Horri buruz eztabaida-tzeko eta gizarte bakezale bezain anitzaren oinarri direnprintzipio nagusiak zehazteko eskatu. Ondoren, taldeekeuren agiriaren edukia azalduko dute eta zer printzipioantzeman dituzten adieraziko dute. Amaitzeko, printzipio-ei buruz eztabaidatu talde guztiekin, printzipio nagusiakhurrenkeraz jasotzen dituen zerrenda orokorra egiteko.Era berean, galdetu zeintzuk diren ezinbestekoak erkide-go guztiak bakean bizi daitezen.

Gaur egungo bizimodua. Lehenengo eta behin, eztabai-den bidez aztertu eta, ondoren, idatziz. “Gizarte arrakas-tatsua da Estatu espainola, etnia eta erlijio aniztasunaridagokionez?”, “Ezer irakatsi diezagukete agiri musulmanbatzuek?”

1. kasu praktikoaMusulmanen ekarpenak mundu modernoan

Islamean, ezagutza bilatzea gurtzatzathartzen da:

“Alak ezagutzaren bidea bilatzen duenariutziko dio Paradisuan sartzen.”(MAHOMA PROFETA)

Ariketak

2. Bazenekien…? Musulmanek mundumodernoan egindako ekarpenen adibidea

Ikasleek bikotetan irakurriko dituzte 24. eta 25. orrialde-ak. Interesgarriak iruditzen zaizkien hiru gertaera aukera-tzeko eskatu eta aurrerapen horiek gaur egun dutengarrantziari buruz hausnartzeko esan. Aurrerapen horiekgertatu ez balira, gaur egungo bizimodua nolakoa izangozen irudikatzeko eskatu. Bikoteek euren iritziak eta haus-narketak azalduko dizkiete beste ikasleei.

Ikasleei collagea egiteko eskatu, zibilizazio islamikoakgaur egungo bizimoduan izan duen eragina laburtzekoasmoz.

Ikasleek:

❏ Zibilizazio islamiarraren tradizioa aniztasunean oinarritudela jakin behar dute.

❏ Aurrerapen zientifiko eta tekniko musulmanek mundu mo-dernoan eragin adierazgarria izan zutela onartu behar dute.

❏ Aurrerapen horiek euren bizimoduan izan duten eraginariburuz hausnartu behar dute.

❏ Gaur egungo gizartea nolakoa den hobeto ulertu behar du-te, eta, horretarako, gure aberastasun historikoarekin alde-ratu behar dute.

Helburuak

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 22

23

Mahoma profetaren (pbuh) azken sermoia

Mahoma profetak (pbuh) bere azken sermoianegiaztatzen du duintasuna gizaki guztion ezaugarribereizgarria dela. Honako hau dio:

“Honako hau dio Alak: Gizon eta emakumebatetik sortu zaituztegu eta leinu eta naziobihurtu zaituztegu, elkar ezagutu dezazuen.Egia esan, Alaren begien aurrean,Jainkoari beldur handiena diona izango daohoretsuena. Arabiarrak ez daude arabiarrakez diren pertsonen gainetik, ez zuriakbeltzen gainetik, ez beltzak zurien gainetik,Jainkoaren kontzientzian izan ezik.”

Medinako Hitzarmena

Mahoma profetak (pbuh) bere gobernua Medinan finkatu zuenean, tentsioak nagusi ziren leinuen eta erlijio-en artean. Bakea, adiskidantza eta segurtasuna bultzatzeko, profetak (pbuh) “Medinako Hitzarmena” aldarri-katu zuen, musulmanen eta musulmanak ez zirenen arteko harreman onei buruzko printzipio nagusiak zehaz-teko. Bizitzarako eta jabetzarako eskubidea eta fede zein gurtza askatasuna bermatuta zeuden. Honako hauegiaztatzen zuen hitzarmenak:

“Juduek eta musulmanek gastu publikoak ordaindu behar dituzte. Elkarri lagundu behar diote, hitzarmenhau betetzen ez denean. Elkarri aholkuak eman eta galderak egin behar dizkiote, elkarri lagundu behardiote, elkarrekiko karitatea izan behar dute eta ez diote elkarri kalterik eta erasorik egin behar…

…Karitatearen eta ontasunaren eta krimenaren eta kaltearen arteko aldeak nabariak dira oso.Ez dago inolako erantzukizunik, norberaren egintzengatiko erantzukizuna izan ezik. Jainkoak berakhitzarmen honen benetakotasuna eta borondate ona bermatzen ditu. Hitzarmenak ez ditu inolaz erebabesten ez bidegabeak ez kriminalak.”

Umarren Eskubide Gutuna Jerusalemen

Jerusalem musulmanen menpean erori zenean,Bizantzioko porrotaren eta errendizioaren ostean,Caliph Umarrek Eskubideen Gutuna eman zien bere-hala bertako biztanleei, g.g.ko 638. urtean, hain zu-zen ere. Islamean oinarrizkoak diren askatasunaren,segurtasunaren eta fede-askatasunaren oinarrizkoprintzipioak azpimarratzen dira gutun horretan:

“Jainko Gupidatsu eta Barkaberaren izenean.Hona hemen Umarrek, Jainkoarenzerbitzariak, fededunen komandanteak,Ayliako (Jerusalem) jendeari emandakosegurtasuna. Guzti-guztiei ematen diesegurtasuna, gaixoei zein osasuntsuei,euren ondasunak, elizak, gurutzeak etaeuren erlijioaren esanahia edozein dela ere.Euren elizak ez dituzte etxebizitza bihurtubehar eta ez dituzte hondatu behar. Eraberean, inork ez ditu eurak, eurenondasunak eta etxebizitzak hondatu behar.Fedeari dagokionez, ez da inolako mugarikezarri behar eta inork ezin die minik eman.”

Giza Eskubideak, Hiritartasuna eta Islama

Islamak hiritartasun arduratsuaren alde egin du betidanik. Era berean, tolerantziaeta lankidetza ere sustatzen ditu. Pertsona guztien giza eskubideak errespetatu eginbehar direla irakasten digu, euren erlijioa, etnia eta sexua edozein dela ere.

Hona hemen tradizio islamiarrean jasotzen diren eskubide eta erantzukizun horienadibide batzuk.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 23

24

Bazenekien…?

Munduko unibertsitate handiena Kairoko Al AzharUnibertsitatea da. Meskita 972. urtean eraiki zuten,Caliph Al-mu’izzen erresuman. 975. urterako, ikas-kuntza-zentro garrantzitsua zen.

Asmakizun zientifikoak…

Gaur egun kamera izena duen artikulua Kairoko(Egipto) Ibn al-Haythamek asmatu zuen (965-1039). Mendebaldean, Alhazen esaten zioten eta“optikaren aita” zen. Izan ere, optikaren munduan osoaditua zen, eta aurrerapen handiak egin zituen begia-ren funtzionamenduari eta argiaren nondik norakoeiburuzko ikerketa zientifikoetan.

Prismatikoak ere Al-Haythamek berak asmatu zituen.

Zientziako eta medikuntzako hitz askok jatorriarabiarra dute. Esate baterako, alkohola (al-kuhul),kimika (al-kimiya), artsenikoa (al-zirnikh), alkalia (al-qali), alkanforra (kafur)...

Medikuntzan…

Pertsiako (Iran) Al-Razi (824-932) izan zen elgorriaantzeman zuen lehenengo zientzialaria. Mende-baldean, Rhazes esaten zioten. Era berean, minera-len, landareen eta animalien substantzia kimikoakbanatu zituen lehenengoa izan zen. Asko idatzi zuenfilosofiako eta medikuntzako gaiei buruz. Bere lanaklatinera itzuli zituzten, eta, Erdi Aro osoan zehar, era-gin handia izan zuten Europako mediku eta jakin-tsuengan.

500 urtez Europan medikuntzako testuliburuaizan zena Ibn Sinak idatzi zuen (980-1037). IbnSina Erdialdeko Asiako Turkestan eskualdean jaiozen (Bukharako antzinako eskualdean). Europan,Avicena eta “Medikuen Printzea” esaten zioten.“Medikuntzako Kanona” liburu luzea idatzi zuen(milioi batetik gora hitz zituen). Liburua latinera itzulizuten, eta XVII. mendera arte medikuntzako testuli-burua izan zen Europako unibertsitateetan.

Biriketako zirkulazio-sistema (bigarren mailakoodol-zirkulazioa) Damaskoko Ibn an-Nafisek aurkituzuen lehen aldiz (1210-1298). Odola bihotzetik biri-ketara ponpatzen dela azaldu zuen eta, ondoren,bihotzera itzultzen dela berriro, oxigenoa gorputzosoan zehar banatzeko.

Buruko gaixotasunak dituzten pertsonentzakomunduko lehen ospitalea Bagdaden eraiki zuten 765.urtean.

Musulmanek mundu modernoan egindakoekarpenen adibideak

Aurrerapenak, ezagutzaren arlo askotan, aurreko belaunaldi eta zibilizazioenaurkikuntzak garatzen ditu sarritan.

Matematiketan…

Gaur egun erabiltzen ditugun zenbakiak

(1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 eta 0) zenbaki arabikoak dira.Indian ikasi ondoren, matematikari musulmanekEuropara ekarri zituzten XII. mendean, eta matemati-ken eta zientziaren ikaskuntza hankaz gora jarrizuten. Sistema bakun horrek zerorako zenbakirik ezzuten zenbaki erromatar korapilotsuak ordezkatuzituen.

“Algebra” Abu Musa Al-Khwarizmi matematikarimusulmanak asmatu zuen (780-850). “Hisabal-jabrwa’l- Muqabala” liburua idatzi zuen. XII. mendean lati-nera itzuli zuten, eta Europako testu matematikogarrantzitsuena izan zen hurrengo 400 urteetan.

Trigonometriako formula ezaguna Abu’-WafaBuzjanik asmatu zuen (940. urtean hil zen).

…eta arazoen konponbidean.

640. urtean gosetea Arabiara iritsi ostean, CaliphUmarrek Nilo ibaia eta Itsaso Gorria lotzeko kanalaeraikitzeko agindua eman zuen, Egiptotik garia ahaliketa lasterren bidaltzeko. 69 miliako kanala 6 hilabeteanamaitu zuten.

Sin (A + B) = sin A cos B + cos A sin B

Sin (A – B) = sin A cos B – cos A sin B

Data guztiak gure garaikoak (g.g.koak) dira.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 24

25

Espainian…

800 urtez ia-ia, musulmanek Espainiako zati handibat (al Andalus) gobernatu zuten (711. urtetik 1492.urtera arte). Garai horretan, aurrerapen zientifiko etateknologiko handiak egin zituzten.

Londresko eraikin gehienak kalamastrak ziren bitarte-an, Kordobako hiriak (Espainia musulmaneko hiribu-rua) argia zeukan kaleetan, bai eta zoladurak, komunpublikoak eta liburutegi publikoak ere. Sasoi horretan,musulmanak, juduak eta kristauak elkarrekin bizi etalan egiten zuten. Europako eta beste leku batzuetakojakintsuek Kordobako, Sevillako, Malagako etaGranadako unibertsitateetan ikasten zuten. Garaihorretan, arkitektura loratu egin zen Espainian. Esatebaterako, Kordobako meskita eta GranadakoAlhambra (beheko argazkia) dira horren adierazgarri.

Arkitekturan…

Taj Mahal Shah Jehan Indiako agintari musulmanmoghulak amaitu zuen 1648. urtean, eta MumtazMahal emaztearen omenez egin zuen. Mundukomirari arkitektonikoetako bat da.

Historian eta geografian...

Munduko historiari buruzko lehen liburua Al-Mas’udikidatzi zuen (965. urtean hil zen), eta 30 ale zituen.

Caliph Mamun al-Rashidek lurreko lehen mapa egite-ko agindua eman zuen 831. urtean. Musulmanekmotibazio erlijiosoa zuten geografia ikasteko. Izanere, euren ardura hajja egitea zen, eta, horretarako,bidaia luzeak egin behar zituzten sarritan.

Musulmanak esploratzaile, bidaiari eta merkatarihandiak izan ziren. Astrolabioa eta antzeko nabiga-zio-tresnen laguntzari esker, Ibn Batutak eta bestegizon askok munduan zehar bidaiatu zuten, etabidaia luzeak egin zituzten Afrikara, Indiara, Txinaraeta beste herrialde urrun batzuetara. Musulmanekbalio handiko zetak, espeziak eta beste merkantziabaliotsu batzuk ekarri zituzten itzultzean. Horrez gain,ezagutza zientifiko eta teknologiko handiak eskuratueta Europara ekarri zituzten.

Errusiako iparralderantz bidaiatu zuen Ibn Fadlumek(921. urtean hil zen) eman zuen Ipar Poloan egin-dako benetako lehen lana egiteko baimena.

Astronomian…

Astronomo musulmanek behatoki sofistikatuakegin zituzten. Izar berri asko azaldu zituzten eta pla-neten mugimenduari buruzko azterketa zehatzak eginzituzten.

Afganistango Al-Birunik (973-1048) izar eta planetaaskoren distantzia neurtu zuen. Era berean, lurrekozirkunferentziaren magnitudea ere aurkitu zuen.

Bidaietan…

Musulmanak nabigatzaile adituak ziren. Astronomiaondo baino hobeto ezagutzen zutenez, musulmanekastrolabioa garatu zuten. Zehaztasun handiz eginda-ko tresna zen, nabigazioan erabiltzen zuten baitaastroak posizioa jakiteko ere.

Lan-egutegi zehatza duen astrolabioa.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 25

26

Nolako ekintzak garatzendira oilategian

ingurumena babesteko?

Zer lortu liteke?

Nolako zailtasunak sorlitezke?

Zer galdera egin nahizenituzke informazio gehiago

jasotzeko?

Azken hamarkadotan, nazioartean eta tokian-tokian gero eta handiagoa da ingurunearen gainekokezka, eta musulmanek zeresan handia izan dute ezta-baida horretan. Arazo horien inguruko kontzientziazioahandiagoa da gaur egun; esate baterako, eguraldiarenaldaketa eta gure baliabide naturalen murrizketa.Askoren ustez, gure etorkizuneko premiak eta baliabi-deak orekatzen dituen garapen jasangarriaren hobe-kuntza da eztabaidagai nagusia. Rioko eta Johannes-burgeko nazioarteko goi-bilerei esker, kontzientziazioasustatu da eta ekintza politikoak jarri dira abian. Guk,hiritarrok, ekintza horietan parte hartu behar dugulaonartu behar dugu.

Kasu praktiko honek ingurumenarekin eta garapenjasangarriarekin zerikusia duten ikuspegi musulmanakaztertzeko aukera eskaini nahi die ikasleei. Oxfordshi-reko oilategi bat Islameko ingurumen-arloko printzipio-en arabera lan egiten duen oilategiaren eredua da.Ariketa hauen bidez, ikasleek ideia eta printzipio nagu-siak ikertu eta euren erkidegoetan gai horiek nola jorra-tzen dituzten aztertu ahal izango dute.

2. kasu praktikoaIkuspegi musulmanak eta ingurumena

1. Islameko doktrinak, aztergai

Koran Sakratuaren/Mahoma profetaren aipamen banaedo bina eman ikasle-taldeei (ikus 27. orrialdea).Aipamen horiek testuinguru modernoan duten esa-nahiari buruzko ideiak azaldu beharko dituzte.

Taldeen ideiak jaso eta eztabaidarako abiapuntumoduan erabili. Zer esanahi dute doktrinok tokian tokikotestuinguruan? Islamaren arabera, gizakiek ingurumenanola babestu behar duten azaltzeko eskatu ikasleei;esate baterako, zabor-kopurua murriztuta, kutsaduragutxituta, animaliak zainduta, baliabide jasangarriak era-bilita...

Ariketak

2. Willowbrook oilategiko ekintzak, aztergai

Ikasleek 28. orrialdearen kopiak erabiliko dituzte:“Willowbrook oilategia”. Taldeka, ingurumena zaintzekoasmoz oilategian garatzen diren ekintzak zeintzuk direnadierazi beharko dute. Zehatzago aztertu nahi dituztenhiru ekintza interesgarri aukeratzeko eskatu ikasleei.Gero, ikasleek ondoren azaltzen den txantiloia edo an-tzekoa erabil dezakete, euren ideiei buruz eztabaidatze-ko eta galdera gehiago sortzeko. Horrez gain, ideia nagu-siak azaldu ahal dizkiete gainerako taldeei.

Ikasleek:

❏ Ingurumenari buruzko proposamenak azaldu behar dituzte.

❏ Ikuspegi islamikoen eta beste ikuspegi batzuen arteko lotu-rak adierazi behar dituzte, ingurumenari buruzko zenbait gaikontuan hartuta.

❏ Zenbait nabaritasunetan oinarritutako ondorioak atera behardituzte.

❏ euren iritziak azaldu eta arrazoitu behar dituzte.

Helburuak

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 26

27

Islamaren arabera, nolako harremana izanbehar dugu ingurumenarekin?

❏ .......................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

❏ .......................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

❏ .......................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

❏ .......................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

❏ .......................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Unibertso osoa Alak sortu du eta Berea da

Gizakiak Alaren “mirabeak” dira ingurumenari dagokionez

Islameko ingurumen-arloko irakaspenak

Koran Sakratuko bertsoen eta Mahoma profetaren (pbuh) esaeren bitartez, musulmanekbadakite nola zaindu behar duten ingurumena. Aholkuok funtsezko printzipio bitan daudeoinarrituta:

“Izaki guztiak Jainkoarenmenpe daude. Guztien

artean, Jainkoaren menpedaudenei on egiten diena

izango da preziatuenaJainkoarentzat.”

MAHOMA PROFETA

“Ez egin katerik lurrari,den-dena antolatu

ondoren…”

KORAN SAKRATUA 7:85

“Adanen seme-alabok: janeta edan, baina ez larregi

xahutu, Alak ez duelakobatere gustuko ezer alferrik

galtzea.”

KORAN SAKRATUA 7:31

“Alak oreka ezarri du, zukoreka hori hautsi ez

dezazun… Berak zabaldu du lurra bere

izakientzat.”

KORAN SAKRATUA 67:3-4

“Zeruan eta lurrean dagoenguztia Alarena da, inolakozalantzarik gabe.”

KORAN SAKRATUA 24:64

“Berak (Alak) izendatuzaituzte lurreko azkenjabeak.”

KORAN SAKRATUA 6:165

“Lurra berdea eta gozoa da.Alak bertako agintari izendatuzaitu, zure jokabidea nolakoaden jakiteko.”

MAHOMA PROFETA

“Zeruaren eta lurraren sorreragizakien sorrera bainohandiagoa da, gizakigehienek gertakari horrierreparatu ez badiote ere.”

KORAN SAKRATUA 40:57

“Bertan betiko bizi izangobazina bezala bizi munduhonetan. Bihar hilko bazinabezala prestatu hurrengomundurako.”

MAHOMA PROFETA

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 27

28

Willowbrook oilategia

Baserritarra eta oilategia (enborrak perretxikoak landatzeko erabiltzen dira).

Willowbrook oliategi biologikoa da, etaIngalaterrako Oxfordshiren dago kokatuta. Islameko printzi-pio ekologikoen arabera garatzen du bere jarduera. Printzipiohorien arabera, gizakiok Jainkoaren mirabeak gara lurreaneta “ingurumeneko agintariak” gara.

Baserritarrak basoak eta lurrak zaindu eta jatekoa ekoiztendu ingurumenari edo animaliei inolako kalterik egin gabe. Ezdu produktu kimikorik erabiltzen eta ahalik eta makina gu-txien erabiltzen ditu, airea, lurra edo ura ez kutsatzeko.

Willowbrook oilategiak 2.500 arrautza ekoizten ditu egunean,eta 3.000 oilo daude bertan. Oiloak libre daude hesiz ingura-tutako zelai batean. Jaten eta edaten ematen diete.Oilategian argi eta leku ugari dago. Oiloen babeslekua segu-rua eta beroa da, eta, bertan, gaua ematen dute eta arrau-tzak erruten dituzte.

Oilategia buruaskia da eta ahalik eta hondakin gutxien sor-tzen ditu. Oiloen gorozkiak lastoz nahasten dituzte eta lurra-rentzako kalitate handiko ongarria lortzen dute. Hori dela eta,laborantzak hazten direnean, oiloei jaten emateko erabiltzendituzte. Era berean, beste animalia batzuentzako pentsuaere lortzen dute; esate baterako, ardientzat. Ardien gorozkie-tako nitratoak landareentzako elikagaiak dira. Horrela, bada,oreka naturalari eutsi eta oilategiko ekosistema babestendute.

Oilategian, ordea, ez dira bakarrik oiloak zaintzen, sendabe-larrak eta edateko belarrak ere landatzen baitituzte. Animaliabasatien eta basalandareen babesleku diren heskaiak jar-tzen dituzte. Basoa zaindu eta zuhaitzak landatzen dituzte.Zuhaitz zaharrak, aldiz, arreta handiz inausten dituzte.Zuhaixka eta zuhaitz landatu berriek lurraren higadura gel-diarazten dute ibaiertzetan, lurzorua uztartzen dutelako.

Basoetako enborrak perretxikoak landatzeko erabiltzen di-tuzte (enborretan zuloak egin eta perretxikoaren onddoa sar-

tzen dute; zenbait asteren buruan, perretxikoak haztendira). Sobera dauden enborrak oilategiko egur-berogai-luan erabiltzen dituzte.

Oilategia organikoa denez, ez dute pestizidarik erabiltzen,eta, horren ondorioz, etengabe ari dira sasitza kentzen.Hori guztiori dela eta, batzuek “gimnasio berdea” delaesaten dute.

Willowbrook oilategiak ahalik eta eragin txikiena izannahi du ingurunean. “Ingurumenaren mirabeak” direnez,euren esku dagoen guztia egiten dute, etorkizuneko biz-tanleentzako mundu osasungarria sortzeko.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 28

29

• Zer lotura daude gai horien eta Islameko dok-trinen artean?

• Toki Agenda 21eko zer ekintza eta politika garat-zen dira zure ingurunean (esate baterako, zerekintza sustatzen dituzte udalak, ikastetxeek edoboluntarioen erakundeek)?

• Zer neurritaraino da zure hiria “jasangarria”?Nolako puntuazioa lortuko luke gaiotan?Zergatik?

Erkidego jasangarriak/ek…

Loturak ezartzen

Nolako ekarpenak egin ditzakete ingurumenari buruzko ikuspegi musulmanek gauregungo nazioarteko testuinguruan?

1992an Rion egindako goi-bileran, tokian tokiko erkidegoek etorkizun jasangarriagoabermatzeko ekintzak garatu behar zituztela onartu zuten. Mundu zabaleko udalerriaskori Toki Agenda 21 sustatzeko eskatu zieten. Agenda honek erkidego jasangarriaklortzeko hamahiru ezaugarri proposatzen ditu:

Desberdintasuna balioestendute jendean eta lekuetan

Baliabideak zentzuzerabiltzen dituzte

Aisialdiaz gozatzendute

Kutsadura murrizten dute

Euren iritzia adieraztekoaukera ematen diete

gainerakoei Tokian tokiko premieiaurre egiten diete

Naturaren aniztasunababesten dute

Ikasteko aukera dute

Ez dira indarkeriarenbeldur

Euren premiei aurreegiten diete ingurumenari

kalterik egin gabe

Osasuntsu daude

Lan pozgarria izateko aukeraeskaintzen dute

Jendearen oinarrizko premieierantzuten diete

Ekologiako etaIngurumenekoZientzietarako FundazioIslamikoa:

www.ifees.org

Toki Agenda 21:www.ingurumena.net/Euskera/Sostlocal/ut21/ut21quees.htm

Lurraren Lagunak:www.tierra.org

Greenpeace:www.greenpeace.org/espana_es/

Ingurumen-hezkuntzarekinzerikusia duten baliabideakeskaintzen dituen Internetekoataria:

http://www.mma.es/educ/ceneam/enl_ceneam.htm

Web orri erabilgarriak:

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 29

30

Ikasleek:

❏ manipulazioak antzeman behar dituzte.

❏ ikertzeko gaitasunak garatu behar dituzte.

❏ eurenak ez bezalako ikuspuntuak eta iritziak errespetatubehar dituzte.

Egunero-egunero, komunikabideek “egunekogarrantzitsuenak” omen diren irudiak, titularrak eta isto-rioak erakusten dizkigute. Informazio horri modu bateraedo bestera erantzuten diogu, gure interes eta espe-rientzien arabera eta manipulazioak antzemateko etaegia ala gezurra den epaitzeko dugun gaitasunaren ara-bera.

Ikasleei komunikabideen eragina ikertzeko eta ikuspegimusulmanak hobeto ulertzeko aukera eskaintza interesgarria da. Ariketok argi eta garbi adierazi nahi dutealbisteak aukeratu egiten direla, askotan idazlearen edokazetariaren iritzia islatzen dutela eta manipulatu egindaitezkeela.

3. kasu praktikoaKomunikabideen eragina, aztergai

Helburuak

1. Aukeraketa

Zenbait taldetan banatu ikasleak. Talde bakoitza komu-nikabide baten erredazio-kontseilua izango da. Prentsa:El País, El Mundo, El Correo; Telebista: EITB, TVE,Antena 3, Tele 5; Irratia: Euskadi Irratia, RNE, CadenaSer, TAS-TAS irratia, etab.

Gutxi gorabehera, sei “berri” aurkeztuko dizkiegu, etaaurreko eguneko tokian tokiko eta nazioarteko gaiakjorratuko dituzte. Hurrengo egunean, gai horiei eurensaioan edo egunkarian nolako lehentasuna emangodieten eztabaidatuko dute. Zein izango da izenburuaeta zergatik?

Sarrerako ariketak

Komunikabideetako erreportajeenmanipulazioa antzeman eta aztertu

Ariketa honek Finsbury Parkeko meskitaren “era-soaz” hitz egiten duten artikulu bi aztertzea duhelburu. Artikulu bat Muslim Newsekoa da; etabestea, BBCkoa (ikus 31. eta 32. orrialdeak).Ikasleei oinarria eskaintzen diegu, artikulu horieiburuz hausnartzeko eta artikulu biak alderatzeko.

Ikasleek:

• Bi agentziek gertaera berari buruzko informa-zioa nola ematen duten aztertu behar dute.

• Informazioa nola edo zergatik aldatzen denazaldu behar dute.

• Prozesuari eta komunikabideetako gaiez etaistorioez egiten dugun interpretazioan dueneraginari buruz hausnartu behar dute.

Proposamen hau egunkarietatik ateratako zen-bait artikulu, argazki eta marrazki aztertzeko era-bil daiteke. Era berean, ikasleen trebetasun etainteresetara egokitutako materialak edo iturriakere erabil daitezke.

Ikerketa

2. Iritzien collagea

Zenbait egunkaritatik gai jakin bati buruz ateratako izen-buruen, irudien edo marrazkien collagea egiteko eska-tuko diegu ikasleei. Collageok abiapuntua izango dirabeste talde batzuekin eztabaidatzeko orduan.

3. Aukerako albisteak

Ikasleek egun zehatz bateko lau istorio interesgarri auke-ratuko dituzte. Izenburua eta hasierako paragrafoa besteikuspuntu batetik berridatzi beharko dute, egunkariko hiz-kera eta diseinuaren estiloa aldatu gabe.

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 30

31

David Veness Polizia Me-tropolitarreko komisario

laguntzaileak adierazi due-nez, ulertzen du joan denastean Finsbury Parkekomeskitan egindako sareka-daren ondoren komunitatemusulmanak izan duen erre-akzioa, baina, dena dela, ezdu baztertu nahi etorkizune-an ere meskitetan sareka-dak egiteko aukera.

“Balio erlijiosoak errespeta-tzeko salbuespenak egingodirela espero dut, bainaherritarren segurtasuna dagure lehentasuna. Sekulaezin da jakin etorkizuneanzer gerta daitekeen”, adiera-zi zuen Venessek TheMuslim News agerkarianegindako elkarrizketan.

“Zehatz-mehatz aztertzendugu zer den beharrezkoaeta neurriz jokatzen ahale-gintzen gara, baina herrita-rren segurtasunak izan be-har du lehentasuna”, esanzuen berriro komisario la-guntzaileak. “Ulertzen dituterreakzioak, baina sarekadaegin aurretik den-dena izangenuen kontuan”, adierazizuen. Era berean, Venessekazaldutakoaren arabera,sarekada egitean polizia ezzen sartu otoitz egiteko

lekuan, “baina geroago bai,geroago, ikerketan zeharsartu zen otoitz-lekuan”.

Finsbury Park inguruko etaherrialde osoko buruzagi mu-sulmanek premiazko batzarbat egin zuten joan den osti-ralean, ekintza plan bat era-bakitzeko, izan ere, 150 poli-zia baino gehiagok hainbatkotxe eta helikopteroren la-guntzaz egindako sarekada-ren ondorioz, kezka eta amo-rrua handiak dira. Bertaratu-takoek salatu zutenez, “gober-nuak nahita jokatu du gehiegi-keriaz, komunitate musulmanaberriro ere ikusmiran jartzekoeta bere agenda politiko gaiz-toari mesede egiteko”. Hipo-kresiaz ere hitz egin zuten,eta adierazi zutenez, poliziak“sekula ez du eliza bat asalta-tu” Ipar Irlandako biolentziakiraun duen 30 urteetan.

Beverly Hughes Barne mi-nistroak hitz eman zuenez,abisua emango zuten istiluenaurretik, baina batzarreanargi geratu zenez, sarekadabaino 15 minutu lehenagobakarrik abisatu zuten telefo-no dei baten bitartez. Eraberean, batzuek iradoki zute-nez, poliziak ez zuen baterearazorik izango susmagarriakmeskitatik kanpora atxilo-

tzeko, “prentsarako antolatu zu-ten ikuskizuna” eman beharre-an. Bertaratutako batzuen ara-bera, sarekadak zerikusia izanzezakeen gobernuak Irakekikozituen asmoekin.

Batzarrera etorritako buruzagimusulman guztiek adierazi zu-ten erasoa “aurrekari arrisku-tsua” zela. Londres Iparraldekokomunitate musulman osoasetiatuta dago, baina, horrezazgain, ateak zabaldu zaizkiekomunitate musulmanaren aur-kako erasoei. Aho batez salatuzuten “sorgin-ehiza”, gober-nuak Irakeko gerrarako beharduen babesa bilatzeko ezarriduen “sorgin-ehiza”, hain zuzenere. Helburua jendearengan bel-durra sortzea izan da eta, aldiberean, komunitate musulma-naren desadostasuna isildu.

Berri gehiago bilatzeko, ikusi:www.muslimnews.co.uk

The Muslim News2003ko ekainaren 27a

Venessek ez du baztertzen etorkizunean ere meskitetan sarekadak egitea

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 31

32

Musulmanek, orokorrean,ez dute ondo ikusi Lon-dres iparraldean dagoenFinsbury Parkeko meski-tan izandako terrorismo-aren aurkako sarekada.Operazioan zazpi lagunatxilotu zituzten. Poli-ziaren arabera, operaziohori Wood Green ingu-ruan hilabete bereanaurkitutako errizino-po-zoiaren auziarekin lotutazegoen.

Meskita lehendik ereazaldu izan da komuni-kabideetan, Sheik AbuHamza kleriko erradika-larekin omen dituen lotu-rengatik.

Ghayasuddin SiddiquiMuslim Parliament ofGreat Britaineko buruza-giak adierazi zuenez,“izututa” geratu zen sa-rekadagatik, baina SheikAbu Hamzaren aurkaere azaldu zen. Sare-kada dela eta, honakohau esan zuen, besteakbeste: “IRAren aurkakoborroka luzean sekulaez da elizarik asaltatu”.

Siddiqui jaunak esanzuen poliziak diskreziozjo behar izango zuelameskitaren administra-tzaileengana, eta ezegin zuten “ikuskizunhura antolatu, 150 poli-zia eta helikoptero etaguzti”.

“Islamaren aurkakogorrotoa etaarrazismoabultzatuko ditu”- Ghayasuddin Siddiqui

Sarekadaren gaineanhonakoa esan zuen:“islamaren aurkakogorrotoa eta arrazismoabultzatuko ditu”.

Iqbal Sacranie MuslimCouncil of Britainekoidazkari nagusiak BBCRadio 4’s Today progra-man egindako adieraz-penetan esan zuen sare-kadak benetan saminduzuela. Iqbal Sacraniekesan zuenez, kontu guz-tiak ez daude oraindikargi, baina espero zuenpolizia otoitz-lekuetansartu ez izana, batez erezapatak ipinita. Horisakrilegio handitzat har-tuko litzateke. “Jakin eginbehar da zer motatakooinetako eta arropa ze-ramatzaten”.

Polizia metropolitarrakazpimarratu duenez, “o-perazioa ez zen meski-taren aurka edo meskita-ra otoitz egitera etortzenden jendearen aurkaegin”. Honako hau ereesan dute: “eraikineanzeuden pertsona jakinbatzuen kontrako opera-zioa izan zen, ekintzaterrorista susmagarriakbabestu dituzten edoekintza horietan nahas-tuta egon izan direnenaurkakoa”.

“Meskita ez dakriminalek legezkanpoko ekintzakegiteko erabildezaketen lekua”.

- Iqbal Sacranie

“Fede musulmana erres-petatzen eta meskita era-biltzen duten pertsonen-gan eta, orokorrean,musulman guztiengan a-hal denik eta gutxien era-giten ahalegindu gara”,adierazi zuen poliziak.

Poliziak esan zuen ez zi-rela otoitz-lekuetan sar-tu, ezpada bulegoetanbakarrik.

Bestetik, Sacraine jaunakhauxe adierazi zuen: “Ze-haztasun gutxi daukagu,baina otoitz-leku nagu-sian sartu ez baziren,beste edozein eraikinetansartzea bezalakoa dahori”.

“Poliziaren babesgutxi”

Sacrainek azaldu zue-nez, “ezin da onartu ino-lako jarduera kriminalikegitea inon. Meskita ezda kriminalek legez kan-poko ekintzak egitekoerabil dezaketen lekua”.

Hala ere, Sacrainerenarabera, bertoko musul-manak sarritan izan dirakezkatuta meskita delaeta, baina ez dute poli-ziaren babes handiriktopatu izan.

“Kezkagarriena da kan-pora borrokatzera ateraden jendea atxilotu egindutela eta, berriz, bene-tako errudunak, jendehorren bultzatzaileak, li-bre geratu direla”.

“David Blunkettekarrazoi du. Nikterrorismoarenaurka borrokatunahi dut, bainabadaude horiegiteko beste modubatzuk”.

- Nadeem Chaudry-Ahmed

Nadeem Chaudry-Ah-med, 24 urtekoa, meski-tatik oso hurbil bizi daeta, noizean behin, ber-tara joaten da otoitz egi-tera. Gazte honek esanzuen ez zegoela osopozik, izan ere, meski-tan otoitz egiten zeudenguztiak susmagarri gisatratatu zituzten. “DavidBlunkettek arrazoi du.Nik terrorismoaren aur-ka borrokatu nahi dut,baina badaude hori egi-teko beste modu ba-tzuk”.

Berri gehiago bilatzekoikusi:hhtp://news.bbc.co.uk

Musulmanak kezkatuta meskitako sarekada dela eta

B B C NEWS

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 32

33

1. Bikoteka irakurri meskitako gertaerariburuzko egunkariko erreportajeaHonako hau adierazi behar duzutxostenean:

• Zeintzuk dira erreportaien iturriak?

• Zer jende aipatzen du erreportajeak?

• Polizien ekintzaren alde edo aurka dagoerreportajea edo neutrala da?

2. Beste erreportaje bat irakurri dutenbeste ikaskide birekin elkartu etaegunkari bietako albistea erkatu.Hona hemen ariketa egiteko emanbeharreko urratsak:

• Erkatu nola azaltzen duten erreportajeekpoliziek meskitan egindako sarrera. Zerhitzek edo esaldik adierazten dizute nolagaratu zen polizien ekintza?

• Nola azaltzen dute tokian tokikomusulmanen jokabidea?

• Gurtzarako eremuan sartu ziren poliziak?Horrela izan bazen, gurtzarako guneaprofanatu zuten?

• Erreportajeren batek argudio orekatuaazaltzen du? Bestela esanda, ikuspuntubat baino gehiago azaltzen du?

• Norentzat idatzi dituzte? Zertarako idatzidituzte?

3. Edozein gairi edo gertaerari buruzko erreportajeaaztertzeko orduan (meskitako ekintza poliziala,esate baterako), oso egokia da zenbait galderanagusi erabiltzea. Honako galdera nagusi hauenbidez, hobeto ulertuko duzu zer gertatu zen:

• Zer da egia eta zer da fikzioa?

Argi eta garbi izan behar duzu zer den egia (zergertatu zen, zer den benetakoa) eta zer dennorbaiten iritzia edo interpretazioa.

• Nolako hizkera darabilte?

Esate baterako, polizien ekintza “operazioa” izan zen(BBCko erreportajean bezala) edo “sarekada”,“erasoa” izan zen (Muslim Newsek ziurtatzen zuenbezala)? Hitz eta esaldi hunkigarriek eragin handiadute, testua interpretatzeko orduan eta, horrenondorioz, gertatutakoa ulertzeko orduan.

• Argudio orekatua azaldu nahi dute?

Gertatutakoa bizi izan zuten pertsonak eta taldeaknola dauden jakin behar duzu. Erreportajeakikuspuntu bat baino gehiago eman behar du.

• Argi eta garbi azaltzen dituzte ideiak edo bertanegon zen jendeak ere zalantzak dituela ikusten da?

Gai guztiak ez daude ondo zehaztuta edo ez dutebehin betiko erantzunik ematen. Jende gutxik du usteedo pentsatzen duenaren gaineko ziurtasun osoa.Jendeak argudioaren bi aurkiak ikusten ditubatzuetan.

• Noren ahotsa entzuten da erreportajean?

Pentsatu norenak diren aipatzen diren ideiak edoiritziak. “Aditu” batenak, “profesional” batenak edo“ordezkari” batenak? Edo bestela, bete-betean partehartu duten pertsonenak aipatzen dira?

• Erreportajeak nola pentsatu behar duzun diotsuedo gertatutakoa azaltzen dizu zuk zeuk erabakiahar dezazun?

Kazetari guztiek euren ideiak eta balioak dituzte.Kazetaria ona bada, hori guztiori alde batera utzikodu, ahal duen neurrian, eta zure kabuz pentsatzekoaukera emango dizu.

• Norentzat idatzi dituzte?

Erreportaje guztiak idazteko orduan, irakurleakhartzen dituzte kontuan. Oso garrantzitsua dakazetariek irakurleek nahi dutena edo irakurleekirakurri nahi omen dutena azaltzen duten ala ezjakitea.

Hurbil-hurbiletik begira

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 33

34

Islamaren ataria espainolez. www.webislam.com

Kultura Islamikoaren Fundazioa. www.funci.org

Mundu arabiarra. www.mundoarabe.org

Nazio Batuen Garapenerako Txostena. 2004. www.undp.org/reports/global/2004/espanol

Fundación Solidaridad de la Universidad de Barcelona. FSUBko web orrialdea.www.ub.es/solidaritat/observatori/pau/paula/paula_castella/islam/recursos_islam.htm

Emakumeak eta Islama. www.pangea.org/ariadna/www.mediterraneas.org

Centro de Estudios Moriscos de Andalucía. CEMAko web orrialdea. www.alyamiah.com

Arabiar ikaskuntzei buruzko Ibn Tufayl Fundazioa. www.ibntufayl.org

Baliabide erabilgarriak eta web guneak

Web gune interesgarriak

Islamic Relief laguntzarako eta garapenerako agentzia da, eta Erresuma Batuan dago erregistratuta. Munduko biz-tanle pobreenen txirotasunari aurre egitea du helburu. Orain dela gutxi, Islamic Relief ikastetxeentzako materialagaratzen hasi da, ikuspegi musulmanak hobeto ulertu daitezen.

Informazio gehiago jasotzeko:

Islamic Relief (Bulego Nagusia Erresuma Batuan)Unit 40, Uplands Business ParkBlackhorse laneWalthamstowLondres E17 5QJ

Tel: 0870 444 31 55 • Faxa: 0208 527 17 43

www.islamic-relief.comWeb orri honek nazioarteko erakundearen lanaren berri ematen du. Bertan, Islamic Relief agentziaren larrialdieta-rako eta garapenerako egitasmoei buruzko txosten eguneratuak, multimediako galeria eta on-line materiala, ume-entzako istorioak... eskaintzen dituen “umeentzako gunea” daude ikusgai.

Islamic Relief

Tide~ (Hezkuntza Garatzeko Irakasleak) irakasleen sarea da, eta West Midlandsen du egoitza nagusia. Gai orokorreieta garapenerako ikuspegiei buruzko ikaskuntza sustatzen du.

Tide~ Xentroa998 Bristol RoadSelly OakBirmingham B29 6LE

Tel: 0121 472 32 55 Email: wmc@tidec.org

www.tidec.orgWeb orri honek Tide~ sarearen helburu nagusia azaltzen du. Horrez gain, gaur egungo proiektuak, jarduerak etasareko jardueretan parte hartzeko xehetasunak ere agertzen dira bertan. Era berean, baliabideen on-line katalogoaere badu, bai eta saretik jaitsi eta ikasgelan erabiltzeko materiala ere.

Tide~

210 x 297 Int. eusk 30/12/05 09:18 Página 34