heraldo de vivero -...

20
HERALDO DE VIVERO 17 DE FEBRERO DE 2012 DECANO DE LOS SEMANARIOS LOCALES DE GALICIA MEDALLA DE HONOR DE LA CIUDAD FUNDADO EN 1912 Almirante Chicarro, 27 - Tlf/Fax; 982 560 433 Apartado, 46- 27850 VIVEIRO [email protected] N.º 3.792 Año LXXIV Edita: Javier Canosa Penaba RESTAURANTE AREA - Viveiro LOUZAO 3 DE MARZO 1ª Fiesta de la Centolla CENA BAILE CON UNA GRAN ORQUESTA REAPERTURA 27 DE FEBRERO Teléfono 629 608 725 Heraldo de Vivero cumple un siglo de vida Hace 100 años, también un 17 de febrero pero de 1912, salía por primera vez a la calle el Heraldo de Vivero. Don Benigno López Muñoz fundó el periódico que hoy tienen en sus manos nuestros estimados sus- criptores. El nombre de su cabecera cuando vio la luz era “El Heraldo de Vivero” y se subtitulaba “Defensor de los intereses del distrito”. Marcaba así una línea clara que también reflejaba entonces su editorial y que a lo largo de un siglo hemos querido mantener cada semana, teniendo siempre como norte el baluarte de todo lo que es nuestro municipio y lo que representa, tanto en su historia, su personalidad propia y sus cos- tumbres, junto al progreso que el paso de las décadas ha ido demandando. En esta efemérides queremos trasmitir nuestra feli- citación a cuantos lectores nos han seguido y nos siguen actualmente, extensiva a todos los colaborado- res que han plasmado en letras de molde sus inquie- tudes y opiniones y, asimismo, unirla a la cooperación de los anunciantes que han depositado en el Heraldo su confianza. Todos ellos nos llenan de orgullo, y a ellos queremos dedicar este número especial. El Heraldo es un logro colectivo y, también se ha dicho, un lazo para quienes encuentran en un humilde periódico de pueblo el vínculo que les une a la peque- ña patria que los vio nacer, o a este Viveiro donde viven, y en el que han formado núcleo familiar. Pero nuestro semanario es, sin duda, el afán de don Ramón Canosa Suárez, que recogió el legado del Heraldo de don Benigno López y lo supo mantener hasta su silen- cio en 1937. Un esfuerzo truncado por la tragedia de la Guerra Civil, que tuvo que esperar 26 años para volver a hacerse letra impresa con su reaparición en la segun- da época en 1963. Hoy, después de cien años, el sema- nario sigue vivo gracias a don Ramón Canosa y a la continuidad que han mantenido su viuda doña Angeles Penaba y su hijo Javier Canosa. Vaya también nuestro recuerdo para los colabora- dores que a lo largo de la historia del Heraldo han estampado su nombre en las columnas del semanario. Y en el homenaje que queremos rendir a todos ellos, nos permitimos hacer una entrañable mención para Gerino Núñez Díaz y Luis Neira Río, que han sentido siempre el periódico como algo suyo por los afanes y la constancia que le han dedicado. Escribir en los periódicos es como “sembrar en el viento” dejaba anotado Gerino Núñez en estas mismas páginas en 1971, y decía que “alguna vez, silenciosa, humilde, tímida, la semilla arraiga y vence.” Pensamos que hoy, el día que un sencillo semanario de pueblo está cumpliendo cien años, es buena ocasión para recordarlo. Dibujo de José Luis Neira Brochs para el centenario del Heraldo de Vivero

Upload: others

Post on 24-Sep-2019

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

HERALDO DE VIVERO17 DE FEBRERO DE 2012

DECANO DE LOS SEMANARIOS LOCALES DE GALICIA

MEDALLA DE HONOR DE LA CIUDAD FUNDADO EN 1912

Almirante Chicarro, 27 - Tlf/Fax; 982 560 433Apartado, 46- 27850 VIVEIRO

[email protected]

N.º 3.792Año LXXIVEdita: Javier Canosa Penaba

RESTAURANTEAREA - Viveiro LOUZAO

3DEMARZO

1ª Fiesta de la CentollaCENA BAILE CON UNA GRAN ORQUESTA

REAPERTURA

27 DE

FEBRERO

Teléfono629 608 725

Heraldo de Vivero cumple un siglo de vidaHace 100 años, también un 17 de febrero pero de

1912, salía por primera vez a la calle el Heraldo deVivero. Don Benigno López Muñoz fundó el periódicoque hoy tienen en sus manos nuestros estimados sus-criptores. El nombre de su cabecera cuando vio la luzera “El Heraldo de Vivero” y se subtitulaba “Defensorde los intereses del distrito”. Marcaba así una líneaclara que también reflejaba entonces su editorial y quea lo largo de un siglo hemos querido mantener cadasemana, teniendo siempre como norte el baluarte detodo lo que es nuestro municipio y lo que representa,tanto en su historia, su personalidad propia y sus cos-tumbres, junto al progreso que el paso de las décadasha ido demandando.

En esta efemérides queremos trasmitir nuestra feli-citación a cuantos lectores nos han seguido y nossiguen actualmente, extensiva a todos los colaborado-res que han plasmado en letras de molde sus inquie-tudes y opiniones y, asimismo, unirla a la cooperaciónde los anunciantes que han depositado en el Heraldosu confianza. Todos ellos nos llenan de orgullo, y aellos queremos dedicar este número especial.

El Heraldo es un logro colectivo y, también se hadicho, un lazo para quienes encuentran en un humildeperiódico de pueblo el vínculo que les une a la peque-ña patria que los vio nacer, o a este Viveiro dondeviven, y en el que han formado núcleo familiar. Peronuestro semanario es, sin duda, el afán de don RamónCanosa Suárez, que recogió el legado del Heraldo dedon Benigno López y lo supo mantener hasta su silen-cio en 1937. Un esfuerzo truncado por la tragedia de laGuerra Civil, que tuvo que esperar 26 años para volvera hacerse letra impresa con su reaparición en la segun-da época en 1963. Hoy, después de cien años, el sema-nario sigue vivo gracias a don Ramón Canosa y a lacontinuidad que han mantenido su viuda doña AngelesPenaba y su hijo Javier Canosa.

Vaya también nuestro recuerdo para los colabora-dores que a lo largo de la historia del Heraldo hanestampado su nombre en las columnas del semanario.Y en el homenaje que queremos rendir a todos ellos,nos permitimos hacer una entrañable mención paraGerino Núñez Díaz y Luis Neira Río, que han sentidosiempre el periódico como algo suyo por los afanes y laconstancia que le han dedicado.

Escribir en los periódicos es como “sembrar en elviento” dejaba anotado Gerino Núñez en estas mismaspáginas en 1971, y decía que “alguna vez, silenciosa,humilde, tímida, la semilla arraiga y vence.” Pensamosque hoy, el día que un sencillo semanario de puebloestá cumpliendo cien años, es buena ocasión pararecordarlo.

Dibujo de José Luis Neira Brochs para el centenariodel Heraldo de Vivero

Página 2 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

AUTONÓMICA PREFERENTE VIVERO, 2 - XALLAS, 1

Un paso más para la permanencia

ALQUILOAPARTAMENTO AMUEBLADO 42 m2

1 Habitación. Baño. Cocina Salónc/ Irmáns Villar Ponte, 19-Viveiro

Necesario aval bancario. Tlf. 609 205 800

LIGA GALLEGA

El Vivero infantilcomienza ganando

Con buen pie iniciaron la liga por lapermanencia los infantiles del Vivero,ganando en el campo del Cembedopor 1-0 al San Cristóbal. El gol con-seguido por Dener, fue suficiente, ehizo conservador a un Vivero que fuemejor que su oponente.

Vivero, 0-Órdenes, 0. Ambos equi-pos se olvidaron de jugar el balón yse limitaron a lanzamientos directos.Los porteros fueron los mejores, alsacar varios balones de gol.

LIGA PROVINCIALVivero, 4-Ribadeo, 3. El goleador

Lomba con tres tantos y Edgar le die-ron la victoria al Vivero juvenil en unpartido muy disputado.

Sagrado Corazón, 5-Praia deCovas, 3. Los locales le dieron lavuelta al marcador en el tramo finaldel partido, después de que el Praiade Covas juvenil se adelantara en elmarcador con goles de Xenxo (2) yXavi.

En la liga cadete el Praia de Covassigue mandando en la clasificación yse impuso al Residencia por 2-1, condos tantos de Xavi.

El Vivero goleó a domicilio alSagrado Corazón por 5-2. Marcaron:Miguel (4) y Tomy.

BALONCESTO-3ª DIVISIÓN

Victoria fácilpara el Viveiro

El partido del C.B. Viveiro anteRábade sirvió para que los jugadoresmenos habituales tuvieran másminutos, y rindieron un gran encuen-tro al imponerse al final por 37-60. Lamejor arma de los vivarienses fue laintensidad defensiva y el contraata-que.

El Baloncesto Viveiro, sigue de líderdel grupo B, con dos victorias de ven-taja sobre el tercer clasificado y unasobre el Celtas de Foz, que tiene unpartido menos.

CLÍNICAOFTALMOLÓGICA

Dr. J. Alberto Díaz ReyMÉDICO ESPECIALISTA EN OFTALMOLOGÍA

Avda. del Ferrol, 25 - 3º A - Telf. 982 55 19 72 - Viveiro

Consulta previa cita. Nº Col.:15/1507564

El Vivero da un empujón más a sumeta principal, que es mantener esteaño la categoría. Ante el Xallas sequedó con los tres puntos en un par-tido sin brillantez, y que pudo haberresuelto con una mayor diferencia, siaprovechara las ocasiones de gol,aunque Kiko, en la primera partesacó dos balones de gol, que le pudodar ventaja al Xallas antes del des-canso.

EMPATE DE PENALTYAl Vivero se le puso el partido cues-

ta arriba en el minuto diez, en undespiste defensivo, que no supo cor-tar una internada del delantero delXallas. Bruno puso el empate al filode la media hora de juego, al trans-formar un inocente penalty cometidosobre Aurelio. El Vivero se estancó ensus acciones ofensivas y el porteroKiko tuvo que emplearse a fondopara resolver dos ataques del Xallasdirectos a la red.

En la segunda mitad mejoró elVivero, y Aurelio pudo poner la ven-taja en un remate que rechazó lamadera. Juanjo resolvió con aciertoen el minuto 73 una internada paraponer el definitivo 2-1.

Vivero: Kiko, Rivas, Popi, Carlos,Rego, Iago, Pablo Coello (Danielm.75), Bruno, Juanjo (Diego m.86)Aurelio (Óliver m.90), Rebolo (Adránm.46).

Foz, 0-Dumbría, 1. El Foz mantie-ne la esperanza hasta que las mate-máticas lo den como equipo descen-dido. Ante el Dumbría no mereció laderrota, pero los resultados negativosle mantienen como colista.

SEVENDE CASA EN ESTRUCTURASituada en 3.500 m2 de finca

o se cambia por pisoSe dan facilidades a convenir

Teléfono, 628 518 980

Grixoa, 3-Ribadeo, 0. Los ribaden-ses mantuvieron la esperanza delempate hasta diez minutos antes delfinal, en que los locales consiguieronel segundo gol. El 3-0 llegó con eltiempo cumplido.

Santa Comba, 2-Xove Lago, 1. Unautogol de Canario dio ventaja alSanta Comba en el minuto 15.Empató Criss en el 59, Pero los loca-les resolvieron el partido con el tantoa siete minutos del final. Hubo dosexpulsados por cada equipo.

SE VENDE O ALQUILAPlanta de Granallado

y PinturaTeléfono: 645 099 331

SE ALQUILABAJO COMERCIAL(Al lado antigua Casa Consitorial)

VIVEIROTeléfono: 606 965 486

T. SAN LÁZAROSERVICIO OFICIAL EN VIVEIRO

Talleres de Mecánica - Chapa y pintura – Electricidad

Tlf. 982 570 032

SERVICIO GRÚA 24 HORAS

VEHÍCULOS DE OCASIÓNPROCEDENTES DE

•RENTING •REMARKETING•LEASING •DIRECCIÓN

SE ALQUILA LOCALPREPARADO PARA OFICINAS,

GESTORIAS, ETC.

Buena situación y condicionesTeléfono, 673 831 780

CLINICA DENTALDra. Viviana Freites

Granxas, 35 - Portal B - 1.º C - COVAS-VIVEIROConsulta de lunes a viernes, de 10 a 13 y de 16

a 20 horas. Petición hora consulta: Tlf. 982550504

ALQUILO PISO 4 HABITACIONESTODO EXTERIOR

Telfs. 982 560 189 / 982 561 868

CLINICA PODOLOGICAAna Insua Meitín - n.º Coleg. 734

Prolongación Constanza de Castro, bajo n.º 9 - VIVEIRO - Tlf. 982 561 689Avenida da Veiga (Edif. Cruce) Entresuelo D - SAN CIPRIÁN - Tlf. 982 596 057

CONSULTA PREVIA CITA

PodologíaMedicina GeneralEnfermeríaReconocimientos Médicos

FisioterapiaOdontologíaPsicopedagogíaTraumatología

Antonio Bas, 4 Entresuelo - Jesús Noia, 2 Bajo-VIVEIROTelf. Consultas y citas: 982 562 052

Dña. Isabel Rúa RiveiraPsicología en Práctica Clinica

Psicología de la Vejez

PSICÓLOGA ESPECIALISTA

PRECIOS ESPECIALES PARA DESEMPLEADOS ME DESPLAZO A DOMICILIO

CENTRO MÉDICO VIVEIRO692 909 739 ó 982 57 01 29

[email protected]

Avda. Cantarrana 26 Bajo Covas-Viveiro

El Club de Tiro San Roque convocóel pasado 11 de febrero una asambleageneral para el día 25 de dicho mes,a las 6 de la tarde, en primera convo-catoria y a las 6,30 horas en segundaen las instalaciones del club en lacima del monte San Roque. Los pun-tos del orden del día serán: lecturadel acta anterior. Aprobación, si pro-cede, de cuentas hasta la fecha.Aprobación del presupuesto del2012. Proponer reparación de foso A.Ruegos y preguntas.

Ese mismo día se celebrará unatirada social; a partir de las 4 de latarde, a 50 platos. El premio serándiez jamones, para los primeros 10clasificados.

Asamblea del Clubde Tiro San Roque

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 3

Preocupación del comercio de Ribadeopor los robos en establecimientos

La Asociación de Comerciantes,Industriales, Servicios y Autónomos(Acisa) de Ribadeo, demandará unaentrevista con el alcalde y la GuardiaCivil, en donde expondrán su preocu-pación por los robos que se vienensucediendo. En la madrugada delpasado lunes fueron robados treslocales, de los que los ladronespudieron llevarse unos 8.000 euros.Para el colectivo de Ribadeo, estasituación ofrece una imagen de inse-guridad y causa daños materiales enlos comercios robados. El alcaldeFernando Suárez pidió una reuniónde la junta de seguridad.

Alcoa dice que no preve recortesen la planta de San Ciprián. Alcoaaplicará medidas en las plantas dealuminio primario de Coruña yAvilés, en donde este año habrá unrecorte de la mitad de la producción,lo que lleva aparejado un Ere. Sinembargo en la de San Ciprián, Alcoano prevee a corto plazo recortes ydicen que hay estabilidad. El actualdirector del complejo de Alcoa en SanCiprián, Rubén Bartolomé, asumedesde primero de mes, también ladirección de las plantas de Coruña yAvilés.

Lucía Sánchez Meitín presenta sulibro en Xove. “Íntimo sendero demagia” será presentado este domingo19, en el salón de actos del CentroCívico de Xove. Es el cuarto libro deLucía Sánchez Meitín, nacida en laparroquia xovense de Vilachá. An-teriormente publicó “A festa no aire.Tradición e lecer no Xove de antes”(2006), “De sol a sol. Un século de

traballo en Xove” (2010) y “Dulcecamino espinoso” (2011).

El campeonato de baristas de Fozentregó sus premios. Óscar del ToroSantos, de Santiago, logró el primerpremio, y Damián Seijas, de Chan-tada, y Adrián Fernández de Gijón,lograron los otros galardones. Estetorneo anual, que organiza el IES deFoz que dirige Nemesio Rodríguez, seha convertido en una referencia enGalicia y en el norte peninsular, alque acuden destacados baristas pro-fesionales.

Aprobación del Ere extintivo parala planta de Ecar de Mondoñedo.Por votación mayoritaria de los traba-jadores, el comité de empresa y Finsahan llegado a un acuerdo para apro-bar el Ere extintivo, que llevará alcierre a la planta de Ecar de Mon-doñedo. El acuerdo contempla unaindemnización de 35 días por año,con un máximo de 21 mensualidadesy un tope de 38.000 euros por extin-ción de contrato. La empresa tam-bién reconocerá 15 días por quinque-nio.

Terminan la instalación de pan-talanes en el puerto de Vicedo. Elpuerto deportivo de Vicedo tendrácolocados todos sus pantalanes aprimero del mes de marzo. La obraestá prevista que la recepcione elayuntamiento en el mes de abril,cuando esté completamente termina-da, con la instalación de las canaliza-ciones de agua y energía eléctrica.Portos de Galicia asumió este proyec-to con un coste de 523.444 euros.

TABLON DE OFERTASINMOBILIARIAS

EN VIVEIROAPARTAMENTO 2 Hab.

A ESTRENAR

60.000 €Tlf. 620.343.073

EN VIVEIROAPARTAMENTO 1 Hab.

A ESTRENAR

50.000 €Tlf. 620.343.073

EN CELEIRO2 PAREADOS

ESPECTACULARES VISTAS

MAGNÍFICA UBICACIÓNTlf. 620.343.073

EN XUNQUEIRA-VIVEIROSE VENDE APARTAMENTOCON GARAJE Y TRASTERO

PRECIO NEGOCIABLETlf. 620.343.073

EN VIVEIROALQUILO

ESTUDIOS EN EL CENTRO

A ESTRENARTlf. 620.343.073

EN PLAYA DE AREA (Viveiro)FINCAS EDIFICABLESMAGNÍFICAS VISTAS

CON PROYECTOTlf. 620.343.073

EN VIVEIROVENDEMOS ENTREPLANTAMUY BUENA UBICACIÓN

PARA SU NEGOCIOTlf. 620.343.073

EN PLAYA DE COVASSE VENDE CASA PARA

RESTAURAR, AL LADO DE LA

PLAYATlf. 620.343.073

OCASIÓNPiso de 114 m2 - 4 Dormitorios + Salón

Cocina 12 m2 con Terraza Baño y Servicio - Terraza con vistas

Garaje OpcionalTeléfono, 678 114 179

SE ALQUILA OVENDE PISO

c/ Villafranca del Bierzo, 11antes Avda. de Ferrol, 11

Teléfono, 626 345 403

En la tarde del martes saldrá el desfile del Carnaval

El Carnaval a las puertasFieles a su tradición, los vecinos de

Landrove celebraron el sábado cua-tro de febrero la fiesta de la Cande-laria. Hubo baile y verbena bajo unacarpa, que resultó muy animada,pese al tiempo frío de estos días.

La Candelaria abría los días delCarnaval más popular de la comarca,que tenía su prólogo en el Jueves deComadres, antes del domingo, enque, sin premios ni desfile, se llena-ban de mascaritas las calles deViveiro. Pese a todas las prohibicio-nes que el régimen “franquista” habíaimpuesto, también para estas fiestas,los carnavales de Viveiro encontrarongente y astucia para sortearlas, cele-brar bailes de disfraces, desfiles y elEntierro de la Sardina, al margen y,sobre todo, en contra de la autoridad.Desde hace años todo eso es historia,porque al Carnaval lo han encauzadolos propios ayuntamientos repartien-do dinero para premios y haciendoque mascaras, grupos y carrozas seadapten a normas. Hasta el extremode pedir a los participantes que losdisfraces no lleguen “herir la sensibi-lidad del espectador”, como se haceen un ayuntamiento vecino. Unapena.

El Carnaval es la más irreverentefiesta del año, transgresora, ingenio-sa y alegre, que pandillas y amigoscelebran en comidas, bares, pubs...Días de desenfado, que tiene su colo-fón más popular en el Entierro de laSardina, llenando de canciones lascalles del pueblo.

Sábado día 18. 13 horas, pasa-rrúas pola charanga Tastarabas deViveiro. 20 horas, Alpuxarradas en elTeatro Pastor Díaz. Presenta, Eduar-do Lorenzo. Charanga, Trastarabás.Entrada 2 euros (máximo 4 entradaspor persona).

Lunes día 20. 16,30 horas, Car-naval infantil con juegos en la Plaza.En caso de lluvia se trasladará alpabellón Antonio Tarrío. 20,30 horas,Teatro Pastor Díaz, monólogos deCarnaval a cargo de Carlos Blanco.Entrada, 5 euros; estudiantes y jubi-lados, 3 euros.

Martes día 21. 17 horas, desfile decarnaval por la Travesía, con laactuación de dos charangas. Al fina-lizar, entrega de premios en la Plaza,en vales de compra en los estableci-mientos asociados a la ACET Praia deCovas y Centro Comercial CascoHistórico de Viveiro, por las siguien-tes cantidades: Carrozas, 1º 1.500euros; 2º 900, 3º 600. Comparsas:1º, 300 euros, 2º 200, 3º 100. Gru-pos: 1º 400 euros, 2º 200, 3º 100.Parejas: 1º 140 euros, 2º 100, 3º 60.Individual: 1º 70 euros, 2º 50, 3º 30.Especial a la originalidad 120 euros.Especial al humor, 120 euros.

Miércoles día 21. 12 horas recep-cion de autoridades en la Plaza. 17horas, velatorio. 21 horas Entierro dela Sardina, Al finalizar, quema de lasardina y reparto de vino y bollospreñados a los participantes.

Programa

J.M. PALEO

F. Javier Chao GómezMÉDICO POR LA U. S. C.

Estomatólogo UniversidadPierre et Marie Curie (París VI)

Ortodoncista por la Universidadde Nantes

IMPLANTOLOGÍAY REGENERACIÓN OSEA

Más de 20 años de calidady estética nos contemplan

Fernando Macías, 3-5 - 1.º CTlf. 981 14 21 1415004 LA CORUÑA

[email protected]

Página 4 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

c/ Lodeiro n.º 4, Entresuelo “A” (VIVEIRO)Consulta previa petición de hora - Teléfono: 982 562 652

Eduardo Guijarro Alcañiz

PSICÓLOGO

CLINICO

DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO

❃ DEPRESIÓN ❃ NEUROSIS ❃ STRESS ❃ ANSIEDAD ❃ ENURESIS❃ PROBLEMAS DE APRENDIZAJE ❃ ALTERACIONES DE LA CONDUCTA ❃ HIPNOSIS CLÍNICA

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

O próximo interesaDous grandes procesos comple-mentarios caracterizan a comunica-ción neste primeiro terzo do séculoXXI: o reforzamento da comunicaciónmundial e o reforzamento da comuni-cación local. Tódolos datos apuntanque local e mundial constitúen unhadobre e simultánea tendencia dacomunicación. Aínda que a análisedo sistema mediático precisa cadavez máis matizacións e maior profun-didade mediante estudios interdisci-plinares, o punto de partida está nopróximo, que ten outra cara, a damundialización. Trátase de dousaspectos esencias dunha mesmarealidade, a do fenómeno comunica-tivo.

Non me refiro a dous niveis com-partimentados, senón interconecta-dos e interactivos. Estamos, pois, naera do mundial e do local, unha fasehistórica na que o proceso de concen-tración económica dos últimos anos,especialmente a do último tercio dosegundo milenio, mudou a relaciónentre os actores transfronteirizos eabriu novas perspectivas para o futu-ro, agora condicionadas polo escena-rio de crise económica.

As tecnoloxías actuais, esas que seactualizan constantemente desde haimáis de vinte anos, non só multipli-caron os espazos mundiais, senóntamén os locais. Trátase dunha novarealidade que deben ter en conta osmedios locais e de proximidade, ondese enmarcan os comarcais, que quei-ran ter futuro. É dicir, os medioslocais do futuro e con futuro, sexanimpresos, audiovisuais ou multime-dia, precisan elaborar estratexias queteñan en conta este novo escenario eos desafíos que se debuxan a medidaque contamos anos do terceiro mile-nio.

Cada vez hai unha maior interrela-ción entre local e mundial. En pri-meiro lugar, porque moitas cousasque se presentan como mundiaisforon nun primeiro momento histo-rias locais. En segundo lugar, porqueas telecomunicacións botaron abaixomoitas barreiras. E, en terceiro lugar,porque a complexidade das socieda-des, desde súa multiculturalidadeata a súa mestizaxe, garante a diver-sidade.

Nos últimos anos, as accións encontra das políticas centralizadasnos distintos estados e a prol do locale o rexional propiciaron a apariciónde distintos movementos que, desdeabaixo (desde a base da dinamizaciónsociocultural), contribuíron a recom-poñer as fronteiras comunicativas.Factores de carácter antropolóxico,

político comercial e tecnolóxico favo-receron este proceso que parece darrespostas máis axeitadas ás necesi-dades da sociedade actual.

Estes movementos desde abaixo,da man do local, contribuíron areflectir con maior claridade a com-plexidade e diversidade dos modelosque presenta este ámbito. Elementosterritoriais, sociais, culturais ou decomunidade, entre outros, apareceninterrelacionados con barrio, parro-quia, municipio, comarca, cidade,rural ou urbano, por citar só algúnshabituais no ámbito do Estado espa-ñol. O resultado é unha gran diversi-dade de modelos nos distintos

marcos territoriais, pero cunselementos comúns. Así en tódoloscasos hai coincidencia á hora de refe-rirse ó local como ese espazo máispróximo ós cidadáns.

Deste xeito, podemos dicir que olocal, tamén neste escenario que faci-litan os procesos de mundialización,segue evocando aquilo que se podever, tocar, aprender e, polo tanto, sercomprendido. Sen dúbida, desde osespazos locais é desde onde se defi-nen os retos da vida diaria, onde seconstrúe a personalidade social eonde se fai aprendizaxe social. Nesteescenario de proximidade, privilexia-do para a diversidade e a particulari-

dade, é onde o social, o cultural e opolítico parecen reencontrarse dexeito prioritario.

De aí a necesidade de definir o localcomo un lugar da experiencia indivi-dual posible –próxima– no grao cerodo que chamamos mediación; de aí aimportancia da labor de mediaciónsocial dos distintos soportes, e de aía importancia dos medios de comuni-cación en tanto que factores consti-tutivos e definidores da identidade.

Cando falamos de comunicaciónlocal, falamos, pois, da mediacióntécnica nun lugar no que tamén éposible a comunicación non mediati-zada ou interpersoal. Esta concep-ción supón o recoñecemento dunhagran diversidade no mundo local,pero tamén considera ese espazo, olocal, como un espazo indispensablepara a participación en tanto quepermite a difusión de informaciónnecesaria e útil para a acción.

Eses espazos locais, ademais,vense favorecidos polos factorestecnolóxicos e económicos, que fanposible unha información máis des-centralizada e permiten a participa-ción no ámbito mundial.

Para cumprir o seu papel nestenovo escenario, a comunicación localprecisa dunha ética particularmenteviva, espontánea e medida. Nonesquezamos que a información localperde a súa lexitimidade se estáservida por editores ou periodistascorrompidos. Faise preciso, pois, unreforzamento da integridade de xor-nalistas e editores.

Aqueles medios que actúan nestesescenarios locais con responsabilida-de, cando teñen raíces fondas econseguen establecer mecanismos departicipación cidadá, contribúen aun mellor funcionamento das socie-dades democráticas e plurais, aotempo que fornecen información deutilidade para os cidadáns desascomunidades. Forman parte, entón,da rede de actores vitais para associedades dos terceiro milenio.

Cando un deses medios cumprecen anos, como agora é o caso deHeraldo de Vivero, só podemos felici-tarnos e agardar que siga dando ospasos precisos para que cada día quepasa resulte máis útil para os veciñosda comarca na que naceu e a que sedebe. Moitas primaveras máis paraHeraldo de Vivero.

XOSÉ LÓPEZCatedrático deXornalismo na

Universidade de Santiagoe xornalista.

Dibuxo feito por David Catá para o centenario de Heraldo de Vivero

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 5

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

El catálogo de publicacionesperiódicas editadas en la provin-cia desde 1811 (el pioneroBoletín de campaña del EstadoMayor del sexto cuerpo delEjército) hasta el 1º de abril de1939, final de la Guerra Civil,registra no menos de dos cente-nares de cabeceras, muchas deellas de presencia efímera, algu-nas limitadas a un solo número(El Automóvil de Foz, El Martillode Sarria), muy pocas con sólidapersistencia y solo cinco de soli-dez centenaria. Ese quintetoexcepcional y admirable conti-núa hoy entre nosotros. Lo cons-tituyen el boletín oficial de laprovincia, con ese o con otrosnombres, que nació en 1834; elboletín eclesiástico de la diócesisde Mondoñedo, aparecido en1856; su homólogo de la cir-cunscripción eclesiástica lugue-sa, tres años más joven; el diarioEl Progreso, que el próximo agos-to cumplirá 104 años de vida, yel semanario Heraldo de Vivero,que salió a la calle el 17 de febre-ro de 1912.

A expensas de dilucidar defini-tivamente si el título de primerperiódico vivariense correspondeen puridad a El Farol o a El Ecode Vivero, cuestión ante la quenos declaramos legos y dejamosen manos de la laboriosa erudi-ción local, conformémonos conconstatar la gesta heroica que enla historia del periodismo espa-ñol supone mantener viva du-rante un siglo una misma cabe-cera, independientemente de superiodicidad. De la envergadurade la gesta da idea aproximadael recuerdo de El Liberal de donMiguel Moya, o de El Sol del po-deroso Urgoiti o de El Imparcialde los Gasset, incapaces, pese asu envergadura e influencia, dealcanzar el medio siglo de per-manencia entre los lectores.

Si la vida de cualquier publica-ción periódica es inexplicable sinaludir a fatigas, estrecheces eingratitudes, mucho más dificul-tosa es aún la de las modestascabeceras locales, para las queresulta imposible acceder alsustancioso circuito de lasayudas institucionales y a quie-nes sistemáticamente se ignoraen la nutricia hora de la adjudi-cación de campañas publicita-rias. Ajenos a las subvencionespara la reconversión tecnológicay al margen de las famosas“ayudas para el papel prensanacional”, semanarios comonuestro Heraldo de Vivero tuvie-ron que cargar sobre sus espal-das, sin auxilio de cirineo algu-no, con la pesada cruz de capeartemporales de todo orden. A susexclusivas fuerzas corrieron los

salarios de operarios, los gastoscorrientes, la renovación de ma-terial y “la diaria hipoteca deplomo, tinta y papel”, como selamentaba don Pío Baroja alhablar de El Globo, del que habíasido corresponsal mal pagado.Hoy como ayer, hay muchasgabelas detrás de cada númerode cualquier humilde semanariolocal, porque mientras las gran-des empresas periodísticas sebastan a sí mismas para salirairosas en sus choques con elrecio poder fáctico, público oprivado, sus ínfimas colegas mu-nicipales o comarcales (todo lomás, comarcales) se las ven y selas desean para evitar el rocecon el vecino de al lado, el enfa-do del amigo de todos los días, eldescontento del pequeño anun-ciante, las amenazas de bajas enlas suscripciones, la furia delalcalde, la indignación del cura;la enemistad, las solicitudes ylos caprichos, en fin, de unos yde otros. Para sacar a la calle unpequeño semanario local hacenfalta, tanto como vocación yconstancia, habilidad y manoizquierda. Dedicada a los edito-res de estas pequeñas joyas delperiodismo español parecehecha ex profeso la recomenda-ción, tantas veces prescripta alos políticos, de desayunarse ca-da mañana con un sapo.

Quizá por eso, por la necesi-dad de atender tantos y tantoscompromisos y de evitar tanta ytanta susceptibilidad, llegar aescribir en un semanario locales, contrariamente a lo que suelepensarse, tarea muy difícil.Jules Vallés, el maestro del rea-lismo francés, decía que, deentre toda su grandiosa obraliteraria, sólo se sentía orgullosode dos líneas anónimas: las quehabía puesto en un panfletosubversivo cuando los airadosdías de la Comuna. Y JulioCamba, de cuya muerte se cum-plen ahora cincuenta años, solíaresponder a quienes le reprocha-ban el que no conservase suscelebradas columnas, que sololamentaba no haber guardadolas que había escrito para ElRebelde, aquel semanario anar-quista que llameaba por cadatilde.

Creo que con lo dicho quedaráconstancia del agradecimientoque siento hacia Heraldo deVivero al haberme hecho elhonor de invitarme a participaren la fiesta de su centenario.

JUAN SOTOCronista Oficial de

la Provincia

Un siglo de esfuerzo y prudencia

El viernes por la noche llovió copiosa-mente. Amaneció el sábado entoldado,un día ceniciento con una luz tenue quefue creciendo con la mañana. En elvelador del café de la plaza, el farma-céutico Varela leía ensimismado elnuevo periódico defensor de los intere-ses del partido judicial, de Viveiro y sucomarca. Había salido de la imprentaun par de horas antes, olía todavía aese aroma dulzón y viril de la tinta fres-ca.

Su editor, el banquero, se acercó conMeirás a la mesa de mármol comentan-do la noticia de El Sol que daba cuentade que en Southampon se disponían abotar un trasatlántico de lujo que erainsumergible, el Titanic, se llamaba,que el diez de abril zarparía para NuevaYork en su viaje inaugural.

A Plá le interesaba mas la gesta delcapitán Scott que había llegado hacíaun mes al polo, después de haberloalcanzado cinco semanas atrás el suecoAdmunsen.

Cuando Varela leyó en voz alta algu-nos párrafos del editorial del Heraldolos contertulios asintieron. Inmediata-mente pidieron otros cafés esta vez acuenta del editor al que felicitaronentusiásticamente, pese a las discre-pancias que la soterrada lucha políticasituaba a los interlocutores en posicio-nes de escasa unanimidad con las tesismantenidas por el nuevo periódico.

Viveiro era un pequeño pueblo cons-truido como una ciudad a escala. Teníateatros, luz eléctrica, traída de aguas,un malecón portuario, un puente sobrela ría, explotaba minas, exportabamercadería en los veleros de cabotaje,tenía un floreciente comercio, feríasganaderas y festivas, una recoletaSemana Santa, dos parroquias intra-muros, médicos y farmacéuticos, esta-blecimientos de banca, maestros yabogados, juez, carabineros, genteprincipal y obreros de todos los gremiosagrupados en una flamante sociedadcultural, marineros hábiles en lasfaenas de la mar, vates celebrados.Tenía imprenta que es una de las carac-terísticas que distinguen la cultura delos pequeños y perdidos pueblos dellejano norte español.

Pasó un incontable caudal de aguapor los ojos del puente desde aquel día,y hoy celebramos el centenario de esteembajador de papel que trae y lleva las

inquietudes, las esperanzas y los anhe-los, las noticias mínimas que pueblanla semana, a todos los destinatariosque tienen a Viveiro en su personalcódigo de barras.

Las semanas se fueron sucediendo yen el año treinta y siete, la noticia de laprimera plana era un manifiesto dandocuenta de que los redactores semarchaban a la guerra. No volverían yel Heraldo se quedó mudo hasta sureaparición en el año sesenta y tres porobra y gracia de Ramón Canosa que fueniño en su pueblo al que nunca dejó deamar de una manera intensa y saudo-sa.

No seré yo, que crecí en estas pági-nas, con este semanario, quien cuentela historia que como disciplina me esajena, caben en estas líneas la gratitud,de un camino que hemos recorridoconjuntamente, la pasión insobornable,por Viveiro como santo y seña, y ladefensa, una vez más, como la divisaoriginal, de mi compromiso con Viveiroy su comarca.

Caben los párrafos escritos celebran-do las fechas señaladas, los días gran-des de agosto, las anécdotas que fueronconstruyendo nuestro carácter colecti-vo, los recuerdos, obituarios que vivenen el colo de los afectos, la tristeza y laalegría, las alegrías de los buenos díasvividos.

Cabe la canción y la risa, el llanto y elabrazo de bienvenida, caben todos losadioses de las despedidas.

Llevé el Heraldo, allí a donde he ido,doblado en un pliegue de mi corazóncomo quien lleva guardada en la memo-ria la carta de una novia. Es como unbillete de ida y vuelta, de origen y desti-no que aguardo llegue a mi hogar con elcorreo de los martes.

Hoy nos vestimos, vestimos estaspáginas, de etiqueta y saludamos a esteabuelo de papel que antes fue el nietode Canosa, y soplamos cien veces lasvelas de su cumpleaños.

El viernes dieciséis de febrero, lloviópor la noche. Desde la Candelaría no sehabía visto llover tanto. El año doce fueun año con poca agua.

RAMÓN PERNASEn Madrid, comenzando

febrero.Cien años después.

Juan Donapetry Iribarnegaray, saco esta foto del Cantón de abajo de la Plaza, en 1925.

Tal día como hoy

Página 6 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

A xénese e nacemento do semanario “El Heraldo de Vivero”No centenario da súa fundación (1912-2012)

PÓRTICOFai uns anos temos escrito longa-

mente do tardío nacemento, en 1877,da imprenta en Viveiro e sobre oinicio da prensa local a través dasprimeiras publicacións periódicas ElFarol (1886), El Eco de Vivero (1888-1908), El Vivariense, primeira época(1890-1898) e Nueva Brisa (1899).Nesta ocasión, coincidindo co cente-nario da publicación del Heraldo deVivero (1912-2012), imos falar daxénese e desenrolo inicial destesemanario tan significativo comorelevante dentro do contexto socialviveirés. Dadas as dificultades queproduce a análise das diferentes inte-raccións e claves internas locais,vémonos na necesidade de explicardo xeito máis sucintamente posible ocontexto sociopolítico da época, paratratar de esclarecer a evolución daprensa local viveiresa do primeirodecenio do século XX en relación coHeraldo.

Non se entendería o nacemento dasdistintas cabeceiras xornalísticasviveiresas, sen ter presente o compo-ñente político das mesmas, pois dospreto de corenta semanarios e revis-tas editados na nosa vila, tan só arevista ilustrada El Ideal vivariense(1923) pode ser considerada comoexclusivamente literaria e exenta decalquera finalidade ou matiz político,mentres que todas as demais publi-cacións servirían principalmente co-mo “organillos políticos” das diferen-tes tendencias ou faccións ideolóxi-cas con presenza na localidade. Asítemos prensa que se define aberta-mente monárquica, liberal, conserva-dora, republicana, obreirista ousocialista, e outra que non se define,máis amosa algunha das orienta-cións anteriores ou mistura varias,incluída a ideoloxía tradicionalista,en distintas épocas.

A finalidade común de todas estasideoloxías, con maior ou menorpresenza institucional sería a aspira-ción de facerse co goberno municipalpara logo tentar “colocar” a un depu-tado afín nas Cortes do Estado. Peseao marcado carácter proselitista daprensa local é de xustiza recoñecer oimportante rol que sempre xogaronestas humildes publicacións que,aínda na actualidade continúan aseren como unha radiografía dasociedade do seu tempo e unha fonteinesgotable de coñecementos para aanálise permanente da sociedadecontemporánea.

Ademais das relevantes funciónsque exerceu e exerce a prensa local,tampouco debemos esquecer a súagrande importancia como fomentado-ra de novos escritores que fixeron asúa saída ao mundo das letras através dela; pensemos por exemploen personaxes tan representativos anivel galego ou lugués como VicenteRisco (La Centuria-Ourense), Caste-lao (El Barbero Municipal-Rianxo), Osirmáns Villar Ponte (Nueva Brisa-Viveiro), Noriega Varela (El Baluartede Galicia-Mondoñedo) ou Ramón

Canosa, Lois Tobío e Leal Insua, através das páxinas del Heraldo deVivero entre tantos outros.

A PRENSA LOCAL E O CONTEXTOSOCIOPOLÍTICO PREVIOAO NACEMENTO DELHERALDO DE VIVERO

As cabeceiras máis referencias daprensa local viveiresa, nacen todasdurante a denominada Restauraciónborbónica, que abranguería o períodode tempo comprendido entre 1875 e1931. Ao abeiro da Lei de Policía eImprenta de 1883 e da Lei de Aso-ciacións de 1887, que mantiveron asúa vixencia durante moitos anos,consagrouse en España o modeloliberal de corte represivo, dirixido porCánovas, un modelo político total-mente dominado polo turnismo entreas diferentes banderías liberais econservadoras. A nivel local os ban-queiros Francisco Ramón López, elogo o seu fillo Benigno López Muñoz,serían dende as décadas finais doséculo XIX os grandes líderes dopartido liberal dinástico viveirés,fronte a Bartolomé Basanta Mirandae o seu xenro Ramón Rebellón Zubiri,que eran os líderes do partido conser-vador. Evidentemente, o partido libe-ral que actuaba coaligado cos repu-blicanos centralistas de Freixo tiñancomo órgano de prensa ao semanarioEl Vivariense, primeira época (1890-1898), mentres que os conservadoresdispuñan como órgano propagandís-tico do semanario El Eco de Vivero(1888-1909).

Durante o último decenio do séculoXIX o distrito electoral de Viveiro veufuncionando como un distrito alter-nante, entre os liberais e os conser-vadores, saíndo elixidos os deputa-dos en Cortes, en virtude do turnopolítico a nivel de Estado.

Porén, a partir de 1901 o distritoelectoral de Viveiro deixou de seralternante para se converter nundistrito “enfeudado”, é dicir, controla-do totalmente polos liberais de donBenigno López. O feito de elixirensempre a un candidato liberal(Eleuterio Delgado Martín, VicenteMartínez Bande ou WenceslaoDelgado García), dos denominados“cuneiros” por non ter ningún tipo devínculo persoal ou familiar coa locali-dade, deu lugar en 1906 á ruptura datradicional coalición progresistaentre liberais e republicanos, pasan-do estes últimos a coligarse en adian-te cos conservadores e a facción libe-ral “monterista”. Por este motivovolvería a imprentarse El Vivariensesegunda época (1906-1911), iso sí,agora baixo a dirección exclusiva deRamón Díaz Freixo e José Pla e sen aparticipación dos antigos aliadosliberais dirixidos por López Muñoz.Estes, pese a detentar o dominio polí-tico no distrito de Viveiro e ao nondispuñer de ningún órgano de pren-sa dende 1898, víronse na necesida-de de facer agora o “entrismo” nosemanario El Eco de Vivero, labor quelles resultou do máis doado grazas á

axuda do seu director, o carlistaJesús Noya González, quen decidiraapoiar ao candidato liberal EleuterioDelgado.

Finalmente, El Eco de Vivero desa-parecerá o 26 de decembro de 1908,sendo substituído por La Voz deVivero (1909-1911), semanario queao igual que o seu antecesor taménse editaba na imprenta Botino e esta-ba dirixido polo avogado liberal efuturo alcalde Pedro Pérez Barreiro.O novo órgano oficioso dos liberais deLópez Muñoz que apoiaban ao agoradeputado en Cortes Marqués deBáyamo, desaparecería en decembrode 1911, ao igual que El Vivariense,por mor dos sucesos luctuosos acae-cidos na praza maior de Viveiro, o día5 de novembro, durante a proclama-ción de candidatos electorais realiza-da no Concello.

A gravidade dos sucesos que rema-taron cun tiroteo entre as facciónsrivais e coa morte dunha muller deCabanas que estaba vendendo quei-xos na praza, así como con variosferidos por arma de fogo e diversasdetencións dos contendentes, moti-varon o silencio obrigado dos órganospropagandísticos durante un certotempo.

De tal xeito que o novo ano de 1912comezou sen que se publicase nin-gún periódico local, pois suspenso ElVivariense por unha temporada emorta La Voz de Vivero por falla desuscriptores, habería que agardar áreaparición de El Vivariense e áfundación dun novo semanario quelevaría por nome El Heraldo deVivero.

A FUNDACIÓN DA IMPRENTADE BENIGNO LÓPEZ MUÑOZOU DO HERALDO

O nacemento do Heraldo tivo moitoque ver coa reorganización da facciónliberal dirixida por Benigno López,logo do fracaso que supuxo para elesa elección durante a lexislatura de1910-1914 do seu candidato, o“cuneiro” Miguel Tacón Calderón,“Marqués de Báyamo”. Foi este unhapersonaxe que non tivo nunca a máismínima relación co distrito viveirés eque amosou un continuado desleixocara aos seus propios electores,chegando incluso a achegarse aosdirixentes da coalición rival. Anteesta tesitura non resulta estraño queos seguidores de López Muñoz busca-ran un novo candidato para substi-tuílo nas novas eleccións de 1914. Oelixido foi o deputado por un dosdistritos de Lugo, José Soto Reguera.Este, logo de acadar a representacióndo noso distrito electoral en 1914,enfeudouse nel e representounos ataos tempos da Dictadura de Primo deRivera, en 1923.

Sen dúbida, a necesaria campañapara popularizar ao futuro deputadoprecisaba dun amplo aparello publi-citario, no que resultaba pouco me-nos que imprescindible a utilizacióndun órgano de prensa. A oportunida-de de contar con imprenta propiaproduciuse inmediatamente despoisda desaparición definitiva de La Vozde Vivero e a coincidencia do pecheda imprenta Botino, por mor do tras-lado do seu rexente Teodoro IgnacioBotino Gayoso, a Tampa, nosEstados Unidos. Esta situaciónanimou a Benigno López, quen deci-diuse por mercar a maquinaria e omaterial tipográfico do antigo prelo,que consistiu principalmente nunhamáquina plana marca Phoenix,importada de Alemaña, unha miner-va Liberty, unha prensa e algúnsaparellos menores. Máis tardemercoulle tamén a un tal Lamigueiroda Coruña, outra máquina plana,ocogravados e distintos tipos decaixas de letras tipográficas. Con estematerial e coa contratación comorexente da imprenta do tipógrafosocialista coruñés EstebanFernández Temprano, axiña comeza-rían cos preparativos para a posta enmarcha de El Heraldo de Vivero.

A redacción, administración e obra-doiros da nova imprenta, situada nonúmero 12 da rúa Pastor Díaz, nosbaixos da denominada Casa dosLeóns, propiedade de Benigno López,contaba cunha experimentada equi-pa formada ademais de Tempranopolos tipógrafos e caixistas AntonioDíaz Vale, Vicente Parapar Núñez,José Cervo Lois e José RaimundoNavarro Alonso, ademais do empre-gado da casa de banca José LópezMartínez que era o encargado candofallaba a enerxía de mover manual-mente a roda da máquina plana paraque o Heraldo non faltase a súa cita

(Pasa á páxina 7)

Benigno López Muñoz, fundador epropietario de “El Heraldo de Vivero”

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 7

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

A xénese e nacemento do semanario “El Heraldo de Vivero”(Ven da páxina 6)

semanal. Das labores administrati-vas encargaríase o tamén empregadoda casa de banca “B. López”, o coru-ñés José López Arístegui.

Unha vez realizados todos os prepa-rativos necesarios para principiar aedición, o día 10 de febreiro solicitou-se ante o Alcalde da localidade, otamén liberal Pedro Pérez Barreiro, aautorización pertinente para comezara publicar El Heraldo de Vivero ásemana seguinte. Xunto coa solicitu-de de publicación do Heraldo taménse fixo a do semanario ortigueirés LaOpinión, que se editaría nos mesmostalleres, baixo a dirección do caixistaAntonio Díaz Vale. O semanario dasterras do Condado publicaríase enViveiro ata o número 20, correspon-dente ao 11 de xullo de 1912.

Entre os obxectivos que fixou adirección e redacción do Heraldo,ademais de asegurarse moito daparte informativa, configurandounha ampla rede de colaboradores ecorrespondentes, destacaban dousaspectos que conforman a esenciamesma do semanario. Por unhabanda, como xa dixemos, a defensaacérrima de Soto Reguera, exaltandoconstantemente todos os seus logrosou actuacións políticas e por outra oesforzo permanente para facer chegaro Heraldo aos emigrantes viveiresesde alén mar. Evidentemente, esteobxectivo, xunto coa parte publicita-ria, tiña moito de interesado poisbuscaba claramente o mantementoeconómico do semanario.

Non debemos esquecer a importan-cia económica que tivo nestes anos omundo da diáspora para toda a pren-sa local, pois a demanda de novas daterra era algo moi usual e quenmellor podía cubrila eran precisa-mente as distintas cabeceiras daprensa máis próxima. Por outrabanda, nestes anos as relaciónsaínda se intensificaron moito máiscoa creación en Arxentina e Cuba dassociedades de Instrucción de orixeviveirés Centro Vivariense (BuenosAires, 1908), Centro Hijos del PartidoVivero (Buenos Aires, 1909) e Viveroy su Comarca (La Habana, 1910). Ofenómeno motivou a criación dunhaampla rede de correspondentes emesmo administradores do semana-rio en terras americanas. As estreitasrelacións coa numerosa colonia desuspcritores emigrantes obrigaban ácorrespondencia por parte doHeraldo a inserir nas súas páxinastodo tipo de artigos relacionados coaemigración e sobre todo coa impor-tante labor socio-educativo das socie-dades anteditas. Moitas foron, igual-mente, as interaccións e influenciasmutuas entre as revistas cubanas earxentinas co Heraldo e demáis pren-sa viveiresa, dende o punto de vistaxornalístico, publicitario-comercial,político ou agrario, entre outras.

Proba do que estamos a manifestaré a seguinte cita, extractada da revis-ta mensual Vivero en Cuba, órganoda Sociedad Vivero y su Comarca,correspondente ao mes de febreiro de1912, previa á fundación do Heraldo:

“El Heraldo de Vivero. Con este títu-lo pronto verá la luz en Vivero un

periódico semanario, cuyo programaserá defender y procurar el progresode nuestro distrito.

“Publicará noticias de todas lasparroquias que lo forman, las que nosserán de gran utilidad para nuestrarevista, pues sin duda esta sección ylos asuntos de nuestra sociedad, es loque con más gusto leen nuestrossocios y suscriptores.

“Mucho le estimaremos al nuevoColega, lo adornen con fotograbadosde nuestra incomparable campiña,este arte hoy tan popularizado, ledaría gran importancia, y señalaríasu introducción en “Vivero” un pasode avance en la senda del progreso,que nadie se la discutiría al“Heraldo”, y que nos produciría laoportunidad de reproducirlas.”

AS CARACTERÍSTICASTIPOGRÁFICAS.

O primeiro número de El Heraldode Vivero saíu á rúa o 17 de febreirode 1912, publicándose os sábados,cun formato tamaño sabana de 35por 52 centímetros e unha manchade 110 por 70 cíceros a 5 columnasde 13 cíceros cada unha, empregan-do os tipos de letra dos corpos 8, 10e 12. No subtítulo definíase como“Periódico defensor de los interesesdel distrito”, algo lóxico tendo enconta a cuestión electoral por distri-tos da época. Sobre a cabeceira, áesquerda, figuraba o ano e o número,reservándose a parte dereita para adata de publicación. Debaixo situá-banse os prezos de venta do númerosolto a 15 céntimos e máis abaixo odas suscripcións variables segundo atemporalidade ou dependendo asímesmo do destinatario local, estatalou do estranxeiro.

No editorial do primeiro número, ElHeraldo de Vivero fai unha claradeclaración de intencións tratandode alonxarse das eternas disputasque tanto ensombrecían a toda aprensa local, tan extremadamentepartidaria:

“Ha mucho tiempo viene sintiéndoseen Vivero la falta de un periódico,serio, imparcial y respetuoso contodos, que labore con honradez yeficacia por la prosperidad del distri-to, dirigiendo la opinión pública yencauzando la actividad colectiva, en

sus variados aspectos, por los am-plios derroteros de la vida moderna.

“La política local, preñada de ruinespasiones, parece haber encallecido laconciencia ciudadana de los vivarien-ses, sustituyendo en ella el santoamor al ideal por el odio implacable aladversario; y sabido es que lospueblos sin ideal son pueblos débiles,fatalmente predestinados al fracaso yla ruina.”

Dende o semanario tamén manifes-taban a obrigada “independencia desus juícios” e a necesidade de “reve-larse, por instinto de conservación yhasta por propia dignidad, contra laegolatria ambiente, ahogando lospersonalismos y trabajando con firmeconvicción por el imperio del bien, dela verdad y del derecho.”

En canto á distribución do espazo osemanario apenas se diferenciabados modelos tradicionais da prensaviveiresa, tanto no tamaño como naestruturación. Así a primeira páxinareservábase para o editorial, a infor-mación das sociedades galegas desdeA Habana, as colaboracións poéticase artigos de todo tipo ou, mesmo,determinadas esquelas, continuandona segunda con outras secciónscomo “Charlas Inocentes”, “Vida Mu-nicipal”, “Madrid-Vivero. Croniqui-lla”, “Boletín Agrícola”, crónicas dasdiferentes festividades do ano, teatro,bandos e cartas abertas, etc. Naterceira, baixo o epígrafe “Sección deNoticias”, inclúense diversas novasdas personaxes e aconteceres locais,ademais dunha serie de novas envia-das polos correspondentes do PartidoXudicial (Muras, Ourol, Riobarba,Xove, e Cervo), tamén se reseñan osmovementos demográficos da poboa-ción cos natalicios, matrimonios edefuncións, os viaxeiros, as entradase saídas de buques, o boletín meteo-rolóxico, vida relixiosa ou, mesmo,unha sección de pasatempos.

A última páxina reservábase exclu-sivamente para os anuncios máisgrandes de publicidade que tiñanunha tarifa de 5 céntimos líña,mentres que na segunda e terceiraplana os prezos por liña eran de 20 e10 céntimos respectivamente. Naterceira plana eran bastante habi-tuais os avisos e o que hoxe denomi-naríamos como anuncios por pala-

bras. Sen dúbida algunha, o atracti-vo mundo da publicidade na prensalocal daríanos para falar longamente,pero o momento e o espazo non opermite.

COLABORADORESE CORRESPONDENTES.

Capítulo aparte, merecerían igual-mente os centos de colaboradores doHeraldo na súas distintas épocaspero, polos motivos anteditos, tan sóimos facer mención dos máis salien-tables durante os primeiros anos dafundación. Entre eles están PedroPérez Barreiro, Esteban FernándezTemprano, Pedro Manuel Trobo, JoséPérez Vigo, Luis Tobío Campos, JustoNuñez Rodriguez (“Gonzalo”), Fer-nando Pérez Barreiro (“DemetrioZenón”), Leoncio López de las Casas(L.L), Francisco García, Ramón Ca-nosa, Justo Taladrid Catá, TomásRamos Riguera, Agustín Sancho,José Rodríguez Fenandez (“El magodel arenal”), Jose Maria RigueraMontero (Ramón Erotiguer), ManuelFernandez (Manuel de Eduardo), Ge-rardo Fanego Losada, Manuel InsuaSantos (M.I.S.), Vicente Durán Car-ballés, Enrique Casal García, ManuelAntonio Méndez, Enrique Correa,Joaquín López Aristegui, José PérezBarreiro (XyZ)…

Outro tanto aconte cos correspon-dentes nas parroquias do distrito, enMadrid (F. Palmeiro e J.R. Sixto), enCuba (Vicente Otero Cao e A. Infan-te), en Montevideo (Servando Blanco)e toda unha rede de colaboradores“galego-americanos” como SalustianoGonzález, Luis Fernández, Jesús Lo-renzo Díaz, Francisco Almoina “Se-gismundo, José María Cabada, Anto-nio Pernas Corral, Luis Piñeiro…

Moitas foron igualmente as polémi-cas semanais acontecidas entre oHeraldo e outros semanarios dacompetencia como El Vivariense ter-ceira época que volveu a editarse nomes de setembro de 1912, Ya estaaquí esto otro (1912) ou Verdad y Jus-ticia (1915-1918), semanarios ou pu-blicacións ocasionais cos que El He-raldo “Sotero”, como o denominabandespectivamente os seus rivais man-tivo constantes tirapuxas, chegandoincluso as denuncias xudiciais.

En canto a dirección do Heraldonestes primeiros anos da súa funda-ción, debemos dicir que o primeirodirector literario foi o tamén exdirec-tor de La Voz de Vivero Pedro PérezBarreiro, avogado e alcalde de Vivei-ro, finado o 19 de xuño de 1912, asi-mesmo, encargáronse da dirección ostipógrafos Esteban Fernández Tem-prano e Antonio Vale, ademais do ta-mén avogado Francisco García, mor-to en agraz, ao igual que o seu ante-cesor durante a epidemia gripal de1918.

A partir de 1923 Benigno Lópeztraspasoulle a Ramón Canosa aresponsabilidade de dirixir e impren-tar Heraldo de Vivero, pero esa é xaoutra historia…

CARLOS NUEVO CALCronista Oficial de

Viveiro

Publicidade no primeiro número do Heraldo

Página 8 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Pienso que es una buenaocasión para dedicarle un re-cuerdo a tres hombres que hancolaborado a ello, sobre todo alos dos últimos a los que voy ha-cer referencia porque ellos hansido los que han seguido dedi-cándole muchas horas de traba-jo y mucho tesón durante losúltimos 49 años para que sigasaliendo puntualmente todaslas semanas y darnos a conocerhechos y noticias de nuestroVivero.

En primer lugar me voy a refe-rir a mi abuelo materno, Este-ban Fernández Temprano, pri-mer director de aquel Heraldoque el 17 de febrero de 1912salió a la calle con el compromi-so de ser el “Periódico Defensorde los Intereses del Distrito”.Temprano llegó a Vivero con sunumerosa familia procedente deLa Coruña en donde había naci-do y en donde tenía su residen-cia en la calle de Santa Lucíanúmero 12, contaba en aquellafecha 35 años y desempeñabaentonces el cargo de tipógrafo en LaVoz de Galicia. Fue llamado a Viveropor don Benigno López Muñoz paraque se pusiera al frente de sus talle-res tipográficos sitos en la “Casa delos Leones” y por lo tanto también delsemanario que don Benigno queríaeditar. Durante todo el tiempo quedirigió el Heraldo dejó bien claro ensus editoriales y artículos, tal y comodeclaró en uno de ellos “que a pesarde no contar con titulación académicasabría defender los derechos de laciudadanía que le correspondiesen”.

Y así lo demostró a lo largo de losaños que duró su estancia en Vivero,y no solamente en el Heraldo sinoque también lo dejó patente en otrosmedios, porque además de dirigireste semanario fue colaborador en1916 en El Landro, periódico quince-nal de corta duración. En 1926 sale ala calle La Voz del Pueblo por el cortoperiodo de un año, el cual se definíacomo “Defensor del Progreso y Bie-nestar de la Comarca Vivariense”,Temprano fue su fundador, propieta-rio y director, imprimiéndose en suspropios talleres tipográficos en lacalle Pardiñas número 3 ayudado porsus hijos, Andrés y Benigno.

Cuando yo le conocí en Madrid enel año 49, mi abuelo tenía 72 años,trabajaba de corrector de pruebas enla imprenta Rivadeneyra, que teníasus talleres en la Cuesta de SanVicente. Durante el tiempo que heconvivido con él pude comprobar queera un gran erudito, tenía muy buentemple y a pesar de su edad conser-vaba una gran energía. Me ilustrósobre muchas cosas que hastaentonces y debido a mi corta edad yoestaba totalmente ignorante, sobretodo en las relacionadas con susideas políticas. Falleció en Madrid el5 de junio de 1952.

En segundo lugar me voy a referir adon Ramón Canosa Suárez, al cualtuve la suerte de servirle durante 13años como conductor-mecánico. Esen los primeros números del Heraldoen donde don Ramón empieza aescribir sus artículos y en los añosveinte adquiere la cabecera de estesemanario, el cual se publica hasta1937, que deja de hacerlo por causasque ya todos conocemos y no volvere-mos a leerlo hasta 1963 gracias a sualtruismo y poniéndose de acuerdocon Luis Neira Río le da nueva vida.

Don Ramón, desde el año 1925pasa a pertenecer por oposición alCuerpo de Profesores Mercantiles deHacienda, abogado, a lo largo de suvida ocupó cargos de tanta relevanciacomo Director General de Banca yBolsa, Delegado del Gobierno en elBanco de Crédito Industrial, Ministrodel Tribunal de Cuentas, fue pro-puesto para ocupar la Cartera deHacienda, premio Pérez Lugín, eraCorrespondiente de la Real AcademiaGallega. Fue una persona que nodejó de prodigar su cariño y ayuda aVivero y a todos los vivarienses.Fueron muchos los que se acercarona él pidiendo un puesto de trabajo,muchas veces le he oído decir que élproporcionaba el primer peldaño, elresto de la escalera tendría que su-birla el propio interesado. Muchos lohan conseguido, otros no y de estosúltimos hubo algunos que se lo hanpagado con críticas y desprecios. En1952, en el epílogo de su libro “His-toria Menuda de un Pueblo Gallego”,don Ramón Otero Pedrayo lo decíaasí: “Meu amigo e tocaio, a quen tantodeben Viveiro e os vivarienses...”

Por Vivero hizo todo lo posible parael bienestar del pueblo, muchascosas se saben, otras no, él no fue

Cien añosSe cumplen ahora 100 años que el Heraldo empezó a publicarse

nunca una persona que le gusta-ra dar publicidad a lo que hacíapor su pueblo. Cuando debido asu edad y sus quehaceres profe-sionales le fueron dejando mástiempo libre, quiso que “su nietode papel” –el Heraldo– saliera denuevo a la luz, y si lo hizo fueprimordialmente por el cariñoque siempre le tuvo a Vivero. Supluma nos ha dejado variaspublicaciones; entre ellas treslibros que son un prodigio delectura con muchas anécdotassobre hechos y personajes denuestro pueblo.

Tenía una capacidad de traba-jo fuera de lo común, yo lo hepodido comprobar muchasveces, sobre todo cuando en el“palomar” de su casa de la calleMiño número 3 pasaba a máqui-na algunos de los trabajos que élhabía escrito a mano con sucomplicada caligrafía.

Debido a mi relación de traba-jo con don Ramón pude conocere intimar con la tercera persona

ligada a la dirección del Heraldo. DonLuís Neira Río. Luís ha dedicado unaparte muy importante de su vida aconseguir que este semanario, du-rante estas sus dos últimas etapas,saliera puntualmente con sus artícu-los y notas locales, siguiendo siemprela línea periodística que ha venidomanteniendo desde aquel 17 de fe-brero de hace un siglo, línea quetanto don Ramón como sus suceso-res y él mismo han sabido manteneren todo momento.

Luis, se formó en la imprenta delviejo Heraldo, sacó las oposiciones acartero cuando trabajaba en la im-prenta Fojo de Ortigueira, y despuésde varios destinos consiguió el de Vi-vero, en donde ayudado por su espo-sa Melina Brochs supo sacar adelan-te con sacrificios de todo tipo el tallerde imprenta, la librería y el propioHeraldo. Por su trabajo y dedicación,hasta los últimos minutos de su vida,le fue otorgada en el año 2008 laMedalla de Oro al Mérito del Trabajo,que le impuso el propio ministro en elmes de mayo del año siguiente, poreste motivo muchos vivarienses lehemos ofrecido ese verano un mere-cido homenaje para demostrarlenuestro afecto y reconocerle así subuen hacer a lo largo de los años.

Espero y deseo que las personasque actualmente tienen en susmanos la tarea de que el Heraldocontinúe publicándose, sigan hacién-dolo así, manteniendo su proa fijahacia la verdad y la justicia, comoviene siendo desde hace un siglo,para deleite y disfrute detodos los vivarienses.

PACO GUERREIROFERNÁNDEZ

“Muriel”

Todo cumpreanos mereceser celebrado. Nos humanos,un a un, cada ano merece asúa celebración. As institu-cións tamén cumpren anos,pero as celebracións gárdan-se para as cifras rotundas. Ecelébranse os vintecinco anosdunha iniciativa, ou os cin-cuenta, que xa resulta bendifícil. Neste tremendo 2012,unha institución viveirense,provincial e galega, o Heraldode Vivero, cumpre cen anos.E merece ser celebrada estaproba de resistencia, por ribade calquera dificultade.

O Heraldo é unha badaladasemanal que espalla “urbi etorbe” viveirismo militante axeito de comentarios afervoa-dos, de notas de sociedade,de novas do acontecer diario,de lembranzas do tempo quese foi. É unha condensaciónviveirense que viaxa por todoo noso mundo para vencellara todos os que cremos queViveiro ten un ánima espe-cial, un ánimo colectivoinvencible, un lugar nomundo á beira do mar poloque as terras do occidentelucense se asoman aosinmensos misterios do marinfindo.

A Familia Neira coida quepermaneza viva a chama doHeraldo que prendeu RamónCanosa e a súa familia quereque perviva. Luis Neira Río, opatriarca dos Neira, dedicou avida ó Heraldo... Cada exem-plar do Heraldo fai lembrar apresencia viva deste homeque deixou soterrar o seucorpo na fermosura doAltamira. Agora, Juan CarlosNeira, seu fillo, é quen patro-nea este meritorio exemplo deprensa militante que naceu oano en que afundeu o Titanice aprendeu daquela a lecciónde que a sinxeleza e a humil-dade son as mellores fórmu-las para manterse a flote.

Vaia desde a Terra Chá queme habita unha fortísimaaperta para as xentes doHeraldo de Vivero, especial-mente para os Neira, e o dese-xo de que os que os sucedane nos sucedan poidan cele-brar moitísimosanos máis do xahistórico Heraldode Viveiro.

XULIO XIZ

Esteban Fernández Temprano. Encargado de laimprenta del Heraldo en 1912.

O Heraldocumpre

cen anos

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 9

CLINICAS DENTALES

FRANCISCO J. MAYO SAMPEDROMÉDICO ESTOMATÓLOGO

ODONTOLOGÍA GENERAL –ORTODONCIA–Plaza de España, 8 - 2.º / Tlf. 982 245 606

CONSULTA PREVIA CITA - LUGO

PEDRO M. MAYO SAMPEDROMÉDICO ESTOMATÓLOGO

ODONTOLOGÍA GENERALDurán Lóriga, 1 - 3.º / Tlf. 981 202 084

CONSULTA PREVIA CITA - A CORUÑA

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Verter la vida en un papel centenario“La palabra es el alma con sucanto, es el verbo, la flor, semi-lla al viento…”

No recuerdo los años que tenía, talvez celebraba el cumplir los quinceagostos, venía de sufrir el más cruelde los desengaños amorosos, el delprimer amor de juventud y escribí unpoema sentada en el tejado de lacabaña de las gallinas. La soledad delatardecer, el paisaje sereno delCastelo, el discurrir del Landro, ellibro de latín de tapadera. Era tal lapena del desamor que decidí verter lavida en una hoja de libreta y publi-carlo. ¿Dónde? En aquel momento enlo único posible a mi alcance, elHeraldo de Vivero, el Semanario alque mi padre –que era el cartero deLandrove– estaba suscrito desde quetengo acuerdo.

Hablaba el relato de las flores, delas espinas y de las rosas, haciendoun símil con la filosofía de la mismaexistencia. Las flores, el amor, lasespinas, el dolor. Creo que se mitigóla pena al verlo impreso y ya nuncadejé de escribir para apaciguar losacontecimientos y sentirme feliz.Cada libro, cada relato, cada renglóncuenta para seguir transitandocontenta por el jardín de la letraimpresa y darle un sentido al aleteodel tiempo. Hizo callo en mi dedo elbolígrafo y por suerte el ordenadorllegó a tiempo para seguir tecleandolos aconteceres sin mucho jaleo.

Hago recuento y aseguro que tantoa La Voz de Ortigueira (semanario delquerido pueblo en que habito), comoal Heraldo, les debo momentos muygratos, los considero algo míos, losespero cada semana con el ansia dela juventud, los leo detenidamentecon la pausa de la vejez, los saboreocomo el regalo de la pátina del tiem-po que todo lo cura.

Muchas gracias por dejarme publi-car lo que bulle dentro de mi alma,por la puntual información comarcal,por hacerse eco de las noticias y sermemoria veraz del pasado. Disfrutarde un periódico local es una joya queno está al alcance de todos y quemuchos no aprecian ¡Que maravillaleer nuestra historia menuda! Saberde nuestros antepasados y de suscuitas adelantando el porvenir, paraalgo la humanidad es cíclica, poco

A importancia da prensa localEu mozo, dos arrabaldes de Lugo,

tiña como única referencia xornalísti-ca El Progreso. Nas súas páxinas se-guía toda a actualidade da cidade eda provincia, sobre todo das novasdeportivas, referencia que perdínmáis tarde cando pasei cinco anos enAndalucía. Cando cheguei a Viveirohai tres décadas, aló polo 82, unhadas cousas que máis me chamou aatención foi que nunha vila, nunhacidade pequena houbese un semana-rio serio que se mantiña no tempo.Agora son testemuña, nestes trintaanos, da súa traxectoria firme e doseu grande interese e importanciaporque recolle todos os aconteceres eavatares da vila, as reviravoltas e oque aquí se cociña. Unha proximida-de á que outras publicacións, perió-dicos de provincia ou da comunidadeque teñen delegacións aquí, non che-gan. A proba está en que sobreviveentre eles e conviven perfectamente.

Nas súas seccións aparecen desdedeporte a ecos da sociedade, desde oextraordinario ao cotián dos cida-dáns de a pé ata as máis brevesnotas locais. Esa proximidade faiseaínda máis entrañábel cando ospropios subscritores ou lectores seconverten en colaboradores (eu mes-mo publiquei os meus primeiros ver-sos neste periódico).

Nel teñen cabida as plumas noveise as consagradas, con artigos deopinión, documentos sobre institu-cións, persoeiros ilustres relaciona-dos con Viveiro, desde artigos para areflexión, para a documentación e adenuncia ata profundos estudos axeito de ensaios.

Todo isto conforma a idiosincrasiadeste pobo, dos seus habitantes edos que están fóra. Unha funciónindispensábel no transcorrer dasnosas vidas, unha función social queatinxe a todo aquel que ten algo quever con Viveiro e que abrangue aospropios residentes e aos que están nadiáspora mesmo alén mar. É oHeraldo un medio de comunicaciónvertebrador porque os fillos deViveiro, os predilectos e os adoptivos,os concidadáns todos, atopamos econa súa voz, nunha forma, moitasveces, de manter o contacto entreidas e voltas á vila. É polo tantovínculo de unión, para os que por

distintas razóns viven fóra e querensaber e opinar sobre canto aquí suce-de, non esquecen as súas orixes.

Identidade, independencia e com-promiso, amor pola terra, traballo eoficio conxúganse no seu discorrer,coa súa vocación e liberdade deexpresión. Emblemático mensaxeiro,que da man da familia Neira, leva atodos os fogares as noticias que xerao viveirismo. Para min é algo que botoen falta a fin de semana se non o leo.

As dificultades para a súa supervi-vencia non son só económicas, quetamén as hai neste tempo de crise,lonxe das suculentas prebendasoficiais que teñen outros medios decomunicación. É difícil manter unhapublicación destas características notempo porque hai que enchela decontido cada semana de cada mes, decada ano, de todo un século. Sábeno–sabémolo– ben aquelas asociacións,institucións ou simplemente centrosde ensino que manteñen publica-cións mensuais, trimestrais e ataanuais; ademais hai que manter aimparcialidade, pero mollarse candoa onda vén brava e abofé que ashoubo e que as seguirá habendo.Todo isto agravado porque estamosnunha era dixital na que as novastecnoloxías se impoñen ao papel im-preso, ese que se gardaba nos cai-xóns ata que amarelaba na memoria.

Desde o momento que RamónCanosa recupera a cabeceira, despoisdo silencio da guerra civil e posgue-rra, o labor garimoso da familiaNeira, con Juan Carlos ao fronte,mantén viva a chama destas páxinas.Xunto a toda a redacción, subscrito-res e colaboradores formamos unamplo equipo.

Celebremos, pois, a efeméride destedecano dos semanarios locais deGalicia, referente na Mariña e naprovincia, que mereceu a Medalla deHonra da cidade e o recoñecementode todos os viveirenses.

Cen merecidas salvas para home-naxear este centenario, do Heraldode Vivero, con case 4.000 númerosna rúa e o noso desexodoutros tan-tos, polomenos.

XOÁN NEIRAFebreiro 2012

hemos cambiado, tal vez tecnológica-mente avanzamos una barbaridad,pero humanamente nuestras cabezasdan para lo que dan y las personasseguimos cargando con la mochilallena de los aciertos y errores de laespiral de siempre.

Siento nostalgia del tiempo ido y delos amigos y amigas que con elpartieron, tantos colaboradores comoadmiré, que hago presentes en elañorado Fernando Güemes, tan pre-ciso, tan claro, tan cielo… ¡Cuántodisfrutaría con esta efemérides! Quebien lo contaría.

Comencé estos apuntes al anoche-cer, los soñé en el duerme vela de lanoche y los termino oyendo la lluviaen los cristales, ni los corrijo, no vayaa ser que me arrepienta. Amanece.Felicidades y larga vida a la familiadel Heraldo, que nos sigamos leyendomuchos años, porque, como biendejó dicho Chao Espina: “En tus pági-nas vivas alcé el vuelo, que lejos mellevó y alzó mi frente, paraamar a mi tierra y a micielo”.

Brindo por ello.

OBDULIA DOPICO

Fernando Güemes Díaz. Que fue siem-pre fiel y constante colaborador delHeraldo, desde su domicilio en Madrid.

Colaboradores do Heraldo nunha das reunións que cada ano fan no mes de agosto.

Doctora SOCORRO FIERRO❖ DERMATOLOGA ❖

SE ADMITEN POLIZAS DE SEGUROSPOR LAS MAÑANAS EN: c/ Lodeiro, 12 - 1.º C - Tlf: 982 55 04 14 - VIVEIRO

POR LAS TARDES EN: Virxen da Mariña- Tlf. 982 58 58 07 - BURELA (PREVIA CITA)

Página 10 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

CONTEXTO EN QUE APARECEO HERALDO

A aparición no escenario da prensaviveiresa de El Heraldo de Vivero,baixo o patrocinio do armador,empresario e banqueiro BenignoLópez Muñoz, respondeu a un mo-mento de clara recomposición dos es-pazos e hexemonías políticas na vilado Landrove, das que as propias ca-beceiras de prensa, en boa medida,non deixaban de ser prolongación.Nesa dinámica cabe situar distintosfeitos que explican o encadramentosocio-político do novo semanario, asúa oportunidade e, en parte tamén,a súa rápida e firme consolidación.

En primeiro lugar, despois dunhadécada final do século XIX en que ahexemonía política e a representa-ción en Cortes no distrito de Viveirofora alternando entre liberais (SanzRiobóo, Martínez Bande...) e conser-vadores (Rebellón Zubiri), dentro dalóxica do sistema “de turno” ideadopor Cánovas del Castillo, a partir de1901 Viveiro converteuse, de facto,nun distrito enfeudado ao bandoliberal (Eleuterio Delgado, MartínezBande, Wenceslao Delgado, Marquésde Báyamo, Soto Reguera...), o queprovocou como reacción, en 1908, unmovemento de coaligación a nivel lo-cal entre os republicanos de Freixo(antigos aliados dos liberais) e osseareiros de Rebellón.

Numerosos enfrontamentos nosplenos municipais, continuos inci-dentes nas eleccións, múltiplas de-nuncias nos xulgados, detencións(como a que padece Freixo en 1909) earbitrarias represións laborais ouprofesionais contra destacados refe-rentes dun ou doutro bando, furi-bundas polémicas na prensa e fulmi-nantes mudanzas de alcalde por RealOrde ao vaivén dos ventos dominan-tes na política provincial e estatalfóronse producindo sen tregua norevolto panorama público viveirésdos tres primeiros lustros do séculovinte.

De feito, efemérides como o primei-ro centenario de Pastor Díaz, en se-tembro de 1911, non acadaron máisalto voo por culpa da desunión exis-tente entre as elites da vila. Do tensoclima reinante xurdiron tráxicos epi-sodios, como o asasinato do ex-alcal-de Juan Muíño Cora ou un tiroteo napraza maior de Viveiro, o 5 de novem-bro do propio 1911 e sendo alcaldeJosé Marqués, que deu como resulta-do a morte dunha humilde mulleriña,de nome Clara Peón, que vendíaqueixos allea ás disputas políticasque se ventilaban na Casa Consis-torial... É o que Villar Ponte acertaríaa resumir no Álbum de Vivero deLánder falando “de las luchas políti-cas de dos bandos sin ideas, episo-dios de caciquil picaresca rural(Capuletos y Montescos en búsquedade pastor) que celebraban el triunfoincivilista con música, cohetes ycambio de guardias municipales...”.

A vitoria de Soto Reguera nas lexis-lativas de novembro de 1914 fronteao candidato besadista Augusto Prín-cipe de la Bárcena marcará, porén, ocomezo dunha longa etapa de relati-va calma e de indiscutible preemi-nencia de aquel no distrito, primeirocomo afecto á facción liberal romano-nista e logo como albista. O Heraldo,que naceu instalado no campo daprensa liberal baixo a dirección doentón alcalde Pedro Pérez Barreiro,axiña se situará ao servizo inmediatoe directo dos intereses que represen-taba no distrito o citado Soto Regue-ra, tanto fronte á antes citada coali-ción republicano-conservadora (queaxiña será substituída, tras o mutispolo foro de Freixo, pola opciónmaurista que representaba José San-tiago, co xornal Verdad y Justicia devoceiro), como fronte ao emerxentemovemento obreiro, tanto socialistacomo anarquista, que arraigaba conforza nas minas da Silvarosa, nasfábricas da conserva de Celeiro, nafactoría de Barro-Chavín, no ramo daconstrución ou mesmo en certos sec-tores artesanais tradicionais (carpin-teiros, zapateiros...), recollendo, enboa medida, o descontento social quenon se daba canalizado mediante aemigración, corrente que adquire poresa época na Terra de Viveiro propor-cións masivas, con Cuba e Arxentinacomo principais destinos.

En segundo lugar, non se pode es-quecer que se produce a finais de1908 a desaparición provisoria doescenario público viveirés da figurade Jesús Noya González e do vetera-no periódico da súa dirección, El Ecode Vivero (que aparecera en 1888),como consecuencia dunha sentenzaxudicial, froito dunha querela inter-posta dous anos antes polo industrialJosé Barro, que lle impuña ao sub-diácono unha pena de tres anos, seismeses e 21 días de desterro. Noyamarchou a cumprila a Mondoñedo,onde colaborará co Boletín oficial doBispado e co integrista El Pensa-

miento Católico. Cando regrese á vilado Landrove retomará a súa irrenun-ciable vocación xornalística en cabe-zallos como Verdad y Justicia (1915),Landro (1916) e La Defensa (1918),facendo non poucas veces de princi-pal contraditor do Heraldo, precisa-mente.

O taller tipográfico de Ignacio Bo-tino, ao quedar sen periódico que im-prentar trala forzada desaparición deEl Eco de Vivero, animou en xaneirode 1909 a posta en marcha de La Vozde Vivero baixo o patrocinio do liberalPedro Manuel Trobo e a dirección doxoven avogado Pedro Pérez Barreiro,que lle imprimiron á nova publica-ción, definida como “semanariodefensor de los intereses generalesdel distrito”, unha liña menos inte-grista no plano relixioso e máis mo-derada e ata certo punto plural noplano político-ideolóxico que a que le-vara El Eco baixo a batuta de Noya.

Esta relativa boa marcha empresa-rial de La Voz de Vivero e o atractivoda súa maior pluralidade e modera-ción editoriais fixeron que se agrava-se a crise do outro periódico da vila,El Vivariense, que fora refundado en1906 (logo dunha primeira xeira en-tre 1890-1898) polo republicano Ra-món Díaz Freixo coa colaboración deplumas ben cortadas como as de Xo-sé Plá Zubiri, Antón Villar Ponte eAlfredo García Dóriga e que protago-nizara continuos e por veces moivirulentos enfrontamentos con El Ecode Vivero. O frustrado intento de sui-cidio do administrador de El Vivarien-se, Francisco Navarro, nos locais quea sociedade recreativa “La Peña” tiñana rúa María Sarmiento, en febreirode 1909; a marcha a Cuba do autorde A patria do labrego; a morte doprincipal redactor García Dóriga endecembro de 1911 e a propia retiradada primeira liña política do médicodos pobres son circunstancias quecolocaron ao semanario El Vivarien-se, que quedara baixo a dirección deAntonio Santiago, na necesidade de

suspender provisionalmente a súasaída á rúa, aínda que hai indicios deque a retomou cando xa o Heraldoera unha realidade. Tería chegado asía sobrevivir, probablemente con al-gunha interrupción, ata polo menosmaio de 1915.

Un elemento máis que debe traersea colación para entender cabalmenteo contexto que rodea o nacemento doHeraldo é a saída na Habana, en no-vembro de 1911, da revista Vivero enCuba, órgano de prensa da sociedadede instrución “Vivero y su Comarca”,que impulsara e presidía o ricoempresario indiano Justo TaladridCatá. A nova entidade estableceu deinmediato unha especie de ósmoseideolóxica, xornalística e propagan-dística co Heraldo, que se reflicte nareprodución dos mesmos artigos, nacoincidente nómina de colaboradores(Vicente Otero Cao, Riguera Mon-tero...) e, sobre todo, na constanteatención ditirámbica que emprestanao seu protector ou padriño político,que non é outro que o avogado edeputado lugués José Soto Reguera.

Puxo en marcha directamente oproceso de nacemento do Heraldo,por último, a compra da imprentaBotino por parte de Benigno López,co correspondente traslado da ma-quinaria desde o número 5 da rúaMaldonado ao número 12 da RúaPastor Díaz (Casa dos Leós). Esa mu-danza de propiedade da imprentatradúcese na desaparición de La Vozde Vivero, que ben mirado, constitúeasí un precedente directo e inmedia-to do propio Heraldo. De feito, será amesma persoa, Pedro Pérez Barreiro,na altura alcalde da localidade, quenpase sen solución de continuidade dedirixir o cabezallo que se extinguía afacer o propio no cabezallo que viñade nacer...

ANUNCIOS DA SAÍDADO HERALDO

Desde finais de 1911 van aparecen-do en determinados xornais galegospequenos soltos anunciadores dasaída en Viveiro dun novo rotativo. Odiario lugués El Regional, por exem-plo, ofrece o 26 de decembro a novado seguinte xeito: “Asegúrase que elpartido democrático vivariense co-menzará, en principios de año, lapublicación de un semanario consa-grado á la defensa de los intereseslocales y los políticos del partido.Titularáse, probablemente, El Heral-do de Vivero”. Pola súa vez El Pro-greso de Lugo comenta o día 28 desemesmo mes: “En los primeros días delaño próximo verá en Vivero la luzpública un nuevo semanario que setitulará El Heraldo de Vivero, defensorde los intereses locales”.

Dous cabezallos satíricos efémeros,de orientación editorial antitética,acompañaron a saída á palestrapública do Heraldo. Efectivamente, o

(Pasa á páxina11)

Ecos do nacemento do Heraldo de ViveroNa prensa galega do seu tempo

Imprenta de Ignacio Botino, que foi comprada por Benigno López Muñoz para sacar arúa o Heraldo de Vivero

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 11

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Ecos do nacemento do Heraldo de Vivero(Ven da páxina 10)

diario herculino El Noroeste indicabao 6 de xaneiro de 1912, nas vésperasda saída do propio Heraldo á rúa:“Anúnciase en Vivero la publicaciónde un periódico festivo, con caricatu-ras, que se titulará Allá va eso. Encambio ha dejado de publicarse elsemanario La Voz de Vivero”.

Ese xornal festivo Allá va eso, quetivo por nome definitivo ¡Ya está aquíesto otro! e estaba inspirado polobando republicano-conservador dosFreixo-Plá-Santiaguito que editabaasemade El Vivariense, foi replicadoinmediatamente polo liberal ¡Yaapareció aquello!, “periódico satíricocircunstancial (escrito en serio, aun-que parezca broma)”, que situaba asúa redacción no primeiro andar donúmero 11 da Rúa Espartero e viulume en outubro de 1912, aclarandona súa mancheta que “no se vendepero se compra por 10 céntimos”...

¡Ya apareció aquello!, do que saíroncando menos seis números, ata o 8de decembro de 1912, é certamenteun alter ego do Heraldo: imprímeseno mesmo obradoiro, o de BenignoLópez, e enfróntase ao mesmo bandopolítico, o da coalición republicano-conservadora local, mais faino cunconstante recurso á ironía e cunhavirulencia de ton considerable, fronteao máis comedido discurso e o empa-que máis formal e serio que amosa oHeraldo. No segundo número de ¡Yaapareció aquello!, o artigo titulado“¡Conformes!”, revela claramente estacomplementariedade á que aludimos:

“El Vivariense dice que El Heraldode Vivero buscó un testaferro que lesirviese de pantalla, por temor á quetodas las personas decentes se dierande baja en las listas de suscripción.

La confesión, por lo que toca á todaslas personas decentes, debe sersincera.

Pues los únicos que, al parecer, noson suscriptores del Heraldo deVivero, son Freijo, Pla-compañía,Explosivos Álvarez y otros satélites deínfima magnitud.

Es decir que según El Vivariense,las personas decentes son todassuscriptoras de El Heraldo.

Más claro: que El Heraldo es el órga-no de la decencia.

Lo contrario de... Viva... riense”.

Noutra orde de cousas, tal vez nonestea de máis facer aquí unha breveparéntese para indicar que a palabra“heraldo”, derivada do francés héraute sinónima de pregoeiro, anunciador,emisario ou mensaxeiro, puxérasemoi de moda nese preciso instantepara bautizar novos cabezallos deprensa. En 1906, por exemplo, nace-ra na capital arxentina El HeraldoGallego, en tanto en xaneiro de 1909reaparecía con destacada combativi-dade agrarista o Heraldo Guardés.En 1910 comezara a se editar oefémero Heraldo de Bayona e un anomáis tarde El Heraldo de Verín, dodirector-propietario Eladio Fuentes.En xuño de 1912, pouco despois defacelo o propio semanario viveirés

que nos ocupa, saíu tamén á rúa oHeraldo de Vigo, de matiz igualmenteliberal, que contaba entre os seusredactores a Lustres Rivas, JavierMontero, Prudencio Canitrot, o fotó-grafo Cao e un aínda imberbe Va-lentín Paz-Andrade. En 1913 vironlume El Heraldo Gallego, en Ourense,de inspiración agrario-basilista e diri-xido por Lustres Rivas, e mais ElHeraldo de Allariz. Posteriormenteaínda apareceron El Heraldo dePuente-Caldelas (febreiro de 1915-xullo de 1916), con periodicidademensual e afecto ao grande caciqueda provincia pontevedresa, oMarqués de Riestra; El Heraldo deVillalba (marzo de 1916) quincenalmonárquico, católico e conservador,con lixeiras coloracións rexionalistas,vinculado á figura de Antonio GarcíaHermida; e, por último, El Heraldo deArosa (1917), publicación de tenden-cia política maurista, dirixida porGómez Paratcha e na que colabora-ron non poucos irmáns da fala, comoo viveirés Antón Villar Ponte.

O HERALDO COMO FONTEINFORMATIVA DOUTROS MEDIOS

O 21 de febreiro de 1912, o diariocoruñés El Noroeste confirmaba aosseus lectores: “Vivero.- Ha comenzadoá publicarse El Heraldo de Vivero, queverá la luz semanalmente como perió-dico defensor de los intereses deaquel distrito. Agradecemos la visita yle deseamos mucha vida”.

O primeiro exemplar do novo rotati-vo, que se subtitulará “periódicodefensor de los intereses del distrito”,apareceu o domingo 17 de febreiro de1912. O artífice técnico da grandecalidade compositiva e tipográficaque amosa o Heraldo nas catro páxi-nas de que consta desde o seu pri-meiro número non é outro que Es-teban Fernández Temprano, quen,andado o tempo, acabaría rompendo,non obstante, co semanario por dis-crepancias ideolóxicas e fundaría napropia vila do Landrove, no número 3da rúa Pardiñas, outra imprenta daque sairía o xornal La Voz del Pueblo(1926).

No editorial de presentación doHeraldo, debido seguramente á plu-ma do director Pérez Barreiro, faisemención á necesidade de que Viveirocontase dunha vez por todas cun“periódico serio, imparcial y respetuo-so con todos, que labore con honradezy eficacia por la prosperidad deldistrito, dirigiendo la opinión pública yencauzando la actividad colectiva, ensus variados aspectos, por losamplios derroteros de la vida moder-na”. Ficaba clara, ademais, a inten-ción do novo rotativo de fuxir depersonalismos, de rexeitar a “egola-tría ambiente” e de non cultivar o“odio implacable al adversario” quecaracterizaran, por desgraza, a etapaanterior da vida política local viveire-sa. Saía á palestra o novo xornal, endefinitiva, para condenar “los antago-nismos y rencores” que viñeran domi-nando o panorama e para infundir“ansias civilizadores de paz y deprogreso” nunha misión que resultaría

ao mesmo tempo “educativa y patrióti-ca”.

Moi axiña os colegas do novo sema-nario que estableceran intercambiocon el, como era costume habitualnesa época, comezaron a valerse dasinformacións e contidos do Heraldopara ofrecer aos seus lectores brevespinceladas sobre o discorrer cotiánda vila do Landrove, aforrando así odispoñer nela de correspondente ou oter que valerse do que no argotxornalístico se denominou axiñacomo enviado especial.

Así, aos poucos días de saír oHeraldo por vez primeira á rúa, ElRegional de Lugo (27.2.1912) aprovei-taba a súa crónica dos actos celebra-dos no Entroido en Viveiro paraencher, diríamos hoxe, a súa páxinade “sucesos”:

“Vivero. Leemos en el Heraldo deVivero: El miércoles recorrió las callesde esta ciudad, en las primeras horasde la noche, una original mascaradapara celebrar el Entierro de laSardina,

Al llegar la regocijada comitiva fren-te a la casa del Sr. Marqués, el ex-municipal Manuel Díaz (a) Cristino,secundado por su hermano Balbino,acometió salvajemente á un individuoque conducía un pellejo de vino,promoviendo un escándalo tremendo,que originó gran alarma y la disolu-ción de la mascarada.

Los hermanos Díaz agredieron á dosguardias municipales, lesionandolevemente á uno de ellos, y solodespués de una verdadera batalla,lograron ser detenidos y puestos ábuen recaudo.

Ambos se encuentran en la cárcel ádisposición del Juez de instrucción”.

O mesmo rotativo de Lugo, que saíaentón baixo a dirección de ManuelAmor Meilán, insería o 18 de xuño dopropio 1912 outra crónica negraprocedente do noso semanario:

“Vivero. Un suceso desgraciado.Leemos en nuestro colega El Heraldode Vivero.

El pasado domingo ocurrió en estaciudad uno de esos sensibles acciden-tes con que la fatalidad parece sabo-rear la desgracia de una familia.

Un vendedor ambulante llamadoAntonio Novilla Carballo, de 28 añosde edad, regresaba ya bien entrada latarde, de recorrer varios pueblecitos yferias con su industria, y al apearsede la caballería que montaba frente asu casa, en la calle de Porlier, lo hizocon tan mala fortuna que se clavó enel vientre un puñal que llevaba alcinto.

Al sentirse herido cayó instantánea-mente al suelo, derramando sangreen abundancia, de dónde fué recogidoacto continuo, por algunos vecinos quelo trasladaron al Hospital, en donde apesar de los cuidados de la ciencia,falleció en las primeras horas de lamadrugada del lunes.

En los primeros momentos preten-dieron ver algunas personas que eldesdichado Novilla Carballo fueravíctima de un crimen, por lo cual laguardia civil practicó algunas indaga-ciones conducentes á esclarecer elhecho, pero la misma víctima confesólo casual del accidente, desaparecien-do el misterio en que parecía envueltala desgracia en un principio.

Deja la víctima mujer y tres hijos enel mayor desamparo, y hace muypocos días, una hija de cortos años,jugando con otras de su edad, tuvo ladesgracia de que le vaciasen un ojo”.

Unha terceira nova publicada noHeraldo con traxedias e sucedidos dovivir cotián como argumento, nestecaso referidos ao transporte en auto-móbil, é acollida por El Regional noseu exemplar de 6 de agosto de 1912:

“Vivero.- El lunes de la semanapasada, al regresar á Vivero uno delos automóviles de la empresa “ElOriente”, que tiene establecido el reco-rrido desde esta población á Ferrol, yviceversa, fué objeto de un salvajeatentado, cerca de Santa Marta, quepudo traer funestas consecuenciaspara los que en él viajaban.

Unos desalmados colocaron gran-des piedras en una de las curvas dela carretera, y gracias á que, aun sien-do de noche, el conductor del vehículopudo verlas á tiempo, haciendofuncionar los frenos y quedando elcoche parado instantáneamente, sinotras consecuencias que el susto quees de suponer entre los viajeros”.

Unha cuarta desgraza, desta voltaen Merille, salta das columnas doHeraldo ao citado El Regional ensetembro:

“Vivero. Sangriento suceso. Leemosen nuestro querido colega Heraldo deVivero:

“A las dos de la tarde del miércoles,el vecindario de la parroquia deMerille se vió desgraciadamentesorprendido con una dolorosa nueva.

Próximamente á esa hora, una grandetonación se sintió en todo el contor-no y, cuando los vecinos salieron desus casas para enterarse á que era

(Pasa á páxina 12)

O avogado Pedro Pérez Barreiro

Pagina 12 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Ecos do nacemento do Heraldo de Vivero(Ven da páxina 11)

debido, supieron que su convecinoFrancisco López Pena, de setenta ycuatro años de edad, se había suici-dado disparándose una bomba.

El hecho, según las declaracionesque en el lugar del suceso se recibie-ron, parece ser que ocurrió de lasiguiente manera:

Salió el López Pena de su casa ycerró por fuera las puertas y ensegui-da con la mano izquierda arrimódebajo del maxilar inferior una bombade dinamita, de las que se acostum-bran a echar en las fiestas, mientrasque con la mano derecha arrimaba áella un tizón que previamente habíacogido en el hogar.

El efecto fué instantáneo y el infelizLópez debió de quedar muerto en elacto”.

E aínda en febreiro de 1913, odiario lugués de Amor Meilán repro-duce a seguinte nova tomada do nososemanario, coas prácticas do mato-nismo rural durante as festas e afalta de controis sobre a posesión dearmas de fogo como transfondo:

“Leemos en el Heraldo de Vivero: Enla noche del martes ocurrió en laparroquia de San Pedro un accidentedesgraciado.

El vecino del burgo de Valdemirós enaquella parroquia, Antonio Goás, de45 años de edad, soltero, se dirigía enlas primeras horas de la noche albaile que se celebraba en la inmedia-ta parroquia de Landrove; parece serque llevaba consigo una pistolaBrowning, y disparó con ella un tiro alaire para ver si funcionaba bien; el tirofalló y al estar examinando por qué nosalía el tiro, se disparó el arma intro-duciéndose la bala en el vientre.

Inmediatamente se dió aviso alfacultativo Sr. Freijo, quien le hizo laprimera cura. En la tarde del miérco-les, en vista de la gravedad delpaciente, fué avisado el forense Sr.Quintana, y éste puso el hecho enconocimiento del Juzgado, que sepersonó en el domicilio del lesionadoen la mañana del jueves con el fin deinstruir las primeras diligenciassumariales.

De la declaración del herido y de losvecinos, parece ser que se deprendeque fué casual y tal como lo relata-mos.

El herido ha fallecido hoy sábado,pues, no habiendo podido serle extrai-da la bala, sobrevino la peritonitisque, desde un principio, ya anunciarael Sr. Quintana como origen de unfatal desenlace.

En poco tiempo, y por descuidos, yahan ocurrido algunos de estos acci-dentes, debido á la ignorancia de cier-tas gentes para manejar armasmodernas, prohibidas por la ley, quese llevan, á veces, con fines premedi-tados y punibles”.

Mais non só de “sucesos” se ali-mentaba o “recorta e pega” queoutros xornais practicaban a expen-sas do publicado no Heraldo. Taménhabía lugar para dar conta de deter-

minadas visitas institucionais á vilado Landrove e para, de paso, facerpropaganda das súas excelencias decara ao incipiente negocio turístico.Nesa liña, no diario católico luguésLa Voz de la Verdad do 16 de abril de1912 insírese o seguinte solto:

“El Heraldo de Vivero se ocupa ensu último número de la breve estanciadel señor Gobernador civil en aquellapoblación.

Asegura el colega que tanto agradóla hermosura de Vivero y su campiñaal señor Boccherini que volverá en elverano en cuantas ocasiones pueda”.

Cando o potentado José Mª RigueraMontero agasalle ao alcalde de Ourolcun luxoso bastón de mando conartística empuñadura de ouro, oxornal compostelán Gaceta de Ga-licia, ademais de reproducir a nova odía 14 de novembro tomándoa doHeraldo, desfarase en eloxios cara aoobsequiador, entendendo que o seuaceno era demostrativo do “civismo yel fervoroso amor que por el currun-cho nativo siente”.

Por outra banda, o importanteproxecto dun novo peirao marítimona nosa vila tamén saltaría desde aspáxinas do Heraldo a outros cabeza-llos provinciais. O 6 de agosto de1912, El Regional sinalaba:

“Hemos tenido el gusto de examinar(leemos en El Heraldo de Vivero) losplanos del futuro muelle.

Será todo él de piedra y estarádeterminado por tres líneas: una, de150 metros, que partirá del primer ojodel puente y llegará á la bajamar;frente á una de las actuales rampasde la Pescadería; otra, de 30 metros,que formará ángulo con la anterior; yotra de 63 metros, que unirá la líneaprecedente con el Malecón.

En la primera de las tres citadaslíneas irá una rampa de 30 metros delongitud, para el servicio de lasembarcaciones menores, y tres escale-ras de hierro, adosadas al muro, parael de las mayores.

La superficie del muelle será de7.000 metros cuadrados, y, dentro deella, se construirá una carretera, deforma angular, de 8 metros de anchu-ra, para el acarreo de las mercaderí-as.

El costo se elevará, según el presu-puesto de la Jefatura, á 131.000pesetas.

Trátase, como se ve, de una obra deextraordinaria importancia, sabia-mente proyectada por el ingeniero D.Leopoldo Soler, á quien, como al dipu-tado Sr. Soto Reguera, hacemos

presentes desde estas columnas lafervorosa gratitud del pueblo deVivero”.

Pola súa vez, El Norte de Galicia de10 de agosto do mesmo ano explica-ba que “El Heraldo de Vivero elogia elproyecto y planos formados por elingeniero Sr. Soler para el futuromuelle de aquel puerto” e resumía acontinuación as principais caracte-rísticas técnicas da obra copiando osdatos do propio semanario viveirés.

CONVULSIÓNS NA DIRECCIÓNDO HERALDO

O inesperado falecemento do direc-tor do Heraldo, o xoven avogado Pe-dro Pérez Barreiro, cando apenaslevaba postos na rúa dezaoito núme-ros do semanario e contaba unica-mente 30 anos de idade, foi loxica-mente obxecto de atención e senti-mento noutros medios xornalísticos.La Voz de la Verdad expresábase aorespecto o 24 de xuño de 1912 nestestermos:

“Nuestro colega El Heraldo de Viveroviene dedicado en gran parte de suúltimo número á la memoria del jovenabogado D. Pedro Pérez Barreiro,director de dicha publicación, reciente-mente fallecido en aquella hermosavilla de la costa.

El entierro del finado periodista fuéuna espontánea y cariñosa manifes-tación de duelo.

Acompañamos a la redacción deHeraldo de Vivero en su pesar por taldesgracia”.

Para cubrir a triste baixa que deixa-ba sen patrón o seu buque mediático,Benigno López botou man de AntonioDíaz Vale, quen viña exercendo desdemarzo de 1912 como director doutrapublicación que tamén se editaba noobradoiro tipográfico dos baixos daCasa dos Leós: La Opinión deOrtigueira. A partir de xullo, estecabezallo trasladaría a súa impresióná casa tipográfica David Fojo, napropia Ortigueira.

Reciprocamente, o Heraldo taménlamentou nas súas planas a mortedoutros directores de xornal galegosamigos. Tal foi o caso de JoséLombardero, de El Noroeste coruñés,sobre quen se escribe no noso sema-nario, en outubro de 1912:

“Con sentimiento profundo escribi-mos estos renglones, que no son másque la expresión débil y pálida de laparticipación que los modestos cama-radas de El Heraldo de Vivero tomanen el pesar inmenso que embarga á

sus queridos compañeros de ElNoroeste, por la muerte del ilustremaestro de periodistas D. José Lom-bardero y Franco, propietario del dia-rio coruñés.

El hermano insustituible, el sincerocompañero de los que componen laredacción de nuestro querido colega,el político talentoso que era almamater del famoso “Club de las viudas”del salón de conferencias del Con-greso, como él mismo había bautizadoaquella peña de políticos, ha muertoen París, lejos de su querida tierra, yde él no quedan sinó sus inanimadosrestos que recibirán sepultura en laCoruña, su ciudad natal”.

Nas planas doutros xornais iránsaíndo ao longo de 1912 novas pe-quenas e menores do vivir cotiánviveirés que remiten como fonte paraas páxinas do noso semanario. Por ElRegional, de Lugo, sabemos do retoque o “Club Vivero” lanza en agostoaos seus colegas vilalbeses paradisputaren un partido de foot-ball; doingreso nun convento madrileño darapaza Mª Luísa Fernández Ramudo,filla do notario Lucio FernándezArgüelles; das felices vacacións quepasou nese ano de 1912 na vila doLandrove, na compaña da súa seño-ra e fillas, o daquela catedrático deCálculo Diferencial e Integral naFacultade de Ciencias da Univer-sidade Central de Madrid José An-drés Irueste (1844-1920); do acciden-te que sofre en febreiro de 1913Taladrid Catá durante unha cazaría,que lle causa a rotura dunha perna;etc. O 10 de decembro de 1912, enfin, insire El Regional esta nota:

“Leemos en el Heraldo de Vivero: Eldía de Santa Bárbara cumplió cienaños nuestro amigo D. Manuel Leal (oseñor Manuel d'as Pontes).

A pesar de tan respetable carga,disfruta el simpático anciano, casi,casi, de tanta agilidad como si sólocontase sesenta abriles.

Dios le conserve la salud siquieraunos diez añitos más, y después... yaseguiremos pidiendo”.

Como xa advertimos, as actividadese iniciativas da sociedade “Vivero ysu Comarca” gozaron dunha aten-ción preferente nas planas doHeraldo, o que fixo que outrosmedios se fixesen eco delas. Así, ElRegional de Lugo de 6 de agostoinforma da poxa celebrada pola enti-dade en Merille para adxudicar asobras de construción do edificio esco-lar desa parroquia, resultando adxu-dicatarios pola cantidade de 6.000pesetas Francisco Rodríguez eManuel Fraiz, quen se compromete-ron a iniciar decontado a obra e arematala no prazo máis breve quelles fose posible.

Cando o Heraldo estaba a piques decumprir o seu primeiro ano de vida,produciuse unha das situacións queresultaron máis comprometidas entoda a súa xa centenaria traxectoria.Efectivamente, como se encargou de

(Pása á páxina13)

O diario católico La Voz de la Verdad recollía novas do Heraldo

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 13

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Ecos do nacemento do Heraldo...

Xentes do Heraldo

(Ven da páxina 12)

difundir o compostelán Diario de Ga-licia de 17 de xaneiro de 1913,

“El juez de instrucción de este parti-do, don Silvino Álvarez de la Escosuraha procesado y encarcelado al direc-tor de El Heraldo de Vivero, donAntonio Díaz Vale y al regente de laimprenta del mismo periódico D.Esteban Fernández Temprano.

El motivo de estas detenciones fuela publicación en aquel colega de unartículo comentando la noticia deltraslado de dicho juez, como conse-cuencia de la denuncia que contra élformuló el diputado Sr. Soto Reguera”.

Mais como informa El Regionallugués, ao final quen riu último foi osemanario local, pois os poderososresortes do preboste liberal SotoReguera non só conseguiron o trasla-do inmediato e forzoso dese maxis-trado de orixe asturiana a unhapequena localidade catalá, senón quedeterminaron a rápida posta en liber-dade dos xornalistas heraldinos e aapertura dun gravoso expedientecontra o citado Silvino Álvarez:

“Por el último número del Heraldo deVivero nos enteramos de la denunciade que fué objeto por el Juzgado deprimera instancia de aquel partidodon Silvino Álvarez de la Escosurarecientemente trasladado a SantaColoma de Farnés, y del proceder deaquel funcionario en las actuacionespracticadas.

Lamentamos el percance y hallamosmuy justas y muy razonables lasprotestas del querido colega contra elproceder de aquel juez tan llevado ytan traído en recientes interpelacionesformuladas en pleno Congreso de losDiputados”.

REMATEAo encarar o seu segundo ano de

existencia, non hai dúbida de que oHeraldo é un proxecto empresarial e

xornalístico plenamente consolidado:goza do respaldo financeiro de variospotentados locais e da protecciónpolítica do todopoderoso SotoReguera; non dá feito para acollernas súas planas anuncios comerciaisde negocios de toda caste (zapaterías,ferreterías, ultramarinos, fábricas dechocolate, confeitarías, almacéns,talleres mecánicos, materiais deconstrución, maquinaria agrícola,fábricas de xeo, consultorios médi-cos, boticas, notarías...); recrutacolaboradores e non poucos asinan-tes entre a nutrida colonia galega deCuba; está no mellor dos tratos coapotente sociedade de instrución “Vi-vero y su Comarca” e co seu hiperac-tivo presidente Taladrid Catá; e, porse todo isto fose pouco, goza ademaisdas primicias poéticas e dos artigosde fondo dun elenco cada vez máisnutrido e variado de escritores locais:Gonzalo (o daquela seminarista JustoNúñez Rodríguez), Demetrio Zenón(pseudónimo que corresponde a unfillo do propio Benigno López, se nonestamos errados), Leoncio López delas Casas, Vicente Otero Cao, Ri-guera Montero, o mestre Lois TobíoCampos... A partir de xaneiro de1913, dando mostras desa consolida-ción indiscutible, o Heraldo lanzarasemesmo a editar o seu primeiro folle-tín, co título de “Virgen... y mártir.Novela en rústica, caricaturista,corta y original de Fernando PérezBarreiro”...

O que veu despois constitúe unhahistoria apaixonante á que nondeixaremos de volver en novos arti-gos para contribuírmos a celebrarcomo se merece, na medida dasnosas humildes forzas, oprimeiro centenario destatan estimada como entra-ñable publicación.

EMILIO XOSÉ ÍNSUA

Dende fai cen anos, que con inte-rrupcións e atrancos o Heraldo deVivero chega as casas, aló onde vivaalgún de Viveiro, levando informa-ción, ensaios, poemas, anécdotas elembranzas, contando a fin a –histo-ria miúda dun pobo galego– que dicíaCanosa.

Falando con Luís Pousa, o coruñéssub-director do El Correo Gallego e comeu amigo Antonio Grandío, cos quea vagadas tomo uns viños os domin-gos, tiñan curiosidade en coñecercomo vai a estrutura. Conteilles queo semanario, decano dos de Galicia,segue a publicarse nunha imprentafamiliar, pola que imos pasando:colaboradores, anunciantes, subscri-tores e amigos, que non temos nor-mas e que unha vez ó ano, xuntámo-nos nunha cea singular, espontáneae amena, nunha especie de asembleano que cada quen esbardalla sobretodo o divino e humano da vila, natu-ralmente sempre no seu pensar.

Dos trinta e cinco semanarioseditados en Viveiro que recolleuGerino Núñez no seu traballo de finda carreira de xornalismo, “LosPeriódicos de Vivero”, Lugo 1980, oHeraldo de Vivero ocupa pola data depublicación o sétimo lugar, máis é oúnico que se segue a editar con perio-dicidade, resistindo embates e com-petencias, manténdose nunha difícilliña, entre tirios e troianos.

O Heraldo é a “canteira” de escribi-dores dos de Viveiro, a xente achéga-se cas súas cuartillas, hoxe polo in-ternet, e espera a que apareza a cola-boración, nunca tan pronto comopensa, mais non tarda moito, acorrea segue a funcionar no longocenso dos escribidores de Viveiro queLeal Insua chama: pobo de escrito-res.

Moitos sentímonos orgullosos deser fillos do Heraldo, aqueles que conmellor ou peor fortuna encetamos axuntalas letras neste venerablemedio no que nos comunicamos osde Viveiro.

Gardo con especial tenrura o librode Xosé López publicado cando era

Decano de Xornalismo na facultadede Santiago, “Detrás da prensa popu-lar”. Edicións LEA 1995, do que voua transcribir algunhas verbas que serefieren o Heraldo:

“Gerino Núñez empezou a colaborar[no Heraldo] na década dos setenta efixo mais intensa a súa colaboraciónna década dos oitenta e comezo dosnoventa, ata o seu asasinato, o 16 dexullo de 1991. A desaparición da‘alma mater’ do periódico nesta etapaobrigou o impresor, Luís Neira, a exer-cer un papel mais activo como redac-tor. Tres persoas apoian cos seus arti-gos esta nova etapa: Alfonso SantosAlfonso, Fernando Güemes e FaustoGaldo…”

Quero agradecer a acollida quesempre me fixo o Heraldo, e no seudía de xeito especial a miña serie“Pintores e Pintura de Viveiro”. OCastro, 1992, publicada primeiroparcialmente no semanario, e que meserviu de ensaio xeral, para coñecer aaceptación da xente e acadar datosque varias persoas fixéronme chegar,o tempo que me abriu a porta dacasa, de moitas familias que tiñancadros e informacións. De aquínaceu o meu libro dedicado a Viveiro.

O “Premio de investigación enhumanidades” que convoca a depu-tación de Pontevedra, acadouno no2010 Francisco Fidel Maseda Masedaun profesor orixinario da Terrachá eresidente en Lugo, polo seu estudio:“Luis Tobío: vida y obra de un huma-nista gallego y de un gallego univer-sal”. tese de doutoramento que leuna Universidade Compostelá. Undenso traballo de mais de 750 páxi-nas. Na bibliografía desta tese oHeraldo de Vivero aparece citado 40veces.

O impacto das publicacións valóra-se polo número de veces que soncitados noutros medios.

Parabéns o Heraldo deVivero polo centenario e…moitas grazas.

FAUSTO GALDO

Gerino Núñez e Trapero Pardo. Gerino foi o gran mantedor durante décadas doHeraldo na súa segunda época, e Trapero director durante moitos anos.

Doña Angeles Penaba Rozadilla, recogió la Medalla de Honor “Cidade de Viveiro”,como editora del Heraldo de Vivero, en presencia de su hijo, Javier Canosa Penaba(actual editor) y del entondes director Angel Martínez Fernandez de la Vega. LaCorporación Municipal acordó en 1997, por unanimidad, conceder al semanario estadistinción. El entonces alcalde, César Aja Mariño, hizo entrega de la medalla.

Página 14 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CLÍNICA DENTAL 2000FINANCIACIÓN A SU MEDIDA

Consulta previa cita. Tlf. 982 563 427Lodeiro, 2 Entrlo. A - VIVEIRO

Dr. Martín Caserío (Implantólogo) Colg. 1112Dr. Juan Muinelo (Odontología general) Colg. 1115Dra. Eva Robustillo (Ortodoncista) Colg. 8805

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

El Heraldo centenario Flashes para ecualizar un séculoEl heraldo centenario parece el títu-

lo de un cuento o de una novela decaballería pero es que ademáscomparte con ambos entusiasmo yespíritu. Solo así se entiende que enun pueblo lucense como Viveiro, en1912, alguien saque adelante elproyecto de un periódico que empezósiendo local y regional para convertir-se al poco en nacional e internacionalpues los lectores se repartieron porEspaña y llegaron a Francia, Cuba oArgentina en un viaje que da cuentade estas primeras oleadas de globali-zación que partiendo de la nada,como quien dice, alcanzaban distan-cias impensables. Puede que en unatertulia de casino o de barbería, ungrupo de amigos fantaseara con unempeño visionario que llevaron atérmino. Tal cual empezaron losnavegantes de tierra adentro hastallegar a América cruzando mares enlos que daba miedo aventurarse.

El Heraldo se constituyó así en elcordón umbilical que une a los dedentro con os de fora, que los mantie-ne en contacto, que da noticias aunos de otros, que permite estar en elpueblo aun después de irse, comosucede a veces en un exilio que durahasta la muerte. Bodas y nacimien-tos, esquelas y viajes, vacaciones,nombramientos y jubilaciones, Se-mana Santa, carnavales, fiestas deguardar y patronales, Naseiro, nove-nas, misas y rosarios, obras públi-cas, opiniones para todos los gustos,lo humano y lo divino. De la crónicaal poema, del reportaje al suceso.

Y fotos. Fotos en blanco y negrointercaladas en la tipografía queamarillearon con el paso de los añosy fijaron a la memoria como recuer-dos indelebles las trazas de unpueblo que ya no existe y que emergede las imágenes de otra época entoda su grandiosidad irrecuperable,las calles sin asfaltar, los árboles enla plaza, los rótulos de los negociostan parcos y austeros, los escapara-tes enmarcados por un listón demadera mostrando su humilde mer-cancía, las vestimentas oscuras dehombres y mujeres, los pantalones yfaldas tan, tan cortos de niños yniñas, la viveza de una mirada quenos persigue desde una infanciaapenas recuperada que es también lanuestra porque de ella venimos… enfin, la vida, la vida misma, la in-trahistoria, con sus alegrías y consus duelos, entrevista desde losbalcones a los que tanto se asomabala gente. Y las calles: un punto y aparte. Un capítulo siempre por escri-bir, tan transitadas, como ahora enagosto. Y pasado el tiempo con sulenta o rápida cadencia según nosvaya en la feria: las fotos digitales encolor de los desfiles de las danzas ode las procesiones, del Encuentro ode una actuación de la banda muni-cipal y en las que de vez en cuandoaparecemos como espontáneos pilla-dos al azar. Hasta que seamos lanoticia del día. No digo más.

Flashes coma mendos para unnovo século de mans furadas, balei-ras, mendos de sorrisos, mendos decor acariñando nada máis que unhailusión, un soño que canea á realida-de, trusgos de auga, humidade naalma, ollos líquidos no arco da vella,xa temos algo máis para non involu-cionarmos. Ecualizando o tempocoma o mar para romper do río asoidade e facela máis grande, o ríosempre vai. Frío nos pés de lume,alarma inaudible, angustioso sinal,calados berros de amizade que levaná liberdade, fundido a negro na espe-sura do gris monocorde da normali-dade cansina, monótona, sen chispa,xorden coma lóstregos da canseira,no fogar testemuña da aprendizaxede actitudes, fogar onde poder volversempre. “todo o que vos dei era ver-dadeiro, era meu”. Canto máis calormáis frío, canto máis frío máis calor,estaba tan canso que o reloxo nondaba pasado das dúas da noite,relembrando a luz dourada das tar-des de ouro nas rúas de lonxe, volvea gaiola da música das andoriñasralentizando o discurso para facelomáis doado. Sen nome o alcatránmouro da estrada recolle o vermellodo paporrubo, mesturandoó cosazuis do asubío e xa é noite sen luz,só a lúa chea garda o camiño. No arpegañento do sono que non dá vido,as verbas amables dos devanceiros“durme e repousa e non teñas medoa ninguna cousa” , canseira dunséculo con novos alentos, na pontevella e rota sen moedas para obarqueiro. O fráxil tacto da fermosu-ra esvaíndose no ar cun berro deaferramento á vida do monte, fondosrecendos da pureza das cores, comase nada estivera feito. Dici-lo que fas,facer válidas as palabras mortas,face-lo que dis, darlle validez ás pala-bras todas, amósame quen es e des-pois dime acacias, estou cuestionan-do as palabras da liberdade engaiola-do nun fondo recendo amable queenvolve sen xeito os meus ollos líqui-dos, botádeme una man con todo, euque non as teño para nada. Empeceia pensalo dende antonte, xogando aopé da fervenza seca un carrizo míni-mo ao contraluz de lume avermelladoconta os anos de cen en cen e eslieosna lagoa que espellea a cor do pobo,azuis de leite na pucharca podre damemoria, porque todo era escuro naterra baleira e o río que vai baixo daponte vella non se para escoita-lasignominias nin as andrómenas.Mendos dun século para os furadosdas mans baleiras, banzos de pedralabrados na esqueira do tempobuscando a saída á luz languidecen-te da mañá de xeada da Candelariaonde se esvaen os reis do monte aocontraluz riba do areón moreno polagris inmensidade penedenta, cegos

de ti, ollos de nordeste. Porque todoera escuro e segue sendo escuronesta terra baleira, sen dignidade,hai un río de luz que vai baixo daspontes vellas e non se para escoitarignominias nin andrómenas.Estareite esperando para darche oque queiras, volve cando teñas fríopara ve-las películas cos rolloscambiados e un queixo roubado dafiestra do reloxeiro. Ás veces poderanda-la luz dourada do atardecer,espurri-los soños húmidos da casade auga. O meu veciño di: “como omeu cheira tan mal, en vez de facelona miña porta faigoó na do veciño”.Aconteceres, choveu e ven o río conforza, sempre vai baixo dos últimosasubíos que enchen a tarde de ourono recendo da acacia. E xa é noite nacor do recendo, xa é noite e hai unhamancha vermella no ceo da noiteescura. Xa están medrando eucalip-tos novos na canle da turbina, aíndaninguén ergueu nin torou aos xigan-te caídos, soños enferruxados,colleume a néboa húmida e a choivamansa, da man ata mollarme intima-mente. Aínda que poña as liñas moixuntas, sei que es quen de ler polomedio. Dis que non?. E cando tedecatas, estás soñando, creandoideas novas, voando riba dosrenglóns. Xa faigo só medios cami-ños. Quero encher con soños o labi-rinto baleiro do tempo e mira-las avespasar, miña amiga, tamén din que sepon o sol por detrás do enreixado deferro que ailla as praias do paradiso,miña amiga. E hai fractais azuis naíntima espiral dos cascarois, soñosesparexidos polos cumios dosmontes, miña amada. Eran as dúasda tarde e dixo: “mellor voume cotigoporque se me quedo non me vou ataas dez e daquela xa non hai con quenfalar”. Viñeches cando a luz máxicada Candelaria abría os ceos donordeste engaiolarnos con segredosmáxicos e soños ledos ecualizando otempo coma o mar para romper dorío a soidade. Sempre cando paso ásnove saúdo a David cun toque moienxel de bucina, el ergue a manpequena e regordecha e sorrí. Pre-guntáchesme “onde vas de noite?”.Díxenche:”busca-los segredos de corna auga fría de ouro dun trasgo eunha fada”. “Vou canda ti”. Rema-taches e logo fomos dous: eu e mailasombra no monte sen luz da enchen-te de xaneiro, man con río, man noasubío nun diálogo de silencios esaberes, recendo fondo de acacias naescuridade, recendos coma estourosserenos na noite de febreiro.

JAIMEOROZA02 febreiro 2012

Día da Candelaria

Pero no anticipemos acontecimien-tos y sigamos con la celebración, conla efemérides. En todos estos años,cien, decirlo cuesta, escribirlotambién, un siglo, hora a hora, día adía, mes a mes, Guerra Civil pormedio, hay que mencionar necesaria-mente la larga lista de colaboradores–entre los que se hallan hombres ymujeres ilustres– que se sucedieronreseñando la actualidad desde lasópticas más diversas que en las pági-nas del periódico han cabido opinio-nes para todos los gustos en unaclara muestra de libertad de expre-sión.

Y el homenaje ineludible a losCanosa que apoyaron económica-mente la cabecera naciente del He-raldo y la acompañaron en su largaandadura y, por supuesto, al almaMater, al viejo Neira, que descansa enpaz y que dedicó su vida a hacerlofísicamente viable.

Imaginar una sociedad como la de1912 y un pueblo de la época y com-paginarlos con el Heraldo es un buenejercicio de anticipación, compatibleseguramente con el hecho de queViveiro ha sido un pueblo costero yabierto, proclive a innovary moderno, tan modernoque tiene un periódicohistórico.

MILAGROS FRÍAS

Don Ramón Canosa, retomó la publica-ción del Heraldo en 1963.

Si, graciñas ao Heraldo polasúa acollida. Sempre que llemando un artigo a Juan Car-los, dígolle o mesmo: “graci-ñas pola acollida nas vosaspáxinas”.

Non abundan precisamenteneste mundo dos medios, en-tidades que teñan esta dispo-nibilidade “a fondo perdido”para os temas –digámoloclaramente– de Igrexa. Exis-ten aínda moitos prexuizosque impiden unha presenzanormal nos medios de comu-nicación. Con frecuencia can-do sae un tema que ten quever coa fe, a relixión ou aIgrexa é con motivo dalgúnfallo, conflito ou escándalo,que sempre “vende”.

No Heraldo non pasa isto:desde o día que me nomearonpárroco de Santiago-SanFrancisco, xa fai anos, apro-veitei estas páxinas paratocar temas que teñen quever coa Igrexa e co que elarepresenta. E logo, xa lonxede Viveiro, seguín escribindo,aínda que con menos fre-cuencia.

Xa sei que un periódico deinformación local non é unha“folla parroquial”. Pero se nunperiódico local che abre asportas para que entres oupolo menos te asomes aos lec-tores, é unha gran oportuni-dade para levar á rúa, ástertulias, aos fogares, a cadasubscritor ou lector temas epropostas co obxectivo dedicir o que moitos necesitanescoitar, non co afán de adou-trinar, non é o medio nin oestilo, senón para respondera tantos interrogantes e in-quedanzas da xente, as vecesinsinuando, outras respon-dendo e sempre propoñendo.

E graciñas a vós os lectores.Sodes o estímulo, a razón deescribir –cantas veces se dique hai que escribir para serlido…–, a vida do Heraldo.Porque estivestes aí, onte ehoxe, o Heraldo cumpriu cenanos de vida. Porque seguidesestando aí, hoxe e mañá,aínda que sexa discretamen-te, o Heraldo seguirá sendofiel á súa cita semanal.

Que nunca falte quen diga:“a ver que trae o Heraldo”. Atodos e a todas: “ad multosannos”!

ANTONIORODRÍGUEZ

BASANTA

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 15

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

En mi barco de papelSiendo un mozalbete me enrolé en

el Heraldo, ese barco de papel dondemis sueños, siempre orientados alservicio de nuestro querido Viveiro,navegaron por el proceloso mar de lalucha, de la soledad, de la incom-prensión, de la envidia, de la despia-dada crítica... hasta de la mofa, sinotros remos que mi fe y constancia.No me importaron las amenazas, loscomentarios hirientes, las sonrisasmordaces, ni siquiera la miradadisplicente de los soberbios, quedescalifican sin argumentos, ni losdesaires de los altivos cuya compañíarechazo por razones obvias. Tampocoperdí la fe cuando trataron de tocar-me la fibra sensible o dañaron mipatrimonio. Todo ello me permitióconocer a una enorme “fauna” depersonajes, que no dejan muy bienparada a la especie humana. Hecomprendido a Don Quijote y eldrama de ser humano, he elegido elcamino de Machado, he disfrutado dela ternura de Juan Ramón, hecompuesto poemas sintiendo lomismo, o al menos parecido, queRosalía, Curros o Pondal y he gozadode las enseñanzas de otros poetastan dispares como Don AntonioPrados, Teolindo Teijeiro o ÁngelMéndez, al que bauticé como Ánxelda Porta da Vila, entre otros... Hevivido con muchos de los que ya noestán, y a los que añoro, y vivo gozan-do de los que nos elegimos mutua-mente como amigos. Me preocupa elparo, los servicios sociales, detesto elcapitalismo salvaje y las dictadurasdel tipo que sean. Reniego de fanatis-mos religiosos o políticos y no tengobandera ni milito en ningún partido.Defiendo lo público de tanto chorizo ytrato de desmontar los falaces argu-mentos de los que tratan de robarnosel patrimonio del tipo que sea. Buscoel progreso que progresa y reniego delos privilegios de los conservadores.Sólo conozco la sangre roja. Creo enla democracia y defiendo a tiposcomo Garzón. Desprecio la corrup-ción y castigaría con firmeza a loscorruptos. Sé que hay mafia enEspaña y lo creo a pies juntillas. Mesiento azote de urbanicidas seanéstos constructores o alcaldes. Hastaaquí unas pinceladas de mis pensa-mientos.

En este mar de sueños y barquitosde papel trato de ser el grumete que,manteniéndose aferrada al suelo,navega, como diría mi buen amigoManolo Lombao, hacia un ocaso alservicio de tres cosas: mi mujer, losniños, a los que dediqué mi vida, y miViveiro al que debo la gratitud dehaberme acunado y con él ver flore-cer la vida en sus gentes y su paisa-je. Y cada día me sigo enamorando.

Y en este teatro calderoniano delmundo he encontrado: títeres disfra-zados de jueces; jueces de políticos;políticos de tiralevitas; funcionariostiralevitas a mogollón; ladronespobres y ladrones con pedigrí; santasputas y rameras de casino; músicosconvertidos en maltratadotes; maes-tros de catedráticos; catedráticos deburros; burros de intelectuales; inte-lectuales de soberbios; ricos pobres y

pobres ricos. De presuntuosos yfantasmas... sobre tropecientosmogollones. Por no hablar de escrito-res y otros sucedáneos en las diver-sas artes. Mucha fauna ávida deprotagonismo, dinero, aplausos yreconocimiento. Y también muchamiseria.

Y todo esto lo he visto durante esoscasi cincuenta años de navegación eneste barquito chiquitito que es elHeraldo. Un periódico en el quevamos trasladando nuestras inquie-tudes a nuestros amigos y vecinospara compartir con ellos nuestroamor común: Viveiro.

Cada vez que llega el Semanario,abrazamos con nuestro espíritu a unlector que se refugia en lo más recón-dito de la Tierra –había un colabora-dor en Melbourne– esperando lallegada de esa brisa del Landro, frutodel viejo romanticismo de nuestrosantecesores y cuya llama tratamos demantener los que ahora escribimos.Somos conscientes de que hay quiensólo lee las notas locales. Otros, encambio, leemos las esquelas… yhasta los horarios de autobús, poraquello de a ver si podemos llegar atiempo para la Semana Santa; o,simplemente, llegamos para darle unbeso con la mirada a la Ría.Recibimos el Heraldo y parece que elalma sonríe con un abrazo fraterno ylo tomamos como un vaso de aguafresca de nuestras fuentes y sacia-mos nuestra morriña a la vez que nostransporta, por ensoñación nostálgi-ca, a las fiestas o a los lugares dondefuimos y somos felices. Y si gozamosde la fortuna de disfrutar de nuestroViveiro, estamos ansiosos por ver lasmejoras que se avecinan –“Variantexa”– o las críticas de la vida local quevan repartiendo suerte por parro-quias. Sobre todo a los alcaldes.

En tanto tiempo he recibido clasesgratuitas de hombría y de trabajo demuchas personas relacionadas con elHeraldo como don Luís Neira, quedepositó su confianza en mí siendomi primer y principal valedor, sacán-dome de los apuros, en que memetía, sin ser consciente de la censu-ra, ni de que Fraga nos cerraría elperiódico. Sí, ese que dicen que fue elmejor político gallego de no sé cuan-to tiempo. Neira me hacía confiden-cias y realizaba unos juicios que paramí siempre fueron acertados. Lasconfidencias llegaron hasta el final.La figura de don Ramón, cuya filan-tropía, continuada en su hijo donJavier, nos permite estar aquí hoy,resulta para mí un símbolo de lalibertad (me refiero a que jamás memutilaron o censuraron ningún artí-culo) y de ese amor al propio terruño,como dejó demostrado en muchosaspectos. Valga sólo el botón delsufragio del arreglo de la capilla deSan Roque. Afloran a mi recuerdo lagratitud de su esposa doña ÁngelesPenaba con motivo de una pequeñasemblanza que realicé en su díasobre don Ramón. Figura que confrecuencia realzan mis amigos donFrancisco Guerreiro y don CarlosVázquez, entre otros.

Amén de los tres citados próceres,

el Heraldo ha estado siempre rodeadode un equipo bastante amplio decolaboradores entre los que quierorecordar en primer lugar a donGerino Nuñez, vilmente asesinado,amigo muy llorado y añorado y quecon sus ácidas críticas ponía la sal yla pimienta en un periódico en el quesiempre abundaron los eruditos. Laspolémicas, los puntillazos, las de-nuncias son, desde mi humildepunto de vista, el reflejo de aquelslogan que antaño servía de subtitu-lo: “Defensor de los intereses delDistrito” y lo que mueve a revitalizar-lo. Si el Heraldo subsiste , creo yo, espor la salsa.

Recuerdo a otros colaboradores, ylo hago a vuela pluma, sin reflejarsus indudables méritos, pero enaras a la brevedad seré escueto: sonlos sacerdotes don Enrique ChaoEspina y don Tomás Moar y Garazo;el médico don Fernando Güemes; losprofesores, además del ya citado donAntonio Prados Ledesma, don Fran-cisco Moisés Rivera Casás o el otrosanciprianés don Pastor Sánchez,don Antonio García Ferro (Yacaré). Elmayor estudioso de Pastor Díaz,señor Leal Ínsua; el juez don ModestoPérez Rodríguez; los poetas, mi amigodon César Michelena Rebellón, donJosé Moar y Garazo (padre de losMoar), doña Carmiña Prieto Rouco odoña Elena Illade. No olvido aldurante muchos años secretario donCelestino Mariño. Y, por aquello deque los últimos sean los primeros,recordaré al mejor alcalde que hubie-ra podido gobernar Celeiro: donDomingo Pérez “El Pescador”.

Evidentemente, es muy difícil re-cordar sin documentación alguna atodos, y por ello pido anticipadamen-te perdón, tratando de evitar que miolvido pudiera herir la sensibilidad desus familias; tampoco voy a nombrara los que todavía seguimos en labrecha por las razones expuestas. Atodos ellos mi gratitud por su altruis-mo y por seguir remando hacia elpuerto de otros cientos de años. Vi-veiro, sea en este formato o digital,siempre necesitará del Heraldo paracorregir abusos, denunciar atrope-llos, celebrar sus fiestas, honrar asus ciudadanos, comunicar noti-cias… en definitiva, para permitir so-ñar a aquellos que tanto lo quieren.

Por mi parte agradezco las mues-tras de apoyo que recibo y les prome-to a mis lectores seguir en la bregamientras el cuerpo aguante. Eso sí,me haría muy feliz ver el fruto de lalucha y siempre estoy esperando queaparezca un chaval donde la semillahaya germinado. Dejad que vuestroshijos encuentren cauces de expresióny se curtan en la vida con el esfuerzo.No les prometo nada que no seasudor y lágrimas (la sangre espere-mos se haya erradicado) y esas cosasque generan ser colaborador, y quegustosamente hemos aceptado otrospara contribuir al bien común. Lofácil es rendirse.

RICARDO TIMIRAOS

Graciñas…

censes o Lugueses. Por mucho que nosobliguen las circunstancias adminis-trativas, A Vila es el punto de encuen-tro de la Comarca. Por mucho queotros hubieran crecido, ahorrado,trabajado y prosperado, el patrimoniohistórico está entre esas calles congalerías de madera y cristal, dónde lalluvia resuena de forma muy especialen la soledad de las noches de invier-no.

Y ahí, en ese espíritu de sombras, decalles gremiales, de costumbres y fies-tas que otros quieren imitar, nace elespíritu que mueve e inspira la plumade los que han escrito y escriben ennuestro Heraldo de Vivero.

Seguro que mi añorado y queridoMaestro, don Francisco Rivera Casás,al que prometí seguir en sus enseñan-zas y su obra, le hubiera gustadoexpresar su cariño que era y es, elamor que se le tiene, a las cuestionestan nuestras, las que hacen quemucha gente guarde el Heraldo, otras,dónde quiera que se encuentren, loesperen como aguardaron un día lacarta de la novia en la distancia, losque están al otro lado del mundo,cuando lo abren y van repasando sucontenido, les llega el aroma de nues-tras playas de mica y caolín, las viejascanciones de las romerías, el sabor delas tertulias diarias delante de un vasode vino, el sonido de las gaviotas otodas y cada una de las efemérides deun pueblo gallego y mariñano que cabeen el papel de cada ejemplar que salepuntual cada semana como algo incon-dicionalmente nuestro.

No puedo por menos que agradecerlea mis mayores, a los que nos hanprecedido, que me hayan transmitidoel orgullo y el honor de ser y estarformando parte de una obra en la queantes estuvieron ellos, los últimos a losque quiero mandarles mi respeto dealumno, Yakaré y nuestro querido LuísNeira.

Quiero desde este centenario, recor-dar al más insigne de los libros. Dijo elcaballero seco de carnes y enjuto derostro: “La pluma es lalengua del alma”.

PABLO MOSQUERA‘Bígaro’

En 1912, el gran poeta de la genera-ción del noventa y ocho, Don AntonioMachado, publica su obra “Campos deCatilla”. En ese mismo año, Juan Gris,hace su retrato de Pablo Picasso;ambos artistas son impulsores delCubismo, la primera vanguardia delsiglo XX, que desde Paris es, en suscomienzos, monocromática, para irevolucionando hacia los grises, verdesy marrones, que supone la rupturadefinitiva con la pintura tradicional.

Sin duda, desde el punto de vistamediático, será el hundimiento delcoloso que conjugaba lujo y técnica, ensu primer viaje, “Titanic”, lo que harácorrer más regueros de tinta, entoncesy ahora en su centenario. Por si fuerapoco, ayuda la esperpéntica aventuradel “Costa Concordia” y su capitán, unitaliano que mientras no se demuestrelo contrario, parece digno seguidor delmodelo de vida “berlusconiana” que hasufrido la UE.

Pero también, aquí en nuestra tierraque limita al norte con Inglaterra, marde por medio, surge el Heraldo deVivero. Ese pedazo de literatura quecuenta lo que somos en cada momen-to, y que tras diversas singladuraspara sortear el azaroso siglo XX, hallegado honestamente, a las fechassemanales del siglo XXI, con las dosvirtudes que pedían Platón en suRepública y Aristóteles, en su Política,para los que asumen decir, represen-tar, conducir o trasladar, algún discur-so al pueblo, sea Nación, Estado, oCiudad: decencia y cultura.

Cuando hace casi una década, tomélibre y voluntariamente la decisión deabandonar el Gobierno Foral de Alava,la política activa, la vecindad vasca, ytrasladarme definitivamente a vivir ami Mariña, trabajando como DirectorGerente del Hospital Da Costa, de lasprimeras cosas que hice en tal lugarfue, poner a disposición de los enfer-mos, trabajadores y visitantes delCentro Sanitario, nuestro Decano delos Semanarios. Aquello fue un éxito.Lo devoraban. Competía con todadignidad con la prensa habitual regio-nal y nacional.

Y es que hay signos y síntomasgenuinamente identitarios. Por muchoque se hayan empeñado, seguimossiendo Mindonienses más que Lu-

Siempre informando, recogiendocrónicas y comunicando los hechosvitales no solo de Viveiro sino detoda una comarca. El Heraldotendría que ser de obligado colec-cionismo en cualquier espacio cul-tural además de en la Biblioteca,Registro y Museo local (si lo hubie-ra) ya que en él y durante un sigloha quedado reflejado mucho de losucedido en el pueblo y en AMariña.

Heraldo de Vivero. Nombre histó-rico del semanario con el que figuraregistrado. Ya en su cabecera,Heraldo nos recuerda que estepueblo se llamó así durante más deun milenio y que pasó a denomi-narse Viveiro en 1984 con la ley denormalización lingüística de Fer-nández Albor que galleguizabatodos los nombres de la geografíagallega por el procedimiento para lafijación o recuperación de la toponi-mia a través del Decreto 132/1984,del 6 de setiembre. Pero con unpoco de curiosidad y con solo recu-rrir a algunos de los cartógrafosantiguos, a lo largo de la historia,veremos el nombre de Vivero entodos los mapas y cartas de nave-gación:

1616, Iodocus Hondius. 1628,Ioannis Iansonii. 1635, HernandoOjea. 1696, Giacomo Cantelli daVignola. 1704, Jean Baptista Nolin.1704, Paolo Petrini. 1725, ReinerEjosua Ottens. 1728, Johann Bap-tiste Homann. 1845, Domingo Fon-tán.

Todos estos cartógrafos y geógra-fos emplean el nombre de Viverocomo es conocido en todo el mun-do.

CIEN AÑOS DE HERALDOPor medio de este semanario todo

el que lo pretenda puede expresarsus inquietudes o aportar cualquiertemática que desee difundir. Fuecancha de entrenamiento parareconocidas firmas del periodismoque se iniciaron en el Heraldo y enél también desplegaron sus sabereshombres y mujeres –actualmentemuy reconocidos– del mundo de lasletras. Es esperado y leído conavidez por todos los mariñanos y enespecial vivarienses que vivenfuera, ya que consiste en una espe-cie de cordón umbilical que los unecon lo que sucede en el pueblo ycomarca de la que proceden.Medalla de Honor de la Ciudad(condecoración que figura impresaen su cabecera). Heraldo de Viveroes decano de los semanarios localesgallegos y a modo de “disco duro”va quedando en él grabada buenaparte de la historia menuda y de laotra de un pueblo gallego, comohemos podido comprobar estasúltimas semanas en las que en lacontraportada aparecen interesan-tísimas y curiosas crónicas de todoun siglo que ya nadie las recordaríay estarían condenadas a desapare-

cer de no ser por la existencia deeste medio escrito.

En su origen (1912) se autopro-clamaba “Periódico defensor de losintereses del distrito”. Durante laguerra civil se interrumpió supublicación con aquel titular quedecía: “La llamada de la patriaimpone descanso a nuestrasplumas. Los redactores vamos a laguerra. El Heraldo debe esperar ensilencio a nuestro regreso”. Luegoaparece en 1963 y cesa nuevamen-te en 1966 para volver a editarse en1968. Y ahí continúa hasta nues-tros días gracias al esfuerzo y laconstancia de muchas personas delas cuales quiero dejar aquí refleja-dos los nombres de tres: BenignoLópez, Ramón Canosa y Luis Neira.

CUMPLEAÑOS FELIZEl 17 de este febrero el Heraldo

está de cumpleaños, nada menosque 100. Desde la vivariense calleAlmirante Chicarro sale cada vier-nes. Una plana manual fue laprimera máquina que lo imprimía,después una minerva con marca-dor automático y de aquí a la lino-tipia para concluir con el actualsistema offset.

Los vecinos de Viveiro además detodos los suscriptores, publicita-rios, colaboradores y amigos deeste semanario lo consideramoscomo una pequeña parte de papelque con otras muchas conformannuestras vidas y por ello celebra-mos gozosos esta onomástica quepretendemos perdure en el tiem-po...

...Polo que, xa sabes Heraldo deVivero: De hoxe en cen anos e quecumpras moitos mais...,e ti, lector, que o vexas.

JOSÉ LUIS MOARRIVERA

Página 16 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

Luis Neira Rio empezó como aprendiz en la imprenta del Heraldo en 1923. Desde que sevolvió a reeditar el semanario en 1963, en la imprenta Neira, fue redactor jefe y directorhasta su fallecimiento en diciembre del 2010.

Doña Angeles Penaba recogió el testi-go de la edición del Heraldo, cuandofalleció su marido don Ramón Canosa.

Un siglo de historia. Heraldo de Vivero,el “disco duro” de la localidad

Algo muy nuestro

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 17

CENTENARIO DE HERALDO DE VIVERO

El Heraldo y la historia del Viveiro primitivoLos mayores vivimos de los recuer-

dos. Al recibir la invitación paraescribir unas líneas en el número delHeraldo para conmemorar los 100años de su historia, sin pretenderlo,lo primero que surgió en mi mentefue el recuerdo de la celebración delas bodas de plata de un afamadoprofesor del Seminario de Mondoñe-do, el gran latinista don FranciscoFanego Losada, a la que acudieronmuchos sacerdotes, que habían sidosus alumnos, y bastantes ex alum-nos que habían abandonado los estu-dios sacerdotales. Pero algunos deéstos no pudieron asistir personal-mente, por impedírselo sus ocupacio-nes. Tal es el caso del gran poetaAquilino Iglesias Alvariño, que, sinembargo, quiso suplir la ausenciaenviando una preciosa composiciónpoética en honor del insigne maestro.Éste me la entregó a mi para que ladeclamara en una velada literario-musical, organizada en su honor, porel simple hecho de ser su alumnoaquel año. De aquella poesía norecuerdo más que los dos primerosversos, que decían así:

“Es lícito atar los años con cadenas,no de simple eslabón, sino de hierrobañado en lumbre”.En nuestro caso podemos decir que

es lícito –no simplemente lícito, sinoobligado– atar con cadenas los cienaños del Heraldo, resaltándolos,haciendo historia; pero no de simpleeslabón, que puede romperse, sinode hierro, que ofrece firmeza, y, sobretodo, de hierro bañado en lumbre: lalumbre, el fuego del cariño de todoslos vivarienses; la lumbre de pasiónencendida de todo el pueblo deViveiro, que ve en el Heraldo reflejadasu historia, la lumbre que sabe unir,a golpe de martillo, diversos hierros,que sabe fusionar los corazones detodos en una tarea común, quebusque exclusivamente el mayor bieny prosperidad de la ciudad y sucomarca.

Por falta de espacio, allá a finalesde 1983, me vi obligado a despren-derme, con gran dolor, de un consi-derable número de ejemplares delHeraldo; pero me reservé unos cuan-tos que juzgué más importantes parala historia de Viveiro. Y en el mayornúmero de los guardados, figuranunos de 1964, que recogen artículosde don Jesús Noya González, segun-do cronista oficial de la ciudad y graninvestigador, que había publicado enEl Eco de Vivero. El primero que loca-licé fue el que se halla en el Heraldodel 11 de enero del referido año, quetiene como título “Restos de laArmada Invencible entran en el puer-

to de Vivero”. Traduce del inglés unospárrafos de la obra “The Armada” delautor Garrett Mattingly. Allí se diceque en la noche del 21 de julio de1588 amainó algo la tormenta y serecibieron noticias de mensajerosenviados a lo largo de la costa queafirmaban que “Alonso Leyva, condiez barcos rápidos y algunas peque-ñas unidades entraron en Vivero”.También cita a este respecto unpárrafo de Ramón Villar Ponte. Elnúmero del Heraldo del 1 de febrerotranscribe un artículo del mismoNoya que habla del influjo de los grie-gos en Galicia y, consiguientemente,en Viveiro, citando al efecto a Vicettoy a Murguía. En el número del 15 delreferido mes de febrero se ocupa delas incursiones de las tropas delcónsul Decio Junio Bruto por todaGalicia, que se encontraron con laresistencia de Cinania, que suponecorresponder al Vivario de la épocade la dominación romana. En elnúmero del 13 de marzo se ocupa deTeodosio, que supone nacido enCauca, partiendo del supuesto queCauca se identifica con Viveiro, sindespreciar, no obstante, las opinio-nes contrarias, que estima “débiles”.En el número del 11 de abril parecehacer suya la afirmación de algunosautores que no tienen inconvenienteen decir que el “Vivero romano seidentifica con Zoele”, cuyos lienzoseran sumamente apreciados enRoma. Pero en el número del 18 delmismo mes parece sumarse a losque, como Murguía, dicen que elnombre de Viveiro, en épocas poste-riores de la dominación romana, eraFlavia Lambris, capital, en aquellascenturias, de los boedios o hedios.

La irrupción de los Bárbaros enGalicia traería consigo, dice, lasmismas consecuencias que en otroslugares, y así fue como a nuestrasplayas arribaron los hérulos, quefueron vencidos por los gallegos yarrojados de las tierras que habíanlogrado conquistar. Del paso de losSuevos por nuestras tierras afirmaque constituye una prueba palmariael topónimo de la parroquia deSuegos, que en épocas lejanas sedenominaba Suevos. La historia deNoya, tal como la conocemos, notiene una concatenación cronológicaestricta. Y así pasa del tiempo de losBárbaros al siglo XIV, para narrar-nos, en el número del 19 de septiem-bre, envuelta en un romance amoro-so, la lucha entre los dos hermanosPedro y Enrique de Trastámara ycomo éste pretendía dirigirse deMuras a Viveiro. Era a la sazónJusticia Mayor de Viveiro, por el rey

don Pedro, don Tello Ponce de León,que estaba dispuesto a impedirlo“encaminándose a la salida delpueblo que daba a la calzada de Ma-gazos”, en donde previamente sehabían reunido sus huestes. Con-tinúa esta historia en el número del26 de septiembre en el que nos brin-da una relación, algún tanto patética,de lo acaecido en Viveiro. El másanciano del Concejo vivariensereunió a todos sus miembros en laiglesia del Santiago y les dijo:“Sabéis, nobles, honrados y lealesmoradores de Vivero, como donEnrique, Conde de Tratámara,…movió carnal guerra para quitar asu hermano e señor natural el reydon Pedro, que Deus manteña, lacorona que por juro de heredamientole corresponde como único hijo legíti-mo del rey Alfonso… ¿Consentiréisdoblaros cobardes bajo el usurpadocetro de un ambicioso bastardo?¡¡¡Nunca!!!, contestaron mil voces, aun tiempo. ¿Juráis fidelidad perpe-tua a vuestro Rey legítimo donPedro? ¡¡¡Sí, juramos!!!, respondieronen un solo grito. Unidos todos nohabrá que temer: Vivero quedará porel Rey don Pedro”.

Entre los números del año 1964 seencuentra el del 18 de julio… que,aunque no haya salido de la pluma

de Noya González su contenido, sí suhallazgo y transmisión, junto con suforma literaria, ya que nos brindócon un castellano de nuestro días loque en su original se hallaba encastellano del siglo XVI. Ese escritolleva como título: “Razón de la Villade Vivero, comunicada a un crónicodel Reino”. La data de este escrito espreciso fijarla en 1638 (o 1633, comolo hace Donapétry). Tratando delconvento de la Concepción francisca-na, dice el autor del escrito que “hace30 años que lo fundó doña María delas Alas Pumariño”. Se puede enten-der la fundación en el momento quese extendió el documento fundacio-nal o en el instante en que llegaronlas primeras monjas a Viveiro. De ahíresulta el año 1633 o 1638. Esteescrito pretende hacer un brevecompendio de los datos que el autorcreía más importantes para la histo-ria de Viveiro. Empieza diciendo quela villa de Viveiro fue fundado conantelación a la venida de Jesucristo yhace una sucinta enumeración de losconventos y parroquias de la villa. Enel párrafo segundo habla de “uninfante don Pelayo, que restauró lavilla y la dejó en manos de los 4 ilus-tres varones Pérez de Cora, Alfeirán,Gallos y Vizosos”.

Seguidamente habla de la composi-ción del Concejo, de la fundación deSan Francisco, de la de SantoDomingo, que atribuye al Comen-dador, haciendo una pequeña refe-rencia a la familia de Utón, delConvento de las Monjas y del Colegioo Seminario fundado por doña MaríaSarmiento, al que presta bastanteatención, para terminar hablando deAlonso Pérez de Vivero y de la juris-dicción de Galdo, al frente de la cual,por aquellas fechas, se hallaban losCondes de Fuensaldaña. Hacia elfinal, el escrito hace mención de laiglesia de San Pedro de Vivero y de supiedra famosa, limitándose a ofrecer-nos su leyenda con estas palabras“Pelayos me fecit”, (Pelayo me hizo)que, por cierto, no parecen estar deacuerdo con lo que hoy leen los peri-tos en la materia. ¿Habla acaso deotra piedra, hoy inexistente?

He aquí un apretado y sucintocompendio del contenido de esosejemplares el Heraldo de Vivero queel año 1983 se salvaron de un incen-dio “intencionado”. Solo me restagritar, como gritaban los vivariensesdel siglo XIV,: Que Deusconceda ao Heraldo cenprimaveras mais.

ENRIQUE CAL PARDO

Heraldo de Vivero acogió numerososescritos de don Jesús Noya, segundoCronista Oficial de Viveiro.

CENTRO DE FISIOTERAPIAInés Pérez Santaballa Col. 507

Rúa Constanza de Castro, 38 baixoTlf./Fax: 982 560 147 - VIVEIRO

Consulta previa cita

CLINICA DENTALFrancisco Fernández Portilla

Horario: Lunes, martes y miércoles de 10 a 13 y de 16 a 20 h. Jueves y viernes de 9 a 15 h.CONSULTA PREVIA CITA. Villafranca del Bierzo n.º 2 - Telf. 982 56 20 02 - VIVEIRO

AGENDAHORARIO DE AUTOBUSES(Información, 981311213)

VIVEIRO A LUGO: Por laGañidoira, 6,45 (de lunes a viernes),15,15 (de lunes a sabado). Por Foz:7,30, 11,30 y 16,45 (de lunes a sába-do); 9 y 16,45 (domingos y festivos).

VIVEIRO A CORUÑA: Por Ferrol,7, 10,30 y 15 (de lunes a viernes);10,30 (sólo hasta Ferrol), 15 (diario).Por Foz: 7, (de lunes a viernes). PorAs Pontes: 6,50, (de lunes a viernes);18,15 (domingos temporada universi-taria).

VIVEIRO-SANTIAGO: Por Villalba,entra en aeropuerto: 6,45, 15,15 (delunes a viernes). Por As Pontes18,15 (domingos y fin de puentetemporada universitaria).

VIVEIRO-RIBADEO: 9,15, 12,45,13,45, 16 y 18,35, (de lunes a vier-nes).

VIVEIRO-FOZ: 7, 7,30, 11,30,15,45 y 16,45, (de lunes a viernes).7,30, 11,30, 16,45 (sábados labora-bles). 9, 16,45 (domingos y festivos).

VIVEIRO-BURELA: 21,45 (de lunesa viernes).

HORARIO FEVETeléfono: 982550722.

Salidas de Viveiro a Ribadeo, 10,01;12,22; 17,10 y 20,41 diarios. DeViveiro a Ferrol, 7,53; 12,21; 15,47 y19,22, diarios. De Ferrol a Viveiro,8,10; 10,30; 15,18 y 18,45 diarios.

TELEFONOS DE INTERÉSFARMACIA DE GUARDIACasariego Baamonde. . . 982561028TAXIS: Plaza de Lugo. Viveiro . . 982560026Taxis E. Autobuses. Viveiro . . 982561850SEGURIDAD SOCIALCita Previa . . . 902077333Ambulatorio-Urgencia . . 982560 332Hospital de la Costa . . . 982589900Ambulancia. . . . . 061Tráfico de Lugo. . . . . 062Policía Local . . . 629450589 - 982562922Comisaría de Policía . . . 982561711Protección Civil y Bomberos. . . 982570909Ayuntamiento de Viveiro . . 982560128

Página 18 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

9 a 11,30 horas, de Lunes a Viernes

Teléfonos: 982 561 689 - 982 284 466

Hace 25 Años20 de febrero de 1987

Alarma de bombaen el instituto

En la mañana del jueves unallamada telefónica anónima, con vozsignificativa de mujer, dio la alarmade la existencia de una bomba en elInstituto Mixto de Bachillerato.

La alarma promovió el desalojo delcentro, interviniendo la Guardia Civily Policía Nacional, que no detectaronningún objeto explosivo. Los alum-nos, finalizada la inspección, se rein-tegraron a sus clases.

140.000 PESETAS EN PRE-MIOS.–Sustanciosos y atractivos premiosofrecen las Fiestas del Carnaval. LaDiscoteca “Seiramar” de Covas, esta-blecerá en estos Carnavales, 140.000pesetas en premios.

EL INSTITUTO DE VIVERO SIGUETRIUNFANDO.–Pasado mañana, do-mingo, el Instituto de Vivero estará,en diferido por la Televisión deGalicia, en el programa “En xogo”, alas seis de la tarde, en la eliminatoriaen que venció al Instituto deBetanzos, campeón de este concursoen el pasado año.

EL VIVERO INFANTIL SE PRO-CLAMÓ CAMPEÓN.–El Vivero se haproclamado campeón de la liga RíasAltas de infantiles, que ha finalizadoel pasado domingo. Ahora les tocaenfrentarse al Milagrosa de Lugo, yaen la fase Regional.

EL SEMANARIO “BEIRAMAR HASALIDO A LA CALLE”.–El pasado día5 salió el número cero del semanario“Beiramar”, que edita “Radio RibadeoS.L.”. Este periódico saldrá los juevesde cada semana y pretende cubrirtoda la zona de A Mariña y lospueblos situados en la margen astu-riana de la ría de Ribadeo.

Sábado: 19 horas, por CosmeBasanta Travieso, intención de sufamilia.

Domingo. Primero de Cuaresma:9 horas, por los difuntos de losasistentes. 12 horas, Misa Comu-nitaria.

PARROQUIA DE SANTA MARÍA DE GALDODomingo, día 19: a las 16,30 ho-

ras, misa por doña Lola Bermúdezde Castro y Rebellón, su esposodon Aurelio Lombera Pando, su hijoParrulo de Lombera Bermúdez deCastro y su hijo político PatxiBarbería Ibáñez.

Miercoles, día 22: a las 18 horas,comienza la Cuaresma con la ben-dición e imposición de la ceniza.Misa a intención de los fieles do-nantes.

CAPILLA DE LA MISERICORDIAMañana sábado, día 18, a las 6,30horas, misa por Lola de Logoveño.

Sábados y vísperas de festivos, alas 6,30 tarde, misa anticipada.

IGLESIA DE CONCEPCIONISTASDomingo: A las 10 horas, por

difuntos de la familia MichelenaMiranda. Lunes: 10 horas, porEnrique Blanco Pico (sacerdote).Martes: 10 horas, intención de unadevota a la Virgen de Lourdes.Miércoles: 10 horas, por la familiade Pedro Esteves y esposa. Jueves:10 horas, por Juan Pais y difuntosde la familia. Viernes: 10 horas, in-tención de Antonia Amor, a la Vir-gen de Fátima. Sábado: 10 horas,por Luisa López y hermanos difun-tos.

MONASTERIO DE VALDEFLORESDiarios laborables: a las 8,30

horas. Domingos: Eucaristía a las12 de la mañana.

RESIDENCIA BETANIACultos diario: A las 8 horas.

Ofrecimiento de obras y Rosario.A las 8,45 Misa.

Cultos parroquialesPARROQUIA DE SANTA MARÍADomingo: 12 horas, Misa por el

Pueblo. 18,30 horas, por SaraVázquez y su esposo Germán.

Lunes: 20 horas, por ManuelInsua Insua y sus padres.

Martes: 20 horas, por MarcelinoRivas, su esposa y su hijo.

Miércoles: 20 horas, por BenignoSoto. Comienza la Cuaresma con labendición e imposición de la ceniza.

Jueves: 20 horas, por BenignoSoto.

Viernes: 20 horas, intención dedonantes.

Sábado: 20 horas, intención dedonantes.

PARROQUIA DE SANTIAGODomingo: 11 horas, por José

Díaz. 13 horas, por toda la parro-quia. Exposición “Cuarenta Horas”.19 horas, por María TrasancosMontero “María do Real”.

Lunes: 11 horas, por toda laparroquia. Exposición del Ilustrísi-mo “Cuarenta Horas”. 19,30 horas,en honor de los beatos Juan XXIII yJuan Pablo II.

Martes: 11 horas, por la parro-quia. Exposición “Cuarenta Horas”.19,30 horas, por PurificaciónMéndez Vázquez.

MIércoles: 19,30 horas, Mier-coles de Ceniza. Por toda la Comu-nidad Parroquial.

Jueves: 19,30 horas, por inten-ciones del celebrante.

Viernes: 19,30 horas, por Ramóny Arturo Blanco Pico.

Sábado: 19,30 horas, por la fami-lia Campos Hernández.

PARROQUIA DE CELEIROLunes: 17 horas, aniversario de

Concepción Piñeiro Díaz.Martes: No hay Misa.Miércoles: 19 horas, Rito de la

Ceniza. Misa por intención de losasistentes.

Jueves: 19 horas, Misa de Ánimaspor José Casal Díaz.

Viernes: 17 horas, Misas delCarmen por José Casal Díaz.

CASINO DE VIVEIROBAILES DE CARNAVALSÁBADO DÍA 18

DOMINGO DÍA 19

LUNES DÍA 20

FIESTA DE LOS 80VVeenn aa bbaaiillaarr ddiissffrraazzaaddoo�� ccoonn llaa mmeejjoorr mmúússiiccaa ddee llooss aaññooss ������ ���� yy aaccttuuaall��

HHaabbrráá uunn pprreemmiioo ppaarraa llaa mmeejjoorr ccaarraacctteerriizzaacciióónn ddee eessttaa ééppooccaa

BAILE DE CARNAVALAmenizado por el dúo DDIIAAMMAANNTTEE

FIESTA INFANTIL DE CARNAVALCon música y animación para los más pequeños

El sencillo y devoto rincón vivariense de la gruta de Lourdes es uno de los másvisitados por los muchos vivarienses que veneran esta imagen. Prueba de ello,los numerosos fieles que acompañaron a la imagen de la Virgen de Lourdes enla procesión de las antorchas que partió de la iglesia de las Concepcionistas,en donde se vino celebrando la novena. La Banda Tau abría la comitiva querecorrió las calles del casco histórico.

BACHEO DEL APARCAMIENTOAL LADO DE CORREOS

A lo largo de esta semana se estu-vieron tapando los socavones queexistían en el aparcamiento al lado deCorreos, en la avenida RamónCanosa. Aunque de manera provisio-nal, ahora los conductores de turis-mos encontrarán menos obstáculos ala hora de circular por ese recinto,que, a falta de un arreglo más eficaz,nos tememos que dentro de pocotiempo resultará otra vez intransita-ble.

EXPECTACIÓN PARA VER LACOPA DEL MUNDO DE FÚTBOL

Numeroso público, especialmenteescolares, acudieron el miércoles alinstituto María Sarmiento, para verla réplica de la copa del mundo defútbol, que ganó España en elmundial de Sudáfrica. Este actoestuvo organizado por la asociacióndeportiva Praia de Covas, en colabo-ración con la Federación Española deFútbol.

ANGELES ALARCÓ CANOSAPRESIDENTA DE LA RED DEPARADORES

El consejo de administración deParadores de Turismo de España,nombró a María Angeles AlarcóCanosa, nueva presidenta y conseje-ra delegada. Angeles Alarcó estávinculada desde hace años al sectorturístico y en el 2007 fue designadapresidenta ejecutiva y consejera dele-gada de Turismo Madrid, cargo quecompagina, desde el año 2010, con elde directora general de turismo de laComunidad de Madrid.

Desde estas líneas, tan estrecha-mente vinculadas a la familia de donRamón Canosa, le trasmitimos nues-tra felicitación por este nombramien-to y le deseamos el mayor éxito en eldesempeño del nuevo cargo.

MERLUZA DE CELEIRO PARA‘LA BODA DEL AÑO’

La escogida merluza de Celeiro será

17 de febrero de 2012 HERALDO DE VIVERO Página 19

NOTAS LOCALESel plato estrella del banquete de laboda entre Marta Ortega y SergioÁlvarez, que se celebra este sábado.El reputado chef Marcelo Tejedor,que siempre ha destacado la merluzadel pincho de Celeiro, que comercia-liza la sociedad Puerto de Celeiro, haseleccionado este producto especial-mente para el convite de la hija deAmancio Ortega.

XANTAR DE ANTROIDODE ‘TERRA DE VIVEIRO’

Este colectivo organiza este xantarpara o domingo 26 de febreiro, ás14,30 horas, no restaurante Pazo deGrallal de Covas. Constará de sopa,cocido e postres típicos de Antroido.Quen desee asistir debe retirar osbonos en “Seguros Mapfre-Akilino”,en Navia Castrillón, 11, ata o xovesdía 23, ás sete da tarde. O prezo é de20 euros para socios e 23 para nonsocios. A saída será da Praza deViveiro ás 13 horas.

PRESTACIÓN DE 360 EUROS PORHIJO MENOR DE TRES AÑOS

El Centro de Información a lasMujeres del concello de Viveiro infor-ma que las personas que deseentramitar la ayuda única de presta-ción de 360 euros por hijo menor detres años, pueden hacerlo en dichocentro en los Claustros de SanFrancisco hasta el 23 de marzo, de 9a 14 horas.

EL CASINO ORGANIZA LAREGATA DE LA LIGA NORTE

Saldrá del puerto deportivo el do-mingo día 26, participando los clubsde Ribadeo, Foz y Viveiro. El Casinoparticipa con dos embarcaciones tipoborian.

Dentro de los festivales de carna-val, mañana habrá baile de disfracescon música de los 80-90 y actual, conpremio a la mejor caracterización dela época. El domingo es la fiesta

infantil, con música y animación. Ellunes, será el baile central del carna-val, amenizado por el dúo Diamante.

La sociedad comunica que a partirdel día 25 habrá bingo, a partir de las22 horas y, a continuación baile. Seinician las clases de pintura, músicay un curso especial para niños,“música en movimiento”.

CURSO DE FOTOGRAFÍA DIGITALEN LA CASA DA XUVENTUDE

Entre las actividades que pone enmarcha la Casa da Xuventude deViveiro, desde el 24 de febrero, estáun curso de fotografía digital en elque se explicará el manejo de lacámara. Un taller de barro, curso deinformática y un torneo de proevolut-tion soccer 12, completan la oferta delas actividades.

COMIDA DE CARNAVALDE LA CORAL ALBORADA

Los componentes, socios y simpati-zantes de la coral Alborada de Viveirodespedirán el Carnaval con unacomida el próximo domingo día 26,en el restaurante A Ría. El menú seráun cocido gallego, y postres típicosdel carnaval. El precio de cubierto esde 20 euros, los comensales puedenasistir disfrazados y se pueden apun-tar en joyería Paleo o en el teléfono,676211696.

ASAMBLEA DE ‘PROMAVI’La Asociación de Productores

madereros de Viveiro, convoca a sussocios a una asamblea extraordinariael viernes 24 de febrero, a las 19horas en primera convocatoria y a las19,30 en segunda. Será en el salónde actos del Aula Cultural CaixaGalicia (Club de jubilados) de Viveiro.

FESTA DE ANTROIDO INFANTIL DO COLEXIO DE CELEIRO

A Anpa do colexio Pedrosa Latas deCeleiro xunto coa Asociación colecti-

vo Chilindrín-ACD Penalba, organi-zan maña sábado, de 17 a 20 horas,no pavillón do colexio de Celeiro,unha festa de antroido infantil, condisfraces, música, inchables, xogos,bebidas, larperiadas e tómbola conespléndidos regalos para recaudarfondos para a excursión de fin decurso de sexto do colexio de Celeiro.

ASAMBLEA DE LA COMUNIDADDE MONTES DE VIEIRO

La asamblea ordinaria será maña-na sábado día 18, en el local social dela comunidad (antigua escuela deVieiro), a las 18 horas en primeraconvocatoria y a las 19 en segunda.Entre los puntos del día están:Revisión y actualización de los comu-neros. Estado de cuentas y balanceal 31 de diciembre de 2011 y saldoactual. Informe del pasado ejercicio.Elecciones para renovación de lajunta rectora. Presentación de candi-daturas. Ruegos y preguntas.

NECROLÓGICAEl pasado sábado falleció, a los 93

años, María América CachánAcevedo, vecina de Landrove, y muyestimada por cuantos la trataron, porel afecto y cariño que siempre mantu-vo en su longeva convivencia. Eramadre de nuestra estimada colabora-dora Obdulia Dopico Cachán, a quienreiteramos nuestra condolencia, asícomo a sus hermanos, Menel, Covi yLuis, y demás familiares.

VIAJE A COVADONGASe visitará Cangas de Onís, Riba-

desella, Colunga y Villaviciosa. Seráel 24 y 25 de marzo, con un precio de79 euros por persona. OrganizaLucía, teléfono, 608022374.

LONJA DE CELEIROLos precios en lonja fueron: badei-

xo, 2,50-4; bodión, 2,10-5,80; choco,4,30-4,50; congrio, 1-3,70; faneca,2,20-3,10; lenguado, 13,40-15; lubi-na, 8,50-13; merluza pincho, 2,70-14; pulpo, 4,70-8,50...

TODO A PRECIOS ÚNICOS

35 €

30 €

15 €

Don Zapato VIVEIRO

Zapato Señora 20, 30, 35 €Zapato Caballero 40, 50 €Botas 30, 40, 60 €Deportivos 15 €

MARÍAEstaba hermoso el cielo. Despuntando el frío día ya apuntaba

maneras en el corto trayecto hasta la última morada se acabó decompletar la belleza que el abuelo desplegaba entre las nubes pararecibirte feliz en la Jerusalén Celeste, le dirías que estamos bien yque se reunieron todos para despedirte en un adiós que nos partióel alma.

Tus hijos, Luly, Menel, Covi y Luís y toda la familia de MaríaAmérica Cachán Acevedo, fallecida cristianamente el 11 de febre-ro, a la edad de 93 años, agradecen las muestras de afecto recibi-das y la asistencia al entierro y los actos fúnebres que tuvieronlugar en Landrove.

Landrove-Viveiro, 17 de febrero de 2012

Página 20 HERALDO DE VIVERO 17 de febrero de 2012

CRÓNICAS DE UN SIGLO A TRAVÉS DE LAS PÁGINAS DE ‘HERALDO DE VIVERO’

Hoy hace 100 años que comenzaba a publicarse el Heraldo de ViveroEl 10 de febrero de 1912, el enton-

ces alcalde de Viveiro don PedroPérez Barreiro, atendía la declaraciónpresentada por don Benigno PérezMuñoz, en la que le comunicaba queiba a fundar dos periódicos: ElHeraldo de Vivero y La Opinión deOrtigueira. Don Benigno informabatambién al alcalde que ambos sema-narios se imprimirían en “los tallerestipográficos de ‘El Heraldo’, PastorDíaz bajo, Viveiro”. Que eran losbajos de la Casa de los Leones. Unasemana más tarde salía a la calle ElHeraldo de Vivero, cuya cabeceracumple hoy cien años.

Abría su primera página el nuevosemanario, el 17 de febrero, con uneditorial que explicaba su razón deser: “periódico defensor de los intere-ses del distrito, que aplaudirá lobueno y censurará lo malo allí dondelos encuentre, pero sin que la inde-pendencia de sus juicios sea sinónimaen ningún caso de estóica pasividad:habrá, por el contrario, en sus colum-nas latir de vida é impulsión de avan-ce”.

En la referencia que aquel primernúmero del Heraldo a las sesionesdel ayuntamiento, en la del 15 defebrero, se acordaba que el consumode la luz eléctrica de la Academia deMúsica lo abone el ayuntamiento, enlugar del anterior alcalde.

“Enteró el Sr. Alcalde a laCorporación de que por el contratistadel alumbrado público se veníacobrando a nombre de don JoséMarqués, su antecesor, el importe dela luz de las clases nocturnas demúsica, que costea el Ayuntamiento, yque en esa forma se venían cobrandodesde septiembre último, acordandola Corporación, en su virtud, que elPresidente oficie al contratista paraque dicho gasto se incluya en el recibode alumbrado general; y que se decla-rasen de abono, como así se hizo, losrecibos expedidos desde septiembrehasta la fecha”.

Un colaborador, que firmaba con elseudónimo de tres puntos suspensi-vos, estrenaba una sección para queno quedaran desairadas las señoritasde Viveiro: “Las damas y ‘demoise-lles’ (dicho en francés viste más) nopueden quedar desairadas por ElHeraldo de Vivero. Es absolutamentenecesario dedicarlas una sección...” .El autor se confesaba de esta mane-ra en uno de los párrafos:

“...Y aquí me tenéis, frente a voso-tras, con el compromiso a costillas,pluma en ristre y pulso tembloroso,dispuesto a demostrar que antes deque con justicia me tachéis de pocogalante, soy capaz, no digo ya deescribir alguna “croniquilla de socie-dad”: de conseguir el desarme de las

naciones si necesario fuere. Mi charla,pues, será referente a cosas quepuedan interesaros. Charlaré degasas, de sedas, de perfumes, demodas en general. Os contaré todo loque sepa y oiga en lo tocante a eseramo que tanto os intriga: de bodas, ycomo anticipo, puedo haceros dueñasdel siguiente secreto... a voces. Cincobodas se anuncian para antes delverano...”

El número uno del Heraldo sehabía repartido gratuitamente paraque quien lo recibiera pudiera cono-cer el nuevo periódico y optar porsuscribirse. En una nota en la páginados se hacía esta “advertencia”: “LaAdministración de este periódicoruega encarecidamente la devolucióndel presente ejemplar a las personasque no deseen suscribirse a ElHeraldo de Vivero, pues considerare-mos como abonados nuestros a losque así no lo hagan, por ser este el

único medio de formalizar nuestroslibros administrativos”.

NOTICIASLa importancia que el naciente

periódico le iba a dedicar a las noti-cias de Viveiro y de su distrito,quedaba bien reflejado en la “Secciónde Noticias”, que completaba casiuna página. Estas eran algunas delas noticias que aparecían en el estre-no del Heraldo:

“El Ilmo. Sr. Gobernador civil, acce-diendo a las reiteradas suplicas delSr. Alcalde, ha dispuesto que se recon-centre la Guardia civil en nuestraciudad y que se establezcan patrullasde este benemérito Cuerpo en lasaldeas. Por este medio se conseguirádevolver la tranquilidad al vecindarioy a la vez capturar a esa plaga derateros que os ha caído en suerte”.

“El señor Cura de Cobas.- A conse-cuencia de un accidente tan desgra-

ciado como lamentable, dejó de existirnuestro muy querido amigo don JoséAcevedo Maseda, Cura párroco de lavecina parroquia de San Juan deCovas, a los 81 años de edad. Fue elnunca bastante llorado don José,durante su vida, modelo de ciudada-nos, virtuoso sacerdote y celosísimopastor de almas”.

“Celebración de los carnavales.-Elseñor Alcalde ha adoptado la acerta-da medida de prohibir la circulaciónpor las calles a las máscaras que novayan provistas del correspondientepermiso, que se facilitará gratis acuantas personas lo soliciten; siempreque sean de honradez y moralidadprobadas. Con tan plausible medidase evitan sorpresas lamentables y talvez que algún pájaro de cuenta seaprovechara de la coyuntura, con peli-gro para la tranquilidad del pueblo”.

“Cillero.- Los furiosos temporales deestos días impiden la salida de losvapores tarraferos. De cuatro embar-caciones palangreras que se atrevie-ron a salir para dedicarse a la pescadel congrio, una de ellas llamada S.Francisco, patroneada por FranciscoAlonso Cartaio y tripulada por doshijos de este, al pretender virar frentea las boyas del cargadero de mineral,dio vuelta, cayendo al mar los que enella iban, quienes permanecieron tresmortales horas asidos a la quilla,hasta que acertó a pasar por aquelsitio la embarcación S. Antonio, quepatroneaba Luis Riveira, el cual reco-gió y salvó a los náufragos de unamuerte que ya veían próxima. Era talla violencia del oleaje que el S.Antonio no pudo atracar con sulancha a este puerto viéndose precisa-do a refugiarse en la cercana playa deFaro, donde dejó en tierra a losnáufragos.

Una de estas últimas noches eratanta la fuerza del viento que elpueblo se quedó a oscuras, aparecien-do muchos árboles, casi seculares,derribados por la furia del vendaval.Todo ello viene a exacerbar la miseriaproducida por la falta de sardina,mitigada ya en parte con las obras dela carretera, muy adelantadas ypróximas a su fin”.

Para conocer los datos climatológi-cos del municipio, el Heraldo pedíaque se instalase en la ciudad unobservatorio meteorológico. En laciudad, en aquel año de 1912, yaexistía una estación pluviométrica,de donde habían recogido las medi-das registradas el mes de enero:“Número de días que llovió, 20. Sumamensual de la lluvia recogida, 105,8milímetros. Altura mayor de la lluviarecogida en 24 horas, 31,0 el día 18.Viento dominante, Sur. Tormentas,ninguna”.

La calle García Dóriga y el antiguo campo de la feria, a principios del pasado siglo.

Uno de los anuncios que se publicaban en el primer número del Heraldo.

Deguste Calidad-- VV II VV EE II RR OO --

Del 17 al 22 de FebreroV JORNADAS

GASTRONÓMICAS DEEXALTACIÓN DEL COCIDO

• Sopa de Cocido• Cocido de carnes y

verduras típicas• Leche Frita• Vino Rioja• Café y Chupito

Precio por persona, 19,99 €

VISÍTANOS EN FACEBOOK