goiberri 177. zenbakia

20
Inauteri zaharrak ohitura berriak Goierriko hainbat herritan inauterietako ohiturak berreskuratzen eta berriak sortzen ari dira 10-11 Ordiziako Zozomikote, Segurako Hartza eta Legazpiko Lintx, inauteri giroko pertsonaiak. JOSU MAROTO Goierritarraren eta Otamotzen astekaria Erramun Amundarain 3 Iritzia 4-5 The Frankys 6 Osasuna, denon eskura 7 Aitor Arana 8-9 Etorkizuneko landa eremua 12-13 Jon Ander Albisu 14 Idiazabalgo kantu taldea 16-17 GOI B ERRI 177. zenbakia. 2016ko urtarrilaren 29a

Upload: goierriko-hitza

Post on 25-Jul-2016

223 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

Goierriko inauteriak

TRANSCRIPT

Page 1: Goiberri 177. zenbakia

Inauteri zaharrakohitura berriak Goierriko hainbat herritan inauterietako ohiturakberreskuratzen eta berriak sortzen ari dira 10-11

Ordiziako Zozomikote, Segurako Hartza etaLegazpiko Lintx, inauteri girokopertsonaiak. JOSU MAROTO

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Erramun Amundarain 3 Iritzia4-5 The Frankys 6 Osasuna,denon eskura 7 Aitor Arana 8-9Etorkizuneko landa eremua12-13 Jon Ander Albisu 14Idiazabalgo kantu taldea 16-17

GOIBERRI

177. zenbakia. 2016ko urtarrilaren 29a

Page 2: Goiberri 177. zenbakia
Page 3: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 03KATE MOTZEAn

«Aro berri batenhasiera dirakaldereroak»

ErramunAmundarainKaldereroen antolatzailea

Mikel Albisu OrdiziaIrakasle erretiratua da ErramunAmundarain (Itsasondo, 1951).Zaletasunez, musikaria, sukal-daria, saltsa askotako perrexi-la. Orain Kaldereroen antola-kuntzan dabil buru-belarri.Duela hiru urte Zozomikote

pertsonaia sortu zuten, denbo-ra kontzeptu bat pertsonifika-tuaz. Urtaro aldaketa azaltzendu. Ipuina, abestia eta materialdidaktikoa ere sortu dute. Zer dira zuretzat Kaldereroak?Aro berri baten hasiera. Inaute-riak ere asko bizitzen ditut, ur-tero joaten gara Iturenera.Zaletasun bat.Musika eta sukaldaritza. Jendeeta leku asko ezagutzeko auke-ra ematen didate.Liburu bat.La caida de los gigantes KenFollett-ena.

Pelikula bat.La caida de los dioses Visconti-rena. Ikasleei jartzen nien eta40 bat aldiz ikusiko nuen.Musika talde bat.Benito Lertxundi eta Ez DokHamairu-ren denak.Abesti bat.Lertxundiren Loretxoa.Janari bat.Bakailaoa edozein eratara.Edari bat.Ardo beltza.Oporretarako leku bat.Andaluzia.Amets bat.Euskal Herria libre ezagutzea.Jaso duzun oparirik bereziena.18 urteko mutiko batek oparitu-tako belarritakoa.Zeri diozu beldurra?Faltsukeriari.Zerk sortzen dizu irribarrea?Haur bati ipuina kontatu ondo-ren egiten duen irribarreak.Goierriko txoko bat.Segura.Herriko alkate bazina...‘Haurrentzako hiri’ bat sortukonuke. Madrilgoa oso berezia da.Ordizian biziko ez bazina...Itsasondon.

«Musikak etasukaldaritzakjende eta leku askoezagutzeko aukeraematen didate»MIKEL ALBISU

GOIBERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SLZuzendaria: Iñaki GurrutxagaKudeatzailea: Ione BerasategiKoordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa:Bidera zerbitzuak. Berria TaldeaLege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak:Beasain:Oriamendi, 32. 20200.Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.Telefonoak:Beasain: 943-16 00 56Urretxu: 943-72 34 08

Webgunea:goiberri.eusPosta elektronikoa:[email protected]: 607 530 424 – [email protected] arreta / harpidetzak:902-82 02 01 – [email protected]

Diruz laguntzen dutenerakundeak:Udalak: Altzaga, Arama,Ataun, Beasain, Itsasondo,Lazkao, Olaberria, Urretxu,Zerain, Segura etaZumarraga

Page 4: Goiberri 177. zenbakia

«Eskertzeakosolaguntzendu girosamurrasortzen,bideanemandakourratsakpreziatzeneta,hobekuntzabeharrikbada, lansakonagoaegitekopausoakezartzen»

04 GOIBERRIIRITZIA

Andoni SalameroIrakaslea

Baikortasunez,bai, edo... ez?

arri, esan ohidugu baikordirenek gau-zak alde one-netik ikusteko

edo hartzeko joera dutela, heinbatean Biziarekin bat egitekoprestuago daudelako. Neu iritziberekoa naiz, hain zuzen, baikorarituz, «bai» esanez ari denak,bere izana Biziaren erritmoare-kin jaria dadin nahi baitu. Ez dahauxe ikusten egunerokotasu-

nean, izan ere Biziak aurkeztendigun egoera bakoitza aztertuordez, oldartuz baikabiltza, ha-serre eta egonezak gehituz, tal-kan jardunez, geu eta ondokoaerresuminduz, gurekin egoerokzerikusirik ez balute bezala…baina hain da estu eta berezie-zina guztiok osatzen dugunsoka!

Inguruari begiratuz, errepa-ratuko genuen mezu ezkorrakzabaltzeko gaitasuna dugula;nahiz eta gauza asko eduki,ezertarako ez garela eta ezer ezdugunaren ustea hedatzendugu, eta hau hala da? Badiragure inguruan gorriak pasatzenari diren pertsonak, miseriareneria larruz ordaintzen dutenak…gure elkarrizketetan, guztizkonsziente ez garenean, gureegoera gorria eta gordina ezdela jakinik, zabaltzen dugunmezua bestelakoa da, txutxu-

mutxuek eta beldurrek gartu-tako mezua, komunikabideakgurekin jarduten diren bezala,geu, komunikabideen antzera,besteei mezu ezkorra zabal-tzen. Mesede ederra egiten arigatzaizkie gure barruei epai etairitzien eragile eta bultzatzailefin izanez!.

Edozein elkarrizketatan erre-paratuko zenuen norbera bereburuaz eta besteez nola aritzenden… ezezkoaren gurtza buka-

ezinean; «ez» halako zerbitzueiburuz mintzatuz, «ez» burutu-tako lanez, «ez» ekimen berrieta bereziez… zer esango di-zuet, ezaren ezerezean galduzgabiltza, «ez» horrekin beti bateginez, eza gure barru eta larru-atal eginda.

Ez dut esaten bai esanezguztia onartu behar dugunik,ez, badira onestu behar ez direngauza anitz, baina ezezko horinola besteari adierazten dio-gun ikasi behar dugu, adibidez,konszienteki jardunez, elkarriz-ketetan etenak errespetatuz,esanak zentzuz adieraziz, etaez gure haserrearekin pipertutagure nikeriaren sumindura za-balduz.

Polita da baikor izanez pen-tsaera, sentsibilitate desberdi-neko pertsona eta taldeak la-nean ikustea, proiektu bertsue-tan bat eginda, eskuz esku,

orpoz orpo. Ezinbestez, bai egi-teko nahi horretan pentsatze-ko, adierazteko, sentitzeko es-pazioak eskaintzen dira, guz-tion ahotsa aditua izanez,zilegitasuna bermatuz. Baikordenak, nahitaez, egiteko gogoapiztuta, sormenean aritzekobeharra izaten du, Biziak es-kaintzen dizkion egoeretan bateginez, egokitzen zaizkion ara-zoei irtenbideak emanez; etagauza guztien gainetik, beste-

lako aditz bat, «eskertu» adi-tza, ahoskatzen ikasi behar dubere bizitzan, izan ere, esker-tzeak oso laguntzen baitu girosamurra sortzen, bideanemandako urratsak preziatzen,eta hobekuntza beharrik bada,lan sakonagoa egiteko pauso-ak ezartzen.

Gugan dago giltza, ez baka-rrik eskatzea, geu eskaintzabide izatea, eta bihotzez esker-tzea, horrek egingo baikaitu,jendearen aurrean, handi etasinesgarri, baikortasunean he-zitako egiazko herri! Tagoreolerkariak zioen: «Eguzkia gal-du duzulako negarrez bazaude,malkoek ez dizute izarrak ikus-ten utziko». Egin dezagun aha-legin baikortasunaren disdirahedatzen. Ea gure pausoekhautatu beharreko bide zuzenadistiratzen laguntzen diguten.Hala bedi!

S

Page 5: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 05IRITZIA

Ikusita al dituzu ‘El taxista ful’ eta ‘Fake orgasm’ filmak, Gor-ka?El taxista ful-ek libre dauden taxiak hartu, bezeroak eraman etabeste leku batean uzten zituen pertsona du protagonista, langabe-zian geratu eta honelako trikimailuak asmatu behar ditu sistemakirentsi ez dezan. Kartzelan sartu ez dezaten ezker mugimenduarenertzetan dabiltzan pertsonen laguntza jasotzen du. Berak biziraunbesterik ez du egin nahi eta horregatik egin du egin duena; bere kide-ek ekintza politiko bat eraman duela aurrera ikustarazi diote.

Fake orgasm filmean aldiz, labur esanda, fisikoki (sistemaren-tzat, esan dezagun) gizonezkoa dirudien, baina alua duen pertso-na eta artista du protagonista. Bere gorputzarekin perfomanceakegiten ditu generoaz dugun ikuspegi binarioa apurtuz, gizon-ema-

kume banaketa hegemonikoarekin hautsiz. Askatasuna oparitzendigu bere zentzurik gordinenean.

Erakusten digute politika gure gorputzarekin eta egunero har-tzen ditugun erabakiekin ere egin dezakegula. Zein banketxetandugun dirua, zein hizkuntza hautatzen dugun edo nola banatzen di-

Merezi du Niño de Elche musikari heterodoxo eta irudimen-tsuak oholtzaren gainean kantatzen dituenak eta handik jaitsita-koan kontatzen dituenak entzutea, Josu. Musika bizitza da harenbelarri begietara, eta bizitza politika. Politika bere neurri erradikal(hitzaren zentzu etimologikoan) nahiz apalenera itzularazteko ga-raiak bizi ditugu; sumatzen da kezka hori jendartean, eta bada zer-bait krisi deitzen dioten desmasia eta arpilatze sistemikoaren ga-rai ilunotan. Bai, feminismoak duela ia 50 bat urte haizatutako Thepersonal is political lelo hartan egon liteke arnasbiderako eta es-perantzarako zirrikituren bat inon egotekotan.

Ondo diozun bezala, eguneroko ekintza txiki horien jiran osa lite-ke norberaren zentzu kritiko eta komunitarioa... eta personal horisubjektu politiko eta eragile bihurtzeko ezinbesteko elementua: en-tzutea. Egun dagoenik eta ekintza politikoena (eta poetikoena) en-tzutea delakoan nago. Hain sinple eta hain zail. Hitz egin sobera egi-ten dugu, baina ba al da inon fundamentuzko elkarrizketarik, joan-etorriko emaririk? Bada abarrotsa bazterretan, sarean batik bat,

baina bestearekiko interes eta entzumen gaitasunik gabe, alferrik.Arrakasta deitzen diogu urrutira iristeari. Eta nago gertura iristen

ez dakigula, ondokoarengana, auzokoarengana, bizilagunarenga-na. Makro-estrategietatik baino gehiago entzutetik etorriko da iraul-tza, igogailuko konbertsazio formal horiei buelta ematetik. Besteaentzuteko jarreratik, eta nork bere posizioak etengabe kuestiona-tzetik. Entzutetik entzutera sor liteke domino efekturik, ez? Niño deElche entzutea merezi du, Josu, baina baita zeu entzutea ere.

bateta

bat

Asteko irudia

Josu Aztiria

Gorka Erostarbe

Josu Maroto

Aitor Arana Oparoa! Idazle eta itzultzaileda legazpiarra. Orain,esperantoarekin, baitahiztegigile ere.

tugun etxeko-lanak ez dira erabaki neutroak; eremu pribatua etapublikoaren arteko mugak lausotu dira. Marina Garces filosofoakdio bizitzen ari garen aldaketa interesgarriena dela bizitzaren politi-zazioa eta niri, ikusmolde horrek hunkitu egiten nau. Akzio politikoaez dago erakundeetan edo alderdietan soilik, baizik eta bizitzan,bere zentzurik biluzienean.

Niño de Elche kantariak ekintza artistikoa une politiko bati atxi-kia dagoela dioenean, ez al dio antzeko zerbait?

Page 6: Goiberri 177. zenbakia

06 GOIBERRIgazteak

The Frankys: hitzaklotuz musika sortuzM.Aranburu IdiazabalSalduta daude dagoenekoIdiazabalgo The Frankys musi-ka taldeak argitaratutako dis-koaren ale guztiak. Bi euroan ja-rri zituzten salgai ehun disko,eta guztiak agortu ostean, In-ternet bidez eskura daiteke dis-ko osoa, doan, www.lolabits.eshelbidean. Taldean Jon Mujikaketa Haritz Oiarbidek gitarra jo-tzen dute, Ugaitz Hernandezek

bateria, Orkatz Gagok baxua,eta Asier Mujikak taldeari aho-tsa jartzen dio. Diskoa egun ba-karrean grabatu zuten, arra-tsaldeko zortzietatik goizalde-ko laurak arte egon zirenestudio barruan. Kideek bategiten dute esperientzia «ede-rra» izan zela esaterakoan.

Duela urte batzuk hasi zirenelkarrekin jotzen, eta orain,asko dira beraien kantuak eza-

gutzen dituztenak. «Izugarriada jendeak zure kantak ezagu-tzea», azaldu du Oiarbidek.Musikari dagokionean, Oi! mu-sikaren eta rock-aren artekozerbait dela adierazi dute. En-tzuten dituzten musika taldeakhartzen dituzte oinarri, bainaestilo propioari gogor heltzendio The Frankysek. Horrela,musika konposatzen hastendira, eta momentuan sortzendu letra abeslariak. «Normale-an denon artean erabakitzendugu zertaz hitz egin nahi du-gun, eta ondoren hitzak lotzenhasten gara», esan du.

‘Sanblasei’ musika jarrizBihar iluntzean joko du Idiaza-balgo plazan The Frankys tal-

Jon Mujika, Asier Mujika, Orkatz Gago, Ugaitz Hernandez eta Haritz Oiarbidek osatzen dute Idiazabalgo The Frankys taldea. M.ARANBURU

deak. Afalostean igoko dirataula gainera, eta ordu erdi-be-rrogei minutuko kontzertua es-kainiko dute. Kontzertuakeman baino lehen beti entse-guak egiten dituzte, baita kon-tzerturik ez badute ere.

Hala ere, arazoa dute lokala-rekin, ez baitute entseguakondo egiteko egokitutako leku-rik. Duela gutxi mugitu dira ego-ten ziren lokaletik, soinu askoegiten baitzuten. Orain, berriz,«lasai» entseguak egitea duteburuan. Festen ondorenean,otsailaren 6an ere kontzertuaegingo du Iruñean The Franky-sek beste hainbat talderekinbatera, Kateak Astintzen jaial-diaren barruan, beraien musi-karekin jendea gozarazteko.

Babeslea

Page 7: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 07MOTZEAN

Osasuna, denon eskuraElikadura osasuntsuari eta jarduera fisikoari buruzko aholkuak ematen dituengida argitaratu du D’elikatuzek. Adimen urritasuna dutenei edo irakurtzekozailtasunak dituztenei zuzenduta dago, eta oso grafikoa da, erraz ulertzeko.

Maialen Igartua OrdiziaOrdiziako D’elikatuz zentroakhamar urte daramatza D’elika-tuz Bizi kanpainarekin. Elikadu-ra osasuntsua eta jarduera fisi-koa sustatzea dira helburuak,eta urtero gizarteko multzo ja-kin bati zuzentzen zaio: gazteei,emakumeei, adinekoei... Aur-ten, adimen urritasuna duteneiedota irakurtzeko zailtasunakdituztenei zuzendutako gidapraktiko bat kaleratu dute. Gida horretan, elikadura

osasungarriari eta jarduera fisi-koari buruzko hainbat aholkuematen dira. Gidaren berezita-suna da, aholku horiek osomodu grafikoan ematen direla,

edozeinek ulertzeko modukoakizan daitezen. «Marrazkien bi-dez ematen dira azalpenak,ahalik eta testu gutxien erabili-ta», azaldu du Leire ArandiaD’elikatuzeko zuzendariak. Arandiaren hitzetan, edozein

pertsonak informazioa jaso-tzeko eskubidea izan behar du,eta helburu hori du kaleratu be-rri duten gidak. Teoria ulertze-ko, adibide praktiko asko ditu.Esaterako, gosari osasungarribat zein izango litzatekeen ikusdaiteke marrazki batean. Gida osatzeko, Gipuzkoako

Foru Aldundiaren, Goienetxeelkartearen eta hainbat profe-sionalen aparteko laguntza

izan du D’elikatuzek. Ana El-busto sendagile nutrizionistak,Aritz Aranbarri neuropsikolo-goak eta Ordiziako Sasoian ki-rol zentroko profesionalek par-te hartu dute edukiak osatzen.

2.000 ale argitaratutaUrtean zehar beste ekintza ba-tzuk egiteko asmoa badute ere,kanpainaren ardatza gida izan-go da aurtengoan. 2.000 ale in-primatu dituzte, eta D’elikatuzzentroko bisitarien artean ba-natuko dituzte. Mail bidez erezabalduko dute hainbat era-kunderen artean, eta eskuraga-rri egongo da delikatuz.com etaGipuzkoa.euswebguneetan.

Atzegik Legazpin antolatutakokirol eguna, adimen urritasunadutenek ere kirola egin dezatensustatzeko. INMA HERNANDEZ

«Marrazkien bidezematen diraazalpenak, ahaliketa testu gutxienerabilita»Leire ArandiaD’elikatuzeko zuzendaria

Page 8: Goiberri 177. zenbakia

08 GOIBERRIELKARRIZKETA

«Nazio boteretsuek betiegin dute ahalegina berehizkuntza inposatzeko»

Aitor AranaIdazlea eta esperantista

Aimar Maiz LegazpiHogeita bi urte zituenean utzizuen Aitor Arana Luzuriagak(Legazpi, 1963) sorterria. Oña-tin lehenengo, eta azken 17 ur-tean Azpeitiko Loiolan bizi da.Idazle oparoa da euskarazko li-teraturan, direnik genero gehie-netan aritua. Zaletasunak bai,baina beharrak bultzatu du sor-tzera. Berriki, euskara-esperan-toa-euskara hiztegia argitaratudu. Euskal Herriko esperantista

aktiboenetakoa da gaur egun.Hizkuntza asmatu hori, etaatzean duen filosofia linguisti-koa maite ditu. Aspaldian asko hitz egina izan-go zara esperantoz. Hiztegiaprestatzen 30 urte igaro duzulaesan izan duzu. Esperantoa ikasten hasi nin-tzenean 22 urte nituen. FelixIbargutxi kazetariari esker hasinintzen, artikulu bat argitaratuzuelako esperantoari buruz-koa. Horretxek harrapatu nin-duen, hasieran. Euskalkiakmaite ditut, aztertzera sartunintzen, eta asko ikasi nuen.Hiztegigintza landu nuen, ho-rrekin batera. Eta horrek guz-tiak ekarri du gero halako lan fi-lologikoak egitea. Esperantoa nazioartean erabil-tzeko asmatu zen, ala?Logikoa da, eta ikasteko erraza.Zamenhof-ek asmatu zuen,

esaten da ‘txakur zaunkak’(hundo bojoj) edo ‘zakurrarenzaunkak’ (bojoj de hundo). Biakzilegi dira. Horrek zer abantaila dakar hiz-kuntza ikasterakoan? Ez zara hasten hizkuntza natu-ralak ikasten ditugunean beza-la: zuk ondorioztatzen duzugauza bat, baina gero hizkuntzadakien hiztunak esan behardizu hala den edo ez den. Espe-rantoarekin zuk ondorioztatzen

1887an. Oftalmologo poloniarbat zen. Nazioarteko hizkuntzaikasterraza asmatu nahi zue-nez, hizkuntza naturalek dauz-katen desbantailak —salbues-penak eta— kendu zituen, etaabantailak hartu. Horri esker,esperantoak ia ez dauka sal-buespenik. Ez da perfektua ere. Hortik aparte, mundu osoko

anaiartekotasunarekin eta ba-kearekin lotuta dago: inork ezdauka eskubide moralik bere

hizkuntza beste bati inposatze-ko. Beraz, hori ez egiteko, hiz-kuntza neutral bat behar da.Horregatik asmatu zuen espe-rantoa. Oso zuzena eta egokiairuditu zitzaidan, eta abenturahorretan sartu nintzen. Pentsa-tu nuen merezi zuela ideial ho-rren alde modu aktiboan etapasiboan egitea. Linguistikoki nolakoa da? Zamenhof oso burutsua zen.Eminentzia bat zen honetan,eta sen oso ona zeukan. Aitapoliglota zuen, eta berak seiedo zazpi hizkuntza zekizkien.Orduan, oso ondo hedatu zuenhizkuntza. Latinean oinarrituzuen. Hori oso garrantzitsua da,Europako hizkuntza nagusienzientzia arlo guztia zeuregana-tzen duzulako horrela. Bestetik,indoeuropar egitura zilegi daesperantoz, baldin eta argi esa-ten bada, uler dadin: berdin

duzu, eta %99an asmatuko-duzu. Horretan zoragarria da,poz handia ematen dizu ikaste-rakoan, 4 edo 5 ikasgai ikasi etaesaldiak egiten badakizulaikusten duzulako. Zer egoera dauka esperantoakgaur, hemen eta munduan? Flash-ak daude historian ze-har; garai batzuetan nazio ba-tzuetan indartsuago izan da,galdu izan du... Euskal Herriangaur egun oso ahul dago, ez

daukagu kontzientziarik horre-tan. Baina bretainiarrak oso ja-tor dabiltza; nahiz eta bretoieraoso gaizki egon, esperantoakindarra dauka. Nazio independenteetan,

Hungarian gobernuak gomen-datzen du eskoletan esperan-toa irakastea; ingelesa osoondo dagoela diote, baina eazertan onartu behar duten be-raiek ingelesa, Jaungoikoakaginduta bezala. Arrazoia dute.Brasilen ere indartsu dago, Me-xikon ere bai. Nork egin izan dio kasu gehien?Jende aurrerakoiak, eta, ondo-rioz, nahiz eta ez den erabat ho-rrela, orokorrean ezkertiar jen-deak. Euskal Herrian esperan-tista gune fuerteak egon dira;adibidez, Eibarren, gerra aurre-an. Han sozialistak izateko joe-ra handia dute. ‘Berdintasuna,denak berdinak gara, maila be-

«Esperantoamundu osokoanaitasunarekineta bakearekinlotuta dago»

«Ideiala izangolitzateke ‘EuskalHerrian euskaraz,eta munduanesperantoz’»

«Ingelesa santuabezala onartu da.Nazioartekoa bada,baina soilik gurezibilizazioan»

Page 9: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 09ELKARRIZKETA

rean egon behar dugu’. Horiondo dator esperantoaren bi-tartez.

Egun batean, gobernuekegin beharko luketena da, utzihandinahikeriak eta nork berehizkuntza inposatzeko nahiak,eta esperantoa erabili, berdin-tasunerako.Hori egingarria iruditzen zai-zu? Gaur ingelesak dauka indareta ospe hori... Bi gauza daude. Alde batetik,nazio boteretsuek beti egindute ahalegina beren hizkuntzainposatzeko. Nik itxaropenadaukat noizbait hori bukatukodela. Nahiz eta ekonomiaz osoboteretsuak izan, harremane-tarako berdintasuna dakarrenzerbait behar dugu.

Beste alde batetik, informa-zio eza ere badago. Euskal He-rria oso kasu ona da esperanto-aren historian; txarrerako. Si-nistu dugu, eta gure gobernuekhala jokatu dute gainera, inge-lesa dela nazioarteko hizkun-tza. Gobernuek ahalegina egi-ten dute eskoletan ingelesasartzeko, eta gainera euskarajustu-justu eskoletan egonkor-tzea lortu dugunean (Nafarro-an ez, eta Iparraldean gutxia-go). Ingelesa onartu da santuabezala. Nazioarteko hizkuntzada gure ingurunean, mende-baldeko zibilizazioan. Bainabeste inguru batzuetan, ez:swahiliera da, edo arabiera,edo txinera... Esperantista gisa, ongi irudi-tzen zaizu egungo soziolinguis-tikaren bikotasunerako joera?Lehen hizkuntza —euskara,guk— egunerokorako; gainon-tzean, nazioarteko hizkuntza. Bai. Ideiala izango litzateke,baina subjektuak aldatuta.‘Euskal Herrian euskaraz, etamunduan esperantoz’. Espe-rantoa nazio guztietan irakatsi-ko balitz, guk frantsesekiko etaespainolekiko harremanak es-perantoz egingo genituzke.

Euskararentzat ere hori litza-teke ideiala, babestuta egongolitzatekeelako, orain dagoenabaino askozaz hobeto. Tortillaribuelta eman behar zaio.

AIMAR MAIZ

Page 10: Goiberri 177. zenbakia

10 GOIBERRIASTEKO GAIA

Ordiziako erraldoia, Legazpiko Lintxeta katamaloak, eta Segurako Hartza:Goierriko inauterien ikurrak.

Tere Madinabeitia Goierriko inauteriak ez dio inbi-diarik beste inongo inauteriari.Ia herriz herri zabalduko direnmozorro, dantza, musika eta jaigiroaz gain, kaleratuko dira in-gurune hau berezi egiten dutenbeste elementu, pertsonaia etapasarte batzuk, euskal folklo-rea eta antzinako ohiturak oi-narri dituztenak. Ordiziako Zo-zomikote, Legazpiko Lintx etakatamaloak, eta Segurako Har-

tzaren esnaera dira Goierrikoinauterietako ikurrak.

Ordizian, ZozomikoteBihar iritsiko da Zozomikote Or-diziara, kaldereroen konpar-tsak babestuta, ohiko barra-baskeriak egitera. Datorren as-tean, ostegunarekin hasikodiren inauteriak iragartzeraetorriko da. Barrena jauregikoplazan, 18:30ean da hitzordua .Urrup antzerki taldeko kideak

Zozomikotekdakar inauteria

rrak idatzi du ipuina eta JokinMitxelenak ilustratu. Soineandaramatzan hartzaren buztan,lamiaren orrazi eta denborarenorratzaren nondik norakoakazaltzen dituzte hitzez eta iru-diz liburuan. Zozomikote kaldereroen

konpartsa indartzeko sortu zenpertsonaia da. Zubizarretak as-matu zuen, eta Xabier Arañakjarri zion aurpegia eta gorputza:«Pertsona dibertigarri, alproja,pikaroa, eskuluzea, lapurra, pa-rranderoa, bizizalea» da, Zubi-zarretaren esnaetan. 2014anaurkeztu zuten, eta harrez geroerraldoi bat ere egin dute.

Lintx eta katamaloakInauterietako ostiral arratsal-dean iritsiko dira Lintx eta kata-maloak Legazpira, herriko ikas-tetxeetako haurrek egindakodesfilea amaitu eta gero, uda-letxeko plazara. Han bidlutako-

izartzakoa, Luzaidekoa, Abaltzisketakoa, Aranokoa etaEuskal Herriko beste txoko batzuetakoak. Musikak eta dan-

tzak lagunduta, eta Sustraiak, Lurra eta Ostadar dantza taldeei es-ker, Euskal Inauteri tradizionalek izango dute beren oihartzunaGoierrin aurten ere.Urretxuko Lurrarekin izango da lehen zita, larunbatean, otsaila-

ren 6an, 09:00etan. Ordu horretan elkartuko dira urretxuarrakudaletxean, azken urteotako ohiko erronda egiteko. Lizartzakoinauteriaren doinuak eta dantzak eramango dituzte baserriz base-rri, trukean txorizoa, arrautzak, intxaurrak eta bestelakoak jasoz.Bazkariarekin amaituko dute erronda. Aurtengoa 26.a izango da.Ostadarrek jarriko du hurrengo hitzordua, larunbatean hau ere,

10:30ean, Beasaingo Oriamendi kalean. Azken urteetako ohiturarijarraituz, 50 bat lagun kalez kale ibiliko dira eguerdira bitarteanEuskal Herriko hainbat herritako inauteri dantzak erakutsiz.Legazpin Luzaideko inauteria antzeztuko du Sustraiak dantza

taldekoek eta herritarrek osatutako konpartsak igandean. Herrigu-nean egingo dute kalejira, goizean 11:00etan hasita eta arratsalde-an, 19:00etan plazan amaitzeko, Lintx pertsonaiari su emanez.Ehundik gora lagunek hartuko dute parte 26. edizio honetan.

L

Musikak eta dantzak emango dueuskal inauteriaren lekukotasuna

aurkeztuko dute herritarren au-rrean. Ondoren, erdigunean ka-lejira egingo du kaldereroekin,Oroith eta Oroith-txiki abesba-tzekin, Urdanetako Ahotsaktaldearekin eta Ritmo de Lunadantza eskolako ikasleekin. Ka-lejira Plaza Nagusian amaitukoda eta han, Urrupekoak gidaridirela, bere inguruan sortutakokontakizuna antzeztuko dute,eta sutan erreko dute.Aurten harrera berezia izan-

go du Zozomikotek, herrikohaur guztiek haren berri izandutelako aurretik. Izan ere, az-ken egunetan, Zozomikoteprotagonista duten li-buru eta materialdidaktikoa lan-du dituzteikasgeletan.Patxi Zubi-z a r r e t ai d a z l eo r d i -z i a -

Page 11: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 11ASTEKO GAIA

Zozomikote bihariritsiko da Ordiziarakaldereroak alboandituela, inauteriakiragartzeko

Legazpin Lintx etakatamaloak izangodira inauteri jaienhasiera eta bukaerairagartzen dutenak

Hartza izango daSegurako inauterienprotagonista,hartzazainarekin eta uxatzaileekin

ek buila eta txistuekin hartukodituzte pertsonaia horiek, uxa-tzeko asmoz. Plazatik alde egi-ten dutenean, etxafleroa botaeta hasiera ofiziala emangozaie inauteriei. Igandean itzuli-ko dira, eta plazan erreko denpanpina basora bidaliko dituberriz ere.

Duela bost urtera arte, LintxLegazpiko inauteriak ixtekoerretzen zen pertsonaia zen.Sustraiak dantza taldeak berekonpartsarekin egun osoan ka-lez kale eramaten zuen, eta

iluntzean, kalejiraamaieran erre egitenzuen plazan.

Lintx izenak kata-motz esan nahi du.Aurreko mendee-tan, abere horreksarraskiak eragi-

ten zituen

Legazpin eta Goierrin, eta uxal-diak edo batidak antolatzen zi-ren harrapatzeko. Bere izenainauteri konpartsaren amaie-ran erretzen den monigotearijarrita, urteko gauza edota ger-taera txarrak erre eta desager-tarazten zirela irudikatu nahizuten Sustraiak taldekoek.

Gaur, berriz, Lintx menditikdatorren figura bat da, hezurharagizkoa. Gainera, EuskalHerriko inauterietan ohikoakdiren katamaloek laguntzendiote. Ataun inguruan anima-lien batidekin edo otsabilkoa-rekin lotutako doinuak etaAsier Iriondoren bertsoak eran-tsi, eta ostiralean inauteriei ha-siera eta igandean amaieraematen diete. Jaien azken egu-nean erretzen den pertsonaia,berriz, Lintx eta katamaloakizutu eta mendira bidaltzekoerabiltzen den erraldoia daorain, lastoz betetakoa.

Hartzaren esnaera Legazpin Lintx eta katamaloenagerraldiarekin bezala, Segu-

ran Hartzaren esnaerarekinematen zaie hasiera inauteriei,garai bateko festak, gerra au-rrekoak, gogoratuz. Herrikoedadetuenei galdetuta, Elorrikultur elkarteak ekarri zuen be-rriz ere figura hori Segurakoinauterietara duela 15 bat urte.

Hartza omen zen karnabale-tako protagonista Seguran.Herritar bat, ardilarrua gainetikjantzi eta hartzaz mozorrotzenzen, gerrian katea zuela eta ka-tearen beste puntan, hartza-zaina. Kalez kale ibiltzen zenhartza, jendea zirikatuz, ingu-ruan bost uxatzaile zituela. Ko-mitiba lagunduz, jorrai dantza-riak, txistulariak, musikariaketa kantariak izaten ziren.

Gaur egun egiten den festakere antzeko egitura du. Leheninauterietako asteartean egi-ten bazen ere, orain ostiraleanospatzen da. Arratsaldeko18:30ean izaten da hitzordua,Errementariko perratokian.Hartza –ardi larruak mozorroformalari egin dio lekua– pla-zarantz abiatzen da, bideanaurkitzen dituen guztiak zirika-tuz, haurrak bereziki, hartzazai-na eta uxatzaileak lagun ditue-la. Txistulariak, trikitilariak,dantzariak eta herritarrak iza-ten ditu bidelagun.

Inauteri festak iluntzean etagauean izaten du jarraipena

Seguran. Legazpin asteburuosoan ospatzen dira, eta

Ordizian, Kaldereroe-na egun osora

zabalduta-ko jaia da.

Page 12: Goiberri 177. zenbakia

12 GOIBERRIGURE LURRA

Etorkizunen Goierrin nolako landa eremua nahi dugun erabakitzekohausnarketa prozesua amaitu berri du Goimenek. 2020 jarri dute jomuga, eta ordura bitartean, nekazaritza indartzea izango da helburu nagusietako bat.

Josune Zarandona GoierriEtorkizunean Goierriko landaeremuaren garapena nolakoaizango den hausnartzeko pro-grama osatu berri du Goime-nek. 2015 eta 2020 urte arteangauzatu nahi diren helburuakjaso dituzte bertan, Goierriko22 herrietako eragile ezberdi-nen parte hartzearekin. Planberria, 2007-2013 aldirako eginzutena osatzera dator, eta «or-duan jarritako helburuak alda-tzea baino, gizarte eredu berrie-tara egokitzea» izan da nahinagusia oraingo honetan, Ma-nex Aranburu Goimeneko tek-

nikariak adierazitakoaren ara-bera. Ez da Goierrikoa orain egu-

neratu den landa garapenera-ko programa bakarra. EuroparFinantza Esparruak 2015-2020aldirako Landa Garapen Iraun-korrerako Programaren ba-rruan emango dituen diru-la-guntzak oinarri, Gipuzkoa, Biz-kai eta Arabako beste 18 landaeskualdeetan ere egin baita lanbera. Hausnarketa prozesua mar-

txan jartzerako orduan, garran-tzia berezia eman nahi izan dio-te Goimenetik landa eremua-

rekin zerikusia izan dezaketeneragile ezberdinekin lan egitea-ri. Etorkizuneko agertokia ko-munean ikustea «beharrezko-tzat» jo dute, «aldaketak guz-tion artean egin behar»direlako. Era berean, lan mo-duak definitzeko eta ikastekobalio izan du prozesuak, izanere «gizarte mota berriek eka-rriko dituzten behar berrietaraegokitu beharra» nabarmendudu Aranburuk. Guztiarekin, eta denon arte-

an irudikatutako agertokia iza-nik helburu, pisu estrategikoaez dute jokaleku horretara iris-

Etorkizunari so

Goierriko 22herrietako 40eragilek hartu duteparte hausnarketaprozesuan

Pisu estrategikoa ezdute markatutakohelburua lortzeanjarri, egin beharrekobidean baizik

Page 13: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 13GURE LURRA

tean jarri, «horretara heltzekoguztion artean egin beharrekobidean» baizik.

Parte-hartze anitzaPrograma berria osatzeko la-

nean Goierriko 40 bat norba-nakok hartu dute parte. Aran-buruk zehaztu duenez, deialdiaegiterakoan lan taldea «anitzaeta parte hartzailea» izan zedinjarri dituzte indarrak. Gainera,«orekatua» izatea ere bilatudute, batez ere gizon-emaku-me eta adin tartea bezalakofaktoreei begiratuta. Hala, nor-banako baserritarrek, uniber-tsitateko ikasleek, industriamunduko ordezkariek, histori-koki Goimeni ekarpenak egineta gertu egon den jendeak,IIHII-ko (Ingurumenarekiko Ira-

kasbideen Hezkuntza eta Iker-ketarako Ikastegiko) arduradu-nek, ingurumen esparruan lanegiten duten agentziek, Ugga-sak (Urola Garaiko GarapenAgentziak), udal ordezkariek

edo nekazari sindikatuetako ki-deek hartu dute parte.

Hausnarketa prozesuan«2001eko helburu berberekin»jarraitzen dutela ohartu dira.Oraingoan «non egon nahi du-gun, orain arte egindakotik zerikasi dugun, gizarte bilakaera-ren ondorioz eskaera berriaksortu diren ala ez eta eskualde-aren irakurketa eguneratu bategitea» izan dira lan nagusiak.Lan hori amaitu, eta ondorieierreparatzerako orduan, kontu-ratu dira «nekazaritzak aparte-ko tratamendu bat behar due-

la». Ez da ondorio berria, 2007-2013 alditik dagoen zantzu batda. Aranbururen ustez, «landagarapenak zentzua edukitzeko,nekazaritza aktibo bat egoteabeharrezkoa da». Zentzu ho-rretan, 14 urte eta gero ikusi da«eramandako politikek –etxe-bizitza, hezkuntza edo bestela-ko jarduera ekonomikoei dago-kionean– gorakada bat izandutela landa eremuan. Bainaez da gauza bera gertatu neka-zaritzari dagokionean, alderan-tziz, atzera egin du».

Lehenengo sektorea 2015-2020 aldi honetarako ja-rritako helburu nagusiena, on-dorioz, lehenengo sektorea in-dartzearena izango da. Haus-narketa egiterako orduan,gainera, «nekazaritza indartze-aren gaia jorratu dugun alorguztietan atera dela konturatugara», zehaztu du teknikariak.Garrantzia berezia emangodiote nekazaritza sektoreakGoierriko herri handiagoetan«presentzia gehiago izateari,baita herri izaeran, herri gara-penean edo beste industriekinelkarlanean eragiteari».

Izan ere, baserriek ez diote ja-naria soilik ematen hiriari, «ba-serria kultura da, paisaia, infor-mazioa». Hortik, herrien gara-pena bilatzeko beharra ikusida, «baina .gure izaerari ukoegin gabe». Jarduera ekonomi-ko eredugarriak bilatu behardira, «landa eremua garatzekoprest dauden eragileak identifi-katzeko». Lan asko dago egite-ko oraindik, horregatik, jarrai-pena egingo zaio prozesuari.Zortzinako bi talde eratutadaude, baina ekarpenak eginnahi dituenari bertan parte har-tzeko gonbitea luzatu diote.

Ezkerrean, Txindokirenikuspegia Lazkaomendikoigoeratik. Goian, ManexAranburu, Goimenekoteknikaria. ARKAITZ APALATEGI -JOSUNE ZARANDONA

Nekazaritzakaparteko trataerabat behar duelaondorioztatu duteprozesuan zehar

Azken 14 urteetannekazaritzak atzeraegin du Goierrikolanda eremuko herritxikietan

Page 14: Goiberri 177. zenbakia

14 GOIBERRIKIROL AGENDA

MAIALEN IGARTUA

Iñaki Gurrutxaga Eskuz binakako pilota txapel-ketaren ligaxkako partida joka-tuko du bihar Idiazabalen JonAnder Albisuk (Ataun, 1990)Iñaki Artola lagun duela. Zer moduzko balorazioa egitenduzu orain arte Artola eta biokegiten ari zareten txapelketaz?Oso ona. Iaz finalerdietara iritsiginen, eta jendeak dezentekoespektatibak zeuzkan, eta ustedut ondo ari garela erantzuten.Biok oso ondo gaude, fisikokiondo, eta uste dut partida onakegin ditugula.Sorian (Espainia) ezin izan ze-nuen jokatu eskuko minez, bai-na hamabost egunean ia osatu-ta zeunden.Iruñean izan zen, urte hasieran,eskuan sartu zitzaidan pilota,eta minez egon nintzen. Ba-tzuetan izaten da eskua karga-

tzen joaten zaizula, baina behinpilota sartzean zaila izaten daaguantatzen. Masajeak har-tzen ari naiz, gustura nabil, mi-nik gabe, eta errekuperatuta.Astelehenean Beotibarrenzuen seigarren garaipena lortuzenuten, 12 eta 8ko emaitzaribueltan eman, eta Bengoetxea-Untoria 13 tantotan utzita. Artolak partida oso ona jokatu

zuen. Bi bikoteak ondo hasi gi-nen, partida parekatua zihoan,eta 12 eta 8koan derrigorrezkoatsedenaldia hartu genuen.Hortik aurrera, Artolak aurreanharrapatzen zuen guztia buka-tu zuen, eta ni ere batere tantu-rik galdu gabe aritu nintzen.Zu ere erregular ari zara txapel-ketan zehar. Aurreneko partida eduki nuenkaskarra, kantxan ondo jarriezinik eta kale dezente eginez,baina hortik aurrera gustora ibi-li naiz, nahiko seguru, eta ema-terakoan ere kolpearekin.Bihar, larunbata, Idiazabalen

duzue txapelketako bederatzi-garren partida Altuna III.a etaMerino II.aren aurka. Zer trazahartzen diozu?Partida gogorra izango da.Haiek ez daude onenean, ezdira haien maila ematen ari,baina aurkari oso gogorrak dira.Altunak eguna badauka harra-patutako guztia bukatzen du,eta Merinok ere asko jokatzendu. Guk gurea ematen ez badu-gu badakigu ez dugula irabazi-ko. Hasieratik hasi beharkodugu fuerte.Irabaziz gero sailkapena esku-eskura izango duzue. Hanka eta erdi barruan izangogenuke bai. Zazpigarren pun-tua lortzen badugu normalenaizango litzateke barruan ego-tea, baina zortzigarren puntualortu arte lan egin beharradago. Ezin gara erlaxatu. Zer moduz sentitzen zara etxe-tik gertuko partidetan? Alde onak eta txarrak dauzka.Lan txukuna egin nahi izaten dahorrelakoetan jende ezagunaegoten delako harmailetan,baina bestalde, gustora, jendeguztia zure alde egoten delako.Sarrerak-eta ere saltzen aridira, eta ea giro on bat sortzenden frontoian.

Jon Ander AlbisuPilotaria

«Gustura nabil txapelketan, nahikoseguru, eta ematerakoan kolpearekin»

Bi mendi lasterketaberri udaberrian

Orain arteko egutegi zabalari beste bi mendi lasterketa gehitukozaizkio 2016an. Apirilaren 9an, I. Leharrei mendi lasterketa jokatu-ko da Gabirian. 24 kilometro luze eta 1.300 metroko desnibel posi-tiboa izango du. Izen-ematea urtarrilaren 18an zabaldu zuten, etaapirilaren 3an itxiko dute. Maiatzaren 7an, berriz, Segura-Zeraingomendi lasterketa jokatuko da, bi herrietako mendietan barrena.Oraindik ez dute ibilbidearen xehetasunik eman.Leharrei probaren webgunea: www.leharrei.eus

Otsailaren 28an izangoda X. Sahara-Krosa

Otsailaren 28an egingo da aurten Sahara-Kros elkarteak antola-tutako X.Sahara-Krosa-Salem Hach Embarek lasterketa herri-koia. 10 kilometroko proba izango da, eta ohi bezala, bildutako di-rua Sahararen alde izango da. Izena emateko epea zabalik dagodagoeneko 8 eta 10 euroan (www.kirolprobak.com) eta otsailaren27rako eman behar da izena aurrez. Egunean bertan 12 euro balio-ko du izen-emateak. Webgunea: www.sahara-cross.com

Urtarrilak 30. IdiazabalgoXVI. Goitibehera txapelketa,14:00etan hasita. EHIKF Eus-kal Herriko Inertzia Kirolen Fe-derazioko lehen proba puntua-garria.Urtarrilak 30. Eskuz bi-bitakotxapelketaren pilota partidakIdiazabalgo Igarondo pilotale-kuan, 17:00etan hasita. Arto-la-Albisu, Altuna III.a-MerinoII.aren aurka.Urtarrilak 31. Idiazabalgo 36.Herri Krosa. 12:00etan kade-teak eta helduak.

Urtarrila

Otsailak 14. Eskolarteko Gi-puzkoako Kros Txapelketa Le-gazpin, Urtatzazar parkean.Otsailak 21.Antzar KrosaLazkaon.Otsailak 28.X. Sahara-Kroslasterketa Ormaiztegin, 10 ki-lometrokoa. Izen-ematea:www.kirolprobak.com.

Otsaila

Martxoak 13. Beasaingo IV.Herri Lasterketa. 7 kilometro-koa eta 14 kilometrokoa.www.kirolprobak.com.Martxoak 13.XVI. Eskolarte-ko Goierri Krosa, ZumarragakoArgixaon.Martxoak 19.Xabier Mendi-zabalen Oroimenezko mendilasterketa Beasaingo Arriaranauzoan. 15 kilometrokoa.www.kirolprobak.com.

Martxoa

Page 15: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 15MOTZEAN

Down naizeta dantzaegiten dutJose Luis Elexpek eta Sofia ArostegikVerdini dantza taldeari buruzkoerakusketa ireki dute Ordizian.

Asier Zaldua OrdiziaDuela oso gutxi arte, Down sin-dromea dutenak oso baztertu-ta bizi izan dira. Zorionez, azkenhamarkadetan beraien gaita-suna erakusteko aukera emanzaie eta gainontzekoak bezala-koak direla erakutsi dute: gauzabatzuk ondo egiten dituztelaeta beste batzuk okerrago, ale-gia. Dena den, beraien erabate-ko integrazioa lortzeko lan han-dia dago egiteko oraindik. JoseLuis Elexpe Pelex eskultoreaketa Sofia Arostegi margolariak

Verdini dantza taldeari buruzkoerakusketa ireki dute Ordizian.Talde hau Down sindromea du-ten gazteek osatzen dute.

Elexpe Usurbilgoa da (egunLegution bizi da) eta ArostegiHernanikoa. Ikastaro bateanezagutu zuten elkar eta hain-bat gauza komunean zituztelakonturatu ziren.

Biak artistak dira eta, gaine-ra, gutxitu psikikoekiko sentsi-bilitate berezia dute: Elexpe ira-kaslea da eta beraiekin lan egi-ten du, eta Arostegik Downsindromea duen ahizpa bat du.

Elexpek Verdini dantza tal-dearen emanaldi bat ikusi zueneta gazte horiei buruzko zer edozer egitea erabaki zuen. Aroste-girekin harremanetan jarri zeneta batak dantzariei buruzkoeskulturak egin ditu eta beste-ak margolanak. Arostegik pin-tura figuratiboa egiten du eta

Elexpek eskultura abstraktua.Azken honen esanetan, nahas-keta horren ondorioa «erakus-keta polit bat da».

Erakusketa hori Hernanin etaUsurbilen egon da, Ordiziaraheldu aurretik. Eskulturak etamargolanak otsailaren 5a arteegongo dira Ordizian. Barrenakultur etxeko erakusketa are-toa astelehenetik larunbaterairekitzen dute, 18:00etatik20:00etara.

Elexpek lanen ardatza Verdi-ni taldeko gazteen dantza dela

esan du. «Sekulako indarratransmititzen dute. Beraiensentimendu guztiak azalaraz-ten dituzte».

Arostegi eta Elexperen hel-burua jendeak Down sindro-mea dutenak pertsona arruntbezala ikustea da. «Ez dira ga-bezia bakarrik. Jendea horretazkontzientziatu nahi dugu. Be-raien gabeziak ikusten dituzte,baina ez beste aldea. Guk eregauza onak eta txarrak ditugu.Guk ere gabeziak ditugu. Denokditugu gabeziak», azaldu dueskultoreak.

Ordizian, gusturaOso gustura daude erakuske-tak jaso duen erantzunarekin.«Inaugurazio ekitaldira 100 la-gun inguru azaldu ziren eta Ver-dini dantza taldekoen emanal-diarekin hunkitu egin ziren.Bihotza izoztuta eduki behar da

gazte hauekin ez hunkitzeko»,dio Elexpek.

Verdini dantza taldekoak ere

oso gustura daudela esan du.«Pozik hartu dute gure propo-samena. Oso dantza talde onada. 20 urte baino gehiago dara-matzate dantza munduan etaTabakalera eraikinaren inaugu-razioan parte hartu zuten»,amaitu du.

Elexpe eta Arostegi, Verdinidantza taldeko hiru lagunekin,Ordiziako erakusketareninaugurazioan. IÑAKI HIDALGO

Elexpek eskulturaabstraktoak eginditu eta Arostegikmargolanfiguratiboak

Page 16: Goiberri 177. zenbakia

16 GOIBERRIERREPORTAJEA

Idiazabalgo kantu-poteo taldea duela hiru urte sortu zen. Helburu nagusiakantuan ondo pasatzea dela azaldu dute, eta harremanak sortzeko tresna gisaere ikusten dute taldea. Gazteagoak taldean ez daudelako kezka azaldu dute.

M.Aranburu IdiazabalBadakite ez direla kantari pro-fesionalak, eta ez da hori bila-tzen dutena. Helburu bakar etaargia dute: ondo pasatzea kan-tatzen. Hori da Idiazabalgokantu taldearen xedea. Asmohorrekin atera ziren atzo kalera,aurtengo San Blasen bueltan.Gaur, 16:30ean Eguneko Zen-trora joango dira kantatzera, ur-tero egin ohi duten bezala. Fes-tetan murgilduta, otsailaren4an Santa Agedako koplakkantatuko dituzte plazan. Duela hiru urte, 2012. urtean,

hasi zen guztia. Aldaize herrikoaldizkariak 50 ale argitaratu zi-tuenean festa antolatu zuteneta, horrela, festa horretarakoIdiazabalgo hainbat talde el-kartu ziren kantuan aritzeko;tartean, jubilatu talde bat. Al-daizeko festa amaituta, ez zio-ten kantatzeari utzi, eta horrelajarraitu dute. Hileko azken oste-gunean ateratzen dira, eta kan-tu-poteoa egiten dute: taber-naz taberna joaten dira kantari.Hasiera batean hogeita hamarlagun inguru elkartzen ziren,baina poliki-poliki taldea han-ditzen joan da, 45 lagunera iritsiarte. Taldeko kide dira Jexux Ur-teaga, Pello Urkia eta Mari JoseUrdangarin. Hiruak oso pozikdaude, eta jendea ere gusturaikusten dute. «Herrian kantu-poteoarekin jendea pozik da-goela sumatzen dugu», esandu Urdangarinek.

Kantuzaleak elkartutaUrrutira joan gabe, iazko urrianGoierriko II. Kantu Jira topaketa

egin zuten Idiazabalen. 300 la-gun inguru elkartu ziren kan-tuan herrian.Kantuzale elkarteko kide dira

idiazabaldarrak. Horri esker,beste kantu talde batzuk eza-gutzeko aukera izan dute. Bes-talde, hainbat ekitaldi antolatuohi dituzte kantuzaleak elkar-tzeko, eta aurtengoan bertanizango dira. Miarritzen izangoda bat maiatzean, eta bestebat Donostian. Horiek dira,oraingoz, baieztatuta dituztenirteerak, baina beste lekurenbatera joatea ere gustatuko li-tzaieke. Buruan duten ideiadela esan du Urkiak, baina«forma» eman behar zaiola.Gipuzkoan badute harrema-

na beste talde batzuekin, batezere, Beasain eta Tolosakoekin.Behin edo behin joan izan diraBeasainera kantatzera, eta betiere jendea elkartzea «aberas-garria» dela esan dute. Tolosa-ren kasuan, hileko azken larun-bat eguerdian egiten dute kan-tu-jira —kalean kantatzen dute,ez tabernetan–, eta badutehara joateko asmoa ere.

Gazteen faltaKantuan ibiltzen diren hainbattaldek kezka eta harridura beradute: gazteek, orokorrean, ezdute kantatzen. «Gure taldeangazteenak 60 urteren bueltandabiltzanak dira», azaldu duUrteagak. Izan ere, Idiazabalgotaldekoen adina hirurogei etalaurogei urte artekoa da. Hiruenustez, kanturako ohiturarik ezdago. «Gure belaunaldian kan-tatzeko ohitura zegoen, baina

Kantuak batuta

oraingoek ez dute joera hori»,adierazi du Urkiak. Egungo gaz-teek bazkal edo afalosteankantatzea baino musika jarrieta dantzatzea nahiago dutela

uste dute, eta horregatik ez di-rela animatzen kantu taldee-tan parte hartzera.

Guztientzako modukoaEuskal kanta tradizionalakkantatzen zituzten hasiera ba-tean, baina gutxika-gutxikakantu bilduma berritzen joandira. Urdangarin da zuzendariaeta haren senarra, Urkia, lagun-tzaile moduan aritzen da. Bienartean osatzen dute ostegune-tan jarraitzen duten kantu ze-rrenda. Azaldu dutenez, ba-tzuetan nekez aurkitzen dirakantu politak, errazak eta jen-deari gustatuko zaizkionak.«Zailtasun teknikoak ez ditugusartzen», nabarmendu du zu-zendariak; izan ere, taldeanabesteko zaila izan daiteke, etabestalde, helburua ez da tekni-koki ondo kantatzea, guztiakkantuan gustura ibiltzea baizik.

«Helburua ez dateknikoki ondokantatzea, gusturaibiltzea kantuanbaizik»Mari Jose UrdangarinKantu-poteoko zuzendaria

«Guk kantatzekoohitura handiageneukan;oraingoek ez dutejoera hori»Pello UrkiaKantu-poteo taldea

«Gure taldeangazteenakhirurogei urterenbueltandabiltzanak dira»Jexux UrteagaKantu-poteo taldea

Page 17: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 17ERREPORTAJEA

Ezkerrean Pello Urkia, Mari JoseUrdangarin eta Jexux Urteaga.Goran Kantu-Jirako topaketan,eta behean, Gabonetan. HITZA

Zuzendari postuari dagokio-nean, Urdangarin bera jarri zenlan horretan, baina argi utzi duez duela inoiz hori bilatu. Halaere, jendea gustura dagoela na-baritzen du, eta horrek berarisatisfazio handia ematen dio.

Harremanak sendotuzKantu-poteak harremanaksortzeko balio du, ondoan da-goen jendearekin hitz egin etaezagutzeko. Horri esker herrianbetidanik ezagutu baina tratu-rik izan ez duzun horiekin harre-mana sortzeko aukera dago.«Bat-batean konturatzen zarasekulan hitz egin ez duzun jen-dearekin solasean hasten zare-la», esan du Urkiak. «Horrekikaragarri balio du, aberasga-rria da oso».

Arau bakarra bete behar dataldean sartzeko: kantatzeagustuko izatea. Eta hala eustendiote ideia horri. «Denetarikojendearekin elkartzen zara:euskaldunak, erdaldunak, es-kuinekoak, ezkerrekoak, erdiko-ak...», esan du zuzendariak. Etahori mantendu egin behar delauste du Urkiak. «Batzen gai-tuen gauza bakarra kantua da,eta horri eutsi behar diogu»,gaineratu du.

Page 18: Goiberri 177. zenbakia

18 GOIBERRIGARAI BATEAN

Maialen Igartua ZumarragaIdiak gurdiei tiraka, belarra etabestelakoak garraiatzen. Garaibatean horixe ikus zitekeen Ei-

tzagako bidean. Ez hain aspaldiere, herriko adinekoenek orain-dik gogoan baitute autoek etaidiek bidea elkarbanatzen zu-tenekoa. Urte gutxian asko al-datu da, ordea, Eitzagako itxu-ra. Zerikusirik ez argazkiko lu-rrezko bide estuarekin.

Argazkia XX. mendearen ha-sierakoa dela uste du AntonioPradak, Zumarragako artxibo-ko arduradunak. Geroztik, as-

faltoa bota eta hiru erraileko bi-dea egin zuten. Urte askoanizugarrizko trafikoa izan zuenerrepideak, bai autoena, baitakamioeina ere. Autobidea eginzutenetik, ordea, lasaitasunaitzuli da errepidera eta ingurukobaserrietara.

Eitzagako errepidea, asfaltoa bota aurretik, XX. mendearen hasieran. GUREGIPUZKOA.NET

Eitzagara,lurrezkobidean gora

Page 19: Goiberri 177. zenbakia

GOIBERRI 19PUBLIZITATEA

Page 20: Goiberri 177. zenbakia