goiberri 159. zenbakia

16
Ana Iruretagoiena Klitto.com atariaren sortzailea «Feminismoaz euskaraz ariko den gunea da gurea» 8-9 Kazetaritza ikasketak amaitu eta Klitto! atari digitala sortu du ordiziarrak beste bi kiderekin batera. IÑAKI GURRUTXAGA Goierritarraren eta Otamotzen astekaria Ibon Zarrabeitia 3 Iritzia 4-5 Zeraingo lehen argazkilaria 6-7 Argentinatik Sehaska bila 10-11 Nahia Martinez 12 Etxeko sagardoa 13 Igartzako festak 14-15 159 zenbakia. 2015eko irailaren 11

Upload: goierriko-hitza

Post on 23-Jul-2016

251 views

Category:

Documents


20 download

DESCRIPTION

Ana Iruretagoiena, Klitto.com atariaren sortzailea.

TRANSCRIPT

Page 1: Goiberri 159. Zenbakia

AnaIruretagoienaKlitto.com atariarensortzailea

«Feminismoazeuskaraz arikoden gunea dagurea» 8-9

Kazetaritza ikasketak amaitu eta Klitto! atari digitala sortu du ordiziarrak beste bi kiderekin batera. IÑAKI GURRUTXAGA

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Ibon Zarrabeitia 3 Iritzia 4-5Zeraingo lehen argazkilaria 6-7Argentinatik Sehaska bila 10-11Nahia Martinez 12 Etxekosagardoa 13 Igartzako festak14-15

159 zenbakia. 2015eko irailaren 11

Page 2: Goiberri 159. Zenbakia
Page 3: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 03KATE MoTZEAn

«Opari bereziena semeen jaiotza bizitzeaeta osasuntsu daudela ikustea da »

Ibon ZarrabeitiaAltzagarra

Asier Zaldua AltzagaIbon Zarrabeitia (Ordizia, 1977)Ordizian bizi izan zen 11 urtebete zituen arte eta ondoren fa-milia Alegira joan zen bizitzera.2005ean Altzagara ezkonduzen. Artea elkarteko bazkideada eta herriko egitasmoetanparte hartzen du. Indar enpre-san lan egiten du.Zaletasun bat?Garai batean kirol asko egitennuen, baina azkenaldian gu-txiago: bizikleta eta frontoiagustatzen zaizkit batez ere. Ar-gazkigintza eta bideoa ere gus-tuko ditut.Txirrindulari bat?

Azkenaldian ez dut txirirrindu-laritza asko jarraitzen. MikelLanda esango dut, gazteei bul-tza egiteko.Pilotari bat.Iñaki Artola esango dut, Alegiriere elkarrizketan tokia egiteko.Liburu bat.La meta. Lanarekin lotutakoakirakurtzen ditut, batez ere. Hel-buruak, gaitasunak, mugak etalehentasunak aztertzen dituzteeta lan arloan ez ezik, bizitzanere erabilgarriak dira.Musika talde bat.Euskadi Gaztea entzuten dutbatez ere. Bestelakoan, unea-ren arabera.

Pelikula bat.Braveheart.Janari bat.Onddoak labean.Edari bat.Coca Cola.Jaso duzun oparirik bereziena?Semeen jaiotza bizitzea etaosasuntsu daudela ikustea.Altzagako txoko bat.Artea elkartea eta Bostaizetabidegurutzeko inguruak.Herriko alkate bazina?Kanpotik esatea erraza da. Lanegin behar da! Hori dela eta,egindakoa errespetatu eta,ahal den neurrian, laguntzensaiatu behar da.

«Artea elkartea etaBostaizetabidegurutzekoinguruak dira niretxoko kuttunak»

ASIER ZALDUA

GOIBERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SLZuzendaria: Janire ArrondoKudeatzailea: Aloña LandaKoordinatzailea: Eskeine LegorburuProdukzio arduraduna:Erkuden MuguruzaDiseinua eta banaketa:Bidera zerbitzuak. Berria TaldeaLege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak:Beasain:Oriamendi, 32. 20200.Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Telefonoak:Beasain: 943-16 00 56Urretxu: 943-72 34 08

Webgunea:goiberri.eusPosta elektronikoa:[email protected]

Publizitatea: 607 530 424 – [email protected] arreta / harpidetzak:902-82 02 01 – [email protected]

Diruz laguntzen dutenerakundeak:Udalak: Altzaga, Arama,Ataun, Beasain, Itsasondo,Lazkao, Olaberria, Urretxu,Zerain, Segura etaZumarraga

Page 4: Goiberri 159. Zenbakia

04 GOIBERRIIRITZIA

Nekane GonzalezItzultzailea

Ametsak

«...haurraahuspezdago,arropaksoinean etaurak harengorputzaarrapatzendu...»

p o r r e t a ndena da des-berdina. Bai-ta ametsakere. Badirudi

urte osoko estresa eta aztora-mendua alde batera uzten di-tugunean, gauez ere ez dutelatokirik kontu gaiztoek. Hurren-go goizean iratzargailuak jokoez digun lasaitasunez hartzengaitu loak. Izara zuri leun eta finbatek estaltzen du gure soin bi-luzi belztua eta iluntzeko dutxafreskoaren ostean igurtzitakokremaren usain gozoa arnastuzigarotzen dugu gaua.

Egunak patxadaz igarotzenditugu. Seme-alabekin egote-ko eta gozatzeko aukera, aspal-diko partez. Ez aurkeztu beha-rreko lanik, ez desorduko tele-fono deirik, ez batera etabestera ordulariaren konpase-an ibili beharrik... Gaur zer egin-go dugu? Zer jantzi? Hondar-tza, mendia ala igerilekua? Ho-riek eta horien parekoak izanohi dira opor garaiko buruhaus-te edo kezka nagusiak. Berebi-ziko erabakiak, ezta?

Badirudi dena dela idilikoa.Ez dugu munduan gertatzen ari

denaz pentsatzen. Erlojuastand byean egongo balitz be-zala jokatzen dugu. Hura ere,geu bezalaxe, lozorroan. Geu-rea da unibertsoa, geurea kon-trola. Geuk daukagu film bere-zia gidatuko duen urrutiko agin-tea: isiltasuna tarteka, ahotsgoraz noizean behin, bizkor ba-tzuetan, mantso hurrengoan...Guztia nahierara!

Eta gauez, eguzkia ageri ohida gure ametsetan, haurrenbarreak, izozkiak, garraio publi-koa, ibilaldiak, mahai-bueltaederrak, urtean zehar irakurriezin ditugun liburuak, kopa erdibete zein erdi hutsak, zerukoizarrak protagonista dituztenfilmak, jostailuak eta baitahondartzak ere: ur urdin garde-nekoak, gehientsuenetan.Amets zoragarriak, zinez.

Baina amaitu da oporraldia.Ezin zuen bestela izan. Itzuligara egunerokora, betikora,errutinara. Haurrak ikastolan,ordenagailua ke betean, ordu-tegiak, presak, lozorroan zeu-den guztiak esna-esna, iratzar-gailua berriz ere oilar lanak egi-nez... Eta aldatu egin zaizkigu,halaber, ametsak.

Hondartza bat ikusi dut nireametsean. Hondartza ertz ederbat, akaso. Eta haur txiki batirudiaren erdian. Egon liteke jo-lasean, egon liteke oporrez go-zatzen. Baina ez... nire ametse-ko haurra ahuspez dago, arro-pak soinean, eta urak harengorputz txikia harrapatzen duorain bai, orain ez, olatuen joan-etorrian. Ezin diot aurpegia iku-si. Geldi dago, geldiegi aukeran.Hiru bat urte ditu mutikoak. La-rritzen hasi naiz... nire semeaizan liteke! Aurpegia ikusi nahidiot, baina ezin. Mugimendubortitzak egiten ditut ohean; ez,ez, ez! oihu mutuak nire ahotik.Bidegabekeriaren harrak tune-la egin dit zainetan.

Mutikoaren gorputz txikiakesanahi handia du, istorio/his-toria gordina baitu atzetik: sa-rraskitik ihes egin nahian itzule-rarik gabeko bidean sartu de-narena. Ez bera bakarrik, baitaharen anaia, 5 urtekoa, eta amaere. Guztiak hilda. Aitak Siriaraitzuli nahi omen du Turkiakourertzean zendutako senitarte-koak lurperatzera. Alegia, ihesegin behar izan duen lurralderabueltatzeko prest dago, maitedituen pertsonek hango lur lu-bakitsuetan betiko atseden hardezaten.

Familia horrek, eta finean, gi-zarte oso batek, bazuen bereametsa, mareak gora eta behe-ra dantzarazi duena. Izan ere,gure mundu honetan ametsaketa ametsak daude.

O

Page 5: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 05IRITZIA

Festak ez dira garai batekoak bezalakoak. Ospatu berriak ditu-gu auzoan, eta ez naiz oso gustura geratu. Gorabehera batzuk izanditugu programatutako ekintzak aurrera eramateko: musikari batgaixotu egin zen bere jardunaren bezperan; harrijasotzaileak minhartu zuen bere erakustaldia baino ordu batzuk lehenago; omen-duak izan behar zirenak ez zuten omenduak izan nahi; txosna urezgainezka ere izan genuen egun batean... Baina ez, arazo horiekguztiak gainditu eta festak normal normal joan dira, ekintzen alde-tik behintzat. Beste kontu bategatik nago disgustura. Jendearenerantzunagatik, alegia. Auzotarrak falta izan dira, kanpoan bizi di-ren auzokoak ez dira asko etorri, eta kanpotarrak... asko ere ez. An-

tolatzen hainbeste lan egin eta gero... Beste auzo eta herrietan ere antzera gertatzen omen da. Hain-

beste aldatu dira festak... Kalean eta plazatan ez da garai bateanbezalako girorik izaten, eta jendea ere gutxi. Tabernatan ere ez.Gaztetxoek nahiago dute orain botilak hartu eta kale eta plazata-

Irailari heltzeko erronka handia dakarzu, bai Tere!Aspaldiannago horrelakoak entzuten, eta ikusten ere, baina aldatu direnakez dira bakarrik festa ohiturak izan, ohiturak orokorrean baizik. Nikuste dut duela urte batzuk festak eta ospakizunak elkarrekin ha-rremanetan egoteko aitzakia zirela, eta giro horretan ondo pasa-tzeko; baina orain, harremanetarako beste zenbait aukera ere ba-dago. Esate baterako, aurrez-aurre tabernen inguruan festaz kan-poko hainbat momentutan, pintxo-potean adibidez. Gazteeneidagokionez sare sozialen bitartez nagusiki eta beren garitoetan.Aspaldi somatuta gaude gure adinekoak ere larunbat gauak ez di-rela garai batekoak. Legedi berriak, ohitura aldaketak, musika en-tzuteko beste moduak… Eta guzti honi abuztua eta hilabete honidagokion irteera kopuruarekin, zer esanik ez. Dena den ez pentsazuen auzoko gaia denik bakarrik. Aurreko batean Nafarroako herribatean antzeko zerbait gertatzen dela kontatzen zidaten. Nik festahaiek haurra nintzelarik berbena garaian jendez betetako plaza

batean gogoratzen nituen, eta orain esaten zidatenaren araberamusikariak ia bakar-bakarrik aritzen dira. Ulertzen dut antolaketalanetan zabiltzatenoi egoera horrek etsipena sortaraztea. Bainajendearen erantzuna ez dago bakarrik zuen eskuetan. Badakit ezzaituela kontsolatuko baina Santanastasiak ate joka daude Urre-txun; etorri zaitez dantza pare bat botatzea!

bateta

bat

Asteko irudia

Tere Madinabeitia

Idoia Luzuriaga

Josu Maroto

ArgazkiakZabalozuazolaren argazkiakoraingoan aitzaki.

tik aldegin eta ezkutatu. Plazako berbenak aldatu egin dira, etajendea musikariengana joan beharrean, musikariak joaten dirajendearengana tresnak eta megafonia mugikorrak hartuta.

Jaiak antolatzen ibiltzen direnak moldatu egin beharko diragarai eta ohitura berrietara. Formato txikiagoak, erabilgarriagoak,erosogoak bilatu beharko dituzte jendea erakartzeko.

Ez da erronka txikia.

Page 6: Goiberri 159. Zenbakia

06 GOIBERRIASTEKO GAIA

Ezohiko bizimodua izan zuen Zabalozuazolak: XX. mendehasieran Zeraindik Bilbora joan eta argazkilari aritu zen

Arkaitz Apalategi ZerainArgazkilaritzaren sorrerak era-karrita, XIX. mende bukaeraneta XX. mendearen hasieran,hainbat gizon eta emakumeksentitu zuten errealitatea do-kumentatzeko modu berri ho-rrekiko interesa. Hiriburuetanbizi ziren burges familietan ohi-koa bihurtu zen argazkiak ate-

ratzea; gutxi batzuen eskurazegoen luxua zen. Garai harta-rako hain ohikoa ez zena, base-rri mundutik zetorren norbaitekkamera bat hartu eta argazkiakegiten hastea zen. Eta hori da,hain zuzen ere, Jose FranciscoZabalozuazola zeraindarrarenhistoria. Argazkilari moduanezezaguna bada ere, balio his-

toriko handiko argazkiak aterazituen XX. mendearen hasie-ran. Haren senideek, ondo gor-deta dute utzitako ondarea.Bere datu biografiko asko jasogabe dauden arren, merezi duharen historia ezagutzeak.Zabalozuazola Zerainen jaio

zen 1878an. Hiru anai-arrebe-tan zaharrena zen, baina bere

jakinmina baserri mundutik ha-ratago zihoan. Gaztetan, XX.mendearen hasieran, Bilborajoan zen lan bila, eta Zarrabei-tia familiak zuen jaki denda ba-tean aritu zen lanean. Bere den-bora librean, ordea, argazkilari-tzaren munduan sartzen hasizen. Handik aurrera, bizitzaosoan zehar izango zuen lagunargazki kamera.Haren hilobak, Jaime Zaba-

lozuazolak azaldu duenez, ezdakite garbi nolatan sartu zenargazkilaritzaren munduan,baina badakite Bilboko besteargazkilari batzuekin bateraaritzen zela. «Bilboko MuseoEtnografikoan, bertako ema-kumezko argazkilari baten era-kusketa jarri zuten, eta gureosabaren oso antzeko argaz-kiak zituen, toki berdinean etamodelo berdinekin aterata».Emakume hura Eulalia Abaitua(1853-1943) zen, Euskal Herri-ko argazkilaritzaren aitzinda-rietako bat izan zena. Pentsa li-

Zeraingo lehenargazkilaria

Zeraingo emakume talde bat, atzean apaiza dutela, herriguneko putzuaren inguruan. ARGAZKIAK: ZABALOZUAZOLA SENDIAREN FUNTSA

Page 7: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 07ASTEKO GAIA

dokumentalistak Zazpika al-dizkarian egindako erreportajebatetik haratago. Ezezagunaizanagatik, ordea, dokumentumoduan balio handia duen ar-gazki fondoa utzi zuen.Haren hilobak, Jaime Zaba-

lozuazolak ia kasualitatez bila-tu zituen argazki eta negatibohoriek guztiak. «Nik hamahirubat urte nituela hil zen osaba.Gerora, niri ere argazkilaritzagustatzen hasi zitzaidan, etaosabaren gauzen artean, kaxabat ireki eta han bilatu nituenbere cliché eta negatiboak».Ezusteko ederra izan zen, bere-aldiko materiala baitzegoenhan gordeta. Kristalezko 400plaka eta ehunka negatibo ditujasota Jaimek, eta digitalizatuere egin ditu. Osabak erabiliizan zituen sei argazki kameraere gordeta ditu oraindik. Berakere mantendu du osabaren ar-gazkilaritzarako pasioa, eta mi-moz eta estimu handiz gorde-tzen du haren ondarea.

teke beraz, haren eskutik jasozituela argazkilaritzaren ingu-ruko lehen nozioak. Bilbon eginzituen urteetan hango kaleak,ibai ertza, udaletxea eta bestehainbat eraikin erretratatu zi-tuen, baita bere lagunak etalankide izan zituenak ere.Urte batzuk beranduago, Za-

balozuazola Zeraingo etxerabueltatu eta baserriko lanetaraitzuli zen. Hala ere, argazkiakegiten jarraitu zuen, Zerainenbertan eta baita inguruko he-rrietan ere. Segurako prozesio-ko eta Zeraingo San Blas ermi-tako erromerietako argazkiakatera zituen. Baita bere familia-renak edota inguruko baserrie-tako familienak ere. Arantza-zura, Santanderrera (Espainia)edota Lourdesera (Frantzia)egindako erromesaldiak erejaso zituen iruditan. Bitxikeriamoduan, garai hartan ohiturazen moduan, hildako umeeiateratako argazkiak ere badau-de bere lanen artean. Familia

askok, hildakoaren oroimenagorde nahian ateratzen zituz-ten argazki horiek.

Gizon polifazetikoaBere afizio nagusia argazkilari-tza izan bazen ere, aurpegi as-kotako gizona izan zen Zabalo-zuazola. Musika zalea ere ba-zen, eta bere kabuz ikasi zuenarmonioa jotzen. Zeraingo eli-zan igandero jotzen omenzuen. Bere beste zaletasuneta-ko bat, eguraldiaren ingurukoaizan zen. Hogei urtez, Zerainenegiten zuen euriaren datuak bil-tzen aritu zen, Igeldoko Meteo-rologia Zentrorako.Patricia Arostegi emaztea-

ren ondoan, bizitza luzea eta in-teresgarria izan zuen Zabalo-zuazolak. 1961ean hil zen, 83urte zituela.

Ehunka negatiboZabalozuazolaren ibilbideak ezdu oihartzun handirik izan,Juantxo Egaña argazkilari eta

Segurako prozesioa, XX. mende hasierako argazkian. Zabalozuazola (eskuinean), lanean aritu zen Bilboko dendan.

San Blas ermitan egindako ospakizun batean ateratako argazkia.

«Osabaren gauzenartean kaxa batireki eta han bilatunituen ‘cliché’ etanegatibo guztiak»

«Ez dakigu nolatanhasi zen, baina baibeste argazkilaribatzuekin bateraaritzen zela»Jaime ZabalozuazolaJose Franciscoren hiloba

Page 8: Goiberri 159. Zenbakia

08 GOIBERRIELKARRIZKETA

Iñaki Gurrutxaga OrdiziaAna Iruretagoienak (Ordizia,1992) aurtengo otsailean bu-katu du kazetaritza karrera, etamartxoaz geroztik Euskadi Irra-tian ari da lanean, asteburue-tan batik bat. Ekainaren 28an,Sexu Askapenerako Nazioarte-ko Egunarekin bat eginez, bestebi lagunekin batera sortutakoklitto.comeuskarazko atari di-gital feminista estreinatu zu-ten. Lehen asteetako harreraonaren ondoren, elkartea sortudute, eta udazkenari begirawebgunea berritu eta itxural-datzeko asmoa adierazi dute.

Nola definituko zenuke zer denKlitto! atari digitala?Gure definizio orokorra da, eus-karazko atari digital feminista.Egiten duguna da feminismoa-ren inguruko gaiak jorratu femi-nismotik eta euskaraz. Ikustengenuen bazegoela gabeziahandi-handi bat euskaraz ho-rrelako gaiak produzitzeko. Adi-bidez, Berria-n, Argia-n... gaialantzen dute, eta Hamaika Te-lebistan Identitateak saioakere arrakasta eduki du. Zutabe-gile edo kolaboratzaile konkre-tu batzuekin aritzen dira, bainaespezializatu gabe. Gurea fe-

minismoari buruz eta euskarazariko den gune espezializatubat da. Feminismotik esaten duzune-an, zer esan nahi duzu zehazki?Feminismotik, feministak gare-lako. Zuk idatz dezakezu femi-nismoari buruz feminista izangabe, baina ikuspuntu zeharomatxista batekin. Eta badaude,gainera, hortik suelto sare so-zialetan-eta kristoren komen-tarioak egiten dituztenak femi-nista batek idazten duen bakoi-tzean, edo feminista batelkarrizketatzen duten bakoi-tzean. Trolak deitzen zaie ho-

riei. Feminismotik gizonezkoeketa emakumezkoek idatz deza-kete, gizonezko feministak erebai baitaude. Badauzkagu la-gun asko gizonezkoak feminis-tak direnak, eta baten batek ko-laboratzen du gainera Klitton!Eta sumatzen zenuten gabeziazein zen bada?Beste hedabide batzuk ez zeu-katela bere osotasunean femi-nismoan espezializatutakoatalik. Uste dut zirkulu feminis-tetan ibiltzen garenak, baitabestelakoek ere, erreferentegarrantzitsu bat daukagula Pi-karaaldizkari digitalean. Euskal

«Feminismoazeta euskarazariko den guneespezializatubat da gurea»

Ana IruretagoienaKazetaria eta klitto.com atariaren sortzailea

Page 9: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 09ELKARRIZKETA

herritarra da aldizkaria, bainaez da euskalduna, gaztelerazpublikatzen du. Indar handiadaukate, ikaragarri zabaltzendira beraien edukiak, oso gauzainteresgarriak egiten dituzte,indartsuak, eta jendeak horiasko irakurtzen du. Guk gureburuari esaten genion EuskalPikara egingo genuela.Eta izena nondik nora bururatuzitzaizuen? Hitz joko bat dagoizenaren atzean.Euskarazko hitz jator bat izateanahi genuen, euskarazko sus-traiak dituena, eta era bereanemakumeekin zerikusia izan

tzaile asko dauzkagu, eta ez ba-karrik guk lotutakoak, zorionezjende askok idatzi baitigu esa-nez gurekin kolaboratu nahiduela. Astean bost eduki gu-txienez bai, eta gehienak kola-boratzaileek egindakoak. Kolaboratzaile batzuk aipatze-kotan, zeintzuk?Ezagunenak Danele Sarriugar-te, Ane Labaka, Kattalin Miner,Josebe Iturrioz... Eta gero, badi-tugu ezagunak ez direnak, bai-na ikusgarritasuna merezi du-tenak: Lekeitioko Kamutsaproiektukoak, ilustrazio iruzkin-duak egiten dituzte; gero, OlatzSalvador abeslaria; gero bada-bil hortik beste anonimo bat...Izen potolo eta ezagunak ba-dauzkagu, baina uste dugubesteek ere merezi dutela, etafeminismoaren ikuspegitikasko daukala emakumeenahalduntze horrek, norberarenburua ikustea gai dela mediobatean beste izen horien ondo-an azaltzea.Zer irizpide dituzue? Zer bal-dintza bete behar dira Klitton!parte hartzeko?Gure linea editorialarekin jarrai-tzea, eta noski, euskaraz eta fe-minismotik idaztea. Eta gero,

zezala, iradokitzailea... Ez zi-tzaigun ezer okurritzen, eta ha-lako batean Danele Sarriugar-tek esan zigun Klitto! Izan zite-keela izena. Asko gustatuzitzaigun. Leire Palaciosek Be-rria-n idazten duen zutabe ba-tetik hartua da. Ataria sortzeko prozesua noizhasi zenuten?Ikasketak bukatuta geundenhirurok –Malen Aldalur eta IratiUrkiola ditu proiektukideak–,lanik ez zitzaigun sortzen, bainazerbait egiteko gogoa genuen.Asperduratik ere sortu zen,neurri batean. Orduan Donos-tian bizi ginen hirurok, eta hanelkartzen zen gure lagun zirku-lua. Ideia hori bururatu zitzai-gun, serio hartu genuen, eta hi-labete batean martxan jarri ge-nuen. Hasieran lasai hartzeazen gure asmoa eta taxuzkozerbait egitea, batik bat irailaribegira. Baina gero ikusi genuenuda garai ona zela, materialasko sortuko zela udako ikasta-roetan eta jaietan, eta interes-garria zela hori kubritzea. Pixkabat zalapartaka hasi ginen, etaekain bukaera jarri genion epeagure buruari. Hasiera estua beraz.Lortu genituen lauzpabost ko-laboratzaile ahal genuen mo-duan, lagunetatik tira eginez.Abuztuan lasaixeago hartudugu, jendeak ez du batere ira-kurtzen, kanpoan dabil, eta guere bakoitza bere martxan...Neurria hartzeko gaude orain-dik. Lehenengo astea ikaragarriestresantea izan zen, egunosoa mugikorrari begira, saresozialetan... Zer maiztasunarekin egunera-tzen duzue webgunea? Nolalantzen dituzue edukiak? Astean behin gutxienez bilerabat egiten dugu erabakitzekozer gai landu behar ditugun, etabaita hurrengo asteari begirazer aurreikuspen dauden. Ha-sierako planteamendua zenastean gutxienez hiru edukisortzea, bi guk eta bat kolabo-ratzaile batek. Horri bueltaeman diogu guztiz, kolabora-

feminismoaren barruan ko-rronte pilo bat daude, eta or-duan, alderdi horretatik, ez garabatere abolizionistak. Publika-tu ditugu edozein medio erabi-liz landutako gaiak. Hau da, betijotzen dugu testuak edo iritziartikuluak egitera, baina gerogehien ikusten direnak bestebatzuk izaten dira: bideoak,ilustrazioak... Webgune bateansar daitekeen edozein informa-zio ongi etorria izango da.Eta bisita kopuruak?Gorabehera asko izaten ditugu.Artikulu batzuk ikaragarrizkoarrakasta izaten dute, bestebatzuk inor ohartu gabe pasa-tzen dira... Asko aldatzen daegilearen arabera. Izena dutenpertsonen sarrerek tiradizohandia daukate, gaiak ere zeri-kusi handia du ikustaldi kopu-ruan... Normalean, mila bisitaizaten ditugu egunean batazbeste, batzuetan gehiago etabesteetan gutxiago.Bi hilabeteko ibilia izateko, ezdira datu txarrak.Bai, pozik gaude, eta oso pozikgaude baita ere asko elkarba-natzen direlako sare sozialetan.Esango genuke gure irakurleakoso fidelak direla zentzu horre-

tan. Albistea webgunean sar-tzen dugu, eta gero facebook-en eta twitteren zabaltzendugu. Saiatzen gara sare sozia-letan jende gehien dabilen or-duetan ematen. Epe motzari begira zer asmo du-zue? Berrikuntzaren bat egite-ko asmorik bai?Elkartea sortu dugu: Klitto kul-tur elkartea izango da. Diru-la-guntzak eskatzeko elkarteasortzea ezinbestekoa da, etaasmoa badaukagu Emakunde-ra, Eusko Jaurlaritzara, Diputa-ziora, Donostiako Udalera jo-tzeko... Gure denbora debaldeemateko prest bagaude, bainaazkenean gastuak, gutxi badiraere, gure ekonomiarako inpor-tanteak dira. Webgunea ere be-rrituko dugu udazkenean, intui-tiboagoa, dinamikoagoa... iza-tea nahi dugu, oraingoak blogitxura baitauka gehiago.

IÑAKI GURRUTXAGA

«Ikusten genuenbazegoela gabeziahandi bat euskarazhorrelako gaiakproduzitzeko»

«Badituguezagunak ez direnkolaboratzaileak,ikusgarritasunamerezi dutenak»

«Webgunea berritubehar dugu,intuitiboagoa,dinamikoagoa...izatea nahi dugu»

Page 10: Goiberri 159. Zenbakia

10 GOIBERRIERREPORTAJEA

Sorterria duela 150 urte utzi zuenLorentzo Apaolaza aztiriarrarenondorengoak Gabirian izan dira.

Aimar Maiz GabiriaMigrazio mugimenduen oina-zeak, dramak eta saminakazal-azalean dira berriro Euro-pan. Beharrak eraginda, ame-tsek elikatuta eta etorkizunahobetu nahian, milaka etorkineta errefuxiatu ari da heltzenkontinente zaharrera. Jaso nahiez dituzten agintari axolagabe-ek, europar ezjakinek edo biz-tanle bihozgabeek badirudi, or-dea, ahaztu dutela behinolaeuroparrak izan zirela joakin.

XIX. mendeko Amerikarako

emigrazio uholdearen zipriztinbat itzuli da, uda honetan,Goierrira. Atlantikoaz beste al-detik etorriak, Apaolaza sendi-ko zazpi lagun izan ziren, uztailbukaeran, Gabirian. Arbasoensehaska ezagutu nahi zuten, ai-tona hazi zen herria ikusi. Aurre-

ko hilabeteetan herritar batenlaguntzaz baserria zein zen ja-kin ondoren, Aztiria auzoko Li-zardi Goikora jo zuten.

Argentinarrak dira Apaola-zatarrak. Gaur egun Cordobahirian bizi dira, nazioaren erdialdean. Roberto Pedro, Cristinaeta Yolanda Apaolaza txundi-tuta geratu dira Gabiriako herri-gunearekin, baita haien bikote-kideak eta alabak ere. Etenga-be argazkiak ateratzen dizkieteparajeei. Harrituta geratu dirajaiotetxera ailegatzeko oraindik

gehiago igo behar dugula en-tzundakoan: Aztiriara.

Aitona Lorentzoren bilaHaien aitona Lorentzo Bonifa-zio Apaolaza Zumalakarregikzabaldu zuen euskal hazi batArgentinan. Lizardi Goikoa ba-

serrian jaioa 1853ko ekainaren5ean, oso gazterik joan zen Ar-gentinara, Santiago anairekinbatera.

«Buenos Airesko porturaitsasontziz iritsitakoan, anaiabat iparraldera abiatu zen, etabestea hegoaldera. Han bana-tu ziren betiko, eta ez zuten el-kar gehiago ikusi», azaldu duRoberto Apaolazak.

Haien arbaso Lorentzo Ge-neral Las Heras hirian bizi zen,15 urterekin jada. Biltegi bat jarrizuen. 1906an italiar jatorrikoCarmen Ciprianorekin ezkonduzen, eta sei seme-alaba izan zi-tuzten. 1919an hil zen, eta Gabi-riara bisitan ‘etorri’ zaizkion bi-lobek ez zuten ezagutu.

Gabiriako plaza eguzkitsuautzi, eta Lizardira. Mendian,duela 150 urteko biztanleek zernolako bizimodua egingo zutengaldetzen dute, behin eta be-rriz. Emigratu behar izateko be-zain gogorra, seguruenik. XIX.mendean benetako uholdeajoan zen Euskal Herritik Ameri-

Argentinatiksehaska bila

Page 11: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 11ERREPORTAJEA

kara. Argentinan, esate batera-ko, gaur egun 3,5 milioi herrita-rrek euskal jatorria dutela kal-kulatzen da (biztanleriaren%10). Euskal Herri osoko biz-tanleria baino gehiago da hori. Apaolazatarrek euskal kul-

tura eta hizkuntza galdu zituz-ten. «Gure artean jada lausotuda euskal kultura. Ez dugu ja-rraitzen», aitortu dute. Aztiria-rraren birloba batek, ordea, iku-rrina batekin apainduta etaBeti aurrera leloarekin sinatzenditu mezu elektronikoak. Se-haskaren deia jaso bailuen.

Hunkituta, buelta Bi orduko bisita motza izanarren, aitona Lorentzoren jaio-lekuaren indarra barrurainosartu zaiela ziurtatu dute. Lizar-di Goiko nagusiak —ez du zeri-kusirik Apaolazatarren arbaso-ekin—, adeitsu erakutsi dieetxea. Ataria, sukaldea, etxe in-guruko zelaiak, zuhatzak etasoroak. «Hunkituta» behatu

dituzte argentinarrek. Duela lauzpabost urte «bes-

te argentinar batzuk» joan zire-la kontatu die etxe nagusiak. Ezzuten berririk Apaolazatarrek.Aitona Lorentzok kaian agurtu-tako anaiaren enborrekoakagian? Sehaska, bakarra baita.

Apaolaza senideak (1.a, 5.a eta7.a), ezkontideekin eta alabekin,Aztiriko Lizardi Goikoabaserrian, Gabirian. AIMAR MAIZ

Page 12: Goiberri 159. Zenbakia

«Pianoarekin abesteaketa gazteena izateaklagundu didala uste dut»

«Gustuko abestiakzerrendatu etaondoen egokitzenzitzaizkidanakaukeratu nituen»

Loinaz Agirre BeasainMusika eskolako oharren tau-lan Izarrak Kalean jartzen zueniragarkia ikusi zuen Nahia Mar-tinezek. Posta elektronikoahartu, pentsatu eta hiruzpalauabestiren bideoak bidali zituen,beste ehun bat lagunek egin

zuten bezala. Horietatik 32kantari aukeratu zituzten; tar-tean zen 15 urteko beasainda-rra. Pianoa izan du lagun.Noiz eta nola jakin zenuen Iza-rrak Kalean saiorako aukeratuaizan zinela?Amari deitu zioten hartu eginnindutela esateko eta astebeteegon ziren nik ezer ere jakingabe programarako sorpresaprestatzen. Amarentzat zailaizan zen sekretua gordetzea.Baina ekainaren 10ean KaleNagusian kaxa gorri handi batikusi nuen nire izenarekin. Ireki

Nahia Martinez(Beasain, 1999)udako izarbilakatu da:ETB1-eko ‘IzarrakKalean’ saioanbigarren egin du.

GOIBERRI

12 GOIBERRIGAZTEAK

eta Gatibuko abeslaria AlexSardui zegoen barruan. Sekula-ko sustoa hartu nuen. Lagunakere bertan agertu ziren. IzarrakKalean programaren barruannengoela esan zidaten. Gastei-za eraman ninduten kantatze-ra. Gasteizko saioa irabazi etafinalerako sailkatu nintzen. Fi-nala Donostiako Boulevardeangrabatu genuen.Kantuak zeren arabera aukera-tu zenituen?Lehenengo, gustuko abestiakzerrendatu nituen eta gero on-doen egokitzen zitzaizkidanakaukeratu nituen. PasangerrenLets her go, Ken Zazpiren Itsa-soa Gara, Gatiburen EuritanDantzan eta Ken ZazpirenBihotz abestu ditut.Konpositorea ere bazara. Zurekanturik ez duzu abestu?Ez zidaten utzi nire abestiak

aurkezten. Kastingera aurkeztunituen batzuk nireak ziren.Nolakoak dira abestiak? Abesti lasaiak direla esangonuke, pop estilokoak. Letrak in-gelesez egiten ditut normale-an; euskaraz ere bai batzuetan.Biolina ere sartzen dut. MusikaEskolako Koral taldearekinpare bat abesti kantatu ditugu.Lehiaketan bigarrena izan zarabaina ikusleen gogokoena zuizan zara. Bai, ETBren On line lehiaketanbotorik gehien nik lortu ditut,786. Nik uste dut pianoarekinkantatzea eta gazteena izateaklagundu didala.Aurrera begira zein asmo duzu?Batxilerra ikasten hasiko naizaurten eta aurrera begira orain-dik ez dakit zer ikusiko dudan,ez daukat oraindik ere ezer gar-bi.

Babeslea

Page 13: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 13GURE LURRA

EtxekobetikosagardoaMendez mende hainbat baserritanegin den bezala, Damian Garmendiakurtero egiten du sagardoa baserrian.

Loinaz Agirre ZaldibiaAitona zenaren zaletasunarieta lanari eusten dio DamianGarmendia zaldibiarrak, urteroetxerako sagardoa eginez. Be-tidanik egin dute sagardoa Zu-gasti baserrian. Zaldibian erezaletasun handia dago eta geroeta gehiago dira etxerako sa-gardoa egiten dutenak. «Garaibatean baserri batean edo bi-tan egingo genuen sagardoa,eta gaur egun askotan. Edozeingarajetan kupelak jarrita etatxokoak eginda dauzka jende-

ak», argitu du Garmendiak.Ondorioz, sagardotegi den-

boraldian giro polita sortzen daZaldibian, bataren eta bestea-ren sagardoa probatzearen ai-tzakian. «Egutegia egiten dutelokalez lokal dastaketak egite-ko», zehaztu du zaldibiarrak.

Sagardoa egiteko moduaasko aldatu da Garmendiak go-goratzen duenez: «Garai bate-an, sagarra samurtzen uztenzen ganbaran eta ustelak ereerraz joaten ziren makinara.Gaur egun, ustelak apartatuegiten dira; garbitasuna ga-

rrantzitsua da. Presioko pisto-larekin garbitzen dugu saga-rra». Dolarean ere egin dute al-daketa: haizezko dolarea eginadaukate. Garmendiak zehaztuduenez, «kupel bat bezalakoada. Lona bat dauka eta haizea-rekin eta oso presio gutxirekinzapaldu egiten da. Garai bate-an mahatsarentzako erabil-tzen zuten sistema hori. Orainsagardotegietan erabiltzendute», azpimarratu dute. Lanaarindu dute dolare mota horre-kin zaldibiarrak dioenez: «Le-

henagoko dolare zaharretanpertsona askoren indarra be-harrezkoa zen sagarra estutze-ko. Beti laguntza eskatzen aritubehar izaten genuen».

Sagardo kupelak altzairuherdoilgaitzezkoak dira orain.«Lehengo egurrezkoetan, ten-peratura kontrolatzea zaila zen;porositatea zeukan eta ez zenondo ixten. Ondorioz, lehenagoetortzen zen sagardoa».

Sagarraren garrantziaUrriaren lehenengotan hasikodira sagardoa egiten, sagar

asko dute eta aurten etxean.Besteak beste, gazilokea, urte-bia, txertakea, palazioa, gorriaeta errezila erabiliko dituzte.«Gu lehenago saiatzen ginenahalik eta sagar klase gehienaknahasten. Gazia, geza eta ga-rratza neurri berdintsuan. Orainesaten dute, hainbat sagar kla-

se ez botatzea hobea dela, le-henago oxidatzen direnak hainzuzen ere».

Sagardoa sorgina dela ustedu Garmendiak: «Saiatu izangara sagardo berdina egiten bikupeletan eta ezinezkoa da.Beti desberdina ateratzen da».

Urtarrilerako prest izangodute sagardoa baserrian. Das-taketaren aitzakian otordu batbaino gehiago egingo dute Zu-gastin eta Zaldibiako gainerakotxokoetan.

Maiatzean botilaratuko di-tuzte. Uxuala eta ozpina ereegiten dituzte.

Damian Garmendia haizezko dolarearen ondoan. LOINAZ AGIRRE

Urriarenlehenengotanhasiko da DamianGarmendiasagardoa egiten

Page 14: Goiberri 159. Zenbakia

14 GOIBERRIIGARTZA-LOINATZ AUZOKO JAIAK

Irailak 11, ostirala17:00: Barraken irekiera.18:00: Danbatekoa, buruhandiaketa txistulariak.18:45: Haur jolasak Izartxo talde-arekin.19:30: VIII. Ardo dastaketa.

Irailak 12, larunbata11:00:Haur jolasak: altxorrarenbila. 16:00: XXV. Mus txapelketa.16:45:VII. Patata tortilla lehiake-ta. 16:45: II. Umeen Pintxo Lehiake-ta.18:00: Zezentxoak eta poniakKoskola txarangarekin. 21:30: Igartzako Dantzariak.21:30:Herri afaria mozorroakjantzita.22:30: Dantzaldia.

Irailak 13, igandea11:00: Puzgarriak.

12:30: Laguntasuna errondaila-ren irteera.14:15: Paella erraldoia eta herribazkaria.17:00: Bakarrizketak Kike Bigu-rerekin eta Alex Rabanalekin.17:45: Buruhandiak.19:00: Trikipoteoa.20:30: Festen amaiera.

Irailak 12, Gaztetxearen11. urteurrena:09:00: Gaztetxetik mendi irteeraMurumendira.14:00: Bazkari herrikoia Gazte-txean eta bazkalostean poesiaerrezitaldia.*Txartelak salgai Irizareta Xuber tabernetan. 18:00:Manifestakzioa tren gelto-kitik, Herrikoak zabalik Gaztetxe-ak bizirik lelopean. Mozorrotutaedo laranjaz jantzita. Ondorenkontzertuak doan: Marmol, AlertaGorria, Olarius&Brothers, Nitrakoeta FlyShit. Gero, herriko DJak.

oliki-poliki itzaltzen ari ziren Beasaingo Igartza-Loinatzauzoko festak 40-45 urtean ospatu ondoren Xabier Txas-

kok eta Igarloi elkartean dauden beste hainbat bizilagunek jaiakantolatzeko ardura hartu zutenean. Ordutik lau urte igaro dira etaTxaskoren hitzetan, «bizilagunak kalera ateratzeko helburua du-ten festak bizi bizirik daude». Aurreko asteburuan mendi duatloia egin zuten, Euskal Herriko

mendi duatloi zirkuitorako baliagarria izan zena. Arratsaldeanaritu ziren korrikalari nahiz txirrindulari helduak. Aurretik, goize-an, 3 urtetik 15 urte bitarteko haurrak zein gaztetxoak ere lehiatuziren nor bere mailaren eta bere neurriaren erronkari helduta.Gaurtik aurrera jai giroa zabalduko da auzoan etzira bitartean.Haurrei zuzendutako ekintzak helduei zuzenduta daudenekin uz-tartuko dira eta igandean, jaiei agur esan aurretik, 250 lagunen-tzako paella bat egingo dute. Beasaingo Gaztetxekoak auzoko bizilagunak dira eta, gainera,

ireki zuteneko urtemuga Igartza-Loinatz jaiekin bat egiten du. Ho-rrenbestez, urteurrenaren ospakizunek auzoko jaiekin bat egingodute.

P

Lau hamarraldiren ondoren,Igartza-Loinatz jaiak bizi bizirik

Igartza auzoa jaietan

Page 15: Goiberri 159. Zenbakia

GOIBERRI 15IGARTZA-LOINATZ AUZOKO JAIAK

Page 16: Goiberri 159. Zenbakia