GALICIAGALICIA

BLOQUES DIALECTAISBLOQUES DIALECTAIS

BLOQUE OCCIDENTALBLOQUE OCCIDENTAL   A A este bloque pertencen as falas occidentais da Coruña e de Pontevedra. Estas este bloque pertencen as falas occidentais da Coruña e de Pontevedra. Estas

falas presentan algúns trazos comúns, pero hai que saber que dentro deste grande falas presentan algúns trazos comúns, pero hai que saber que dentro deste grande bloque hai pequenas subáreas que posúen algunhas características lingüísticas bloque hai pequenas subáreas que posúen algunhas características lingüísticas propias. Así pois podemos dicir que neste bloque hai: propias. Así pois podemos dicir que neste bloque hai: 

  1.- 1.- Gheada Gheada ((amigha, ghaliña). amigha, ghaliña). Nas vilas costeiras o son aspirado propio deste Nas vilas costeiras o son aspirado propio deste fenómeno pasa a ser pronunciado dun xeito moi semellante ó "j" do castelán fenómeno pasa a ser pronunciado dun xeito moi semellante ó "j" do castelán (jarra)(jarra)

2- Existe 2- Existe seseo implosivo seseo implosivo (lus, des) (lus, des) en case tódalas falas do bloque, e en case tódalas falas do bloque, e seseo seseo explosivo explosivo (faser, vesiño) (faser, vesiño) só en parte.só en parte.

3.- Terminación 3.- Terminación -án(s)-án(s), , sen distinción de xénero: sen distinción de xénero: meu irmán/miña irmán, vran, ran...meu irmán/miña irmán, vran, ran...   4.-O plural das palabras que rematan en 4.-O plural das palabras que rematan en -n -n faise engadindo faise engadindo -s-s, así temos , así temos cans, cans,

caixóns, calcetíns.caixóns, calcetíns. 5.- A forma5.- A forma titi como pronome suxeito de segunda persoa.como pronome suxeito de segunda persoa. 6.- Existen formas verbais como 6.- Existen formas verbais como cantín, cantén, cantein cantín, cantén, cantein (en vez de cantei); (en vez de cantei); cantarén cantarén

(por (por cantareicantarei); ); hen, sen, von hen, sen, von (no canto de (no canto de hei, sei, vou)hei, sei, vou) 7.- Formas como 7.- Formas como colleche(s), vendeste(s)  colleche(s), vendeste(s)  en vez de en vez de colliche(s), vendiste(s). colliche(s), vendiste(s). 8.-O sufixo de número e persoa para a P5  8.-O sufixo de número e persoa para a P5  -des-des (cantades) (cantades) é o maioritario, pero é o maioritario, pero

tamén existen formas como tamén existen formas como cantandes, cantais, cantás, etc.cantandes, cantais, cantás, etc.

BLOQUE CENTRALBLOQUE CENTRAL   A este bloque pertencen a zona oriental das provincias de Pontevedra e A este bloque pertencen a zona oriental das provincias de Pontevedra e

da Coruña, e as zonas occidentais e centrais das provincias de Lugo e da Coruña, e as zonas occidentais e centrais das provincias de Lugo e Ourense. Neste bloque tamén citaremos as características comúns, pero Ourense. Neste bloque tamén citaremos as características comúns, pero non podemos esquecer que hai moitas particularidades de cada área e non podemos esquecer que hai moitas particularidades de cada área e subárea deste bloque.  subárea deste bloque.  

1.- A 1.- A gheada gheada do bloque occidental penetra amplamente nestoutro bloque, do bloque occidental penetra amplamente nestoutro bloque, pero non é unha característica que afecte a toda esta área central.pero non é unha característica que afecte a toda esta área central.

2.- Na maioría das falas non hai 2.- Na maioría das falas non hai seseo.seseo. 3.- A terminación 3.- A terminación -ao/-á-ao/-á con oposición de xénero é a maioritaria: con oposición de xénero é a maioritaria: meu meu

irmao/miña irmá, vrao, ra.irmao/miña irmá, vrao, ra. 4.- O plural das palabras que rematan en 4.- O plural das palabras que rematan en -n -n faise maioritariamente faise maioritariamente

eliminando o -n e engadindo eliminando o -n e engadindo -s:-s: cas, caixós, calcetís. cas, caixós, calcetís. Só no suroeste Só no suroeste ourensán e ó sur do val de Verín existe o plural en -ns ourensán e ó sur do val de Verín existe o plural en -ns (cans)(cans). .

5.- O pronome suxeito5.- O pronome suxeito ti ti tamén ten algunha extensión neste bloque, pero tamén ten algunha extensión neste bloque, pero a forma a forma tutu tamén convive amplamente.tamén convive amplamente.

6.- O ditongo 6.- O ditongo oi oi é maioritario: é maioritario: moito, escoitar, loita, troita, noite, oito, moito, escoitar, loita, troita, noite, oito, vasoira...vasoira...

7.- Formas 7.- Formas colliche(s), vendiche(s).colliche(s), vendiche(s).8.- O sufixo de número e persoa8.- O sufixo de número e persoa -des -des é é maioritario na P5: maioritario na P5: cantades, cantabades, cantarades...cantades, cantabades, cantarades...

BLOQUE ORIENTALBLOQUE ORIENTAL Comprende todo o galego do leste de Lugo e de Ourense, así coma o Comprende todo o galego do leste de Lugo e de Ourense, así coma o

galego chamado "exterior" por atoparse fóra das fronteiras administrativas galego chamado "exterior" por atoparse fóra das fronteiras administrativas da Comunidade Autónoma de Galicia: referímonos o galego que se fala no da Comunidade Autónoma de Galicia: referímonos o galego que se fala no occidente de Asturias, León e Zamora. Citaremos as características occidente de Asturias, León e Zamora. Citaremos as características comúns a tódalas áreas que compoñen o bloque. comúns a tódalas áreas que compoñen o bloque. 

1.- Inexistencia de 1.- Inexistencia de gheada gheada e e seseo.seseo. 2.- Conservación do 2.- Conservación do u u nas formas nas formas cuatro, cuando, guardar, cuatro, cuando, guardar, etc.etc. 3.- Terminación 3.- Terminación -ín-ín no canto de no canto de -iño-iño: camín, vecín : camín, vecín (agás no sur do bloque (agás no sur do bloque

oriental). oriental).    4.- O plural dos nomes rematados en 4.- O plural dos nomes rematados en -n-n fórmase engadindo fórmase engadindo --is:is: cais, cais,

caixois, calcetís.caixois, calcetís. 5.- O pronome suxeito é 5.- O pronome suxeito é tu.tu.    6.- A evolución dos grupos latinos -ULT-, -UCT-, ETC. dá como resultado 6.- A evolución dos grupos latinos -ULT-, -UCT-, ETC. dá como resultado

formas do tipo formas do tipo muito, luita, noite, coiro; muto, luta, noite, coiro; mutio, muito, luita, noite, coiro; muto, luta, noite, coiro; mutio, lutia, noite, coiro. lutia, noite, coiro. No tocante ó diptongoNo tocante ó diptongo aiai de de caixa, baixar, caixa, baixar, pasa a pasa a caxa, caxa, baixar.baixar.   

7.- Formas 7.- Formas partiuo, deixouo, canteio. partiuo, deixouo, canteio. Formas incrementadas cun Formas incrementadas cun -n-n: : cante(i)n, cantare(i)n cante(i)n, cantare(i)n e, en menor medida, e, en menor medida, he(i)n, se(i)n, von.he(i)n, se(i)n, von.

8.- As formas da P5 levan o sufixo en 8.- As formas da P5 levan o sufixo en -is:-is: cantais, colleis, partis; cantábais, cantais, colleis, partis; cantábais, collíais, partíais...collíais, partíais...

MAPA DOS BLOQUESMAPA DOS BLOQUES

PARTICULARIDADESPARTICULARIDADES

SESEO

IMPLOSIVO(AO INICIO DA SÍLABA)

EXPLOSIVO(AO FINAL DE SÍLABA)