Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

7ko

azar

oa -

370.

zen

baki

a

Begoña Garmendia Azkoitiko Udalean idazkari aritu da 11 urtean, eta postua utzi berri du. 12. or.

GALDETU AHALA ERANTZUN

MAXIXATZEN

«Idazkarion lana da udalak dituen proiektuak bideratzea, legea errespetatuz»

IZENA TA DIZENA Kataluniako prozesua gertutik aztertzen ari diren lau lekukoren iritziak jaso ditugu. 6. or.

2 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

Kale Nagusia, 62Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943 85 36 17www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Maxixatzen Euskaldunon Elkartea

ERREDAKZIO TALDEA ETA KOLABORATZAILEAK:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Laida Beristain, Andoni Elduaien, Olaia

Juaristi, Amaia Ugalde, Aitor Arruti, Gema Lopez eta Ainhoa Cuende.

KOORDINAZIOA:Olaia Juaristi

MAKETAZIOA:Ane Larrañaga

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

ZUZENTZAILEA:Gema Lopez

INPRIMATEGIA:Gertu inprimategia

TIRADA:800 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra:Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRI-TZIAN eta GUTUNEAN adierazitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea: izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitara-tu. Idatziek gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena baino lehen.

28

26

10

iritzixe Mirentxu Larrañaga: 'Azkoitiarra naiz,

eta zu?'

kalin galdezkaSanandresetan baserritarrez jantziko

al zea?

izena ta dizena Kataluniari so

galdetu ahala erantzunBegoña Garmendia, udaleko idazkari

ohia

galdetu ahala erantzunLeo Juaristi organo jotzailea

ba al dakizuMiren Segurola

iritzixeAinhoa Sudupe

iritzixeEneko Odiaga: 'Egiari zor'

komunitatin leixue Herrixen Merkatari Elkartea

hilabetin begixetatikezetz asmau!Denbora-pasak

bertsoa papereanAsier Garate: 'Kataluniako egoera'

maxixatzen txikiHaurren txokoa

hara!Soh Saitoh, Azkoitian bizi den

japoniarra

hara!Mari Carmen Larrañaga, liburutegiko

arduraduna

eskure komeni

ezetz topau!

agendie

4

5

6

12

16

18

2221

29

28

30

26

15

24

AZAROKOALDIZKARIANZER?

23

19

29

20

4 maxixatzen.eus

IRIT

ZIXE

Azkoitiarra naiz, eta zu?Mirentxu Larrañaga Sueskun

Amaiak ez zuen zalantza-izpirik. Argi zuen non hasten zen Azkoitiko muga: ez Muna-tegin eta ez Urrategin, baizik eta Loiolako Aldakaitz baserri ondoko zubitik hurbil; handik ezkerrera egin, herri alderantz jo, eta 66 pauso ingurura-edo.

Han aditzen zuen berak Azkoiti usaina, asteburue-tan gurasoenera itzultzen zenean. Hantxe baitago 2002tik, betikoturik, Diego García Corralesen irudi brontzezkoa, Xebas Larrañaga Odriozolak urtebe-tean zizelkatu eta berbertan jarritako eskultura bizi berdea.

Aurrez aurre, behin bakarrik izana zuen Amaiak Die-go: hain zuzen ere, bere ibilbideari buruzko erakus-keta antolatu ziotenean Torre Zuri erakustokian, 2001eko urtarrilaren 12tik 21era; alegia, hil aurreti-xe, urte hartako martxoaren hondarrean hil baitzen, Aldakaitzeneko zubi pare horretan, eguneroko antxintxinka-saioan zebilela bihotzekoak emanda.

Ezagutu, baina, lehenagotik ezagutu zuen Amaiak, artean hura nor zenik ere ez zekiela; garai batean Azkoititik Loiolara joan-etorri egin ohi zituen pasie-ratxo gautar zoragarri haietako batean ezagutu ere, oraintsu arte Loiola etorbidea zeritzon horretan ba-rrena —Joan Paulo II.ak ekarri zizkigun opari baka-netakoa—.

Bai. 90eko urteen inguruan-edo izango zen.

Gau haietako batean, norbait ziztu bizian igaro zitzaien albotik pasiera-lagunari eta biei, eta, oinez ibiltzeari uzteke, hari galdetu zion ea nor zen hain arin eta fin antxintxinka egiten zuen hura. «Antxintxinkalari fina dun, bai, gure potxolo!», erantzun hark, azkar askorik, eta Diegoren ibilerei buruzkoak aletzeari ekin berehala… Gerora, Xabier Euzkitze Perezen telebista-saio bati esker,

are ezagunago gertatu zitzaizkion azkoitiarrik azkarrenaren pasadizo bitxiak. Diegok azkoitiar petotzat baitzeukan bere burua: izatez, egitez eta hitzez; kuadrillakoen hizkeran ere majo ikasi zuen, mintzalagunak hain ospetsu ez ziren garai haietan. Haren kintakoetan, gutxik eutsiko zioten hark bezain temati euskarazko jardunari.

2002az geroztik, bada, Diegok egiten zion lehen-biziko diosala Amaiari sorterrira itzultzen zen bakoitzean.

Baina, orain hurrengoan, xakel-saltoan bezala, Al-dakaitzeneko zubi ondotik pasatzeak ez ezik, Zake-la tabernarako sartu-irtenak ere ekarri zion gogora haren itzala. Zakelakoek ezin hobeto uztartzen bai-tituzte dastamena, entzumena eta ikusmena: bapo jan-edan liteke han, belarriak ondo gozatu eta be-giak artelan ikusgarriz argitu bitartean.

Joan den martxoan, esaterako, Intza Arakistain Lo-petegiren 19 koadro zituzten, paretan zintzilik: boligrafoz egin eta gainetik akuarelaz margotuak batzuk, arkatzez marraztuak beste batzuk, bai eta akrilikoz pintatuak ere. Lehen begi-kolpean, batek eman zion atentzioa Amaiari: kezko laino artean ma-rra beltzez eta ezpain gorriz irudikaturiko harenak, handixe edonori adi-adi begira, eskuineko bi hatzez eusten ziola zigarretari, atxiki amaigabe bat emanez. Harexegatik bakarrik, ez litzaioke batere inportako berriz ere erretzen hastea!

Baina ez. Amaiak ez zuen alferrik erre bere atzeneko zigarreta ziztrina Diego hil hurrengo hilean bertan; hamasei urte pasatxo jada, azkar baino azkarrago esanda. Eta, bat-batean, Diegoz akordatu, eta izkin egin zion Intzaren margolan tentagarriak iradokitzen zionari.

Hurrengo tentaldi batera arte!

maxixatzen.eus

Sanandresetan baserritarrez jantziko al zea?

Itziar Larrañaga Umik jantziko dittut, baine neu ez det pentsatzen jantziko naizenik. Jendie jantzitte ikustie gustatzen zat ordie, oso politte izeten da.

Koldo AlkortaEz, ez naiz jantziko, ez zat-eta gustatzen baserritar jaztie. Sekule ez naiz jantzi.

Mirian CalderonBai, jantziko naiz. Urtero jazten naiz. Egun earra izeten da eta asko gustatzen zat.

Iñaki OrmaetxeaEz naiz jantziko. Ni ordizi-arra naiz, eta han ez genun ohittureik. Baine gauze politte iruitzen zat, e, oso politte.

Aitor GarmendiaBai, jantziko naiz. Lanetik jai dauketenin beti jazten naiz, kuadrillekukin o umikin-ta.

Ianire PalaciosBai, jantziko naizela pentsatzen det. Beti jazten gea kuadrillakuk.

Lurdes AizpuruaAurten ez naiz jantziko, baino lehen jazten nintzan umeengatik, ikastolako txosnan eoteko.

Joxe Luix GarateBai, semiek-eta txosnie jarri ber debe, eta, launtzen eongo naizenez, aurten jantzi eingo naiz. Normalin ez naiz jazten baine.

KALIN

GA

LDEZKA

6 maxixatzen.eus

Joan Elias i Fernàndez (L'Hospitalet de Llobregat, Katalunia, 1958)

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Kataluniari so

Andoni Elduaien Soraluze eta Olaia Juaristi Zabala

Katalunia garai historiko-politiko betean da hilabete hauetan. Horri helduta, Katalunian bizi diren bi azkoitiar eta handik Azkoitira bizitzera etorrita dauden beste bi kataluniar elkarrizketatu ditu Maxixatzenek, urriaren erdialdera. Kataluniako independentzia prozesua egunetik egunera nola aldatzen ari den ikusita, baliteke erreportaje hau argitaratzen denerako egoera aldatzea.

Kataluniako egungo garai politiko-historikoa bete-betean bizitzen ari al zara?

Bete-betean ez; ez nago bertan, baina gertutik jarraitzen dut gaia, amorru eta kezka handiz. Ez dut sekula bozkatu, hautetsontziek beldurra ematen didate eta. Egun hartan ikusitako irudiak ikusita, ordea, bozkatzera joateko gogoa sartu zitzaidan. Izan ere, poliziaren jarrera ikusita, nazka sentitu nuen, jendea ez baita egurtu behar, are gutxiago adineko jendea.

Zer iritzi duzu independentzia modu horretan aldarrikatzeaz?

Alde batetik, ematen du Kataluniako jendeak horrela nahi zuela, baina, beste aldetik, esan beharra dago erreferen-duma aurrera eramateko Kataluniako Parlamentuan zer-bait arraroa gertatu zela. Puigdemontena, halere, logikoa da independentziari begira jarrita, baina Espainiako Go-bernuak orain arte izandako jarrerak ere kontraesan asko ditu.; zigorra erabilita, independentistak egiteko makina-rik handiena bihurtu dira. Inork ez daki politikari baten burutik zer pasatzen den. Baina, tira, urriaren 1ekoa arike-ta «demokratiko» gisa ondo iruditu zitzaidan. Argi zegoen baiezkoa nagusituko zela.

Katalunian, gizarte guztietan bezala, denetik dago: gizar-tea oso zabala da, eta independentisten artean ere des-berdintasun asko daude. Askok estrategia politiko hori oso ondo hartu zuten, beste askok aldiz gaizki, eta beste batzuentzat ez zen izan ez ardo eta ez ur. Bestalde, gata-zka politikoa eta ekonomia oso lotuta daude, eta hor bel-durrak ere zeregin garrantzitsua du. Gaur egun, Europan ere, Espainian eta Katalunian bezala, eragile nagusiek edo-zein erabaki hartu aurretik kontuan hartzen dituzte oreka ekonomiko guztiak. Ondo legoke Europa zaharkitu hone-tan errepublika berri bat osatzeko nahia ez zapuztea. Hori guztia Kataluniako gizartearen zati handi batek eraiki du, prozesu konstituziogile horizontal baten bidez eta bene-tako eskubide sozialez. Erreferenduma babesteko kalean

eman den erantzun baketsua asko gustatu zait. Etxera eto-rrita, berriz, gai horren inguruan ez dugu hitz egiten. Nire anaia langabezian dago, eta haren lehentasuna ez dago arlo politikoan. Ama, berriz, oso tradizionala da, eta ez du ondo ikusten prozesua.

Hitz batean, nola deskribatuko zenuke Katalunia azken ur-teetan bizitzen ari dena?

Kaosa izan da. Azken urteetan denetik bizi izan dute ka-taluniarrek: ustelkeria, langabezia, murrizketak, pobrezia, etxeen espekulazioa, masifikazio turistikoa eta abar. Hori gutxi ez balitz bezala, prozesu subiranista agertu da. Kao-tikoa da, benetan. Nik ez dakit nola amaituko den proze-sua, ez eta independentzia lortuko ote duten ere. Nire uste apalean, Kataluniako gizartea Espainiatik zeharo deskone-ktatuta dago.

Euskal Herria Kataluniak egindako prozesua gauzatzeko gai ikusten al duzu?

Kataluniak egindako prozesua ulertzeko, Kataluniaren his-toria soziala hartu behar da kontuan. Historian, Katalunian matxinada asko izan dira: 1835ean Espainiako gobernado-re zibilaren jauregiari eraso egin eta erre egin zuten, Bassa jenerala hil zuten, eta Bartzelonan zehar arrastaka eraman ondoren Rambletan erre egin zuten; 1870ean, kinten kon-tra jo zuten, eta Gracian eta Sant Andreun dozenaka lagun fusilatu zituzten; 1909an Marokoko gerraren kontra egin zuten Aste Tragikoan, eta Bartzelonako eliza, komentu eta eskola konfesional mordoa erre zuten; 1934an, meatze arroetako altxamenduak izan ziren; 1936an, gerra Bartze-lonan hasi zen, eta hiru urteko iraultza izan zen. Esaterako, hortik dator George Orwellek idatzi zuen liburua: Katalu-niari omenaldia. Nik ez dakit Euskal Herrian Katalunian egindako prozesu independentista gauza daitekeen. Gizar-te guztiek beren historia soziala dute, eta horren arabera dena da posible. Oso zatarra da herriak parekatzea, baina herri guztiek izan behar dute erabakitzeko eskubidea.

«Kataluniako gizartea Espainiatik zeharo deskonektatuta dago»

Joan Elias i Fernàndez familia andaluziar bateko kataluniarra da, eta Azkoitian bizi da duela 12 urtetik. Aurrez Antzuolako baserri batean bizi izan zen alabarekin. Esan du Kataluniak

abiatutako prozesua ulertzeko garrantzitsua dela historia soziala kontuan hartzea.

maxixatzen.eus

IZENA

TA D

IZENA

Ainara Epelde Epelde (Azkoitia, 1984)

Nola bizi izan zenuen urriaren 1eko erreferenduma?

08:00etarako auzoko hauteslekura gerturatu nintzen, Guardia Zibila hautetsontzien bila etorriko zelakoan. Sis-tema informatikoa blokeatu zutenez, goiz osoa ilaran egon ondoren, beste eskola batean bozka zitekeela-eta hango ilaran jarri nintzen, eta 14:00 aldera bozkatu nuen. Egun osoan eskoletatik gertu ibili ginen botoak babesteko as-moz, beste herrietako polizia jazarpena sakelakotik ja-rraitzen genuen bitartean. Eskolak itxi zirenean, kantuak eta festa nagusitu ziren. Urriaren 3an, berriz, poliziaren indarkeriaren aurkako greba egin genuen, eta manifesta-zio historikoak egin ziren Matarón ere, oso jendetsuak eta festa girokoak. Poliziaren jarrera hark kezka, amorrua, in-potentzia eta tentsioa eragin zizkidan.

Kataluniarrek jarrera bikaina erakutsi dute. Sare sozialak une oro indarrean daude, bai kalean jendeak aldarrikape-na egitean, bai laguntza ematen duenean, betiere besteen iritziak errespetatuz eta elkarbizitza sustatuz.

Urriaren 1ean zer nagusituko zela pentsatzen zenuen, baiezkoa ala ezezkoa?

Ez nuen zalantzarik baiezkoa nagusituko zela. Parte hartzea uste baino handiagoa izan zen, erreferenduma zein egoeratan egin zen kontuan hartuta. Sarriago utzi beharko genieke herritarrei demokratikoki erreferendum bidez galdetzen eta erabakitzen. Uste baino antolakuntza hobea izan da. Azkenean ezin izan zuten erreferenduma ekidin, boluntarioei esker.

Espainiako Gobernuari, Espainiako botoak bakarrik axola zaizkionez, ondo datorkio Kataluniaren aurka joatea eta bitartean alderdiaren ustelkeriari buruzko berriak es-taltzea. Rajoyk, herritarrei galdeketa bidez aukeratzen utzi beharrean inposizioa eta poliziaren indarkeria de-fenditzen dituenez, ez du presidente izateko balio. Puig-demontek, berriz, zaila du bere eginbeharrak aurrera era-matea hainbeste oztoporekin. Denborarekin ikusiko dugu ondo egiten ari den.

Nola bizi izan dituzte zure Bartzelonako gertukoek urriko egunak?

Asko hitz egiten dut alderdi ezberdinetako lagunekin egungo politikaz. Batzuk ilusioz zeuden hasieran, eta gero-ra, berriz, nekatuta eta nazkatuta hain luzea egiten ari den prozesuaz. Beste batzuk itxaropentsu daude, eta politika-ri espainiarrekin haserre ere bai. Denetik dago, eta lasai hitz egin daiteke gaiaz. Ekonomiari dagokionez, berriz, ez didate kezkarik azaldu; Katalunia ekonomikoki potentzial handiko herrialdea da, eta uste dut gerora ere jakingo due-la egoera berrietara egokitzen.

Historikoa da Katalunia azken urte hauetan bizitzen ari dena. Kale mugimenduetatik hasi eta ondoren ordezkari politikoek bideratu dutena historikoa izaten ari da. Ez da-kit nola amaituko den Kataluniak hartutako bidea. Inde-pendentzia lortzea zaila ikusten dut; errazagoa izango da Espainiako Gobernuak 155. artikulua ezartzea eta laster hauteskundeak izatea.

Bestalde, Puigdemontek, urriaren 10eko osoko bilkuran, independentzia aldarrikatu bai, baina horren ondorioak aldi baterako etetea erabaki zuen, eta elkarrizketari bide ematea. Ez genuen espero independentzia aldarrikatzea eta gero bertan behera uztea, baina onerako bada, ondo iruditzen zait. Elkarrizketa eta negoziazioa beharrezkoak dira, eta mundu osoa begira dagoenean, are garrantzitsua-goak. Baina, beste aldearen erantzuna ikusita, alferrik dela ematen du.

Oraingoz, Kataluniak ez du Europako eragile nagusien ba-besik –Alemania, Frantzia, Italia, EB...–, eta bitartekaritza internazionala ezinbestekoa izango dela uste dut.

Euskal Herria gai ikusten al duzu Kataluniak egindako proze-sua gauzatzeko?

Gai ikusten dut. Kataluniatik asko ikas lezake, bai emaitza ona ekarri duten ekintzetatik, bai akatsetatik, berriro ger-ta ez daitezen.

Euskal Herriko eta Kataluniako herritarrek, gure hizkuntza, kultura eta eskubideak kalean aldarrikatzean, antzera jokatzen dugu. Katalunian gero eta independentista gehiago dago, baina arazorik ez dago kontrakoa pentsatzen dutenekin horretaz hitz egiteko eta elkarrekin bizitzeko.

Ainara Epelde Epelde duela 10 urte joan zen Bartzelonara lanera. Azken zazpi urteetan Matarón bizi da, eta hango hortz kliniketan kolaboratzen du. Jakitun da Katalunia garai politiko garrantzitsu batean dagoela orain,

ta prozesuan parte hartzeko aukera ez duela galdu nahi dio.

«Katalunian ez dago arazorik kontrakoa

pentsatzen dutenekin hitz egiteko eta

bizitzeko»

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Arantxa Odriozola Arruti (Azkoitia, 1964)

«Herri batek aspalditik hartu nahi zuen bidetik goaz, benetan bide latza hartuta»

Nola pasatu zenituen U1eko erreferendumaren bueltako egunak?

Lana goizez egiten dut, eta ez dut parte hartu antolatu di-ren mobilizazioetan. Hala ere, nire ingurunearen, prentsa-ren, irratiaren, telebistaren eta sareen bitartez informatu-rik egon naiz, gertakarien berri minutuz minutu izanez eta sufrituz. Erreferendumaren eguna eta aurreko egunak na-hiko estresagarriak izan ziren, ez genekielako ziur errefe-renduma egin ahal izango zen. Hautetsontziak, boto pape-rak, biztanle zerrendak, informatika sareak... Dena airean zegoen, isilean eraman baitira gai horiek. «Eguna iristean, botoa emango al dugu?»; denen kezka nagusia hori izan da. Ateak irekita edukitzeko, herriko jendeak gaupasa egin zuen gure herriko bost lokaletan –eskolan, haur eskolan, udaletxeko lokal batean eta liburutegian–, eta 05:00etan jende gehiago etorri zen. Hautetsontziak azaldu zirenean, jendea pozez gainezka jarri zen, txaloka eta algaraka. Eta 09:00etan, informatika erasoak gainditu eta gero, botoa eman ahal izan genuen. Goizean sorturiko ilarak 13:45era arte iraun zuen, jendez beteta, euri zaparradaren azpian. Sekulakoa izan zen bozkatzera joan zen jendearen poza, esperantza eta ilusioa.

Zorionez, gure herrian ez zen istilurik gertatu urriaren 1ean. Izan ere, poliziaren jarrera hark harrituta utzi gin-tuen. «Hori ezin daiteke gertatu XXI. mendean, ‘estatu de-mokratiko’ batean», pentsatzen genuen. Ikara handia sen-titu genuen ez genekielako polizia gure herrira etorriko zen; eta amorrua ere bai, herriko jende arrunta egurtu zutelako, inongo errukirik eta arrazoirik gabe. Zortziak ez ziren berehala iritsi. Gero, botoak kontatzeari ekin genion. Bagenekien baiezkoa aterako zela, zalantzarik gabe, ile-galtasunaren propagandagatik ezezkoaren alde zeudenak ez baitziren azaldu. Baina erreferenduma legezkoa izango balitz, ez nuke eskua su gainean jarriko baietzaren alde, aurreko hauteskundearen emaitzak ikusirik batez ere.

Zer iritzi duzu politikarien jarreraz?

Espainiako Gobernuak elkarrizketa eta demokrazia du ahoan, baina bihotza hotz eta amorru biziz du. Haren erantzuna zapalkuntza eta errepresioa dira, beste erantzu-

nik emateko gauza ez delako. XIX. mendean gelditu direla dirudi.

Puigdemont, berriz, Madrilekin elkarrizketa egiteko zain dago, bitartekariak tarteko direla. Haren nahia erreferen-dum adostua, legezkoa eta loteslea egitea da, eta katalan guztiek parte hartzea. Baina hori ez da posible izan, Es-painiako Gobernuak trabak eta mehatxuak ipini dituelako. Aurreko hauteskundeetan, PdeCatek bere programan in-dependentzia aldarrikatzen zuen. Beraz, bere hitza bete du, gogorkeriarik gabe, herriari protagonismoa ema-nez. Katalanak independentziara doaz zuzen-zuzenean; baketsu, poliki-poliki eta pausoz pauso. Garbi dute zein den helmuga. Orain bide horretatik jarraitzea politikarien esku dago.

Zer dela eta iritsi da Kataluniako prozesua gaur egun da-goen puntura?

Konstituzioa dugunetik, ez naiz ausartzen demokrazian bizi garenik esaten; Euskal Herrian bezala, gure nortasu-na zapaltzen ahalegindu dira Katalunian. Legeen bitartez, euskara eta katalana desagerrarazten ahalegindu dira. Zergen bitartez %22 ordaintzen dugu, eta %11 jasotzen dugu. Urtero, 16.000 miloi Espainiarentzat izaten dira. Ka-taluniako azpiegituretan gutxi inbertitzen dute, eta, komu-nikabideen bitartez, katalanofobia kezkagarri bat sortzen ahalegindu dira.

Arantxa Odriozola azkoitiarra 30 urtez bizi da Bartzelonatik 25 bat kilometrora, 8.000 biztanleko Vilassar de Dalt herrian. Katalan bat ezagutu zuen, eta hara joan zen

bizitzera. Katalunian gertatzen ari dena oso gertutik ari da aztertzen, «gertakarien berri minutuz minutu izanez eta sufrituz».

maxixatzen.eus

Egoera hori konpontzeko nahiarekin estatutu berri bat idatzi zuten Kataluniako Parlamentuan. Ordea, estatu-tu berria –PPk ere onartu zuen– bertan behera utzi zuen Auzitegi Konstituzionalak, eta traizio horrek –Zapatero Es-painiako presidente ohiak hitzeman zien Kataluniako Par-lamentuan onartutako estatutua Gorteetan onartua izan-go zela inongo arazorik gabe– izugarrizko mina egin zien katalanei. Eta hor garbi ikusi zuten Espainia horrekin ezin zela jarraitu eta katalanen nortasuna bereganatu behar zela. Beste gertaera bat ere izan zen garai hartan, ordea: beste itun fiskal bat planteatu zuten katalanek, eta berriro ezerezean gelditu zen, insolidario hitza etengabe errepika-tuz. Gogoratu izugarrizko krisian murgilduta zeudela bai Espainia, bai Katalunia. Eta hori izan zen azken zaplazte-koa. Madrilen oraindik ez dute ulertzen nondik, nola eta zergatik altxatu diren katalanak. Ulertu nahi ez duenare-kin ezin da ezertaz hitz egin.

Katalanek erakutsitako jarrerarekin harro sentitu naiz. De-nek bat eginda, erreferenduma aurrera eraman dute, eta, euren burua arriskuan jarrita, hautetsontziak defendatu dituzte. Kaleetan azken zazpi urteetan ozen aldarrika-tu dute beren nortasunaren eta burujabetzaren beharra, inongo gogorkeriarik gabe. Eta oraindik estatu kolpea dela entzun behar dugu. Herri batek aspalditik hartu nahi zuen bidetik goaz, bide latza benetan. Harro gaude hartu dugun erabakiarekin, baina era berean kezkaturik, Madrilgo Go-bernuaren erantzun zakarra ikusirik.

Oraindik ez dugu ezer lortu, baina katalanak bide berri bat ari dira urratzen. Estatuen Europari ez zaio komeni barneko nazioak esnatzea eta euren burujabetasuna aldarrikatzea. Euskal Herriak eta Kataluniak gauza bat dute antzekoa: nortasuna defendatzeko jarrera berbera dute, hau da, beren izaera, kultura, hizkuntza, lurra eta hein handi batean beren burujabetasuna berreskuratzeko nahia edo beharra dute.

Euskal Herriak eta Kataluniak ere badituzte desberdintasunak. Ausazko jokoen bitartez ahaleginduko naiz azaltzen: eman dezagun euskaldunei musa gustatzen zaiela, eta katalanei ajedreza. Euskaldunek hordagoa azkar erabakitzen dute, mahai gainean kolpe bat emanez,

kartak mahai gainera botata. Berehala ikusten da zeinek irabazi duen. Kataluniarrek, berriz, nahiago dute ajedreza; denbora hartuz, lasai, pauso guztiak ondo neurtzen dituzte, pieza guztiak ondo kontrolatzen dituzte. Ez dute presarik, ondo pentsatzen dute piezaren bat galdu aurretik. Eta peoiren bat galdu behar bada, ondo hartutako erabakiaren ondorioa izaten da. Pieza guztiak helburu baten defentsan mugituta lortzen da xake-matea.

Urriaren 10eko osoko bilkuran, Puigdemontek independen-tzia aldarrikatu bai, baina horren ondorioak aldi baterako etetea erabaki zuen.

Nire inguruko jendeak, eta neuk ere bai, harrituta entzun genuen Puigdemonten erabakia. Aldebakarreko indepen-dentzia deklarazioa bertan behera utzi? Nolabaiteko trai-zioa sentitu genuen hasieran. Nik pena ikaragarria hartu nuen. Baina, bestetik, aspaldian lortu ez nuen bezala, gau guztian lo egin nuen. Tentsio handia ari gara jasaten, ez baikenekien nola bukatuko zen: Polizia eta Guardia Zibila ez ziren joaten, armada etorriko zelako susmoa ere entzu-ten zen, 155. artikulua aplikatuko zutela ondoren, bertako enpresak Kataluniatik irteten hasi dira... Ezjakintasunak beldurra eta kezka sortzen ditu, eta tregoa moduko zerbait ari gara bizitzen. Orain arte gure esku zegoen, gure kale mobilizazioen bitartez; orain, politikariek egin behar dute politika. Espainiarekin, Europarekin edo bitartekariekin hitz egin behar bada, hori politikarien esku dago, ez he-rritarron esku. Horregatik aukeratzen ditugu, baina herria hor dago, behar denerako.

Europara begira, nola ikusten duzu egoera?

Europako estatuek beldurra diote Nazioen Europari, beren indarra eta zentzua galduko bailukete. Eta Kataluniaren askatasunak beste nazio askori bultzada eman diezaieke. Bestalde, ezin dute estatu demokratiko batean horrelako gogorkeria onartu. Espainiako Estatuak ez daki elkarrizke-ta erabiltzen arazoak konpontzeko, eta, bereziki prozesu honetan, garbi azaldu dute. Bakoitza bere interesak defen-datzen ari da, eta nik behintzat ez dakit zein diren horien ezkutuko interesak. Dakienak egin dezala analisi egokia eta azal ditzala. Ez du lan erraza izango.

IZENA

TA D

IZENA

10 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Nola ari zara jarraitzen Katalunia bizitzen ari den garai historiko-politikoa?

Oso gertutik eta interes handiarekin. Nire lagunak eta fa-miliako kideak Katalunian daude, eta egunero gertatzen dena kontatzen didate zuzenean. Gainera, askotan, he-dabideek esaten dutenarekin bat ez datozen kontuak esa-ten dizkidate. Interes handiarekin jarraitu nuen urriaren 1a ere. Egun desberdina izan zen, berezia… Urduritasun

pixka batekin esnatu nintzen: Kataluniaren historiako egun handienetako bat biziko genuela jakitun nintzen. Ha-lere, inoiz baino gehiago familiarekin eta lagunekin oroitu nintzen; haien eskutik jakin nahi nuen egun erabakigarria nola joan zen. Egun hartan Guardia Zibilak egindakoarekin hitzik gabe gelditu nintzen. Erakutsi zuten jarrera ez zen inola ere proportzionala izan: herritarren aurka biolentzia erabili zuten, jendearen adinari erreparatu ere egin gabe.

«Denak irabazle eta gustura aterako diren negoziazioa behar da, eta utopia hori gaur ezinezkoa da»

Marc Bosch Martin (Sabadell, Katalunia, 1979)

Marc Bosch Martin kataluniarra Azkoitian bizi da 2007az geroztik. Gertutik aztertu ditu urte hauetan Katalunian gertatu diren mugimendu «historikoak». Prozesuak luze joko

duela uste du, eta beharrezkotzat jotzen ditu negoziazioa eta elkarrizketa.

maxixatzen.eus

Herriak bozkatu egin nahi zuen, eta Guardia Zibilak por-taera negargarria izan zuen. Are eta penagarriagoa izan da gobernu zentralak eta errege etxeak hori onartu eta babestu izana.

Erreferendumak emaitza hori ekarriko zuela pentsatzen al ze-nuen aurrez?

Baiezkoak irabaziko zuela pentsatzen nuen, baina ez nuen uste %90ek baiezkoa emango zutenik. Erreferenduma egin zen testuinguruak ere eragin zuen emaitza horretan: Madrildik mehatxuak iritsi ziren, erreferenduma egin au-rretik 14 atxiloketa ere izan ziren… Horrek eragina izan du baiezkoaren kasuan, eta, bestalde, ezezkoaren aldekoak uzkurtu egin ditu. Halere, asko poztu nau emaitzak. Katalu-niak gizalegez eta modu baketsuan jokatu du; elkarrizketa-rako beharra dago, baina horretarako atea beti itxita aurki-tu dute.

Zer iritzi duzu Mariano Rajoy eta Carles Puigdemont presi-denteen jarreraz?

Rajoyk, 2006an, oposizioan zegoenean, erreferenduma egiteko eskatu zuen. Honako hitz hauekin mintzatu zitzaion Zapatero presidenteari estatutuaren inguruan eztabaidatu zuten batean: «Jaun-andreok, ezin dugu imajinatu ere egin gobernu demokratiko bat babes handia duen eskaera legi-timo eta arrazoizko honen aurka agertzea eta ez onartzea», eta ondoren hau gehitu zuen: «Herritarren ahotsa da, jaun-andreok; oso erraza da entzutea, eta komeni da egitea».

Hori esan zuen 2006an. Gaur egungo egoera negargarria iruditzen zait; entzutea eta elkarrekin hitz egitea ukatzen diote Espainiako Estatuko barne produktu gordinaren –BPG– %20 baino gehiago duen autonomia erkidegoari.

Puigdemont Kataluniako gizartearen gehiengoa or-dezkatzen ari da, eta gaur egungo egoerarekin ez dago ados. Egia da Kataluniako gizartea inoiz baino zatituago dagoela eta ez dagoela erdibidera iristerik. Carles Puig-demontek eta haren gobernuak Espainiako Gobernuare-kin elkarrizketa izateko bide orri bat markatu dute. Hala eta guztiz ere, egiten duena egiten duela, eta egiten duen modua zein den ikusita ere, Puigdemontek aurkakoak eta aldekoak izango ditu.

Eta orain zer? Zer gertatuko dela uste duzu?

Ikusi dugunaren ondoren, independentziaren aldarria standby edo geldirik dago. Espainiako Gobernuarekin bi-tartekaritza eta elkarrizketa izateko prozesua ireki da orain. Gobernu zentralak ez negoziatzeko jarrerari helduko dio; izan ere, negoziatuko balu bere interesen aurka arituko litzateke, batik bat ekonomiaren ikuspuntutik. Prozesuak luze joko duela uste dut; bitartean, bitartekariez eta nego-ziatzaileez hitz egingo da.

Negoziazio perfektua izango litzateke bi aldeetako inork ez balu beste aldeak baino botere handiagoa lortu nahiko. Denak irabazle eta gustura aterako diren negoziazio bat behar da, eta utopia hori gaur ezinezkoa da.

Independentzia ez da gauetik egunera lortzen. Urrats bat

baino gehiago egin beharko da independentzia lortzeko, eta pauso horietako bakoitzean borrokatu egin beharko da, asko sufritu, baina betiere elkarrizketaren bitartez. Eko-nomiaren arloan, kasurako, normala da jendeak zalantzak eta beldurrak izatea. Kataluniako konpainia batzuek alde egin dute izen soziala aldatuz. Behin-behineko neurriak dira, gatazka konpontzen den bitartean hartutako neu-rriak. Beste aldetik, Espainiak BPGaren %20 galduko luke. Ikerketa batzuen arabera, Katalunia Europako rankingean 10-14. postuen artean egongo litzateke, Finlandiaren, Por-tugalen eta bestelako potentzia batzuen aurretik.

Zer deritzozu kataluniarrek izan duten jarrerari?

Historikoa izan da. Kataluniaren historiako egunik garran-tzitsuenak bizitzen ari gara.

Apartekoa izan da: egoera baketsu baten barruan, gizale-gezko eta heziketa handiko ikasgaia eman da Katalunian. Hautesleku gehienak festa giroan murgilduta zeuden. Egun garrantzitsua izan zen guztientzat, eta inoiz baino gehiago erakutsi genuen gure seny-a, gure sena.

Eragin handia izan du egoera honek Kataluniako gizartean, alde batean zein bestean egon. Egoera zaila da, eta urduri-tasuna azalean igartzen da. Irudi bortitzak ikusi ditugu, eta horrek egunerokotasunean eragina izan du. Urrutira joan gabe, nik oinarrizko hezkuntza orokorreko ikasketak egin nituen Nostra Llar eskolan izan ziren gertakari larrienak poliziaren aldetik. Hedabide guztietan agertu da, han bo-zkatu behar baitzuen Carme Forcadell Kataluniako Par-lamentuko presidenteak. Haurtzaroa pasatu nuen eskola puskatuta ikustea gogorra izan zen. Lagun guztiek ez dute berdin pentsatzen gai honi buruz; beraz, ondo kudeatu be-har da, lasai hitz egitea tokatzen bada.

Euskal Herria Kataluniak lortu duen guztia lortzeko gai ikus-ten al duzu?

Bai, bideragarria da, eta egiteko moduan ikusten dut. Ka-taluniaren antzeko posizioan dago Euskal Herria ere. Ka-taluniarrek betidanik eta oso gertutik jarraitu dugu Euskal Herriaren kasua, eta orain esan genezake egoera aldatu dela eta euskaldunok aritu zaretela Kataluniaren urratsak jarraitzen.

Antzekotasun handiak ditugu: geure historia dugu atzean, geure hizkuntza dugu, geure kultura, potentzia ekono-mikoak gara industria askorekin, ondo komunikatuta gau-de, leku estrategikoetan kokatuta, eta abar. Desberdinta-sun gutxi ditugu. Feeling edo harreman ona izan dute beti Kataluniak eta Euskal Herriak.

«NEGOZIAZIO PERFEKTUA IZANGO LITZATEKE

BI ALDEETAKO INORK EZ BALU BESTE ALDEAK BAINO BOTERE HANDIAGOA LORTU NAHIKO»

IZENA

TA D

IZENA

12 maxixatzen.eus

Olaia Juaristi Zabala

egiten dugu. Gainera, halaxe behar da. Guk ez dugu zertan izarrak izan edo protagonismorik eduki; guk sukaldean lan egin behar dugu, gauzak bideratzen.

2006tik, Azkoitiko Udalean; hiru udal talderekin parez pare lan egin duzu, hiru legealditan. Nolako harremana izan duzu alkateekin eta zinegotziekin?

Oro har, ona izan da. Oso garbi izan behar dugu gu pro-fesionalak garela eta gu hemen lan bat egiteko gaudela. Alde batetik dago Begoña idazkaria eta bestetik Begoña Garmendia. Idazkaria da idazkari lana egiten duena. Ni he-men profesional moduan nago, eta irizpide profesionalak erabili behar ditut.

Niretzat oso inportantea da harreman pertsonala. Kontuan hartu behar da udaletxean pasatzen dugula bizitzaren er-dia edo gehiago; orduan, oro har, nahiz eta beti dauden

Legea betearaztea da idazkariaren egiteko nagusia. Zein da zure eguneroko lana?

Horrekin ez nago ados; ni ez nago legea betearazteko. Idazkarion lana beste modu batean ikusten dut. Politika-riak nire bulegora etortzen dira, eta haiek dituzte euren helburuak, programak, printzipioak eta abar. Orduan, ida-zkarion lana da planteatzen dituzten asmo horiek biderat-zea, betiere legeak zer dioen kontuan hartuta. Beraz, gure lana da udalak dituen proiektuak aurrera eramatea, legea errespetatuz.

Ezkutuko lana da idazkariarena, atzekoa. Udalean funtzio garrantzitsuena izan arren, herritarrek apenas ezagutuko zaituzten.

Bai, gure lana sukaldekoa da asko. Ateratzen bada orde-nantza edo obra bat, esaterako, gero guk sukaldeko lana

29 urte egin ditu idazkari lanetan Begoña Garmendiak (Lucena, Andaluzia, 1957), beti udalerri euskaldunetan. Zuzenbidean lizentziatua da, Donostiako Udaleko zinegotzi izana da Herri Batasunaren aldetik zortzi urtez, eta Beizamako zinegotzi eta alkatea ere izan da Aurrera Beizama alderdiarekin. Udal idazkaria izan zen Errezilen eta Usurbilen, eta 2006tik 2017ra, Azkoitian. Udalaren inguruan eskarmentu eta ezagutza handia du, beraz. Duela 22 bat urte, UEMAren hasierako estatutuetan laguntzen ere aritu zen. Joan den urrian utzi berri du Azkoitiko Udaleko idazkari postua, azarotik aurrera Tolosako Udalean hasiko baita idazkari. 23 urte darama Beizaman bizitzen. Azkoitian 11 urtean lan egin du hiru udal talderekin parez pare, eta udaletxeko jendearekin egindako harreman ona eramango du batez ere berekin.

GA

LDET

U A

HA

LA E

RNAT

ZUN

«Idazkariok sukaldean lan egin

behar dugu, gauzak bideratzen;

ez dugu zertan izarrak izan»

Begoña Garmendia Vazquez, Azkoitiko Udaleko idazkari ohia

maxixatzen.eus

GA

LDETU

AH

ALA

ERNATZU

N

ahal izango dira, ordea. Horrek esan nahi du herritarrei erraztasun handia emango zaiela eskaerak, espedienteak eta abar bideratzeko. Gainontzeko administrazio guztiekin lotuta egongo dira herritarren datuak, eta horrek sekulako aldaketa ekarriko du.

Eta, udalaren goiko eskailera maila horretatik, nolako herria ikusten duzu? Nolako herritarrak? Inplikaziorik ikusten al duzu herri politikan?

Hor lan handia gelditzen da egiteko, denon aldetik. Eus-kadiko Toki Erakundeen Legea iaz onartu zenetik ireki dira bide berriak parte hartzeko, eta hainbat gaitan nahi-taez martxan jarri behar dira. Eta horrek elkar elikatzeko balio du: zuk bideak irekitzen badituzu, herritarrek parte hartzea errazagoa da. Zaila da, bakoitza gure eguneroko bizitzari lotuta gaudelako, baina nik esperantza daukat, behintzat.

Zure erronketako bat Euskararen Legea izan da. Azkoitiko Udalaren barruko hizkuntza jarduna nolakoa da?

Ez da nik nahi nuena bezalakoa, baina urte hauetan pausoak eman dira. Alde batetik, geure sailean, idazkaritzan, izapi-detzen dira kontratazio espedienteak, langileei buruzkoak, ondareari buruzkoak… Gure sailean, pleguak legez bi hizkuntzatan egin behar ditugu nahitaez, baina laneko hizkuntza euskara da idazkaritza honetan. Nik hori ha-sieratik oso garbi neukan. Nire kezka handienetako bat izan zen oinarrizko prozesuak normalizatzea euskaraz; adibidez, ongizate saileko diru laguntza bat, kontratazio espediente bat… Lan handia gelditzen da oraindik; alde horretatik, trebatzaile baten figura ezinbestekoa da, udal osoko hizkuntza terminologiaren eredua normalizatzeko batez ere. Oraindik eredu batzuk falta dira, hirigintza ar-loan esaterako.

Bestalde, euskaraz egiten direnean ere zenbaitek gaztele-rara itzultzeko eskatzen digute. Hor gehiago behar dugu denok: bai guk, euskaraz produzitzeko, baina baita herri-tarrek ere, zeren eta askotan ulergarriagoa baita euska-raz produzitzen dena gazteleraz produzitzen dena baino. Oraindik badago zer egina, baina nik oso garbi daukat: he-rri honetan biztanleen %80 euskaldunak dira, eta, beraz, erronka handia daukagu. Hemen euskaraz egin behar da lana. Baliabideak jarri behar dira, noski, ulertzen ez due-narentzat: itzulpenak eta abar. Bide asko daude, baina ba-daude gauza batzuk mugitu ezin direnak.

Aktak, espedienteak, txostenak eta beste euskaraz jasotzen al dira?

Bai. Bileretako aktetan dena jasotzen da, eta gero trans-kribatu egiten da halaxe erabaki zutelako. Lehen, zine-gotzi bat zegoen euskaraz ez zekiena. Nik hitz egiten zen hizkuntzan jasotzen nuen, gehiena euskaraz. Gero, beste dokumentu bat egiten zen: aktaren itzulpena. Eta nik akta-

«GAUZAK EGITEKO DIRUA DAGO, ETA HORI OSO

GARRANTZITSUA DA; GARAI ZAILAGOAK EZAGUTU DIRA»

salbuespenak oso modu anekdotikoan, denok saiatu behar dugu harreman pertsonala ona izan dadin. Alde horreta-tik, harreman pertsonal ona izan dut denekin, oro har. Nik onartzen dut jenio bizia dudala, baina nik denei beti esaten diet: «Niri entzun bigarrengoan; aurrenekoan kasurik ez egin». Gauzak beti aztertzen eta berraztertzen ditut. Bes-talde, errespetua eduki dugu beti elkarrekin.

Politikariak eta idazkaria beti ‘soka-tiran’ aritzen omen dira. Zu alde batean zein bestean egona zara.

[Barrez] Bai, politikari gisa udal batean zaudenean, gau-za asko eta azkar egin nahi izaten dituzu, baina hori ezin da beti, hainbat prozedura errespetatu behar direlako, besteak beste. Orduan, buruak beste modu batean funtzio-natzen du beste aldean zaudenean, baina denok ahalegi-na egin behar dugu, eta behintzat saiatu bi ikuspuntuak uztartzen: gauzak egin bai, baina edozein modutan ez.

Kanpotik begiratuta, idazkariaren lanak astuna eta zurruna ematen du. Alde politik ere izango du, ala?

Niri gustatu egiten zait, ordea. Astuna? Aitzurrean aritzea, hori bai astuna [barrez]. Gaiak ikertzea, aztertzea eta nola-bait sortzea asko gustatzen zait niri, eta horrek gure lanari kalitatea ematen dio. Gainera, azken urte hauetan lege be-rriak etengabe ateratzen ari dira; hortaz, nahitaez gaurkotu behar dugu. Lana era mekanikoan egiten baduzu, orduan astuna izango da, bai, baina hori lan guztietan bezalaxe.

Zinegotzia, alkatea eta idazkaria izan zara; postu bat auke-ratzekotan, zein nahiago?

Oso postu desberdinak dira. Zinegotzi eta alkate militan-tziaz izan naiz. Idazkari postuarekin pozik nago.

Egoera onean al dago udala gaur egun?

Oraintxe bertan, udalaren barruko bizitza fase onean dago; etapa on batean gaude. Gure arteko harremanak oso errazak eta bideragarriak dira. Gauzak egiteko dirua dago, eta hori oso garrantzitsua da. Garai zailagoak ezagutu dira. Bere garaian oso neurri zorrotzak eta hartu beharrekoak hartu ziren, eta, horiei esker, gaur egungo udalaren egoera ekonomikoa oso ona da.

Azken 11 urteotan asko aldatu al dira udalaren jarduna edo beharrak?

Bai, asko. Gehiago aldatu behar dira, gainera, eta gehiago aldatuko dira, derrigorrez.

Alde batetik, lege dezente atera dira gardentasunaz eta partaidetzaz. Hori dena azken bi urteetako kontua da. Ora-intxe hasi da mugimendu bat nahiko potentea. Legedia ho-rri erantzun egin behar zaio, baina ez legedia delako baka-rrik, baizik eta legedia horrek islatzen duelako herritarren kezka bat nolabait. Orain legez jasota daude hainbat pro-zesu parte hartzaile, hainbat informazio ateratzeko bete-beharra eta abar, eta hori, noski, praktikara eraman behar da.

Beste aldetik, aldaketa handia izango da administrazio elektronikoarena ere. 2018ko urritik aurrera, guk ele-ktronikoki bideratu beharko ditugu hainbat eskaera. Espedienteak ordenagailuan bideratzen ditugu, baina jakinarazpen elektronikoak ez ditugu egiten; laster egin

14 maxixatzen.eus

GA

LDET

U A

HA

LA E

RNAT

ZUN

ren itzulpen gisa izenpetzen nuen, ez akta gisa. Gaur egun denak euskaldunak dira, eta aktak eta diktamenak, denak euskaraz egiten dira.

Eta non daude hutsuneak? Zein esparrutan aurkitu dituzu Eus-kararen Legea ezartzeko zailtasun handienak?

Oraindik lan handia egin behar da hainbat sailetan espe-dienteak izapidetzeko garaian. Agian erdaraz jasotzen duzu eskaera, baina zuk ez duzu zertan espediente osoa erdaraz izapidetu. Zuk posible duzu euskaraz tramitatzea eta gero ebazpenaren jakinarazpena bi hizkuntzetan egi-tea. Hor hutsunea dago.

Legeak berak ere izango du zer hobetu.

Euskararen Legea oso atzean gelditu da. Oso lege zaharra da, baina, zorionez, Euskadiko Toki Erakundeen Legeak aportazio handiak egin ditu alde horretatik, eta gaur egun erraztasun handiak eta oinarri juridiko potentea ematen ditu euskaraz lan egin ahal izateko.

Eta Azkoitiko politikariak, oro har, zenbateraino daude sentsibilizatuta?

Politikariak kalearen isla dira. Orduan, batzuek sentsibili-zazio handia dute, eta beste batzuek ez hainbeste, baina oztoporik ez dago politikarien aldetik euskararen garape-nerako.

UEMAn ere aritutakoa zara. Euskararen normalizaziorako tresna garrantzitsua izan da mankomunitate hori.

«AZKOITIA HERRI ZORAGARRIA DA, ETA IZUGARRIZKO ONDARE

ARKITEKTONIKOA DU; ALTXOR BAT DAGO»

UEMA sortu zenean, hor ibili ginen idazkari batzuk ha-sierako estatutuak idazten. Gero, UEMAk gaurkotu zituen bere estatutuak. UEMA ezinbesteko tresna izan da euskara garatzeko udal administrazioan; UEMA gabe, ez ginateke egongo gauden tokian.

Beste udaletako idazkariekin hartu-emanik ba al duzu?

Harremana badugu, baina ez dugu organo iraunkorrik. Niri deitzen didate askotan; oso zaharra naiz [barrez], urte asko daramatzat.

Azkoitiko Udala utzi, eta Tolosako Udalera zoaz. Zer era-mango duzu zurekin?

Udaletxeko jendea. Uzteko erabakia hartzean, nire gata-zka handiena izan da 11 urte hauetan ezagutu eta tratatu dudan jendea. Horrek ematen dizu pena handiena, hemen egindako hainbat harremanek. Lortu dugu elkarrekin ego-tea eta elkar ulertzea, baina gu horrelakoxeak gara, ipur-tarin batzuk.

Horrez gain, asko-asko ikasi dut. Eta, azkenik, herria bera eramango dut: Azkoitia herri zoragarria da. Izugarrizko ondare arkitektonikoa dauka: azoka, Nagusia 80, Nagu-sia 100-102... Altxor arkitektoniko bat dago Azkoitian. Lan handia gelditzen da hor egiteko: multzo monumental historiko hori egoera onean jartzeko, kontserbatzeko eta zaintzeko. Nik ikusten dut historia bat dagoela hemen izu-garri balio duena, eta arrazoi askorengatik laguntza han-dia eta arreta berezia behar duela, ez bakarrik udalaren aldetik. Hor diruak etorri behar du beste lekuetatik ere. Hor erronka potentea dago.

Eta, egitekoen artean, zeintzuk dira lehentasunak?

Hori ez dagokit niri esatea; ni ez naiz aurkezten hautes-kundeetara [barrez]. Niretzat oso inportantea izango litza-teke, zalantzarik gabe, monumentu multzoa birgaitzea eta birgaitzeko politikak egitea.

Hasi dira III. Orbel Jokuk! Parte hartu nahi?

Udazken honetan ere hizkuntzarekin egin nahi dugu jolas, eta herritar guztiak jolasean jarri nahi ditugu. Euskara eta euskal kultura ardatz hartuta, jokoaren helburu nagusia ondo pasatzea da. Lehiaketak iazko formatu bera izango du. Azaroaren 2an hasi eta abenduaren 2an amaituko da proba. Parte hartzeko, izena eman beharko da ohiko taber-netan eta maxixatzen.eus atarian. Animatu!

maxixatzen.eus

GA

LDETU

AH

ALA

ERAN

TZUN

Leo Juaristi Bereziartua (Azkoitia, 1960) Bergaran bizi da 1988az geroztik. Azkoitian egin zituen piano ikasketak, eta, musikazaletasunak bultzatuta, organoa jotzen ikasten hasi zen. Instrumentua maitatzea, gustukoa izatea eta horretarako gogoa eta denbora edukitzea garrantzitsua dela azpimarratu du Juaristik; izan ere, astean sei bat ordu jarduten du organoarekin. Joan den urriaren 28an, Organo Erromantikoaren Nazioarteko XVIII. Zikloari zegokion ikasleen kontzertuan izan zen,

eta kontzertu berezia izan zela adierazi dio Maxixatzeni. Andoni Elduaien Soraluze

Medikua zara ofizioz. Nola uztartzen dituzu mediku lana eta organoa?

Mediku lanetan hasi eta nire seme-alabak hazi arte, ez nuen denbora asko izan organoa jotzeko. Orain, ordutegi aldetik aukera handiagoa dut lana eta zaletasuna bateratzeko. Organoa jotzeak erlaxatu egiten nau, eta, bestalde, neuronaren funtzionamendua mantentzen du.

Organoa jotzen duen azkoitiar bakarra zara. Nolatan buru-ratu zitzaizun organoa jotzen hastea?

Azkoitian piano ikasketak bukatu nituen Arbil Elorza Txanbolin-ekin –hemendik muxu handi bat eman nahiko nioke, gainera–. Musika gustuko nuenez, pentsatu nuen tekla duen beste instrumentu batekin hastea. Esteban Elizondorekin hasi nintzen organoa ikasten; hiru urte egin nituen harekin. Orain dela zazpi urte berriro ekin nion ikasteari, Bergaran, Aitor Olea organista eta irakaslearekin. Azken bi urteetan, berriz, Josean Pascual zuzendari eta konpositorearekin ari naiz Bergarako San Martin elizan.

Zer du organoak zuretzat erakargarria?

Haren doinuak aberasgarriak dira, eta nortasuna du bai instrumentu handietan bai txikietan. Instrumentu oso zabala da, hainbat mota eta garaitako musika jo baitaiteke organo batean edo bestean.

Organoa jotzen ikastea ez da ohikoa; zergatik dela uste duzu?

Instrumentu bakartia da, ez baita taldean jotzen. Entzunareto batzuk kenduta, gainerako ia organo guztiak elizetan daude, eta hori askorentzat ez da erakargarria. Gainera, herri gehienetan, ez dago ikasteko aukerarik; Gipuzkoan, Donostian, Bergaran eta Azpeitian bakarrik ematen dute ikasteko aukera. Azpeitian badabiltza ikasle gazte batzuk Jose Luis Franzesenarekin; Bergaran, berriz, guztiak helduak gara.

Zer behar da organoa ondo jotzeko?

Instrumentua bera maitatu egin behar da, gustukoa izan behar duzu, eta, gogoaz gain, denbora behar da.

«Hainbat mota eta garaitako musika

jo daiteke organoarekin»

Pianoa jotzearekin lotzen dute askok organoa jotzea; bal al dute zerikusirik?

Behatzen artikulazioa desberdina da pianoan eta organoan. Organoak, gainera, hankako teklatua du. Teklatu berdina du eskuetan eta hanketan, eta erregistroak ere baditu organoak. Zailtasunik handiena eskuak eta hankak elkarrekin koordinatzea da, esku eta hanka bakoitzak bere melodia baitu. Eskuak eta hankak ondo uztartzeko, komenigarria da hasiera batean bakoitza bere aldetik lantzea, bateratu aurretik.

Zein abesti jotzen dituzu?

Hainbat garaitako musika jotzen dut, hala nola barrokoa eta erromantikoa. Azkenaldian musika garaikidea ari naiz lantzen. Euskal Herrian organorako abestiak idatzi dituzten konpositore asko ditugu: besteak beste, Guridi, Usandizaga, Aita Nemesio Otaño eta Aldalur azkoitiarrak, Urteaga eta Balerdi.

Gehien gustatzen zaidan konpositorea J.S. Bach da: haren preludioak, fugak, koralak, trio sonatak… Ez nuke jakingo gustukoena zein dudan esaten. Momentuan ikasten ari naizen abestiekin gozatzea da nire helburua.

Azkoitiko organoak ba al du berezitasunik gainerako orga-noekin alderatuta?

Azkoitiko organoa Aristide Cavaillé-Collek egin zuen, 1898. urtean. Hark egindako azken instrumentu handia da, Cavaillé-Coll 1989an hil baitzen. Organo erromantiko-sinfonikoaren eredua da. Berezitasun modura ditu organo nagusiaren tronpeta harmonikoaren eta turuta harmonikoaren erregistroak, organoaren aurrealdean daudenak.

«MOMENTUAN IKASTEN ARI NAIZEN ABESTIEKIN GOZATZEA DA

NIRE HELBURUA»

16 maxixatzen.eus

Jaurlaritzako Euskararen Aholku Batzordeko kide izendatu zaituzte. Nola izan da prozesua?Prozesu sinplea izan da. Hezkuntza Politikarako Sailbu-ruordetzatik deitu zidan zuzendari batek, eta batzordean parte hartzeko prest nengokeen galdetu zidan; baietz esan nion, eta listo. Dekretu batek arautzen du Euskararen Aholku Batzordearen eraketa. Lehendakaria eta beste za-zpi goi kargudun karguaren baitan izendatzen dira. EAE-ko hiru aldundiek, EUDELek eta Euskaltzaindiak ordezkari bana dute; Eusko Legebiltzarrak beste bost kide izendat-zen ditu, eta gainerakoak hizkuntza normalizazioaren pro-zesuan eragin duten arloetako pertsonak izaten dira.

Niri UEMAko koordinatzailea naizen heinean tokatu zait bertan parte hartzea. Nahiz eta izendapena pertsonala izan, UEMAren ordezkaritza han izatea izan da nire izen-dapenaren arrazoia, nire ustez.

Zein dira Euskararen Aholku Batzordearen funtzioak edo be-tebeharrak? Eta zureak?

Hizkuntza normalizazioan diharduten erakunde publiko nahiz pribatuen ahaleginak eta ekintzak aztertzea eta da-gokionari horren inguruko aholkuak ematea da batzordea-ren xedea. Eta funtzio nagusia Eusko Jaurlaritzari hizkuntza politikako norabidea proposatzea da.

57 lagunek osatzen dugu batzordea, eta ni bat gehiago izango naiz; sortzen diren lantaldeetan parte hartu eta iritzia emango dut, besterik ez. Hala ere, ni bereziki uda-lerri euskaldunen errealitatea batzorde horretara erama-ten saiatuko naiz, udalerri euskaldunei garrantzia aitor diezaieten eta hizkuntza politika egiteko orduan bereziki aintzat hartuak izan daitezen.

Euskarak ba al du ahulgunerik?

Euskarak indarguneak baditu, baina baita ahulguneak ere, noski. Azken urteetan egin den hizkuntza politikak, esate-rako, ez ditu aintzat hartu euskararen arnasguneak, gune horietan euskara betirako sano egongo balitz bezala. Eta, horren ondorioz, Euskal Herrian ezagutzak gora egin du, baina udalerri euskaldunenetan, behera. Eta erabilerari dagokionez, berriz, egoera larriagoa da. Izan ere, euskarak hiztunak irabazi dituen guneetan ere ez da espero zitekeen bezainbeste igotzen erabilera.

Euskararen erabilera hobetzeko, nolako neurriak hartzea ko-meni da?

Tokian tokiko errealitateak ezberdinak dira. Udalerri ba-ten ekosistema osoak eragiten du herri horren erabilera arauetan. Kokapena, herriaren bizitasuna, herriko errefe-renteak, herritarrak egunero kanpora ateratzeak... Asko dira faktoreak, eta, beraz, askotarikoak izan behar dute neurriek, tokiaren arabera.

Miren Segurola, UEMAko koordinatzailea eta Jaurlaritzako Euskararen Aholku Batzordeko kidea

BA A

L D

AKI

ZU?

«Euskararen etorkizuna ereiten denaren araberakoa izango da beti; neurri ausartak hartu eta aurrera egitea dagokigu»

Miren Segurola Larrañaga (Azkoitia, 1975) euskalgintzan dabil hainbat urtez. Horren erakusgarri, besteak beste, Jaurlaritzako Euskararen Aholku Batzordeko kide izendatu zuten joan den urrian. Bestalde, UEMA Udalerri Euskaldunen Mankomunitatean ibilbide luzea du: 10 urtean euskara teknikari aritu ondoren, azken lau urteetan koordinatzaile lanetan ari da. Ekonomia ikasketak egiten ari zen bitartean hasi zen lanean lehenengoz euskalgintzan, AEKn. Han sei urte lanean ibili eta gero, UEMAn hasi zen 2003an, eta hantxe dihardu ordutik.Olaia Juaristi Zabala

maxixatzen.eus

Politikariek zein lehentasun izan beharko lituzkete euskara sustatzeko?

Lehenik eta behin, eredu izan beharko lukete. Hizkuntza bat sustatu nahi duenak eredu izan behar du gizartearen aurrean, eta, horretarako, pertsonaletik eta dagozkien ar-duretatik erantzun behar dute.

Administrazioari herritarrek euskaraz bizitzeko duten es-kubidea errespetatzea dagokio lehenik, eta, hortik aurrera, euskalgintzarekin elkarlana sustatu behar du. Orain arte euskalgintzatik egin izan diren aldarrikapenak bere kon-trakotzat hartu izan ditu administrazioak, bere aldekotzat edo bultzada gisa hartu beharrean. Horri buelta eman eta elkarrekin euskararentzat estrategikoak diren egitasmoak sustatu behar dira.

Politikarien ardura da euskara politikaren erdigunean kokatzea, erabaki ausartak hartzea eta hartzen dituzten erabakiek euskaran nolako eraginak izango dituzten kon-tuan hartzea.

Euskarak nolako bilakaera izan du urte hauetan?

Gunerik erdaldunenetan, euskararen ezagutzak gora egin du, eta gunerik euskaldunenetan, berriz, behera. Homo-geneizazio prozesu bat gertatuko da egungo hizkuntza politika mantenduz gero. Baina, erabilerari dagokionez, gunerik erdaldunenetan igoera oso txikia da, eta euskal-dunenetan beherakada nabarmena da, salbuespenak sal-buespen. Ezinbestean, eta egoeraren jakitun izanda, hi-zkuntza politikarako estrategia irauli beharra dago.

Azkoitiaren kasua ere ez da oro har udalerri euskaldunek duten egoeraren ezberdina. Azkoitian, azken 10 urtee-tan ezagutza %80tik %74,5era jaitsi da, etxeko erabilera 66,9tik 58,1era, eta kale erabilera %61,3an dago. Eskual-dearekin alderatuz, ezagutza eskualdekoa baino %2,5 apa-lagoa da Azkoitian, baina erabilera %10. Ziurrenik, Azkoi-tian ere egongo da horretan eragiten duten faktoreen inguruan aztertu eta hausnartu beharra.

Zure ustez, euskara nola egongo da etorkizunean?

Ni baikorra naiz izatez, eta hobera egingo duela iruditzen zait. Gainera, nire iritziz, orain arteko hizkuntza politika-ren hoberenari eustea eta gaizki egin duguna onartzea urrats garrantzitsua da aurrera bide egokitik egiteko. Baina, noski, etorkizuna beti ereiten denaren araberakoa izango da, eta euskararen inguruan neurri ausartak hartu-ta aurrera egitea dagokigu.

«AZKEN URTEETAN EGIN DEN HIZKUNTZA POLITIKAREN

ONDORIOZ, EUSKAL HERRIAN EZAGUTZAK GORA EGIN DU, BAINA UDALERRI

EUSKALDUNENETAN, BEHERA»

Zer iritzi duzu euskararen erabilerari buruz?

Euskal Herriko kaleko erabileraren azken neurketen emaitzei erreparatzen badiegu, ikusiko dugu beheranzko joera izan duela hamar urte hauetan. Beheranzko joera hori, gainera, gunerik euskaldunenetan gertatzen ari da, Ipar Euskal Herrian izan ezik: Araba eta Nafarroan igoera txiki bat izan du, baina Gipuzkoan eta Bizkaian beheraka-da ikusten da argi.

Aurrerago esan bezala, orain arte instituzioek hartu du-ten hizkuntza politikaren estrategia euskararen ezagutzan apustu egitea izan da. Uste izan da D eredua ezarrita urte gutxian euskara arriskutik kanpo egongo zela, baina errea-litateak bestelako egoera bat ekarri du. Lortu da ezagutza apur bat igotzea, baina erabilerarekin arazo handia dago.

Udalerri euskaldunetan egoerak okerrera egin du. Eza-gutza murriztu da, eta erabilerak ere behera egin du toki-rik gehienetan. Egoera horren jakitun izan eta horri buel-ta eman behar zaio orain. Hainbat azterketa egin ditugu, eta, egindako akatsetatik ikasita, aukera ona dugu orain hizkuntza politika bideratzeko. Bestalde, udalerri eus-kaldunetako herritarrak ahalduntzeko egitasmoei indarra eman beharko litzaiekeela uste dut, udalerri horiek euskal-dun jarraitzea bertako herritarrei zor baitiegu, eta horiek ahaldunduta egotea ezinbestekoa izango da aurrerantzean ere gune horietan euskara nagusi izan dadin nahi badugu.

BA A

L DA

KIZU?

18 maxixatzen.eus

Ez naiz zerriama baten gisaumeak erditzen ariko,ez da sekulan nire bizikeraeredu izango.Aurki bizikeriaziraingo naute.

Gema Lasarte

Bizitzera etorri naizeta nire lehen mandamentuabotako dut; bizi, eta geroagian keriak eskeintzen dizkidanbizio guztietan bustiko ditutnire gutizia guztiak.nire gutizia guztiak.

IRIT

ZIXE

maxixatzen.eus

Joan den irailaren 23an, Elgoibarko San Pedro auzoko Aubixa baserrian izan zen “Gure historia berreskuratze-ko hitzaldiak” izeneko jardunaldian egoteko parada izan genuen. Bertan, oso gai interesgarriak ezagutzeko aukera izan genuen. Euskal Herriko historia eta historiografiari buruz zertxobait gehiago jakin nahi zuenarentzako para-da izango zela agintzen zuen kartelak, eta izan zen, bai, horretarako tarterik. Zazpi ikerlari independentek gure historiaren gainean egindako azterlanak eman zituzten ezagutzera. Alabaina, ez zen azterlan interesgarri horiek ezagutzera soilik mugatu egun hartako ekarpena, bertan entzun eta ikusitakoak hainbat gogoetatarako sorbu-ru paregabe ari baitira suertatzen. Gaur, idatzi honekin, gogoeta horietako bat saiatuko naiz zuekin partekatzen: egiaren eta errealitatearen arteko dikotomia, eta horrek gure bizitzan dituen eraginak.

Euskaltzaindiaren Hiztegiaren arabera, egia “denarekin, izan denarekin edo izango denarekin bat datorren gau-za” da, “baliorik gorena ematen zaion jakitea; arrazoiaren arabera ezin uka daitekeen esaldia”. Errealitatea, bestalde, “egiaz existitzen denaren nolakotasuna” da; “egiazko di-ren egitate eta izakien multzoa”. Ni ez naiz hizkuntzalaria, eta, egia esan, kontzeptuen idatzizko definizioetan galdu ere egiten naiz maiz. Hala eta guztiz, egia bakar bat osatzen duten milaka errealitate ezberdin egon daitezkeela iru-ditzen zait. Izan ere, gutako bakoitzak errealitatearen geure ikuspegia sortzen dugu, eta egia osoa izango balitz bezala zabaltzen. Benetako jakite goren hori, benetako azken egia hori, mila pusketatan hautsitako ispilu baten antzekoa izango litzateke, eta, sarritan, egia oso horren zenbait atal txikirekin baino ez gara geratzen.

Arrazoi bat edo beste dela medio, azken egia osoa bere horretan bilatzea lan nekeza dela esango nuke. Izan gene-

Egiari zorEneko Odiaga Arriaga

zakeen jakin-minaren eta bila ari garen egia horren artean zenbat eta bitartekari gehiago izan, orduan eta nekezagoa da egia osoa bilatzea. Izan ere, bere egia pusketa kontat-zen duen orok, maila handiagoan edo apalagoan, bere ideologia, sentipen, sentsazio, uste, aurreiritzi eta as-moak baliatuko ditu egia partikular horri forma emateko. Geure baitan dugun akats edo bertutea, zientzialari one-nek ere nekez albora dezaketen aldagaia. Ildo horretan, Stefano Palminterik PLOS Computational Biology zientzia aldizkarian argitaratutako artikuluaren arabera, aurreiri-tziek uste dena baino pisu handiagoa dute. Hainbestekoa, non gure arrazionaltasuna nahasteko indarra baitute, ger-takari erreal eta zehatzak kontuan ez hartzerainokoa.

Gehienetan, edo hala sinetsi nahiko nuke behintzat, hori inkontzienteki gertatuko da, bizi izan dugun testuingu-ruak geure baitan errotutako ideia eta pentsamoldeak hala baldintzaturik. Horrek larunbatean zeharo ardura-tuta utzi ninduen puntu batera narama bueltan. Historia irakasleek beraien nahierara moldatzen duten zerbait dela jakina da, baina larunbatera arte ez dut hori sekula hain garbi ikusi. Han entzundakoak ikaragarriak iruditu zitzaizkidan, eta, atzean izan daitezkeen arrazoiak beti bila daitezkeen arren, oraingo honetan egoera alarma guztiak piztekoa bezain larria dela esango nuke. Herriak berez eskura izan beharko lituzkeen bideetatik, euskal-dunok zail dugu geure historiaren berri garden eta oso bat lortzen. Eginda ematen dutenetik soilik edanda, ne-kez izango dugu osatzen dugun herri honen benetako historiaren argazki oso eta fidagarri bat. Beraz, nahiz eta ez lukeen horrela izan behar, gai hauetan ere kritiko izan beharra dugu, bakoitzak ahal duen neurrian bere burua janzten jarraituz, ahalik eta ispilu pusketa gehienak bildu arte.

«HERRIAK BEREZ ESKURA IZAN BEHARKO LITUZKEEN BIDEETATIK, EUSKALDUNOK ZAIL DUGU GEURE HISTORIAREN BERRI GARDEN ETA OSO BAT LORTZEN»

IRITZIXE

20 maxixatzen.eus

KOM

UN

ITAT

IN L

EIXU

E

Herrixen Azkoitiko Dendaixek elkartea 2008. urtean sortu genuen Azkoitiko denda, harategi, arrandegi, jatetxe, ta-berna eta abarrek.Urte hauetan guztietan hilero-hilero hainbat ekintza antolatzen ditugu herriko merkataritza txikia sustatzeko, indartzeko eta ezagutzera emateko asmotan.

Herritarrek merkataritza eskaintza zabala eta kalitatezkoa oso gertu dutela erakutsi nahi dugu, eta, besteak beste, pro-duktu aukera askotarikoa, konfiantzazko tratua, jendearenganako gertutasuna eta harrera ona azpimarratu nahi ditugu.

Txikizkako merkataritzak eskaintzen dituen faktore garrantzitsu horiek ikustarazi eta herrian mugimendua sortze aldera, 2017. urterako plangintza hau osatu du Herrixenek:

HERRIXEN AZKOITIKO DENDAIXEK

Diru ZaparraDa: urte osoan hilero 100 euroko 3 bonu zozkatuko dira Herrixen txartela erabiltzen du-tenen artean.

Herrixen erosteak saria dauka lelopean, 600 motxila-tik gora zozkatu berri ditugu txartelaren erabiltzaileen artean.

ii. Herrixen eguna: txikizkako merkataritza sustatu eta indartzeko, herriarentzat dendek duten garrantzia azpimarratzeko eta herritarren fideltasuna eskertzeko asmoz antolatutako eguna, hainbat jarduerarekin.

aZkoitiko outleta: produktu aukera ederra prezio hoberenetan.

erosketak doan kanpaina: zure erosketa doan lor de-zakezu Herrixen txartelarekin ordainduz.

uDako eta gabonetako errifa: ekainean 600 euroan baloratutako bidaia bat zozkatu genuen, eta Gabo-netan ere diru kopuru ederra zozkatuko dugu.

gabonetako kanpaina: Gabonetako erosketa txarte-lak aterako ditugu, Gabon otarrak zozkatuko ditugu datafono bidez, Olentzero etorriko da eta karame-luak banatuko ditugu.

Horretaz gain, herriko dendariei diru laguntzen trami-teak, Eusko Jaurlaritzarekin izan ditzaketen kontsul-tak, kezkak eta zalantzak argitzeko lan egiten dugu.

SALE

herrixen

maxixatzen.eus

HILA

BETIN BEG

IXETATIK

Elkarrizketak, argazki galeriak, albisteak eta askoz gehiago maxixatzen.eus atarian.

02

09

01

07

08

01- Organo Erromantikoaren Nazioarteko XVIII. Zikloa aurkeztu zuten urriaren 4an. Urrian lau kontzertu eman dituzte parrokian.02- Udalak zailtasun fisikoak dituztenentzako arrapala jarri du herriko zenbait gunetan.03- Adin Adin egitasmoaren barruan, Sebastian Lizaso eta Eneritz Artetxe bertsolariak San Jose egoitzan izan ziren bertsoak kantatzen.04- Alberdi Mekanizatuak enpresak pabiloi berria inauguratu du, Ugarte industrialdean.05- Elosuko XXIX. Ganadu Feria egin zen urriaren 12an. Herritar asko bertaratu zen eguraldi onak lagunduta. 06- Taldea indarberritzeko asmoz, Zubiaurre Igeri Elkarteak arropa berriak aurkeztu zituen.07- Joseba Diaz mendi lasterkari azkoitiarrak Espainiako bertikalen kopako Maliciosa Vertical proba irabazi zuen Madrilen.08- 42 odol emaile azkoitiar omendu zituzten urriaren 23an, Loiolan. 09- Hurkoaren bulego berria inauguratu zuten plazan, urriaren 17an, eta ondoren jendetza elkartu zen Elkargunean egin zen hitzaldian.

04

05

03

06

22 maxixatzen.eus

EZET

Z A

SMAU

!

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Goitik behera

Ezker-eskuin

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Izpi txiki

Negukokirol mota

Gozokiizoztuak

Ukazioa

Alde!

u Deitura

u Izena

Janariongarria

t Ertzak

Momentu

Giro

Eguzkitikbabesteko

Bokala

Barazkilekadun

Bizkaikoudalerria

Algak gehionddoak

Lotan

Luzeraneurria

Pl., ugaztunharagijalea

Norkkasuarenatzizkia

t

t10

Oso-osotxikia

t

tIndioa

7 egun

t

tAzkenekoa

Una,neka

t

tJauningeles

Bokala

t

tBokala

Atomokargaduna

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Katuaren ume. [2] Izarraizko ton-torretako bat. [3] Metalezko sokak. [4] Sarrerak dira eta aldi berean irteerak.[5] Multzo edo kopuru handia. [6] Junta-gailua. [7] Ehun mota. [8] Gibela. [9] Mexikoko antzinako herria. [10] Aldizkariak, bereziki egunkariak etaastekariak. [11] Denboraleak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Diru papera. Bokal biribila. 2. Modua, tankera. EstelllerrikoErriberako udalerri bateko. 3. Zelaiak. Gernikarekin bateandoa. 4. Zuberoako udalerria. Bizkaitarren bike. 5. Azkoitia-rron Udal Liburutegia. 6. Kilogramoa laburrean. Zilarrarenkoloreko metal. 7. 'La bella ...", Donostia alegia. Hileta-kantu.8. Tolosaldeko herri bateko. Noka, duzu. 9. Nitrogenoa baliodu. Armaz hornitu. Lehenengo bokala da inolaz ere. 10. Zu-haitz mota. Hauek bai zintzoak!

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hegazti beltz. Imintzio. 2. Fruitu mota. Kontsonantea. 3. Irudi geometriko. Ospetsuak dira udakoak Donostian. 4.Kontsonantea. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mendilerroa. 5.Inoren ... egon, inoren mende egon. Sortu zintuena. 6. Egos-kin mota. Frantziako diru zaharra. 7. Nafarroako Oibarrekoherri bateko. Harrapa ezak! 8. Arrainen galgarri. Bozera-maile. 9. Onginahiez eta maitasunez jokatzen du. Bokala. 10.Oroitzapen, oroipen. Pluralean, zangoaren atala.

u Bertsolari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Heldu naiz

Alderantziz,nerau

t

t

Euskalalderdi ohi

Potasioa

t

t

tIkas etaAriEuskarazeta kitto!

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Izpi txiki

Negukokirol mota

Gozokiizoztuak

Ukazioa

Alde!

u Deitura

u Izena

Janariongarria

t Ertzak

Momentu

Giro

Eguzkitikbabesteko

Bokala

Barazkilekadun

Bizkaikoudalerria

Algak gehionddoak

Lotan

Luzeraneurria

Pl., ugaztunharagijalea

Norkkasuarenatzizkia

t

t10

Oso-osotxikia

t

tIndioa

7 egun

t

tAzkenekoa

Una,neka

t

tJauningeles

Bokala

t

tBokala

Atomokargaduna

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Katuaren ume. [2] Izarraizko ton-torretako bat. [3] Metalezko sokak. [4] Sarrerak dira eta aldi berean irteerak.[5] Multzo edo kopuru handia. [6] Junta-gailua. [7] Ehun mota. [8] Gibela. [9] Mexikoko antzinako herria. [10] Aldizkariak, bereziki egunkariak etaastekariak. [11] Denboraleak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Diru papera. Bokal biribila. 2. Modua, tankera. EstelllerrikoErriberako udalerri bateko. 3. Zelaiak. Gernikarekin bateandoa. 4. Zuberoako udalerria. Bizkaitarren bike. 5. Azkoitia-rron Udal Liburutegia. 6. Kilogramoa laburrean. Zilarrarenkoloreko metal. 7. 'La bella ...", Donostia alegia. Hileta-kantu.8. Tolosaldeko herri bateko. Noka, duzu. 9. Nitrogenoa baliodu. Armaz hornitu. Lehenengo bokala da inolaz ere. 10. Zu-haitz mota. Hauek bai zintzoak!

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hegazti beltz. Imintzio. 2. Fruitu mota. Kontsonantea. 3. Irudi geometriko. Ospetsuak dira udakoak Donostian. 4.Kontsonantea. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mendilerroa. 5.Inoren ... egon, inoren mende egon. Sortu zintuena. 6. Egos-kin mota. Frantziako diru zaharra. 7. Nafarroako Oibarrekoherri bateko. Harrapa ezak! 8. Arrainen galgarri. Bozera-maile. 9. Onginahiez eta maitasunez jokatzen du. Bokala. 10.Oroitzapen, oroipen. Pluralean, zangoaren atala.

u Bertsolari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Heldu naiz

Alderantziz,nerau

t

t

Euskalalderdi ohi

Potasioa

t

t

tIkas etaAriEuskarazeta kitto!

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Izpi txiki

Negukokirol mota

Gozokiizoztuak

Ukazioa

Alde!

u Deitura

u Izena

Janariongarria

t Ertzak

Momentu

Giro

Eguzkitikbabesteko

Bokala

Barazkilekadun

Bizkaikoudalerria

Algak gehionddoak

Lotan

Luzeraneurria

Pl., ugaztunharagijalea

Norkkasuarenatzizkia

t

t10

Oso-osotxikia

t

tIndioa

7 egun

t

tAzkenekoa

Una,neka

t

tJauningeles

Bokala

t

tBokala

Atomokargaduna

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Katuaren ume. [2] Izarraizko ton-torretako bat. [3] Metalezko sokak. [4] Sarrerak dira eta aldi berean irteerak.[5] Multzo edo kopuru handia. [6] Junta-gailua. [7] Ehun mota. [8] Gibela. [9] Mexikoko antzinako herria. [10] Aldizkariak, bereziki egunkariak etaastekariak. [11] Denboraleak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Diru papera. Bokal biribila. 2. Modua, tankera. EstelllerrikoErriberako udalerri bateko. 3. Zelaiak. Gernikarekin bateandoa. 4. Zuberoako udalerria. Bizkaitarren bike. 5. Azkoitia-rron Udal Liburutegia. 6. Kilogramoa laburrean. Zilarrarenkoloreko metal. 7. 'La bella ...", Donostia alegia. Hileta-kantu.8. Tolosaldeko herri bateko. Noka, duzu. 9. Nitrogenoa baliodu. Armaz hornitu. Lehenengo bokala da inolaz ere. 10. Zu-haitz mota. Hauek bai zintzoak!

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hegazti beltz. Imintzio. 2. Fruitu mota. Kontsonantea. 3. Irudi geometriko. Ospetsuak dira udakoak Donostian. 4.Kontsonantea. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mendilerroa. 5.Inoren ... egon, inoren mende egon. Sortu zintuena. 6. Egos-kin mota. Frantziako diru zaharra. 7. Nafarroako Oibarrekoherri bateko. Harrapa ezak! 8. Arrainen galgarri. Bozera-maile. 9. Onginahiez eta maitasunez jokatzen du. Bokala. 10.Oroitzapen, oroipen. Pluralean, zangoaren atala.

u Bertsolari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Heldu naiz

Alderantziz,nerau

t

t

Euskalalderdi ohi

Potasioa

t

t

tIkas etaAriEuskarazeta kitto!

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Izpi txiki

Negukokirol mota

Gozokiizoztuak

Ukazioa

Alde!

u Deitura

u Izena

Janariongarria

t Ertzak

Momentu

Giro

Eguzkitikbabesteko

Bokala

Barazkilekadun

Bizkaikoudalerria

Algak gehionddoak

Lotan

Luzeraneurria

Pl., ugaztunharagijalea

Norkkasuarenatzizkia

t

t10

Oso-osotxikia

t

tIndioa

7 egun

t

tAzkenekoa

Una,neka

t

tJauningeles

Bokala

t

tBokala

Atomokargaduna

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Katuaren ume. [2] Izarraizko ton-torretako bat. [3] Metalezko sokak. [4] Sarrerak dira eta aldi berean irteerak.[5] Multzo edo kopuru handia. [6] Junta-gailua. [7] Ehun mota. [8] Gibela. [9] Mexikoko antzinako herria. [10] Aldizkariak, bereziki egunkariak etaastekariak. [11] Denboraleak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Diru papera. Bokal biribila. 2. Modua, tankera. EstelllerrikoErriberako udalerri bateko. 3. Zelaiak. Gernikarekin bateandoa. 4. Zuberoako udalerria. Bizkaitarren bike. 5. Azkoitia-rron Udal Liburutegia. 6. Kilogramoa laburrean. Zilarrarenkoloreko metal. 7. 'La bella ...", Donostia alegia. Hileta-kantu.8. Tolosaldeko herri bateko. Noka, duzu. 9. Nitrogenoa baliodu. Armaz hornitu. Lehenengo bokala da inolaz ere. 10. Zu-haitz mota. Hauek bai zintzoak!

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hegazti beltz. Imintzio. 2. Fruitu mota. Kontsonantea. 3. Irudi geometriko. Ospetsuak dira udakoak Donostian. 4.Kontsonantea. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mendilerroa. 5.Inoren ... egon, inoren mende egon. Sortu zintuena. 6. Egos-kin mota. Frantziako diru zaharra. 7. Nafarroako Oibarrekoherri bateko. Harrapa ezak! 8. Arrainen galgarri. Bozera-maile. 9. Onginahiez eta maitasunez jokatzen du. Bokala. 10.Oroitzapen, oroipen. Pluralean, zangoaren atala.

u Bertsolari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Heldu naiz

Alderantziz,nerau

t

t

Euskalalderdi ohi

Potasioa

t

t

tIkas etaAriEuskarazeta kitto!

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Izpi txiki

Negukokirol mota

Gozokiizoztuak

Ukazioa

Alde!

u Deitura

u Izena

Janariongarria

t Ertzak

Momentu

Giro

Eguzkitikbabesteko

Bokala

Barazkilekadun

Bizkaikoudalerria

Algak gehionddoak

Lotan

Luzeraneurria

Pl., ugaztunharagijalea

Norkkasuarenatzizkia

t

t10

Oso-osotxikia

t

tIndioa

7 egun

t

tAzkenekoa

Una,neka

t

tJauningeles

Bokala

t

tBokala

Atomokargaduna

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Katuaren ume. [2] Izarraizko ton-torretako bat. [3] Metalezko sokak. [4] Sarrerak dira eta aldi berean irteerak.[5] Multzo edo kopuru handia. [6] Junta-gailua. [7] Ehun mota. [8] Gibela. [9] Mexikoko antzinako herria. [10] Aldizkariak, bereziki egunkariak etaastekariak. [11] Denboraleak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Diru papera. Bokal biribila. 2. Modua, tankera. EstelllerrikoErriberako udalerri bateko. 3. Zelaiak. Gernikarekin bateandoa. 4. Zuberoako udalerria. Bizkaitarren bike. 5. Azkoitia-rron Udal Liburutegia. 6. Kilogramoa laburrean. Zilarrarenkoloreko metal. 7. 'La bella ...", Donostia alegia. Hileta-kantu.8. Tolosaldeko herri bateko. Noka, duzu. 9. Nitrogenoa baliodu. Armaz hornitu. Lehenengo bokala da inolaz ere. 10. Zu-haitz mota. Hauek bai zintzoak!

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hegazti beltz. Imintzio. 2. Fruitu mota. Kontsonantea. 3. Irudi geometriko. Ospetsuak dira udakoak Donostian. 4.Kontsonantea. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mendilerroa. 5.Inoren ... egon, inoren mende egon. Sortu zintuena. 6. Egos-kin mota. Frantziako diru zaharra. 7. Nafarroako Oibarrekoherri bateko. Harrapa ezak! 8. Arrainen galgarri. Bozera-maile. 9. Onginahiez eta maitasunez jokatzen du. Bokala. 10.Oroitzapen, oroipen. Pluralean, zangoaren atala.

u Bertsolari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Heldu naiz

Alderantziz,nerau

t

t

Euskalalderdi ohi

Potasioa

t

t

tIkas etaAriEuskarazeta kitto!

t

maxixatzen.eus

Doinua: Batetikan korroskaAsier Garate Alkorta 'Txibilter'

GAIA: Kataluniako egoera

BERTSOA

PAPEREA

N

ERANTZUNAKHITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

denbora-pasak

Herri honetan jadaezer ez da bitxinahiz libre dela esanedozein iritzizuku mikatza ateraznahi adina hitzi"legearen" barruanate denak itxieta oraindik ez datxarrena iritsi.

Hainbeste buruhausteta hainbeste nekeaspaldi hontan zeudendenak izatekebatzuen aginduaksaltzen dira merkejendearen babesahartuta aterpebadute zer eginauzten badiete.

HITZ GEZIDUNAK

24 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXI

KI

maxixatzen.eus

Soluzioak

26 maxixatzen.eus

Nolatan etorri zinen Euskal Herrira?

Lehendabizi, Japoniatik Irlandara joan nintzen ingelesa ikastera. Japoniako eskoletan gramatika ikasten da, baina jendeak ez daki hitz egiten. Japonian batxiler zientifikoko ikasketak amaitu nituen, eta pare urtez lan egin nuen han, diru pixka bat irabazteko. Ondoren, Irlandara joatea era-baki nuen, ingelesez hitz egiten ikasi nahi nuelako. Hamar hilabete egon nintzen Irlandan bizitzen, Cork hirian. Zazpi hilabete akademia batean ingelesa ikasten aritu nintzen, eta, gero, baserri batean hiru hilabete ibili nintzen lanean.

Hango akademia batean nire bikotekidea ezagutu nuen. Bera azkoitiarra da, eta horregatik etorri nintzen Euskal Herrira. Lehendabizi Errezilen bizitzen egon nintzen, ba-serriko lanak eginez eta urtean euskara ikasten: barazkiak landatu baratzean, landareak baratzetik jaso, animaliei ja-naria eman… Asko gustatzen zait baserriko lana; debalde-ko kirola da hori.

Asteburuetan Azkoitira etortzen nintzen bikotekidearekin egoteko. Han urtebete egin ondoren, Azkoitira etorri nint-zen bizitzera. AEKra eta EPAra joaten nintzen ikastera, eta,

HA

RA!

modu horretan, gaztelera eta euskara ikasi ditut. Hasieran ez nekien hitzik euskaraz, eta oso zaila izan zen, baina, kaixo eta egun on hitzetatik hasi eta, pixkanaka, euskara-zko hitz gehiago ikasten joan nintzen.

Hiri handi batetik herri txiki batera etorri zara bizitzera. Nola daramazu?Azkoitia askoz gehiago gustatzen zait. Aldaketa handia dago, bai, Saitamatik Azkoitira; hau askoz lasaiagoa da, eta oso jende jatorra aurkitu dut. Gainera, hemengo bizimo-dua askoz ere nahiago dut, estres eta trafiko gutxiago da-goelako, batez ere. Japonian denbora azkar-azkar pasatzen da; hemen bizitzea nahiago dut.

«JENDEA ASKO HARRITZEN DA BI URTEAN EUSKARA

ZENBAT IKASI DUDAN JAKITEN DUENEAN»

Soh Saitoh 24 urteko japoniarra Saitama hiritik etorri da Azkoitira. Bigarren abizenik ez du, japoniar ia guztiek abizen bakarra dutelako. Saitama Tokio ondoko hiri bat da, eta zortzi miloi biztanle inguru ditu. Besteak beste, ‘Shin-chan’ marrazki bizidun ospetsua hangoa delako da ezaguna hiria. Saitoh ingelesa ikastera joan zen duela bi urte Irlandara, eta han egungo bere bikotekide azkoitiarra ezagutu zuen. Hori dela eta, Martirietako baserri batean bizi da, «oso gustura», eta, azkenean, euskara eta gaztelera ere ikasi ditu. Euskaraz bizi dela-eta azkoitiarra sentitzen dela dio.Olaia Juaristi Zabala

Soh Saitoh: «Euskaraz bizi naiz Azkoitian»

maxixatzen.eus

HA

RA!

kin hitz egiteko gogo pixka bat badut, eta, batez ere, nire txakurra ikusteko gogoa daukat.

Joan den udan arreba etorri zen bi asterako. Astebete Bartzelona ikusten izan ginen, eta beste astebete Euskal Herrian egon zen. Egun batean Isidro Erretegira joan ginen afaltzera; txuleta osoa jan zuen eta oso gustura egon zen.

Gustatzen al zaizu hemengo janaria?

Bai, hemengo janaria oso goxoa da. Txuleta asko gustatzen zait, pintxoak ere bai, patxarana, ardoa… Hemengo taber-netan normalean patata tortilla, salda eta pintxoa eskatzen ditut. Egia esan, denetik. Batzuetan etxean prestatzen dut sushia eta miso zopa; bi astean behin prestatzen dut zopa.

Japoniako janaria ere oso goxoa da, suhia batez ere, eta haren falta nabaritzen dut. Hango gastronomian ere oso maila ona dago. Euskal Herrian ere badago sushia, baina kalitatea ez da bera, eta prezioa ere askoz merkeagoa da Japonian. Gainera, Euskal Herrian bertako jatetxe japoniar bat aurkitzea ere oso zaila da.

Euskaldunon kulturaz zer iritzi daukazu?

Oso desberdina da; batez ere, erlijioa. Hemen katoliko asko dago. Japonian budismoa nagusitzen da, baina gehienak ez dira praktikanteak. Hemengoarekin konparatuta, han fede gutxi dago.

Bestalde, dantzak ere erakartzen nau, interesgarria da. He-mengo lagun batzuk esaten didate euskal dantzak ikaste-ko, hori baldin badakit benetako abertzalea izango naizela [barrez]. Horrez gain, prozesioetan Jesukristoren “panpi-na” eramatea oso ekintza inportantea dela esaten didate. Oso ekintza tradizionala dela iruditzen zait, eta hori egi-ten badut azkoitiar petoa izango naizela uste dut. Hala ere, beldurra ematen dit oso enkargu garrantzitsua delako, baina agian animatuko naiz; ikusiko dut.

Bertakotzeko sekulako gogoa duzula dirudi.

Hemengo jendearekin hitz egitea eta harremana egitea asko gustatzen zait. Gainera, lagun asko egin ditut. Bikote-kideak lagun mordoa du, eta, hari esker, nik ere asko egin ditut. Baina izenak gogoratzea asko kostatzen zait, desber-dinak direlako niretzat; Japoniako izenekin ohituta nago ni. Izenaz gain, jendearen aurpegia gogoratzea ere kostatzen zait. Batzuetan, kaletik noanean, jendeak besoa altxatu eta agurtu egiten nau: “Aupa, Soh!”. Baina ni ez naiz jabetzen zein den agurtzen nauena, ez dut jendea ezagutzen. Aldiz, nire aurpegiarekin erraz gogoratzen da jendea, ni japoniar bakarra naizelako.

Zertan dira ezberdinak euskaldunak eta japoniarrak?

Hango jendea oso isila da, eta hemengoa, berriz, indartsua; etxean builaka edo ozen hitz egiten dute hemengoek. Etxeko giro horrek asko harritu ninduen Azkoitira etorri nintzenean.

Etorkizunean ere Azkoitian bizitzen jarraitu nahi al duzu?

Bai. Oraingoz oso gustura nago Azkoitian, eta jarraituko nuke hementxe bizitzen. Ni hemengoa naiz. Azkoitiarra izaten saiatzen naiz.

«AZKOITIARRA IZATEN SAIATZEN NAIZ»

Eta zer iritzi duzu euskararen inguruan?

Hitz egiteko, gaztelera baino errazagoa da euskara, baina irakurtzen eta idazten hobeto moldatzen naiz gazteleraz. Etxean lan asko egin behar dut euskaraz idazten hobetze-ko. Ingelesez ikasi nuen lehendabizi, eta antzekoak dira ingelesa eta gaztelera; horregatik, errazago ikasi dut gaz-telera, hiztegia eta gramatika antzekoak baitira.

Zerbait esaten al dizu jendeak euskaraz entzuten zaitue-nean?

Arraroa naiz pixka bat haientzat: atzerritar bat Euskal Herrira etorri eta euskara jakitea ezberdina da. Baina niri integratzea gustatzen zait, eta gustura nago. Jendea asko harritzen da bi urtean euskara zenbat ikasi dudan jakiten duenean: «Bi urte daramazu? Gutxi… eta hain ondo hitz egiten duzu?...» edo «Euskaraz badakizu, e? Oso ondo!», esaten didate. Euskaraz bizi naiz Azkoitian. Bikotekidea-ren etxekoekin eta lagunekin euskaraz hitz egiten dut beti. AEK-ko irakasle batzuek ere azkar ikasi dudala esaten di-date; normalean bi urtean ez dela pasatzen hasierako mai-latik B1era. Euskara ikasteko ariketa asko egiten saiatzen naiz.

Orain zer egiten duzu eguneroko bizitzan?

Lanbide Heziketako Ingurumen Hezkuntza eta Kontroleko Zikloa ikastera joaten naiz egunero Donostiara. Oso natu-razalea naiz. Japonian ere badaude mendiak-eta, baina nire herrian etxeak eta kotxeak daude gehienbat. Natura gutxi dago han Euskal Herriarekin konparatuta. Hala ere, hiritik kanpoaldera joanda, mendi asko daude Japonian ere.

Japoniako lan baldintzak nolakoak dira?

Denetarik dago. Lan onak ere badaude, baina txarrak ere bai. Normalean ordu askoko lanak izaten dira; oso ezber-dina da sistema. Karrera on bat eginez gero, agian lan bal-dintza onak dituen lanpostu bat topatzea posible da, baina lan txarrak ere asko daude.

Eta bizi baldintzak?

Euskaldunenak hobeak dira. Estres gutxiago dago; lasaia-goa da hau.

Joan den 20. Korrikan lekukoa eman zenuen. Nolatan?

Zozketa egin genuen AEKn lekukoa nork eman erabakitze-ko, eta nire izena atera zen. Hasieran beldurra eta ardura handia sentitu nuen, enkargu oso garrantzitsua delako, baina azkenean oso ondo pasatu nuen. Goizean goiz zen, eta logura pixka batekin atera nintzen, baina ondo, oso es-perientzia polita izan zen. Jende askok parte hartzen du; asko harritu nintzen ikustean 05:30ean Azkoitian zenbat jende zegoen kalean euskararen alde korrika egiteko.

Japoniara joateko asmorik bai?

Datorren udaran joango naiz agian, denbora hartzen bal-din badut; oraindik ez. Oro har, ez dut ezeren faltarik su-matzen; hemen gustura nago. Hori bai, gertuko jendeare-

«HEMENGO BIZIMODUA ASKOZ ERE NAHIAGO DUT, ESTRES

ETA TRAFIKO GUTXIAGO DAGOELAKO»

28 maxixatzen.eus

Noiztik ari zara lanean Aizkibel liburutegian?

1991. urtean hasi nintzen liburutegian lanean, katalogazio lanetan lehenbizi. Gero, oposizioak egin eta atera ondoren, bertan gelditzeko zortea izan nuen. 26 urte daramatzat hemen lanean. Denbora horretan guztian, liburutegia eta bertan ematen den zerbitzua asko aldatu dira. Gure herri-tarrei ahalik eta zerbitzurik onena emateko, berrikuntze-tara eta garai berrira moldatzen ahalegindu gara.

Zein izaten da liburutegiko arduradunaren zeregina?

Arduradunaren zereginak dira, besteak beste, estatistiken txostenak egitea, diru laguntzen eskaerak kudeatzea, libu-ruak nahiz aldizkariak erostea eta kudeatzea, jarduerak antolatzea –ipuin kontaketak, tailerrak– eta fondoak ka-talogatzea. Liburutegiko zeregin nagusia, halere, jendea atenditzea da.

Liburu berri asko iristen al da gaur egun liburutegira?

Beti ahalegintzen gara liburu berriak ekartzen, baina du-gun aurrekontua ere kontuan izan behar dugu. Euskarazko liburu ia guztiak ekartzen ahalegintzen gara, baina egia da gazteleraz liburu gehiago dagoela eta aukera zabalagoa dela.

Digitalizazioak eragin al du liburutegian?

Askok nahiago izaten dute papera, horretara ohituta dau-delako, eta, alde horretatik, ez dugu beherakada handirik nabaritu. Euskadiko Irakurketa Publikoko Sareak es-kaintza zabala du formatu digitalean ere. Beraz, formatu digitala nahi duenarentzat ere, eskaintza zabala daukagu.

Jendeak liburuak etxera eraman eta irakurtzeko ohiturari eus-ten al dio?

Bai. Irakurle fidel asko dugu, eta liburutegiak ematen duen zerbitzua erabiltzen dute liburuak irakurtzeko: erosi be-harrean, liburutegian hartzen dituzte. 21 eguneko epea izaten dute liburua irakurtzeko, eta beste inork erreserba-tua ez badu, beste 21 egun luza dezakete itzultzeko epea. Erraza eta erosoa egiten zaie.

Zein motatako liburuak irakurtzen dira gehien?

Gazteleraz zein euskaraz izan, eleberriak hartzen dira ge-hien, berriak eta best seller-ak bereziki. Bidaia liburuak eta gidak ere asko mailegatzen dira, uda sasoian gehienbat. Jendeak, herri txikietako liburutegietan, denbora librerako liburuak nahi ditu: eleberriak, irakurtzeko arinak... Psiko-logiako liburuak ere asko eskatzen dira: autolaguntzako liburuak eta abar.

Orain arte eskatu dizuten libururik arraroena zein izan da?

Tarteka-marteka badago norbait liburu bereziren bat eskatzen duena, guk esku artean ez duguna. Behin, esa-terako, euskararen eta sumerieraren arteko erlazioa az-tertzen zuen liburu bat eskatu ziguten, eta guk ez geneu-kan. Horrelako kasuetan, beste liburutegi baten eskatzen dugu liburua.

Zerbitzu berezirik eskaintzen al duzue liburutegian?

Umeentzako ipuin kontaketak eta zientzia tailerrak anto-latzen ditugu. Ipuin kontaketak urtean bi-hiru aldiz egin ohi ditugu, eta zientzia tailerra, urtean behin. Aurrekon-tuak uzten diguna egiten saiatzen gara, baina normalean lau saio izaten dira.

Ordutegiaren inguruan ere kexatu izan dira ikasleak, azter-keta sasoian ordutegia murritza dela eta. Zer iritzi duzu ho-rren inguruan?

Liburutegia azterketa garaietan betetzen da gehienbat, baina ez dut uste liburutegiaren ordutegia murritza denik. Egunean zortzi orduz egoten da irekita, eta urte osoan aste bat ixten da soilik. Gainera, udaletxeak beste bi gela jarri ditu ikasleentzat Elkargunean.

Anekdota berezirik izan al duzu urte hauetan?

Anekdota berezirik ez, baina, egun batean, jendea liburu-tegi barruan giltzapetuta utzi genuen, eta alarmak jo eta jo jardun zuen. Liburutegira korrika etorri behar izan ge-nuen, zer gertatzen zen ikustera. Zorionez, ez zen ezer la-rririk gertatu; ezusteko txiki bat besterik ez zen izan.

Andoni Elduaien Soraluze

HA

RA!

«Liburutegia eta bertan ematen den zerbitzua asko aldatu dira»

Mari Carmen Arrieta Garate, liburutegiko arduraduna

Mari Carmen Arrieta Garate (Azkoitia, 1963) orain dela 26 urtetik Aizkibel Udal liburutegian ari da lanean arduradun gisa. Gustuko du jendearekin tratatzea eta herritarren beharrak asebetetzea. Bere lana

inoiz ez lukeela aldatuko azaldu dio Maxixatzeni elkarrizketa honetan.

maxixatzen.eus

ESKURE KO

MEN

IEZ

ETZ

TOPA

U!

Telefono inTeresgarriak:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02