ey ata ey ana

8/22/2019 Ey ata ey ana

1/67

, , .............................................1

EY ATA, EY ANA, BZMTTHMK!

MLLF: DOKTOR L RT

TRCM EDN: MHMMD AZR


2/67

Ey ata, ey ana, biz mtthimik...........................................2

Entesharate Daneshe-hamedun

Kitabn ad:..............Ey ata, ey ana, biz mtthimik

Mllif:.....................................Doktor li riti

Trcm edn:...................................Mhmmd Azri

Nr edn:..........................................Daneshe-hamedunap tarixi:................................................................2004

ap nvbsi:......................................................Birinci

Tiraj:.........................................................................3000


3/67


Rhman v Rhim Allahn ad il

Dnn axamk mclisi sonuncu mclis hesabetdiyim n, shbtlr yekun vurmaqistiqamtind dandm. Amma sizin mhbbtinizmni mcbur etdi ki, bu mclislri davam etdirim.

Bu axamk shbtin mvzusu hzrt linin ()hrtrfli ruhu haqqnda olmal idi. Amma vvlkishbtlrd uyun mvzuda az-ox dandmn bu gn hyati v aktual bir mvzuya yervermk istyirm. Olsun ki, glckd bu

mslni aydnladrmaa imkanmz olmasn.MHLL BOYDA DNYA

bhsiz ki, biz hli-beyt ardcllar zzamanmz v xalqmz qarsnda cavabdehik.

Xobxtlikdn, cmiyytimizin etiqadlinsanlarnn ksriyyti ox qapal bir mhitdyaayrlar. Bu qruplar trafda ba vernhadislrdn xbrsiz qaldqlar n onlarnvicdan sakitdir. Onlarn msuliyyti yngldrv trafda hr eyin qaydada olduunu znnedirlr. Bu sayaq rivd yaayan insannqarsna el bir problem xmr ki, hmin xsmsuliyyt hiss ed bilsin. O, z dini ilri ilmuldur. Onu hat ednlrin d ksriyytidindardr. Onlar dini mclislr keirir, namazqlb dua oxuyur, mxtlif dini ayinlr icraedirlr. Bu etiqadl aillr arvadl-kiili, oullu-qzl z dini vziflrini bilir v hmin vziflrml edirlr. Ona gr d bu insanlar bir oxproblemlrdn azad olurlar. Bu kiikcmiyytlrd zn, yolunu, szn v

dnc trzini dyimk n hr hanstcavz yoxdursa, bu cmiyytlr sakit v


4/67


xobxt hyat srrlr. Onlar xsusi bir fzadanfs alr v zrrc iztirab kmirlr.

Amma, mnim d aid olduum bir qrup insan

baqa mdniyytlr v dnclrl tan olubsr balandqlarndan, digr ictimai-siyasifikirlrdn tsirlnir v baqa bir almdyaayrlar.

nnvi dini ayinlr, zahirn v yahqiqtn, bal insanlar mnim bu gnkdnclrim irad tuturlar. Mn el glir ki,

onlar z tnqidlrind ifrata varr, n xrdaeylri d balamrlar. Msln: n nqalstuk vurursan? N n saqqaln qrxrsan?N n Peymbrin v linin adn kndsalavat demirsn? N n tribunaya xrsan?n n, n n, n n?

Dorudanm, onlarn ictimai mhitinin v

dininin n mhm problem v tinliyi buxrdalqlardr?!Uyun ictimai tbqy mnsub yazlar

hmin bu iradlardan yazr, byklri is buiradlar shbtlrinin sas mvzusuna evirirlr.Onlarn nzrinc, bu xrdalqlara qar mbarizaparmaqla dini qorumaq olar. lbtt ki, onlarndanmaa haqq var, bunu inkar etmirm.Onlarn mhllsind slam var, vilaytetiqadlar dzgndr, dini vziflr mlolunur, mzhbi mrasimlr keirilir, rvzoxunur! Amma mnim kimi dnn insanlarnvarl onlarn rahat hyatn tlatm gtirir.

Bli, randa v ya Avropada thsil alm,dnya mdniyyti il tan olan, insani

xsiyyt qar ynlmi ideoloji mktblritanyan, eyni zamanda z dinin sadiq qalaraqbu dini tcavzlrdn qorumaq istyn - mnim


5/67


d mnsub olduum - ictimai tbq byktinlikl zbzdr.

BZ MTTHMKXahi edirm, tnd szlrimd v kskin

tnqidlrimd bir aclq varsa, mni balayn.lbtt ki, bu szlrd hqiqt grrsnzs!Hvslndirmk v sassz da olsa, trif etmkirin, hqiqt is acdr. Glin, drdlri gizldibzmz aldatmaq vzin, xstliklrin stn

db, aq kild deyk: Qandak xrnginqol-buda beyin v qlbin drinliklrindkaxlnib v inkiaf edib. Frst az, faci isar!

nnvi mzhbi mhitlrd bir xs dininsaslarna inanb gstrilrin ml ets,slamdan, ilikdn dansa, cmiyytindiqqtini clb edir. Onun lini pr, yaayntmin edir, hrmtini saxlayr, ruhani alim kimiqbul edirlr. Bu insan din vasitsi il hmhrmt, hm d srvt qazanr.

Amma mnim bal olduum ictimai mhitdmnasibt tamam baqadr. Bu mhitd biralim, bir tlb, bir trcmi, bir yaz, birfilosof, bir sosioloq din etiqad edirs, bu inamhmin xs n ziflik v nqsan hesab olunur.

Yaadmz mhitd namaz qlb dua edn vlav ibadtlr yerin yetirn xs hm hrmtqazanr, hm d maddi chtdn tmin olunur.ksin, gnn elmlrindn xbrdar, ideolojimktblr v srin mdniyyti il tan, dini vmzhbi etiqad olan mslman ksr

imtiyazlardan mhrumdur. Onun elmisviyysini inkar ed bilmslr d, xlaqndav xsiyytind nqsanlar taprlar. Onu ittiham


6/67


edcklr ki, mzhbin v xalqn xeyrini qoyub,onlarn zrrin ilyir!

Avropadan gln thsilli mslman masir v

inqilabi ziyal kimi tannmaq n n edcyiniyax bilir. Onun xsiyytinin qorunmasndadigr ziyallar da msuldur. gr o, Jan PolSartrdan trcm ets, cmiyytd dnyvi birsima kimi tannacaq. Hmin xs dini bir sryazsa, cmiyyt bu sri mzhbi chtdnetibarl hesab etmyck. Onun kitab

oxunmayacaq, sz eidilmyck, xsiyytingnahkarlq nvanlanacaq.Cmiyytimizd qrb atmosferinin hakim

olduu ziyal dairlr d var. Qrbdn qaytmthsilli insan etiqadl olduu n bu dairlrd qbul etmir. Onun etiqad khnprstlikhesab olunur.

Bu cr ziyallardan biri mnim haqqmdamtbuatda bel yazmd: O (yni mn), alimd olsa, beynindki mzhb xstliyi onuntfkkrn iflic edib. lkin trbiysi onu qdimdini sviyyd saxlayb. N n bel olur?

Mn burada - axamk mclisd bir alim, biryaz, bir sosioloq, bir natiq kimi danmaqfikrind deyilm. Mn, mnim zmdindarlqda ittiham edn ziyal tbqninadndan danma faydal hesab edirm. Mnhmin tbqnin adndan, mhz z dinimisevdiyim n, siz etiraz edib, ittihamlar irlisrcym.

Mn, btn mrm tlb v mllimlikdkeirmi, hmin ziyal tbqnin mhitind

yaamam. Onlarn szlrini yax baa dr,xsi alarlarn tanyram. Mnsub olduum butbq il iyin-iyin btn thsil mrhllrini


7/67


pill-pill adlamam. hr v knd fqirliyiniyaam insanlarla gec-gndz nsiyytdolmuam. Dz 18 yamdan mllimlik etmim.

Btn mrm elmin thsil v tdrisin srfolunub. Hm dini mrkzd, hm universitetd,hm randa, hm d Avropada thsil almam.

Uaqlqdan z mhitimin ictimai dyiikliklriv dnc tbddlatlar il maraqlanmam.Dvrmn ideoloji hadislri il birbaa tmasmolub. mrm kitabla keib. Qrb mdniyytinin

hcumlar, ziyalnmalarn tslimiliyi,mslmannmalarn tssbl mqavimtimn tandr! Biri din iddiasndadr, o biri ismasirlik.

Cmiyytin adt-nn mrhlsindnmodernizm mrhlsin keid dvrnyaamam; cmiyytdki dyrlrin

dyimsin ahid olmuam.Kndli mnyim toplum mnasnnhqiqtini hiss etmkd kmkim olub.

Aldm dini trbiy mni xalqn fitri v drinruhu il balayb. Elc d, qrbd thsil aldmn srimin ruhunu v qidsini tanmam.Dnyada ba vern hadislrdn xbrdaram.Bu bilgilrin kmyi il hiss etmim ki, qrbmdniyytinin gnbgn gclnn hcumlarqarsnda mzhbi cmiyytimizi hans aqibtgzlyir. nki bizim cmiyytd khnlmiadt-nnlr, irsi dyrlr, tlqini imanhakimdir. Qrb cmiyytind is yax-pis hr nvarsa elmi kild tqdim olunur, gnn ehtiyacsas gtrlr v azadlq arlar altnda btn

dini v xlaqi dyrlr ikinci plana keir.Mahidlrdn grnr ki, cmiyytimizdki

mvcud mzhb adt-nnlr tssb il


8/67


qorunur. Dinin elmi v dnc saslarmasirlikl ayaqlamr. Uzun bir dvr zamanlaayaqlaan, hadislri qabaqlayan, ictimai v

frdi problemlrin hlli yolunu gstrn slamdini, zn mqdds gstrn bir qrup xstrfindn hkam klind dondurulub qorunur.

Amma zaman baqa zamandr! z iqtisaditrqqisi il milltlrin gzn kl frndmn bamzn stn alb. Onun bir lislamla tarixi dmnliyi olan qrb kapitalizminin

tyinddir. rq ayaq amaq n slam dinionlara mane olur.slam tanyan, onun tarixini biln, son iki

srd qrbin tcavzlrindn xbrdar olan hrbir xs yax bilir ki, slam dini yatm cmiyytioyatmaa, onu hrkt gtirib, ayaaqaldrmaa qadirdir. slam tkc iman dini deyil!

Bu din n sivil cmiyyt qurmaq nproqramlar verir v yad mdniyytlr n boyer saxlamr. slam aradan qaldrmaq istyndmnin mqsdi cmiyyti mdafisizqoymaq, ziyallarn dncsini sart almaq,insanlar tarixi kkdn v ruhi azadlqdanmhrum etmkdir. slama formal yanaan ksrcmiyytlrd istniln bir vtnda tora salb,qiblsini qrb dndrmk ox asandr.

Mn intellektual dairy poetik hvslqoulmamam. Bunun sas sbblrindn birixalqn iindn xmamdr. Ziyallarndndklrini mn hyatda grb, btnvarlmla yaamam. Hyatmn hr bir anictimai tbddlatlar dnrk tb. Bu gnk

mdniyyt v dnnki mzhb cbhlrinin hrikisind itirak etmim. Bu gnk mzhbinqrb tcavz qarsndak vziyytindn,


9/67


burjua baxlarndan xbrdaram. Ziyalgnclrimizin slam dinindn uzaqlamasbblri mn qaranlq deyil. Onlar bu gnk

dindn qar! Amma hans tly dcklrimmmaldr.

Bu biliklr mn haqq verir ki, dinincmiyytd aqibti, tbliatlarn zbanal,xalq dindn uzaqladran sbblr haqqndadanm v z biliklrimi uyun mvzularn elmikild yrnilmsin srf edim.

Son iki srd ba vermi dnc qiyamlar,nc dnyada istismara qar ynlmihrkatlar, masir ideologiyalar, dinicmiyytimizd istismarn macralar il tanlqmn daha ox haqq qazandrr ki, ziyallarmzndin qarsndak mvqeyi v onlarn dinin bugnk formasna mnasibti haqqnda sz

deyim. Siz d mn bu haqq verin ki, birmtxssis kimi mzhbdn, siz bal thsillinsildn, msuliyytli olduunuz cmiyytdndanaraq, z mtali v tcrblrimihzurunuzda tqdim edim.

Deyirlr ki, hamnn xouna gln trzddanmaq lazmdr. Amma vziyyt mni fryadkmy vadar edir.

Deycklrimi kor-koran qbul etmyiniziistmirm. Amma unutmayn ki, szlrimin elmisas var v kimsnin xeyrin danmram.Dediyim szlrin btn tbqlr zidd olmasbir daha sbut edir ki, mn hqiqt namindanram. Mni danmaa vadar edn yeganeymsuliyytdir! Nzrlrimd nqsan olsa

da, niyytim dzdr.Mni Qurann buyuruuna sasn dinlyin:

O kslr ki, sz dinlyib, onun n gzlin


10/67


uyarlar, onlar Allahn doru yola ynltdiyikimslrdir. Al sahibi d onlardr1.

Mn dindn bezib, hr hans yad dncy

pnah aparm bir ziyal tbqsininnmayndsiym. Siz dininiz, cmiyytiniz vailniz gr cavabdehsiniz. Ona gr dbilmlisiniz ki, bu cmiyytin bir hisssi olanmnim tbqm n n siz v sizin dininizbigandir. Mn ana v qzn bir-birinianlamamasnn sbblrindn danmaq

istyirm. Bu gn qz anan eitmir. nkianann nsihtind mntiq yoxdur! Ey atalar,vladlarnz sizdn qarsa, bunun sbbi onlarnxlaqszl yox, dnc v inamlarndakfrqdir. Siz mslmanlar zrind bu dinsizliksrind byk msuliyyt vardr. Allah-talabuyurur: znz v hli-yalnz oddan

qoruyun.2

Siz dindarlar cmiyytinizi, ailniziv znz dinsizlik tbliatndanqorumalsnz.

Mn sizin imannza v dncniz dmoddan xbr vermy glmim. Siz bildirmkistyirm ki, lrzy glmi dininizi qorumaq nn tin olub; n n hr bir nsil tnhalarv ziflir; n n srin tcavzkar dncsisizi geri oturdur, znz aciz hiss edirsiniz,duadan baqa bir yol grmrsnz!

Biz mtthimik! gr mn gnd otuz tnqideidirms, bu otuz tnqiddn bei mminlrtrfindndir. Mminlr mni olduqcahmiyytsiz eylr gr tnqid edirlr. Qalaniyirmi be tnqid is bu mvzudadr: Sn din v

mzhb istinadnla elm v ziyallara xyant

1 Zumr sursi, ay: 18.2Thrim sursi, ay: 6.


11/67


edirsn. Mn bu tnqid daha ox hmiyytverirm. nki cmiyytin formalamasndamnsub olduum bu tbqnin rolu bykdr. Bu

tbqni tkil edn yazlar, mtfkkirlr,hkimlr v mhndislr zamann insanlardr.Mnim dindar zmry mxsus nfuzlu xslrlballm yoxdur. Onlarn mn mxalif olub-olmamalarnn mnim n hmiyyti yoxdur.Mn n din yolu il rk yeyirm, n minbrimvar, n d mehrabm varmdr. Ruhani libasm, dini

nvanm, mzhbi mvqeyim d yoxdur. Hm dvar-dvlt hvsind deyilm.Mn z tbqmin nmayndsi kimi danram

v sizin mclisd itirakm, hmkarlm hissetdiyim msuliyytl baldr. Glmimxbrdarlq edm ki, btn dyrlrin ldngetdiyi vaxtda n il mulsunuz?!

Hzrt li () buyurur: Dmn sizi aldadr,

hiyl ildir. Siz is he bir tdbir grmrsnz.Sizi dst-dst ourlayb aparrlar, sizs heqzblnmirsiniz. Sizi hr an izlyirlr, siz ishr idn qfltdsiniz. And olsun Allaha, bir-birinin kmyin glmyib, ii bir-birinin stnatan camaat mlub olacaq1.

Bli, mn nvanlanan otuz tnqiddn iyirmi

beind deyilir: Sn bu gnn ziyals, bu nslinyazs kimi n n btn vaxtn v dncnidin v mzhbin mdafisin srf edirsn?Snin faliyytin bu sr v bu nslxyantdir.

Bir vaxt tlbm olmu bu gnk yazlardanbiri z dostuna yazr: Heyf ritidn ki,

mzhbi dncddir, yoxsa ziyallarn btolard! Bu mnim z tbqmin ittihamdr. Bu

1 Nhcl-bla.


12/67


ittiham mni dndrs d, bir o qdr narahatetmir.

Mn siz z gnc nslinizin ittihamlarn

atdrmaq istyirm. Mn hqiqtdn savay hebir eyin tssbn kmirm. El ona gr dhm ziyallar, hm d dindarlar mnqzblnir. Hamnn qzblndiyini grdkdbel qnat glirm ki, dz danram. nkihr ks linin () yolunu getmk ists tnhaqalacaq. Bu xsl hm dinin dmnlri, hm

d dini qoruyanlar vuruacaq. Bu tarixin ahiddurduu bir hqiqtdir!tn il Mkkd - beynlxalq dini bir

konfransda ifrat i ad il xm rdd etdilr.kr edirm ki, randa mni snnilikd,rbistanda is ilikd ittiham edirlr. Allahnmn nsib etdiyi bu yola kr edirm. N qdr

nqsanm olsa da, hm axurdan, hmxurcundan yeynlrdn deyilm. Tutduum yolmni hm ziyallarn, hm d dindarlarnhrmtindn mhrum edir. O hqiqt gr ki,hr eyi itirirm, umacam da hminhqiqtdndir!

Biz mtthimik! Dindn uzaqlam v yasrtl uzaqlamaqda olan gnc nsilqarsnda gnahkarq. Bu hqiqti, httadnyadan xbrsiz qalan insan z evinin iind,televizorun knarnda hiss ed bilr. Bumclisdkilrin ksriyyti mniml hmdrddir.Ham hiss edir ki, biziml gnc nsil arasndauurum yaranmdr. Qrb dyrlrin meyillivlad z dindar ata-anasna hqartl baxr.


13/67


K BYK V MHUR SHV

Xanmlar v aalar! Siz z gnclrinizi aznlq

v xlaqszlqda ittiham edirsiniz. Ata-analarnsas shvlrindn biri budur. ksriyyt bufikirddir ki, kiilr qadnlardan, qocalar isgnclrdn daha dnclidir. Bzi kiilr mhzkii olduqlar n el gman edirlr ki, dinimclisd itirak etmk, htta bu mclislrdgstri vermk hququ yalnz onlaramxsusdur. Bu adamlar qadnlar elmi v dinitdbirlrd itirak etmy layiq bilmirlr. Hanski, hkim v ya mllim bir xanm thsilsizkiidn daha dnclidir. Mclisimiz dini mclisolduu n mn dindar kiilri nzrdtuturam. Bu insanlar el baa drlr ki, slamv din yalnz kiilr aid bir msldir v qadnn qdr savadl olsa da, kiinin razl

olmadan, hr hans bir mclisd itirak edib, szdey bilmz. Guya onlar evd qalbgzlmlidirlr ki, aa onlarn dini vziflrihaqqnda n gstri verck!

kinci shv odur ki, yallar zlrini gnclrdndaha dncli hesab edirlr. dbiyyatdan birablon, riyaziyyatdan tkc bir tk, dindn bir

ne ziyartnam biln yal, ali thsilli, drindncli gnci zn tabe etmk istyir!ox vaxt yksk mqam sahibi olan alimlr

gnc nsl ehtiyatla yanar, mlayimnsihtlrl keinirlr. Amma orta savadl birdindar tndlk gstrib, gzt getmir.

Znnimc, iki mxtlif mfhum dolaq salnr.

Pullu olmaq urlu olmaq deyil! Yal olmaqdncli olmaq deyil! Hans sasla var-dvltlibir yal adam sad mktbli bir qzcazdandaha dncli hesab olunur?! Cmiyytd


14/67


tannm byk tacirlr z thsilli vladlarndandaha all qbul edilir. Demk olar ki, btnyal nsil gnc nsl bu gzl baxr. ctimai v

dini tribunalardan dananlar is, aalarnxouna glmk n z szlri il bu yanlhisslri daha da gclndirirlr: Aa hara, tlbolu hara?! Aaya deyilmir ki, Siz oxhrmtlisiniz, gzmz st yeriniz var, ammasavadnz yoxdur. Sizin clz vladnz daha yaxdnr. Dzdr ona yerimyi, danma,

namaz, dinin saslarn, dstmaz v qsl, birszl, hr eyi siz yrtmisiniz. Amma indi onunelm v biliyi sizdn stndr. Bu saylmayanvlad istniln bir mslni analiz edir, sizinbabalarnzn xbrsiz olduu tnqid isbata chdgstrir.

Ey atalar, ey analar! Bu gn Jan Pol Sartr,

Marks v Engels, Dekart, Hegel v digrmtffkirlrin srlrini oxuyan, mxtlif elmikonfranslarda itirak edn gnc nsli hanskitablarla maraqlandrmaq istyirsiniz?! slamdinini mntiqi kild, srin dilind anladacaqkitablarnz varm? Bilmlisiniz ki, sizin ehkamnsihtlriniz onlar qane etmir. Sizin yanltbliatnz nticsind bu gnclr slam dininhqartl baxmaqdadrlar. Nec olur ki, parlaqdnclri tzim gtirn bir din gnc nsliqane etmir?! Onlarn mzhb ynlmiittihamlarnn gnahkar bizik! Grn, bu nsilbizi nec ittiham edir: Ey mnim atam, eymnim anam! Sizin din v mzhb, bu adasyknmi qid v mllriniz bsbtn

faydaszdr! Sizin dininiz insan dnyadankindirir, btn diqqti lm v lmdnsonrak hyata ynldir. Mn masir v thsilli


15/67


bir gncm v lmdn qabaqk hyat mnimn maraqldr. Snin dinin is bu hyata aidbir sz deyil. Sn deyirsn ki, bu din qbir

sorusuna cavab vermk ndr. Bs bu dininqarq dnyan islah etmk n nyi var?Btn dnya od iind yanr, sn is yalnzQiyamt odunun fikrini kirsn. Mnim n isbu gn briyyti yandran od dahazabvericidir. Mn bu odu sndrck bir eyaxtarram.

Ey ata, ey ana! Mn sizin xlvti dualarnzeitdim. Siz Allah btn mqddsliklr andverrk ondan qurtulu, salamlq, xobxtlik,borclarn dnmsini, xstniz fa, ruhlarnbalanmas, Behitd vliyalarla yaxnlqistyirdiniz. Bu nec dindir ki, ona etiqad edndindar bri problemlri qoyub, yalnz z

haqqnda dnr? Mn bir xs yox, btnbriyyt nicat verck bir din sorandayam.Ey ata, ey ana! Aramzda byk frqlr var.

Snin dncndki Allah sni btnmsuliyytlrdn azad edir. Sn z Allahnayalvarmaqla btn cinaytlrin stn rtbilirsn. Snin dinindki gediatlar bizimcmiyyti xatrladr. Msln, bizd mhkmyii dn adam hakim yol axtarr. Sn zdinind d bu sulla hrkt edirsn. zAllahna inamn sni cinaytdn kindirmir.ksin, sn balanmaq n vasit tapacanamin olub istniln qanunu pozur, he bircinaytdn kinmirsn! Dinin sni gnahlardankindir bilmir. Hans ki, slam dinind bu

ilrin gnah elan edildiyi sn mlumdur!Bir szl, snin mn gstrdiyin din yolu

mni dnyada dar olduum


16/67


bdbxtiliklrdn qurtarmaq iqtidarnda deyil.Mn azad v bauca olmaq istyirm. nsanlarhiylgrlikl azadla aran kfr il, snin

hyat donduran dinin arasnda frq grmrm.BTN BALI QD V YA ALIN YAZISI

Ey ata, ey ana! Snin inandn qzav-qdrprinsipin gr, dnyada ba vern btn ilr,cinaytlr, mhariblr vvlcdn yazlb vqarsalnmazdr. Demk, n cinaytkar

cinaytdn kin bilr, n d gnahkargnahdan. Demk, bizdn asl bir i yoxdur. Bumntiql he bir cinaytkar ittiham etmkolmaz! Demk, biz ya caniliy, ya da qurbanlamcburuq (slind, bu qid ilr yox, cbrimzhblr mxsusdur). Demk, oturubalnmza yazlanlar gzlmliyik.

Ey ata, ey ana! Mn bu yolla ged bilmrm.Mnim qarmda iki yol var: vvla, mni zglcyim msul edn bir mktbtapmalyam; gr tapa bilmsm, etiqadszlav nihilizm mhkumam. Mn inanmram ki,Allah sizin dediyiniz kimidir. Nec ola bilr ki,balayan v mehriban bir varlq istdiyinied?! gr bel olsayd, xlaqdan danmaadymzdi. Sn drinliyin varmadan, Xobxtks anasnn btnind xobxtdir v bdbxt ksanasnn btnind bdbxtdir hdisini sasgtrrsn. nsaf etsn! Bu ki, btn bal birbaxdr. Bu bax btn msuliyytlrdninsan azad edir, tale mtlq kild hll olunur.gr dediklrin hqiqtdirs, n n liy

sitayi edir, Hseynin hadtin alayr, imrqzblnirsn?! gr hr ey btnd hll olursa,


17/67


imrd n gnah?! Snin bu gnk thrifolunmu qidn yalnz Yezid srf edir!

Sn, mn ehtiyaclarma cavab verck bir

din tqdim ed bilmdin. Sn, Allahn bri birdinini tkc aln yazsnda mhdudladrdn. Mnis zmn v cmiyytimin glcyini qurmaqarzusunda idim. Bu arzu mni ekzistensializmapard. Sartrn szlri daha xo gldi. O, deyir:Anasndan iflic doulmu krp dnyaempionu ola bilmzs, z gnahkardr. Gr,

dinsiz v materialist bir alim insan iradsiniharaya qaldrr! Amma mnim mzhbi vmnviyyat ata-anamn bu gnk qidsihyat donuqlua kir. Amma mn minm ki,sizin indiki slamnz bir zaman dnyan fthetmi slam deyil.

QADAALAR DN!

Ey ata, ey ana! Sn mn qadaalar diniverdin. Mn gstrdiyin yol, verdiyinmslhtlr, yrtdiyin xlaqi dyrlrin mzibu oldu: getm, baxma, dem, anlama, hissetm, yazma, oxuma! Bunlarn ki, hams yoxoldu. Amma mn iql bir yol gstrn dinistyirm. Yazlardan biri deyir: Vay o dininhalna ki, onda yox hdn ox olsun. Mnis sndn bir dn d olsun h eitmdim!

Ey ata, ey ana! Sn mqdds hesab etdiyinQurandan bu gn n anlaya bilrsn? Sn okitaba etiqadl olduun halda, mnim qdrxbrsizsn. Amma daim onu gzn, sinn,krpnin beiyin, xstnin balna srtrsn.

Evdn xanda bir ne ay oxuyub, qflafrrsn. Mgr Allah z kitabn bununnm gndrib? Amma el bir qfl almaq olar


18/67


ki, frlmmi d onu kims aa bilmz! grQuran bir ne ayni boyundan asmaqlasalaml qorumaq ndrs, bel xr ki,

xstliy qar peyvnd (vaksin) vurduranlarnsnin Quranna ehtiyaclar yoxdur!

Sn dnb al yolu il doru yolu semkvzin, yeri gldi-glmdi istixar edirsn.Amma mn snin verdiyin trbiy saysinddindar olmadm halda, Qurana bu qdr ucuzyanalmasna trfdar deyilm. Mn elm v

biliyin kmyi il qlimi i salram v qarmaxan suallara mntiqi cavab axtarram. MnQuran istixar n yox, hqiqti tapmaq noxuya bilrm. gr sn gzlrini yumubQuran arsansa, mn gzlrimi ab Quranoxumaq istyirm! Atacan, gr bir kimsmnim drsliklriml bu sayaq qeyri-ciddi rftar

ets, mnim qanm qaralar. Snin bu kitablaramnasibtin mnd bel bir tsvvr yaratd ki,bu kitab oxumaq n deyil v mn baqakitablara z tutdum.

Ey ata, ey ana! Mn sizin namaznzda he birxlaqi tsir grmrm. N dediyiniz szlrinmnasn anlayrsnz, n d ibadtinflsfsindn xbriniz var! Sizin namaznzidman hrktlrini xatrladr. gr namaz tkcidman xarakterind olacaqsa, daha hatli fizikihrktlr kompleksi tapmaq olar! Mn is hrsbh tsirli musiqi sdalar altnda dncmdsr qoyan erlr oxuyuram.

Glin hqiqti birlikd aradraq. Hamyamlumdur ki, namaz qlan xs Allahla danr.

Nec ola bilr ki, Allahla danan insan dediyiszlrin mnasn v n istdiyini baadmsin?! Sizin diqqtiniz yalnz hrflrin


19/67


dzgn tlffzn ynlib! Grsn, budnyada sizdn baqa bu qdr yalvard haldan istdiyini bilmynlr varm?! Qarnzda

dayanb siz yalvaran v n istdiyini bilmynadama nec baxarsnz? Siz ona n verrsiniz?Hmin adamn yalvarmaa adt etdiyin vyalnz qorxudan yalvardna min olsanz, onunszlrini qulaqardna vurmazsnzm?!

gr Allah bir insan onun diqqtsizliyin grxolamasa, el namazn ilk rktind

drgahndan xarar, el bir yer atar ki, dnyachnnmind axirt behiti arzulasn! Bel kiichaltd bu Lhb, arvad isHmmaltl-htb olar. gr Allah rhm ets,onu hmin yerdn buraxar v hmin xs mrboyu dyirman at tk yerind frlanar. Bir mrqaranlqda yol getdikdn sonra grr ki, x

nqtsin atb. Budurmu mminlik?!Ey ata, ey ana! Alc gzl qrb qartilrinincvlan etdiyi nc dnyada vladndan ngzlyirsn?! Vay olsun o namaz qlanlarnhalna ki, qfltddirlr. Onlar Allaha ibadtetdiklrini gman etslr d, slind,btprstlr oxayrlar. Bu btlr n brahim,n d Mhmmd (s) srindki btlrdir.

Mgr oruc am il naharn vaxtndyimkdn ibartdir?! gr orucun mahiyytitkc bundan ibartdirs, mn hkimlmslhtlib, daha mnasib rejim tutaram! Snis md yarasndan ziyyt kdiyin haldaoruc tutur, zn thlky atrdn. Mqddssaydn ramazan aynda snd aclqdan baqa

bir dyiiklik grmdim. Tutduun oruc sninqid v rftarndak nqsanlar aradan qaldrabilmdi.


20/67


HCC

Ey ata, ey ana! Sizinl Hcc getdim v o

mqdds mkanda hr bir hrktiniz ahidoldum. Sizin iiniz Hcc proqramna klm-klm ml etmkdn ibart oldu. Qiyamtshnsini xatrladan bu misilsiz anlarda sniyalnz bir ey narahat edirdi: Birinci hansayam atmalyam?.

Msum hli-beyt vliyalarnn uyuduuMdiny getdik. Sn prsti edib, ziyartnamoxuduun, bu insanlarn mqdds amallarndanxbrdarsanm?!

Sonra Peymbr mscidindn azan sdalarucald. El dndm ki, bu azan ssi sninqlbind ilkin slam xatirlrini oyadacaq vdnya mslmanlar il iyin-iyin dayanbnamaz qlmaa hvslncksn. Kasb, varl,

a, qara, rb, trk, hind, fqan, yuqoslav, birszl - azan ssini eitmi hr bir mslmanmscid axb sralara dzlrlr. Sanki lvanbir drya dalalanrd. Bu drya mscididoldurub Mdin klrini brd. Bu zamann grdm? Mnim ata-anam v onlar kimi birne mslman bu crglrin arasndan srtl

bayra qar! Sbbini soruuram. Deyirlr ki,bizim hoteld mxsus pinamazmz var, onaiqtida edcyik!

ndi bu crgd dzlnlr siz hans gzlbaxmaldrlar?! Sizin Hcc hans mqsdlgldiyiniz onlarda bh dourur. nki sizinhrktlrinizd ixtilaf lamtlri var!

Hcc mllrinin ruhunu bir knara qoyubmllrd vasvaslq gstrmk hans mntiqsr?! Amandr, tvaf zaman sol iyninKbdn dnmsin! gr bir barmaq shv olsa,


21/67


hr ey batil olacaq! Htta bzi kiilr zxanmlarnn iynindn tutub, Kby trfistiqamtlndirirlr. O qdr xrdala varrsnz

ki, sanki Hcc protexniki bir msldir v kiikbir shv partlaya sbb ola bilr. Allahaynlsi diqqt gr nlr ynlir!

Daim sualm bu oldu ki, nec? Bir df dolsun n n? sorumadn.

Ey Hcc zaman fikri iynind qalan ata!Xbrin varm ki, sndn azca aral bir

mmlktd yhudilr snin qid qardalarnnevlrin girir, namuslarna tcavz edir, evlrinipartladrlar. Sn is he son xbrlrl dmaraqlanmrsan!

Snin bhanlrin budur: Biz n edk ax? Hrks zn xilas etmlidir! zn islah et! Biz nbilirik beynlxalq siyast ndir? Kim bilir ki,

snni flstinlilr pisdir, yoxsa yhudilr? Gr,rb filmlrind hans xlaqszlqlar var!Czalardr, qoy ksinlr! Onlar i deyil!

Hcc karvanndaklardan birinin adyal yoxaxmd. Bu xs rfatda itirdiyi adyal birnfrin lind grb tanyr. Hmin xs adyalnhaiysindki tikilri skrm. Bli, richtdn ehram, yni Hcc mxsus paltardatiki olmamaldr. Bel bir etiqad insan dhtgtirir. Bir trfdn baqasnn maln gtrr(ourlayr demy dilim glmir), digr trfdnis ri vzifsin ml edir! Bu insan qiyamtshnsini xatrladan rfat lnd d zyriliyindn qalmr!

Dey bilrsn ki, bu istisna haldr. Amma mn

baqa shnlr d ahid olmuam. Msln, Sfav Mrv dalar arasnda sy, yni tynzaman iki nfrin Hacrin xatirsini yad etmkvzin, shbt etdiyini grdm:


22/67


- Hac filan ks, bu gn tz bir ey yrndim.- N yrndin?- Bzi mslmanlar nisa tvaf (Hccd bir dini

ayin) etmirmi. Ax nisa tvaf etmynin Hccinaqisdir v Hccdn sonra z xanm onaharamdr. Baa ddn n demk istyirm hac?

- Hac, baa ddm. hsn snin diqqtin!Yni ki, bu adamlarn hams

Amma bir mddt yoldalq etdiyim hkimzvvar deyirdi: lk df hiss etdim ki, Hccd

nec byk hikmt varm. slam dyrlrindbel bir drin flsf olduu alma glmzdi.Bli, bu diqqtli insan hr bir mlin mahiyyti

il maraqlanr v mnvi qida alrd. O, mnimlyana gedir, drin hisslr qaplaraq Hcc aidkitab oxuyurdu. Qfildn tccb iind mndnsorudu: Burada bir ey yazlb, anlamadm.

Yazlb ki, drdnc sy (gedi) zaman Sfann

drdnc pillsind dayanb bu duan oxuyan varlolar!.

Ruhi gzlliklri dyrlndirn, ilahi eqhaqqnda dnn gnc ziyalnn bel bir mslil rastlamas mni narahat etdi. Zvvaryoldama dedim ki, bu dinin yox, kitab trtibednlrin fikridir v srtl ondan uzaqladm.

Mn demirm ki, bu qbil gstrilr dzgndeyil. Amma mhz Hccd, insan ruhunun brahimdinindn, smayl qurbanlndan, Hacr syindnvq gldiyi bir vaxt uyun hisslrihycanlandrman yeridirmi?!

Ey mllif, sn grdyn i gr pul almrsan?Mgr pul qazanmaq n baqa yol yoxdur?!Pullu olmaq n hkmn Sfa dann drdnc

pillsind dayanb dua oxumaq lazmdr?! Xbrinvarm ki, Sfa v Mrv aras yol artq qumluqshra yox, masir dbli, kondisionerl soyudulanbir dhlizdir? Bilirsnmi ki, brahim dvrndki


23/67


drdnc pillni tapmaq bu gn mkl evrilib?Sn insanlara vd edirsn ki, dua oxumaqladmni susdurmaq, varlanmaq, fa tapmaq

olar. Camaat da el znn edir ki, snin dediklrindinin buyuruqlardr. Ona gr d dualar qbulolmayanda sndn yox, dindn, Kbdn,Qurandan z dndrirlr!

Ey ata, ey ana! Siz gah Peymbr (s) buyurubki, fqirlik fxrdir deyrk fqirliy z tutursunuz,gah da dua v ziyartnam oxuyub Allahdan v

imamlardan var-dvlt istyirsiniz. Sizingznzn qabanda mmlktinizin var-dvltiqrb danr. Siz is z srvtinizi qorumaqvzin deyirsiniz: Dnya nemti axirtdnbinsib kafirlrindir. Bir vaxt biz hsrtl baxarv yediklrini qaytararlar. Qoy aparsnlar!

Amma dindar olmadm halda, millisrvtimizin dmn trfindn dadlmasnn

leyhinym. nki xalqmn varlanma yolunu busrvtin qorunmasnda grrm. qtisadiyyatinkiaf etdirmk n elmi-texniki trqqiy,dzgn iqtisadi siyast ehtiyac var. Vaxtn duaoxumaqla keirn siz cahil mslmanlarnhesabna kafirlr inkiaf edrk, planetinnemtlrin sahib durub!

Ey ata, ey ana! Sn hr zaman Krbla vaqisinixatrlayaraq alayrsan. Mn sndn bu hadishaqqnda soruduqda suallarm cavabsz qalr vmlum olur ki, sn hmin hadisninmahiyytindn xbrsizsn.

Mn Hseynin () qtl yetirilmsinin sbbinisoruuram. Sn cavab verirsn ki, Hseyn ()zn mmt fda etdi. Ax bu szlr

xaprstlrin sa () haqqnda dediyi szlrdir.Onlar bu qidddirlr ki, sa zn qurbanvermkl Adm vladnn gnahlar sbbindn


24/67


balanm Behit qapsn ad. Snin szlrin budeyilnlr ox oxayr!

Bel xr ki, hyatn, ailsini zlm qlncnn

altna verib, hadt yetn Hseyn () snin vmnim dnyam xobxt etmk niyytindolmayb?! Mgr Hseynin () mqsdi insanlarmcbur beyt v zlm qar qiyama qaldrmaqdeyildi? Yoxsa Hseynin () azadlq v ictimaidaltin brpas kimi niyytlri olmayb? Sizindediklrinizdn bel xr ki, Krbla vaqisinin

mqsdi biz alamaqla balanma yoluamaqdr v bu hadisnin dnya ilrin he birdxli yoxdur.

Sizin bu baxnz dnya ilrind dini tsirsiztantdrr. Mn is z ideallar il dnyan bu gnkar problemlrdn xilas ed bilck qhrmansorandayam.

Sizin mn verdiyiniz Krbla facisindn

danan qaln kitab oxudum. Mn dnyada bavermi ksr inqilablar, elc d byk Fransainqilab haqqnda oxumuam. Amma siz verdiyinizkitabn Krbla vaqisinin nticlri haqqndaizahatlar mni qane etmdi. Guya, bu hadisninmnvi nticsi odur ki, Hseyn zadarlqednlrin say milyonlara atr. Hadisnin ikinci,iqtisadi nticsi is btn qrb iqtisadlarnheyrt gtir bilr. Sizin kitabn mllifi yazr:Dnyann mxtlif yerlrindn Krblaya axanzvvarlar zlri il bir qdr yerli istehsal mhsulugtrb, orada satr v bir miqdar sovqat albvtnlrin gtirirlr. Bu gedil Krbla illkmiz arasnda ticari mbadil yaranr v bumbadil lkmizin iqtisadiyyatna msbt tsir

gstrir.lahi, nec d dar bax! slind, bu iqtisadi

dvriyy pulsuz iranllarn z il pul vzigtrdy az sayda xalalardan v bu xalalarn


25/67


puluna Krbla v Ncfdn alnan mhr vtsbehdn ibartdir. Uyun mbadilnin miqdarkiik bir yapon irktinin gstricilrindn ox-ox

aadr. Mllifin hans iqtisadi nailiyytdndand mmma olaraq qalr.

Mllifin aradrmalarndan bel xr ki,lkmizin mhr v tsbeh sardan qrbi geridqoymas Krbla hadissinin uurlu nticsidir.Dht!

Br tarixinin n hmiyytli hadissi haqqnda

oxuduum son kitabn sviyysi mlum oldu. Busrlri oxumaqla Hseyn haqqnda ciddidnmk olarm?! Mn din alimi deyilm ki, dinihqiqtlri aradrb z xara bilm. Mhndisin,hkimin, iqtisadiyyatnn, mllimin z ii var vonlar dini bu sayaq sviyysiz kitablardanyrnirlr. Bu kitablar yazanlar rsmi dintbliatlardrlar. Onlarn yazd kitablar

qtiyyn tnqid olunmur. Bs, bdbxt ziyalhqiqi slam hans mnblrdn yrnsin?! grsizin etimad etdiyiniz bir kitabdak sassziddialara cavab vern taplmrsa, kim z tutaq?!

Ey mnim tbliat atam! Sizin nPeymbrdn (s) v lidn () byk birxsiyyt varm? Bu iki xs o qdr zmtlidirki, htta slama qidsi olmayanlar da bu zmtietiraf edirlr. Amma sizin hmin insanlara tqdimetdiyiniz rvayt baxn:

Peymbr (s) mrnn son gnlrindhamdan xlvt linin evin daxil oldu. O, bu sonsaatlarnda liy byk bir sirr amal idi (buszlri oxuyanlar, iki zmtli xs arasndaksirr mnasibtd maraq bryr; amma grn bu

sirr ndn ibart imi). Peymbr (s) liy () ikisifari etdi: Ya li, mn can verrkn canmazmdan xanda onu tut v zn k... (ikincisifarii xatrlamasaq daha yax olar).


26/67


Bli, bu imi byk sirr! Qrb z dyrsizadamndan xsiyyt dzldir, siz is Peymbr(s) xsiyytini bu qdr kiildirsiniz. Ax niy mni

elm, flsf, dbiyyat, snt ardnca getmyqoymursan?!

Mn byk Fransa inqilab haqqnda Eq vlm oyunu kitabn v digr inqilablar haqqndasasl elmi srlr oxumuam. Bu mtalilrdnsonra zmtli Krbla hadissini, slind, kiildnkitablarla maraqlana bilmirm. Sn deyirsn ki,

filan azdrc kitab oxuma, filan azn xsinszn qulaq asma, filan azdrc yer getm. Mnsn ba st dey bilmirm. Birdflik bil ki,snin bugnk sviyyd tqdim olunan dininmnim ehtiyaclarm dmir!

Sn tvssl, yni hli-beyt z tutmaqlaonlar Allah yannda fati etmy oxhmiyyt verirsn. Bir df mn dedin ki,

mniml filan mclis gedk, ziyal bir xs hbtedck. Mn d razladm. Hmin xs z shbtizaman dedi: Fsadcl bir adam bir nesinildrmd. Bir alimdn soruur ki, mn zgnahlarm hr hans bir yolla yuya bilrmmi?Alim deyir ki, yox, olmaz. Qatil drhal hmin alimid ldrr. Sonra baqa bir alimin yanna gedir.Msbt bir cavab ala bilmyib, onu da ldrr. Buqayda il 99 alim ldrn qatil 100-c alim ztutur. vvlki alimlrin taleyindn xbrdar olanalim arsizlikdn qatil deyir: Yuxar knddsaleh insanlar yaayr. Get o knd v onlar duaednd sn d onlara qatl. Allah onlaramrhmtini nazil edrkn, sn d z-znbalanacaqsan.

Doxsan doqquz nfri qtl yetirn yzncnburaxb, z tutur hmin knd. Amma yolunortasnda qatili cl yaxalayr Axam bu qatiliyuxuda grn olur. Soruur ki, nec oldu Behit


27/67


ddn? Qatil deyir: zab v rhmt mlklrigldilr v mnim barmd mbahisybaladlar. Axr qrara gldilr ki, mnim ldym

yerdn yuxar v aa kndlr qdr olanmsafni lsnlr. gr ldym yer yuxarknd yaxn olsa Behit, aa knd yaxn olsaChnnm aparlm. ldlr v grdlr ki,ldym yer salehlrin kndin iki barmaqyaxndr. Buna gr d btn gnahlarm vdoxsan doqquz alimin qann baladlar!.

Ey ana! Sn z gnc qzn dini bir mclisaparmdn. Bu mclisdki natiq Krblahadissinin azadlq mktbi olduunu sbutetmy alr v bu mktbdn faydalanmamzn n etmli olduumuz bard shbt edirdi:

Bir aura gn kibrit tapa bilmyn ox xlaqszbir qadn qonudan kibrit almaa gedir. Hminevd rvz deyilirmi. xlaqsz qadn snmkd

olan oca frmy balayr. Ocan kl gzndolduu n gzlri yaarr.

Bir vaxt bu qadn dnyasn dyiir. Onu yuxudagrn baqa bir xs tccblnir ki, nec olub buqadn Behit db? Qadn bana glnlridanr v nhayt, mlum olur ki, ocaq frdyzaman gzndn gln ya damcsna gr hminevd nin rvz oxunan Hseyn () ona fatverib!

Ey ata, ey ana! Bel cfngiyatlar mnimdindn uzaqlamama sbb oldu. Hmin gecnatiqin xlaqsz qadn haqqnda dand hekaytqlbimdki son sevgi balarn qrd. Mn o natiqindinindn qadm. ndi d hrkm at kimidayanmram, siz d asta-asta dalmca glirsiniz.

Siz bu at zorla yynlmk fikrindsiniz. Sizin bufikrinizi duyduumdan, srtimi artrram.

Ey ata, ey ana! Sn z qzna geyinmk,bznmk v digr ilrd o qdr olmazlar


28/67


ykldin ki, onun tsvvrnd qadna azadlqvermi bir dini qadaalar kompleksin evirdin.Dini mclislrd htta natiqi grmyi d ona

qadaan etdin. Savadsz kiilr istdiyini etdiyihalda, elmli v thsilli qadnlar z fikrini demyimkan tapmad. Onlar hicabl olduqlar halda, ikincibir hicaba salnrlar. Bu gn slama maraq gstribhr hans bir hqiqti yrnmk istyn modernxanm sizin mclis yaxnlaa bilmir. grtsadfn onun sann bir ne tk grns,

onun nvanna nlr demzsiniz?!Siz dininizin ad il bzn n kiik shvibalamr, bzn is dnya arlnda gnaholan xlaqsz qadna mrhmt gstrirsiniz.Btn deyilnlrin zahirin baxrsnz. Peymbrbir salavat gndrmkl bir mr gnah ykndnazad olmaq fikrindsiniz!

Ey ata, ey ana! Sn mn linin yalnz

catindn v Zlfqarndan dandn. Amma bugn bizi dmndn qoruyacaq Zlfqar yoxdur.Bu gn yhudilr Xeybrd yox, Flstind tyanedir. Sn linin () arpa ryi yemyindndanr, bununla da xalqda fqirliy rbtoyadrsan. Sn linin () jdahan ldrmyindndanrsan. Bir szl, sizin dandqlarnz lini ()yalnz bir phlvan kimi tantdrr. Sanki li ()bizim ran phlvan Rstmin oxardr. Bir dfolsun bel linin () elm v biliyindn bir szeitmdim. Ax sad bir phlvan zm necrhbr seydim?! Mn fsanvi yox, hqiqi birrhbr istyirm. Sn onun n thlkli bir vaxtdacanndan kerk, Peymbrin (s) yerindyatmas il fxr edirsn. Mn bilirm ki, li ()

mr boyu lmn istiqbalnda olub. El bu gn dcann din yolunda fda ednlr var! Sn mnlinin () baqa xsusiyytlri haqqnda n deybilrsn? He n!


29/67


Dediklrin mni qane etmir. Bs linin ()mktbi? Bs linin () dnyaya bax? Bs lininbyk ruhu? hli-beyt ardcllar z bilik v

tqvalar il dnyan rbtlndirmli olduqlarhalda, cfng xurafatlarla z xalqn ilikdnbezdirirlr. Sn Fatimni () z qzna daimalamaqla mul olan bir qadn kimi tandrsan.Guya Fatim mmtin yox, yalnz znn v rininitirilmi haqlarna gr qiyama qalxbm. Guya,Fatimnin () Fdk ban geri almaqdan baqa

mqsdi yoxmu. Sn Fatim () haqqnda bundanbaqa n demisn?!Sn z qzna tqdim etdiyin Zeynb () Aura

gn hidlr stnd nal kib alayan birqadndr. Bs auradan sonra xanm Zeynbin ()bana nlr gldi? Ax Zeynbi () ideala evirn,slind, onun Auradan sonrak faliyytidir. Bubard sn n bilirsn? Snin n Zeynb ()

yalnz z qardann msibtin alayan birbacdr. Demk, sn Zeynbi tanmrsan! nkisnin sevdiyin kitablarda Zeynb ()xsiyytindki sas alarlar aqlanmayb. Yalnzsnin v mnim lim atmayan bzi kitablarda bubard mlumat verilib. Snin tbliindkiZeynb is bizim dnyamz n maraql olabilmz. Snin tbliin dnyadan l kib, yalnzaxirt bard dnmy arr!

Snin mzhbind li () vilaytindndanlr. Siz linin () Allah il xsusilaqlrindn, li () mhbbtinin gnahyuyan kimyvi tsirindn danrsnz. Amma bugn briyyt, onu bugnk arvziyytindn xaracaq gcd olan bir ideal

grkdir. Tarix hakim olmu daltsiz cariqanunlar nec aradan qaldraq? Sual budur!


30/67


Ey ata, ey ana! Sn mn imamti yrtdin vdedin ki, Peymbrin (s) zndn sonra on ikicaniini var. Sual verirm: imamt qidsinin

bugnk briyyt n faydas var? Nec olabilr ki, adi tarixi xsiyytin dnclri bugnmz tsir etsin, amma ilahi xsiyytmalik insanlarn qidsi tarixd qapanb qalsn?!Sn yalnz zbrldiyin bu sz tkrarlayrsan ki,hakimiyyt onlarn yox, bunlarn idi.

Sn imamlar qeyri-adi varlq kimi tantdrrsan:

Onlar ali insanlar yox, insandan ali varlqlardr.Demk, bu xsiyytlr, yalnz axirt zabndanqurtulu n faydaldr. Biz bu gn daltli rhbraxtarr, z insani haqlarmz qorumaq istyirik. Buyolda gerk ideallardan ehtiyacsz deyilik. Sninis imamtin sra il dzlm on iki addanibartdir!

Ey ata, ey ana! Sn mnz taleyini qurmaq

istyn gnc nsl z mllrinl vmrasimlrinl n ver bilirsn? He n! El onagr d biz axtarda olan gnclr sizdnuzaqlab, diqqtimizi clb etmi filosoflar videologiyalar arxasnca getdik.

Ey ata, ey ana! Mn hqiqti axtarmaqdadavam edirm. Mn z dnyam daltsizlikmngnsindn xilas etmk istyirm. Sninbugnk hyatn v qidn mnim istklrimidorultmur. Sn kasbl stn tutur v yalnzkasblar Allaha yaxn hesab edirsn. Bel xr ki,dnya halisinin ksriyytini tkil edn aclaronlar bu gn qoymu istismar tbqytkkr etmlidirlr! Demk, dnyan bizzindana dndrnlr olmasayd, Behit zn

hsrt qalasydq!Ey ata, ey ana! Din ad il evd hbs edib,

thsildn, dnya sadtindn mhrum etdiyin qzsni balamayacaq! Sn o qz mhbus etmkl,


31/67


onun qlbinin ovuna xm dmn yol amsan.Bu qz ya dmn pnah aparmal, ya da sningnsiz dnyanda mrn baa vurmaldr.

BURA QDR DEYLNLR V BUNDANSONRA

Bura qdr mn, slamdan uzaqlab qrbmdniyytin z tutmu v z insanixsiyytini tanya bilmyn gnc bir nslinnmayndsi kimi dandm. Mn hmin nsil il

hmfikir deyilm. Sadc, onlarn narazlqlarnmsuliyyt dayan mzhb nmayndlrinatdrdm. Hmin mzhbi cmiyyt mnimzhbi xs kimi deyil, htta bir bla tanyr.Mn is bu mslni sizin mhakimnizverirm.

ndi is, dini gerilik sbbi biln mnim ziyaltbqmdki dinsizlr tam msuliyytl byanedirm: slam sizin dndynz kimi deyil!

Mnim slam dinin ballmn elmi saslarvar. Dindn n maddi xeyrim var, n d dinibaxlarm mn ictimai mvqe verib. ksin,mn dini etiqadma gr hr eyi itirmim.Mn slam hqiqt bilrk ona inanmam.

Ey ziyal! Snin arlarnla razyam. Mnim d

istyim budur ki, zlmn kkn ksk, insanhaqlarn tmin edk. el buna gr d tamsmimiyyt v inamla el bir din z tutmuamki, bu din fqirliyi (yoxsulluu) v tbqziddiyytlrini aradan qaldrmaa, insanlaraazadlq vermy, dnya hyatmziqlandrmaa, cmiyytd dalti brpa

etmy qadirdir!Yaxnlarmdan biri i mzhbin olanmnasibtimi tmnnal dnrk dedi:Dediklrin hqiqtdir, yoxsa bir xeyrin var?.


32/67


Hans ki, mnim mzhbi mbarizlrdki itkimv qazancm hamya mlumdur. Mn ictimainfuzumu, ziyallm, gncliyimi, rahatlm,

bir szl - hr eyimi qidm yolunda qurbanvermim. vzind hm ziyaldan, hm diman hlindn thmt almam. Pemandeyilm; nki qidm sadiq qalmam. grn ziyal, n d iman hlini tnqid etmsydim,gnm daha xo kerdi. Mnim mvqeyimihm ziyal, hm d dindar daltsiz

qiymtlndirir. Mniml iyin-iyin durmuziyal el dnr ki, arxamda hanssa dindar birqvv dayanb.

Ey ziyal! Ziyal mhitind slam tblietdiyim gr mni arxal bilmyin tamsasszdr! Ax, sn hmin tbqnin mn olanmnasibtindn xbrdarsan.

Bir daha byan edirm: Mni slama balayanbtn varlmla inandm hqiqtdir. Msihikeilrin kafir hesab etdiklri tannmmtfkkir Ernest Renan yazr: slam sl insandinidir. Mn i mzhbind hqiqi slamdanfrqli lavlrin olduuna inanmram!nanmram ki, slamn , iliyin is be etiqadsas ola. Bli, ilik hqiqi slam anlamayoludur. Nec anlama? slam dinininmtrqqiliyini, despotizm, irqiliy,tbqiliy zidd olduunu anlamaq! Allahtrfindn gndrilmi btn dinlr thriflrmruz qalmdr. slam dinini uyun thriflrdnqoruyan mhz i mktbi olmudur!Peymbr (s) snntini tcavzlrdn qoruya

biln yegan mzhb ilikdir! ilik slamnbrahim dininin sas hdfi olan dalt vimamti bnvr prinsiplrindn qrar


33/67


vermidir. Yni ictimai dalt v hqiqirhbrlik!

Mn nnvi ilik keikisi deyilm v

ziyallarn mtrqqi arzular il razlaram. Mnkemi dinlri v slam, elc d, brtarixind mvcud olmu ideologiyalar drindnaradraraq bu qnat glmim ki, nmtrqqi yol slamn i mktbin mxsusdur!

Ey ziyal! Bir anlq tssb knara qoy vsediyin ideologiyada dalt v rhbrlik

prinsiplrini szgcdn keir. str dialektikmaterializm, istr ekzistensializm, istrhumanizm - btn yollarn dalti istismar vzlm, imamti is hakimiyytsizlikdnibartdir. Kimi tbq mbarizsi aparr, kimi dhakimiyyt!

ilik is, snin dndyn kimi,

alamaqdan ibart deyil. Btn iqldnclrin axtard hqiqi ictimai dalt vhqiqi hakimiyyt mhz i mktbinin daltv imamt prinsiplrind mvcuddur.

Ey ziyal! Mgr, sn z cmiyytin vbriyyt n bu hqiqtlri axtarmrsanm?

ilik bu iki sas zrind qurulub. Amma bugn hmin saslarn yalnz ad qalb. Dnya hyatxobxtliyimizin bu iki prinsipini hrktdn salanfrldaqlar, htta bu prinsiplrin adn dyiibbaqa terminlr iltsydilr d, mn dnyayamracit edib deyrdim ki, iliyin sas dalt vimamtdir. Bdbxtilik ondadr ki, hminsaslarn adn qoruyub, mahiyytini dyidilr!Min il cihad, eq, mqavimt v ikncdn,

rblrin v monqollarn dzlmz sartindnsonra mhrum i toplumunun lind qalan, yalnzaxirt aid olan li mhbbti oldu.


34/67


Hr eyi dyidilr. Mahiyyti dyin, yalnzzahiri qalan dyrlr qsbkar hakimlrinmnafelrin uyunladrld. Btn mzhbi

gerkliklr ruhdan mhrum edildi. lahi dyrlrslama zidd xurafatlarla vz olundu.

Tvhid, Quran, Hcc, dalt, imamt, mad,fat, tvssl kimi tsirli mfhumlar sstkil salnd.

Ey mnim azadlqsevr ziyal bacm vqardam! Bu gn sn slam v ilik adnda

tqdim olunanlar, cahil dost v qrzli dmnlind eybcrldirilmi mfhumlardr. Bu gnsnin grdyn slam v ilik sl slam v ilikdeyil. Briyyt sadt yolunun gstricisiolan bu raqlarn stn qara prd kilib.Snin bu gn grdyn inkar etmy haqqnvar! Amma bilmlisn ki, snin axtardn

hqiqt el bu qara prdnin altndadr!Ey ziyal bacm v qardam! Sn dindnbezmi halda deyirsn ki, briyytisstldirn, ictimai msuliyytdnuzaqladran bu gn grdyn dininyaradcsdr. Mn tam msuliyytl byanedirm ki, slamn Allah - cihad v trqqiAllahdr.

Tvhid tkc o demk deyil ki, Allah birdir vriki yoxdur. Tvhid ictimai hyatn btnsahlrini hat edn dnya grdr. Tvhidbtn tbqlrin, irqlrin, milltlrin,qbillrin vhdtinin sasdr.

Tvhid frdi tfkkrlrdn qaynaqlananparalanmalar inkar edir. slam Allah elm v

agahl, msuliyyt v cihad, azadlq vvzifni, trqqi v dalti sevir. nsan bykyaradann mantdar, ruhunun daycs, yer


35/67


zndki caniinidir. Allahn btn mlklriinsana (Adm ()) scd etmilr!

i mzhbin gr, Allah daltlidir v btn

yaran dalt sasnda nizamlanmdr. YaranAllahn, yaran nizam is Allah iradsinintcllasdr. Cmiyyt yaran mexanizminin birhisssi kimi nizaml olmal, Allahn iradsin ziddgetmmlidir. Demli, Allah daltlidirprinsipini irli srn i mzhbi ictimai daltizruri hesab edir. Ey dini dnya n khnlmi

hesab edn ziyal, grrsnmi iliyin sasprinsipini?! i n ictimai dalt etiqadn ilkinsaslarndandr.

Hans ideologiyann ardcllar tarix boyu ardclkild despotizmin qurban olub? Yalnz ilrardcl olaraq zalmlar trfindn tqib edilib.nki mhz onlar he zaman zlm v daltsizlikl

barmamlar. Cmiyytd btn mxaliflr rahatyaad halda zlml barmayan ilr tqibolunub.

Ey bac, ey qarda! Hqiqi slam briyytrhbrlik n yalnz msum insanlar layiqbilir. slam Peymbr (s) caniinlik iddiasndaolan zlm xilaftini inkar edir!

slam dini fqirliyi kfr yaxn hesab edir.

Peymbrin (s) elm emsindn faydalananbuzr (r) deyir: Fqirlik evin bir qapsndandaxil olanda, din o biri qapdan xaric olur.Hzrt li () z vladna bel vsiyyt edir:Olum, yoxsulluqdan Allaha pnah apar.

Yoxsulluq dini naqis edir, al ktldirir, nifrtv dmnilik yaradr.

Demk, bizim mzhb bu gn bir oxlarnniddiasnn ziddin olaraq, yoxsulluun


36/67


mdafiisi v tbliisi deyil. slam rifah vqdrt trfdardr!

Btn ideologiyalar ideal axtarnda ikn,

ilahlr v btlr uydurduqlar zaman, mnimmzhbimd li () kimi gerk bir idealn surticanlanr. Ey ziyal! li () snin tandn lideyil. Hqiqi li hakim olduu vaxt vfalshabsi Osman ibn Hneyfi hmin Osmann zqulundan frqlndirmir. Hm aa, hm d quleyni qdr - dirhm maa alr. slamdak

hqiqi li beldir! O, Allah qarsnda duazaman yarpaq tk sir, cihad meydanndaimk tk axr, cmiyytd daltsizliklmbariz aparr. Snin zlm qarsnda aciztsvvr etdiyin li () drd min xurafat, cahilxsi bir dfy qlncdan keirir. z bu haqdadeyir: Fitn zlmti hamn brdkdn sonra

mn onun (fitnnin) gzn xartdm. Bu iigrmy kimsnin crti atmazd!. Cmiyytnadan mhakim yrtdkd bel, ona qarxmaq ox tin olur. ndi tsvvr edin ki, drdmin nfr dua oxuyub gec ibadti edn nadanabid, dmn hiyllrin uyaraq haqqnqarsnda dura. Bu insanlara he bir nsihtyetmir v xstlik xrng kimi mslmanlarnhyatnda qol-budaq atr. Onlarda qrz olmasada ursuzluq var. Bu ursuzluq isktlvilrk, ictimai blaya evrilir

li () n haqq n gcdr, n d hkumt.li () haqq dedikd xalqn haqqn nzrdtutur. Ona gr d deyirdi: - Mnimhkumtimd insanlar brabrdir. Ey Malik,

mslmanlar imanda, qeyri-mslmanlar isinsanlqda sninl qardadrlar!


37/67


Bli, mnim islamm yalnz llrin karna glnslam deyil! Bu din i mcahidi buzrin dinidir.slam tmllrind sdaqtli buzr yalnz kfr il

yox, elc d mnftprstlr v Quran nairiil d dyrd. buzr ictimai daltinmdafisin qalxaraq, l kapital toplayanlarlambariz aparrd. buzrin arna bax: Eyiman gtirnlr! Yhudi alimlr v rahiblrinoxu insanlarn mallarn haqszlqla yeyir,onlar Allahn yolundan dndrirlr. Ey Allah!

Qzl-gm yb, onu Allah yolundaxrclmynlri iddtli bir zablamjdl.1 Osman is bu ay baqa dinlraiddir deyirdi. buzrin is daha mntiqli sasvard. O, deyirdi: Aynin baqalarna aid olmasndn bilinir?! Aynin vvlind mracit edilnyhudilr d kitab hlidir. Aynin axr hkm ishamya aiddir. str mslman olsun, istr kafir,

istr mvhhid, istr mrik - hr ks qzl-gmtoplasa!.

buzr sl islamnas v sl mcahid idi. OQuran v riti qartilik n alt etmi birrejiml mbarizd canndan kedi. O, canndankedi ki, sn v mn ziyal hqiqti anlayaq.buzr z hadti il tarix yazd ki, slam

istismar v yoxsulluq dini deyil!Ey ziyal bac v qarda! Snin msxretdiyin Hcc xurafat bir insann hccidir.Hqiqi Hcc is briyytin hr il Allahqarsnda z vdini tzlmsidir. Bs hanvd? Bir zaman brahim () tvhid bayranqaldraraq, irk v chaltl mbarizy qalxd.Cmiyyt qdm qoymu v hr bir nsilmqdds Kb evind vd verir ki, brahim() yolunu davam etdirsin.1Tvb sursi, ay: 34.


38/67


Dey bilrsiniz ki, btlr o zaman sndrld vbu gn irkl mbariz yersizdir. Yox, zizlrim!Bu gnk btlr daha amansz v daha

qvvtlidirlr.brahim tarixi yox, ilahi bir xsiyytdir.

brahimdn () sonrak btn peymbrlronun yolunun davamlardr. Demk, bu yolsrimizdn keib mchul glcy uzanan ndoru yoldur. Bu gn dnyan caynana alm,sadc masirlik qiyafsind x edn

btprstlik, brahimin () dvrndkibtprstlikdn qat-qat thlklidir.Hcc - n zmtli mumbri nmayidir.

Bu vzifnin icrasna gc atan hr bir insann btn irsi v sosial frqlri knara atbynin kfn geymk, bu zmtli shny daxilolmaq zruridir. Bu shnd hr bir ziyarti,

sanki brahimin () cihadn tkrarlayr. O, Hccmrasiminin qaydalarna ml etmkl Hacrin(), smailin (), brahimin () xatirsini yad edir.

Hcc - insanlarn brabrliyini, milltlrin vtbqlrin birliyini, tvhid tvafnn, cihadsyinin, eq mnzilin yetimyin, smailqurbannn bayramdr. Hcc - hr bir frdin,tarixin, cmiyytin v xsin l eytanzrind brahim qlbsinin bayramdr. Hccinsl mehvri insanlarn qiblsidir. Tvafn mrkznqtsi, yni insann hyatdak faliyytlrininmrkzi Hacrin mzardr.

Bli, brahiml yana addmlam knizin dmllri, brahimin mllri tk, milyonlarlainsan trfindn tkrarlanr. Bli, Allaha z

tutmam hr bir ey mhv olacaqdr. Allahbriyytin salehlri arasndan bir sgr seibonun mzarn z evinin tyind qrar verir. Bu


39/67


sgr kimdir? O, qadn alaq bilib ona hqartlbaxan bir qidnin mxalifidir. Allah vliyalararasndan qadn tsadfn semmidir.

Rbbimiz btn briyyt, htta bykpeymbrlrin bu mrkzin tvafn mr edir.Bli, bu Hccin hr bir mli ilahi drs, hikmt,islahdr. Mhz bu mrasimd mslmanlar bir-birlrini daha drindn tanyr v ilahi vhdtpeyman balayrlar.

Grn, hmin zmtli mrasim n vziyyt

gtirildi! Kimlr z tutdu Kby? Btnmrn gnah iind yaayb lmqaba xaltoplamaq istynlr! Bzi ziyartilrd frdixlaqi keyfiyytlr var, inkar etmirm. Ammahqiqi Hccin brqrar olduu dnyada Hseynamallar yerd qalmaz, sionizm dnyayameydan oxumaz, yoxsulluq v istismar slamn

barn paralamaz. Min yz il bundan vvlimam Musa ibn Cfr () buyurmudur: Noxdur hay-ky salan, n azdr haclar!.

Hccdn qaydanlara baxb onlarda Hccinsrlrini grmk istdin. Mlum oldu ki, buinsanlarda he bir dyiiklik ba vermyib. Adixyantkarlar indi hac ad il xyantlrinidavam etdirir! Onlarn Hccdn gtirdiyi, yalnzznbil dolu sovqat olub.

Bli, limizdki Quran zahirn thrifolunmam bir kitabdr. Bu kitab hm cahillrinv cinaytkarlarn lind vasity evrilir, hmd mtlq hqiqt aparan yolu gstrir. Bukitab shrann vhi rbini 25 il rzindbriyytin taleyin tsir ed bilck qdrt

v mdniyyt atdrr.Quran Allah ad il balayb, xalq klmsi il

bitir. Bu kitabn 70-dn ox sursinin ad insanla,


40/67


30 sursinin ad digr maddi varlqlarla, yalnziki surnin ad ibadtl baldr. Quran cahillrinv dmnlrin tqdim etdiyi kimi, yalnz llr

aid kitab deyil. Quran sl hyat, cihad vtrqqi kitabdr!

Bu gn Quran (bir qism agah xs istisnaolmaqla) thsilsiz insanlarn linddir. Bu insanyazb oxuma bacarmad halda, Quran dili ilqlm and iir.

Ey ziyal bac v qarda! Bilirsnmi, Qurann

briyyt nvanlanm ilk gstrii n oldu?lq sursinin ilk aysin bax: Oxu!. Bli,qlm il yaz-pozu bilmyn bdvi bircmiyytin trbiysi!

Dmnin hiylsi v dostun cahilliyi insanlarsadt yolunu gstrmk n gndrilmiQuran mqdds tbrrk evirrk, gndlik

hyatdan uzaqladrd v llrin ruhunahdiyy etdi. ndi Quran aylri briproblemlrin mzakir olunduu beynlxalqmclislrdn yox, qbristanlqlardan eidilir. Eymnim ziyal bacm, qardam, bilirsnmiQuran cmiyytdn uzaqladrb and kitabnaevirmk n n qdr zhmt kilib, nqdr pul xrclnib?!

Htta dedilr ki, Quran sznngtrldy qr kk dzgn seilmyib.Guya, sl kk qrn klmsidir. Yni Quranoxumaq yox, yannda saxlamaq demkdir.Bzi hqiqtlri ifrat qabardaraq, Quranlatmaz gstrdilr. Dedilr ki, bismillahklmsinin yalnz birinci hrfini tfsir etmk

n insan mr atmaz. Dorudan da,bismillah klmsind ox drin mnalar var.


41/67


Amma bu sz ara evirnlrin mqsdi,yalnz v yalnz Quran qapal saxlamaqdr.

Hzrt Peymbr buyurur (s): Hr ks

Quran z nzri, ryi sasnda tfsir ets, odaqovuar. Bu ox elmi v mntiqi birbuyuruqdur. sl thqiqat hqiqt axtarndaxsi ehtimallarndan, tlsik mhakimlrindnkinmli, tsir altna dmmlidir.Peymbrin (s) bu buyuruu bu gnkdnyada analitiklr nvanlanm n aktual

mesajdr.Bs, dmn bu fikri nec mnalandrd?Hzrtin (s) bu klamn sas gtrb, Qurandrk etmk istynlri qorxutdular. zlri isQuran sinfi mnafelrin uyun el tfsiretdilr ki, guya Quranda rhmt v lntdnbaqa bir ey yoxdur. Htta slamn kkn

ksmk istyn dmnlr bu hqiqi Qurandeyil, hqiqi Quran srin imamndadr dedilr.Bir szl, insanlar yalnz Qurann cildini

tandlar v bu cildi pb gz stn qoymaqlakifaytlndilr.

Btn bunlara baxmayaraq, mid var ki,hqiqti hr eydn stn tutan ziyallar bu ilahikitab ab oxuyalar v Qurana mnasibtd bugnk cahil mnasibt buzu sndrla. gr belbir intibah ba vers ziyal ahid olacaq ki, httabyk slam alimlrindn bir qisminin beyniourlanb. krlr olsun ki, i mzhbind hrzaman dinini canndan stn tutan mcahidalimlr olub. Mhz bu alimlrin kitablarndahqiqti axtaranlar n maraql mlumatlar

var.Ey ziyal dost! slama qar ba vermi

txribatlar gstrir ki, dmn Qurandan


42/67


qorxur. Sn Qurann zmtini dmndnyrn. Mgr, sni qucana aran hiylgrinqorxusu sn Quran haqqnda bir sz demir?!

Onlarn irkin faliyytlri nticsind dzgndnc v ml yolunu gstrn bir kitabtbrrk, istixar, and vasitsin evrildi. slamdinin iman gtirnlr Qurana tzim etmkl,onu taxann bana qoymaqla, ona dstmazszl vurmamaqla, sfr xann bana tutmaqlaz vziflrini bitmi hesab etdilr. Ey

cmiyytinin, mhitinin v mdniyytininsqutundan zab kn qardam, hansQurandan danrsan?! Sn savadsz dindarqnayrsan. Amma onun haqq var ki, oxumadQurana iman gtirsin. Snin is haqqn yoxdurki, oxumadn, mtlblrini aradrmadn birkitab rdd edsn. Snin dndynn ksin

olaraq bu insanlar zifliy dar edn Qurandeyil. Bu insanlar Quranla hqiqi nsiyyti trketdikdn sonra tnzzl urayblar.

Ey agah ziyal! gr Qurann mtnini anlayb,onun mczlrini drk etmy qvvnatmrsa, he olmasa, slamdan faydalanminqilab rhbrlrinin fikirlri il tan ol.

Bilirsnmi istismar krynd qovrulan imaliAfrikada azadlq hrkat nec balayb? arBtn mslmanlarn Qurana qayd olanSeyyid Camal mktbinin davams Mhmmd(bdh) imali Afrikaya qdm qoyduu gn! O,din alimlrini toplayb onlar khn flsfdnkinmy v xalq Qurann hqiqi simas iltan etmy ard.

Hmin vaxt Quran yenidn tdris olunmaabalad. Htta knd mktblrind sasl birproqram klind Quran tlimlri hyatakeirildi. Qurandan istifad etmkl, Fransz


43/67


sartin rait yaradan xurafatlara son qoyuldu.Hans ki, vvllr istismar boyunduruu altndaolan din nmayndlri, yalnz frdi ibadtlrl

mul olurdular. Onlar ibadtl mul olduqlarvaxt fransz generallar Arqo v Salan lczairin,

Tunisin, Mrakein, Mavritaniyann qann sorur, bulklrd koloniya qanunlar ttbiq edirdilr.Med rb ovu il ylnn bir general Parisz arvadna yazrd: Biz hammz yaxyq - mnd, itim d, rbim d! Bli, bu msibtlr ba

verdiyi vaxt mminlr zikr v duaya mulidilr.Amma Quran taxadan db hyata qaydan

kimi mslmanlara anlatd ki, dnyada zlil lnaxirtd zlil qalxacaqdr. nsanlar anladlar ki,slamda Allaha yaxnlaman yegan yolu ql vdnc, elm v bilikdir. Anladlar ki, hr kszlm tslim olsa, zalmla lbirdir. Hyatn qid

urunda cihaddan ibart olduunu drk etdilr.Baa ddlr ki, slam frdi ibadtlrl baaatmr, slam Peymbri (s) rahib yox, cihadpeymbridir. Onun risalt hdfi agahlq vdaltdir!

Bildilr ki, Allah-taala dmiri dalt trzisi,dalt trzisini is vyhl yana xatrladr.Anladlar ki, imanl cmiyytin niansiznnklrl mehribanlq, dmnl srtlikdir. Bucmiyyt qdrt v rfl seilir. gr istismaraltnda olan cmiyyt dzmsz v bigandirs,demk, onlarn din hesab etdiyi hqiqi slam deyil.Onlarn n namazlar, n oruclar, n dualar, nhcclri hqiqi ibadtlrdn sayla bilmz. Hqiqiibadt edn xs cmiyytdki daltsizliklr

bigan qalmr!Bli, Quran onun mahiyytin varan xalqlar

ayltd v anlatd ki, n byk dini vzifcmiyytdki squtun qarsn almaqdr. Quran


44/67


insanlar inandrd ki, dua vasitsi il hadtsavab qazanmaq vzin, l silah gtrbFransa istismar il vurumaq lazmdr. Squt

etmi hmin dini cmiyytlr Qurann kmyi ilayldlar v cihada qalxdlar. Xalqdan uzaqlamziyallar istismara qar mbarizd slamngcn grb, bu zmtli hrkata qouldular.Bellikl, xalq xurafatdan, ziyallar isqrbprstlikdn xilas oldular. Afrikadamarksizmin dayaqlarndan hesab olunan

mtfkkir mr Ozqan slama iman gtirib, nbyk mbariz kitabn yazd. lczair millitlb tkilat adn gtrd. Dindarlar arasndayeni ruh tapan din, dindar olmayan ziyallar daczb etdi. lczair kommunist partiyasnn orqanolan lczair respublikas qzetinin baredaktoru fransz mnli Henri Aleq slammcahidlri srasnda hbsd olarkn yazr: Bel

bir yerd iknclrdn danmaq dz xmr.Burada hr saatda bir ar iknclrdn sonraqanl dodaqlarnda dua pldayan birini hytinortasna tullayrlar. Mn bu klmlrin mnasnbaa dmrm. Amma bu vaxtadk eitdiklrimarasnda yalnz bu klmlr inanram.

Hmin illrd qrb tcavz qarsndaqazanlm qlblrin yegan sbbi Quranahqiqi yanama olmudur. nsanlar anlamlar ki,Quran bt yox, hqiqt yolunu gstrnmayakdr. Demk, Quran yalnz o zaman faydalolur ki, oxunur, dnlr, aqlanr v onungstrilrin ml edilir. lbtt ki, Qurana belbir yanama istismarlar qzblndirir. Ona grd Afrikada Fransa istismarnn quduz canavar

Sustel deyir: Quran dini kitab deyil. Bu kitabinsanlar ibadt v slh armaq vzin, onlardy v intiqama qaldrr. Zlil bir cmiyytiQuran kimi hrkt gtirck ikinci bir qvv


45/67


yoxdur. Quran z sehirli klmlri v ecazkaravaz il n l qlblri diriltmk gcnddir....

Yqin ki, Qladiston haqqnda eitmisiniz.

ngiltrnin ekspansionist siyasti yolunda canqoymu yhudi mslkli bu ba nazir ngiltrparlamentind Quran tribunaya dyclyrkdemidir: N qdr ki, bu kitabmslmanlardadr, ingilis siyasti qarsndamtilik olmayacaq!.

Dilindn bu sayaq thqirlr xaranlar Qurann

hans tsir malik olduunu tcrbdgrnlrdir. Dmnlr Qurann tsir drcsinislam alimlrindn daha dqiq tfsir edirlr. nkihm dmndirlr, hm d xyali mfhumlardanuzaqdrlar. Bu insanlar artq drk etmilr ki,oxunub dnln Quran istismarn qnimidir.

Qurani-krimin ura sursind buyurulur: Okslr n ki, Rbbinin dvtini qbul edr,

namaz qlar, ilrini z aralarnda mslht-mvrtl grr, onlara verdiyimiz ruzidn srfedrlr; v o kslr n ki, onlar zlm, tcavzmruz qaldqda intiqam alarlar; hr hans birpisliyin czas onun z kimi bir pislikdir; zlmmruz qaldqdan sonra onun vzini xanlarahe bir cza verilmz.1

Mhur Mdniyyt tarixi kitabnn mllifi VillDorant Quran haqqnda deyir: Qurann Sizqar hddi aanlara siz d hmin ld hddian aysini, ncilin Sol znz sill vursalar,sa trfini d gtirin v gr banz istslr,ridanz da balayn aysi il mqayis etskaydn olar ki, Quran mrdan xlaq, ncil isqadnsaya xlaq tlim edir. Demk, bu

gnk mslman cmiyytlri Quran prinsiplriil daban-dabana ziddir. Ekspansionist fransz

1ay: 38-41.


46/67


generallarnn nec bir din arzuladqlar da mlumolur!

Ey haqq axtaran ziyal! Sn cmiyytd insan

xsiyytinin alaldlmasndan ziyyt kirsn vbilirsn ki, Quran n az peymbr dvrnd buxsiyyti zlmtdn xarb. Amma bu gnQurana xurafat dindarlarn gz il baxrsan.Ax ziyal xs msllr sthi yanamamaldr.Sn Quran nec tanmsan? Bu istiqamtd hansxsi axtarlarn var. Qurana mnasibtin

gstrir ki, sn Quran yox, dmnin kdiyiQurann klini tanyrsan. Snin tandn Quran- cahillrin lindki istixar v and Qurandr!

Quran dnc yolu il tannmaldr. Onu aboxumaq, mqsdlri bard dnmk, tarixiyolunu aradrmaq, son 150 ild Asiyada vAfrikada istismara qar qiyamlarda rolunu thqiqetmk lazmdr. Bu yanama trzi hr bir smimi

insana sbut edir ki, Quran - dnc, azadlq,dalt v trqqi kitabdr.

Ey ziyal bacm, qardam! Krbla zmtli birinqilab mktbidir, ziyal ayq olub dmninhiylgrliyini, nyi ny evirdiyini hiss etmlidir.Byk thriflrdn sonra eybcrldirilmi dinidyrlr baxb mhakim yrtmk olmaz.Dmnlr hyatverici qana tiryk libasgeyindirmilr.

Krbla hadis yox, mktbdir. Bu mktbdnhm hqiqi slam, hm ilik hqiqtini, hm dmslmanlq vziflrini yrnmk olar.

Hans tarixi, hans thqiqat tssb knaraqoya bilmis, Hseynin () hadtini hqiqiazadlq yolunda fdakarlq kimi dyrlndirmidir.

fsus ki, qidsi tssb v tmnnadan ibartolanlar bu hadt xilaft kimlriprizmasndan baxm, n yax halda, hzrtHseyni () sufi bir aiq kimi qlm vermilr.


47/67


Hseyn () zlm qar qiyama qalxm,mzlumlarn azadl v din maskas taxanlarnirkin simalarnn akar olmas n hr eyindn

kemidir. gr Hseyn () skut etsydi, hqiqislamn izlri tarixdn silinrdi.

gr bu gn ziyal yalnz alama kimi tqdimolunan Aura mktbini qbul ets, o da baqaxurafatlar kimi dmnin oyuncana evrilckv dnya imperializmi sinmizin stnd daharahat oturacaq. Dmn el bir oyun qurub ki,

millti birldirmli olan din, slind, onuparalayb. Thrif olunmu din inananaxurafat, inanmayana is ziyal ad verilib.slind is, xurafatnn inand v ziyalnn inkaretdiyi ey hqiqi slam yox, qara lin yonduubtdr.

ziz ziyal! Hqiqi ziyal hqiqi dini tanmal,tarix boyu dinin bana alm oyunlar, hyata

keirilmi thriflri aradrmal v qara litapmaldr. Hqiqi ziyal o xsdir ki, aldanmcmiyytini dmnin oyunlarndan xbrdar edib,onu xurafatdan qurtarsn v dinin cmiyytd slrolunu aqlasn.

Tssf ki, bu gnk ziyal bynmdiyikhnprst qdr aldanm v faliyytsizdir.nki hr iki tbq hqiqi Allahdan, hqiqislamdan, hqiqi Qurandan, hqiqi lidn, hqiqiFatimdn v hqiqi Hseyndn xbrsizdir.

Msln, fat inancna khnprst necbaxr, ziyal nec baxr?

Xurafat el dnr ki, gnahkar v lyaqtsizinsan Allah yannda hrmtli bir xsin himaysiniqazanb czadan qurtara bilr. O, bu himayni

qazanmaq n tvssl duas oxuyur, alayr vs.

Mlumdur ki, hidlik uca zirvdir. slamnaqibtinin hll olunduu Bdr savann hidlri


48/67


daha stn tutulur. mumiyytl, hidlik zirvsinifth etmk n insan canndan keir. Bu inancdmnin krkn bir salr. Ax hidliyi fxr

biln bir millti nec istismar etmk olar?! Bu vaxtxurafat dindar ortaya xr v bildirir ki, hidlikmqamna atmaq n dmnl vurumaqvacib deyil. Msln, cm axam qsl verib, 70df filan duan oxumaqla hid mqamnaatmaq, Qiyamt gn Hseynl iyin-iyindayanmaq olar. Sn bu adamda zirkliy bax!

Bs, ziyal n dnr? ox vaxt o, bu xurafatsas gtrrk btn dini inkar edir. slind is,dini bu kk salan dmn, ziyalnn inkarnnintizarndadr. Din xilas yolu, fat hqiqt olduuhalda xilas olmaq istynlr, hqiqti axtaranlarz-z dayandqlar mqsd arxa evirirlr.Demk, ziyal da amdr.

Yz ildn oxdur ki, mslmanlar xurafat

zncirinddirlr. Hqiqti drk etmk gcndolan ziyallar is auditoriyalarda z xalqlarnnchaltin glr, mzli hvalatlardan lzztalrlar. Bu gn mslman ziyals, intibah dvrndxristianla qar xm qrb ziyalsn xatrladr.Lakin btn proqnozlarda tlsik mhakimyrdldy hiss olunur. Ziyal el hesab edir ki,onun xalq zlmtddir. Halbuki, xalqn zlmtdolmas ziyalnn varln bh altna alr. Demk,ziyal z d qaranlqdadr. z zmtini tsdiqetmi, slamn thrif olunub saxtaladrldn grbilmyn insan ziyal hesab etmk olarm? Elmidncy malik xs nni avamla eynibaxa malikdirs, onlarn he birini ziyal hesabetmk olmaz! Khnprstin inand, ziyalnn is

inkar etdiyi bu gnk din hqiqi slam deyils, buyersiz kim min illr davam edsidir. Belgets, ziyal z drd divar arasnda xalqa glck,xalq da z chaltin rmn xurafata etiqad


49/67


edck. slind, ziyal, xurafat xalqa gldykimi, xalq da milltin qtlin dayanm qrbdyrlrin z tutan ziyalya glr. Xalq ziyalya

iar il bunlar, hqiqtdn uzaq dm szbazgnahkarlardr deyir. Xalq ziyaln dindn vmqddslikdn uzaq dm modernist kimitanyr.

Cmiyyt n hm ziyalnn xalqa, hm dxalqn ziyalya uyun mnasibti olduqcathlklidir. Hr iki mnasibt slam dmnlrinin

dyirmanna su tkr. Bu vziyyti yaradan v onudaim izlyn dmn arxayn olur ki, ziyalhqiqti tapa bilmyck v xalq xurafatbuxovunda qalacaq. Dmn yalnz v yalnzmzlum xalqlarn qiyamndan qorxur. Xalq is ozaman qiyama qalxar ki, bu yolda lm rfbilsin. gr xalqa tlqin olunmusa ki, duaoxumaqla hidin savabn qazanmaq olar, bu xalq

sinsini gll qabana verrmi? Bs xalq buldrc tfkkrdn ziyal yox, kimqurtarmaldr?! Halbuki, bu gnk ziyal grdyxurafatdan qeyz glib, slama hcum edir. Xalqadeyilir ki, snin inandn hqiqi din deyil; deyilirki, sni bu gn qoyan dindir. Belc, xalq ziyalndinsiz hesab edib hm znn, hm d ziyalnndin adlandrd xurafatdan daha mhkm yapr.

Ziyal bac! Ziyal qarda! Hqiqi slamda mad,yni axirt flsfsi dnya hyatn inkar etmir,bu hyat insan kimi yaamaa arr.mumiyytl, slamda lmdn sonrak hyatainam insan bu dnya hyatndanuzaqladrmamaldr. gr bir insan axirthyatna inand n dnya zlmlrin dzb

ssini xarmrsa, bel bir inam xurafatdr!Dnyan axirtl laqsi olmayan bir mkan kimiqbul etmk d shvdir. Dnya yalnz maddi rifahld etmk n deyil. Hqiqi slamda dnya


50/67


Allahn razln v Behiti qazanmaq nvasitdir. Baqa szl, axirt hyat dnyahyatnn davam v nticsidir. Hdislrd

buyurulur ki, dnya axirt n kin yeridir. Bubuyuruq dnya il axirtin laqsini gstrir.Axirt hyat dnya hyatnn tbii mhsuludur.Hzrt Peymbr (s) qsa bir klamla uyunmvzuda slamn mvqeyini byan edir: Dnyahyat olmayann axirt hyat da yoxdur.Demk, zalmlarn zlmn dzb, axirt

hyatnda bu dzm gr vz alacaqlarndnnlr tam yanllq iinddirlr. Dnyadazlm dz, axirtd vzini alacaqsan deyn dinhqiqi slam yox, imperializmin oyuncadr!Quran, dinin bu cr olduunu dnn xurafatdindarlara v qrbprst ziyallara z mesajngndrir: Bu dnyada kor olan xs, axirtd dkor olar!.

Ey ziyal bac! Ey ziyal qarda! Dua acizliyinniansi deyil. He olmasa, dnyaya meydanoxuyan sultanlarn zmtli Allah qarsndadualarn nzrdn qarmayaq. Dua, mntiqsmayan bir mqsd atmaq n vasit deyil.nsan dua etmkl he bir msuliyytdn cannqurtara bilmz. Dua vasitsi il xyant lksinitmizlmk olmaz!

Avropada olduum zaman Parisd fars dilinevirdiyim ilk sr - professor Aleksis Karln Duakitab oldu. Bu kitab olduqca maraql bir srdir.nki bu kitabda elmi dncy malik, slamndua mtnlri il tan olan bir mtfkkirinmetodik aradrmalar toplanmdr.

Alim bu kitabda duan insann fitrtindn ba

qaldrm, ruha zint vern, nfs almaq v yemkkimi zruri ehtiyac nvan il tantdrr. O, yazr:Dua, Nitsenin dediyinin ksin olaraq, acizliklamti deyil. Dua, insan mnn qidaland


51/67


vcuddan faydalandran amildir. Dua, insannruhunu gndlik qaylar mrtbsindn kamalmrtbsin ucaldr.

Alim bildirir ki, dua mrasimin bal olan hebir millt tarix shnsindn silinmmidir. Buszlri bir ruhani desydi, adi olard. Amma uyunfikirlr iki df Nobel mkafat alm cnbi biralim mxsusdur. ox maraql faktdr.

Mn Parisd bu kitab trcm etdiyim vaxt hissetdim ki, kitab n qdr dyrli olsa da, onda

xristianlq ruhu duyulur. Msln, kitabda yazlr:Dua, insann Allah il aiqan shbtidir; Dua,insann ehtiyac duyduu eyi Allahdanistmsidir. Bu iki cmldn bel bir ntic xrki, dua eq v mhtaclqdan dour.

Amma slam dinindki dualar aradrdqdamlum oldu ki, slamda eq v mhtaclqdanbaqa sbblr d nzrd tutulur. Xsusi il, tarix

boyu tqiblr mruz qalm v tqiyyraitind yaam i mzhbind duada diniqidlr v ali mqsdlr byan olunur. Demk,i mzhbinin dualar hm d mktbfunksiyasn dayr. Msln, imam Sccadn ()Shif duas v bir ox sas dualarda Allahamracit olunur, Onun siftlri byan edilir,insann Allah qarsndak vziflri sadalanr,elc d, insann Allahn yardmna mhtac olduuetiraf edilir. Grndy kimi, duann mtnindflsfi, etiqadi, elmi v xlaqi baxlar izharolunur. Btn bunlardan lav cmiyytdkidaltsizliklr, hakimlrin zlm, dmninhiyllri duada z ksini tapr. Demk olar ki,ksr dualarn sonunda istklr byan edilir:

Prvrdigara! Mni zalmlarn lind alt etm!Dua oxuyan xs bu cmllri oxuduqca onun

yatm dncsi oyanr. Dua, adtn, xlvtdoxunduundan, baqalarnn nzrlrini z


52/67


zrind hiss etmyn insan smimi olur. Busmimiyyt, ixlas ona byk ideallar haqqndadnmk v zn onlarla mqayis etmk

imkan yaradr.Tssf ki, ziyalnn dua haqqndak dnclri

mtbr olmayan dualar v bu gnk dua hlininvziyyti sasnda formalar. ini-gcn atbyalnz dua oxumaqla v dilindn xan szlrinmnasn anlamayan insanlar l predmeti olabilmz. slam dinind hqiqi duan tanmaq n

slam peymbrinin (s), linin, Hseynin,Fatimnin, Zeynbin () baxlar il tan olmaqlazmdr. Peymbrin sevimli shablri buzrv mmar nec dua edirdi? Dua onlar gndlikidn ayrrdm? Onlar hadt savabn dymeydannda, yoxsa dua oxumaqla ld edirdilr?

Ey ziyal bac v qarda! Sn z elmi dncnlhqiqti tapmaq n sl ideallara mracit

etmlisn!slam Peymbri (s) dvrmzn n mtrqqi

ordularnn komandanlarndan daha stn kildmharib aparrd. ntizam, strategiya v taktika,kfiyyat, tibbi xidmt - bir szl, dyn taleyintsirli olacaq hr eyi nzr alrd. Amma btnbunlara baxmayaraq, Hzrt dua da edirdi. Budualar slam peymbrinin (s) hr hans birvzifni yerin yetirmsin mane olmurdu.

Hzrt li () btn dy hazrln grdkdnsonra bel dua edirdi: Prvrdigara! gr biziqalib etsn, hddi amaa qoyma. gr onlar bizqalib etsn, biz hadt qismt et!.

Azadlq, dalt v dinin dirlii yolunda ailsiv zizlri il birlikd hadt meydanna xm

Hseyn () qanla dolu ovuclarn smaya qaldrb,dnyan heyrt gtirn bu hadtlrin qbulolunmas n Allaha dua edir.


53/67


ziz ziyal! Yuxarda xatrlanm dualarda hanszifliyi, acizliyi hiss etdin? Nec dnrsn,hqiqt bu dualardadr, yoxsa hidlik savab

vern dualarda?!zizlrim! Sizin ata-ananzn inand qzav-

qdr slind slama zidd bir inancdr. Bu insanlarinanrlar ki, hyatda ba vern hr bir hrktvvlcdn myyn edilib. Ax dncli insannec inana bilr ki, son ilahi dind bel mntiqsizqanunlara yer verilsin?

gr hr ey vvlcdn myyn olunubsa, birbu qdr peymbrlrin gndrilmsinin,insanlarn doru yola dvt olunmasnn nhmiyyti var? Bu fikirlr rqdn hindli sufininv qrbdn yunan filosofunun uydurmasndanbaqa bir ey deyil! Hzrt Peymbr (s)atprstlrin bel bir qidd olduunuvurulamdr. Nec olur ki, bir qrup insan

Qurann ziddin xaraq bel cfngiyyatlaraiman gtirir?! gr sn ziyalsansa, slama aid hrbir hqiqti Qurandan yrnmlisn. Mddssirsursinin 38-ci aysind buyurulur: Hr ks zmlinin girovudur. Quran hm dinsizthqiqatlara, hm d beyni mxtlif flsflrlzhrlnmi din adamlarna konkret cavab verir:

O gn (Qiyamt gn) insan z llri iletdiyi mllri grck, kafir is ka torpaqolaydm deyck.1

Quran tkrar-tkrar byan edir ki, tarix boyumhv olmu btn cmiyytlr zlrin zlmednlrdir. Htta dialektik materializmdcmiyytdki dyiikliklr insan iradsindn yox,maddi amillrdn asl bilinir. Amma Quran,

istisnasz olaraq, btn ictimai tbddlatlardainsan dncsini sas gtrr. Bu sbbdn d

1Nb sursi, ay: 40.


54/67


slam dinind cmiyytin taleyin gr insanlarmsuliyyt dayr: Hr hans bir tayfa ztvrn dyimdikc, Allah da onun tvrn

dyimz1.slind, biz zmzdn flsf toxumaq v ya

dnyann flsf toxuyanlarna ardcl olmaqvzin, ilkin slamn nmunvi xsiyytlrininfikirlri il tan olmalydq. bhsiz ki, hminxsiyytlr slamn qzav-qdr mnasibtinidaha yax bilmilr. gr btn olacaqlar

vvlcdn tyin olunurdusa, n n hminxsiyytlr ictimai proseslrd byk fallqgstrir, sava meydanlarnda qan tkb, zqanlarna qltan olurdular? gr ilkin slamdainsan iradsi tsirsiz hesab olunurdusa, bir buqdr zhmt n n idi?! nsan iradsinitsirsiz biln qzav-qdr anlay slam

hakimiyytini qsb etmi Bni-myydvrnd ina olundu. nsann mcbur olmas(cbrilik) qidsi Bni-myy rejimin balalimlr trfindn xalqn beynin yeridildi. Hanski, Quran insan iradsini tsirli bilmklkifaytlnmir, cmiyytd ba vern hadislrgr insan cavabdeh elan edirdi: Qulaq, gzv rk bunlarn hams soru-sualolunacaqdr2.

Sartr ekzistensializm v humanizmmktblrinin birlmsindn el bir nzriyyhazrlamdr ki, bu nzriyy masirideologiyalar arasnda n drin, n mtrqqi,n insani grn malikdir. O, znzriyysind xlaq xsiyytdn, hqiqtdn,

qldn ayr gtrmdr. O, deyir: xlaqn

1Rd sursi, ay: 11.2sra sursi, ay: 36.


55/67


sasn tkil edn xeyir v rr n gzlniyytdn baqa he bir istinadgah yoxdur. Bubaxa sasn insan nyi sevirs, ndn lzzt

alrsa hmin ey xeyir, baqa szl - xlaqdr.gr hmin insan z grdy iin baqalartrfindn tkrar olunmasn istmirs, demlibu i rr, baqa szl - xlaqszlqdr. Msln,kei tini qoyun ti vzin satan qssab,baqalarnn da bu ii grmsini istmir. Ammamyyn edilmi qiymtdn bir qpik aa t

satrsa v baqalarnn da bu hrkti etmsiniistyirs, bu - xeyir i hesab olunur. Baqa szl,birinci hal xlaqszlq, ikinci hal is xlaqnormas sviyysind qbul edilir. Bel xr ki,hr ks bir xlaq normas qoya bilr. Bumqamda ekzistensializmin tvi, hycanadlandrd hiss meydana xr. Guya, zn

briyyt nmun hesab edn frdmsuliyyt hiss edrk, hycan keirir. Buhycan onu vadar edir ki, briyyt nyalnz xeyir hesab etdiyini sesin. Belc, hr birfrd zn rhbr hesab edir v briyytxlaq yrdir!

Yuxarda bir flsfi bax kimi tqdim olunanuzun-uzad shbtlr, mgr, hzrt linin Hrbiriniz obansnz v hr biriniz srnnobannn msulu klamnn tfsiri deyilmi?!

ziz bacm, qardam! Bu gn insanxsiyytin v cmiyytin trqqisin maneyevrilmi sbir v tvkkl kimi dini dyrlrhqiqi slamda hm xsiyyti, hm dcmiyyti ucaldan dyrlr olmudur. tn

dvrd bu dyrlrin n drcd thrif olunub,zrrli nnlr evrilmsi adam dhtgtirir. Peymbr (s) dvrnd bu dyrlr n


56/67


qdr xeyirli idis, bu gn bir o qdr zrrlidir.Bir zamank slamla bu gnk slam arasndadrin bir uurum yaranmdr.

Bu id kk-bh yaradan xnnas eytanlarz cadularn xalqn gzn frrk, ox dyrlriba-ayaq evirmilr. Hyatn ruhu olan imanlm rngind tqdim olunmudur. Bu vsvsieytanlar z qara mczlri il - olduqca xlvtibir kild - btn dinlrd z mnafelrin uyunislahatlar aparmlar. Amma slam dinin, xsusi

il i mzhbin xsusi bir yanama mahidolunur. Onlar nnvi mbariz yolu il getmir.Msln, yalnz istisna hallar n nzrdtutulmu tqiyy (dini qorumaq mqsdi ilqidni gizltm) hkmn n plana krkmslmanlar ictimai mcadil meydanlarndanuzaqladrmamlar. Msln, z dvrnnraitin uyun olaraq imam Sccad () nmun

gstrilmmi, zlml mbarizy qalxm imamHseyn () arxa plana keirilmmidir. iliyinsasn tkil edn dalt v imamt bsbtntqiyy v ibadt rivsind tqdimolunmamdr. Dmnlrimiz Hseynin () qiyamvzin, Hsnin () slhndn danmaastnlk vermmilr (halbuki, Hseyni ()

qiyama, Hsni () is slh svq edn onlarnxsiyytindki frq yox, yaadqlar raitarasndak frq olmudur). Vsvsilr hr ilimam Hsnin () slh il bal mrasimlrkeirmkl, slh ruhunu mslmanlarn qannayeritmk istmmilr. Onlar bel tblietmmilr ki, zlm dzmk, saziilikmslmann dini vzifsidir. Htta tslimiliyi

imamt etiqadnn rti kimi tqdim etmmilr!N n? N n ilk ala gln suldan istifadolunmamdr?


57/67


i mzhbin xsusi bir metodla hcumedilmidir. Auran tsirdn salmaq mqsdi ilbtn i tarixi Auraya hsr olunmudur.

dalt, imamt v Krbla dyrlrin nzrdtutulduundan da ox yer verilir. Bu sullacmiyytd zlm qar mbariznialovlandracaq mrkz dondurulur. Onlarbirbaa inqilab emsini zhrlyirlr vhyatverici suyun rngini, dadn v qoxusunuel dyiirlr ki, htta n mtrqqi ziyallar da

bu dyrlr arxa evirirlr.Bu vsvsilrin digr bir ii cmiyytihrkt gtirck btn dnclri iflicetmkdir. Msln, intizar flsfsin nzrsalaq. oxlar intizar dedikd, tslimilik baadrlr. Amma intizar tslimilik yox, etirazdr.mamn zhurunun intizarnda olan hr bir xs

trafndak daltsizliklr etiraz ruhiyysindolmaldr. Hzrt glib, dalti brpa edckdeyrk hdsin dn msuliyytdn boyunqaranlar, szsz ki, yanlrlar. Onlar zsstlklrini intizarda olmalar illaqlndirirlr.

ntizar oturub gzlmk yox, hazrlqdaolmaqdr! Dnya imperializminin bu gnkgcn baxmayaraq, hr an bu zlmtlriiqlandracaq, dalti yer znd brpa edckbir inqilabn hqiqtin inanb intizarda olanxs yatb yuxuya qala bilmz! Bu insan hr anbu zhuru gzldiyindn, hyatn ylnc virt iind keir bilmz! ksin, bu intizar,insan hr an gzlniln inqilaba hazr olmaa

arr. N qdr ki, intizar inanc thrifedilmmidi, mslman cmiyytlrind hrhftnin cm namazndan sonra cdr v


58/67


oxatma mrasimlri keirilrdi. Bu mrasimlrdn tannm slam alimlri itirak edrdilr.Amma sonralar intizarda olan insanlar evd

evik grnslr d, bayrda zlriniyxlmaqdan zorla saxlayrdlar. Mminlr ifratibadt varb, iqtisadi duruma qtiyyn fikirvermirdilr. Ruhaninin vqar dinin vqardr.Ruhani ban uca tutmal, mzlumgrnmmli, dindarlara z nikbinliyi il midvermlidir. slamn ilkin dvrlrind alimlr cdr

v oxatma yarlarnda xsn itirak edrdilr.Onlarn itirak xalq n hazr ol komandasidi.

Bli, srin imamnn zhuruna inam insanmidsizlikdn xarmal, ona vqarl grkmvermlidir. gr insan zalmlarn zorundanxoflanb bu zlm mlubedilmz hesab edirs,

demk, intizarda deyil.slam z ardcllarn min edir ki, dnyadahkmranlq edn zor Allahn iradsi, tarixinhkm il lm mhkumdur. i mzhbingr, hqiqt v dalt, birlik v qardalqarzular briyytin qlbind qalb goragetmmli, dnya hyatnda gerklmlidir.Quran buyuruqlarna sasn, mzlumlarnqlbsi, onlarn dnyaya hakimiyyti qalmazhqiqtdir. Buyurulur ki, dnyann sonuna birgn d qalm olsa, Allah hmin gn o qdruzadacaq ki, mzlumlarn arzular hyata kesin.

ntizar hqiqt v daltin qlbsin aparantarixi zrurtdir. Bu zrurt hqiqtin batil,daltin zlm, insann eytan zrind

qlbsin inamdan dour.Sosializm baxlarna gr, proletariatn hakim

tbq zrind qlbsi tarixi zrurtdir. Bu


59/67


qidd olanlar daim hmin qlbninintizarndadrlar. Baxaq grk, bu intizar hissionlarn mbarizsini gclndirir, yoxsa

sstldirir? lbtt ki, bu inam onlar daha qtimbariz aparmaa ruhlandrr. Bli, intizardaruhlandrmaq xsusiyyti var!

Ziyal bacm, ziyal qardam! Hcc ibadti ikisas mldn ibartdir: 1-tvaf, yni Kbnintrafna dolanmaq; 2-sy, yni Sfa v Mrvdalar arasnda iti yeri. Bu iki ml vasitsi il

brahim v Hacrin xatirsi tzlnir. Allahnmrin sasn. brahim, Hacr v onun sdmrkrpsini tikan bitmyn susuz shrada qoyub,evin qaydr. Allahn mrhmtin min olanHacr bel bir tapr z hdsin gtrr. O, bushrada tnha qalmaa zrrc trddd etmir.Budur mtlq tvkkl! Diqqt edin: bel birtvkkln sahibi yerind oturmayb, krpsin su

tapmaq n iki dan arasnda qaaraq tr axdr.Budur mtlq sy!

Kb evini yeddi df tvaf etmk insanmrnn son annadk almaa arr. Yeddirqmi bdilik, sonsuzluq simvoludur. BudurHacrsaya hyat!

Ziyarti Kbnin tvafndan sonra Sfa v

Mrv dalar arasnda qamaa balayr. Busy v zhmtin arxasnda bdilik axtardurur. Sy d yeddi df tkrarlanr.

Bu iki mlin mcmusu hm ruh, hm dhyat yaradr. Bli, slamda rahib tvkklyoxdur! Hzrt linin () simasnda butvkkln nmunsini grmk olar. Hzrt z

vladna mharibnin qzn an haqqnda deyir:Dilrini bir-birin sx, ban Allaha tapr,ayan yer mxlaBil ki, qlb Allahndr!.


60/67


Bir ziyal ictimai mbarizni dnyaprstburjua cmiyytind tcrbdn keirib,mmin mslmandan daha ox tvkkln

yardmn hiss ed bilmz. rait qlbninmmknszlyn sbut etdiyi bir halda, hqiqitvkkl zif tbqni qdrtli hakimlrzrind qlby atdrr.

Sbir haqqnda da yanl tsvvrlr var. Sbir -mbariz yolunda qarya xan tinliklr sbiredrk sarslmayb, mqavimt gstrmkdir.

Amma insanlara bel tlqin olunub ki, guya sbirzlm dzb, yerind oturmaqdr. Grn,Quranda n buyurulur: Ey iman gtirnlrsbir edin, dzn, dy hazr olun..1.Baqa bir ayd bu fikir daha akar byan olunur:Ya Peymbr! Mminlri dyhvslndir. rinizd iyirmi sbirli kii olsaiki yz kafir, yz sbirli kii olsa min kafirqalib glr. nki onlar (hqiqti, Allahnmminlr olan kmyini) anlamayan birtayfadr!; Ey mminlr! ndi Allah yknzynglldirdi. nki O, sizd bir ziflikolduunu bilirdi. Artq aranzda yz sbirlikii olsa iki yz nfr, min kii olsa, iki minnfr, Allahn izniyl, qlb alar. Allah

sbir ednlrldir!2

.Bir zaman mslmanlara baucal gtirmiqnat prinsipi bu gn ye ki, lmysnkimi zrrli bir flsfy evrilmidir. Guya,mslman kasb yaamal, dnya maln bykitaha sahiblrinin ixtiyarna vermlidir. slind,bu sayaq sbir v qnat itlrin hyatndan

yrnilmidir. cnbi bir airin bu bard gzlbir eri var. erd soyuq bir q gecsi acndan

1Ali-mran sursi,ay: 200.2nfal sursi, ay: 65-66.


61/67


v soyuqdan tir-tir titryn bir ne itin shbtitsvir olunur. tlrdn biri deyir:

- Aann mtbxinin yannda, yumaq saman

st yatb, mtbxin xo qoxusunu almaq necd gzldir.

Digr bir it davam edir:- Sfrnin artndan da olsa, baqa lzzti

var!Baqa bir it:- Smk d olsa, yax olar!

Birinci it:- Nec d rahat mrdr, nec d mehribanaadr!

Baqa bir it xatrlayr:- Amma bu allaq da bir bladr.O biri it ona tskinlik verir:- Dz deyirsn, amma dzmk lazmdr. N

vaxtsa aann rhmi glr, hirsi soyuyar, biz dzmz ayana srtrik. Baxar bizimyaralarmza. Biz d onun mhbbtini qnimtbilrik

Xeyr, zizlrim! slam dinindki sbir allaasbir, deyil! Qnati is Allahn dediyi mnadali () baa drd. Hr halda, bu gnkthsilli insan qnatin mnasn ayaqyalnmsihi rahibdn daha dzgn anlayr. Bu gnkdnyamzda ksr sahlrd bir ar hakimdir:Daha ox istehsal v daha ox msrf.

nsannas xs israfln insan ruhuna, elcd cmiyyt n drcd zrrli olduunu oxgzl anlayr. Kapitalistlrin tbliat man zgndlik glirini artrmaq n qondarma

ehtiyaclar yaradr. Bu zrrli ehtiyaclar frdlr,aillr, tbqlr, cmiyytlr v milltlrzorla qbul etdirilir. nsanlar az qala btn


62/67


mrlrini bu ehtiyaclarn tminin srf edirlr.Budur Sartr flsfsinin sl mahiyyti. Bu lapyunan mifologiyasnda Zevsin mri il iynind

mr boyu nhng da qaldran zavallqhrmann taleyin oxayr. Bu qhrman iri birqaya parasn dan bana qaldrr v el hminanda bu qaya paras onun iynindn dbzaa drlanr. zaba mhkum olunmu buzavall, bdi olaraq eyni bir ii tkrarlayr!

Qazan, xrcl ar da insan mrn,

belc, pua xarr. nsan bu gnnn trihvslrin xatir glcyini, mrn satr. O, buid azad deyil. Onu bu ehtiyaclara mhtacetmilr! Masir dnyamzda hkm srnquldarlq, insanlar glcyini satm azadqullara evirir. Bu gnn grksiz ehtiyaclarndmy xatir, insan knll kildkapitalistlr satlr. Bel bir insan z fitriistedadlarn mhv edrk, qazan, xrcl birhyat srr.

Cmiyytin bana gtiriln bu msibtlri,yalnz hqiqi ziyallar drk ed bilir. gr drkedirlrs, demk msuliyyt d onlarn zrindr. Bs n n ziyal z vzifsini yerinyetirmir? nki ziyal da bu modern, komfortlu

hyat trzinin sehrin dmdr. Sniehtiyaclarn tmini ardnca qaanlar arasndaziyal da var. Belc, ziyal da aln banatoplayaraq, kimsy dyib-dolamadan, zbegnlk hyatn qurmaa alr. Btn buincliklri drk edn, cmiyytin dyrlimrnn br-bzy srf olunduunu grn hr

bir all insan, slamdak qnat prinsipinianlaya bilr.


63/67


Qnat, yalnz xlaqi fzilt deyil, insannbyk ideallara atmas n xsusi zrurirtdir. Qnat edn, mvcud imkanlarna qane

olan insan qidsi yolunda daha fdakardr.Hyatn xalqn sadti yolunda fda etmkistyn insanda iki xsusiyyt olmaldr: keikiistyn qeyri-zruri srvtdn imtina v rahatlldn alan qeyri-zruri istklrdn kinm.

sl azad insan, olanlarna qane olub, nfsitatdn boyun qaran insandr. Budur li ()

zhdnn sl mnas! Bu zhd insan daim alimqsdlr sorana aparr. Demk, qnat -yoxsulluq, aclq, sfalt yox, insanlnqorunmas n zruri olan raitlkifaytlnmkdir.

Hzrt li () zahidliyi qarya mqsdqoymu Asim ibn Ziyad Harisiy deyir: Rzil

eytan sni yoldan azdrmdr. Ey znn nbyk dmni olan! N n ail v vladlarnarhm etmirsn? N n Allahn halalbuyurduunu zn haram edirsn?

Hzrt li (), insan ictimai msuliyytdnyayndran zahidliyi rdd edir. Ondan soruurlar:Ya li, bs sn n n nimda, yamaql geyimgeyinir, arpa ryi yeyirsn? Hzrt belcavab verir: Mn sizin kimi deyilm. Allah-taalarhbrlr mr edib ki, cmiyytin n mhrumtbqsi sviyysind yaasnlar.

Ey bacm, ey qardam, ey ziyal! Mniminandm Allah z evini xalqn aplmas nvasit edn Allah deyil! Nmayndlrin bacdmkl Onu raz salmaq qeyri-mmkndr!

Mnim inandm Allah briyyti z ailsi kimitantdran Allahdr! O, z evini xalqn evi bilnAllahdr! Bu Allah z bndlrin yardm


64/67


gstrrk zlm qar xan Allahdr! Onunpeymbrinin bir lind kitab varsa, o birilind qlnc var. Mnim Peymbrim (s)

zalmla mzlum, aa il qul arasnda sevgi tbliedn katolik peymbri deyil! MnimPeymbrim (s) vhi imperatorlar dizkdrb, mzlum xalqlara nicat vernPeymbrdir. Bli, bizim Peymbrimiz (s)cinaytkarlar qarsnda qlncla dayanb, bni-qrizlri dst-dst dorayb, quyuya tkn

Peymbrdir! O qdrt v izzt peymbridir!Vill Dorant yazr: He bir peymbr zardcllarn gc v qdrt Mhmmdsviyysind armam v bu yolda onunqdr mvffq olmamdr. Bli, slampeymbri (s) hyatmzn, daltin, trqqininpeymbridir. O, hamdan sad trzd yaam

v xalqa xidmt etmidir.li () d caniin olaraq onun yolunu davametdirmidir. i mzhbinin btn imamlarzlml mbariz meydannda hlak olmular.

Ey xanmlar, ey aalar! Bu gn mnim tbqnqteyi-nzrindn mnsub olduum, ammadnc trzin qar xdm ziyallarn qzet,

jurnal, teatr kimi byk tbli imkanlar vardr.Bu tbliat vasitlri, istisnasz olaraq, dinqar xr.

Digr bir cbhd rahat v xobxt mminlrdayanr. Onlarn ixtiyarnda minlrl mscidlrv minbrlr vardr!

Bu iki cbhnin arasnda mnim kimidnnlr avara qalmlar. Min bir zabla bir

kitab ap etdirnd hr iki cbhdn tzyiqlrbalayr. Ziyallar dindarlqda, dindarlar isdinsizlikd ittiham edirlr. Hr iki cbhnin


65/67


byk tbliat imkanlar var. Mnim kimilr isiki dyirman da arasnda ziln buda dnsitk zilir. Bu iki cbhnin hqiqt axtaran azad

dnc v qlmi grn gzlri yoxdur!zizlrim! Siz bir mslman v i olaraq

minsiniz ki, Allah oxlarnn dndy kimideyil, Hcc bu gnk tsvvrlrdn frqliolaraq ali mqsdlr dayr, li () sadccngavr yox, qurtulu v hrkt nmunsidir.gr minsiniz ki, bu gnk dini mrasimlrin

sviyysi srin srti il ayaqlamr, onda toradmkd olan bu gnc nsil n bir i grn!Bu nsil ldn xmaqdadr. Hl ki, okhnprstlikl qrbprstlik arasndaqalmdr. nann ki, o bir iman yeri axtarr. Mnbir qrup dindar gnci v bir qrup ey-irtyolusu olan qrbprst gncliyi nzrd

tutmuram. Mnim nzrd tutduum hmxurafatdan, hm d modern xlaqszlqdanqaan oxluqdur. Onlar insani ehtiyaclardyck bir mktb axtarndadrlar.

Ey slam mmti! gr siz minsiniz ki,briyytin fitri ist

ey ata ey ana

Documents