euskal industriaren panoramika 2009 panorámica de la ... · ruzko datuak eta industri...

Euskal Industriaren

Panoramika

2009

Panorámica

de la Industria Vasca

2009

2009u

EUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDAINSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA

Euskal Industriaren Panoramika 2009

1

Aurkezpena

Kasu honetan, Euskal AEko Industriaren Panoramikak euskal industri sektorearen ahalik eta panoramika zabalena eta

konparatuena eman nahi du ikuspegi ezberdinetatik; horretarako, batez ere Eustatek egindako estatistiketako azken

datuak erabili ditu oinarritzat.

Industriaren Panoramikak 10 kapitulu ditu. Lehenengo hiruetan, industria tokiko eta nazioarteko testuinguru makroeko-

nomikoan kokatzen du, industri ekoizpena aztertzen da eta sektore ekonomikoen gaineko ohiko azterketa egitean funt-

sezkoak diren lehiakortasun adierazleak errepasatzen dira. Hurrengo kapituluetan, euskal industriaren merkatuak duen

orientabidea aztertzen da kanpoko merkataritzaren ikuspegitik; era berean, langile kopuruaren bilakaera, horien ezau-

garriak eta inbertsioa aztertzen dira. Egungo garapen ekonomikoaren oinarrizko alderdiak ere aztertzen dira, hala nola,

berrikuntzak industri sektorean duen aurrerapena eta “informazioaren eta komunikazioaren teknologiak” (IKT) deitzen

diren horiek Euskal AEko industri enpresetan duten ezarpena. Argitalpen hau amaitzeko, enpresen dinamismoari begi-

ratu zaio eta industriaren azterketa egin da gertuagoko ikuspegi geografikotik, eskualdeetatik.

Beraz, benetan espero dugu argitalpen hau eta Eustatek estatistika ezberdinen bidez bildu eta erabilitako informazio

askoz desagregatu eta zehatzagoak abiapuntu eta erreferentzia izan daitezela euskal industri sektorearen egoerari ikus-

pegi zabalagotik heldu nahi dion edozein aztertzailerentzat.

Azkenik, Eustaten estatistikak betez lagundu duten enpresa guztiei eskerrak eman nahi dizkiegu, horiei esker burutu ahal

izan baita azterlan hau. Gogoratu pozik hartuko ditugula gure lana eta gure estatistiken kalitatea hobetzen lagun deza-

keten iradokizunak.

Javier Forcada Sainz

Zuzendari orokorra



2

AURKIBIDEA

1. EUSKAL AEKO INDUSTRIAREN TESTUINGURU

MAKROEKONOMIKOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. INDUSTRI EKOIZPENA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

4.KANPO-MERKATARITZA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

7. EKOIZPENAREN BERRIKUNTZA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA. . . . . . . . . . . . . 33

9. ENPRESEN DINAMISMOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

10. INDUSTRIA ESKUALDEEN ARABERA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40



3

1. EUSKAL AEKO INDUSTRIAREN TESTUINGURU MAKROEKONOMIKOA

Euskal AEko industria gaur egun zer testuinguru makroekonomikotan sartzen den aztertzeko, 1.1 taulan laburtu da Eus-

kal AEko eta Europar Batasuneko (EB-27) ekonomiaren oraintsuko eboluzioa lau adierazle ekonomikoren bidez: BPG

errealaren urte arteko hazkunde-tasa, kateatutako bolumen indizeetan neurtua; enplegu sorkuntza-tasa (landunen ebo-

luzio bezala hartuta), langabezia-tasa eta kontsumoko prezioen indizea.

1.1 taula aztertuz gero ikusten da 2008an BPG erreala eta Euskal AEko enplegu-sorkuntza nabarmen moteldu direla,

eta langabezia-tasak eta kontsumoko prezioek gora egin zutela. BPG errealaren hazkundeak eta enplegu-sorkuntzak

aztertutako serie osoko hazkunderik txikiena izan dute urte honetan. Langabezia-tasa 90eko hamarkadaren amaierako

bi digituetatik urrun dagoen arren 2007ko % 3,3tik 2008ko % 3,8ra igaro da. Bestalde, kontsumoko prezioek gora egin

dute 2008an eta urte arteko aldakuntza-tasa aztertutako serie osoko altuena izan da.

EB-27ko ekonomiaren eboluzioari dagokionez, BPG errealaren antzeko jokaera du, nahiz eta aztertutako aldian haz-

kunde-tasak txikiagoak izan. Enplegu-sorkuntzan, aldiz, azken urteetako joerak ez du inolako aldaketarik izan. EB-27ko

langabezia-tasak azken bost urteetan Euskal AEkoak baino askoz balio altuagoak izan ditu, nahiz eta 2005az geroztik

beheraka joan. Kontsumoko prezioak, Euskal AEn bezala, EB-27an ere dezente hazi dira 2008an.

1.1. taula. Euskal AEko eta EB-27ko makromagnituderik nagusienen bilakaera. Aldakuntza-tasa

erreala (%)

Iturria: Eustat, Eurostat eta INE (KPI)

* Biztanleria aktiboaren gaineko %

* * Aurreko abenduarekiko gehikuntza tasa

Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27Euskal AE EB-27

1996 3,0 1,8 2,1 0,6 22,4 - 3,5 -

1997 4,8 2,7 2,1 0,9 21,1 - 2,2 7,3

1998 5,9 3,0 5,2 1,5 17,8 - 2,3 4,6

1999 4,8 3,0 4,5 1,1 15,5 - 3,0 3,0

2000 5,2 3,9 3,9 1,7 13,7 8,7 3,5 3,5

2001 3,3 2,0 3,2 0,9 11,1 8,5 3,9 3,2

2002 2,4 1,3 2,2 0,5 8,3 8,9 3,4 2,5

2003 3,1 1,3 2,5 0,5 8,6 9,0 2,8 2,1

2004 3,7 2,5 2,8 0,6 7,8 9,1 3,0 2,3

2005 4,0 2,0 2,2 1,0 5,7 8,9 3,3 2,3

2006 4,4 3,2 2,2 1,6 4,1 8,2 3,4 2,3

2007 4,2 3,0 2,8 1,6 3,3 7,1 2,8 2,4

2008 1,3 0,5 1,0 3,8 7,0 4,1 3,7

KPI**BPG erreala Enplegua Langabezia - tasa*



4

Euskal AEko eta EB-27ko fenomeno makroekonomiko komuna BGP errealaren urte arteko hazkundearen dezazelera-

zioa da, beraz; 2007an hasi zen eta 2008an areagotu. 1.2 grafikoan testuinguru zabalagoan aztertu da fenomenoa,

Euskal AEko, Estatuko, EB-27ko, Japoniako eta AEBetako BPG errealaren hazkunde-tasak baitaude.

Japoniak atzerakada ekonomiko garrantzitsua izan zuen 1997-1998 urteetan, baina 1.2 grafikoan aztertutako gainerako

ekonomia guztiek BPG errealaren hazkundean desazelerazio garrantzitsua izan dute 2008an, AEBek ez beste herrialde

guztiek 2000-2002 aldian izandakoa baino handiagoa. Han 2005ean hasi ziren ikusten desazelerazioaren lehenengo sin-

tomak.

Euskal AEko eta Estatuko ekonomiek aztertutako aldian BPG errealaren hazkunde-tasa handiagoa izan dituzte, beraz,

2008a % 1 inguruko hazkunde-tasarekin amaitu dute. Aztertutako gainerako ekonomiak 2008an geratu egin dira eta at-

zerakada izan du Japoniakoak.

1.2 grafikoan argi geratzen da Euskal AEko eta Estatuko BPGren urte arteko hazkunde-tasaren aldea txikitu egin dela

EB-27arekin alderatuz gero, bi puntu baino gehiagokoa izatetik puntu bat gutxiagokoa izatera igaro baita azken urtean.

1.2. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza-tasaren bilakaera konparatuaIiturria: Eustat, Eurostat, ELGE

Iturria: Eustat, Eurostat eta OCDE

1.3 grafikoan BPG Euskal AEn biztanle bakoitzeko izandako eboluzioaren bi indize daude, bata EB-27aren batezbes-

teari buruzkoa (marra urdina) eta bestea estatuko batezbestekoarena (marra arrosa). Bi kasuetan % 20 inguruko ego-

eratik abiatzen da 1998an eta 2008an 35 puntu gehiagora iritsi da. Azken urtean Euskal AEko biztanle bakoitzeko

BPGren kokapen erlatiboak gora egiten jarraitzen du Estatuko batez bestekoarekin alderatuz gero. Hala ere, EB-27ko

biztanleko BPGren batez bestekoarekiko atzerakada txiki bat nabari da eta Euskal AEko BPGren hazkundean behera-

kada egon da EB-27arekiko, 1.2 grafikoan eta 1.1 taulan ikusi den bezala.

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

Euskal AE Espainia EB-27 Japonia AEB

%

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008



5

1.3. grafikoa. Euskal AEko biztanleko BPGren (EAP) bilakaera. EBeko eta Estatuko batezbesteko-

arekiko indizea

Iturria: Eustat, Eurostat, INE

1.4 taulan BPGren osagaien jarrera dago eskariaren eta eskaintza agregatuaren ikuspegitik 2001etik 2008ra, Euskal AE-

rako eta Estaturako.

Eskari agregatuko osagaien artean kontsumo pribatua, kapitalaren osaera gordina eta kanpoko sektorea dira 2008an

atzerakadarik handiena izan dutenak bai Euskal AEn bai Estatuan, nahiz eta Estatuko atzerakada handiagoa izan.

Kontsumo pribatuak pixkanaka atzera egin du Euskal AEn 2005az geroztik eta 2008an atzerakada hori handiagoa izan

da % 3,6ko tasatik % 0,6kora igaro baikara. Atzerakada nabarmenagoa da Estatuan, azken urtean atzera egin baitu.

Kapitalaren eraketa gordinak ere uzkurdura handia izan du 2008an, Euskal AEn eta Estatuan desazelerazio aldiak egon

ondoren. Antzeko zerbait gertatu da kanpoko sektorean, esportazioetan eta inportazioetan uzkurdura egon da, nahiz eta

inportazioek atzerakada handiagoa izan.

Kontsumo publikoa da, beraz, 2008an nahiz Euskal AEn nahiz Estatuan hazkunde nabarmena izan duen eskariaren

agregatu bakarra eta eskariaren gainerako agregatuen ondoriozko BPGaren desazelerazioa leuntzen duena.

Eskaintza agregatuaren ikuspegitik, lehen sektorea da aztertutako seriean aldakortasun handiena duena bai Euskal

AEn bai Estatuan.

Euskal AEko industri sektorea desazeleratu egin da 2006az geroztik, nahiz eta 2008an areagotu egin den eta % 3,1eko

hazkunde tasatik % 0,6ko beherakadara igaro. Estatuari dagokionez, ez da desazeleraziorik egon 2007ra arte, nahiz eta

2008an atzerakada nabarmena egon eta % 0,9ko tasatik -% 2,1era igaro.

100

105

110

115

120

125

130

135

140

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

EB-27eko batezbestekoa= 100 Estatuko batezbestekoa= 100



6

Eraikuntzaren sektorean, aldiz, ez da Euskal AEn desazelerazio sintomarik egon 2008ra arte. Urte honetan azken urte-

etan ezagutu ez den neurriko atzerakada izan du sektoreak eta 2007an % 11,3ko hazkundetik % 5,8ko beherakadara

igaro zen. Estatuari dagokionez, sektoreak etengabeko desazelerazioa du 2006az geroztik, azken urtean beherakada

nabarmenagoarekin.

Azkenik, zerbitzuen sektorea da desazelerazio txikiena duena. Euskal AEn sektore hau % 3,3 hazi da 2008an, 2007an

% 4,1 hazi ondoren. Desazelerazioa nabarmenagoa da Estatuan, 2007an % 5eko hazkundea izatetik 2008an % 2,2koa

izatera igaro baita. Urte arteko hazkunde tasa positibo hauek gainerako sektoreen beherakada konpentsatu dute, eta

ondorioz, BPGren hazkunde tasa positiboa izan da bai Euskal AEn (% 3,3ko hazkundea) bai Estatuan (% 2,2ko haz-

kundea).

1.4. taula. Euskal AEren eta Estatuaren egoera makroekonomikoa.Urte arteko aldakuntza-tasa

erreala (%)

Iturria: Eustat "Kontu ekonomikoak" eta INE

* Izakinen aldaketak barne

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Euskal

AEEspainia

Kontsumo pribatua 2,6 3,4 2,5 2,8 3,7 2,9 4,6 4,2 4,1 4,2 3,7 3,8 3,6 3,6 0,6 -0,6

Kontsumo publikoa 8,2 3,9 2,5 4,5 5,8 4,8 3,7 6,3 2,7 5,5 4,3 4,6 6,4 5,5 7,0 5,5

Inbertsioa (KEG)*

5,1 4,4 5,0 3,4 5,1 5,2 7,5 5,2 6,1 6,5 5,9 8,3 4,6 4,3 -2,2 -3,9

Esportazioak 1,7 4,2 -0,9 2,0 -0,8 3,7 4,8 4,2 5,1 2,5 6,2 6,7 5,4 6,6 0,0 -1,0

Importazioak 2,8 4,5 0,3 3,7 1,3 6,2 7,3 9,6 5,8 7,7 6,1 10,2 5,4 8,0 -0,8 -4,9

BGP merkatu p. 3,3 3,6 2,4 2,7 3,1 3,1 3,7 3,3 4,0 3,6 4,4 4,0 4,2 3,6 1,3 0,9

Lehen m. BPG 10,3 -2,0 -0,7 0,4 -6,1 -0,5 31,3 -2,3 -13,8 -8,2 -4,4 5,8 0,0 1,8 -6,1 -0,8

Industriako BPG 2,5 3,2 1,1 -0,1 1,2 1,2 2,9 0,7 4,9 1,1 4,2 1,9 3,1 0,9 -0,6 -2,1

Eraikuntzako BPG 9,2 8,6 5,2 6,3 4,9 4,4 4,4 5,1 4,7 5,2 4,2 4,7 11,3 2,3 -5,8 -1,3

Zerbitzuetako BPG 3,1 3,6 2,7 3,0 3,3 3,0 3,3 3,8 3,5 4,3 4,5 4,5 4,1 5,0 3,3 2,2

200820072005 20062001 2002 2003 2004



7

2. INDUSTRI EKOIZPENA

Kapitulu honetan industri sektorearen ekoizpen egitura eta eboluzioa aztertzen dira, Balio Erantsi Gordinari (BEG) bu-

ruzko datuak eta industri produkzioaren indizeek emandako informazioa oinarri hartuta.

2.1 taulan ikusten den bezala, euskal industriak BPGn duen pisu erlatiboa sektore honek aztertutako beste ekonomia

batzuetan duena baino handiagoa da, nahiz eta pisu hau murriztu egin den 2000. urteko % 31,6tik 2008ko % 27,9ra. Hala

ere, beste ekonomietakoa baino askoz balio handiagoa izaten jarraitzen du. Estatuan, adibidez, industria barne pro-

duktu gordinaren % 17 besterik ez da eta Europar Batasuneko batezbestekoan ez da % 20ra iristen.

2.1. taula. Balio erantsiaren bilakaera industrian. Herrialde eta eremu jakin batzuk.

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT eta INE.

Aztertutako hiru eremuetan (Euskal AE, Estatua eta EB-27) industriako balio erantsiak 2008an izandako bilakaerak be-

herakada garrantzitsuak izan ditu hazkunde-tasan. Euskal AEn 4,5 puntu erori da; Espainian 1,3 puntu eta EB-27an

hazkunde negatiboa izan du (-% 0,8) eta 6,5 puntuko beherakada.

Industriako balio erantsiaren eboluzio negatibo hau baieztatzen da 2009rako aurrerapenean. Aztertutako hiru eremue-

tan tasak negatiboak dira eta beherakada handiak ageri dira.

2.2. taula. Balio erantsiaren eboluzioa industrian.

Iturria: Eustat, Eurostat, INE

mpBEGaren partaidetza (%) 2000 2008

Euskal AE 31,6 27,9

Espainia 20,9 17,0

Alemania 25,1 25,6

Frantzia 17,7 13,6

EB-27 22,4 19,8

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (a)

Euskal AE 8,0 3,9 2,4 3,1 9,2 7,7 5,8 5,5 1,1 -16,5

Espainia 6,4 5,2 2,8 4,0 4,2 5,7 5,4 5,0 3,7 -11,5

EB-27 6,9 1,5 0,8 -1,2 4,1 3,3 5,8 5,7 -0,8 -14,1



8

Taula honetan industriako balio erantsiaren ehuneko banaketari buruzko datuak daude, industri jarduerako adar edo

sektore desberdinen arabera. Metalurgia eta gai metalikoak eta Makineria bezalako sektore klasikoen ehuneko pisua ga-

rrantzitsua da, 2008an industriaren BEGd-ren % 42,7 ziren nahiz eta 2007arekin alderatuz gero ehuneko hau % 1,3

jaitsi

2.3. taula. Euskal AEko industri sektoreen balio erantsiaren banaketa (ehunekotan).

Iturria: Eustat. Kontu ekonomikoak

Sektore honen barneko dinamikan apur bat gehiago sakontzeko, ondorengo bi tauletan industriako balio erantsiaren

eta sektoreko ekoizpenaren eboluzioa dago.

2.4 taulan BPGren kateatutako bolumenaren indizearen urte arteko aldaketa tasen eboluzioa dago industriako sektoreen

arabera.

Azpimarratzekoa da 2008an hamazazpi adarretatik zazpitan batez besteko hazkunde negatiboa egon dela. Horien ar-

tean, sektoreak pisurik handienetakoa duen adarra, Metalurgia eta gai metalikoak, % 31,7ko pisuarekin, hazkundearen

balio negatiboa da (-% 3,7). Energia elektrikoa, gasa eta ura (% 7), Material elektrikoa (% 6,3) eta Garraio materiala (%

5,1) adarrek dituzte hazkunde handienak, aldiz, eboluziorik txarrenak Zuraren industriak (-% 12,5) eta Industria kimikoak

(-% 11,4) izan dituzte.

2000-2008 aldiko batez besteko hazkundeari dagokionez, Industria kimikoak eta Elikagaien industriak balio negatiboak

dituzte (-% 2,1 eta -% 0,2) eta aldi honetan, 2008an bezala, hazkunderik handienekoa Energia elektrikoa, gasa eta ura

(% 8,5) izan da.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

03. Petrolioaren eta gasaren erauzketa 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak 0,5 0,9 1,1 0,9 0,8 0,7 0,7 0,8 0,8

05. Elikagaien industria 5,2 5,4 5,4 5,6 6,1 6,1 5,7 5,6 5,4

06. Ehungintza eta jantzigintza 0,7 0,7 0,8 0,6 0,6 0,6 0,7 0,7 0,7

07. Larruaren eta oinetakoen industria 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1

08. Zuraren industria 1,8 1,7 1,9 1,8 1,6 1,6 1,7 1,7 1,6

09. Papera, edizioa eta arte grafikoak 5,4 5,8 5,7 5,5 5,1 4,9 4,8 4,8 4,6

10. Petrolioaren birfinketa 2,9 1,7 0,9 1,2 2,4 3,3 2,2 1,9 1,1

11. Industria kimikoa 3,7 3,6 3,9 4,0 3,6 3,6 3,6 2,9 2,9

12. Kautxua eta plastikoa 6,9 7,1 7,1 7,1 6,9 7,2 6,5 6,1 6,0

13. Industria ez metalikoa 3,8 4,3 4,0 4,2 3,7 3,7 3,9 3,9 3,9

14. Metalurgia eta gai metalikoak 31,2 30,2 30,6 29,8 30,4 29,8 30,7 32,8 31,7

15. Makineria 12,3 12,4 12,4 12,1 11,6 11,3 11,5 11,2 11,0

16. Material elektrikoa 6,8 6,7 6,4 6,4 6,2 6,0 6,1 6,0 6,5

17. Garraio-materiala 8,6 8,8 8,9 9,6 9,1 8,2 8,0 8,3 8,4

18. Manufakturatako bestelako industriak 3,4 3,4 3,5 3,4 3,0 3,0 3,0 2,8 2,7

19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 6,5 7,1 7,2 7,7 8,8 9,9 10,8 10,5 12,7



9

2.4. taula. Euskal Autonomia Erkidegoko industriaren balio erantsiaren bilakaera. (%)

Iturria: Eustat. Kontu ekonomikoak eta Industri Produkzioaren Indizea

Industri Produkzioaren Indizeak izandako eboluzioaren datuek baieztatzen dituzte datu hauek, eta 2009rako adar guz-

tiek urte arteko batez besteko tasa negatiboak dituzte.

Jarraian Euskal AEn industriak duen sektore-kontzentrazio maila altua aztertzen da, bi adierazle aztertuta. Lehenengoa

kontzentrazioko adierazle diskretu bat da (4irizpidea) eta horrela jakin ahal izan dugu zein den industriako 4 jarduera-

adar nagusienen BEGren ehunekoa industri osoaren BEGean (2.5 taula) eta bigarrena Herfindahl indizea da, kontzen-

trazioa pilatzen duen indizea (2.6 taula).

Lehenengo indizearekin ikusi dugun bezala, Euskal AEn industriako 4 adarrik handienak Industriaren BEGren % 63,8

izan dira 2008an, 2000. urtean baino ia 5 puntu gehiago; gainera, Estatuarekin alderatuz gero, indize hau 14 puntu han-

diagoa da.

2.5. taula. Industriako Kontzentrazio-indizeak. Euskal AE eta Estatua.

Iturria: EUSTAT eta INE.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008D medio

00/08IPI 2009

- - - - - - - - - - -

-7,1 62,6 35,4 -17,1 -9,2 -14,0 5,9 6,0 -3,0 6,6 -29,5

1,2 1,4 0,1 0,2 -1,2 8,3 -1,2 -0,8 -10,0 -0,2 -5,3

12,5 6,9 3,2 -23,3 4,5 -2,8 21,9 8,3 0,2 3,5 -30,4

1,2 -7,0 5,1 -19,6 6,4 -21,0 26,0 34,9 1,8 3,1 -66,8

6,7 -4,2 8,7 -4,5 -7,3 9,5 13,5 -1,0 -12,5 1,0 -33,7

5,8 7,0 0,4 -1,9 3,1 6,7 -0,3 0,3 2,9 2,7 -9,4

15,8 -43,0 -38,0 42,1 26,0 44,4 3,2 1,5 4,3 6,3 -11,2

-5,0 -4,8 11,5 1,8 -3,0 5,8 2,1 -15,5 -11,4 -2,1 -16,8

6,0 4,9 -0,5 5,2 5,8 11,9 -7,9 -4,8 1,9 2,5 -21,7

8,1 10,3 -8,2 7,8 -5,9 9,8 7,2 1,1 -1,5 3,2 -18,6

10,0 3,1 3,0 -2,6 -0,5 -1,1 3,8 8,7 -3,7 2,3 -29

12,8 1,3 0,6 -2,9 5,2 2,9 7,8 0,7 1,8 3,4 -29,9

20,1 2,2 -3,8 3,2 6,6 6,9 6,3 2,3 6,3 5,6 -21,9

7,4 4,2 2,6 9,6 -0,2 -1,5 10,8 6,9 5,1 5,0 -20,3

12,0 3,0 1,0 3,8 0,0 4,5 3,3 -0,5 -10,7 1,8 -29,3

0,3 11,3 2,9 8,8 23,2 13,3 6,1 3,8 7,0 8,5 -5,2

03. Petrolioaren eta gasaren erauzketa

04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak

05. Elikagaien industria

06. Ehungintza eta jantzigintza

07. Larruaren eta oinetakoen industria

08. Zuraren industria

09. Papera, edizioa eta arte grafikoak

10. Petrolioaren birfinketa

11. Industria kimikoa

12. Kautxua eta plastikoa

13. Industria ez metalikoa

14. Metalurgia eta gai metalikoak

15. Makineria

16. Material elektrikoa

17. Garraio-materiala

18. Manufakturatako bestelako industriak

19. Energia elektrikoa, gasa eta ura

Adar bakoitzaren BEG (%) 2008 2000 2008 2000

14. Metalurgia eta gai metalikoak 31,7 31,2 15,6 13,5

19. Energía elektrikoa, gasa eta ura 12,7 6,5 12,8 9,5

15. Makineria 11,0 12,3 6,5 6,2

17. Garraio-materiala 8,4 8,6 9,1 9,6

16. Material elektrikoa 6,5 6,8 5,2 6,1

12. Kautxua eta plastikoa 6,0 6,9 3,5 3,9

Kontzentrazio-indizea, 4. irizpidea 63,8 59,1 49,7 44,5

Euskal AE Espainia



10

Taula honetan kalkulatutako Herdindahl indizeak lehen adierazitakoa berresten du eta Estaturako edo EB-27ko batez

bestekorako baino kontzentrazio balio altuagoak ditu Euskal AErako. Indize hau ekoizpen osoko adar bakoitzeko parte

hartzeen edo produkzio sektore baten balio erantsiaren karratuen batura da.

2.6. taula. Industriako sektoreen kontzentrazio-indizeak. EAE, EB-27 eta Estatua.

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT eta INE.

Euskal industriaren kontzentrazio hau sektore nagusien maila teknologikoaren ikuspegitik ere ikusten da. 2008an, adi-

bidez, erdiak baino gehiago (% 58,8) behe mailan eta maila ertainean daude.

2.7. taula. Euskal AEko industri sektoreen maila teknologikoa (industriako BEG %).

Iturria: EUSTAT eta ELGEk erabilitako sailkapenak (2001).

Azkeneko azterketa ondasunen xede ekonomikoari buruzkoa da. Horretarako, industri ekoizpenaren indizearen ebolu-

zioa aztertuko dugu, ondasunen xede ekonomikoaren arabera zuzenduta. Grafiko honetan (2.8 grafikoa) argi ikusten da

2008an egondako joera aldaketa; kapitulu honetako aldagai desberdinetan islatuta ikusi dugun aldaketa, hain zuzen

ere.

Industriako sektore handien sailkapenaren arabera, 2008an sektore guztiek dituzte urtean pilatutakoan zeinu negati-

boko aldaketak: Kontsumo ondasunak 16,3 jaitsi dira, ekipamenduko ondasunak 2,3 eta tarteko ondasunak 5.

2009rako indize honek are balio negatiboagoak ditu, kontsumo ondasunek urtean -27,1eko hazkundea izan dute batez

beste, ekipamenduko ondasunek -25,1ekoa eta tarteko ondasunek -25,2koa.

Herfindahl indizea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal AE 1.443,1 1.401,9 1.423,9 1.389,9 1.413,2 1.380,0 1.436,3 1.547,1 1.532,9

Espainia 824,6 826,4 836,1 839,3 845,8 862,9 882,3 904,5 926,2

EB-27 812,0 809,7 816,6 823,8 827,9 827,6 836,3 838,5 838,0

Industriako BEGean (%) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

1. Altua 4,3 4,8 4,4 4,3 4,1 3,7 3,6 3,7 3,8

2. Ertain-altua 26,8 26,2 26,4 26,7 25,8 25,1 25,3 24,3 24,4

3. Ertain-baxua 45,3 44,0 43,4 43,4 44,3 44,6 43,8 45,4 43,7

4. Baxua 16,6 17,2 17,6 17,1 16,7 16,1 15,9 15,6 15,1

Eduki teknologikodunindustria guztira

93,1 92,2 91,9 91,6 90,8 89,5 88,6 89,0 87,0



11

2.8. grafikoa. Euskal AEko IPIren bilakaera, ondasunen (energia kenduta) xede ekonomikoaren

arabera.

Iturria: EUSTAT. Industri Produkzioaren Indizea (IPI)

Urte arteko aldakuntza-tasa

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kontsumo-ondasunak Kontsumo-ondasun iraunkorrak Kontsumo-ondasun ez iraunkorrak

Ekipamenduko ondasunak Bitarteko ondasunak



12

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAKKapitulu honetan laneko gastuak eta laneko ekoizpena konparatzen dira, edozein ekoizpen sektoretako lehiakortasun

ekonomikoko azterketa klasikoan funtsezko faktoreak direnez gero. Aurkezten diren definizio batzuetan nazioartean

adostasunik ez dagoenez, kasu bakoitzean kalkulatzeko erabili den modua zehaztuko da.

3.1. grafikoan 2000. urtetik aurrera Euskal AEn, Estatuan, Frantzian, Alemanian eta EB-27n ordainsarien tasak izandako

eboluzioa dago. Ordainsarien tasa, ordainpeko denen eta industria sektoreko landun kopuruaren zatidura da, Kontabi-

litateko terminoetan.

Balioak % 92 eta % 97 artean daude, nahiz eta aldeak egon herrialde desberdinetako serieen artean. Horrela, bada, Ale-

maniako eta EB-27ko serieek antzeko joera dute, nahiz eta maila desberdinetan (Alemaniak, oro har, aztertutako gai-

nerako herrialdeek baino tasa handiagoak ditu). Bi kasuetan ordainsarien tasan beherakada txiki bat dago aztertutako

aldian, eta bi kasuetan 2006an egon da gutxiena. Frantziako ordainsarien tasak antzeko joera du, nahiz eta 2006ko be-

herakada askoz handiagoa izan.

Euskal AEko ordainsarien tasa Frantzia eta Alemaniakoena baino maila txikiagotik abiatzen da eta hazkunde nabar-

mena izan du 2005etik aurrera, azken urteetan egonkortu den arren; industri sektorean soldatapekoen kopurua mantendu

egin da, aztertutako azken urteetako landunen kopuruarekin alderatuz gero. 2005ean soldatapekoen kopurua igo egin

zen eta industri sektoreko landunek behera egin zuten, honek ordainsarien tasan hazkunde handia ekarri du.

Estatuko joera Euskal AEkoaren antzekoa da, nahiz eta 2002 eta 2005 arteko hazkundea ez izan hain handia eta 2006n

beherakada txiki bat hasi.

3.1. grafikoa. Ordainsarien tasa (%)

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.

92,0

92,5

93,0

93,5

94,0

94,5

95,0

95,5

96,0

96,5

97,0

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal AE Espainia EB-27 Alemania Frantzia



13

3.2 grafikoan ekonomia eta denboraldi bererako soldatapeko bakoitzeko ordainsaria dago, urteko prezioen araberako

soldatapekoen ordainsaria (milaka eurotan) eta industriako soldatapekoen kopuruaren arteko zatidura bezala.

Aztertutako aldian ikusten denez, soldatapekoen urteko prezioen ordainsariak etengabeko hazkundea izan du aztertu-

tako ekonomietan eta aztertutako aldian herrialdeen arteko aldeak mantendu egin dira, Alemaniaren eta Frantziaren ka-

suan izan ezik. Azpimarratu beharra dago, adibidez, Alemaniaren balioek eta estatuko osoko balioek 16.000 euro

inguruko aldea mantendu dute, aztertutako aldian.

Euskal AEko soldatapekoen araberako ordainsari seriean, gorako joera txiki bat dago EB-27ko eta Estatuko joerarekiko.

3.2. grafikoa. Soldatapekoen araberako ordainsaria. (Milaka euro)


Laneko produktibitatea, balio erantsiaren kateatutako bolumenaren eta industriako landun kopuruaren arteko zatidura

da eta Kontabilitate Nazionaleko terminoetan neurtu da. Landu bakoitzeko produzitutako egiazko produktu unitateak

neurtzen ditu. 3.3 grafikoan herrialdeentzako eboluzioa eta kapitulu honetan azterketaren xede den aldia ageri dira.

Euskal AEko industri sektorearen produktibitatea nabarmen hazi da 2005az geroztik. Aztertutako ekonomien arteko

arraila mantendu egin da aztertutako aldian, nahiz eta alde nabarmenak egon. Adibidez, Euskal AEko produktibitatea

azken urteetan Frantzia eta Alemaniako industriara gerturatu da eta EB-27ko eta Estatutako batezbestekoarekiko aldea

hazi egin da. Aurrez aipaturiko 2005. urtean industria sektoreko landun kopuruak behera egin duelako gertatu da feno-

meno hau hein batean.

Bestalde, produktibitate handieneko (Frantzia, Alemania eta Euskal AE) eta txikieneko (EB-27 eta Estatua) ekonomien

arteko arraila hazi egin da aztertutako aldian, eta Estatukoa da profil egonkorrena duena.

20

25

30

35

40

45

50

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2.007 2.008




14

3.3. grafikoa. Lanaren produktibitatea.


Industri sektoreko lan-unitateko kostua soldatapekoen araberako ordainsaria eta industri sektoreko lan produktibitatea-

ren arteko zatidura da. Aldagai honek laneko kostuak produktuaren unitateko duen gorabehera neurtzen du. Honen

bidez sektore baten lehiakortasunak nola eboluzionatzen duen jakin dezakegu lehiakideen arteko soldatapekoen or-

dainsarian eta laneko produktibitatean kontrako aldaketekin.

3.4 grafikoan aztertu diren herrialdeetan 2000. urteaz geroztik egondako lan-unitateko kostuaren eboluzioa dago. Ale-

maniak aztertutako gainerako ekonomiek baino balio altuagoak ditu, landun bakoitzaren produktibitatearekiko soldata-

pekoen kostuak altuak direlako, lehen ikusi den bezala. 2004. urteaz geroztik lan-unitateko kostua beheraka hasi zen

2008ra arte eta hemen gorakada izan du. 2008ko kostuen gorakada hau orokorra izan da aztertutako ekonomia guz-

tietan.

Frantziako eta EB-27ko industri sektorearen lan-unitateko kostua nahiko konstante mantendu da aztertutako aldian,

aldiz, Estatuan gorako joera izan du eta 2008an joera hori nabarmendu egin da.

Euskal AEn lan-unitateko kostuak gorako joera izan zuen 2000-2004 aldian, eta beherakada garrantzitsua 2005ean, la-

neko produktibitateak gora egin zuelako. Bi urtez kostuetan moderazioa egon ondoren, 2008an kontuan izandako eko-

nomietakoen antzeko gorakada egon da, aurrez esan bezala.

30

35

40

45

50,0

55

60

65

70

75

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007




15

3.4. grafikoa. Lan-unitateko kostua.


3.4. grafikoak argi uzten du Euskal AEn industria sektoreko lan-unitateko kostua aztertutako ekonomietan txikiena izan

dela 2005az geroztik, laneko produktibitatea etengabe hazi delako, batez ere.

0,50

0,55

0,60

0,65

0,70

0,75

0,80

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008




16

4.KANPO-MERKATARITZAKanpo-merkataritzak garrantzi izugarria izan du historikoko Euskal AEko industrian, tokiko merkatua txikia delako, hein

batean. Espainiako merkatuaren irekiera mailak eragina izan du Euskal AEko industri enpresen kanpo-merkataritzan,

kanporako orientabide garbia baitu. Europar Batasunean sartu eta merkatu bakarra eratu zenetik, euskal industri en-

presek oinarrizko merkataritza-erreferentziatzat hartu dute europar merkatua kanpoko transakzioetarako. Gainera, Mun-

duko Merkataritza Antolakundeak (MMA) mundu mailan bultzatako merkataritzaren liberalizazio prozesuak eta, bereziki,

manufakturei muga-zergak kentzeak azken bi hamarkadetan industriako ondasunen merkataritza fluxuak asko hazten

lagundu du.

4.1. grafikoan manufakturen esportazio eta inportazioen eta industriaren BPGren 1996-2009 arteko urte arteko haz-

kunde-tasak daude, urteko terminoetan. Ikusten denez, 2001ean izan ezik, inportazioen eta esportazioen aurrerapena

etengabea izan da 2009ra arte. Oro har, inportazioen eta esportazioen eboluzioa industri ekoizpenaren hazkundeari lo-

tuta dago, bereziki 1998az geroztik. Jakina da nazioarteko merkataritzaren fluxuak aldakorragoak direla jarduera eko-

nomiko orokorra baino. Horrela, bada, manufaktura ekoizpena azeleratu den aldietan kanporako zabalkunde nabarmena

egon da (bai esportazio eta bai inportazioena) eta atzerakadak edo desazelerazioak egon diren aldietan industriako

BPGn kanpoko uzkurdura nabarmena gertatzen da.

4.1. Industri ondasunen fluxuen bilakaera (mila eurotan) atzerriarekin

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Kontu Ekonomikoak.

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Manufaktura-esportazioak Manufaktura-inportazioak Industriako BPG

%



17

Nolanahi ere, EAEko industri jardueraren merkatu-orientazioa batez ere kanpokoa da, 4.2. taulan ikusten den bezala.

Egungo hamarkadan zehar manufakturen esportazioak Industriako Balio Erantsi Gordinaren ehuneko handia izan dira;

txikiena 2003an izan zen (% 91) eta 2008an % 118 izan da. Beraz, euskal industriak esportatzeko joera handia du, nahiz

eta aldatu egiten den erreferentziazko urtearen arabera. Horrela, 2009an uzkurdura nabarmena egon da, manufakturen

balio erantsia uzkurtzeaz gain, esportazioek horietan duten pisua ere uzkurtu egin baita.

4.2. taula. Industriaren esportatzeko joeraren bilakaera

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Urteko Industri Inkesta.

Kanpoko fluxuen kontzentrazio maila manufakturetako taldeen arabera aztertzeko, 4.3 taulan 2000. eta 2009. urterako

esportazioak, inportazioak eta ondoriozko saldoa zehazten dira, A31 sektorizazioaren araberako industri adarren ara-

bera.

Bi aldi horietan manufakturen esportazioak Metalurgia eta gai metalikoak, Garraio-materiala eta Makineria adarretan

kontzentratzen da; 2000. urteko manufakturen esportazioen % 68,9 izan ziren eta 2009.eko % 65,9. Kautxua eta plas-

tikoa eta Material elektrikoa manufaktura adarrak ere kontuan izanez gero, esportazioen kontzentrazio-maila % 80,5ekoa

izan zen 2000. urtean eta % 78,6koa 2009.ean. Garraio-materiala adarrak atzerakada esanguratsua izan du aztertutako

aldian eta 2000.eko % 27,7tik 2009ko % 23,8ra igaro da.

Inportazioei dagokienez, kontzentrazio-maila altua izan den arren oraindik ez da heltzen esportazioen mailara. Hiru ada-

rrik garrantzitsuenak (Metalurgia eta gai metalikoak, Garraio-materiala eta Makineria) dira 2000.eko inportazioen %

59,8aren erantzuleak eta 2009ko % 48,8renak. Kasu honetan esanguratsua da kontzentrazio-mailan egondako atzera-

kada, bereziki Garraio-materiala adarrean egondako beherakada handiagatik. Aldiz, Gai elektrikoa adarrak % 8,2 esan-

guratsua izatetik ondasun industrialen inportazioen % 9,5 izatera igaro da. Aldi horretan badaude inportatzeko dinamika

aipagarria izan duten beste bi adar ere: Industria kimikoa eta Elikagaien industria.

Azkenik, 4.3 taulatik azpimarratu beharra dago aztertutako urteetan Petrolioaren birfinketa adarrak esportazioen eta in-

portazioen adarrean izandako hazkundea, bereziki inportazioen kasuan, % 5,4 izatetik % 13,8 izatera igaro baita eta

2009. urtean bigarren sektorerik garrantzitsuena izan da.

80

85

90

95

100

105

110

115

120

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (a)

Manufaktura-esportazioak / Manufakturen balio erantsi gordina

%



18

4.3. taula. EAEko industriako ondasunen esportazio eta inportazioen sektorekako kontzentrazioa (%)

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak. (*) Milioi eurotan.

Esportazioen eta inportazioen kontzentrazio-maila eta espezializazioa sakonago aztertzeko, Herfindahl indizea1 erabil

daiteke. 2000. urtean esportazio industrialentzako lortutako balioa 1.778 izan zen eta 2009an 1.659, beraz, apur bat

erori egin den arren, uniformitate esportatzailearen 625 balioa baino askoz handiagoa da, Euskal AEn industri esporta-

zioen sektoreko espezializazio handia dagoen isla. Inportazioen kasuan, balioak apur bat baxuagoak dira, baina sekto-

rearen espezializazio maila altua argi uzten dute.

Inportazio eta esportazioen fluxu gurutzatuaren maila neurtzeko –baina ez horrenbeste industria barruko maila neurtzeko-

Grubel eta Lloyd indizea (GLI)2 kalkulatu daiteke, aztertzen ari garen 16 industri adarrei aplikatu.

SALDOA (*)

2000 2009 2000 2009 2009

0,2 0,1 1,1 0,6 -37,5

3,1 3,5 4,3 6,7 -98,1

0,9 0,7 2,4 2,7 -134,2

0,1 0,1 0,5 0,6 -40,6

0,3 0,3 1,4 0,7 -14,5

3,1 2,8 3,6 3,1 140,5

5,2 7,9 5,4 13,8 -94,5

3,4 2,6 6,8 6,9 -236,7

6,5 7,3 3,4 3,9 721,8

1,4 1,9 1,6 1,3 170,1

24,3 25,0 28,4 28,0 1.131,2

16,9 17,1 15,5 12,4 1.386,4

5,1 5,4 8,2 9,5 -66,2

27,7 23,8 15,9 8,4 2.736,8

1,5 1,0 1,4 1,4 12,3

0,2 0,4 0,0 0,0 60,0

Manufakturak guztira 100,0 100,0 100,0 100,0 5.636,7

ESPORTAZIOAK INPORTAZIOAK

04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak











15. Makineria





1 Adar bakoitzak esportazio eta inportazioen osokoan duen parte hartzeen karratuen batura bezala kalkulatzen da. Kasu honetan 18 adar hartzen direnez kontuan,

sektoreko berdintasuneko kontzentrazioaren indize erlatiboak 625 balioa luke. 2 Grubel eta Lloyd Indizearen adierazpen analitikoa da IGL = [(Xi+Mi) - |Xi- Mi|]/(Xi+Mi). Unitatetik gertu dauden balioek kanpo-merkataritzaren adar arteko izaera han-

diagoa esan nahi dute eta zero inguruko balioek, adar arteko merkataritza eredu handiagoa.



19

4.4. taula. Grubel eta Lloyd indizea industriako adarretan


4.4 taulan Grubel eta Lloyd indizearen 2000 eta 2009 urteetako indizeak daude. Nabarmena da indizeak industri sek-

tore osorako duen balio altua bai 2000. urtean (0,8) baina 2009.ean (0,76); horrek esan nahi du Euskal AEko ekono-

miarentzat industri arteko edo adar arteko kanpoko elkartrukeek garrantzia dutela.

EAEko manufakturen kanpo-merkataritzaren analisia osatzeko, bada, interesgarria da industriako ondasunen kanpoko

trukeak aztertzea, jarduera-multzoak horien maila teknologikoaren arabera sailkatzen baititu (4.5. taula).

Eduki teknologiko ertain-altuko eta ertain-baxuko manufaktura industriaren berariazko pisua altua da . 2009. urtean

eduki teknologiko ertain-altuko ondasunen esportazioak guztizkoaren % 48,2 izan dira 2009.ean, 2000.ekoa baino zert-

xobait balio baxuagoa, baina 1990ekoa baino zerbait altuagoa. Inportazioen barruan mota honetako ondasunak % 32,9

izan dira 2009an, 1990 baino nabarmen gutxiago eta, batez, ere, 2000.ean baino gutxiago (% 42,3). Garrantzi erlatibo

antzekoak dira eduki teknologiko ertain-baxuko ondasunen nazioarteko transakzioak; 2009.ean esportazioen 42,4 izan

dira (2000.ean baino gehiago, baina 1990ean baino gutxiago, % 52,4 izan baitziren) eta inportazioen % 47,3, aztertu-

tako aldiko goreneko balioa.

2000 2009

0,35 0,45

0,97 0,91

0,70 0,62

0,31 0,44

0,50 0,86

0,88 0,80

0,82 0,96

0,86 0,77

0,52 0,50

0,84 0,58

0,88 0,82

0,76 0,62

0,96 0,96

0,56 0,36

0,77 0,95

0,05 0,07

0,80 0,76

GLI

Manufakturak guztira

04. Min. metalikoak eta ez-metalikoak











15. Makineria



18. Manufakturatako bestelako ind.




20

4.5. taula. EAEko manufakturen esportazio eta inportazioen eduki teknologikoak izan duen bilakaera


Azkenik, 4.6 taulan Euskal AEk egiten dituen ondasun industrial ez energetikoen kanpoko merkataritza fluxuen bana-

keta geografikoa dago. 2009an esportatzeko eta inportatzeko merkatu nagusia EB-27 izan da, manufakturen esporta-

zioen % 63,7rekin eta inportazioen % 68,3rekin. Balio horiek 1995ekoak baino apur bat baxuagoak izan arren, Euskal

AEko manufakturen merkataritza fluxuen kontzentrazio geografikoa oso garrantzitsua da.

Hala ere, 4.6 taulan alde esanguratsuak nabari dira aztertutako aldian EB-27ko kontzentrazio geografikoaren ebolu-

zioan. Horrela, bada, Europar Batasuneko kide berrien fluxuek pisu handiagoa dute esportazio eta inportazioen guztiz-

koan, aldiz, Frantzia eta Erresuma Batua bezala pisurik handieneko fluxua duten herrialdeek, atzera egin duten garrantzi

erlatiboan. Alemaniara eta Italiara egindako esportazioek behera egin dute apur bat, inportazioek apur bat gora egin

duten bitartean.

AEB, Latinoamerika eta Japoniarako esportazioek pisua galdu duten 1995-2009 artean esportatutako ondasun ez ener-

getikoen guztizkoan, baita inportazioetan ere Latinoamerikak izan ezik, inportazioen pisua apur bat igo egin baita. Aur-

kako fenomenoa gertatu da Asiako Ekonomia Dinamikoekiko transakzioetan, herrialde hauetarako esportazioen pisuak

gora egin duen arren, inportazioek behera egin baitute aztertutako aldian.

Azpimarragarria da Txinatik Euskal AEra egindako inportazioen kasua, nabarmen hazi baitira; 1995ean inportazioen %

1,9 izatetik 2009an % 8,8 izatera igaro dira, aldiz, aztertutako aldian esportazioen parte hartzea txikitu egin da guztizko

esportazioetan.

0

10

20

30

40

50

60

1990 2000 2009 1990 2000 2009

Esportazioak Importazioak

Maila teknologiko altua Maila teknologiko ertain altua Maila teknologiko ertain baxua Maila teknologiko baxua



21

4.6. taula. Euskal AEko manufakturen esportazio eta inportazioen banaketa geografikoa (*) (%)

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak.

(*) ez dira sartu ondasun energetikoak

(1) milioi eurotan

(2) EBKB: Europar Batasuneko Kide Berriak

Oro har, Euskal AEko manufakturen esportazioan izandako batez besteko hazkundea (% 8,5) inportazioen bikoitza izan

da (% 4,0) eta batez besteko merkataritza saldoan hobekuntza argia adierazten du horrek.

Esportazioak Inportazioak Saldoa (1) Esportazioak Inportazioak Saldoa (1) Esportazioak Inportazioak

ELGE 79,5 84,7 488,5 74,6 77,6 3.957,0 7,6 3,1

EB-27 67,9 74,6 308,1 63,7 68,3 3.218,4 7,6 3,1

EBKB (2) 1,1 1,8 -29,5 5,0 3,8 386,3 65,8 15,1

Frantzia 19,6 18,8 225,9 17,0 15,1 1.112,6 6,6 1,9

Alemania 15,2 12,8 265,1 15,0 16,7 704,9 8,3 7,1

Italia 8,4 8,2 91,8 6,1 10,7 -26,6 4,4 7,3

Erresuma Batua 7,9 12,7 -163,9 5,7 4,5 424,0 4,3 -2,9

AEB 5,9 4,4 133,1 3,4 3,3 196,7 2,0 1,3

Latinoamerika 8,3 4,0 296,3 7,6 4,1 703,8 7,2 4,2

Japonia 0,5 1,7 -53,8 0,2 1,4 -90,0 -1,4 2,3

Txina 2,1 1,9 31,6 1,9 8,8 -448,8 7,1 43,3

Asiako ekonomia dinamikoak 2,7 3,2 -0,7 3,3 2,6 245,5 12,0 1,9

Guztira 100,0 100,0 950,1 100,0 100,0 5.628,9 8,5 4,0

1995 2009 Urte batezbesteko aldakuntza-tasa



22

5. INDUSTRIAKO LANGILEAKIndustriaren lan-egoerari dagokionez, Euskal AEko industriako enpleguak duen garrantzia azpimarratu behar da lehen-

bizi. Landunak adierazle bezala hartuta, Euskal AEko landun guztien laurden bat industriarenak direla ikusten da, 2008an

% 24,6 dira, EB-27ko batezbestekoaren oso gainetik, besteak beste, urte honetan % 17,4 baitira industrian lanean ari

direnak (5.1 taula).

Azken urteotan industriako langile kopurua gehitu egin da, balio absolutuetan. 2000. urtean industrian 236 mila langile

zeuden eta 2008an 250 mila inguru. Baina esan beharra dago 2000-2008 aldian industriako landunek landun guztien-

gan duten pisu espezifikoak behera egin duela eta 2000. urtean % 27,8 izatetik 2008an % 24,6 izatera igaro dira.

Aldi honetan industriako landunen hazkunde-tasak ere behera egin du 5.1 grafikoan ageri denez; 2000. urtean % 4,9ko

tasarekin hasi zen eta pixkanaka galdu ondoren 2008an -% 2kora iritsi da.

5.1. grafikoa. Industriako langile kopuruaren bilakaera (%)

Iturria: Eustat, Kontu Ekonomikoak eta EUROSTAT

Industri jardueretako enplegua aztertuz gero, industriako enpleguari egindako ekarpenak ezberdinak dira adarren ara-

bera; hain zuzen, adar horietako bakoitzak arestian aztertutako industriaren balio erantsian duen ordezkaritza kontuan

hartuta dira ezberdinak ekarpenak.

19,9 19,7 19,2 18,8 18,4 18,0 17,8 17,6 17,4

24,625,225,425,9

26,627,127,427,727,8

-5

0

5

10

15

20

25

30

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal AEko industriako langileak (guztirakoaren %)

EB-27ko industriako langileak (guztirakoaren %)

Industriaren urte arteko aldakuntza-tasa Euskal AEn

%



23

Beheragoko 5.2. taulan ikusten den bezala, EAEko industriako langileen ia erdia industriako jarduera-adar bitan pilat-

zen da: Metalurgia eta gai metalikoak eta Makineria adarretan, 2008. urtean industriako langile guztien % 35,5 eta % 13,0

hartu baitituzte, hurrenez hurren. Baina adar horiei industriako beste lau jarduera-adar gehituz gero (Garraiorako mate-

riala, Kautxua eta plastikoa, Material elektrikoa eta Elikagaien industria), industriako sei jarduera-adar horiek guztiek

sektore horretan lan egiten duten pertsona guztien % 78,4 hartzen dute. Horrenbestez, Euskal AEko industrian lan egi-

ten duten pertsonen kopurua oso pilatuta dago eta, logikoa denez, lurraldeak espezializazio maila handiena duen in-

dustriako jarduera-adarretan dago pilatuta.

5.2. taula. Langileen banaketa industriako jarduera-adarren arabera

Iturria: Eustat, Urteko Industri Inkesta.

Industriako enpleguaren pilaketa handi hori ia ez da aldatu hamarkada honen lehenengo erdi osoan. Aipatutako 5.2. tau-

laren arabera, industriako jarduera-adarretan bereizi den langile kopuruaren ehunekoak egitura bera izan du 2000.ean

eta 2008. urtean.

Bestalde, industriako enplegua aztertzean genero ikuspegia kontuan hartzen bada, ezinbestean azpimarratu behar da

zein alde handia dagoen industrian eta zerbitzuetan lan egiten duten emakumeen kopuruen artean. Horrela ikusten da

5.3. taulan, 2008. urtean ekonomia osoa kontuan hartuta lanean dabilen emakume kopuruak (% 43,2), balio erlatiboe-

tan, industriako indizea (% 19,3) bikoiztu egiten duelako.

2000 2008 2000% 2008%

838 800 0,4 0,3

14.778 15.963 6,3 6,4

3.823 2.996 1,6 1,2

445 262 0,2 0,1

6.502 6.428 2,8 2,6

13.572 14.187 5,8 5,7

775 1.086 0,3 0,4

6.352 6.011 2,7 2,4

17.077 18.302 7,2 7,3

7.883 7.587 3,3 3,0

79.385 88.744 33,6 35,5

31.397 32.645 13,3 13,0

18.458 19.926 7,8 8,0

19.691 20.438 8,3 8,2

11.356 10.855 4,8 4,3

3.723 4.062 1,6 1,6

236.055 250.292 100 100

Mineral metalikoak eta ez metalikoak

Elikagaien industria

Ehungintza eta jantzigintza

Larruaren eta oinetakoen industria

Zuraren industria

Papera, edizioa eta arte grafikoak

Petrolioaren birfinketa

Industria kimikoa

Kautxua eta plastikoa

Industria ez metalikoa

Metalurgia eta gai metalikoak

Makineria

Material elektrikoa

Garraiorako materiala

Bestelako manufakturak

Energia elektrikoa, gasa eta ura

Industria, guztira



24

5.3. grafikoa. Ekonomian eta industrian lan egiten duen emakume kopuruaren bilakaera (%)

Iturria: Eustat.

Industriako jarduera-adarrak aztertuz gero, aipatzekoa da jardueraren arabera ezberdintasun garrantzitsuak daudela

emakumeen okupazioan. 5.4. taulan industriako jarduera-adarren gaineko informazioa ematen da, langile guztien ar-

tean emakumeek duten parte-hartze mailaren arabera banatuta. Taulan agerian daude, gainera, emakumeen parte-hart-

zea dela-eta industri sektoreko batezbestekoa gainditzen duten adarrak. Ehungintza eta jantzigintza nabarmentzen da,

landunen % 65,3 emakumeak baitira, baita Larruaren eta oinetakoen industria ere % 51,5ekin. Urrunago baina tasa al-

tuarekin dago Elikagaien industria izeneko adarra, langileen % 36,6 emakumeak baitira.

Aitzitik, eta aurreko adarretan gertatzen ez den bezala, emakume langile gutxi dituzten adarrak ere badaude. Kasu ho-

netan Mineral metalikoak eta ez metalikoak, Zuraren industria, Petrolioaren birfinketa eta Industria ez metalikoa azpi-

marratu beharra dago, emakumeak ez baitira % 12ra iristen.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

%

Ekonomian lan egiten duten emakumeak / Ekonomiako langileak

Industrian lan egiten duten emakumeak / Industriako langileak



25

5.4. grafikoa. Emakumezko langileak industriako jarduera-adarraren arabera. 2008.


0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Mineral metalikoak eta ez metalikoak

Elikagaien industria

Ehungintza eta jantzigintza

Larruaren eta oinetakoen industria

Zuraren industria

Papera, edizioa eta arte grafikoak

Petrolioaren birfinketa

Industria kimikoa

Kautxua eta plastikoa

Industria ez metalikoa

Metalurgia eta gai metalikoak

Makineria

Material elektrikoa

Garraiorako materiala

Bestelako manufakturak

Energia elektrikoa, gasa eta ura

Industria, guztira

%

18,2 %

65,3

51,5

50



26

6. INDUSTRIAKO INBERTSIOASektore bateko inbertsioak ez du soilik enpresen lehiarako kokapena islatzen, baita etorkizunean industriako ondasu-

nak sortzeko gaitasuna ere, kapital finkoa haztea esan nahi duen heinean.

Euskal AEn hamarkada honetako lehenengo erdian, industrian egindako inbertsioaren bilakaera nahiko aldakorra izan

da. Aldi osorako emaitza urteko batez besteko % 4,2ko hazkundea da, ekonomia osoaren urteko batezbestekoaren (%

9,4) erdia (Kapital Finkoaren Eraketa Gordinaren urte arteko aldakuntza-tasaren terminoetan neurtua). Industriako in-

bertsioan bi urtez urte arteko aldakuntza-tasa negatiboa izan ondoren, 2008an izan da 2000-2008 aldiko bigarren haz-

kunde-tasa handiena, % 15,8.

6.1. taula. Industriako inbertsioaren duela gutxiko bilakaera


(1) Urteko batezbestekoa

Industriako inbertsioaren eta industriako balio erantsiaren arteko koefizientearen urteko batezbestekoa % 21,6koa izan

da aztertutako aldian. Koefiziente hau % 16,7koa izan da 2008rako.

Industriako inbertsioaren eta industriako landunen arteko koefizienteak, aldiz, urteko batezbesteko 12.700 euroko ba-

lioa du (6.1 taula). Koziente hau 12.000koa izan zen 2008rako.

Lurralde bakoitzak industrian egin duen inbertsioaren kopuruak 6.2. taulan ikus daitezke; bertan ikusten den moduan,

Gipuzkoak eta Arabak baino askoz inbertsio gehiago egin du Bizkaiak. Bizkaiak berak bakarrik industriako inbertsio guz-

tien ia erdia (% 45) egin du aldi horretan. Alabaina, Euskal AEko industrian egindako inbertsioaren % 20 Araban pilatu

da. Gipuzkoan industriako inbertsio osoaren % 35 egin da. Banaketa hau gutxi aldatu da 2008rako, Araba % 17 izan da,

Bizkaia % 47 eta Gipuzkoa % 36.

6.2. grafikoa. Industriako inbertsioaren lurralde-banaketa (2000-2008)


2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2000-2008(1)

Urte arteko aldakuntza-tasa (%) 8,5 27,0 1,4 -15,4 -7,4 9,8 -3,0 -3,1 15,8 4,2

Inbertsioa / BEGfk 20,3 24,9 24,7 20,3 17,2 17,6 16,1 14,8 16,7 21,6

Inbertsioa / Langileak 10,6 13,0 13,1 10,9 10,0 11,1 10,7 10,2 12,0 12,7

Kapital Finkoaren Eraketa Gordina (KFEG) 12,7 7,1 7,3 7,6 11,5 9,2 9,6 8,1 1,9 9,4

Araba20%

Gipuzkoa35%

Bizkaia45%



27

Industriako jarduera-adarren araberako inbertsioaren banaketa aztertuz gero ikusiko dugu (6.3. taula) eragin onuraga-

rria izan duela Euskal AEko ekonomian sartzean. Horrela, eta energiaren adarrak alde batera utzita, 2000-2008 aldian

inbertsio-kuota handienak izan dituzten jarduerak hauek dira: Metalurgia eta gai metalikoak (% 29), Garraio-materiala

(% 9,2), Makineria (% 8,5), Elikagaien industria (% 7,5) eta Papera, edizioa eta arte grafikoak (% 6,2). Industriako in-

bertsioak sektorean duen kontzentrazio-maila oso altua da, aipatutako bost jarduera-adarrak sektorean egindako in-

bertsio guztien % 60,4 izan direlako (energia sartu gabe). Industriako inbertsioaren kontzentrazio-maila garrantzitsu

horrek, era berean, Euskal AEk industrian duen espezializazio sendoa indartzen eta mantentzen lagundu du.

2008. urtean, sektore-banaketa pixka bat aldatu da, aldi horretako batezbestekoaren aldean. 6.3 taulan ikusten denez

Metalurgia eta metal gaiak (% 30) eta Makineria (% 11,2) sektoreak dira inbertsioko ehunekorik handienekoak, jarraian

datoz Elikagaien industria (% 7,2) eta Petrolioaren birfinketa (% 6,3).

Industriako inbertsioaren eta adarren araberako industriaren balio erantsiaren arteko koefizientea aztertuz gero, 2008an

Petrolioaren birfinketa sektoreak inbertsioan izandako pisu handia nabarmentzen da (% 80) eta Mineral metalikoena

eta ez metalikoena ere bai (% 33,8).

Lurraldeka banatuz gero, 2008an hiru lurraldeetan inbertsiorik handiena Metalurgia eta gai metalikoak sektorean egin

da eta balioak oso antzekoak izan dira (Araban % 28,1; Bizkaian % 28,6 eta Gipuzkoan zerbait gehiago, % 30,6), baina

beste sektore batzuetan banaketa hau ez da hain homogeneoa. Araban, adibidez, Elikagaien industrian egon da urteko

industria inbertsioaren % 14,2, beste bi lurraldeetako balioak hirukoiztuta. Bizkaian sektore energetikoa sektoreko in-

bertsio osoaren ia lauren bat da eta Petrolioaren birfinketak ere garrantzi handia du lurralde honetan. Gipuzkoari dago-

kionez, metalaren industrietako inbertsioaren ehunekoa nabarmentzen da, 2008an lurralde honetan egindako

inbertsioaren ia % 20 Metalurgia eta gai metalikoak (% 30,6) eta Makineriari dagozkie, Euskal AEko batezbestekoaren

oso gainetik.

6.3. taula. Industriako inbertsioa jarduera-adarren arabera (%)


Araba Bizkaia Gipuzkoa

∑2000-2008ko

inbertsioak

2008ko

inbertsioak

Inbertsioa /

BEG 2008an

Inbertsioa

2008an

Inbertsioa

2008an

Inbertsioa

2008an

GUZTIRA 100 100 16,7 100 100 100

0,7 1,5 33,8 2,5 1,2 1,3

7,5 7,2 22,1 14,2 5,0 5,9

0,3 0,2 6,0 0,2 0,2 0,3

0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,0

1,9 1,5 15,9 1,5 1,6 1,2

6,2 5,4 19,6 2,4 4,0 7,9

2,5 6,3 80,0 - 13,5 0,0

3,3 2,9 16,6 5,2 3,2 1,2

4,7 4,6 12,9 6,9 5,3 2,2

3,3 2,8 12,2 3,4 1,6 3,6

29,0 30,4 16,0 28,1 28,6 30,6

8,5 11,2 16,9 6,9 5,1 19,4

4,1 5,4 13,6 7,4 4,4 5,2

9,2 4,4 8,6 6,6 2,4 5,2

2,1 2,4 15,3 3,0 2,0 2,5

16,6 13,8 18,8 5,1 21,7 7,0

Euskal AE

4. Mineral metalikoak eta ez metalikoak











15. Makineria


17. Garraiorako materiala

18. Bestelako manufakturak




28

7. EKOIZPENAREN BERRIKUNTZAAtal honen helburua da labur aztertzea industriaren sektoreak izan duen berritze prozesuaren aurrerapena. Horreta-

rako, sektore honetako enpresetako berrikuntzaren gertuko eboluzioa aztertuko dugu ikuspegi desberdinetatik.

7.1 taulan, 2008. urteko berrikuntza jardueretan egindako gastuaren bilakaera ikus daiteke Euskal AEko industri jar-

dueraren adar bakoitzeko. Hasiera batean, industria osoak egindako gastua gastu osoaren ia erdia izan zela (% 42) az-

pimarratu behar da. Baina jarduera mota bakoitzaren pisua kontuan hartuz gero, Euskal AEn barruko I+G da

nabarmenena (industrian egindako gastu osoaren % 36,9), gero makinak erostea (% 36,1) eta, urrunago geratzen bada

ere, hirugarren tokian kanpoko I+G (% 17). Berrikuntzako gainerako jarduerek hondar zeregina dute.

Adarren arabera, Garraio-materiala berrikuntza teknologikoaren guztizkoaren % 27,4rekin eta Metalurgia eta gai meta-

likoak % 22,3rekin dira adarrik berritzaileenak.

7.1. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. Es-

tablezimenduak guztira. Euskal AE. 2008.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

Guztira(mila €)

Barruko I+D

(%)

Kanpoko I+D

(%)

Makineria

(%)

Bestelakoezagutzak

(%)

Prestakuntza Merkatarutzea

(%)

Diseinua etaprestakuntzak

(%)

Guztira2.782.007 45,4 13,7 29,8 2,2 2,0 4,1 2,8

Industria 1.168.983 36,9 17,0 36,1 2,6 1,1 4,0 2,3

78.077 9,0 1,7 26,6 22,7 0,6 36,7 2,8

4.384 15,1 3,2 45,7 0,0 0,5 3,0 32,6

18.452 12,1 2,3 79,4 0,0 0,2 5,7 0,3

49.765 8,2 5,7 78,0 0,4 2,2 0,0 5,6

45.015 60,9 32,3 4,0 0,1 0,4 1,7 0,6

31.991 51,9 24,0 18,6 0,9 0,6 0,6 3,3

21.505 48,8 11,2 34,5 1,3 1,5 1,5 1,2

261.220 28,7 22,7 41,9 0,2 1,8 1,1 3,6

126.306 65,5 17,2 7,5 0,0 1,9 4,6 3,3

139.553 66,7 22,5 6,6 0,1 1,1 1,7 1,3

319.755 27,3 10,2 61,2 0,1 0,4 0,7 0,1

21.437 40,6 4,5 30,1 0,4 1,9 8,9 13,5

51.523 30,5 46,0 0,5 21,1 0,0 1,9 0,0









15. Makineria




Beste industria batzuk (A31=3+4+7+10+19)



29

Beste alde batetik, 7.2. taulan 2008. urtean berrikuntzako jardueretarako egin den gastuaren bilakaera erakusten da

Euskal AEko industriako jarduera-adar bakoitzerako (7.3. taulan Espainiarako eredu bera) eta, betiere, 10 langile edo

gehiagoko establezimenduetarako, hauek direlako berrikuntzan gastu handiena egiten dutenak. Aipatutako bi tauletan

jasotzen den informazioa aztertuta datu batzuk nabarmendu daitezke. Hasteko, industria osoak egindako gastua Eus-

kal AEn Espainian baino pixka bat handiagoa da, balio erlatibotan, guztirakoaren % 49koa izan baita (Espainian %

40koa). Jarduera mota bakoitzaren garrantziari begiratuz gero, bi kasuetan barruko B+G da gehien nabarmentzen den

elementua (Euskal AEn jarduera mota honetan industriak egindako berrikuntzako gastuaren % 37,7 eta Estatuan %

44,1), jarraian dago makinak erostea (Euskal AEn % 36,3 eta Estatuan % 25,4). Bi eremuetan kanpoko B+G dago hi-

rugarren tokian. Gainerako jarduerek hondar tokia dute.

7.2. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10

langile edo gehiagoko establezimenduak guztira. Euskal AE. 2008.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

Guztira(mila €)

Barruko I+D Kanpoko I+D Makineria Bestelakoezagutzak

Prestakuntza MerkatarutzeaDiseinua etaprestakuntzak

Guztira

Industria









15. Makineria





2.193.876 51,8 14,2 24,6 2,4 1,0 3,5 2,5

1.078.174 37,7 18,1 36,3 2,8 0,8 2,1 2,2

56.165 12,6 2,4 36,9 31,5 0,8 11,9 3,9

2.688 24,6 5,2 11,5 0,0 0,8 4,9 53,1

3.726 59,9 5,3 26,2 0,0 1,0 6,1 1,5

45.880 8,8 6,2 84,1 0,5 0,4 0,0 0,0

44.398 61,6 31,7 4,0 0,0 0,4 1,7 0,6

28.522 46,1 26,9 20,9 1,0 0,7 0,7 3,7

15.122 69,4 16,0 6,8 1,9 2,1 2,1 1,7

243.892 24,9 24,4 44,7 0,2 1,0 1,0 3,8

119.998 67,0 18,1 5,9 0,0 2,0 3,7 3,3

131.110 67,7 22,0 6,3 0,1 0,9 1,7 1,4

319.060 27,2 10,2 61,3 0,1 0,4 0,7 0,1

16.104 53,2 3,6 12,3 0,5 2,5 11,0 16,9

51.509 30,5 46,0 0,5 21,1 0,0 1,9 0,0



30

7.3. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10

langile edo gehiagoko establezimenduak. Espainia. 2008

Iturria: INE, Enpresen berrikuntza teknologikoari buruzko Inkesta.

Aldagai horiek jarduera adarraren arabera aztertuz gero, Euskal AEn berrikuntza teknologikoaren aldeko apustu bere-

zia egin dutenen adarretan ehuneko parte hartze handiagoa dute Garraio-materialek (% 29,6) eta Metalurgia eta gai me-

talikoek (% 22,6) eta distantziara dago Material elektrikoak (% 12,2). Estatuan pisurik handieneko sektoreak Motordun

ibilgailuak (% 17,1), Farmazeutikoa (% 13,3) eta Elikagaiak, edariak eta tabakoa (% 10,7) dira.

Barruko B+Gren aldeko apustua egiten duten sektoreak oso desberdinak dira Euskal AE eta Estatua konparatuz gero.

Euskal AEko hiru sektore nagusiak hauek dira: Industria ez metalikoa, Material elektrikoa eta Makineria aldiz, Estatuan

Fabrikazioko beste jarduerak, Material eta ekipo elektrikoa eta Ehungintza, jantzigintza, larrua eta oinetakoak dira.

Beste alde batetik, aurretik emandako informazioa osatuz, Euskal AEko industriako adar ezberdinek garatzen duten be-

rrikuntza teknologiko mota aztertuz gero establezimenduen tamaina kontuan hartuta, aurreko informazioa osatu ahal

izango dugu. Horrela, hasiera batean berrikuntzan egindako ia gastu osoa 10 langile edo gehiagoko establezimendue-

tan egin da eta horregatik jaso da 7.4. taulan establezimendu mota horri buruzko informazioa bakarrik. Eskura dugun

Guztira(mila €)

Barruko I+D

(%)

Kanpoko I+D

(%)

Makineria

(%)

Bestelakoezagutzak

(%)

Prestakuntza Merkatarutzea

(%)

Diseinua etaprestakuntzak

(%)

Enpresak guztira

Industria guztira

19.918.946

8.014.113

1.069.179

1.368.547

181.728

859.917

180.726

361.416

570.724

244.275

279.262

193.160

406.200

355.486

342.621

352.444

769.033

69.096

86.274

49.716

225.236

49.074

39,4

44,1

45,9

26,3

64,2

16,1

48,4

60,3

48,5

33,1

40,0

42,1

73,8

67,6

64,0

21,5

54,7

36,9

72,7

52,7

41,5

54,1

13,8

14,0

14,8

25,8

11,6

13,1

11,4

13,6

13,5

26,0

11,0

28,4

28,2

7,4

9,0

9,4

4,6

7,3

6,8

7,4

8,3

7,6

31,1

25,4

26,5

42,4

16,4

72,1

24,4

32,4

39,9

39,1

39,2

11,3

10,4

30,0

11,5

36,4

33,7

25,4

11,5

5,0

7,6

8,8

33,4

5,0

7,4

7,7

5,9

0,3

1,0

4,0

0,3

0,2

3,1

2,6

0,7

5,7

0,2

0,3

0,1

0,3

0,1

0,3

0,8

0,0

1,0

0,4

0,3

0,4

0,3

0,3

0,6

0,5

0,6

0,5

0,2

0,6

0,5

0,5

0,7

0,3

0,2

1,0

0,3

0,6

0,2

0,4

10,8

14,5

6,1

5,2

9,8

4,9

3,9

3,4

6,5

4,3

2,5

3,1

4,4

4,7

5,3

2,3

4,1

9,8

4,3

3,0

2,5

3,2

3,6

3,5

1,4

6,2

4,5

2,0

4,5

1,7

2,3

1,6

2,5

2,8

1,2

2,0

5,9

5,1

3,5

7,3

2,7

2,1

1,3

2,6

2. Erauzteko industriak eta petrolioarenak

3.Elikagaiak, edariak eta tabakoa

4. Ehungintza, jantzigintza, larrua eta oinetakoak

5. Zura, papera eta arte grafikoak

6. Kimika

7. Farmazia


9. Zenbati produktu mineral ez metaliko

10. Metalurgia

11. Manufaktura metalikoak

12. Produktu informatikoak, elektronikoak eta optikoak

13. Material eta ekipo elektrikoa

14. Beste makineria eta ekipoa

15. Motordun ibilgailuak

16. Beste garraio- materiala

17. Altzariak

18. Beste fabrikazio jarduerak

19. Makinaria eta ekipo konponketa eta instalazioa

20. Energia eta ura

21. Saneamendua, baliabideen kudeaketaeta kutsadura kentzea



31

informazioaren arabera, Euskal AEko industri establezimenduen % 42ak egin du 2006 eta 2008 urteen bitartean berri-

kuntza teknologikoren bat. Taula horretan erakusten da, gainera, industri establezimenduak ekoizpen jarduerakoak baino

berritzaileagoak direla (% 42 lehenengoak eta % 34 bigarrenak); azken finean, balio erlatiboetan, produktuan egindako

berrikuntzak batezbestekotik gora daude (% 22ko berrikuntzak dira eta batezbestekoa % 15ekoa). Prozesuan egindako

berrikuntzak (establezimenduen % 31) produktuan egindakoak (establezimenduen % 22) baino ugariagoak izan dira.

7.4. taula. 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren eta berrikuntza tekno-

logiko motaren arabera. Euskal AE. 2006-2008.(%)

(1): Ez dira sartzen soilik berrikuntza abian duten edo berrikuntzak huts egin dien establezimenduak.

Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Jarduera-adarren arabera, Industria kimikoa, kautxua eta plastikoa eta Elikagaien industria adarrak dira berritzaileenak,

horien establezimendu erdiak baino gehiagok egin dutelako berrikuntzaren bat azterlanaren xede izan den aldian zehar.

Zentzu honetan, Industria kimikoa da adarrik dinamikoena, bere establezimenduen % 75,5ekin.

Guztira Produktuan Prozesuan AbianHuts egin-

dakoa

34,4 15,4 28,0 14,0 3,0 31,5

41,6 22,2 31,0 23,9 6,0 37,0

52,4 25,8 50,4 20,9 14,4 51,4

48,1 21,9 36,2 14,2 2,6 44,2

33,6 26,2 28,6 16,9 . 33,6

23,2 4,2 17,3 6,1 2,1 20,5

75,5 50,9 52,8 57,4 25,2 67,3

58,9 32,5 39,9 31,4 5,2 47,2

47,6 15,9 20,2 23,3 5,9 28,6

34,7 12,7 31,1 16,4 2,5 32,8

46,1 40,0 22,6 38,4 9,5 40,3

47,7 34,3 29,8 37,1 5,5 39,8

45,1 21,9 37,5 37,0 6,9 40,3

39,9 25,7 28,2 19,6 7,9 35,0

35,2 9,6 15,1 22,2 13,2 19,7

Berrikuntza teknologiko motaEstablezimendu

berritzaileak (1)

Guztira

Industria









15. Makineria







32

7.5. grafikoa. Manufaktura-industriako I+Gko barne-gastuaren bilakaera, maila teknologikoaren ara-

bera. Euskal AE 2000-2008.

Iturria: EUSTAT. I+Gari buruzko inkesta.

Kapitulu honetan azaldu beharreko alderdi garrantzitsuenetako bat da, sektorearen maila teknologikoaren arabera, be-

rritzeko ahaleginik handiena zeinetan ematen den egiaztatu behar dela. Oro har, garapen teknologikoari esker produktu

eta prozesu berriak sortzeko aukera ematen duen ezagutza maila lortzen bada, teknologia da konplexutasun maila al-

tuena duena eta, ondorioz, horrek behar du berritu eta ikertzeko gero eta ahalegin handiagoa. 7.5. taulan barne-gas-

tuaren aldi baterako bilakaera laburtzen da, Euskal AEn azken urteetan izan diren industriako sektoreen maila

teknologikoaren arabera (ELGE -2001ek ezarritako irizpidea). Bertan ikusten denez, teknologia ertain-altuko sektoreak

dira 2008an gai hauetarako finantza baliabideen % 48 pilatzen dutenak, baina 2008ko hazkunderik handiena teknolo-

gia ertain-baxuan eman da. Azpimarragarria da goi teknologiako sektoreen geldiunea ere.

0

30.000

60.000

90.000

120.000

150.000

180.000

210.000

240.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Goi mailako teknologia duten manufakturak Maila ertain-altuko manufakturak-

Maila ertain-baxuko manufakturak- Maila baxuko manufakturak

Mila

€

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA

Atal honetan labur aztertzen da “informazioaren eta komunikazioaren teknologiak” izenekoak zein mailatan ezarri diren

Euskal AEko industri enpresetan; azken atalean, gainera, IKT industriek Euskal AEn duten garrantziari buruzko azter-

keta konparatua egingo dugu. Hasteko, 8.1. taulan, informazio eta komunikazio teknologiak dituzten establezimenduen

ehunekoak erakusten dira teknologia nagusi horietako bakoitzerako. Taulan ikusten den bezala, ekipamendu mota ho-

riek maila ona dute euskal industrian.

8.1. grafikoa. Establezimenduak informazioaren teknologien ekipamenduen arabera. Euskal AE. 2008

Iturria: EUSTAT. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. – IGI Enpresak.



33

20 40 60 80 100

Ekonomia guztira

Industria guztira


6. Ehungintza etajantzigintza


9. Papera, edizioa etaarte grafikoak



13. Industria ez-metalikoa

14. Metalurgia eta gaimetalikoak

15. Makineria



18. Manufakturatakobestelako industriak

Beste industria batzuk(A31=3+4+7+10+19)

%

Ordenagailu pertsonala Posta elektronikoa Internet

Sakelako telefonoa Web gunea



34

Establezimendu industrialen % 81ek ordenagailua du, eta adar batzuetan establezimenduen % 90ek, hala nola, Pa-

pera, edizioa eta arte grafikoak, Industria kimikoa eta Garraio-materiala adarretakoek. Eskuko telefonoa tasa hauen gai-

netik dago, establezimenduen % 84,8an baitago.

Gero eta enpresa gehiago dira web orri baten bidez Interneten agertzeak duen garrantziaz ohartzen direnak. Azken ur-

tean sarean dauden industri enpresak guztiaren % 36,1 dira, eta sektore kimikoa nabarmentzen da adar guztien artean,

establezimenduen % 70ek web gunea baitu.

Gure azterketan dauden eta oinarrizko mailako konektibitatearekin lotuta dauden gainerako teknologiek (Internet eta

posta elektronikoa) aurrekoen antzeko erabilera maila dute. Izan ere, industriako establezimenduen % 74,5ek Interne-

terako konexioa dauka eta % 73,1ek posta elektronikoa.

8.2. grafikoa. Internetera sarbidea duten establezimenduak, sartzeko bidearen eta jarduera ada-

rraren arabera. Euskal AE 2008.


0 5 10 15 20 25 30 35

Ekonomia guztira

Industria guztira




9. Papera, edizioa etaarte grafikoak



13. Industria ez-metalikoa


15. Makineria



18. Manufakturatako bestelakoindustriak


Modema RDSI Kablea (zuntz optikoa) Konexio mugikorra Beste konexio finkoak



35

Internetera sarbidea duten euskal enpresak urtetik urtera gehitzen ari dira. Halaber, Interneteko konexioetan ADSL da

nagusi, eta ehunekoa goraka doa egun konexioa duten enpresen % 87,5ek ADSL linea baitaukate. Adar guztiek ADSL

bidez sartzeko % 80-90 arteko balioak dituzte, Industria kimikoan establezimenduen % 95,7k dute eta % 80az azpitik

balio bakarra dago, Elikagaien industria (% 76,4).

Bestelako bideen ehunekoak askoz txikiagoak dira. Hona datuak: kablea % 9,7k darabilte, konexio mugikorra (eskuko

telefonoa, PDA, USB modema, GSM, GPRS, etab.) % 12,6k, modema % 21ek, RDSI linea % 9,1ek eta bestelako ko-

nexio finkoren bat industriako enpresen % 1,8k.

Internetek eskaintzen duen aukeretako bat (guztien artean) merkataritza elektronikoa egin ahal izatearena da. Eskura

ditugun datuen arabera, jarduera mota hau gora doa Euskal AEn bai negozioen zifrei dagokienez bai parte hartzen duten

enpresa kopuruari dagokionez, baina establezimenduen % 15ek baino ez du 2008an erosi edo saldu internetez, eta in-

dustrian balio hau % 17,6koa izan da. Bestalde, establezimenduen tamainak eragin handia dauka jarduera horren azken

ehunekoan, 10 langile edo gehiagoko establezimenduek hartzen baitute merkataritza elektroniko gehiena.

8.3. grafikoa. Merkataritza elektronikoa duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-

adarraren eta merkataritza motaren arabera (%). Euskal AE, 2008.


2008. urtean, merkataritza elektronikoa egiten duten mota horretako establezimenduak industriako sektore osoaren %

23,8 dira eta batezbesteko horren gainetik nabarmentzen dira Papera, edizioa eta arte grafikoak eta Industria kimikoa

% 36 eta % 34,9rekin, hurrenez hurren.

Erosketa elektronikoak egiten dituztenei dagokienez, sektore berdinak dira emaitzarik onenak dituztenak % 30,9rekin eta

% 28,2rekin hurrenez hurren. Salmentei dagokienez, bere produktuak eskaintzen dituzten establezimenduak askoz gut-

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Ekonomia guztira

Total Industria


6. Ehungintza etajantzigintza


9. Papera, edizioa etagrafikoak




14. Metalurgia eta gaimetalikoak

15. Makineria



18. Beste manufakturak


Merkataritza elektronikoa Erosketak Internet Salmentak Internet

%



36

xiago dira: industriako establezimenduen % 10 inguru. Alderatuz gero, internetez erosketak egiten dituen enpresa in-

dustrial gehiago dago, saltzen dutenak baino. 10 langile edo gehiagoko industri enpresen % 10ek internetez saltzen du

eta % 20,9 dira erosten dutenak.

IKTen industria

“IKTen industria” izenekoan sartzen diren jarduera ekonomikoak manufakturen eta zerbitzuen esparruetakoak dira, eta

denak daude zuzenean lotuta informazioaren eta komunikazioaren teknologiekin. IKTen industriaren benetako tamai-

naren eta horrek Euskal AEn izan duen bilakaeraren gaineko lehen hurbilketa bat egin da eta beheragoko 8.4. taulan

erakusten da.

8.4. taula. IKT industriaren makromagnitudeak. IKT industriaren ehunekoa, IKT jarduera guztiekin al-

deratuta (industria gehi zerbitzuak).

Iturria: EUSTAT

Enpleguaren ikuspegitik, industria IKT jarduera guztien ehuneko garrantzitsua da, baina pixkanaka behera egiten ari da

2008an % 27,4ra iritsi arte. Gainera, Euskal AEko balio erantsiaren % 17,2 izan dira 2008an industriako adarrak, 2007an

bezala. Adar hauek IKT industrien B+G gastuaren pisu garrantzitsua pilatzen duten, ia % 45.

Horrek argi uzten du Euskal AEn industriako jarduerek IKT jardueretan duten garrantzia, nahiz eta datuek pisu erlatiboak

apurka behera doala ere adierazten duten.

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Landunak 31,3 30,0 29,2 29,4 29,0 28,7 27,4

Balio erantsi gordina 19,6 18,6 17,6 16,6 17,6 17,2 17,2

Gastua B+Gn 78,0 45,1 51,5 42,6 44,3 41,5 43,2

EUSKAL AE



37

9. ENPRESEN DINAMISMOA

2008an Euskal AEko industria sektoreak 14.463 enpresa zituen, hau da, erkidegoan instalatutako enpresen % 7,8.

Azken urtean enpresen kopuruak % 1,6 egin du behera, baina beherakada nabarmenagoa da, 2000-2008 aldia kontuan

hartuz gero, % 4,5ekoa.

Beheko 9.1. taulan ikusten den bezala, manufaktura-industriari lotutako jarduerak dira ia enpresa guztietan garatzen di-

renak eta, gainera, horien % 98ak Erkidegoan du egoitza.

9.1. taula. Euskal AEn dagoen enpresa kopuruaren bilakaera.

Iturria: EUSTAT, Jarduera Ekonomikoen Direktorioa.

9.2 taulan industriako establezimenduak lurralde historikoaren eta eskualdearen arabera nola banatuta dauden ageri da,

baita azken urteko eboluzioa eta 2000. urtearekikoa ere. Lurraldeka ikusten denez, 2008an Bizkaiko establezimenduak

guztizkoaren % 44 dira, Gipuzkoakoak % 39 eta Arabakoak % 17. Eskualdeei dagokienez, probintzietako hiriburuak

dauden hiru eskualdeak dira establezimenduen ehuneko altuenekoak: Arabako Lautadan % 9,2 daude, Bilbo Handian

% 28,9 eta Donostian % 14,3.

0

50

100

150

200

250

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

13.400

13.600

13.800

14.000

14.200

14.400

14.600

14.800

15.000

15.200

15.400

Ateratze - industria(0 - 250 eskala)

Energia Elektrikoaren, gasaren eta uraren ekoizpena eta banaketa(0 - 250 eskala)

Manufaktura - industria(13.400-15.400 eskala)

Guztira (EAEn eta Espainiako gainerako)(13.400-15.400 eskala)



38

Azken urteko eboluzioari dagokionez, erkidegoko establezimenduek % 1,5 egin dute behera hiru lurralde historikoetan

eta beherakadarik handienak Gorbeialdean (-% 4,5), Deba Beherean (-% 3,9) eta Plentzia-Mungian (-% 3,2) izan dira.

Alde positiboan, Arabako Haranetako establezimenduek gora egin dute (% 6, nahiz eta guztizkoaren gainean duten

pisua % 0,5 besterik ez izan), Markina-Ondarroakoek ere bai (% 4,3) eta urrunago geratzen da Goierri, % 2,2ko haz-

kundearekin.

2000-2008 aldian lurraldearen araberako emaitzak oso desberdinak izan dira; Arabako establezimenduak % 4,9 igo

dira, Bizkaian eta Gipuzkoan, ordea, -% 7,7 eta -% 7,1 jaitsi dira, hurrenez hurren, eta Euskal AErako tasa -% 5,6koa

izan da. Eskualdeei dagokienez, aldi honetan hazkunderik handienak hauetan eta ordena honetan izan dira: Arabako

Haranak (% 24), Gorbeialdea (% 19,1) eta Plentzia-Mungia (% 13,1), baina hiru horiek establezimendu guztien % 3,8

baino ez dira. Aldiz, beherakadarik handienak beste eskualde hauetan izan dira: Deba Beherean (-% 18), Bilbo Handian

(-% 11,9) eta Enkarterrian (-% 10).

9.2. taula. Industriako establezimenduen eboluzioa, lurraldearen eta eskualdearen arabera.


(*) urteko tasa metatua

Enpresen dinamika enpresen neurriaren ikuspegitik aztertuz gero, 9.3 taulako informazioak adierazten du Euskal AEko

enpresen batezbesteko neurria 14,9 langilekoa dela. Industri enpresen % 85,5ek 20 langile baino gutxiago dituzte eta

enpleguaren ia % 24 dira. Bestalde, enpresen % 0,7ak 250 langile baino gehiago ditu eta enpleguaren % 26,4 baino ge-

hiago dira.

D 08/07 08/00osoaren %

% sobre el total

C.A. de Euskadi -1,5 -5,6 100

Araba -1,5 4,9 17

Arabako Ibarrak 6,0 24,6 0,5

Arabako Lautada -1,2 6,1 9,2

Arabako Mendialdea 0,0 0,0 0,2

Errioxa Arabarra -2,9 -2,8 4,0

Gorbeia Inguruak -4,5 19,1 1,1

Kantauri Arabarra 2,1 5,7 1,6

Bizkaia -1,7 -7,7 44

Arratia Nerbioi -0,9 6,7 1,5

Bilbo Handia -1,7 -11,9 28,9

Durangaldea -2,4 0,5 7,4

Enkartazioak -1,4 -10,0 1,4

Gernika-Bermeo -1,3 -5,6 1,6

Markina-Ondarroa 4,3 3,3 1,4

Plentzia-Mungia -3,2 13,1 2,2

Gipuzkoa -1,3 -7,1 39

Bidasoa Beherea -1,6 -4,6 3,3

Deba Beherea -3,9 -18,0 4,6

Deba Garaia -0,2 -3,1 3,9

Donostialdea -3,1 -9,6 14,3

Goierri 2,2 -1,4 3,7

Tolosaldea 1,6 -7,7 3,8

Urola-Kostaldea 1,4 4,4 5,3

D



39

9.3. taula. Enpleguaren eta establezimenduen banaketa, industriako jarduera-adarraren eta langile

kopuruaren arabera. Euskal AE, 2008.


Goiko 9.3. taulan ikusten den bezala, sektore batetik bestera asko aldatzen da enpleguaren tamaina-tarteen araberako

sailkapena. Euskal AEko industri sektorean 2008an Metalurgia eta gai metalikoak adarrak du euskal industriako en-

plegu eta establezimenduen ehuneko handiena: lehenengoaren % 34,9 eta bigarrenaren % 31,4. Sektore honetako en-

pleguaren % 57,7 20 eta 250 langilerekiko establezimenduetan dago. Establezimenduek batez beste 15 enplegu dituzte

(14,9), eta batezbesteko hori soilik gainditzen du (nabarmen gainera) Petrolioaren birfinketa adarrak (543 enplegu).

Urrunago geratzen dira, aitzitik, Garraio-materiala (57,8), Kautxua eta plastikoa (32,7), Industria kimikoa (23,7) eta Ma-

kineria (22,5) adarrak. 6 sektore daude 250 langile baino gehiagoko establezimendurik gabeak eta soilik Petrolioaren bir-

finketa, Kautxua eta plastikoa, Garraio-materiala eta Energia elektrikoa, gasa eta ura adarretan da nagusi estratu hau.

Estratu txikiko establezimenduak, 20 langile baino gutxiagokoak, 4 sektoretan dira nagusi kontzentratzen duten enple-

guaren arabera: Mineral metalikoak eta ez-metalikoak, Ehungintza eta jantzigintza, Larruaren eta oinetakoen industria

eta Zuraren industria.

Enplegua Establezimenduak < 20 20-250 >250 < 20 20-250 >250

Industria guztira 100,0 100,0 14,9 85,5 13,8 0,7 23,7 49,9 26,4

0,3 0,3 13,1 84,4 15,6 0,0 62,9 37,1 0,0

6,1 10,9 8,3 91,4 8,3 0,3 42,0 44,7 13,2

1,1 4,4 3,6 97,4 2,6 0,0 71,3 28,7 0,0

0,1 0,2 4,4 93,1 6,9 0,0 54,3 45,7 0,0

2,1 5,9 5,4 95,3 4,7 0,0 60,8 39,2 0,0

5,4 10,8 7,4 93,0 6,9 0,1 41,9 53,3 4,7

0,5 0,0 543,0 0,0 50,0 50,0 0,0 3,6 96,4

2,4 1,5 23,7 68,5 31,5 0,0 18,3 81,7 0,0

7,9 3,6 32,7 76,2 22,1 1,7 12,3 34,6 53,0

2,9 2,9 14,7 83,8 15,2 0,9 27,0 44,5 28,4

34,9 31,4 16,5 82,2 16,9 0,9 24,4 51,8 23,8

13,6 9,0 22,5 75,4 23,4 1,2 16,5 57,7 25,8

8,3 6,3 19,7 79,8 18,7 1,5 14,7 55,8 29,6

8,9 2,3 57,8 67,4 28,8 3,8 5,7 41,3 53,0

3,9 8,9 6,4 93,5 6,5 0,0 44,1 55,9 0,0

1,7 1,6 15,9 88,1 10,2 1,7 12,7 36,9 50,4

Enplegua %Banaketa %Batez besteko

tamaina

Establezimenduak %

4. Mineral metalikoak eta ez metalikoak











15. Makineria



18. Bestelako manufakturak




40

10. INDUSTRIA ESKUALDEEN ARABERA

Panoramika honen azkeneko kapitulu honetan euskal industria eskualdeen arabera nola banatuta dagoen aztertuko da.

2008rako azterketatik ondorioztatzen denez, Arabak eta Bizkaiak hiriburuan oso kontzentratuta dute industria, aldiz, Gi-

puzkoan barreiatuago dago eta lurraldean modu orekatuagoan banatuta.

Hiru hiriburuetako eskualdeak (Bilbo Handia, Arabako Lautada eta Donostia) dira, gainera, industrian landun gehien du-

tenak eta ekonomiako sektore honi balio erantsi handiena ematen diotenak. Aldiz, beste hiru dira industrian enplegu

gutxien dutenak eta industriako balio erantsian pisurik txikiena dutenak: Arabako Mendialdea, Enkarterria eta Arabako

Haranak.

10.1. grafikoa. Industriako landunak eskualdeen arabera

Iturria: EUSTAT, Industri Estatistika.

Eskualdearen araberako langileen datuei dagokienez, Euskal AEn 2008an industrian lana egindako 250.292 laguneta-

tik % 47 Arabako Lautadan, Bilbo Handian eta Donostialdean pilatzen dira.

Hiru eskualde handi horietatik Bilbo Handian eta Donostialdean enplegu okupatuak % 2,0 eta % 1,8 egin du behera, hu-

rrenez hurren. Soilik Arabako Lautadan gehitu da, pixka bat, okupazio maila (% 0,3).

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000 45.000 50.000 55.000 60.000

Bilbo Handia

Araba Lautada

Donostialdea

Durangaldea

Deba Garaia

Goierri

Urola Kosta

Deba Barrena

Tolosa

Kantauri Arabarra

Plentzia-Mungia

Bidasoa Beherea

Arratia-Nervioi

Gernika-Bermeo

Arabako Errioxa

Markina-Ondarroa

Gorbeialdea

Arabako Haranak

Enkarterri

Arabako Mendialdea



41

2008. urtean, eskualdeko joera orokorra enplegu kopuruaren galera izan da, aurreko urtearen aldean betiere. Eskualde

gutxi aldendu da joera orokor horretatik; besteak beste Araban, Arabako Haranak (enpleguaren % 5eko hazkundeare-

kin) eta arestian aipatutako Arabako Lautada. Bizkaian, Enkarterrik bakarrik mantendu du enplegu maila (% 0,2), baina

kontuan izan behar da eskualde horrek izan zuela Bizkaian industriako enplegu gutxien. Gipuzkoan, soilik Goierrin eta

Tolosaldean igo da enplegu kopurua aurreko urtearen aldean: % 1,0 eta % 0,4, hurrenez hurren.

10.2. taula. Landunen eboluzioa eskualdearen arabera, Euskal AE 2007-2008


2007 2008 D 08/07

Euskal AE 255.294 250.292 -2,0

Araba 49.707 49.453 -0,5

Arabako Haranak 1.980 2.079 5,0

Arabako Lautada 31.708 31.792 0,3

Arabako Mendialdea 421 418 -0,7

Arabako Errioxa 4.349 4.100 -5,7

Gorbeialdea 3.658 3.559 -2,7

Kantauri Arabarra 7.591 7.505 -1,1

Bizkaia 106.378 103.989 -2,2

Arratia-Nervioi 5.239 4.849 -7,4

Bilbo Handia 61.032 59.791 -2,0

Durangaldea 23.216 22.953 -1,1

Enkarterri 2.048 2.052 0,2

Gernika-Bermeo 4.517 4.305 -4,7

Markina-Ondarroa 4.257 4.016 -5,7

Plentzia-Mungia 6.069 6.023 -0,8

Gipuzkoa 99.209 96.850 -2,4

Bidasoa Beherea 5.906 5.740 -2,8

Deba Barrena 10.888 10.407 -4,4

Deba Garaia 19.553 18.643 -4,7

Donostialdea 26.511 26.026 -1,8

Goierri 14.553 14.705 1,0

Tolosa 8.660 8.697 0,4

Urola Kosta 13.138 12.632 -3,9



42

10.3 Grafikoa. Industriako landunak eskualdeen arabera, 2008.

Araban eta Bizkaian hiriburua dagoen eskualdean pilatzen da industria eta Arabaren kasuan lurraldeko balio erantsi

osoaren % 60,8 da. Bizkaian pilaketa are handiagoa da, Bilbo Handiko eskualdean bildu baita lurraldeko balio erantsi

osoaren % 62,6. Pilaketa hau areagotu egiten da Bilbo Handiari Durangaldea erantsiz gero, bien artean % 82,2 pilat-

zen baitute. Gauza bera gertatzen da Araban, Lautadari Kantauri Arabarra gehituz gero lurraldeko industriaren % 77,9

baino gehiago baitira.

Baina Gipuzkoan, industriaren banaketa bestelakoa izan da. Donostia-San Sebastián eskualdean lurraldeko balio

erantsi osoaren % 30,5 izan da, baina Goierrin eta Deba Garaian Gipuzkoako industriaren % 17,6 eta % 17,1 daude,

hurrenez hurren.

Eskualde horien garrantzia kontuan hartuta, Araban eta Bizkaian aurreko urtearekiko balio erantsiaren hazkunde

tasek hiriburuen bilakaeraren eragina dute.

Araban, Arabako Lautadaren hazkundea % 2,9 izan da, lurralde osoak izan duen bera. Lurraldeko urte arteko hazkun-

derik handiena Arabako Mendialdeari dagokio, % 22,6rekin, baina ia ez du baliorik. Arabako Haranak eta Kantauri

Arabarrak izan dute, ondoren, hazkunderik handiena: % 7,7 eta % 4,4, hurrenez hurren. Lurraldeko industriaren por-

taerarik txarrena Arabako Errioxan eman da; hemen, balio erantsiak % 1 egin du behera.

Arabako Errioxa

Arabako Mendialdea

Arabakoharanak

Markina-Ondarroa

DebabarrenaUrola

Kosta

Tolosa

Goierri

Arabako Lautada

Donostialdea

BidasoaBeherea

DebaGaraia

Gorbeialdea

Arratia-NervioiKantauri

arabarra

Encarterri

Bilbo

Durangaldea

Plentzia-Mungia

Gernika-Bermeo

418 - 2 079 (3)

3 559 - 4 305 (4)

4 849 - 7 505 (4)

8 697 - 14 705 (4)

18 643 - 59 791 (5)



43

10.4 taula. Balio Erantsi Gordina faktore kostuetan-BEGfkaren bilakaera eskualdeen arabera,

2007-2008.


Bizkaian balio erantsiaren batez besteko hazkundea % 3,6 izan da. Plentzia-Mungia (% 11,9), Enkarterri (% 7,5), Mar-

kina-Ondarroa (% 5,3) eta Bilbo Handia (% 4) eskualdeek hazkunde hori gainditu dute. Beste aldean, balio erantsian

hazkunde tasa txikienak izan dituzte Arratia-Nerbioi (-% 4,4) eta Durangaldea eskualdeek, nahiz eta azken honek %

1,7ko hazkunde positiboa izan.

2007 2008 D 08/07

Euskal AE 17.615.267 17.997.138 2,2

Araba 3.594.157 3.696.723 2,9

Arabako Haranak 142.378 153.354 7,7

Arabako Lautada 2.184.633 2.248.621 2,9

Arabako Mendialdea 19.077 23.383 22,6

Arabako Errioxa 382.435 378.430 -1,0

Gorbeialdea 259.903 260.487 0,2

Kantauri Arabarra 605.730 632.449 4,4

Bizkaia 7.281.370 7.546.849 3,6

Arratia-Nervioi 311.577 297.816 -4,4

Bilbo Handia 4.538.472 4.721.396 4,0

Durangaldea 1.454.613 1.479.129 1,7

Enkarterri 140.240 150.699 7,5

Gernika-Bermeo 243.563 250.589 2,9

Markina-Ondarroa 248.099 261.217 5,3

Plentzia-Mungia 344.806 386.004 11,9

Gipuzkoa 6.739.740 6.753.566 0,2

Bidasoa Beherea 304.669 324.012 6,3

Deba Barrena 587.361 591.800 0,8

Deba Garaia 1.273.822 1.156.899 -9,2

Donostialdea 1.951.588 2.059.400 5,5

Goierri 1.238.304 1.186.869 -4,2

Tolosa 550.062 597.671 8,7

Urola Kosta 833.934 836.915 0,4



44

10.5 grafikoa. Industriako BEGfk eskualdeen arabera, 2008.


10.6 taula. Balio Erantsi Gordina faktore kostuetan-BEGfk eskualdeen arabera, 2007-2008.

Iturria: EUSTAT, Urteko Industri Estatistika.

Gipuzkoako batez besteko hazkundea izan da hiru lurraldeetatik eskasena: % 0,2ko tasa. Bilakaera onenak ondoko es-

kualdeetan eman dira: Tolosaldea (% 8,7ko hazkundea), Bidasoa Beherea (% 6,3) eta Donostia-San Sebastián (% 5,5).

2008. urtean portaera txarrenak izan dituzten eskualdeak, aldiz, Deba Garaia (% 9,2ko beherapena) eta Goierri (balio

erantsiak % 4,2 egin zuen behera) izan dira.

Arabako Mendialdea

Plentzia-Mungia

Gernika-Bermeo

Markina-Ondarroa

DebaBeherea

UrolaKosta

Tolosa

Goierri

Arabako Lautada

Donostialdea

BidasoaBeherea

DebaGaraia

Gorbeialdea

Arratia-NervioiKantauri

Arabarrak

Enkarterri

Bilbo

Duranguesado

Arabako Errioxa

ArabakoHaranak

23 383 - 153 354 (3)

250 589 - 297 816 (4)

324 012 - 591 800 (4)

597 671 - 1 156 899 (4)

1 186 869 - 4 721 396 (5)

0 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000 2.500.000 3.000.000 3.500.000 4.000.000 4.500.000 5.000.000

Bilbo Handia

Arabako Lautada

Donostialdea

Durangaldea

Goierri

Deba Garaia

Urola Kosta

Kantauri Arabarra

Tolosa

Deba Beherea

Plentzia-Mungia

Errioxa Arabarra

Bidasoa Beherea

Arratia-Nervioi

Markina-Ondarroa

Gorbeialdea

Gernika-Bermeo

Arabako Haranak

Enkarterri

Arabako Mendialdea

uEUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDEAINSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA

Erakunde AutonomiadunaOrganismo Autónomo del

www.eustat.es

euskal industriaren panoramika 2009 panorámica de la ... · ruzko datuak eta industri...

Documents