euskadiko garraioaren panoramika · a... 1. y.. 2. y.. 3. y.. y. }y. y y 4. eta y. 5. y. . 6. o...

295
Euskadiko Garraioaren Panoramika 2016-2017

Upload: others

Post on 07-Aug-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Euskadiko Garraioaren

    Panoramika

    2016-2017

  • Euskadiko

    Garraioaren

    Panoramika

    2016-2017

    Vitoria-Gasteiz, 2019

  • Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Bibliotekak sarearen katalogoan aurki daiteke:

    http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac

    Argitaraldia: 1.a, 2019ko uztaila

    © Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa

    Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura Saila

    Internet: www.euskadi.eus

    Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia

    Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco

    Donostia-San Sebastián 1 – 01010 Vitoria-Gasteiz

    Egilea, deseinua, eta maketazioa: Supervisión y Dirección: Observatorio del Transporte en Euskadi - OTEUS

    Lege-gordailua: VI 334-2012

    http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA

    2016-2017

    5

    0. LABURPEN EXEKUTIBOA ........................................................................... 13

    1. TESTUINGURU OROKORRA ......................................................................... 26

    1.1. GARRAIOA, JARDUERA EKONOMIKOAREN SEKTORE ..................................... 27 1.1.1. Garraioaren eta posta-jardueren sektorea ............................................. 28 1.1.2. Garraioaren sektorea Euskadin ........................................................... 30

    1.2. LEGEGINTZAKO BERRIKUNTZAK 2016AN ETA 2017AN: EUROPAKOAK, ESTATUKOAK ETA EAE-KOAK. .............................................................. 44 1.2.1. Europako legegintzako berrikuntzak .................................................... 44 1.2.2. Espainiako estatuko legediaren berrikuntzak .......................................... 47 1.2.3. EAEko legediaren berrikuntzak........................................................... 49

    2. GARRAIOAREN ESKAINTZA 2016AN ETA 2017AN ............................................ 54

    2.1. ERREPIDE BIDEZKO GARRAIOA .............................................................. 57

    2.2. TREN GARRAIOA .............................................................................. 66 2.2.1. Adif-Trenbide Azpiegituren Administratzailea ......................................... 67 2.2.2. ETS-Euskal Trenbide Sarea: Euskotrenek zerbitzuak emateko erabiltzen

    dituen azpiegiturak. ....................................................................... 70 2.2.3. Euskal Trenbide Sare berria – ETS eta Adif ............................................. 79

    2.3. AIREKO GARRAIOA ............................................................................ 82

    2.4. ITSASOKO GARRAIOA ......................................................................... 84

    2.5. KABLE BIDEZKO GARRAIOA .................................................................. 89

    2.6. BIZIKLETA ...................................................................................... 89

    2.7. LOGISTIKA-ZENTROAK ....................................................................... 91 2.7.1. Gasteizko Garraiobideak (CTVi) .......................................................... 91 2.7.2. Arasur ........................................................................................ 92 2.7.3. Aparkabisa .................................................................................. 93 2.7.4. Zaisa ......................................................................................... 94

    2.8. GELTOKI INTERMODALAK .................................................................... 95

    3. GARRAIOAREN ESKARIA 2016AN ETA 2017AN ................................................ 96

    3.1. BIDAIARIEN GARRAIOA ....................................................................... 97 3.1.1. Magnitude nagusiak ........................................................................ 97 3.1.2. Errepide bidezko garraioa ............................................................... 106 3.1.3. Tren garraioa .............................................................................. 113 3.1.4. Aireko garraioa ............................................................................ 120 3.1.5. Itsasoko garraioa .......................................................................... 125 3.1.6. Kable bidezko garraioa ................................................................... 127 3.1.7. Beste bitarteko batzuk ................................................................... 128

    3.2. SALGAIEN GARRAIOA ........................................................................ 130 3.2.1. Errepide bidezko garraioa ............................................................... 132 3.2.2. Tren bidezko garraioa .................................................................... 135 3.2.3. Aireko garraioa ............................................................................ 141 3.2.4. Itsasoko garraioa .......................................................................... 146

    4. GARRAIO-JARDUERAK SORTUTAKO ONDORIOAK ETA JOERA NAGUSIAK .............. 155

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    6

    4.1. GARRAIO JARDUERAK SORTUTAKO ONDORIOAK ........................................ 156 4.1.1. Istripuak .................................................................................... 156 4.1.2. Bide-pilaketa .............................................................................. 161 4.1.3. Ingurumena ................................................................................ 165

    4.2. GARRAIO JARDUERAREN JOERAK ......................................................... 175

    5. GARRAIOAREN ETA MUGIKORTASUN JASANGARRIAREN ESPARRUKO HELBURUAK ......................................................................................... 177

    5.1. EUROPAR BATASUNAREN LIBURU ZURIAREN HELBURU NAGUSIAK................... 178

    5.2. GARRAIO IRAUNKORRAREN GIDAPLANAREN HELBURUAK ETA ESTRAEGIAK ........ 180

    5.3. EUSKADIRAKO GARRAIO-EREDU JASANGARRI BATERANTZ ............................ 184

    5.4. 2016KO ETA 2017KO JARDUKETAK ....................................................... 184

    6. EAE-KO GARRAIO SEKTOREKO FUNTSEZKO ADIERAZLEAK ................................ 195

    6.1. ADIERAZLE EKONOMIKOAK ................................................................. 196

    6.2. ADIERAZLE SOZIALAK ....................................................................... 198

    6.3. INGURUMEN-ADIERAZLEAK ................................................................. 199

    7. ERANSKIN ESTATISTIKOA ........................................................................ 200

    7.1 ESPARRU OROKORRARI BURUZKO ERANSKINA .......................................... 201 7.1.1. Establezimendu-kopurua ................................................................. 201 7.1.2. Enplegua ................................................................................... 217 7.1.3. Balio erantsi gordina (eguneko prezioak) .............................................. 232

    7.2. GARRAIOAREN ESKAINTZA ETA ESKARIARI BURUZKO ERANSKINA .................... 246 7.2.1. Garraio-eskaintza ......................................................................... 246 7.2.2. Pertsonen mugikortasun-eskaria ........................................................ 258 7.2.3. Salgai-garraioaren eskaria ............................................................... 274

    7.3. GARRAIOAREN ONDORIOEI BURUZKO ERANSKINA ...................................... 284 7.3.1. Istripuak .................................................................................... 284 7.3.2. Energia-kontsumoa ....................................................................... 287 7.3.3. Ingurumena ................................................................................ 288

    ITURRIAK ETA BIBLIOGRAFIA .......................................................................... 289

    ITURRIAK .............................................................................................. 290

    BIBLIOGRAFÍA ........................................................................................ 294

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA

    2016-2017

    7

    TAULEN AURKIBIDEA

    1.1. taula EAEko garraio-sektoreko establezimenduak eta enplegua azpisektoreka, 2016-2017 aldian ...................................................................................... 32

    1.2. taula EAEko garraio-sektoreko establezimenduak eta enplegua 2016an eta 2017an, azpisektoreen eta lurralde historikoen arabera ........................................... 35

    1.3. taula Bidaiarien garraiorako enpresen eta baimenen banaketa Lurralde Historikoetan. EAE. 2015. ..................................................................... 38

    1.4. taula Salgaien garraiorako enpresen eta baimenen banaketa Lurralde Historikoetan. EAE. 2016 eta 2017. ........................................................................... 39

    1.5. taula Bidaiarien eta salgaien garraiorako enpresen eta baimenen bilakaera EAEn. 2015 .............................................................................................. 39

    1.6. taula Lan-kostua langileko eta hileko. Espainiako estatua. 2016-2017 ........................ 40 1.7. taula Automobiletarako gasolioaren nazioarteko kotizazioaren bilakaera 2012 eta

    2017 artean ..................................................................................... 41 1.8. taula EAEko KPI, taldeka. 2012-1017 ............................................................... 42 1.9. taula EAEko industria-prezioen indizea, jarduera-adarren arabera. 2012-2017 .............. 43 2.1. taula EAEko garraio-sistema ......................................................................... 55 2.2. taula EAEko errepide-sarea, errepide-motaren arabera. 2016-2017 ........................... 57 2.3. taula Errepide-sarearen dentsitatea. EAEn, Espainiako estatuan eta EB-28n. 2015-

    2017 .............................................................................................. 58 2.4. taula Hiriko garraio-eskaintza publikoaren ezaugarriak, EAEko hiriburuetan. 2015-

    2017 .............................................................................................. 63 2.5. taula EAEko ibilgailuen kopurua. 2016-2017 ...................................................... 64 2.6. taula Motorizazio-indizea Europan. 2015-20161 ................................................... 65 2.7. taula Trenbideen dentsitatea EAEn, Estatuan eta EB-28n. 2016 ............................... 66 2.8. taula Adif eskaintzaren oinarrizko datuak, Trenbide Sare Konbentzionala. 2016-2017 ..... 67 2.9. taula Trenbide Sare Konbentzionaleko eskaintzaren oinarrizko datuak. 2015-2017 ......... 68 2.10. taula EuskoTrenek zerbitzuak emateko erabiltzen duen ETSren azpiegiturari eta

    EuskoTrenen zerbitzuei buruzko oinarrizko datuak. 2015-2017 ......................... 71 2.11. taula Metro Bilbaoren azpiegitura eta eskaintzaren oinarrizko datuak. 2015-2017 ......... 74 2.12. taula EuskoTrenen tranbia-eskaintzaren datuak 2016-2017 ..................................... 77 2.13. taula Aireko garraioa: EAEko aireportuetako aireontzien zirkulazioa1. 2000-2017 .......... 83 2.14. taula Itsasoko garraioa: EAEko ontzidiaren ezaugarriak. 1995-2017 ........................... 85 2.15. taula Itsasoko garraioa: EAEko ontzidiaren tipologia. 2014-2017 .............................. 85 2.16. taula EAEko funikularren azpiegituren ezaugarriak .............................................. 89 2.17. taula Bizikleta-sarearen kilometro-kopurua EAEko hiru hiriburuetan (bizikleta-

    sareen egoera 2016ko eta 2017ko abenduan) .............................................. 90 2.18. taula Bizikleta-sarearen kilometro-kopurua hiru lurralde historikoetan. 2016-2017 ........ 90 2.19. taula EAEko logistika-plataforma handien magnitude nagusiak. 2016-2017 .................. 91 2.20. taula Gasteizko Garraio Zentroaren jardueraren bilakaera. 2015-2017 ....................... 92 2.21. taula Arasurreko jardueraren bilakaera. 2016-2017.............................................. 93 2.22. taula Aparkabisako jardueraren bilakaera. 2015-2017 ........................................... 94 2.23. taula ZAISAren jardueraren bilakaera. 2014-2016 ................................................ 95 3.1. taula Bidaiarien bilakaera errepide- eta trenbide-garraio kolektiboen zerbitzu

    publikoetan. 2000-2017. ..................................................................... 101 3.2. taula Joan-etorriak garraio-motaren eta sexuaren arabera .................................... 102 3.3. taula Pertsonen mugikortasuna EAEn, bizileku duten lurraldearen arabera ................. 102 3.4. taula Joan-etorrien bilakaera, guztira (abiapuntua eta/edo helmuga hiriburuetan). ...... 105 3.5. taula Hiriburuen barneko joan-etorrien bilakaera (abiapuntua eta helmuga hiriburu

    berean) ......................................................................................... 106 3.6. taula Autoan egindako lekualdaketen banaketa lurralde-esparruaren arabera. ............ 107 3.7. taula Hiriko garraio publikoa: EAEko hiriburuetako autobus-zerbitzu erregularren

    erabiltzaileak 1990-2017. .................................................................... 110 3.8. taula Hiriarteko garraio publikoa: hiriarteko autobus-zerbitzu erregularren

    erabiltzaileak 2000-20171. ................................................................... 112 3.9. taula Hiriarteko garraio publikoa: bidaiari kopuruaren bilakaera tren-zerbitzu

    erregularretan. 2000-2017. .................................................................. 117

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    8

    3.10. taula Bidaiarientzako Renferen distantzia luzeko garraio-zerbitzua Abiapuntua eta/edo xedea. 2016-2017. .................................................................. 119

    3.11. taula Bidaiarien zirkulazioa EAEko aireportuetan: aireportu bakoitzaren erabiltzaile kopuruaren bilakaera 2000-2017. ........................................................... 123

    3.12. taula Pertsonen itsas garraioa Bilboko portuan 2011-2017. .................................... 126 3.13. taula Pertsonen kable bidezko garraioa 2009-2017. ............................................ 128 3.14. taula Bidaiariontzien zirkulazioa 2008-2017. ..................................................... 129 3.15. taula Salgaien banaketa garraio-motaren arabera 2015-2017 ................................. 130 3.16. taula EAEko salgaien errepide-garraioak izandako bilakaera 2013-2017. .................... 132 3.17. taula EAE abiapuntu eta/edo xede duten tren bidez garraiatutako salgaien

    bolumena. 2002-2017. ........................................................................ 136 3.18. taula Renfek garraiatu dituen eta EAE abiapuntu eta/edo xede duten salgaien

    bolumena. 2015-2017. ........................................................................ 136 3.19. taula Renfek garraiatutako salgaia: abiapuntu edo xede diren erkidegoak. 2016-

    2017. ............................................................................................ 138 3.20. taula EuskoTrenek garraiatutako eta EAE abiapuntu eta/edo xede zuten salgaien

    bolumena. 2002-2017. ........................................................................ 141 3.21. taula Salgaien garraioa aireportuko 1980–2017. ................................................. 143 3.22. taula Salgaien itsas zirkulazio Bilboko eta Pasaiako portuetan 1985-2017. .................. 147 3.23. taula Bilboko eta Pasaiako portuetako zirkulazioa, motaren arabera 2013-2017 ........... 148 3.24. taula Bilboko eta Pasaiako portuetako zirkulazioa, produktu motaren arabera 2014-

    2017. ............................................................................................ 149 3.25. taula Bilboko eta Pasaiako portuetako zirkulazioa, herrialdearen arabera 2016-

    2017. ............................................................................................ 152 4.1. taula Ertzaintzak erregistratutako biktimadun trafiko-istripuak, lurralde

    historikoaren arabera. 2016-2017 ........................................................... 160 4.2. taula Funtzionamenduan emandako orduak, zerbitzu-mailaren arabera.2016-2017 ....... 162 4.3. taula Errepideko pilaketen bilakaera.2009-2017 ................................................ 163 4.4. taula Batez besteko abiaduren bilakaera, tarteka, Gipuzkoako interes nagusiko

    sarean (kilometroak orduko). 2016-2017 .................................................. 163 4.5. taula Batez besteko abiaduraren bilakaera oinarrizko sarean (km/orduko).2016-

    2017 ............................................................................................. 164 4.6. taula Matrikulazioak1, igorritako CO2-ren arabera. 2014-2017 (gr/egindako km

    bakoitzeko) .................................................................................... 169 4.7. taula Matrikulazioak1, erregai-motaren arabera. 2014-2017 ................................... 170 4.8. taula Estatuan salgaien errepide bidezko garraiorako erabiltzen diren ibilgailuak.

    2016-12-31 ..................................................................................... 171 7.1. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera EAEn

    (establezimendu-kopurua eta ehunekoak)................................................. 201 7.2. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera EAEn (urte arteko

    aldakuntza-tasa) .............................................................................. 202 7.3. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Araban

    (establezimendu-kopurua eta ehunekoak)................................................. 203 7.4. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Araban (urte arteko

    aldakuntza-tasa) .............................................................................. 204 7.5. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Gipuzkoan

    (establezimendu kopurua eta ehunekoa) .................................................. 205 7.6. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Gipuzkoan (urte

    arteko aldakuntza-tasa) ...................................................................... 206 7.7. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Bizkaian

    (establezimendu kopurua eta ehunekoak) ................................................. 207 7.8. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopuruaren bilakaera Bizkaian (urte arteko

    aldakuntza-tasa) .............................................................................. 208 7.9. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopurua garraiobidearen arabera, EAEn

    (establezimendu kopurua eta ehunekoak) ................................................. 209 7.10. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopurua garraiobidearen arabera, Araban

    (establezimendu kopurua eta ehunekoak) ................................................. 211 7.11. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopurua garraiobidearen arabera,

    Gipuzkoan (establezimendu kopurua eta ehunekoak) ................................... 213

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA

    2016-2017

    9

    7.12. taula Garraio-sektoreko establezimendu-kopurua garraiobidearen arabera, Bizkaian (establezimendu kopurua eta ehunekoa) .................................................. 215

    7.13. taula Garraio-sektoreko enpleguaren bilakaera EAEn (enplegu-kopurua eta ehunekoak) ..................................................................................... 217

    7.14. taula Garraio-sektoreko enpleguaren bilakaera EAEn (urte arteko aldakuntza-tasa) ...... 218 7.15. taula Garraio-sektoreko enpleguaren bilakaera Araban (kopurua eta ehunekoak) ......... 219 7.16. taula Garraio-sektoreko enplegua Araban (urte arteko aldakuntza-tasa) .................... 220 7.17. taula Garraio-sektoreko enpleguaren bilakaera Gipuzkoan (kopurua eta ehunekoak) ..... 221 7.18. taula Garraio-sektoreko enplegua Gipuzkoan (urte arteko aldakuntza-tasa) ................ 222 7.19. taula Garraio-sektoreko enpleguaren bilakaera Bizkaian (kopurua eta ehunekoak) ........ 223 7.20. taula Garraio-sektoreko enplegua Bizkaian (urte arteko aldakuntza-tasa) .................. 224 7.21. taula Garraio-sektoreko enplegua garraiobidearen arabera, EAEn (kopurua eta %) ........ 225 7.22. taula Garraio-sektoreko enplegua garraiobidearen arabera, Araban (kopurua eta %)...... 227 7.23. taula Garraio-sektoreko enplegua garraiobidearen arabera, Gipuzkoan (kopurua

    eta %) ........................................................................................... 228 7.24. taula Garraio-sektoreko enplegua garraiobidearen arabera, Bizkaian (kopurua

    eta %) ........................................................................................... 230 7.25. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera EAEn (milaka euro unean uneko

    prezioetan eta portzentajezko pisua) ...................................................... 232 7.26. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera EAEn (urte arteko aldakuntza-tasa)......... 233 7.27. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Araban (milaka euro unean uneko

    prezioetan eta pisua ehunekotan) .......................................................... 234 7.28. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Araban (urte arteko aldakuntza-tasa) ...... 234 7.29. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Gipuzkoan (milaka euro unean uneko

    prezioetan eta pisua ehunekotan) .......................................................... 235 7.30. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Gipuzkoan (urte arteko aldakuntza-

    tasa)............................................................................................. 236 7.31. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Bizkaian (milaka euro unean uneko

    prezioetan eta pisua ehunekotan) .......................................................... 236 7.32. taula Garraio-sektoreko BEGd-aren bilakaera Bizkaian (urte arteko aldakuntza-tasa)..... 237 7.33. taula Garraio-sektoreko BEGd-a garraiobidearen arabera EAEn (milaka euro uneko

    preziotan eta pisua ehunekotan) ........................................................... 238 7.34. taula Garraio-sektoreko BEGd-a garraiobidearen arabera, Araban (milaka euro

    uneko preziotan eta pisua ehunekotan) ................................................... 240 7.35. taula Garraio-sektoreko BEGd-a garraiobidearen arabera, Gipuzkoan (milaka euro

    uneko preziotan eta pisua ehunekotan) ................................................... 242 7.36. taula Garraio-sektoreko BEGd-a garraiobidearen arabera, Bizkaian (milaka euro

    uneko preziotan eta pisua ehunekotan) ................................................... 244 7.37. taula EAEko errepide-sarearen luzera eta dentsitatea (km eta m/km2) ..................... 246 7.38. taula Arabako errepide-sarearen luzera eta dentsitatea (km eta m/km2) ................... 248 7.39. taula Gipuzkoako errepide-sarearen luzera eta dentsitatea (km eta m/km2) ............... 249 7.40. taula Bizkaiko errepide-sarearen luzera eta dentsitatea (km eta m/km2) ................... 250 7.41. taula Ibilgailu-kopuruaren bilakaera EAEn, karrozeria-motaren arabera (ibilgailu-

    kopurua eta urte arteko aldakuntza-tasa) ................................................. 251 7.42. taula Ibilgailu-kopuruaren bilakaera Araban, karrozeria-motaren arabera (ibilgailu-

    kopurua eta urte arteko aldakuntza-tasa) ................................................. 252 7.43. taula Ibilgailu-kopuruaren bilakaera Gipuzkoan, karrozeria-motaren arabera

    (ibilgailu-kopurua eta urte arteko aldakuntza-tasa) ..................................... 253 7.44. taula Ibilgailu-kopuruaren bilakaera Bizkaian, karrozeria-motaren arabera (ibilgailu-

    kopurua eta urte arteko aldakuntza-tasa) ................................................. 254 7.45. taula Motorizazio-indizea (auto-kopurua 1.000 biztanleko) .................................... 255 7.46. taula Aireontzien zirkulazioa aireportuetan (aireontzi-kopurua) ............................. 256 7.47. taula Matrikulatutako merkantzia-ontziteriaren karakterizazioa ............................. 257 7.48. taula Bidaiarien bilakaera errepideko eta trenbideko garraio kolektiboen zerbitzu

    publikoetan (bidaiariak, milakotan) ........................................................ 258 7.49. taula Bidaiarien bilakaera errepideko eta trenbideko garraio kolektiboen zerbitzu

    publikoetan (bidaiariak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) .................. 259 7.50. taula Garraio pribatua: eguneko ibilgailu-kopuruaren bilakaera EAEko

    hiriburuetarako sarbide nagusietan (ibilgailu-kopurua eta ehunekoak) ............... 260

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    10

    7.51. taula Hiriko garraio publikoa: EAEko hiru hiriburuetako autobusetako bidaiari-kopuruaren bilakaera ......................................................................... 261

    7.52. taula Hiriarteko garraio publikoa: bidaiari-kopuruaren bilakaera hiriarteko autobus-zerbitzu erregularretan ...................................................................... 262

    7.53. taula Hiriko eta metropoli-eremuko garraio publikoa: bidaiari-kopuruaren bilakaera Bilboko metroan (bidaiariak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) ............ 263

    7.54. taula Bilboko metroko bidaiari-kopurua, hilabetearen arabera (pertsona-kopurua eta ehunekoak) ................................................................................ 264

    7.55. taula Bilboko metroaren bidaiari-kopurua, geltokiaren arabera (pertsona-kopurua eta ehunekoak) ................................................................................ 265

    7.56. taula Hiriko eta metropoli-eremuko garraio publikoa: bidaiari-kopuruaren bilakaera EuskoTranen (bidaiariak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) ................. 266

    7.57. taula Hiriarteko garraio publikoa: bidaiari-kopuruaren bilakaera tren-zerbitzu erregularretan (bidaiariak, milakotan) ..................................................... 267

    7.58. taula Hiriarteko garraio publikoa: bidaiari-kopuruaren bilakaera tren-zerbitzu erregularretan (urte arteko aldakuntza-tasa) ............................................. 268

    7.59. taula Pertsonen aireko zirkulazioa EAEn: bidaiari-kopuruaren bilakaera aireko zerbitzuetan (bidaiariak, milakotan) ....................................................... 269

    7.60. taula Pertsonen aireko zirkulazioa EAEn: bidaiari-kopuruaren bilakaera aireko zerbitzuetan (urte arteko aldakuntza-tasa) ............................................... 270

    7.61. taula Bidaiari-kopuruaren bilakaera Bilboko portuan (pertsonak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) ...................................................................... 271

    7.62. taula Kable bidez garraiatutako pertsonak. 1994 eta 2017 arteko bilakaera. ............... 272 7.63. taula Bizkaia Zubian pertsonen garraioa. 2004 eta 2017 arteko bilakaera. .................. 273 7.64. taula Trafikoa pertsonak garraiatzeko untzietan. 2005 eta 2017 arteko bilakaera. ........ 273 7.65. taula EAEn errepidez garraiatutako salgaien kopurua. 1998 eta 2017 arteko

    bilakaera (tonak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) .......................... 274 7.66. taula Garraiatutako salgaien kantitatea 2017an, abiapuntuko eta helmugako

    autonomia-erkidegoaren arabera (tonak, milakotan) .................................... 275 7.67. taula Irteera edota helmuga EAEn duten trenbidez garraiatutako merkantzien

    bolumena. 2002 eta 2017 arteko bilakaera (tonak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) .............................................................................. 276

    7.68. taula RENFEk garraiatutako merkantzien bolumena 2017an, EAE jatorri edota helmugarekin, autonomia erkidegoez sailkatuta (tonak milakotan eta portzentajezko pisua) ........................................................................ 276

    7.69. taula Salgaien zirkulazioaren bilakaera EAEko aireportuetan (tonak eta urte arteko aldakuntza-tasa) .............................................................................. 277

    7.70. taula Salgaien zirkulazioaren bilakaera Bilboko eta Pasaiako portuetan (tonak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) ............................................... 278

    7.71. taula Bilboko portuko salgaien zirkulazioaren sailkapena (tonak milakotan eta urte arteko aldakuntza-tasa) ...................................................................... 279

    7.72. taula Bilboko portuko salgaien zirkulazioaren sailkapena (ehunekoak) ...................... 280 7.73. taula Pasaiako portuko salgaien zirkulazioaren sailkapena (tonak milakotan eta urte

    arteko aldakuntza-tasa) ...................................................................... 281 7.74. taula Pasaiako portuko salgaien zirkulazioaren sailkapena (ehunekoak) ..................... 282 7.75. taula Bermeoko portuko salgaien zirkulazioaren bilakaera (tonak milakotan eta urte

    arteko aldakuntza-tasa) ...................................................................... 283 7.76. taula Ertzaintzak erregistratutako istripuen balantzearen bilakaera 2000 eta 2017

    urteen artean, biktima-kopuruen arabera ................................................. 284 7.77. taula Errepideak: kaltegarritasunaren sailkapena, lurraldearen eta ibilgailu-

    motaren arabera.Ertzaintzak erregistratutako datuak .................................. 285 7.78. taula Errepideak: istripua izan duten ibilgailuen sailkapena, istripu-motaren

    arabera.Ertzaintzak erregistratutako datuak ............................................. 286 7.79. taula Garraio-sektorearen energia-kontsumoa, energia-motaren eta garraio-

    motaren arabera .............................................................................. 287 7.80. taula Lurzoruaren okupazioa. EAEko sistema orokorren lurzorua1 (azalera,

    hektareatan) ................................................................................... 288

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA

    2016-2017

    11

    GRAFIKOEN AURKIBIDEA

    1.1. grafikoa Sektoreak EAEko BEGd-an duen pisua (%): 2000-2010 urteak garraioaren eta komunikazioen sektoreari dagokie (EJSN-1993 1. berrik.); eta 2010-2017 urteak, garraioaren eta posta-jardueren sektoreari (EJSN-2009 eta EKS-10)1 ........ 29

    1.2. grafikoa EAEko garraioaren eta posta-jardueren sektoreko BEGd-aren1 banaketa 2017ean (%) ..................................................................................... 29

    1.3. grafikoa EAEko garraioaren eta posta-jardueren sektoreko enpleguaren banaketa 2017an (%) ....................................................................................... 30

    1.4. grafikoa Garraio-sektorearen pisua EAEko balio erantsi gordinean eta enpleguan, eta beste herrialde interesgarri batzuekiko konparazioa. 2017 (%) ......................... 31

    1.5. grafikoa EAEko garraio-sektorearen balio erantsi gordinaren banaketa 2016 eta 2017an, azpisektoreen arabera (%) .......................................................... 34

    3.1. grafikoa Pertsonen mugikortasuna EAEn, esparruaren arabera: laburpen-taula1. 2016. ....... 98 3.2. grafikoa EAEko pertsonen mugikortasunaren banaketa 2007-2016 aldian, arrazoiaren

    arabera (%). ..................................................................................... 99 3.3. grafikoa EAEko pertsonen mugikortasunaren banaketa 2007-2016 aldian, garraio-

    motaren arabera (%). ......................................................................... 100 3.4. grafikoa EAEko pertsonen mugikortasunaren banaketa, lurraldearen eta garraio-

    motaren arabera, 2011-2016 bitartean (%) ................................................ 103 3.5. grafikoa Pertsonen auto bidezko mugikortasuna: autoaren erabilera ............................ 107 3.6. grafikoa Kanpotik hiriburuetara autoz egindako sarrerak .......................................... 109 3.7. grafikoa Hiriko garraio publikoa: EAEko hiriburuetako autobus-zerbitzu erregularren

    erabiltzaile kopuruaren bilakaera. 1990-2017. ........................................... 111 33.8. grafikoa Hiriko eta metropoli-inguruko garraio publikoa: Bilboko metroaren erabiltzaile

    kopuruaren bilakaera 1995-2017 ............................................................ 114 3.9. grafikoa Hiriko garraio publikoa: EuskoTrenen erabiltzaile kopuruaren bilakaera 2002-

    2017 ............................................................................................. 115 3.10. grafikoa Hiriarteko garraio publikoa: tren-zerbitzu erregularren erabiltzaile

    kopuruaren bilakaera. 1980-2017. .......................................................... 118 3.11. grafikoa Bidaiarientzako Renferen distantzia luzeko garraio-zerbitzua Abiapuntua

    eta/edo xedea (%).2016-2017. .............................................................. 120 3.12. grafikoa Bidaiariak aireko zirkulazioan, EAEn: aireko zerbitzuen erabiltzaile

    kopuruaren bilakaera 1980-2017 ............................................................ 121 3.13. grafikoa Bidaiarien abiapuntua eta helmuga airepostuaren arabera2016-2017 ................. 124 3.14. grafikoa Bidaiarien zirkulazioa Bilboko portuan 2003-2017. ....................................... 125 3.15. grafikoa Bizkaia Zubiko zirkulazioa 2001-2017. ..................................................... 129 3.16. grafikoa Salgaiak garraiatzeko moduen banaketa 2016 (%). ....................................... 131 3.17. grafikoa Eskualde arteko salgaien garraioa EAEren eta gainerako autonomia-erkidegoen

    artean 2016-2017. ............................................................................. 133 3.18. grafikoa Eskualde barneko eta eskualde arteko salgaien errepide-garraioaren

    tipologia.2016-2017 (%). ..................................................................... 134 3.19. grafikoa Renfek EAEren eta gainerako erkidegoen artean 2016-2017an garraiatutako

    salgaiak (%)..................................................................................... 139 3.20. grafikoa Renfek EAEtik eta/edo EAEra garraiatutako salgaien tipologia. 2016-2017 (%). ..... 140 3.21. grafikoa Salgaien aireko zirkulazioaren bilakaera EAEn 1980-2017 ............................... 142 3.22. grafikoa Salgaien abiapuntua eta helmuga aireportuaren arabera 2016-2017 .................. 144 3.23. grafikoa Salgaien nazioarteko zirkulazioa eremu geografikoen arabera 2016-2017;% ......... 145 3.24. grafikoa Salgaien itsas zirkulazioa Bilboko eta Pasaiako portuetan 1980-2017. ................ 146 3.25. grafikoa Salgaien zirkulazioa Bilboko eta Pasaiako portuetan: salgai motak. 2016-2017

    (%). .............................................................................................. 150 3.26. grafikoa Salgaien itsasoko zirkulazioaren bilakaera Bermeoko portuan 1990-2017............. 153 3.27. grafikoa Salgaien zirkulazioa Bermeoko Portuan: Salgaien tipologia. 2016-2017. .............. 154 4.1. grafikoa Ertzaintzak eta Udaltzaingoak1 2000 eta 2017 artean EAEko bide-

    azpiegituretan erregistratutako biktimadun istripuak eta biktimak ................... 158 4.2. grafikoa Bide-istripuetan hildakoen kopurua milioi bat biztanleko EB-28n,.2016 .............. 159 4.3. grafikoa Autoen parkea eta motorizazioa 1998-2017 bilakaera. .................................. 161 4.4. grafikoa Berotegi-efektuko gasen igorpenak EAEn, sektorearen arabera.2016-2017 (%) ...... 166 4.5. grafikoa Berotegi-efektuko gasen igorpena EAEn, sektorearen arabera.1990-2017 (%) ........ 167

  • Test

    uin

    guru

    O

    roko

    rra

    ...

    1.G

    arr

    aio

    are

    n

    Eska

    intz

    a…

    ..2.

    Ga

    rra

    ioa

    ren

    Es

    kari

    a…

    …..

    3.

    Gar

    raio

    ……

    ..Ja

    rdu

    era

    k….

    Sort

    uta

    ko…

    .O

    nd

    ori

    oak

    …e

    ta J

    oe

    rak…

    4.G

    arra

    ioar

    en

    eta

    Mu

    giko

    rtas

    un

    . Ja

    san

    garr

    iare

    n

    He

    lbu

    ruak

    ……

    . 5.

    Fun

    tse

    zko

    ….

    Ad

    iera

    zle

    ak.

    6.Es

    tati

    stik

    ako

    Er

    ansk

    ina-

    --.

    7.Eg

    ind

    ako

    are

    n

    Lab

    urp

    en

    a…. .

    0.EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    12

    4.6. grafikoa Garraio-sektoreko berotegi-efektuko gasen igorpenen bilakaera EAEn.1990-2017. ............................................................................................ 167

    4.7. grafikoa Energiaren guztizko kontsumoa, sektorearen arabera. 2007-2017 bilakaera. ........ 172 4.8. grafikoa EAEko energia-kontsumoaren banaketa, sektorearen arabera. 2016-2017 (%) ....... 172 4.9. grafikoa Energia-kontsumoaren banaketa garraio-sektorean. 2016-2017 ........................ 173 4.10. grafikoa Energia-kontsumoa garraio-sektorean, lurraldearen arabera.2007-2017 .............. 174 4.11. grafikoa Garraio-sektorearen energia-kostuaren bilakaera EAEn: 2007-2017 bilakaera ....... 174

  • 0. Laburpen

    exekutiboa

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    14

    0. LABURPEN EXEKUTIBOA

    2017an, euskal BPGa % 2,9 hedatu zen, 2016an eta 2015ean erregistratutako %3,3 eta %3ko

    aurrerapenen aurrean, hurrenez hurren. Bestalde, garraioaren eta posta-jardueren

    sektoretan BEGa %4,7 handitu zen 2017an, aurreko ekitaldian baino pixka bat gehiago

    (%4,6). Hala, sektorearen parte-hartzea euskal ekonomiaren guztizko BEGarekiko pixka bat

    igo da (%5ekoa zen 2017an, eta %4,9koa 2016an).

    Garraioaren eta posta-jardueren sektoreak (JESN-2009 eta EKS-10) EAEko BEGean duen partaidetza

    (%): 2010-2017 urteak. Garraioaren Panoramikaren aurtengo txostenaren 1.1. grafikoaren laburpena.

    Garraioaren azpisektoreari erreparatzen badiogu, azpimarragarria da kokatuta dagoen

    garraioaren eta posta-jardueren sektorean parte-hartze handia duela (%93,8). Zehazki,

    garraioaren sektoreak 2017an 3.094,9milioi€-ko BEGa sortu zuen (2.961,4milioi€ 2016an);

    hau da, euskal ekonomiaren guztizko BEGaren %4,7, 2016an erregistratutakoa (%4,6) baino

    kuota handixeagoa.

    Establezimenduei eta establezimenduei lotutako enpleguari dagokienez, 2016an, garraioen

    eta posta-jardueren sektoreko establezimendu kopuruak behera egin zuen %0,1 eta

    establezimenduekin lotutako enpleguak %2,3. Jada 2017an, sektoreko zentroak % 2,2

    handitu dira, eta atxikitako langileak, berriz, % 5,4. Hala, sektoreak euskal ekonomia

    osoarekiko pisu erlatiboa handitzearen ondoriozkoa da bilakaera hori: 2017an, sektorearen

    parte-hartzea establezimendu kopuruari dagokionez %6,4koa izan zen, eta atxikitako

    enpleguari dagokionez, %4,8koa. 2016an, aldiz, garrantziak %6,2koa eta %4,6koa izan ziren,

    hurrenez hurren.

    Enpresen eta garraiolariaren berezko jardueraren baimenen (ibilgailu baimenduak)

    bolumenaren bilakaerari erreparatzen badiogu, 2017an, enpresak eta ibilgailuen baimenak

    ugaritu egin ziren aurreko ekitaldiarekin alderatuta, salgaien garraioak izandako

    ugaritzearen ondorioz. Denbora-tarte zabalagoan, aipatu behar dugu 2011. urteko mailekiko

    zenbaketa negatiboari eusten zaiola, salgaien garraioaren jardueran nahiz bidaiariak

    garraiatzekoan, bidaiarien garraioaren baimenen kopurua salbu (%8,1 igo da).

    4,8 4,9 4,95,1

    4,7 4,9 4,95,0

    4

    5

    6

    7

    8

    2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

    (%)

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    15

    Bidaiari- eta salgai-garraiorako enpresen eta baimenen bilakaera EAEn, 2011-2017 aldian.

    Garraioaren Panoramikaren txosten honetako 1.5 taulatik ateratako laburpena.

    EAE

    2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

    17/11

    17/16

    Bidaiari-garraioa Enpresak 2.408 2.415 2.350 2.394 2.400 2.386 2.336 -3,0 -2,1

    Baimenak 4.670 4.702 4.674 5.042 5.112 5.073 5.047 8,1 -0,5

    Salgai-garraioa Enpresak 7.344 6.807 6.925 6.668 6.831 6.570 6.640 -9,6 1,1

    Baimenak 17.238 15.049 15.425 14.372 15.201 14.972 15.397 -10,7 2,8

    Guztira EAEn Enpresak 9.752 9.222 9.275 9.062 9.231 8.956 8.976 -8,0 0,2

    Baimenak 21.908 19.751 20.099 19.414 20.313 20.045 20.444 -6,7 2,0

    Garraioaren eta mugikortasunaren banaketa modalari dagokionez, nabarmentzekoa da

    errepide bidezko garraioa nagusi dela, beste garraiobide jasangarriago batzuen gainetik,

    hala nola trenbide-garraioa eta itsas garraioaren gainetik.

    Salgaien garraioaren banaketa modalari dagokionez, Euskadiren eta EB-28ren arteko aldeak

    azpimarragarriak dira, EAEn errepide bidezko salgaien garraioaren pisua askoz ere

    handiagoa baita, hain zuzen, % 73,9koa, eta EBn batez beste %50,9koa. Beste garraiobide

    jasangarriago batzuk aztertzen baditugu, EAEn pisu txikiagoa dute. Tren-garraioaren kuota

    bereziki murriztu da.

    Salgai-garraioaren banaketa modala, garraio-motaren arabera (%). 2016. urtea (alderaketa honetarako

    eskuragarri ditugun azken datuak). Euskadiko Garraioaren Panoramikaren txosten honetatik ateratako

    3.16 grafikoaren laburpena

    EAE EB-28

    Bestalde, pertsonen mugikortasunean banaketa modala, “Euskal Autonomia Erkidegoaren

    Mugikortasun Azterketa 2016” azterlaneko datuen arabera, azpimarratu behar da oinezko

    joan-etorriak EAEko biztanleen artean garraiobide nagusi bihurtu direla: mugimenduen ia

    erdia oinezko joan-etorriak dira (%47,1). Bigarrenik, autoa joan-etorriak egiteko bigarren

    garraiobidea da oraindik, zehazki, joan-etorrien %35,2. 2011. eta 2007. urteei dagokienez

    banaketa modalaren bilakaera aztertuz, erreparatzen da oinezko joan-etorriak ugaritu egin

    direla (%44,8, 2011. urtean; eta %41,4 2007an), eta ibilgailu pribatuaren (autoa eta motoa)

    txertatzeak behera egin duela. Ibilgailu pribatuaren pisua %36,4koa zen 2016an, %36,7koa

    2011n eta %39,8koa 2006an). Bestalde, garraiobide kolektiboak (autobusa, trenbidea,

    Errepidekoa

    %73,9

    Trenbidekoa

    %1,7

    Itsasokoa%24,4

    Airekoa%0,0

    Errepideak%50,9

    Trenbidea%11,6

    Itsaokoa%37,4

    Airekoa%0,1

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    16

    hegazkina eta itsasontzia) joan-etorrien %13,3 dira, eta 2011n, %16,1 eta 2007an %17,5

    ziren. Bestalde, bizikletaren erabilera handitzen ari denez, bere pisua %2,2 izatera iritsi da

    (2011n %1,9koa zen).

    Pertsonen mugikortasunean banaketa modalaren banaketa EAEn garraiobidearen arabera. 2016 (%).

    Garraioaren Panoramikako txosten honen 3.3 grafikoaren laburpena

    2016

    EAEn pertsonen mugikortasun-eskariari dagokionez, eskaria handitu egin dela hauteman da,

    Eusko Jaurlaritzak aldian-aldian egiten duen mugikortasun-inkestaren emaitzak oinarri

    hartuta (azken inkesta 2016an egin zen). Zehazki, 2016an batez bestean biztanleko 3,33

    joan-etorri erregistratu dira lan-eguneko (6 urtetik gorako biztanleria). Beraz, 2011arekin

    alderatu igoera bat izan da (batez bestean 3,05 joan-etorri).

    Garraiobide kolektiboaren mugikortasun-eskariak goranzko joerari eusten dio errepide

    bidezko garraiobidearen eta tren-garraiobidearen zerbitzuko erabiltzaile kopuruari

    dagokionez azken bi hamarkadetan. 2000-2016 aldian (informazio osoko azken urtea),

    zenbatekoa %11,7 handitu da, nahiz eta azken urteetan igoera hori moteldu egin den. Hala,

    2016an guztira 251,5 milioi pertsona lekualdatu ziren garraiobide kolektiboaren bidez; hau

    da, 2015. urtearekin alderatuta, %0,6 gehiago.

    Puntu honetara iritsita, komeni da azpimarratzea garraio kolektiboaren eskaria ebaluatzeko

    eremu bakoitzean dagoen eskaintza nola betetzen den batera erreparatu behar zaiola.

    Suposizio hori abiapuntutzat hartuta, garraiobide bakoitzaren alderdi azpimarragarrienak

    azalduko dira:

    Errepideko garraio publikoari dagokionez:

    — Hiri eremuan, 2017an Arabako hiriburuan bidaiarien kopurua handitu egin zela

    erregistratu zen, eta Bilbon eta Donostian, berriz, txikitu. Zifratan,

    Tuvisak %2,1eko igoera izan zuen, eta hala, konpainiaren jardueraren gehieneko

    kota lortu, guztira 14,5 milioi pertsonari zerbitzua eskainiz. Aitzitik, DBus

    konpainiak 28,4 milioi pertsonari eman zien zerbitzua; hau da, bidaiarien

    kopuruaren urtetik urterako %0,3ko txikitzea izan zen. Azkenik, Bilbobusek

    guztira 25,5 milioi pertsona garraiatu zituen 2017an, eta horrek kopuru

    Oinez 47,1%Autoz 35,2%

    Autobusez7,5%

    Trenez 5,8%

    Motorrez 1,2%Bizikletaz 2,2%

    Beste batzuk 0,2%

    Hegazkinez 0,0%

    Multimodala 0,9%

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    17

    erlatiboetan jardueraren maila %1,8 jaitsi zela adierazten du, 2016. urtearekin

    alderatuta.

    — Hiriarteko eremuan, 2017an Lurraldebusek azken urteetako goranzko joerari

    eutsi zion: 24,4 milioi bidaiari lekualdatu zituen; hau da, urtetik urterako %2ko

    igoera izan zuen. Aitzitik, Bizkaibusek A-3700 Bilbo/Gasteiz autobus-linearen

    emakidarekin batera, guztira 27,3 milioi erabiltzaile garraiatu zituen. Beraz,

    2016. urtearekin alderatuta, %1,4 txikitu zen erabiltzaileen kopurua. Azkenik,

    2016an (eskura dugun azken datua) Autobuses Interurbanos de Álava-AIA

    enpresak 467,5 bezerori eman zien zerbitzua. Horrek berekin ekarri zuen bere

    jarduera %19,2 hedatzea, 2015. urtearekin alderatuta.

    Edonola ere, zehaztu behar da aipatutako datuak garraio publiko

    kolektiboko zerbitzuen eskaintza osoaren testuinguruan aztertu behar

    direla; hau da, garraiobide batzuen eta besteen (autobusa, metroa eta

    tranbia) eskaintza kontuan hartuta eta hirietako, hiri inguruetako eta

    metropolietako eremu guztiei begiratuta. Kontsiderazio hori are

    garrantzitsuagoa da azken urteetan eskaintza modala handitu den

    tokietan; hala Bilbo Handiko metropoli eremuan, nola Gasteizen.

    Tren-garraiobidearen esparruan:

    — Bilboko Metroaren joan-etorriak konstante mantendu dira azken bost urteetan.

    Hala, 2017an 88,2 milioi bezero izan zituzten, eta urtetik urterako %1,2ko

    aldakuntza erregistratu zen (87,1 milioi pertsona 2016. urtean, 2015. urtean

    baino %0,5 gutxiago).

    — EuskoTrenen tranbia-sistema osoak 11.400 mila pertsona lekualdatu zituen 2017.

    urtean, eta 10,730 mila 2016. urtean. Bolumen horiek %2,9ko eta %1,3ko igoerak

    adierazten dituzte. Bilboko Tranbiaren jardueraren bilakaera desberdina da. Izan

    ere, 2016. urtean, bidaiarien kopurua %4,1 handitu zen, eta 2017an, berriz, %3,3

    txikitu zen, ekitaldian guztira 2.906,9 mila joan-etorri eginez. Bestalde,

    Gasteizko Tranbiak bilakaera positiboa izan du bi urteetan. Zentzu horretan,

    2016an %0,3 arin bat hobetu zen, eta 2017an, %5,4, eta 8.137,7 milioi joan-etorri

    egin zituen. Hala, 2009. urtetik (zerbitzua ematen hasi zen urtea) gehienezko

    jarduera maila izatea lortu zuen.

    — Hiriarteko ingurunean, errail-zabalera arrunteko sarean Renferen datuek

    erabiltzaileen %2,2ko urtetik urterako galera erregistratu zuten 2017an (16.094

    mila pertsona 2017an, eta 2016an, berriz, 16.458). Aitzitik, errail zabaleko

    sarean, Renfek 2017ko ekitaldia 1,3 milioi joan-etorri eginda amaitu zuen (2016.

    urtearekin alderatuta, %37,9 egin zuen aurrera), Euskotrenek guztira 19,2 milioi

    erabiltzaile lekualdatu zituen artean. Beraz, zirkulazioa %25,4 handitu zen

    aurreko ekitaldiarekin alderatuta.

    Taula honetan, EAEn garraio publiko kolektiboaren zerbitzuaren eskari osoaren bilakaera

    azaltzen da.

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    18

    Bidaiarien bilakaera (milaka pertsonatan) errepide- eta trenbide-garraio kolektiboen zerbitzu

    publikoetan, 2000-2017 aldian. Garraioaren panoramikaren txosten honetatik ateratako 3.1 taularen

    laburpena.

    Urtea Hiriko

    AUTOBUSA

    Hiriarteko

    AUTOBUSA

    Hiriko

    TRENA

    Hiriarteko

    TRENA GUZTIRA Urteko metatua

    2000 61.325 54.523 54.173 55.071 225.092 -- --

    2001 61.990 56.431 55.895 56.223 230.539 2,4 2,4

    2002 61.190 52.404 66.753 53.934 234.281 1,6 4,1

    2003 62.322 54.058 73.753 52.700 242.833 3,7 7,9

    2004 63.326 53.942 75.281 48.259 240.808 -0,8 7,0

    2005 63.818 49.840 80.622 48.720 243.000 0,9 8,0

    2006 64.800 49.293 82.715 48.679 245.487 1,0 9,1

    2007 67.109 47.345 88.770 46.340 249.564 1,7 10,9

    2008 66.650 47.743 89.292 45.050 248.735 -0,3 10,5

    2009 64.571 47.370 94.533 41.971 248.444 -0,1 10,4

    2010 65.531 47.139 98.383 39.392 250.445 0,8 11,3

    2011 67.677 49.746 100.041 37.540 255.004 --(1) --

    2012 66.942 50.426 97.975 36.277 251.620 -1,3 --

    2013 66.235 50.864 97.532 34.110 248.741 -1,1 --

    2014 67.236 51.085 97.674 33.147 249.142 0,2 --

    2015 68.130 50.601 98.121 33.018 249.870 0,3 --

    2016 68.665 52.179 97.835 32.792 251.471 0,6 --

    2017 68.391 -- 99.216 36.988 -- -- --

    (1) Ehunekoaren aldakuntzaren balioa ez da adierazgarria, aurreko urteko datuak osatu gabe daude eta.

    Pertsonen aireko garraioari dagokionez, EAEko hiru aireportuek goranzko joerari eusten

    diote, jatorria eta/edo xedea Euskadin duten joan-etorrien kopuruari dagokionez.

    Bilboko terminala da oraindik euskal zirkulazioaren hedatzearen sustatzaile nagusia, eta

    joan-etorrien igoerak erregistratu ditu bata bestearen atzetik: 2016an %7,5 ugaritu

    ziren joan-etorriak, eta 2017an, %8,6; beraz,2017an 5 milioi pertsona inguruk erabili

    zuten, eta terminalaren gehieneko jarduera maila izan zen. Bestalde, Donostiako

    aireportuko bidaiari-kopurua %3,6 eta %6,9 handitu da, hurrenez hurren: 2017an, 279,4

    mila pertsona lekualdatu zituen. Azkenik, Gasteizko aireportuak azken bi urteetan

    hedapen handia erregistratu du, %231,6ko eta %124ko hobekuntzak izan baititu,

    hurrenez hurren (2016an, 36,4 mila pertsona lekualdatu zituen, eta 2017an, 81,6 mila

    bidaiari).

    Pertsonen itsas garraioari dagokionez, Bilboko Portua denez bidaiarien zerbitzu

    erregularra ematen duen azpiegitura bakarra, 2016an 190,6 mila lekualdatze

    erregistratu zituen 2016an, eta 186,5 mila bidaiari garraiatu. Beraz, bidaiarien

    kopuruaren %15,2ko eta %2,2ko aldakuntzak izan ziren, hurrenez hurren. 2017an,

    bidaiek beherea egin zuten, linea erregularrean mugimenduak gutxitu egin zirelako

    (pertsona gutxiago ontziratu ziren, %-4,6) baita gurutzaldietan ere (igaroaldiko bidaiari

    gutxiago, %-6 gutxiago, hain zuzen).

    Azkenik, beste garraiobide batzuen eskariari erreparatuz, azpimarratu behar da 2017an

    kable bidezko garraio-sistemak 2.780 mila pertsona lekualdatu zituela funikularretan

    (%6,8ko hazkundea 2016. urtearekin alderatuta, guztira 2.603 joan-etorri egin ziren) eta

    359 mila Ereagako igogailuan (erabiltzaileei buruzko datuak dituen bakarra, 2015koak),

    hau da, aurreko ekitaldian baino %1,1 gutxiago (363 mila bidaiari). Bizkaiko zubi

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    19

    esekiaren trafikoak atzera egin du, guztira 3.398 mila erabiltzaile izateraino (%3,6ko

    jaitsiera izan du, 2016. urtearekin alderatuta, urte hartan 3.526 mila pertsona

    mobilizatu baitzituen), eta aldi berean, Portugalete-Areeta eta Erandio-Barakaldo joan-

    etorriak egiten dituzten txalupek lekualdatutako bidaiarien zirkulazioa murriztu egin

    da, 484,9 mila pertsona izateraino (2016. urtean 534,7 mila erabiltzaile garraiatu

    zituzten, eta horrekin alderatuta, %-9,3 jaitsi da).

    EAEn garraio publikoaren zerbitzuen eskaintzaren ikuspuntutik, alderdi hauek nabarmen

    daitezke:

    Hiri-eremuan, Bilbobus, Dbus eta Tuvisa konpainiek eskaintzen dute errepide bidezko

    garraio publikoa. 2017an, Bizkaiko hiriburuan, Bilbobusek 148 autobuseko flota zuen

    (2016an baino 1 gutxiago), eta 43 linearen bidez, 631,5 kilometroko ibilbidea egiten

    zuten (2016. urtearekin alderatuta, %35,7ko igoera). Donostian, Dbusek 132 autobus

    zituen (2016an baino 2 gehiago), 41 lineatan banatuta (2016an baino 2 linea gehiago).

    Azkenik, Tuvisak 87 autobusen bidez ematen du zerbitzua (aurreko ekitaldian baino 6

    gehiago), Arabako hiriburuan 203,5 kilometro egiten dituzten 15 lineatan esleituta.

    Tren-garraiobideari dagokionez, 2017an hiri-eremuan eskaintza ez zen aldatu Gasteizko

    tranbian, tren kopuruari nahiz eskainitako plazei dagokienez. Bilboko tranbiari

    dagokionez, tren kopuruari eta herritarren esku jartzen diren plazei dagokienez

    beherakada txiki bat erregistratu da (%-0,4).

    2017an, Bilboko Metroaren sareak 45,1 km-ko luzera zuen oraindik, eta 41 geltoki

    guztira. Guztizko kilometroen eskaintza %3,3 handitu zen, aurreko ekitaldiarekin

    alderatuta, eta kilometroko eskainitako bagoi eta plaza kopurua, %2,8.

    Hiriarteko eremuan analisia zabalduz, EuskoTrenek emandako zerbitzuek, hain zuzen ere,

    hobera egin zuten 2017an, euskal biztanleriaren zerbitzura jarritako trenak eta plazak

    nabarmen ugaritu baitziren (%29 eta %31,1 hurrenez hurren). Era berean, eskainitako

    kilometroko kopurua eta kilometroko eskainitako plazen kopurua ere handitu egin ziren

    (%16,3 eta %15,3, hurrenez hurren).

    Renfeko aldiriko zerbitzuei erreparatuz, trenbide-sare arruntean trenen kopuruak pixka

    bat behera egin zuen (%-0,8) 2016. urtearekin alderatuta (%-0,3 izan zen 2016an, 2015.

    urtearekin alderatuta). Kilometroko eskainitako plazen kopuruak, aldiz, %2,2 egin zuen

    behera, eta kilometroko eskainitako trenen kopuruak, %2,5 (%-0,1 eta %0,3 izan ziren

    2016an, 2015. urtearekin alderatuta, hurrenez hurren).

    Aireko garraioaren eskaintzari dagokionez, hazkundeko bi urte izan dira euskal aireko

    zirkulazioko merkataritza-eragiketen bolumenean (%1,4ko hazkundea 2016an,

    eta %7,7koa 2017an). Zehazki, Gasteizek %2,2ko atzerakada izan zuen 2016an,

    eta %16,6ko aurrerakada 2017an. Bilboko kasuan, aldakuntza horiek %1,8koa

    eta %6,2koa izan ziren, hurrenez, hurren, eta Donostian, berriz, %3koa eta %9,1ekoa,

    hurrenez hurren.

    Azkenik, itsas garraioari dagokionez, 13 ontzi-enpresa Anavasekin bazkidetuta daude,

    eta 57 ontziko merkataritzako ontzidia zuten erabilgarri 2016an. 2017an 87 ontzi

    izatera iritsi ziren. Guztizko zamaren bolumenari dagokionez, 2016an igoera bat

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    20

    erregistratu zen, 349,6 mila tona gordin izateraino (%5eko igoera), eta 607,8 mila

    tonako pisu hila (%3,9ko igoera), eta 2017an ere hazkunde nabarmena izan zen, 679,7

    mila tona gordin (%94,4ko aurrerakada) eta 1.110,3 mila tonako pisu hila (%82,7ko

    hedatzea) izateraino.

    Azterlanean EAEn salgaien garraio-jarduera ardaztzat hartuz, erreparatu da 2017an guztira

    155.026,1 mila tona produktu garraiatu zirela guztira (2016an, 146.768,9 mila tona

    garraiatu ziren). Horrek, kopuru erlatibotan adierazten du %5,6 handitu zela aurreko

    urtearekin alderatuz. Ondoren, garraiobide mota bakoitzaren berezitasunak zehaztuko

    dira:

    EAEn errepide bidezko salgaien zirkulazioak bi urtez segidan igo da, urtetik

    urterako %0,7ko igoerarekin 2016an eta %6,8koakin 2017an; hau da, 2016an 91 milioi

    tona mobilizatu ziren, eta 2017an, 97,2 milioi tona. 2016an, aintzat hartutako salgaien

    garraioaren esparruek bilakaera desberdina izan dute: eskualde barneko eta nazioarteko

    garraioa %3,3 eta %17,4 hazi ziren, hurrenez hurren (hau da, 42,5 eta 6,5 milioi tona

    garraiatu zituzten, hurrenez hurren), eta eskualde arteko garraioa, aldiz, uzkurtu egin

    zen (%-3,7), 42,8 mila tonaraino jaitsiz. 2017an, eskualde barneko eta eskualde arteko

    garraioak %3,3 eta %9,7 handitu ziren, esparru bakoitzean 43,9 eta 46,9 mila tona

    lekualdatzeraino. Bestalde, nazioarteko garraioa %1,3 murriztu zen, 6,4 milioi tonako

    bolumena lekualdatu baitzuen.

    Trenbide bidez garraiatutako salgaien guztizko bolumena 2.451,1 mila tonakoa izan zen

    2016an, eta 2.257,1 mila tonakoa 2017an, urtetik urterako %21,9ko eta %7,9ko

    beherakadak erregistratuz, hurrenez hurren. Operadore bakoitza aztertuz, Renfek

    (trenbide-sare arrunta eta zabalera metrikoko trenbide sarea) guztira 2.211,2 mila tona

    salgai garraiatu zirela hauteman da (%-7,9, 2016. urtearekin alderatuta), eta

    horrenbestez, EAEko trenbide-operadore nagusia izan da, guztizko zirkulazioaren %97,9

    bildu baitu. Euskotrenen kasuan, erreparatu da salgaien garraioaren jarduera nabarmen

    hedatu dela, 2016an 51,4 mila tona lekualdatu baitzituen (%516,4ko aurrerakada), eta

    2017an, berriz, 46,7 mila tona lekualdatu baitzituen (%-9,1eko jaitsiera).

    EAEko aireportuetan, salgaien aireko zirkulazioa 2016an 55,1 mila tonakoa izan zen, eta

    2017an, 62,4 mila tonakoa. Horrek kopuru erlatiboetan %11,9 eta %13,2 hazi zela

    adierazten du. Gasteizko aireportuan garraiatutako salgaien bolumenaren garapen

    positiboaren ondoriozkoa da bilakaera hori neurri batean. Izan ere, Gasteizen 52 mila

    tona lekualdatu ziren 2016an, eta 60,5 mila tona 2017an, %12,4ko eta %16,3ko igoerak

    pilatuz, hurrenez hurren. Bestalde, Bilboko eta Gipuzkoako terminalek azken bi

    urteetan aurkako aldakuntza izan dute: 2016an trukeen fluxua %3,6 eta %37,6 handitu

    zen, hurrenez hurren, eta 2017an, berriz, zirkulazioa %34,2 eta %28,8 uzkurtu zen,

    hurrenez hurren. Hala, Bizkaiko aireportuan 2 mila tona inguru garraiatu ziren

    ekitaldiaren amaierarako, eta Gipuzkoakoan, 3,2 tona.

    Azkenik, bi euskal portuen merkataritza-jardueraren zirkulazioa 35,5 milioi tonakoa

    izan zen 2016an (urtetik urterako %3,1eko beherakada), eta 2017an igo egin zen, 37,2

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    21

    milioi tonakoa izateraino (%4,8ko igoera). Bilboko Portuaren kasuan, azken bi urteetako

    zirkulazioaren bilakaera desberdina izan da. Izan ere, 2016an, 32,1 milioi tona zama

    garraiatu zen, aurreko ekitaldian baino %2,5 gutxiago; 2017an, aldiz, zirkulazioa %7

    handitu zen, 34,3 milioi tona lekualdatu baitziren (EAEn itsas zirkulazio osoaren %90,4ko

    parte-hartzea lortu zen). Pasaiako Portuan, bestalde, salgaien fluxua uzkurtu egin da bi

    urteetan (%-8,9 eta %-13,9, hurrenez hurren). Horrenbestez, trukatutako zama 3,5

    milioi tonakoa izan zen 2016an, eta 3 milioi ingurukoa 2017an. Hala, kuota murriztu

    egin zen, mobilizatutako guztizko salgaien %8,9 izateraino. Bermeoko Portuan (parte-

    hartze txikiagoa du, guztizkoaren %0,7koa) garraiatutako zamaren bolumena %13,1

    murriztu zen 2016an (230,2 mila tona), eta 2017an %14,2 handitu (263 mila tona).

    Puntu honetara iritsita, 2016an eta 2017an EAEn garraio-azpiegiturak hobetzen eta

    handitzen egindako inbertsio nagusiak aurkeztuko dira:

    Bide-azpiegituretan dauden azpiegiturak hobetzeko eta zaharberritzeko jarduerak egin

    dira, bai eta trazadura berriak abian jarri ere. Zentzu horretan, ekintza hauek izan dira

    nabarmenenak:

    — Bizkaiko Lurralde Historikoan, Urdinbideko tunelen obra-proiektua esleitu zen,

    BI-625 bidean Arrigorriagatik, Zaratamotik eta Basauritik igarotzen diren

    tarteetan, BI-633 Urberuaga-Markina bidean eta BI-623 bidean Duragotik

    igarotzen den tartean hobekuntzak. Halaber, Bidesarea Plana aurkeztu zen,

    Areeta biaduktuaren obrak hasi ziren, eta Gerediaga-Elorriaga autobia martxan

    jarri zen. 2017an, Kukularraren lotura birmoldatu zen, eta Gurutzetako

    aldageltokiaren edukiera handitu zen, Mamarigako tunelak berriztatzeko

    proiektua onartu zen, eta Uretamendiko tunela zerbitzua ematen hasi zen.

    — Gipuzkoan, 2016an, GI-631 eta GI-6352 bideak, eta GI-3722 eta GI-3721

    errepideen arteko elkargunea eta GI3722 errepidea Urnieta Andoainekin lotzen

    duena hobetu ziren. Deskargako proiektua onartu zen, eta Ordiziako San

    Bartolome auzoko zirkulazioa berriz antolatzeko proiektua onartu zen. 2017an,

    GI-632 saihesbidearen obrak hasi ziren Antzuolaren eta Bergararen artean,

    oinezkoen segurtasuna hobetu zen N-634 errepidean, eta GI-638 errepidean,

    Deba eta Mutriku artean, eta GI-2637 errepidean konponketak egin ziren, eta N-1

    zaharberritu zen Olaberria eta Beasain artean.

    — Araban, 2016an A-4340 errepidea Melledesetik Manzanosera zabaltzeko eta

    hobetzeko eraikuntza-proiektua onartu zen; A-3218 eta A-3218 errepideen

    trazadura hobetu eta plataforma handitu zen; A-2622 errepide zaharraren eta A-

    3308 errepidearen arteko elkargunea berrantolatu eta hobetu zen; A-2128

    errepideko irristatzea egonkortu zen; N-240 errepidea egokitzeko obrak egin

    ziren; A-3218 errepidearen trazadura hobetu zen, eta A-2625 errepidean

    errefortzua eraiki zen eta bide-zorua egokitu. 2017an Arabako errepideen foru

    sareko mendebaldeko eta ekialdeko eremuak osorik zaintzeko zerbitzuaren

    kontratua sinatu; N-124 errepidea erdibitu zen eta autobia bihurtu; Sobron

    hornidura-sistemaren hoditeria-sistema berritu zen; A-4326 errepidearen

    elkarguneko tartea; eta errepideen foru sarean bide-segurtasunean hobekuntzak

    egin ziren.

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    22

    Trenbide-azpiegituretan egindako jarduketen artean, hauek azpimarratu behar dira:

    — 2016an, Adifek Hernani-Irun tartean airetiko kontaktu-linearen hirugarren erraila

    zaharberritzeko eta egokitzeko kontratuaren eskaintza egin zuen; Hernani-Irun

    tartean zabalera mistoa ezartzeko lau kontratu esleitu ziren; Donostian Atotxa

    geltokiko eraikin nagusiaren estalkiak hobetu ziren; Ordiziako eta Lezo-

    Errenteriako geltokietarako irisgarritasun-proiektuak idatzi ziren; eta bideko

    tresnak hobetzeko obrak egin ziren Lezamako geltokitik igarotzen den tartean.

    2017an, Irungo geltokiaren nazioarteko eraikinaren estalkian obrak egiten hasi

    ziren; Artomañatik Izarrara arteko tartean azpiegitura hobetu zen; Agurain eta

    Langraizeko arabar geltokietan hobekuntzak egin ziren, bai eta La Casillako

    loturan ere (Bilbo).

    — 2014an eta 2017an ETSk lurralde historiko bakoitzean egindako lanen artean,

    hauek dira aipagarrienak:

    — Bizkaian, 2016an, Txorierriko Lineako geltokiak egokitu ziren (La Ola-Lezama)

    Bilboko Metropoli-eremuko trenbidearen 3. linea martxan jartzeak eragindako

    premietara; obrak egin ziren Praderan trenbidearen pasagunea kendu eta

    oinezkoen pasabide berria egiteko; Zugastietako geltokiko estalkien erreforma

    egin zen; Durangoko tailer eta trenbide-garaje zaharrak okupatzen zuten

    espazioa urbanizatu zen; eta Ermuako geltoki berria eraikitzeko obrak eta

    udalerri horretan Bilbo-Donostia linearen bidea erdibitzeko lanak hasi ziren

    berriz.

    2017an, Durango Proiektuan, geltoki zaharra eraisteko eta inguruko lurrak

    egokitzeko lanen kontratazioaren eskaintza egin zen. Era berean, Txorierriko

    linea (La Ola-Lezama) modernizatzen jarraitu zen; Usansolo-Lemoa trenbide-

    tartean Lasarmintegiko trenbide-pasagunea kentzea onartu zen; Arkotxa auzoko

    (Zaratamo) oinezkoen pasabidea jendeari ireki zitzaion; eta Ermuko saihesbideko

    obrek jarraitu zuten.

    — Gipuzkoan, 2016an, Zarautzen, Santa Klarako trenbide-pasagunea kentzeko

    obrak esleitu ziren. Era berean, Lasarte Oria-Donostia-Hendaia ardatzean,

    Loiolako geltoki berriaren eta biaduktuaren ataria osatuko duten habeak

    muntatzeko fasea abiatu zen. Bestalde, Altzako geltoki berria martxan jarri zen,

    eta Herrerako geltokiaren eta Trintxerpeko barrutiaren artean oinezkoen eta

    txirrindulariek erabiltzeko lotura bat eraikitzeko obrak abiatu ziren. Azkenik,

    Lugaritz-Easo tarteari buruzko informazio-azterlana onartu zen. 2017an,

    Zarautzen, Santa Klaran, trenbide-pasagunea kentzeko obrak hasi ziren.

    — Donostialdeako Metroa proiektuaren baitan, 2016an Lugaritz-Easo eta Lugaritz-

    Mirakontxa saihesbideen lehen tartearen eskaintza egin zen; Mirakontxa-Easoren

    tartearen lurreko zuloaren obra zibilaren kontratua esleitu zen; Loiolako geltoki

    berria martxan jarri zen; eta Loiolako biaduktu berriaren etxabeetan sortutako

    urbanizazioa formalki inauguratu zen. 2017an, Herrerako geltokiaren eta

    Trintxerpeko barrutiaren artean oinezkoek eta txirrindulariek erabiltzeko

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    23

    loturaren eraikuntza-obrak piztu ziren. Irungo trenbide-pasabidearen itxierari

    dagokionez, Hendaiako geltokia osorik birmoldatuko zela iragarri zen.

    — Bilboko Metroaren testuinguruan, hauek izan ziren aurrerakada nabarienak

    2016an: 1 Linean estaltzeko obrek aurrera jarraitzen dute Urdulizko geltokitik

    igarotzen den tartean, eta Ibarbengoako aparkalekuak egitea baimendu zen; 3

    Linean, Alde Zaharreko geltokirako sarbidea itxi zen San Nikolas plazatik, geltoki

    zaharraren eraikinaren estalkiak ondoren desmuntatzeko; Uribarriko geltokiko

    eskailera mekanikoen bi tarte deskargatzeko prozesua abiatu zen; La Salveko

    eremuan bidegorridun ibilbide bat ireki zen jendearentzat; Zurbaranbarriko

    geltokira sartzeko sarbidean lehen fosteritoa instalatzen hasi zen; 5 Linean,

    instalazioen, ekipamenduen eta sarbideen proiektuen idazketa esleitu zen.

    2017an, 1 Linean, apirilean Urdulizko metro-geltokia berriz ireki zen

    publikoarentzat eta Ibarbengoako disuasio-aparkalekua eraikitzeko lanak hasi

    ziren. 3 Linean, apirilaren 8an, Bilboko Metroko 3 Linea martxan jarri ziren 7

    geltokirekin; uztailean, Etxebarriako parkeko zati baten itxitura kendu egin zen;

    Eskolako Plazako sarbideko kanoia eta igogailua martxan jarri ziren; eta

    Zurbaranbarriko geltokiko nasak atariarekin lotuko dituen bi igogailuak

    instalatzeko kontratuaren eskaintza egin zen.

    — Tranbia-programari dagokionez, Gasteizen 2016an handitzeei hegoaldeko

    muturretik Arabako Unibertsitate Kanpuseraino heltzeko prozesuarekin jarraitu

    zen; Angulema-Unibertsitatea tartean tranbia zabaltzeko baldintzak arautu

    ziren; eta Becerro de Bengoa kalean diagonal bikoitz bat instalatu zen. 2017an,

    Angulema-Unibertsitatea eta Angulema-Salburua tarteetan handitze-proiektua

    idazten hasi zen; Zabalgana eta Salburuako trazaduraren handitzea esleitu zen.

    — Bilboko tranbian, 2016an Zorrotzaurreraino handitzeko informazio-azterlana

    idazteko kontratua esleitu zen. 2017an Atxuri-Bolueta trenbide-tartearen

    tranbiarizazioaren eraikuntza-proiektuaren idazketa esleitu zen, eta lankidetza-

    hitzarmen bat sinatu Bilboko Udalarekin, Bizkaiko hiriburuko tranbia-geltokietan

    Wi-Fi sarea ezartzeko eta kudeatzeko.

    — Euskal Trenbide Sare berriari dagokionez, Eusko Jaurlaritzak gauzatutako euskal

    Y-ren Gipuzkoako adarrean, 2016an amaituta zeuden Bergara-Lezo igarobideko

    sei zati, beraz, amaitutako kilometroak, guztira, 34 dira; hau da, Eusko

    Jaurlaritzak ETS erakunde publikoaren bidez egin beharreko ibilbidearen %50.

    Bestalde, abian ziren Gipuzkoako adarreko beste 6 zatitako lanak, 26 km-ri

    dagozkienak (ibilbidearen %38). 2017an, 27 kilometrodun 12 tarte amaitu ziren;

    hau da, Eusko Jaurlaritzari dagokion trazaduraren %54. Urtearen amaieran, beste

    5 tartetako lanak ari dira egiten; hain zuzen, guztizkoaren %32.

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ….…

    ...

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    24

    Aireko azpiegiturei dagokienez:

    — Aenak jarraitu du Bilboko Aireportuaren Isolatze Akustikorako Planeko lanak

    egiten eta 2016an 170 higiezin baino gehiago zeuden intsonorizatuta eta 2017an

    beste 84 etxebizitza.

    — Donostiako aireportuan, 2017an, aireportuko artekaketa-lanak esleitu ziren, eta

    EBko araudiaren arabera ziurtatu. Hala, Europako Erkidegoko erabilera publikoko

    aerodromoen segurtasun operazionalari buruzko araudi berria betetzen zela

    egiaztatu zen.

    — Gasteizko aireportuan, 2016an (martxotik ekainaren 30era), aireportuaren

    ordutegi operatiboa luzatu zen, Imsersoko opor-programako pleitatutako charter

    hegaldien operatiboa artatzeko, eta 2017an, EBko araudiaren arabera ziurtatu

    zen. Hala, Europako Erkidegoko erabilera publikoko aerodromoen segurtasun

    operazionalari buruzko araudi berria betetzen zela egiaztatu zen.

    Itsas azpiegiturei dagokienez:

    — Bilboko Portuan, 2016an M/AZ-2 eta M/AZ-3 eremuetan konfinatutako esparru

    bat itxi zen, Punta Sollanako dike-nasa luzatzeko obrak amaitu ziren, eta

    Burgosen Telof de Pancorbo urbanizatzeko lehen etapa bukatu zen. Abian jarri

    zen Getxoko gurutzaldien nasa berriaren gaineko itsas geltokia, itsasontzira

    bidaiariak sartzeko pasabide automatikoa egiten hasi zen, eta handitzearen

    dartsenan erdiko murrua eraikitzen hasi zen. 2017an, Arasurreko trenbide-

    bazterguneko obrak amaitu ziren, eta gurutzaldien bidaiarien terminal berriaren

    obrak inauguratu ziren. Horrez gainera, erdiko murruaren lehen fasea egiten ari

    zen, jarduera logistiko-industrialetarako nabe bat eta portuko 8 zenbakiko ro-ro

    arrapala berria eraikitzen hasi ziren, eta abian jarri zen Udondoko dartsena

    betetzeko proiektua.

    — Pasaiako Portuan, 2016an, Herrerako geltokiaren eta Trintxerperen arteko parke

    berriaren obrak hasi ziren, eta Lezo-Errenterian ADIFen geltoki berria handitzeko

    hitzarmena sinatu zen. 2017an, Ordartxoko eremua berriz urbanizatzeko

    hitzarmena sinatu zen; eta arrantza-eremuan instalazio berriak amaitu ziren;

    Cirizako zabaldegian zoladura jarri zen, erdi-tentsioko hornidura elektrikoa

    instalatu zen, arrantzale-lonja berrirako; Buenavista Nasaren egitura indartu

    zen; Mendebaldeko Herreran pabiloien eraikuntzarako eta kanpoko argiteria

    egokitzeko Indusketa proiektua eta plana idatzi zen. Buenavista, Molinao eta

    Lezo-3 nasetan portu-zabaldegiak berritzen ari ziren, bai eta arrantza-eremuko

    instalazio berriak ere; eta aurreko sareari UIC trenbide-zabalera gehitzeko

    bideragarritasun-azterlanean laguntza teknikoa ematen hasi zen.

    — Bermeoko Portuan, 2016an, Bermeoko Portuaren Plan Bereziaren Bigarren

    Aldaketa Zehatza onartu zen; eta 2017an, plan horri ekarpenak egiteko fasea

    amaitu zen.

  • Ma

    rco

    ....

    -G

    en

    era

    l...

    1.

    Ofe

    rta

    de

    --T

    ran

    spo

    rte

    2.

    De

    ma

    nd

    a d

    eT

    ran

    spo

    rte

    3.

    Efe

    cto

    s….…

    ..

    Ind

    uci

    do

    s d

    ela

    Act

    ivid

    ad

    ..y

    Te

    nd

    en

    cia

    s4

    .O

    bje

    tiv

    os…

    .T

    ran

    spo

    rte

    y

    Mo

    vil

    ida

    d…

    So

    ste

    nib

    le..

    5.

    Ind

    ica

    do

    res

    Cla

    ve

    ……

    ....

    6.

    An

    exo

    .……

    Est

    ad

    ísti

    co.

    7.

    Re

    sum

    en

    ..

    Eje

    cuti

    vo

    ..0

    .

    EUSKADIKO GARRAIOAREN PANORAMIKA 2016-2017

    25

    Azkenik, foru-aldundiek eta udalek bizikleta-bidexken sarea sustatzen jarraitzen dute

    EAE osoan. Ildo horretan, hiru euskal hiriburuetan eta hiru lurralde historikoetan

    egindako bidegorriak bizikleta bidezko mugikortasunaren alde emandako urratsak dira.

    Garraio-jarduerek sortutako eragin kaltegarriei dagokienez, eta eskuragarri dauden datu

    berrienak aintzat hartuta