ereduak. 2. gaia

23

Upload: zugarte

Post on 06-Jul-2015

117 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Page 2: Ereduak. 2. Gaia
Page 3: Ereduak. 2. Gaia

ASTRONOMIAREN EBOLUZIO HISTORIKOA

Page 4: Ereduak. 2. Gaia
Page 5: Ereduak. 2. Gaia
Page 6: Ereduak. 2. Gaia
Page 7: Ereduak. 2. Gaia
Page 8: Ereduak. 2. Gaia

-400 - 1599

Lurra unibertsoaren zentroa zen. -Eguzkia, Ilargia eta izarrak ekialdetik irten eta mendebaldean sartzen dira, zerua zeharkatuta. -Izarren arteko posizioa finkoa da, eta konstelazio izeneko multzotan elkartzen dira. - Dauden izarretatik 5 bakarrik dira geldirik ez daudenak, eta horiek 5 ak planetak dira. Planeta hitzak, ibiltari, alderrai eta herratu esan nahi du. - Planetak mendebaldetik ekialdera mugitzen dira konstelazioetan barrena. Noizean behin planetaren bat gelditu egiten da eta denbora batez atzerantz, mendebalderantz, mugitzen hasten da. Ptolomeoren ereduan, askoz hobeto adierazten ziren nolakoak izan zitezkeen planetek egindako higidurak eta aukera ematen zuen azalpen bat emateko. Hala ere, eta akatsak akats, Ptolomeoren eredu planetarioa urte askotan hartu zuten ontzat; II. mendearen hasi eta gutxienez, XVI. mendera arte.

Page 9: Ereduak. 2. Gaia
Page 10: Ereduak. 2. Gaia
Page 11: Ereduak. 2. Gaia
Page 12: Ereduak. 2. Gaia

Nikolas Kopernikok unibertsoaren eredu sinpleago bat proposatu zuen. Hauek ziren eredu berriaren ezaugarriak. - Planeta guztiak, Lurra barne, eguzkiaren inguruan biraka dabiltza, horregatik da teoria heliozentrikoa, zentroa Eguzkia baitu. - Lurra bera ere mugitu egiten da eta ez Eguzkiaren inguruan bakarrik. baita bere ardatzaren inguruan ere. Eredua ez zen erabat zehatza. Orbitak zirkularraz zirela emanez kalkulatutako planeten posizio teorikoak eta planetek benetan zeruan zituzten posizioak ez zetozen bat.

Page 13: Ereduak. 2. Gaia
Page 14: Ereduak. 2. Gaia

Galileo Galilei italiarrak 1609.urtean urruneko objektuak hurbilago ikusteko tresna bat asmatu zuen, hau da, teleskopioa. Hortik aurrera Aristotelesen eta Ptolomeoren teoriak baztertu ziren. Jupiterri begira jarri zenean, haren inguruan biraka lau satelite edo ilargi zebiltzala konturatu zen. -Sateliteal aurkitzeaz gain, beren periodoek Keplerren 3.legea betetzen zuela. - Eredu geozentriko osoa zalantzan jarri zuen. -Galileo hil zenean Isaac Newton jaio zen. Honek 1687.urtean Philosophiae Naturalis Principia Mathematica liburua argitaratu zuen; gorputzak espazioan nola eta zergatik mugitzen diren azaldu zuen lan hartan. Ondoren betirako utzi zuten Aristotelesen eta Ptolomeoren teoriak.

Page 15: Ereduak. 2. Gaia

Kopernikoren ideiak onartu zituen eta Tycho Braheren behaketen datu astronomikoak erabili zituen, eta zirkulua baztertu eta planeten higidurentzat elipsea proposatu zuen. Planeten higiduraren 3 lege: - Planetak orbita eliptiko ia zirkularretan mugitzen dira Eguzkiaren inguruan, Eguzkia elipsearen fokuetako batean dagoela. - Planetatik Eguzkira doan irudizko lerroak azalera bera hartzen du denbora epe berean. Planeten higidura ez da uniformea. - Planetak orbita osatzeko behar duen periodoaren karratua Eguzkirako batez besteko distantziaren kuboaren proportzionala da. Aurreikusitako orbitak zehatz mehats atxikitzen zitzaizkien behaketei.

Page 16: Ereduak. 2. Gaia

Planetak orbita eliptiko ia zirkularretan mugitzen dira Eguzkiaren inguruan, Eguzkia ez dago elipsearen erdian, elipsearen fokuetako batean baizik.

Page 17: Ereduak. 2. Gaia
Page 18: Ereduak. 2. Gaia

Keplerren legeei esker, planeten higiduraren nondik norakoak argitu ziren, baina Newtonek ulertu zituen higidura horren zergatiak.

Page 19: Ereduak. 2. Gaia

Grabitazio-indarrak eragiten du Ilargia Lurraren inguruan biratzea eta sagarra lurrera erortzea. Newtonek ulertu zuen lege fisiko berberak eragiten dituztela bi higidura horiek. Horretan oinarrituta, zientziaren lehen bateratze-teoria egin zuen.

Page 20: Ereduak. 2. Gaia

Gaur egun astroen higiduraren inguruan ikerketa asko egin dira. Ikerketa hauek egin eta gero, honen arabera Pluton ez da planeta bezala hartzen, planeta nano bat bezala baizik eta teleskopioari esker beste planeta berri batzuk aurkitu dira: Ceres, Xena eta Caronte adibidez. Gaur egun planeta hauek aurki daitezke: Merkurio, Artizarra, Lurra, Marte, Ceres, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno, Caronte eta Xena.

Page 21: Ereduak. 2. Gaia

Espazioko lasterketa

Page 22: Ereduak. 2. Gaia

Eguzki sistemaren esplorazioa

Nazioarteko Espazio Estazioa

Page 23: Ereduak. 2. Gaia

ALDE ONAK

ALDE TXARRAK