emakumeen eta gizonen arteko iii. berdintasun plana · sestaon emakumeen eta gizonen arteko...

EMAKUMEEN ETA GIZONEN

ARTEKO III. BERDINTASUN

PLANA

EMAKUNDE-EMAKUMEAREN EUSKAL ERAKUNDEAK diruz lagundutako

proiektua

Equipare koop.elk.txikiak egindako txostena

Emakumeen eta Gizonen arteko III. Berdintasun Plana Sestaon (2017-2020)

2

EDUKIEN AURKIBIDEA

1. SARRERA .......................................................................................................................................... 3

2. III. PLANA EGITEKO PROZESUA ........................................................................................................ 4

3. III. BERDINTASUN PLANAREN EDUKIAK ETA EGITURA .................................................................... 7

4. III. BERDINTASUN PLANA INPLEMENTATU ETA GARATZEA ............................................................ 8

5. EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNERAKO GOBERNAMENDUA .......................10

6. EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNAREN ARLOAN ESKU HARTZEKO

ARDATZAK .........................................................................................................................................21

6.1 1. ARDATZA. EMAKUMEEN JABEKUNTZA ..............................................................................23

6.2 2. ARDATZA: INGURUNE IRAUNKORREAN ERANTZUKIZUN BATERATUKO GIZARTE

ANTOLAKETA, BARNERATZAILEA ETA ESTEREOTIPO SEXISTARIK GABE ......................................46

6.3 3. ARDATZA. INDARKERIA MATXISTA ERROTIK ATERATZEA ................................................59

7. III. BERDINTASUN PLANA JARRAITU ETA EBALUATZEA .................................................................71

GRAFIKOEN AURKIBIDEA

1. PROGRAMA. OSASUNARI, GORPUTZARI ETA SEXUALITATEARI DAGOKIONEZ, JABEKUNTZA

PERTSONALA .....................................................................................................................................24

2. PROGRAMA. EMAKUMEEN GARAPEN PERTSONALA ETA AUTONOMIA EKONOMIKOA ..............32

3. PROGRAMA. EMAKUMEEN GIZARTE PARTAIDETZA ETA TALDEKO JABEKUNTZA BULTZATZEA ...39

4. PROGRAMA. ZAINTZA ZEREGINAK ONARTZEA ETA ERANTZUKIZUN BATERATUAREN BIDEZ

ADOSTEKO LAGUNTZA ......................................................................................................................47

5. PROGRAMA. INGURUNE BARNERATZAILEA ETA ESTEREOTIPO SEXISTARIK GABEKOA

BULTZATZEA ......................................................................................................................................53

6. PROGRAMA. INDARKERIA MATXISTA: SENTSIBILIZAZIOA ETA PREBENTZIOA ..............................60

7. PROGRAMA. INDARKERIA MATXISTA: ARRETA ETA ONARTU IZANA ............................................66


3

1. SARRERA

Sestaoko Udalak orain arte bi berdintasun plan egin eta inplementatu ditu. Azkenekoa amaitutakoan, Berdintasun Sailak 2015. urtean, ebaluatzeaz gain, prozesu parte-hartzailea bultzatu zuen eta udalerriko eragile ezberdinak (Udaleko Sailak, Berdintasunerako Emakumeen Eztabaida-gunea, ikastetxeak eta Sestaoko erakundeak nahiz elkarteak) nahasi zituen. Halaber, orokorrean, herritarrek esku hartu zuten. Helburua egungo errealitatearen diagnostikoa egitea eta udalerrian emakumeen eta gizonen arteko berdintasun egoera sakonean ezagutzea zen. Ohikoa da politika publikoek orokorrean herritarrentzat ekintzak garatzea eta, horretarako, emakumeengan eta gizonengan onura bera izango dutela pentsatzea. Esperientziak, ordea, kontrakoa dio. Pertsona guztiak berdintzat joz gero, elkarren artean aldeak eta desberdintasunak daudela baztertzea da. Berdintasuna eraikitzeko aldeak onartu behar dira eta emakumeek berdintasun kuota altuak lortu arren, gaur egun oraindik emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunak dirau, egiturazkoa baita eta ezinbestez emakumeen aldeko ekintza positiboak inplementatzen jarraitu behar dira. Nahiz eta baliabide publikoak lortu eta horiez gozatzeko orduan, pertsona guztietarantz bideratu, ez dira berdinak emakume eta gizonentzat. Eta emakume guztietara modu berean ez dira iristen. Euren artean ere desberdintasunak eta aldeak daude. Adina, gizarte-maila, jaioterria, gaitasunak eta sexu aukera kontuan hartzeko aldagaiak dira, Sestaon bizi diren emakume ezberdinen beharrei erantzun nahi bada. Bi alderdi horiek, gure udalerrian berdintasunaren politiken bultzada oinarritzat hartuta. II. Berdintasun Plana ebaluatzeari esker, batetik, gobernamenduaren esparruan lorpenak eta zailtasunak, baita Udalean eta barneko funtzionamenduan berdintasunaren printzipioari buruzko integrazio eraginkorra ere identifikatu ziren. Bestetik, diagnostiko parte-hartzailea burutu zen eta, horren harira, egungo errealitatea ezagutzea eta, bide batez, berdintasunaren arloan etorkizuneko ekintza lerroak Sestaoko errealitateari moldatzea ahalbidetu zuen. Egindako lanetik abiatuta eta III. Plana gauzatzeko lan prozesuan urtebete eman ondoren, dokumentu hau aurkezten dugu. Nolanahi ere, hurrengo urteetan (2017. urtetik 2020. urtera) Sestaon emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren eremuan esku hartzeko lerro nagusiak, helburuak eta jarduerak ditu. III. Berdintasun Planak oinarrizko eta ezinbesteko tresna izan nahi du hurrengo urteetan Sestaon emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna garatu eta bultzatzeko. Helburua emakumeen eta gizonen artean desberdintasunak murriztea eta, azken finean, udalerriko emakumeen egoera hobetzea da, une oro jaioterriaren, adinaren, sexu orientabidearen, aniztasun funtzionalaren eta etniaren arabera emakumeen aniztasuna kontuan hartuta.


4

2. III. PLANA EGITEKO PROZESUA III. Berdintasuna Plana 2016. urtean burutu da, lehenik eta behin, II. Planaren ebaluaziotik eta diagnostikoari buruzko azterlanean dauden emaitzetatik abiatuta. Bi horiek 2015. urtean egin ziren. III. Plana egiazko plana eta Sestaoko biztanleen ezaugarriei doitua izan zedin, egiteko orduan partaidetza eskatu da, hau da, adituek, politika publikoak bultzatzeko ardura duten udal langileek, politikak inplementatzean azken erabakia duten neurrian politikariek eta erakunde nahiz elkarteetako langileek, baita orokorrean herritarrek ere esku hartu dute.

III. PLANA EGITEKO PROZESUAREN LABURPENA

Abiapuntua

Lehenengo fasean prozesua dinamizatzeko eta etorkizuneko Berdintasun Plana inplementatzen laguntzeko egiturak eratu ziren. Ildo horri jarraiki, bi egitura sortu ziren:

1. Talde eragilea: maila politikoan arduradunek, Berdintasun Saileko teknikariak eta prozesua dinamizatzeko kontratatu den erakundeko teknikariak osatu zuten. Talde honek hurrengo funtzioak izan ditu: prozesua koordinatu, dinamizatu eta horri buruzko erabakiak hartzea, informazioa aztertzea eta emaitzak nahiz proposamenak gizarteratzea. Taldeak hilean behin egin ditu bilerak.

2. Sailen arteko talde teknikoa: Udaleko sail ezberdinetako teknikariek eratu dute.

Bere funtzio nagusia informazioa alderatu eta proposamenak egitea izan da, Udalaren zeharkako planetara edo sailen lehentasunetara moldatzeko. Talde hau bitan elkartu da maiatzean.

Nahiz eta hasieran halako egituraren batean Berdintasunerako Eztabaida-guneak parte hartzea aurrez ikusia egon, azkenean prozesuaren barruan bere Eztabaida-gunean esku hartu du. Ildo horri eutsiz, informazioa eta proposamenak alderatu ditu, baita estrategiak diseinatu ere.

OTSAILA 2016

2016ko MARTXOA-EKAINA

2016ko UZTAILA-URRIA


5

Helburuak eta ekintzak definitzea Planaren helburuak eta ekintzak definitu eta lehentasunak emateko fasea martxotik ekainera bitartean izan zen. Fase honetan prozesua ireki zen eta, xede horrez, udalerriko eragile nabarmenekin hiru eztabaida-talde bultzatu ziren. Era berean, hiritarrekin lantegiak gauzatu ziren. Gizarteratzeko taldea: udalerriko gizarte erakundeek parte hartu zuten. Horiek emakumeentzat (baztertze arriskua dutenak, etorkinak, aniztasun funtzionalarekin, adinduak) ekintzak egiten dituzte.

Hezte taldea: Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxeek, pertsona adinduentzako hezte zentroak eta lanbide heziketakoak parte hartu zuten.

Gazteen taldea: ikastetxeetako neska-mutilak, Sestaoko talde feministakoak eta Beldur Barik programako partaide bat izan ziren.


6

Halaber, deia luzatu zitzaien gizarte erakundeei eta banakako pertsonei eta Sestaoko lau auzotan banatu ziren lantegian parte hartzeko. Helburua estrategiei eta ekintzei lehentasunak ematea eta Berdintasun Planari batzeko proposamenak adostea zen. Hala eta guztiz ere, bakoitzean jende gutxik parte hartu zuenez (bi pertsona besterik ez), lau auzoak elkartuz lantegi bakarra gauzatzea erabaki zen. Nolanahi ere, partaidetza horrekin lantegiaren metodologia parte hartzailea garatzeko aukera zegoen.

Lantegi horretan 12 pertsona (11 emakume eta gizon bat) izan ziren eta gehienak tokiko elkarteen kideak ziren: MEDICUS MUNDI, AFISES, CÁRITAS, ALAITASUNA ABESBATZA, IJITOEN IDAZKARITZA, SIDERURGIA INTEGRALEKO LANGILEEN FUNDAZIOA, MOTORZALEEN ELKARTEA ETA NEBA-NEBA ELKARTEA.

Egitura diseinatu eta III. Berdintasun Plana egitea Fase hau uztailetik urrira garatu zen eta III. Planaren zirriborroak egin ziren, alderatuak izateko eta, azkenik, teknikariek nahiz nahasitako sailetako politikariek baliozkotzeko. Era berean, III. Berdintasun Plana jarraitu eta ebaluatzeko estrategia diseinatu da. Hala, urtero jarraitu eta ebaluatzeko emaitzen adierazleak zehaztu dira eta azken ebaluaziorako eragin adierazleak definitu ere bai.


7

3. III. BERDINTASUN PLANAREN EDUKIAK ETA EGITURA Emakumeen eta gizonen berdintasunerako 4/2005 Legeak 7. artikuluan EAEko tokiko administrazioari ondorengoa burutzeko funtzioa esleitzen dio: “Gobernuaren plangintza orokorraren esparruan eta foru aldundien programazioaren barruan tokiko eremuari dagokion programazioa”. Ildo horri eutsiz, Berdintasun Plan honen esparrua EAEn Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako VI. Plana, EMAKUNDErena, da. Bere egitura horri moldatu zaio eta esku hartzeko lerroak nahiz gidalerroak jarraitzen ditu. Halaber, kontuan hartu beharreko edukiei erreparatzen die. Aurrekoaren harira, dokumentu honetan hurrengo edukiak aurki daitezke:

Sestaon aldez aurretik berdintasun egoera aztertu osteko emaitzak. Helburu estrategiko eta operatiboak. Ekintzak. Ebaluazioaren adierazleak. Ekintzak inplementatzeko sail arduradunak. Kronograma, hau da, noiz egingo diren ekintzak. Ekintzarako aurrekontu esleipena. Plana inplementatu eta jarraitzeko koordinazio egiturak. Plana jarraitu eta ebaluatzeko sistema.

Emakunderen VI. Planaren gidalerroei jarraiki, III. Plana bi atal handitan egituratzen da: batetik, berdintasunaren alde gobernamendua hobetzeko neurriak eta, bestetik, berdintasunaren eremuan esku hartzeko ardatzak.

Berdintasunaren aldeko gobernamenduaren atalean guztira 59 neurri daude eta helburua, Sestaoko Udalari moldatuta, 4/2005 Legearen aginduak eta Emakundek zehaztutakoak jasotzea da, erakundean berdintasuna integratzeko eta tokiko administrazioek zer egin behar duten definitzeko. Berdintasunaren arloan esku hartzeko ardatzen atalean, Emakundek VI. Planean zehaztutakoetatik abiatuta, udalerriaren lanari eta errealitateari moldatu eta egokitu zaizkio. Hala, 7 programa eta guztira 18 helburu daude, hainbat ekintzekin batera.

1. ardatza. Emakumeen jabekuntza. 2. ardatza. Ingurune iraunkorrean erantzukizun bateratuko gizarte antolaketa, barneratzailea eta estereotipo sexistarik gabekoa. 3. ardatza. Indarkeria matxista errotik ateratzea.

Horiek esku hartzeko hiru ardatzak izanik eta helburua Sestaoko udalerrian emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean aurrerapausoa ematea dela kontuan hartuta, honakoa azpimarratzea garrantzitsua da: azken helburu eta ardatz nagusia, berdintasuna lortzeko lana eta esku hartzea finkatzen dituena, biziaren iraunkortasuna dela eta, xede horrez, politika publikoen mamian pertsonen bizia jarri behar dela.


8

4. III. BERDINTASUN PLANA INPLEMENTATU ETA GARATZEA

III. Berdintasun Planak 4 urteko indarraldia du, zehatz-mehatz esanda, 2017. urtetik 2020. urtera. Denboraldi hori luzatu ahal izango da, erabat bete ez bada eta politikariek onartu ondoren hala balioztatzen bada. Emakunderi horren berri eman beharko zaio. Planaren inplementazioa bultzatzeko buru, nagusiki, Berdintasun Saila da. Beraz, ekintza askoren arduraduna da eta, azken finean, jarraipena eta ebaluazioa egingo ditu. Gobernamenduaren eremuak generoaren ikuspegia zeharka sartu eta nahia bitarteko ekonomiko nahiz giza baliabideen horniduraren bitartez langileen artean gaitasunak eskuratuz gauzatzeko apustu politikoarekin zerikusia du. Aurrekoa kontuan hartuta, Udalaren Sail guztiek parte hartuko dute, Udal osoaren zeregina baita berdintasuna integratzea eta modu horretan xedatzen dute berdintasunerako 4/2005 Legeak eta Emakunderen nahiz nazioarteko beste erakunde batzuen gidalerroek. Dena den, esku hartzeko hiru ardatzen kasuan, ekintzak bereziki herritarrentzat badira, Sail batzuek parte hartuko dute, baina ez guztiek. Helburuak eta jarduera eremuak hautatu dira eta lehentasuna eman zaie aukeren, beharren eta premien arabera. Batzuetan Sail batzuk (adibidez Gizarte Ekintza, Kultura eta Kirolak) ekintza askoren arduradunak dira; beste batzuek (esaterako Obrak eta Zerbitzuak eta Udaltzaingoa), berriz, oso partaidetza txikia dute. Modu berean, kasu jakinetan Sailek azken erantzukizuna dute eta besteetan erantzukizuna partekatua da edo sail laguntzaileak dira. Plana inplementatu eta garatzeko, egiturak sortu behar dira, Udalaren Sail eta Zerbitzu desberdinen artean berdintasunaren arloan beharrezko lankidetza eta koordinazioa antolatzeko.

III. BERDINTASUN

PLANA

Berdintasuna Arloa

Departamentu arteko koordinazioa

Erakunde arteko koordinazioa

Parte-hartze soziala


9

Berdintasun Saila III. Plana inplementatzeko orduan, bultzada Udaleko Berdintasun Sailak emango dio, emakume eta gizonen arteko berdintasun politikak sustatzez arduratzen baita Udalean. Berdintasun Sailak Udalaren barruan ez du berariazko atalik eta Gizarte Ekintza Sailean integratuta dago. Hala eta guztiz ere, zinegotzigo berezia du, gizarte ekintzarako politiketatik at, berdintasun politikak ikusarazteko. Sailen arteko lankidetza eta koordinazioa Berdintasunaren aldeko gobernamenduaren eremuan neurri batean jasotako moduan, Berdintasun Plana behar bezala inplementatzeko sailen arteko taldea sortzea proposatzen da. Sail ezberdinetako langileek osatuko dute, III. Planean dauden ekintzak inplementatzeko erantzukizuna eta jarduteko gaitasuna badute. Taldeak, besteak beste, ondorengo funtzioak izango ditu: III. Plana inplementatzeko urteko plangintza antolatzea, jarraitzea, Sail desberdinen arteko ekintza erkideak koordinatzea eta urtero ebaluatzea. Erakundeen arteko koordinazioa eta lankidetza Garrantzitsua da adieraztea Udaleko Berdintasun Sailak modu koordinatuan diharduela bestelako berdintasun sailekin, Udala BERDINSAREAn (berdintasunaren alde eta emakumeekiko indarkeriaren aurkako euskal udalerrien sarea) sartuta dagoen neurrian. Aipatu erakundea Eudelek eta Emakundek bultzatu dute. Horri esker, udal politikak ez dira isolatuak egiten eta EAEn gainerako tokiko politiken garapenarekin bat datoz. Beste gai bati eutsiz, EMAKUNDE eta Bizkaiko Foru Aldundia dira erreferentziazko bi erakundeak III. Planean dagoen jarduera guztia kokatzeko, hortaz, Plana inplementatu eta abian jartzeko orduan, bi erakundeek eskaintzen dituzten lan prozesuak, baliabideak eta tresnak kontuan hartuko dira. Hala, planaren inplementazioa aukera horiei moldatuko zaie. Gizarte lankidetza eta partaidetza Berdintasun Sailak Berdintasunerako Sestaoko Emakumeen Eztabaida-gunea du. Eztabaida-gunea emakumeen elkarteek eta elkarte edo erakunde mistoetan esku hartzen duten emakumeek parte hartzeko espazio irekia da. Bigarren kasuan elkarte edo erakundeek zuzenean emakumeekin lan egin eta hori bultzatzen dute edo beren jarduerarekin udalerrian berdintasuna sustatzen dute. Halaber, emakumeek banaka parte har dezakete, Sestaon berdintasunaren alde lanean jarduteko interesa badute. Eztabaida-gunea gutxienez hilean behin biltzen da eta Berdintasun Sailaren ardura da erakunde partaideekin etengabe koordinatzea, horregatik, Planaren inplementazioa jarraitzeko eta ebaluazioan parte hartu ahal izateko, espazio bera erabiltzea proposatzen da. Gainera, funtsezko eragile suertatuko da, III. Planaren ekintzak eta programak gauzatzeko orduan, ezagutzak azaltzeari begira edo bestelakoetan bultzatzailea edo laguntzailea den heinean.


10

5. EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNERAKO GOBERNAMENDUA Lehenengo eremuak, gobernamenduari dagokionak, generoaren ikuspegia zeharka erabiltzeko eta nahia bitarteko ekonomikoen eta giza baliabideen horniduraren bitartez eta udal langileei gaitasunak eskuratuz lortzeko apustu politikoarekin zerikusia du. Mainstreaming-a edo generoa zeharkatzea berdintasun politikak eta generoaren ikuspegia sartzeko neurri guztiak bultzatzeko orduan oinarrizko estrategia da III. Planean.

GOBERNAMENDUA HOBETZEKO NEURRIAK

1. III. Berdintasun Plana Udaleko sail guztiei aditzera ematea. 2. Sailen arteko egitura teknikoa (berdintasunerako talde teknikoa-BTT) sortu eta

abian jartzea, berdintasun-politikak koordinatu, jarraitu eta ebaluatzeko. 3. III. Berdintasun Plana jarraitu eta ebaluatzea. 4. III. Berdintasun Plana herritarrei aditzera ematea. 5. Udalak egiten dituen kontratuetan berdintasunaren irizpideak edota klausulak

sartzea. 6. Tokiko arautegian generoaren ikuspegia sartzea. 7. Ordezkaritza politikoan eta udal-organoetan emakumeen eta gizonen arteko

konposizio orekatua sustatzea. 8. Herritarren partaidetza organoetan eta herri-epaimahaien konposizioan aniztasun

funtzionala eta jatorrizkoa ikus dadin sustatzea. 9. Udalak egindako estatistika, azterlan eta txostenetan generoaren ikuspegia

sartzea. 10. Hitzarmenetan eta diru-laguntzetan berdintasunaren irizpideak sartzea. 11. Mintzaira eta irudi ez-sexistak erabiltzen direla bermatzea. 12. Udal langileen artean berdintasunaren arloan sentsibilizazioa bultzatzea. 13. Udaleko teknikariei berdintasunaren arloan bitartekoez baliatzea. 14. Gainerako udal politikekiko Berdintasun Sailaren bultzada sendotzea. 15. Berdintasun Zerbitzuaren bideragarritasuna bermatzea. 16. Barnean estrategia gauzatzea hurrengoei buruzko alderdiak kontuan hartzeko:

banaketa horizontala murriztea, lana, norbera eta familia bateratzeko neurriak eta jazarpen sexista nahiz sexu jazarpena prebenitzea.

Ondoren, hurrengo tauletan, eremu honetan inplementatuko diren helburuak eta ekintzak, sail arduradunak, egutegia eta ebaluazio adierazleak deskribatuko dira.


11

1. HELBURU ESTRATEGIKOA. Berdintasun-politiken inplementazioa eta ebaluazioa bultzatzea eta udalerrian ikus dadin sustatzea.

Helburu operatiboak Ekintzak Adierazleak Arduraduna

Egutegia

2017 2018 2019 2020

1.1. helburu operatiboa. III. Berdintasun Plana

Udaleko sail guztiei aditzera ematea.

1.1.1. III. Plana hedatzeko agiria egitea. • Udalean III. Planaren dokumentua ezagutzen duen langileen kopurua. • Udalean bere lana egiteko III. Plana kontuan hartzen duen langileen kopurua. • Udalean Berdintasun Sailari III. Planaren inguruko informazio berezia eskatzen dion langileen kopurua.

Berdintasuna

1.1.2. III. Plana hedatzeko estrategia gauzatzea. Helburua nahasitako sailetako eta zerbitzuetako pertsonei aditzera ematea da.

Alkatetza-

Prentsa

1.1.3 Eskatzen duten arlo eta pertsonei III. Planari buruzko informazioa eta aholkularitza eskaintzea.

Berdintasuna

1.2. helburu operatiboa. Sailen arteko egitura

teknikoa (berdintasunerako talde teknikoa-

BTT) sortu eta abian jartzea, berdintasun-

politikak koordinatu, jarraitu eta ebaluatzeko.

1.2.1. Berdintasunerako talde teknikoa osatuko

duten pertsonen profila zehazteko orduan kontuan

hartuko diren irizpideak definitu eta baliozkotzea.

• Berdintasunaren talde teknikoa osatzen duen teknikarien kopurua (emakumeak eta gizonak). • Berdintasunerako talde teknikoan ordezkatutako sailen kopurua. • Izandako bilera kopurua. • Bilera bakoitzean partaideen kopurua (gizonak eta emakumeak). • Bilera bakoitzean parte hartzen duen sail kopurua.

Berdintasuna

1.2.2. Sail bakoitzean berdintasunerako talde teknikoaren kide izango den pertsona teknikoa izendatzea.

Sail guztiak

1.2.3. Berdintasunerako talde teknikoak garatuko dituen funtzioak zehaztea eta bileren kopurua, baita horien aldizkakotasuna ere definitzea.

Berdintasune

rako talde

teknikoa

1.2.4. Berdintasunerako talde teknikoa osatzen duten pertsonek parte hartzeko baliabideak bermatzea.

Sail guztiak

1.2.5. Sail bakoitzak aurrekontuaren ehuneko bat gordetzea, politika sektorialak garatzeko orduan berdintasun-politikak zeharka sartzeko.


12

Helburu operatiboak Ekintzak Adierazleak Arduraduna Egutegia

2017 2018 2019 2020


jarraitu eta ebaluatzea.

1.3.1. Jarraitu eta ebaluatzeko tresna

diseinatzea. • Jarraitu eta ebaluatzeko izandako bilera kopurua. • Bilera bakoitzean partaideen kopurua (gizonak eta emakumeak). • Bilera bakoitzean parte hartzen duen sail kopurua. • Jarraipen eta azken ebaluazioari buruzko urteko txostenen kopurua. • Udalaren Osoko Bilkuraren aurrean aurkezpenen kopurua. • Deuseztatu, berriz formulatu edota erantsitako ekintzen kopurua. • Udalean urteko jarraipen txostena eta Planaren azkeneko ebaluazioa ezagutzen duen langileen kopurua. • Plana jarraitu eta ebaluatzeko Emakumeen Eztabaida-gunean izandako bilera kopurua.

Berdintasuna

1.3.2. Urtero txostena egitea, Planaren ekintzen lorpenak zehazteko eta hurrengo ekintzak programatzeko. Udalaren Osoko Bilkurari aurkeztuko zaio.

Sail guztiak

1.3.3. III. Planaren indarraldia amaitutakoan, azkeneko ebaluazio txostena burutzea eta Udalaren Osoko Bilkurari aurkeztea.

1.3.4. Barnean Berdintasun Planaren lortze-mailaren berri ematea: lorpenak, zailtasunak eta erronkak.

Berdintasuna

1.3.5. Berdintasunerako Sestaoko Emakumeen Eztabaida Gunearen partaidetza III. Berdintasun Plana jarraitzean eta ebaluatzean bermatzea.


herritarrei aditzera ematea.

1.4.1. III. Berdintasun Planaren dibulgazio-agiria

egitea. • III. Plana aditzera emateko herri aurkezpenen kopurua. • Planaren jarraipen eta ebaluazioari buruz berri emateko aurkezpenen kopurua. • Aurkezpenetan parte hartzen duen pertsonen kopurua (G eta E). • Aurkezpenetan parte hartzen duen gizarte erakundeen kopurua. • Plana ezagutzeko Berdintasun Sailera hurbiltzen den pertsonen kopurua. • Plana ezagutzeko interesa duen gizarte erakundeen kopurua. • Berdintasun Sailaren eta herritarren artean komunikatzeko kanalen kopurua.

Berdintasuna

1.4.2 III. Herritar guztientzat irekia, Berdintasun Plana aurkezteko jarduera antolatzea.

Berdintasuna,

Partaidetza

1.4.3. Berdintasun–politiketan nahasitako gizarte-eragile guztien artean III. Berdintasun Plana zabaltzea.

1.4.4. Komunikazio eta koordinaziorako bideak zehaztea, III. Berdintasun Plana herritar interesdunei jakinarazteko.


13

2. HELBURU ESTRATEGIKOA. Udalaren jardueran generoaren ikuspegia sartzea.


Egutegia

2017 2018 2019 2020

2.1. helburu operatiboa. Udalak egiten dituen

kontratuetan berdintasunaren irizpideak

edota klausulak sartzea.

2.1.1. Kontratazioaren agiri guztietan nahitaez

erantsi beharreko berdintasun-klausulak jasoaz,

instrukzioa gauzatzea. Ezinbestez hurrengoak izango

ditu: mintzaira ez-sexista erabiltzea, datuak

bereiziak jasotzea, berdintasunari buruzko legearen

kontra ez joatearen aitorpena, etab.

• Berdintasun klausulak sartu dituen kontratuen kopurua. • Sartu den klausulen kopurua eta mota. • Saileko arreta eskaini den kontsulten kopurua.

Kontratazioa,

Berdintasuna

2.1.2. Kontratu mota desberdinetarako klausulak, kontratazio bakoitzari molda dakizkiokeenak eta azter daitezkeenak, zehaztea.

2.1.3. Kontratazioak izapidetzean berdintasun klausulak sartzeko sail desberdinei aholkatzea.

2.2. helburu operatiboa. Tokiko arautegian

generoaren ikuspegia sartzea.

2.2.1. Politikariei eta Alkatetzako, Idazkaritzako

nahiz Kontu-hartzailetzako langileei, beren sailetara

egokitu ostean, berdintasunaren eremuan

prestatzea eta sentsibilizatzea.

• Prestakuntzen kopurua. • Partaideen kopurua (E eta G). • Ebaluatutako arautegien kopurua. • Txostena egin ondoren moldatutako neurrien kopurua.

Langileak, Berdintasuna

2.2.2 Zer tokiko arautegik izan dezakeen generoaren eraginari buruzko txostena aztertzea.

Idazkaritza,

Alkatetza,

Berdintasuna

2.2.3. Generoaren eraginari buruzko txostenak egiteko instrukzioa gauzatzea.

Idazkaritza,

Berdintasuna

2.2.4. Arautegian generoaren ikuspegia sartu ahal izateko sail ezberdinei aholkatzea.


14


2017 2018 2019 2020

2.3. helburu operatiboa. Ordezkaritza

politikoan eta udal-organoetan emakumeen

eta gizonen arteko konposizio orekatua

sustatzea.

2.3.1. Udal-gobernuan emakumeen eta gizonen

arteko konposizio orekatua sustatzen duten

irizpideak sartzea.

• E eta Gen arteko konposizio orekatua sustatzeko ordezkaritza organo eta espazioetan sartu den irizpideen kopurua.

Gobernu

Batzarra

2.3.2. Batzordeen konposizioan, izendapen libreko karguetan, hautespen epaimahai eta auzitegien konposizioan, udal kontseiluetan, partaidetza organoetan eta gainerako Udalaren administrazio-organoetan emakumeen eta gizonen arteko ordezkaritza orekatua sustatzen duten irizpideak kontuan hartzea. Sail guztiak

2.3.3. Erakundeak udal-ordezkaritza duen ekitaldi guztietan, bereziki, tradizioz gizonak nagusi diren horietan emakumeen presentzia sustatzea eta alderantziz egitea usadioz emakumeak nagusi diren ekitaldietan (sariak emateko ekitaldiak, komunikabideen aurrean agerraldiak, galak, etab.).


15


2017 2018 2019 2020

2.4. helburu operatiboa. Herritarren

partaidetza organoetan eta herri-

epaimahaien konposizioan aniztasun

funtzionala eta jatorrizkoa ikus dadin

sustatzea.

2.4.1. Udal-kontseiluen eta herritarren partaidetza-

organoen konposizioan emakumeen eta gizonen

arteko ordezkaritza orekatuaz gain, aniztasun

funtzionala eta jatorrizkoa ikusaraz dadin sustatzen

duten irizpideak sartzea. • Beste kultura batzuetatik datozen emakumeek eta aniztasun funtzionala dutenek parte hartzeko herritarren ordezkaritza organo eta espazioetan sartu den irizpide kopurua.

Partaidetza

2.4.2. Sariak emateko ekitaldietan, festetan eta herri epaimahaietan emakumeen presentzia sustatzea.

Kultura,

Euskara,

Kirolak,

Gazteria,

Partaidetza,

Berdintasuna

2.5. helburu operatiboa. Udalak egindako

estatistika, azterlan eta txostenetan

generoaren ikuspegia sartzea.

2.5.1. Estatistikak, galdeketak eta datuak biltzen

direnean sistematikoki sexuaren aldagaia sartzea.

• Sexuaren aldagaia integratzeko aldatu den aplikazio informatikoen kopurua. • Sexuaren arabera datuak bereizita kontuan hartzen dituzten sailak. • Emakumeen aniztasuna kontuan hartzeko diseinatu den adierazleen kopurua. • Emakumeen aniztasunari erreparatzen dion azterlanen kopurua.

Sail guztiak

2.5.2 Sail bakoitzak, kontratatutako zerbitzuek eta bultzatutako programek egiten dituzten urteko txostenetan eta ebaluazio txostenetan datuak sexuaren arabera bereizita biltzen direla bermatzea.

2.5.3 Aldaketa tekniko egokiak egitea, datuak sexuaren aldagaiaren arabera bereizita agertzeaz gain, beste aldagai batzuk gurutzatuta (jatorria, adina, etab.) ustiatzeko.

Estatistika,

Informatika,

Berdintasuna

2.5.4. Emakumeen aniztasunari erantzuten dion errealitatea errazago ulertzeko adierazle bereziak definitzea. Berdintasuna

2.5.5. Hainbat eremu interesgarritan emakumeen izaera eta posizioaren aniztasunari erreparatuz azterlan bereziak egitea.


16


2017 2018 2019 2020

2.6. helburu operatiboa. Hitzarmenetan eta

diru-laguntzetan berdintasunaren irizpideak

sartzea.

2.6.1. Sail desberdinen diru-laguntza publikoetan

berdintasunaren irizpideak sartzea. Hala,

generoaren estereotipoak eta rolak gainditzeko

alderdiak, emakumearen jabekuntza, erantzukizun

bateratua eta indarkeria matxista errotik ateratzea

kontuan hartzeari erreparatuko zaio.

• Hitzarmenetan eta diru-laguntzetan sartu den berdintasun irizpideen kopurua. • Berdintasun irizpideak eransten dituen hitzarmenen eta diru-laguntzen ehunekoa. • Sexuaren arabera informazioa bereizia duen justifikazio txostenen ehunekoa.

Kultura,

Gizarte Ekintza,

Kirolak,

Berdintasuna

2.6.2. Sail desberdinen diru-laguntza publikoetan berdintasunaren irizpideak sartzea, erakundeen zuzendaritza batzarretan emakumeen eta gizonen arteko ordezkaritza orekatua sustatzeko.

2.6.3. Diruz lagundutako jardueren eta programen jakinarazpenak, publizitatea eta hedapen elementuak daudenean mintzaira ez-sexista eta estereotipoak ez diren irudiak erabiltzearen betebeharra diru-laguntza publikoetan sartzea.

2.6.4. Diru-laguntzei buruzko deialdien oinarrietan justifikazio txostenak aurkeztean honakoek ezinbestez agertu behar dutela adieraztea: batetik, informazioak sexuaren arabera bereizita eta, bestetik, emakumeen eta gizonen berdintasunerako jarduerak izan duen eraginari buruzko informazioak.

2.6.5. Udalarekin sinatutako hitzarmenetan eta zuzeneko diru-laguntzetan emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna sustatzea.

Kultura,

Gizarte Ekintza,

Kirolak,

Berdintasuna


17


2017 2018 2019 2020

2.7. helburu operatiboa. Mintzaira eta irudi

ez-sexistak erabiltzen direla bermatzea.

2.7.1. Mintzaira eta irudi ez-sexistak erabiltzearen

arloan Udaleko langile guztiei prestakuntza

eskaintzea.

• Prestakuntzen kopurua. • Langile partaideen ehunekoa (emakumeak eta gizonak). • Saileko arreta eskaini den kontsulten kopurua. • Jasotako aholkularitzarekiko sailen asetze maila. • Mintzaira edo irudi ez-sexistak erabiltzen dituen dokumentuen ehunekoa.

Langileak,

Berdintasuna

2.7.2 Sail bakoitzak Udalean dituen txantiloiak, inprimakiak, fitxak eta ereduak berraztertu eta zuzentzea.

Sail guztiak

2.7.3. Karteletan, kanpainetan eta bestelako tresnetan emakumeen eta gizonen irudi bateratzaileak eta estereotiporik gabekoak erabiltzen direla berraztertu eta zuzentzea. Udal sailak eta azpikontratatutako udal zerbitzuak nahiz baliabideak kontuan hartuko dira.

2.7.4. Agiriak, kontratu dokumentuak, ebazpenak eta kontratazio espedienteen gainerako administrazio egintzak idaztean sail desberdinei aholkuak ematea, mintzairaren erabilera sexista saihestu eta zuzentzeko, baita irudi bateratzaileak eta estereotiporik gabekoak erabiltzeko ere.

Berdintasuna


18

3. HELBURU ESTRATEGIKOA. Berdintasunaren eremuan prestatu eta gaitzeari buruz sentsibilizatzea eta hori bultzatzea.


Egutegia

2017 2018 2019 2020

3.1. helburu operatiboa. Udal langileen

artean berdintasunaren arloan

sentsibilizazioa bultzatzea.

3.1.1. Berdintasunaren arloan politikari guztientzat

urteko sentsibilizazio saioa eskaintzea eta urtero

eremu ezberdinak azpimarratzea.

• Partaideen kopurua (E eta G). • Partaideen asetze maila (E eta G). • Partaideen motibazio maila (E eta G) • Berdintasunean prestakuntzaren bat egiten duen politikarien % (E eta G).

Berdintasuna

3.1.2. Berdintasunaren arloan udal langileentzat urteko sentsibilizazio saio orokorra eskaintzea.

3.2. helburu operatiboa. Udaleko teknikariei

berdintasunaren arloan bitartekoez

baliatzea.

3.2.1. Enplegu publikoa lortu eta sustatzeko

hautespen prozesuetan eta Udalak irakatsitako

prestakuntzetan berdintasunaren eremuko edukiak

sartzea.

• Enplegu publikoaren prozesuetan berdintasunaren arloan edukien kopurua. Prestakuntza jaso duen langileen kopurua (E eta G).

Langileak,

Berdintasuna

3.2.2. Teknikariei beren ekintzetan berdintasunaren irizpideak berariaz aplikatzeko gaitasun praktikoa eskaintzea.

3.2.3. Ekintzetan berdintasunaren eta aniztasunaren irizpideak integratzeko Berdintasun Sailak aholkularitzaren zerbitzua eskaintzea. Berdintasuna

3.2.4 Norbera banaka gai dadin bultzatzeko berdintasunaren eremuan dokumentazioa, azterlanak eta argitalpenak eskuratzea.

3.2.5. HAEE edo bestelako erakundeek berdintasunari buruzko prestakuntza eskaintzean udal langileen partaidetza sustatzea.

Langileak

3.2.6. Beste erakunde publiko batzuek edo bestelako erakundeek antolatu ostean, berdintasunerako prestakuntza ekintza sektorialetan sail ezberdinen partaidetza sustatzea.

Sail guztiak


19

4. HELBURU ESTRATEGIKOA. Udalaren Berdintasun Saila sendotzea.


2017 2018 2019 2020

4.1. helburu operatiboa. Gainerako udal

politikekiko Berdintasun Sailaren bultzada

sendotzea.

4.1.1. Pixkana Berdintasun Sailera bideratutako

aurrekontua areagotzea. • Berdintasun Sailaren gaiei buruzko gobernu taldearen ekitaldi eta agerraldi publikoen kopurua. • Berdintasun Sailak gauzatutako jarduera eta ekintzei buruzko prentsaurrekoen eta prentsa oharren kopurua.

Alkatetza

4.1.2. Berdintasunaren politiketarako komunikazio estrategia berezia egitea.

Berdintasuna,

Alkatetza-

Prentsa

4.2. helburu operatiboa. Berdintasun

Zerbitzuaren bideragarritasuna bermatzea.

4.2.1. Berdintasunari buruzko politika publikoak

garatzeko giza baliabide adituak, udalerriaren

beharrei behar bezala erantzuten dizkietenak,

bermatzea. • Zerbitzuko teknikariek berdintasunean izandako prestakuntza orduen kopurua. • Berdintasun zerbitzua hobetzeko identifikatu den ekintzen kopurua.

Alkatetza,

Langileak

4.2.2. Berdintasun Planean planteatutako helburuak kontuan hartuta, Berdintasun Sailaren beharrei buruzko diagnostikoa egitea.

Berdintasuna


20

5. HELBURU ESTRATEGIKOA. Udalaren barneko funtzionamenduan emakumeen eta gizonen arteko berdintasunak aurrera egin dezan bultzatzea.


Egutegia

2017 2018 2019 2020

5.1. helburu operatiboa. Barnean estrategia

gauzatzea hurrengoei buruzko alderdiak

kontuan hartzeko: banaketa horizontala

murriztea, lana, norbera eta familia bateratzeko

neurriak eta jazarpen sexista nahiz sexu

jazarpena prebenitzea.

5.1.1. Banaketa horizontala murrizteko

kontratazioetan ekintza positiboaren neurriak

hartzea.

• Bereizte horizontala murrizteko inplementatu den neurrien kopurua. • Udaleko langileei dagokienez, familiaren, pertsonaren eta lanaren bizia hobe bateratzeko identifikatu den neurrien kopurua. • Jazarpen sexuala eta sexista prebenitzeko protokoloa onartua. Protokoloa ezagutzen duen langileen kopurua.

Langileak

5.1.2. Langileei dagokienez, familiaren bizia, lanekoa eta norberarena bateratzeko beharrei buruzko diagnostikoa burutzea.

Berdintasuna,

Langileak

5.1.3. Indarkeria matxistaren eremuan langileen prestakuntza erraztea.

5.1.4. Udalean sexu jazarpena eta sexista prebenitzeko protokoloa egitea.


21

6. EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNAREN ARLOAN

ESKU HARTZEKO ARDATZAK Esku hartzeko EMAKUNDEren VI. Berdintasun Planak xedatzen dituen ardatzak kontuan hartuta, atal honetan gure esku hartzeko ardatzak aurkeztuko ditugu, udalerriaren lanari eta errealitateari moldatu eta egokitu ostean, 3. kapituluan aipatu eta azaldu den bezala. Esku hartzeko hiru ardatzak hurrengoak dira:

1. Emakumeen jabekuntza. 2. Ingurune iraunkorrean erantzukizun bateratuko gizarte antolaketa, barneratzailea eta

estereotipo sexistarik gabekoa. 3. Indarkeria matxista errotik ateratzea.

Horiek esku hartzeko hiru ardatzak izanik eta helburua Sestaoko udalerrian emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean aurrerapausoa ematea dela kontuan hartuta, honakoa azpimarratzea garrantzitsua da: azken helburu eta ardatz nagusia, berdintasuna lortzeko lana eta esku hartzea finkatzen dituena, biziaren iraunkortasuna dela eta, xede horrez, politika publikoen mamian pertsonen bizia jarri behar dela. Bai pertsonentzat, bai naturarako, garrantzitsuena bizia mantentzea da, baina ez mantentzea bakarrik, baita modu iraunkorrean egitea ere, horregatik, ezinbestekotzat jotzen dugu berdintasun politiketan eta gainerako politika publikoetan azkeneko helburua hurrengoa izatea: baldintzak eskaini eta bermatzea, aniztasun eta errealitate ezberdinei erreparatuz bizitzea pena merezi duen bizian jarduteko. Horrengatik guztiarengatik, politika hauek bultzatzeko orduan jomuga Berdintasun Planak pertsonen bizi kalitatea areagotzeko estrategikotzat dituen eremuetan eta bizian iraunkortasuna mantentzea da. Pertsonen egunerokotasunarekin elkarrekintzan dihardute modu batean edo bestean eta iraunkortasunerako, baita pena merezi duten bizietan jarduteko baldintzak ezar daitezen ere prozesuak ahalbidetzen dituzte.

Modu horretan, biziaren iraunkortasuna bultzatzeko nahitaezkoak diren eremuak esku hartzeko ardatzetan jaso dira eta, ondorioz, III Plan honetan landu eta aurrerapausoak eman nahi dira. Dena den, Emakunderen VI. Planak adierazitako formatua eta egitura mantentzeko moldatu eta egituratu dira.

Bizitzaren sostenga-rritasuna

Autonomia

Partaidetza soziopolitikoa

Ardura bateraturako gizarte-antolaketa

Ingurune iraunkor eta barneratzailea

Indarkeria matxistarik

gabeko biziak


22

I. ARDATZA

EMAKUMEEN JABEKUNTZA

II. ARDATZA

INGURUNE IRAUNKORREAN ERANTZUKIZUN BATERATUKO GIZARTE ANTOLAKETA, BARNERATZAILEA

ETA ESTEREOTIPO SEXISTARIK GABEKOA

III. ARDATZA

INDARKERIA MATXISTA ERROTIK ATERATZEA

1. PROGRAMA. OSASUNARI,

GORPUTZARI ETA SEXUALITATEARI

DAGOKIONEZ, JABEKUNTZA PERTSONALA

2. PROGRAMA

EMAKUMEEN GARAPEN

PERTSONALA ETA AUTONOMIA

EKONOMIKOA

3. PROGRAMA. EMAKUMEEN

GIZARTE PARTAIDETZA ETA

TALDEKO JABEKUNTZA BULTZATZEA

4. PROGRAMA

ZAINTZA ZEREGINAK ONARTZEA ETA ERANTZUKIZUN

BATERATUAREN BIDEZ ADOSTEKO LAGUNTZA

5. PROGRAMA

INGURUNE BARNERATZAILEA ETA ESTEREOTIPO SEXISTARIK

GABEKOA BULTZATZEA

6. PROGRAMA

SENTSIBILIZAZIOA ETA

PREBENTZIOA

7. PROGRAMA

ARRETA ETA ONARTU IZANA

O.E.1. Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea.

O.E.2. Kirol praktikan generoaren estereotipo tradizionalak deuseztatzen laguntzea.

O.E.3. Herri espazioan zehar emakumeen mugikortasuna erraztea.

O.E.4. Emakumeek lana lortzeko eta sustatzeko baldintzak, baita lan-baldintzak ere hobetzea. O.E.5. Ahulagoak diren edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen jabekuntza sustatzea.

O.E.6. Sestaoko elkarte sareko emakumeen jabekuntza bultzatzea. O.E.7. Adinari, jatorriari eta desgaitasunei dagokienez emakumeen aniztasunari buruzko partaidetza eta ordezkaritza bultzatzea. O.E.8. Gizarte sarean kontzientzia feminista bultzatzea.

O.E.1. Estereotipo sexistarik gabe erantzukizun partekatuko gizarte antolaketa errazten duten herri politikak bultzatzea. O.E.2. Pertsona zaindarien egoera eta posizioa hobetzea eta beren lanaren balioa onartzea. O.E.3. Zaintzeko laguntza estrategia kolektiboak bultzatzea.

O.E.4. Tokiko kontsumoaren sarea eta kontsumo kritiko nahiz arduratsua bultzatzea. O.E.5. Emakumeen ekarpena onartu eta aniztasuna kontuan hartuta gizarteratzea errazten duen ingurunea bultzatzea. O.E.6. Genero estereotiporik gabeko kultura eta aisialdiko udal eskaintza, aniztasunari erreparatzen diona, bultzatzea.

O.E.1. Indarkeria matxistaren aurka herritarrak kontzientziatu eta nahastea. O.E.2. Indarkeriarik gabeko ingurunea, sexu aniztasuna errespetatzen duena, bultzatzea.

O.E.3. Ikuspegi osotik indarkeria matxistaren eremuan arreta hobetzea eta, xede horrez, batetik, esku-hartzea zabaltzea eta, bestetik, aurre egiten dioten emakumeen onarpena sartzea. O.E.4. Emakumeei herri espazio segurua eskaintzea.


23

6.1. 1. ARDATZA. EMAKUMEEN JABEKUNTZA

80. hamarkadan termino hori planteatu zen generoaren harremanak eraldatzeko estrategia bezala. Garapena, krisia eta bestelako ikuspegiak: Hirugarren Munduan emakumeen ikuspuntua Gita Sen eta Karen Grown egileen lanean (1987) jabekuntzaren prozesuak banakako eta taldeko aldaketa osoa sartzen du. Hala, terminoaren ikuspegi feminista garatzen da. Lan hori III. Nazioarteko Emakumeei buruzko Hitzaldirako (Nairobi, 1985) prestatu zen eta terminoa nazioartean erabiltzea sustatu zuen. Horrez gain, nazioarteko agentzien diskurtsoari erantsi zitzaion. Ildo horri jarraiki, emakumeen jabekuntzari buruzko kontzeptua emakumeen eta gizonen arteko berdintasun politiken esparruan Nairobiko Nazio Batuen Nazioarteko Hitzaldian aditzera eman zen, nahiz eta urtebete geroago, hau da, 1995. urtean Beijingen Erakunde berak antolatu ostean, Emakumeei buruzko IV. Hitzaldian nabarmendu. Beijingeko aitorpenak azaldutakoaren arabera, emakumeen jabekuntza eta berdintasun baldintzetan gizartearen maila guztietan partaidetza osoa, erabakiak hartzeko prozesuetan eta agintera iristean partaidetza barne, berdintasuna, garapena eta bakea lortzeko oinarrizkoak dira. Banakako ikuspuntutik edo ikuspegi pertsonaletik jabekuntza ohiz goitik behera ematen den prozesua da. Horren bidez banakako gaitasuna gehitzen da, norberaren burua aski eta autonomoa izateko eta, bide batez, ekintzaileago bihurtzeko. Modu berean, gizarte, ekonomia eta politika egituretan partaidetzara iristea hobe daiteke, baina betiere banaka eta dauden desberdintasun egiturak zalantzan jarri eta eraldatu gabe. Mugimendu feministak eta beste gizarte talde batzuek jabekuntzari buruz duten ikuspegia, ordea, behetik goranzko prozesua da eta Plan honek hala ulertzen du. Gure ustez inork ezin dezake beste pertsona bat ahaldun, emakumeek burutu behar dute beren jabekuntza prozesua. Horretarako, adibidez kasu honetan erakundeek eskainitako tresnak, baliabideak eta esperientziak erabil daitezke. Gainera, taldea ere kontuan hartzen du. Helburua ez da emakumeek banan-banan egoera ezagutu eta hobetzea; taldean ere emakume bezala jakitun izan behar da. Eta, azkenik, jakitun izatearen eta taldearen ikuspegitik konfiantza hartzearen prozesua aldaketa mugiaraztera bideratuko da, emakumeen mendekotasun egoerarekin amaitzeko eta berdintasuna eraikitzeko. Nolanahi, halabeharrez prozesu horretan gizarte eraldaketarekin konpromisoa hartu behar da. Abiapuntu horretatik, emakumeen jabekuntzarako honakoak burutu behar dira:

Emakumeen mendekotasunaz jakitun izatea eta beren konfiantza areagotzea.

Prozesuaren ikuspegi kolektiboa, emakumeen antolaketa autonomoa.

Interesak identifikatu eta harremanak, egiturak nahiz erakundeak eraldatzeko mugiaraztea, horiek mugatu eta mendekotasuna betikotzen baitute.

Ardatz honetan hiru programa sartzen dira: jabekuntza pertsonalari buruzkoa, gizarte jabekuntzari dagokiona eta hirugarrena taldeko jabekuntzaren ingurukoa.


24

1. PROGRAMA. JABEKUNTZA PERTSONALA OSASUNARI, GORPUTZEI ETA SEXUALITATEARI DAGOKIONEZ

Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko

emakumeen jabekuntza sustatzea

Norberak bere burua zaintzeak duen garrantziari buruz emakumeak sentsibilizatzea

Fomentar prácticas de ocio y tiempo libre saludables para las mujeres

Emakume gazteek eta neskek kirola egin dezaten sustatzea

Estereotipo eta edertasun eredu hegemonikoen eraginari buruz sentsibilizatzea

Beren gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea

Kirol praktikan generoaren estereotipo tradizionalak deuseztatzen laguntzea

Kiroletan generoaren estereotipoei buruz sentsibilizatzea

Udalerrian emakumeen kirol praktika onartu eta ikusaraztea

Herri espazioan zehar emakumeen

mugikortasuna erraztea

Lokalen, erabilera publikoko eraikinen eta denden moldagarritasuna hobetzea

Adineko emakumeen eta, bereziki, egunerokoan laguntza sarerik ez dutenen isolamendua saihesteko neurriak sustatzea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


25

1. helburu estrategikoa. Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea.

Gorputza gara. Jaiotzen garen unetik, berarekin harremanetan gaude eta gure gorputzaren bitartez, modu berean, beste pertsona batzuekin harremanetan jartzen gara. Hala ere, historikoki emakumeek beren gorputzak oinarrian amatasunera bideratu dituzte eta eurentzat lehentasunezko bezala ez dute gorputza jo. Horri bestelako alderdia erantsi behar zaio, hain zuzen ere, emakumeek senitartekoen eta ingurune hurbilekoen zaindarien rola betetzea. Horrek beren beharrak eta nahiak atzeratu eta murrizten ditu eta gorputzari nahiz osasunari eragiten dizkiote. Sestaon emakumeek gizonek baino pertzepzio txarragoa dute euren osasunari buruz eta azterlanean parte hartu dutenek kontatukoaren arabera, askok beren burua zaintzez ahaztu egiten dute, batez ere, beste pertsona batzuk zaintzen badituzte. Are gehiago, lehentasuna du gainerakoak zaintzeak. Horregatik, eremu honetan aipatutako helburu bat da emakumeak beren burua zaintzearen garrantziari buruz sentsibilizatzea. Izan ere, lehentasunezkoa da garapen osoa erraztu eta autoestimua sendotzeko. Horrez gain, osasunarekiko eta gorputzarekiko emakumeen jabekuntza areagotzeko, kirolean jardutea sustatu nahi da, batez ere, gazteak edo haurrak direnean. Ildo horri jarraiki, estereotipoen eta edertasunari buruzko eredu nagusien inpaktuaz sentsibilizatu nahi da. Kirolean jardutea gorputza zaintzea eta pertsonen osasuna nahiz egoera fisiko eta psikologikoa hobetzea da. Bestetik, faktore ezberdinek emakumeen gorputza kontrolatzen dutela kontuan hartu behar da. Faktore garrantzitsua da publizitatea, edertasunaren ideal zehatza ezartzen baitu. Txikiak direnetik emakumeei edertasunaren helburua lortzeko denbora, dirua eta ahalegina nola inbertitu behar duten azaltzen zaie, nahiz eta eskuraezina izan eta, gainera, eredu osasuntsu bezala saltzen da, horrela ez denean. Sestaoko emakume gazteengan ere edertasunaren kanonek eragiten dute eta udalerrian dauden ikastetxeetako irakasleen esanetan, egoera Lehen Hezkuntzako azkeneko urteetan, baina, nagusiki, nerabezaroan antzematen hasten da. Emakumeak (haurrak, gazteak eta helduak) bizian zehar gorputza zaintzez arduratzen dira, batez ere, arrazoi estetikoetan funtsatuta, ez egoera fisikoa hobetzeagatik; hala, nerabezaroan kirola egiteari uzten diote eta gorputzaren beraren ezagutza eta kontrola eskuratzen duten gaitasunen garapena (koordinazioa, oreka, muskuluen indarra, etab.) murrizten da. Gainera, kirolak gorputzaren mugimenduari askatasuna emateaz gain, onura psikologikoak ditu eta banakako jabekuntza sustatzen dute, alderdi estetikoa baztertuta, gorputza osasuntsu eta funtzionaltzat jotzen baita. Horri gizarte onurak erantsi behar zaizkio, emakumeak gehiago gizarteratzen baitira eta, bide batez, gizarte jabekuntza lortzen baitute. Sestaon gutxi gorabehera biztanleriaren % 36k kirola egiten du. Ehunekoa Estatuko batez bestekoaren azpian gelditzen da. Emakumeek, oro har, jarduteko ohitura gutxiago dute. Dena den, adinaren arabera ezberdintasunak daude. Adibidez Sestaoko kiroldegietan 40 urtetik gora emakume erabiltzaile gehiago dago eta 60 urtetik gorakoek beren aisialdian kirola egiten jarraitzen dute. Azkenekoa, berriz, ez da gizon adinduen kasuan gertatzen. 30 urtetik beherakoak gutxiengoa dira kiroldegiko erabiltzaile bezala.


26

Eskola kirolean parte hartzeari dagokionez, nesken ehunekoa ez da % 30era iristen eta mutilen kasuan % 50 da. Beste datu esangarri bat honakoa litzateke: neskek kiroldegiko haur ikastaroetan nagusitasuna izan arren, gutxiengoa direla kirol eskoletan eta kirol elkarte nahiz klubetan. Eta kirol espazio horiek dira, alegia, neska gazteei kirolean gehiago irauteko aukera ematen dizkietenak. Halaber, gehiago gizarteratzeko espazioak dira eta gizarte jabekuntza sustatzen dute. Emakumeen jabekuntza bultzatzeko, aldi berean, sexualitatearen eremua azpimarratu nahi da, gorputzaren beraren jabekuntzarekin zerikusia baitu. Emakumeen sexualitatea sexuen artean desberdintasuna mantentzeko estrategia bezala ezkutuan utzi da. Sexualitateari buruzko estereotipoek eta gizarte aginduek, mitoek eta tabuek gizartean, emakumeen eta gizonen sexualitateari buruzko hainbat alderdi mito bihurtzeko joera dute. Gizonek jarrera aktiboagoa eta emakumeek, ordea, jarrera pasiboa dute, adibidez inguratzeko orduan, sexu nahia azaltzean. Itxuraz, gizonen sexualitatean sena da nagusi eta zaila suertatzen zaie kontrolatzea. Emakumeen sexualitatean, berriz, ia ez da nahiez hitz egiten. Ildo horri eutsiz, emakumeen sexu jarrera pasiboa, gizonen nahien araberakoa, izatea espero da eta, horretarako, emakumearen nahiak ezkutatzen dira eta lehenengoen nahiak asetzeko prest ageri dira. Gizarte agindu horrek tradizioz emakumeen sexualitatea ezkutatu, isilarazi eta murriztu du eta sexu harreman heterosexualen esparruan aginte harremanak sortu ditu. Ildo horri jarraiki, sexu harremanetan ez dago erantzukizun bateratua. Kontuan hartzekoa da Sestaon, bai 15 eta 20 urte arteko gazteen amatasun tasa, bai borondatez haurdunaldia etetearen tasa Bizkaiko altuenetarikoa dela. Egia da gaur egun emakumeek estereotipo tradizionalak puskatzen dituztela eta jarrera askoz aktiboagoa dutela sexu gaietan. Baina hainbatetan zuzenean sexualitateaz hitz egin, negoziatu eta sentitzeko orduan (nik gustuko nuke, nik nahi dut, nik behar dut) norberaren askatasunari eta edukiei buruz erabakiak hartzeko baldintzak sortzen dituen espaziorik gabe gertatzen dira. Beraz, sexualitateari berari erreparatuz, emakume gazteen eta, orokorrean, emakumeen jabekuntza sustatu behar da. 2. helburu estrategikoa. Kirol praktikan generoaren estereotipo tradizionalak deuseztatzen laguntzea.

Diagnostikoan antzemandakoaren arabera, kirolean jardutean generoaren estereotipoak mantentzen dira, bai kiroldegietan, kirol eskoletan eta eskola kirolean, baita kirol klub eta elkarteetan ere:

Kiroldegiaren kasuan, ikastaroen eskaintza anitza izan arren, gizonak bi edo hiru modalitatetan elkartzen dira eta ahaleginik eta indarrik behar dutenetan ez dute izenik ematen. Emakumeen artean ikastaro batzuetan (adibidez aerobica, pilatesa eta dunba) kontzentrazioa antzeman arren, beren jardunak anizteko joera handiagoa dute.

Futbol, aretoko futbol, boxeo, arraunketa eta borroka arteen kirol eskoletan gehienak (% 85etik gora) mutilak dira. Bestetik, igeriketa sinkronizatu, boleibol eta patinajearen modalitateetan ia neskak besterik ez daude. Bakarrik tenis eta igeriketa eskolan ageri da konposizio orekatua.

Nabarmentzeko beste datu bat da ondorengoa: Sestaon kirol nagusia futbola dela eta aniztasuna kentzen duela kirolean jardutean, baita eskola kirolaren barruan ere.


27

Kirolean generoaren estereotipoak deuseztatzearen garrantziari buruz sentsibilizatzea ezinbestekoa da, emakumeen desberdintasun egoerarekin amaitu nahi bada eta jarrera sexistak errotik atera nahi badira. Gainera, “kirola ez da emakumeen gauza” adierazpena hausteko, Sestaon emakumeen kirola ikusarazi eta goretsi nahi da, batetik, kirola neskei hurbiltzeko eta, bestetik, sexismoa desagerrarazteko, emakumeen kirolari balioa kentzen baitio eta desberdintasun egoeran kokatzen baitu. 3. helburu estrategikoa. Herri espazioan zehar emakumeen mugikortasuna erraztea.

Bere gorputzarekiko autonomia pertsonalarekin zerikusia duen oinarrizko ezaugarria da mugikortasun murriztua duten emakumeei (hala nola emakume adinduei eta aniztasun funtzionala dutenei) bizi aktiboa eskaintzea. Sestaon biztanleen % 13 75 urtetik gorakoa da eta, batez ere, 80 urtetik gora emakume adinduen ehuneko garrantzitsua bakarrik bizi da eta gutxi ateratzen da kalera, kasu batzuetan auzoaren orografiari erreparatuz etsita; besteetan, berriz, ez dutelako igogailurik edo konpainiarik. Horregatik, adineko emakumeen eta, bereziki, egunerokoan laguntza sarerik ez dutenen isolamendua saihesteko neurriak sustatzea planteatzen da. Aniztasun funtzionala duten emakumeei dagokienez, baldintza berdinetan kokatzeko baliabideak eskaini behar zaizkie. Hala, herri espazioan mugikortasunarekiko bizi autonomoa mantendu ahal izango dute. Herritarrentzat ikastaroak eskaintzen dituzten elkarteetako lokal, eraikin eta udal zerbitzu batzuk ez dira irisgarriak eta denda gutxik betetzen ditu irisgarritasunari buruzko irizpideak. Aniztasun funtzionala ez da banakako errealitate modura ulertu behar, gizarte errealitate bezala baizik, beraz, berdintasunaren alde lanean jardun nahi bada, emakumeen mugikortasuna errazteko lokal, erabilera publikoko eraikin eta dendetan irisgarritasuna hobetzeak apustua izan behar du, gaitasunen aniztasuna kontuan hartuta.


28

1. helburu estrategikoa. Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea.


2017 2018 2019 2020

1.1. helburu operatiboa. Norberak bere burua zaintzeak duen garrantziari buruz emakumeak sentsibilizatzea.

1.1.1. Adinekoentzako zentroetan norberak bere burua zaintzearekin zerikusia duten lantegiak egitea.

Adinduen zentroetan egindako lantegien kopurua.

Gizarte Ekintza

1.1.2. Banakako jabekuntzarako lehenengo urrats modura norberak bere burua zaindu behar duela lantzen duen sentsibilizazio kanpaina gauzatzea.

Kanpainan partaideen kopurua.

Berdintasuna, Emakumeen Eztabaida-

gunea

1.1.3. Osasun adituekin komunikazio bitartekoak zehaztea, udalerriko gizarte eta osasun sarean parte hartzen badute.

Osasun soziosanitarioko adituekin izandako bileren kopurua. Sarearekin batera planteatutako ekintzen kopurua.

Berdintasuna

1.1.4. Emakumeen banakako eta taldeko jabekuntzarekin zerikusia duten elkarteetan ekintzak bultzatzeko diru-laguntzen lerroa zehaztea.

Gizarte erakundeetarako diru-laguntzen lerro berezia sortua. Diru-laguntzen lerro horretara aurkezten den elkarteen kopurua. Banakako eta taldeko jabekuntzara bideratutako ekintzak inplementatzen dituen elkarteen kopurua.

1.2. helburu operatiboa. Emakumeentzat aisialdiko eta astialdiko praktika osasuntsuak sustatzea.

1.2.1. Emakumeen taldeek paseatzeko hiri ibilbideak zehaztea.

Egindako hiri ibilaldien kopurua. Emakume partaideen kopurua. Ibilaldiak bultzatu eta koordinatzen dituen erakundeen kopurua.

Berdintasuna eta Gizarte

Ekintza

1.2.2. Kiroldegietan ikastaro bereziak egitea: pelbis zorua, igeriketa haurdun daudenentzat, fibromialgia duten pertsonentzat gimnastika).

Emakume partaideen kopurua. Kirolak

1.2.3. Aniztasun funtzionala duten emakumeen beharrak identifikatzea.

Identifikatutako beharren kopurua. Gizarte Ekintza


29


2017 2018 2019 2020

1.3. helburu operatiboa. Emakume gazteek eta neskek kirola egin dezaten sustatzea.

1.3.1. Neskentzako kanpaina bereziak egitea kiroldegietan.

Kiroldegietan egindako kanpaina kopurua.

Kirolak

1.3.2. Gurasoen Eskolen prestakuntzan gaia sartzea.

.Prestakuntza hori irakasten duen gurasoen elkarte kopurua.

Hezkuntza, Kultura

1.3.3. Klubetan eta kirol eskoletan gazteen eta nesken kirol praktika errazteko ekintza zehatzak laguntzea.

Egindako ekintza positiboen kopurua.

Berdintasuna, Gazteria, Kirolak

1.3.4. Diru-laguntzei buruzko irizpideetan klausulak sartzea, gehien bat gizonezkoek jarduten duten kiroletan emakumeen partaidetza sustatzeko.

Klausularen baldintza betetzen duen erakundeen kopurua.

Kirolak

1.4. helburu operatiboa. Estereotipo eta edertasun eredu hegemonikoen eraginari buruz sentsibilizatzea.

1.4.1. BEGIRA, publizitatea eta komunikazioa modu ez-sexistan erabiltzeko Behatokia aditzera ematea.

Prestakuntzan parte hartzen duen erakundeen kopurua. Berdintasuna

1.4.2. Merkatarien elkartearekin ekintza egitea.

Denda partaideen kopurua. Berdintasuna eta Merkatarien

elkartea

1.4.3. Neska eta gazteentzat estereotipo eta edertasun eredu hegemonikoei buruzko lantegi bereziak gauzatzea.

Egindako lantegien kopurua. Neska partaideen kopurua.

Berdintasuna, Gazteria

1.5. helburu estrategikoa. Beren gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea.

1.5.1. Gorputzari eta sexualitateari buruzko lantegi bereziak egitea.

Partaideen kopurua. Berdintasuna

1.5.2. Gazteen Informazio Zentroko sexu aholkularitzaren zerbitzura joaten diren neska gazteen behar bereziak identifikatzea.

Identifikatutako beharren kopurua.

GIZ


30

2. helburu estrategikoa. Kirol praktikan generoaren estereotipo tradizionalak deuseztatzen laguntzea.


2017 2018 2019 2020

2.1. helburu operatiboa. Kiroletan generoaren estereotipoei buruz sentsibilizatzea.

2.1.1. Gurasoen Eskolen prestakuntzan gaia sartzea.

Prestakuntza hori irakasten duen gurasoen elkarte kopurua.

Kultura, Hezkuntza

2.1.2. Udalerriko ikastetxean ekintza egitea, patioa heziketaren ikuspegi beretik erabiltzeko.

Jolastokian hautazko erabilerak eskainiz planteatu den heziketa bateratuko ekintzen kopurua.

Berdintasuna eta ikastetxeak

2.1.3. Herritarrei irekiak diren kirol jarduera mistoak gauzatzea eta horietan lehiakorren aldean lankidetza eta partaidetza baloreak sustatzea.

Egindako kirol jardueren kopurua. Partaideen kopurua.

Kirolak

2.1.4. Kirolean generoaren estereotipoei buruzko udal diagnostikoa egitea.

Identifikatutako beharren eta hobekuntza proposamenen kopurua.

Kirolak, Berdintasuna

2.2. helburu operatiboa. Udalerrian emakumeen kirol praktika onartu eta ikusaraztea.

2.2.1. Nagusiki gizonek jarduten duten kiroletan emakumeek parte hartzeko kirol erakustaldiak gauzatzea.

Emakumeen kirol erakustaldien kopurua eta % gizonekoekiko.

Kirolak

2.2.2. Emakumeen kirol praktika ikusarazteko azterlan bereziak babestea.

Egindako azterlanen kopurua. Berdintasuna Berdintasuna

2.2.3. Emakumeen kirola bultzatzen duten ekintza positiboak egitea.


2.2.4. Emakumeen txapelketak udalerrian ikusaraztea (tokiko prentsan eta bestelako komunikazio euskarrietan).

Agerraldien kopurua tokiko prentsan eta bestelako komunikabideetan.

Alkatetza-Prentsa, Kirolak

2.2.5. Emakumeen txapelketetan Udalaren erakunde partaidetza ziurtatzea.

Erakunde ordezkaritzarekin emakume eta gizonen txapelketa kopurua.

Kirolak, Alkatetza


31

3. helburu estrategikoa. Herri espazioan zehar emakumeen mugikortasuna erraztea.


2017 2018 2019 2020

3.1. helburu operatiboa. Lokalen, erabilera publikoko eraikinen eta denden moldagarritasuna hobetzea.

3.1.1. Tokiko merkataritzarekin sentsibilizazio kanpaina egitea.

Egindako ekintzen kopurua. Beren lokala moldatzen duen denden kopurua.

Berdintasuna eta Merkatarien

elkartea

3.1.2. Irisgarritasuna errazteko ekintzak identifikatu eta lehentasuna eskaintzea.

Identifikatutako obra kopurua. Egindako moldapenen kopurua.

Obrak edo Zerbitzuak

3.2. helburu operatiboa. Adineko emakumeen eta, bereziki, egunerokoan laguntza sarerik ez dutenen isolamendua saihesteko neurriak sustatzea.

3.2.1. Gizarte-sarerik ez duten adineko emakumeen behar bereziak identifikatzea.

Identifikatutako beharren zerrenda.

Gizarte Ekintza

3.2.2. Hobekuntza proposamenak identifikatzea.

Hobekuntza proposamenen kopurua.

3.2.3. Aurrekontua gehitzea. Bideratutako aurrekontuaren ehunekoa.

3.2.4. Adineko emakumeek jardueratan errazago parte hartzeko laguntzailearen irudia sortzea.

Erakunde partaideen kopurua. Parte hartzen duen emakume adinduen ehunekoa.

Gizarte Ekintza, Adinekoen

Zentroa, Berdintasuna

eta gizarte erakundeak


32

2. PROGRAMA EMAKUMEEN GARAPEN PERTSONALA ETA AUTONOMIA EKONOMIKOA

Emakumeek lana lortzeko eta sustatzeko baldintzak, baita lan-baldintzak berak ere hobetzea

Enplegu publikoan emakumeen kontratazioa sustatzea

Emakumeen ekintzailetza prozesuak bultzatzea

Emakumeen gaitasuna eta prestakuntza hobetzea

Lanaren eremuan berdintasuna sustatzeak duen garrantziari buruz udalerriko eragile sozioekonomikoei sentsibilizatzea

Ahulagoak diren edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen

jabekuntza sustatzea

Emakumeen autonomia pertsonala sustatzen duten gizarte baliabideak eskuratzea

Gizarte laguntzaren eremuarekin zerikusirik ez duten beste espazio batzuetan ahuleziaren egoeran dauden edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen partaidetza erraztea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


33

4. helburu estrategikoa. Emakumeek lana lortzeko eta sustatzeko baldintzak, baita lan-baldintzak ere hobetzea. Emakumeen autonomiak, beren buruen zaintzarekin eta autoestimuarekin zerikusia izateaz gain, autonomia ekonomikoa eskatzen du. Egia da emakume askok jada gizonek bezalako maila akademikoa dutela; lan merkatura iritsi eta horretan mantentzeko orduan, ordea, oraindik oztopoak daude eta, ondorioz, emakumeen langabezia handiagoa da eta lan baldintzak urriagoak dira (soldata gutxiago, lanaldi partzialak). Emakumearen lan kolokatasun handiagoaren arrazoi bat enpleguan egindako banaketa da, hau da, gizonek maila handiagoan diharduten lanak edo sektoreak daude, hala nola eraikuntza, industria, zaintza eta segurtasuna. Beste batzuetan, berriz, emakumeak dira nagusi, besteak beste, administrazioan, hezkuntzan, merkataritzan edo etxeko lanetan eta mendekotasunak dituzten pertsonak zaintzeko orduan. Sexuen arabera lanaren banaketak emakumeen bizian ondorio negatiboak ditu, gizarteak oraindik ohiz gizonenak diren lanei gizarte balio handiagoa eskaintzen baitie. Eta, ildo horri jarraiki, emakume gehiago dagoen sektoreetan okerrago ordaintzen da, inbertsio publiko txikiagoa dute edo ez dira ikusten (adibidez etxeko langileek garatzen duten lana). Sestaon langabezia tasa altua da eta gizon langabetuen ehunekoa emakumeena baino handiagoa izan arren, emakumeek enpleguan kolokatasun handiagoa dute. Are gehiago, prestakuntza akademiko handiagoa duten emakumeek, orokorrean, gizonek baino aukera gutxiago dituzte enplegua aurkitzeko orduan, prestakuntza berdina izanik. Halaber, aniztasun funtzionala duten emakumeek lanpostua lortzeko beren itxaropenak lermatuak dituzte eta gizonek baino neurri handiagoan jasaten dute pertsona talde horren ohizko lan diskriminazioa. Horregatik, programa honetan ekintza lerro bat kontuan hartuko da, tokiko administrazioak bultzatutako lanpostuetan emakumeen kontratazioa sustatzeko eta, gainera, ekintza positiboaren neurriak erantsiko dira, emakumeak gizonenak izan ohi diren enpleguetara (besteak beste, eraikuntza edo segurtasunera) iristeko. Era berean, Sestaon emakumeen ekintzailetzaren ezaugarriak ezagutu nahi dira, emakume horien behar eta interes nagusiak identifikatzeko eta, hala, beren proiektuen iraunkortasuna hobetzeko. Programa honetan bestelako oinarrizko elementua lan munduan sartzeko emakumeen prestakuntza eta gaitasuna da. Nahiz eta BEHARGINTZAn prestakuntzaren eremuan Sestaoko emakumeak erabiltzaile nagusiak izan, ekintzak zehazten jarraitu behar dira. Izan ere, emakumeei gaitu behar zaie, ogibidearen ikuspegitik birziklatzeko eta gaitzean lan-merkatuarekin bat etortzeko. Azkenik, enplegua lortzeko oztopo bat mendekotasunak dituzten pertsonen zaintza dela identifikatu da. Hori antzeman ondoren, premiazkoa da lana, familia eta bizi pertsonala bateratzeari buruz udalerriko gizarte sozioekonomikoei sentsibilizatzera bideratutako ekintzak definitzea. Horrez gain, lanpostuetan generoaren estereotipoak hautsi behar dira eta enpleguan emakumeen partaidetza ikusarazi ere bai, hau da, beraiek ere udalerrian eragile ekonomikoak dira.


34

5. helburu estrategikoa. Ahulagoak diren edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen jabekuntza sustatzea. Sestaok pobrezia indize altuak ditu. Batez beste familiaren errenta EAEn baino % 22 txikiagoa da. Emakumeen kasu zehatzean, aldea oraindik handiagoa da, % 31ra iristen baita. Sestaon emakumeen batez besteko errenta gizonen errentaren erdia da. Gizarte bitartekoetara iristea autonomia lortzeko lehentasunezkoa da, batez ere, jatorriarengatik, adinarengatik, gaitasun fisiko edo psikikoarengatik eta abarrengatik era askotako diskriminazio egoeran dauden emakumeentzat. Bitarteko ekonomikoak lortzeko orduan, emakume etorkinek, bakarrik daudenek eta, gainera, adingabeak beren kargura dituztenek (guraso bakarreko familiek) oztopo handiagoak dituzte, askotan baliabideak ez direlako euren behar berezietara moldatzen. Hori errealitatea da Sestaon. Horrengatik guztiarengatik, emakume horien egiazko beharretara egokitzeko baliabideak beharrezkoak dira. Ez lukete beraiek moldatu behar eskaintzen diren bitartekoetara, ez baitituzte lortzen. Baliabideak malguak diren neurrian eta beharrei oso-osorik erantzuten dieten heinean, hau da, pertsonen berezitasunak kontuan hartzen dituzten heinean, emakumeek autonomia maila handiagoa lortuko dute, guztia erlazionatua baitago. Ahuleziaren egoeran dauden emakumeen jabekuntza sustatzeko beste estrategia garrantzitsu bat erakundearen gizarte laguntzarekin zerikusia ez duten espazioak sortzea da. Horiei esker, banakako arreta gainditzen da eta ikuspegia erkidegorantz bideratzen da. Ildo horri eutsiz, pertsona baten banakako faktore zehatzetan eragiteaz gain, erkidegoa eraikitzen da eta taldean aurrerapausoak ematen dira, bide batez, pertsona askoren egoera hobetuz. Gainera, identifikatutakoaren arabera, emakume askok gizarte ahuleziaren profil argia izan gabe, beren bikote gizonarekiko erabateko mendekotasuna dute, askotan autonomia ekonomikorik ez dutelako. Osasuntsuak ez diren bikote harremanak mantentzen dituzte, baita genero indarkeriaren egoerak pairatu ere.


35

4. helburu estrategikoa. Emakumeek lana lortzeko eta sustatzeko baldintzak, baita lan-baldintzak ere hobetzea


2017 2018 2019 2020

4.1. helburu operatiboa. Enplegu publikoan emakumeen kontratazioa sustatzea.

4.1.1. Era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeak Udalaren enplegu eskaintzetan sartzeko klausulak eranstea.

Sartutako klausulen kopurua. Langileak,

Kontratazioa

4.1.2. Tradizioz gizonek bete dituzten enpleguetan emakumeak kontratatzeko ekintza positiboaren neurriak hartzea.


Langileak, Kontratazioa,

Enplegua

4.2. helburu operatiboa. Emakumeen ekintzailetza prozesuak bultzatzea.

4.2.1. Emakume ekintzaileen beharrak identifikatzea.

Identifikatutako beharren kopurua. Enplegua eta

Behargintza

4.2.2. Esperientziak, gaitasunak eta baliabideak partekatzeko topaketa-guneak sortzea.

Partaideen kopurua.

4.3. helburu operatiboa. Emakumeen gaitasuna eta prestakuntza hobetzea.

4.3.1. Gaitasunak garatzeko edota azterketarako guneak sustatzea.

Sortutako espazioen kopurua.

Enplegua eta Behargintza

4.3.2. Prestakuntza maila txikia duten emakumeen enplegagarritasuna hobetzeko azterlana egitea eta, bereziki, aniztasun funtzionalari, jatorriari… erreparatzea.

Egindako azterlana Hobekuntza proposamenen kopurua.

4.3.3. Emakume horien egiazko beharrekin bat datorren prestakuntza eskaintza burutzea.


4.3.4. Enplegurako prestakuntza programetan parte hartu duten emakumeak lan-merkatuan sartzen al diren jarraitu eta ebaluatzea.

Egindako ebaluazioa Partaideen kopurua.


36


2017 2018 2019 2020

4.4. helburu operatiboa. Lanaren eremuan berdintasuna sustatzeak duen garrantziari buruz udalerriko eragile sozioekonomikoei sentsibilizatzea.

4.4.1. Enpresen artean gidak, protokoloak eta ekintza positiboaren neurriak zabaltzea, enpresetan emakumeen egoera hobetu eta beren kontratazioa sustatzeko.

Ekintza bereziak inplementatzen dituen Sestaoko enpresen kopurua.


4.4.2. Enpleguan berdintasunari buruzko bibliografia eta baliabideak kontsultatzeko gunea izatea.

Bibliografia baliabide eskuragarrien kopurua.

Behargintza

4.4.3. Enpresaburuekin komunikazio bitartekoak zehaztea, berdintasuna eta indarreko araudiak jakinarazi eta sustatzeko.

Arreta eskainitako kontsulten kopurua.

Enplegua eta Berdintasuna

4.4.4. Merkatarien elkartearekin kanpaina egitea, emakumeek udalerriko sare ekonomikoari egiten dioten ekarpena ikusarazteko.

Denda partaideen kopurua.

Berdintasuna eta Behargintza

4.4.5. Lanaren eremuan rol eta estereotipo sexistak puskatzeko sentsibilizazio ekintza burutzea.

Erakunde partaideen kopurua.

4.4.6. Lanaren eremuan desberdintasunari buruz kontzientzia sortzeko ikastetxeetan sentsibilizazio kanpaina egitea.

Ikastetxe partaideen kopurua. Enplegua,

Gazteria eta Behargintza


37

5. helburu estrategikoa. Ahulagoak diren edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen jabekuntza sustatzea.


2017 2018 2019 2020

5.1. helburu operatiboa. Emakumeen autonomia pertsonala sustatzen duten gizarte baliabideak eskuratzea.

5.1.1. Bereziki, era askotako diskriminazioaren egoeran dauden emakumeekin Udalaren gizarte zerbitzuek eta hirugarren sektoreko erakundeek nahiz eremuan lanean diharduten erakundeek lan bateratua egiteko koordinazio guneak zehaztea.

Egindako topaketen kopurua.

Berdintasuna, Gizarte Ekintza

eta gizarte erakundeak

5.1.2. Baliabide eskuragarriak identifikatzea eta emakumeengan sortzen duen mendekotasunaren maila balioztatzea.

Identifikatutako baliabideen kopurua.

5.1.3. Emakume horien jabekuntza bultzatuko luketen gizarte baliabideak identifikatzea.

Baliabideen kopurua.

5.1.4. Emakumeen jabekuntza errazteko gizarte baliabide berriak sortu edota moldatzea.


5.1.5. Aniztasun funtzionala duten pertsonen kasuan autonomia pertsonalarekiko eskubidea eta laguntzaile pertsonalaren irudiak duen garrantzia ikusarazteko ekintza egitea.

Partaideen kopurua. Gizarte Ekintza

5.1.6. Genero indarkeriaren edo era askotako diskriminazioaren biktimak diren emakumeak prestakuntza programetara iristeko lehentasuna ezartzea.

Emakume partaideen kopurua. Gizarte Ekintza,

Behargintza, Gazteria


38


2017 2018 2019 2020

5.2. helburu operatiboa. Gizarte laguntzaren eremuarekin zerikusirik ez duten beste espazio batzuetan ahuleziaren egoeran dauden edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen partaidetza erraztea.

5.2.1. Hirugarren sektoreko erakundeek eta eremu horietan diharduten elkarteek herritarrentzat ekintzak bultzatzen dituzten elkarte soziokulturalekin lan bateratua egiteko koordinazio gunea zehaztea.

Koordinazio bileren kopurua eta erakunde partaideen kopurua.

Gizarte Ekintza, Kultura,

Berdintasuna, Partaidetza eta

gizarte erakundeak

5.2.2. Banakako arretatik kanpo, erkidegoaren gizarte arreta berreskura dadin esku-hartze soziosanitariorako gunea sortzea.

Gizarte-osasunaren eremuan koordinazio bileren kopurua.

Gizarte Ekintza

5.2.3. Elkarteetan pertsona berrien harrera eta horiekiko laguntza erraztea.

Emakume partaideen kopurua. Kultura, Gizarte

Ekintza


39

3. PROGRAMA

EMAKUMEEN GIZARTE PARTAIDETZA ETA TALDEKO JABEKUNTZA BULTZATZEA

Sestaoko elkarte sareko emakumeen jabekuntza bultzatzea

Sestaoko Berdintasunerako Eztabaida-gunea sendotzea

Emakumeentzako jabekuntza programa sendotzea

Udalerriko elkarte sareak garatutako ekintzetan jabekuntzaren eta rol nahiz estereotipo sexistak deuseztatzearen garrantziaz sentsibilizatzea

Adinari, jatorriari eta gaitasunei dagokienez emakumeen aniztasunari buruzko partaidetza eta ordezkaritza

bultzatzea

Emakume gazte, etorkin eta aniztasun funtzionala dutenen partaidetza erraztea

Elkarteen erabakitze-guneetan emakumeen ordezkaritza erraztea eta, horretarako, aniztasuna kontuan hartzea

Partaidetza guneetan eta herri epaimahaietan emakumeen ordezkaritza erraztea

Sestaoko gizarte sarean kontzientzia feminista

bultzatzea

Sestaoko emakumeen mugimendu, feminista eta beste gizarte erakunde batzuen artean aliantzak sortzen laguntzea

Eske eta aldarrikapen feminista nagusiak aditzera ematea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


40

Herritarren partaidetza eskubide bat da eta, horri esker, eragiten badizkiete, pertsonek erabaki politikoak, ekonomikoak, sozialak eta kulturalak hartzeko prozesuan parte har dezakete. Emakumeen jabekuntzak espazio publikoan (alderdi politikoak, gizarte erakundeak, kultur edo ekonomi elkarteak) partaidetza bultzatzen du, baina, aldi berean, emakumeen partaidetza soziopolitikoa jabekuntzarako tresna da, funtzio hezitzailea baitu, esperientzia demokratikoa irabazten baita eta erkidegoaren sentimendua garatu ere bai. Beren erantzukizunez jakitun dira, informatuak daude eta eztabaida publikoan parte hartzen dute. Emakumeen partaidetzak berez ezin du helburu izan; are gehiago, emakumeen eragin politikoa sendotzeko orduan, gizarte eraldaketaren tresnatzat jo behar da, hau da, udalerriaren agenda politikoan emakumeen errebindikazioak jaso behar ditu, horien aniztasuna kontuan hartuta. 6. helburu estrategikoa. Elkarte sareko emakumeen jabekuntza bultzatzea. Sestaok gizarte sare aberatsa du eta emakumeek eraginkortasunez parte hartzen dute; hala eta guztiz ere, erakundeetan zuzendaritza karguak bete behar direnean, nagusiki, gizonek betetzen dituzte. Hau da, elkarteetan emakumeen zereginak garrantzia izan arren, onartu gabe jarraitzen du eta bigarren tokian kokatzearen rola mantentzen da. Gainera, elkarteek herritarrentzako ekintza askotan eta lantegietan (emakumeak gehiengoa dira) generoaren estereotipoak mantentzen dituzte. Horregatik, Sestaoko elkarteetan emakumeak sendotzera bideratutako ekintzak inplementatu behar dira, elkartean inplikazioa jendaurrean adierazteko. Modu berean, estereotipo sexistarik gabeko proposamenak erantsi behar dira eta emakumeen egoera nahiz posizioa hobetu behar da, rolak eta estereotipoak ez betikotzeko. Sestaon Berdintasunerako Emakumeen Eztabaida-gunea dago eta emakumeen elkarteek nahiz mistoek osatzen dute. Aldizka biltzen dira eta udalerriko berdintasunari buruzko politika planifikatu eta ebaluatzen dute eta, aldi berean, herritarrentzat ekintzak bultzatzen dituzte. Nahiz eta Eztabaida-gunea egon, aditzera eman behar da eta gizarte eragile gehiagok parte hartzea sustatu behar da, emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean interesa badute, pluraltasuna eta emakumeen aniztasuna irabazteko, baita eztabaidak eta proposamenak aberasteko ere. 7. helburu estrategikoa. Adinari, jatorriari eta gaitasunei dagokienez emakumeen aniztasunari buruzko partaidetza eta ordezkaritza bultzatzea. Jada arestian komentatutakoari jarraiki, Sestaok elkarte asko ditu eta gainerako biztanleentzat ekintzak burutzen dituzte. Diagnostikoan antzemandakoaren arabera, berriz, gehien parte hartzen duten pertsonen artean, batez ere, emakumeen kasuan, ez dago aniztasun handirik adinari dagokionez, gehienak 45 eta 60 bitarteko emakumeak baitira eta 30 urtetik beherakoak ia ez daude. Jatorriari erreparatuz, normalean emakume etorkinek gizarte eta laguntza izaera handiagoa duten erakundeen jardueratan parte hartzen dute, erkidegoaren alde dihardutenak baztertuta. Gaitasunen aniztasunak kontuan hartuta, Sestaon aniztasun funtzionala duten pertsonen interesak sutsu defendatzeko elkarte oso aktiboa egon arren, talde honetako emakume asko ezin ditzakegu aurki udalerriko gizarte sarearen erakundeek garatzen dituzten ekintzetan. Beraz, elkarte eta jarduera asko dagoela esan daiteke, baina elkarren artean ez da aniztasuna, trukea eta lan erkidea ageri. Emakumeen partaidetza sustatzea eta, ondorioz, aniztasuna gehitzea premiaz inplementatu beharreko ekintza da, beste errealitate anitz batzuk kontuan hartzen ari ez garenean, jakitun izan gabe, gauzatzen diren diskriminazioak saihesteko.


41

Partaidetza areagotzearekin batera, udalerrian aniztasuna ikusarazteko eta gizarteak onartzeko estrategia zehazten da, partaidetzaren guneetan (hala nola herri epaimahaietan, jai batzordeetan eta abarrean) presentzia eta ahotsa kontuan hartuta. 8. helburu estrategikoa. Gizarte sarean kontzientzia feminista bultzatzea. Feminismoa ideologia bat da eta emakumeek gizonek bezainbeste eskubide eta aukera izan behar dituztela defendatzen du. Helburua, batetik, emakumea askatu eta, bestetik, bere eskubideak aldarrikatzea da, emakumeen gainean gizonen nagusitasuna eta indarkeria zalantzan jartzen ditu eta gauza bera gertatzen zaio gizarteak generoaren arabera rolak atxikitzen dituenean. Laburbilduz, feminismoa berdintasuna defendatu eta horren alde borrokatzen duen ideologia da eta hori da, hain zuzen ere, berdintasun politika guztien atzean dagoen oinarria. Emakumeen partaidetzak taldeko jabekuntza eta gizarte eraldaketa errazteko bitartekoa izan behar du. Aldarrikapen feministek agenda politikoan tartea izan behar dute eta, aldi berean, Sestaoko talde feministen (emakumeenen eta mistoen) artean aliantzak eta sareak sendotzeko ekintzak zehaztuko dira. Xedea emakumeen eskubideak eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren aldeko borroka udalerriko gizarte elkarte eta erakundeen lanean zabaldu eta onartzea da.


42

6. helburu estrategikoa. Sestaoko elkarte sareko emakumeen jabekuntza bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

6.1. helburu operatiboa. Sestaoko Berdintasunerako Eztabaida-gunea sendotzea.

6.1.1. Bileren egutegi egonkorra zehaztea eta aztergaien zerrendan berdintasunaren arloan Udalaren agenda politikoa azaltzea.

Berdintasun politikak eztabaidatzen diren bileren kopurua. Berdintasuna

eta Emakumeen Eztabaida-

gunea

6.1.2. Udalerrian dauden beste erakunde batzuei parte hartzeko gonbita luzatzea.

Eztabaida-gunean parte hartzen duen erakundeen kopurua.

6.1.3. Herritarrei begira urteko ekintza zehaztea.

Partaideen kopurua.

6.1.4. Eztabaida-guneak Udalak bultzatutako beste partaidetza gune batzuetan parte har dezan proposatzea.

Eztabaida-gunearen partaidetza kopurua beste espazio batzuetan.

Berdintasuna, Partaidetza eta

Emakumeen Eztabaida-

gunea

6.2. helburu operatiboa. Emakumeentzako jabekuntza programa sendotzea.

6.2.1. Berdintasun Sailak sustatzen dituen jabekuntza lantegietarako aurrekontu partida gehitzea.

Jabekuntzarako aurrekontuaren ehunekoa.

Berdintasuna

6.2.2. Emakumeentzat jabekuntza lantegiak egiteko espazio berezia (jabekuntza eskola) gaitzea.

Gaitutako espazioa Berdintasuna,

Obrak

6.2.3. Era askotako diskriminazioaren egoeran dauden edota indarkeria matxistaren egoerei aurre egin behar dieten emakume taldearen jabekuntzarako laguntza prozesua diseinatu eta abian jartzea.

Emakume partaideen kopurua. Berdintasuna

eta Gizarte Ekintza


43


2017 2018 2019 2020

6.3. helburu operatiboa. Udalerriko elkarte sareak garatutako ekintzetan jabekuntzaren eta rol nahiz estereotipo sexistak deuseztatzearen garrantziaz sentsibilizatzea.

6.3.1. Elkarteei hitzaldiak eskaintzea. Hitzaldien kopurua elkarteetan. Berdintasuna

eta Kultura

6.3.2. Udalaren diru-laguntzen deialdietan klausulak sartzea eta horietan rolak eta estereotipo sexistak murriztera eta emakumeen jabekuntza sustatzera bideratutako irizpideak zehaztea.

Jabekuntzarako eta estereotipoak deuseztatzeko ekintzak inplementatzen dituen elkarteen kopurua.

Kultura

6.3.3. Beren erakundeetan eta herritarrei begira egindako horietan arloan ekintza bereziak garatu nahi dituzten gizarte erakundeak identifikatzea.

Ekintza horiek garatzen dituen elkarteen kopurua. Berdintasuna,

Kultura eta Partaidetza

6.3.4. Sarean lanean jardunez, berdintasunaren eremuan elkarteetan praktika onak inplementatzeko lantaldea sortzea.

Sarean lanean diharduen elkarteen kopurua.


44

7. helburu estrategikoa. Adinari, jatorriari eta gaitasunei dagokienez emakumeen aniztasunari buruzko partaidetza eta ordezkaritza bultzatzea.


17 18 19 20

7.1. helburu operatiboa. Emakume gazte, etorkin eta aniztasun funtzionala dutenen partaidetza erraztea.

7.1.1. Aniztasunaren ikuspegitik sentsibilizazio kanpainak egitea.

Sentsibilizazio kanpainen kopurua eta parte hartzen duen sailen kopurua. Gazteak, etorkinak edo aniztasun funtzionala izanik, jardueratan parte hartzen duen pertsonen kopurua.

Berdintasuna, Kultura, Kirolak, Gizarte Ekintza, Gazteria

7.1.2. Emakume gazteez osatutako talde feministen sorrera laguntzea.

Ingurune feministan antolatutako emakume gazteen kopurua.

Berdintasuna, Gazteria

7.1.3. Emakume gazteentzat berdintasunaren arloan lantegi bereziak gauzatzea.

Neska gazteentzat berariaz egindako lantegien kopurua.

7.1.4. Elkarteen jarduera eta pertsona kideak erakusteko ate zabalen jardunaldia egitea.

Elkarte partaideen kopurua. Pertsona partaideen kopurua.

Partaidetza

7.1.5. Adin desberdinen arabera haurrak zaintzeko laguntza zerbitzua zehaztea (txikilekua, etxeko lanetarako ikasgelak, ludoteka, haurtzaindegia, udalekuak, etab.).

Zaintzeko laguntza zerbitzua duen jardueren kopurua.

Euskara, Kultura, Gizarte Ekintza,

Partaidetza

7.2. helburu operatiboa. Elkarteen erabakitze-guneetan emakumeen ordezkaritza erraztea eta, horretarako, aniztasuna kontuan hartzea.

7.2.1. Udalaren diru-laguntzetan hautespen-irizpideak zehaztea, zuzendaritza batzarretan emakumeen ordezkaritza kuota ziurtatzeko.

Zuzendaritza batzar orekatuak dituen elkarteen kopurua. Kultura eta

Partaidetza

7.3. helburu operatiboa. Partaidetza guneetan eta herri epaimahaietan emakumeen ordezkaritza erraztea.

7.3.1. Partaidetza guneetan eta herri epaimahaietan emakumeen ordezkaritza kuota ziurtatzeko hautespen irizpideak zehaztea.

Partaidetza guneetan eta epaimahaietan emakumeen kopurua.


45

8. helburu estrategikoa. Sestaoko gizarte sarean kontzientzia feminista bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

8.1. helburu operatiboa. Sestaoko emakumeen mugimendu, feminista eta beste gizarte erakunde batzuen artean aliantzak sortzen laguntzea.

8.1.1. Emakumeen erakunde, feminista eta gizarte erakundeen artean topaketa erraztea.

Topaketa eginda. Erakunde partaideen kopurua.


gunea

8.1.2. Gizarte sarearen guneetan emakumeen talde eta feministen partaidetza laguntzea.

Beste plataforma batzuetan parte hartzen duen talde feministen kopurua.

8.2. helburu operatiboa. Eske eta aldarrikapen feminista nagusiak aditzera ematea.

8.2.1. Sestaoko beste elkarte batzuetan aldarrikapen feministarako ekintzak zabaltzea.

Errebindikazio ekintzetan partaideen kopurua. Berdintasuna,


gunea

8.2.2. Horien inguruan sentsibilizazio kanpainak egiteko egunak zehaztea: martxoaren 8a, otsailaren 22a, apirilaren 26a, maiatzaren 17a, ekainaren 28a.

Egindako ekintzen kopurua.


46

6.2.2. ARDATZA: INGURUNE IRAUNKORREAN ERANTZUKIZUN

BATERATUKO GIZARTE ANTOLAKETA, BARNERATZAILEA ETA

ESTEREOTIPO SEXISTARIK GABEKOA Erantzukizun bateratua edo etxeko zereginak nahiz zaintzak emakumeen eta gizonen artean bidez onartu eta banatzea ezinbesteko alderdia da berdintasuna lortzeko. Ohiz bakarrik emakumeek egindako lanen balioztapen negatibo eta desberdina suntsitzea eragiten du, androzentrismoan oinarrituta, ekonomiaren ikuspegitik, baita ezagutza eta jakinduria transmititzearen ikuspuntutik ere, gizonek ekoitzi eta garatutakoari erreparatu baitzaio besterik gabe. Bestetik, bizi osasuntsua, iraunkorra eta autonomoa izateko ezinbestekoak diren zereginei balioa eman behar zaie eta nagusitasuna izan behar dute. Lanaren sexu banaketak eta tradizioz ekoizpena eta ugalketa sexu bakoitzari (ugalketaren zereginak eta lana emakumeei eta ekoizpenaren zereginak eta lana, baita espazio publikoa ere gizonei) atxikitzeak gizarte antolaketa bat sortu zuen eta oraindik hala dihardu. Batetik, mantenua, ekoizpena eta alderdi publikoa gehien bat gizonentzat da, harremanak, rolak eta baloreak haienak baitira; zaintzak, ugalketak, alderdi pribatuak/etxekoak emakumeei bideratutako harremanak, rolak eta baloreak dituzte. Historian zehar egin den lanaren sexu banaketa eraldatzea oinarrizko urratsa da, emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna ahalbidetzeko eta guztien biziaren garapen pertsonal eta profesional egokirako, beste baten gainean eremu baten mendekotasunak eta hierarkiak emakume askoren bizi aukeren eta hautabide profesionalen garapena zailtzen jarraitzen baitu. Horrela, oraindik diskriminazioa dago horiek etxearen eta zaintzaren eremutik harat, beste espazio batzuetara iritsi nahi badute. Hori kontuan hartuta, elkarren mendekotasunaren kontzeptuari hurbiltzea garrantzitsua da. Elkarren mendekotasunak bizia bizigarri bihurtzen duten behar guztiak jasotzen ditu eta konexioak pertsonen artean nahiz ingurune hurbilarekin, naturarekin, egiten dira. Izaki independenteak gara, elkarren mendekoak pertsonen artean, baina, baita naturarekin eta ingurumenarekin ere. Ideia honen bitartez, gizonaren kontzeptua subjektu independente bezala, ekoizpen eremuarekiko berez egindakoa, gainditu behar da, kontzeptua berariaz ez baita eusten, ezinezkoa eta ez-desiragarria izatearekin batera. Elkarren mendekotasuna onartzeak eta, ildo horri jarraiki, rolak eta estereotipoak gainditzeak beste gizarte antolaketa bat jarriko du eskura eta emakumeek nahiz gizonek berdintasunean onartuko dituzte zaintzaren eta biziaren iraunkortasunaren zereginak. Horretarako, oinarrizkoa da geure buruari galdetzea zeri ematen diogun garrantzia, zeri ematen diogun balioa eta beste bide batzuk badaudela azalaraztea; merkatuaren ordez (hau da, bakarrik balio ekonomikoa edo diru balioa duena) pertsonen bizia eta planetaren iraunkortasuna erdian jarrita gizarteak antolatzeko aukera izan behar du. Ardatz honek bi programa ditu: batek udal politiketan oinarrituta, zaintza zereginak onartu eta erantzukizun bateraturako gizartearen antolaketan laguntzearekin zerikusia du eta bestea ingurune barneratzailea eta estereotipo sexistarik gabekoa sustatzera bideratuta dago.


47

4. PROGRAMA ZAINTZA ZEREGINAK ONARTZEA ETA ERANTZUKIZUN BATERATUAREN BIDEZ ADOSTEKO LAGUNTZA

Estereotipo sexistarik gabe erantzukizun partekatuko gizarte antolaketa errazten duten herri

politikak bultzatzea

Erantzukizun partekatua sustatzea eta, xede horrez, gizonak zaintza lanetan sartzea

Erantzukizun partekatua bateratzeko udal zerbitzuak hobetzea

Pertsona zaindarien egoera eta posizioa hobetzea eta bere lanaren balioa onartzea

Biziari eustea ahalbidetzen duten zereginak eta prozesuak ikusarazi eta onartzea

Zaintzaileentzat, bereziki, etxeko langileentzat, guraso bakarreko familientzat, eta era askotako diskriminazioaren egoeran dauden horientzat gizarte baliabideen garapena sustatzea

Zaintzeko laguntza estrategia kolektiboak bultzatzea

Tokian edota erkidegoan esperientziak aditzera ematea, zaindariarekiko laguntza sareak sortzeko

Zaintzan laguntzeko erkidegoaren sarea sortzen laguntzea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


48

Gaur egungo gizartea lanaren inguruan antolatzen da. Baina lana enplegu modura ulertuta, hau da, erdian lan ordaindua jartzen da. Hala, pertsonen zaintza beharrei erantzuten dien lana zokoratzen da, ez da kontuan hartzen eta askotan ez da ikusten. Ildo horri eutsiz, gure gizartea enpleguaren inguruan antolatuta dago, familiaren, pertsonaren eta lanaren bizia bateratzeko neurriek bi espazio oso desberdin (publikoa edo enplegua eta pribatua ala etxebizitzak/erkidegoa) bat egin nahi dituzte. Baina bi espazio horiek geroz eta bateraezinagoak dira eta etxearen eta zaintzen eremua lanekoari moldatu behar zaio. Horregatik, honakoa gertatzen da: zaintzetan jarduteko lan eremua uzten dela edo bi arloak eta betebeharrak bateratzeko etengabe estres eta atsekabe egoeran bizi dela. Bi errealitate horiek gehien bat emakumeari eragiten dizkiote. Hala, bateratzearen ordez, erantzukizun bateratuaz, gizartea erantzukizun bateratuaren bitartez antolatzeaz, hitz egin nahi dugu. Aurrekoaren harira, familietan (gizonak zaintzarekin hastea), herri erakundeetan (gizartearen eta erkidegoaren eremuan zerbitzuak eskaintzea), enpresetan (bateratze neurriak pertsonaren eta familiaren biziko egiazko beharretara egokitzea) eta gizartean orokorrean (zaintza zereginei garrantzia ematea eta laguntza sareak sortzea) aldaketak eman behar dira, bizia ahalbidetzeko, ez bakarrik ekoizpenarekin zerikusia duena, baita ugalketarekin erlazionatutakoa ere. Nolanahi ere, emakumeek saiakeran ez dute larrua arriskuan jarri behar. 1. helburu estrategikoa. Estereotipo sexistarik gabe erantzukizun partekatuko gizarte antolaketa errazten duten herri politikak bultzatzea. Sestaon nagusiki emakumeek zaintzen dituzte adingabeak eta mendekotasunak dituzten pertsonak. Zaintza zereginen erantzukizuna emakumeek hartzen dute beren gain, historikoki emakumeei atxiki baitzaie rol hori. Sinesmen hori barneratuta dago, bai emakumeengan, baita gizonengan ere eta batzuetan emakumeen garapen pertsonal eta profesionalerako oztopo izan eta emakumeen osasunak okerrera egin arren, ohiz ondorioak gutxiesten dira eta etxebizitzetan erantzukizun partekatua oraindik oso urrun ageri da. Estereotipo sexistarik gabe, erantzukizun partekatua duen gizarte antolaketa bultzatzeko, lehentasunez Sestaoko gizonek zaintzaren zereginetan hasi behar dute eta udal zerbitzu batzuk hobetu behar dira, hots, hori, hain zuzen ere, lehenengo urratsa izango da erantzukizun partekatuko bateratzea eta, horrekin, beste gizarte antolaketa mota ahalbidetzeko eta, beraz, kontuan hartzeko. Ildo horri eutsiz, udalerriko enpresen eremuan ekintzak zehaztuko dira eta helburuak ondorengoak izango dira: hobekuntza proposamenak identifikatzea, zaintzan laguntzeko udal zerbitzuak eskuratzea eta zaintza erantzukizunak dituzten pertsonen mugikortasuna nahiz zeregina errazteko ingurune fisikoak antolatu eta ekipamenduez hornitzea.


49

2. helburu estrategikoa. Pertsona zaindarien egoera eta posizioa hobetzea eta bere lanaren balioa onartzea.

Pertsona guztiak zaintzaz arduratuko diren gizartea eraikitzen aurrera egiteko, historikoki ez ikusi arren, lan hori egin gabe beste gizarte eta ekonomia prozesu batzuk mantentzea ezinezkoa dela onartu behar da. Pertsonak lanera joan badaitezke eta bestelako jarduera publikoetan parte har badezakete, beste pertsona batzuei esker da eta emakumeak izan ohi dira etxeak eustez arduratzen direnak, ez bakarrik alderdi fisikoa (besteak beste, elikadura eta garbiketa) kontuan hartuta, baita euskarri afektiboari eta harremanetakoei erreparatuz ere. Arreta berezia jarriko zaio denbora gehiena mendekotasunak dituzten pertsonak zaintzen ematen duten pertsonen lana onartzeari eta, bide horretatik, laguntza sareak sortuz, egoera hobetzen saiatuko da. 3. helburu estrategikoa. Zaintzeko laguntza estrategia kolektiboak bultzatzea. Zaintza erantzukizun partekatua izan dadin lortzeko erronka bat da banakako etxebizitzetatik ateratzea. Nahiz eta zeregin horiek espazio pribatuetan, hau da, etxebizitzetan egin, historikoki erkidegoak zeregin garrantzitsua izan du laguntza modura. Ildo horri jarraiki, duela hamarkada batzuk familia inguruneak zabalagoak ziren eta zaintzak familia sarearen kide gehiagoren artean partekatzen ziren; are gehiago, gizarteak (bizilagunek) ere parte hartzen zuen. Halaber, auzoek zaintzak partekatzeko espazioak eskaintzen zituzten, besteak beste, parkeak, plazak, eskoletako jolastokiak, etab. Azkeneko urteetan, berriz, batez ere hiriaren eremuan, familiak geroz eta urriagoak dira eta hiri antolamenduak harremanen eremuari ez dio hainbeste garrantzi ematen. Hala, hiriaren diseinu neutro eta aseptikoa egiten dute. Zaintzak kalera ateratzea, betetzeko ingurune bakar modura etxeak aldentzea, erkidegoak erantzukizun bateratua izateko estrategia da. Jakitun izan behar dugu bizia pertsona guztien artean mantendu behar dela, guztiek biziaren uneren batean beharko baitugu neurri handiagoan edo txikiagoan zaintzea. Horregatik, helburu hori bistatik galdu gabe, proiektu pilotu bezala Sestaoko auzoren batean ekimena sustatu nahi da. Helburua erkidegoan espazio bat eraikitzea da. Bertan oinarriak jarriko dira antolaketan zaintzak ikusarazteko, erantzukizun partekatuarekin arreta eskaintzeko eta gizarteak onartzeko.


50

1. helburu estrategikoa. Estereotipo sexistarik gabe erantzukizun partekatuko gizarte antolaketa errazten duten herri politikak bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

1.1. helburu operatiboa. Erantzukizun partekatua sustatzea eta, xede horrez, gizonak zaintza lanetan sartzea.

1.1.1. Ikasleen Gurasoen Elkarteetan gizonentzako lantegiak egitea.

Egindako lantegien kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).


1.1.2. Zereginak trukatzeko lantegi mistoak gauzatzea.

Egindako lantegien kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

Berdintasuna, adinekoentzako

zentroa, GIZ

1.1.3. Sentsibilizazio kanpaina egitea. Egindako ekintzen kopurua. Pertsona partaideen kopurua (E eta G).


gunea

1.1.4. Berdintasunaren aldeko gizonen taldeak bultzatzea.

Berdintasunaren aldeko gizonen taldea sortua.

Berdintasuna

1.2. helburu operatiboa. Erantzukizun partekatua bateratzeko udal zerbitzuak hobetzea.

1.2.1. Enpresetan erantzukizun partekatuaren bateratze neurriak bultzatzeko laguntza eta aholkularitza eskaintzea.

Enpresei egindako kontsulten kopurua.


1.2.2. Adin desberdinen arabera, haurrak zaintzeko laguntza zerbitzua zehaztea: etxeko lanetarako ikasgelak, eskola orduak zabaltzea, ludoteka, haurtzaindegia, etab.

Inplementatutako zerbitzuen kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

Euskara, Kultura, Gizarte

Ekintza, Partaidetza

1.2.3. Herri espazio garrantzitsuetan zonen baldintzak eta ekipamenduak identifikatzea, zaintzaren zereginetan pertsonen kalitatea hobetzeko.

Hobekuntza proposamenen kopurua. Hirigintza eta Berdintasuna


51

2. helburu estrategikoa. Pertsona zaindarien egoera eta posizioa hobetzea eta bere lanaren balioa onartzea.


2017 2018 2019 2020

2.1. helburu operatiboa. Biziari eustea ahalbidetzen duten zereginak eta prozesuak ikusarazi eta onartzea.

2.1.1. Sentsibilizazio kanpaina egitea. Egindako ekintzen kopurua eta partaideen kopurua.


gunea

2.1.2. Parke, plaza, kaleetan egindako herri jardueratan txikilekuak (haur jokoetarako mugatutako area) gaitzea.

Herri jardueratan gaitutako txikilekuen ehunekoa.

Kultura, Gizarte Ekintza,

Berdintasuna

2.1.3. Sestaon zaintzen eta denbora erabileren diagnostikoa egitea.

Identifikatutako beharren eta hobekuntza proposamenen kopurua.


gunea

2.2. helburu operatiboa. Zaintzaileentzat, bereziki, etxeko langileentzat, guraso bakarreko familientzat, eta era askotako diskriminazioaren egoeran dauden horientzat gizarte baliabideen garapena sustatzea.

2.2.1. Pertsonak, batez ere, mendekotasunak dituztenak zaintzeko estrategiak eta programak definitzen dituen ekintza plana burutzea, pertsona zaindariek zama arinagoa izateko.

Planteatutako hobekuntza proposamenen kopurua.

Gizarte Ekintza eta

Berdintasuna

2.2.2. Zaindariei begira bakoitzak bere burua zaindu eta jabekuntzarako laguntza taldea sortzea.

Laguntza taldean partaideen kopurua (E eta G).


52

3. helburu estrategikoa. Zaintzeko laguntza estrategia kolektiboak bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

3.1. helburu operatiboa. Tokian edota erkidegoan esperientziak aditzera ematea, zaindariarekiko laguntza sareak sortzeko.

3.1.1. Zaintza zereginei laguntzeko tokian esperientziak identifikatzea.

Identifikatutako esperientzien kopurua. Berdintasuna,


gunea, Partaidetza

3.1.2. Sentsibilizazio kanpaina egitea. Egindako ekintzen kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

3.2. helburu operatiboa. Zaintzan laguntzeko erkidegoaren sarea sortzen laguntzea.

3.2.1. Auzoan proiektu pilotua bultzatzea. Partaideen kopurua (E eta G). Planteatutako proposamenen kopurua.


gunea, Partaidetza,

BBEE

3.2.2. Gurasoentzat (bereziki, guraso bakarreko familientzat eta era askotako diskriminazio egoeran dauden horientzat) laguntza taldea bultzatzea, zaintzaren inguruan estrategia kolektiboei buruzko hausnarketa egiteko.

Taldean partaideen kopurua (E eta G).


gunea, ikastetxeak,

Gizarte Ekintza


53

5. PROGRAMA

INGURUNE BARNERATZAILEA ETA ESTEREOTIPO SEXISTARIK GABEKOA BULTZATZEA

Tokiko kontsumoaren sarea eta kontsumo kritiko nahiz arduratsua

bultzatzea

Kontsumo kritiko eta arduratsua errazten duten ekimenak laguntzea

Udalerrian ekintzailetzara eta merkataritza mantentzera bideratutako baliabideak hobetzea

Genero estereotiporik gabeko kultura eta aisialdiko udal eskaintza, aniztasunari

erreparatzen diona, bultzatzea

Estereotipo sexistarik gabeko kultur edukiak, kulturen aniztasuna, arrazak, etniak, aniztasun sexual eta funtzionala ikusarazten dutenak, erraztea

Emakumeen ekarpena onartu eta aniztasuna kontuan hartuta

gizarteratzea errazten duen ingurunea bultzatzea.

Udalerrian emakumeen ekarpenak onartu eta ikusaraztea

Herri espazioan gizarteratzea eta emakumeen arteko harreman pertsonalak erraztea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


54

Biztanleak zaintzen dituen udalerriak, ingurune fisikoa kontuan hartzeaz gain, biztanleen aniztasunari erreparatzen dio eta gizarte talde guztien partaidetza nahiz gizarte onarpenerako erraztasunak ematen ditu. 4. helburu estrategikoa. Tokiko kontsumoaren sarea eta kontsumo kritiko nahiz arduratsua bultzatzea. Oro har, udalerriko auzoek tokiko merkataritza sarea dute eta biztanleen oinarrizko beharrak asetzen ditu, batez ere, eguneroko elikadurari eta erosketei dagokienez. Biziaren beharrak erdian jarriz gizarte antolaketa eraldatzeari dagokionez, gure ustez tokiko merkataritza herritartasun aktiboa, ingurune hurbilenean konprometitua eta ikuspegi anitzagoz hornitua, sustatzen duten jardueren garapenean oinarrizko eragilea izan daiteke. Gainera, ekintzaile askok ahaleginak merkataritzaren eta ostalaritzaren sektorean jartzen dituztenez, tokiko ingurunearekiko ekintzailetzaren ezaugarriak ezagutu nahi dira, bai ingurumen iraunkortasuna, bai erkidegoarekin konpromisoa kontuan hartuta. Sestaon esperientziak badaude, batez ere, hezkuntzaren eremuan, kontsumo kritiko eta arduratsuarekin zerikusia duten jarduerak bultzatzeko. Jarduera horiek kontsumo kontzientearen eta ingurune fisikoa zaintzen dutenen helburua partekatzeaz gain, sarean lan egiteko aukera eskaintzen dute eta, hala, espazioak emakumeen topaketa eta gizarteratze gune bihur daitezke. Ildo honetatik aurrerapausoak ematea planteatzen da. 5. helburu estrategikoa. Emakumeen ekarpena onartu eta aniztasuna kontuan hartuta gizarteratzea errazten duen ingurunea bultzatzea. Kaleen, plazen eta abarren izenekin pertsonek herriaren historiari egindako ekarpena onartzen da. Gure kulturan androzentrismoa dago eta ondorio bat litzateke historiari emakumeek egindako ekarpenak gutxi gorestea. Dirudienez, bakarrik gizonek beren jakinduriarekin, ekintzekin, pentsamenduekin eta abarrekin herrialdeen historia ofizialari buruzko liburua idazten lagundu dute. Androzentrismo bera hiri eta herrietako kale-izendegietan ikus dezakegu. Ia emakumerik ez dago eta Sestaon gauza bera gertatzen da. Bakarrik zortzi kalek goresten dituzte pertsonaia emakumeak, udalerriko kale guztien % 6,7, alegia eta pertsonei emandako kaleen % 12,5. Horrez gain, emakumeen izenak dituzten kaleek erlijioarekin (santuak edo birjinak) zerikusia dute edo gizon ospetsuaren emazteak edo alargunak dira. Berez udalerriari egindako ekarpenagatik emakume gutxi goretsi da. Sestaon lau emakume goretsi borroka politikoaren eta eskubideen errebindikazioaren eremuan pertsonaia garrantzitsua da edo udalerrian lan goragarria egin du. Kaleen, plazen, parkeen eta eraikin garrantzitsuen nomenklatura erabiliz udalerrian emakumeen presentzia sinbolikoa sendotu behar da emakumeen jabekuntza errazteko estrategia modura. Hala, herri espazioan goresteko aipamenak aurkitu behar dira. Aniztasunari erreparatuz emakumeen gizarteratzea sustatzeari dagokionez, emakume askok elkarren artean topatzeko guneak behar dituzte eta, bereziki, zaintzen eremuarekin ez dute zerikusirik izango. Aniztasunari erreparatuz eta harremana erdian jarriz, emakumeak gizarteratzeko espazioak sustatzea pertsonen arteko harremanak hobetzeko eta loturak estutzeko beharrezko da, bai kanpoko espazio publikoan, bai lokalaren barruan. Emakumeen artean sareak eta aliantzak egituratzeko eta erkidegoa eratzen joateko bidea.


55

6. helburu estrategikoa. Genero estereotiporik gabeko kultura eta aisialdiko udal eskaintza, aniztasunari erreparatzen diona, bultzatzea. Udalerriko kultur eskaintzak bere programazioan emakumeentzat espazio berezia kontuan hartzen du, antzezlanei dagokienez, betiere emakumeek zuzendutako hainbat lan programatzen baita. Gainera, pertsonaia protagonistei erreparatzen badiegu, sexuen arteko oreka gordetzen da. Baina kultur eskaintza gehiago dago eta ez dira halako irizpideak erabiltzen. Horrez gain, jatorriaren, sexuaren edo funtzioaren araberako aniztasuna erakustean, ia ez da agertokian azaltzen. Haurrekin estereotipo sexistak puskatu behar dira, nahiz eta oraindik kultur produktu askok zabaldu; adibidez protagonista gizonak heroiak eta abenturazaleak dira eta neskak laguntzaren hartzaile pasiboak eta, nagusiki, edertasunarengatik balioztatzen zaie. Gaur egun kultur aisialdiaren erabiltzaile gehienak emakumeak dira, baina adin tarte (45 urtetik gorakoak) eta jatorri (bertakoak) zehatzean kokatzen dira. Aniztasuna kontuan hartuta kultura eskaintza zabalduz gero, Sestaoko kultur bizian pertsona gehiagok parte hartuko du eta, batez ere, anitzagoa izango da. Kultura, arraza, gaitasun eta sexualitatea bizitzeko moduen aniztasuna ikusaraztea aurreiritziak deuseztatzeko eta ezberdinak onartzen joateko abiapuntua da. Ildo horri eutsiz, Udalak kultur azalpen ugari programatu, antolatu eta babesten ditu eta ekimen horiek guztiak herritarrak hezteko bitartekoa izan daiteke. Hala, emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna sustatu eta mota guztietako aniztasuna errespetatzeko orduan, jarduerek baloreak eta ezagutzak transmititzeko eta hezteko duten gaitasunari balioa eman behar zaio.


56

4. helburu estrategikoa. Tokiko kontsumoaren sarea eta kontsumo kritiko nahiz arduratsua bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

4.1. helburu operatiboa. Kontsumo kritiko eta arduratsua errazten duten ekimenak laguntzea.

4.1.1. Tokian esperientziak eta eragileak identifikatzea.

Identifikatutako esperientzien eta tokiko eragileen kopurua.

Berdintasuna, Partaidetza

4.1.2. Sarean izan daitezkeen lan jarduerak identifikatzea.

Sarean lan egiteko ekintza proposamenen kopurua.

Berdintasuna, merkatarien

elkartea, gizarte erakundeak, ikastetxeak

4.1.3. Udalerriko berdeguneetan eta natur eremu abandonatu edota degradatuetan hiri baratzeak bultzatzea.

Sortutako hiri baratzeen kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

Berdintasuna, Hirigintza,

Obrak, Gizarte Ekintza,

ikastetxeak, gizarte

erakundeak

4.2. helburu operatiboa. Udalerrian ekintzailetzara eta merkataritza mantentzera bideratutako baliabideak hobetzea.

4.2.1. Emakumeen ekintzailetzaren ezaugarriei buruzko diagnostikoa, harremana udalerriko merkataritzarekin eta inguruneko iraunkortasunarekin.

Identifikatutako beharren eta hobekuntza arloen kopurua. Berdintasuna,


4.2.2. Jabekuntzaren ikuspegitik emakume ekintzaileentzat topaketa guneak sortzea.

Partaideen kopurua.


57

5. helburu estrategikoa. Genero estereotiporik gabeko kultura eta aisialdiko udal eskaintza, aniztasunari erreparatzen diona, bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

5.1. helburu operatiboa. Estereotipo sexistarik gabeko kultur edukiak, kulturen aniztasuna, arrazak, etniak, aniztasun sexual eta funtzionala ikusarazten dutenak, erraztea.

5.1.1. Diru-laguntza publikoetan berdintasunaren irizpideak sartzea, estereotipo sexistarik gabeko ekintzak bultzatzeko eta kultura nahiz sexu orientabidearen aniztasuna kontuan hartzeko.

Hitzarmenetan eta diru-laguntzetan sartu den berdintasun irizpideen kopurua. Beren jardueratan aniztasuna kontuan hartzen duen gizarte erakundeen kopurua.

Kultura

5.1.2. M8, A25 eta E28aren inguruan kultura programazio berezia bermatzea.

Egindako ekintzen kopurua.

5.1.3. Udalaren kultur programazioan emakumeen eskubideak defendatzearekin, indarkeria matxista prebenitzearekin eta sexu nahiz kultur aniztasunarekin zerikusia duten edukiak bermatzea.

Aniztasunaren ikuspegia osatzen duen kultur ekitaldien kopurua.

5.1.4. Erakusketa aretoetako lanetan parekotasuna eta aniztasuna bermatzea.

5.1.5. Haurren jarduera eta ikuskizunen programazioan estereotipoak eta rol sexistak aldatzen eta aniztasuna ikusarazten dutenak sustatzea.

Kultura, Euskara

5.1.6. Jaietako programazioan berdintasunarekin, sexu aniztasunarekin edota aniztasun kulturalarekin zerikusia duten edukiak sartzea.


58

6. helburu estrategikoa. Emakumeen ekarpena onartu eta aniztasuna kontuan hartuta gizarteratzea errazten duen ingurunea bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

6.1. helburu operatiboa. Udalerrian emakumeen ekarpenak onartu eta ikusaraztea.

6.1.1. Udalerriaren historian zehar emakumeen ekarpenei buruzko azterlana egitea.

Ikusarazitako emakumeen kopurua.

Berdintasuna

6.1.2. Eraikinei eta kaleei izenak jartzeko orduan, udalerriko emakume aipagarrien izenak ikusaraztea.

Herri espazioan goretsitako emakumeen kopurua.

Hirigintza, Berdintasuna, Emakumeen Eztabaida-

gunea

6.2. helburu operatiboa. Herri espazioan gizarteratzea eta emakumeen arteko harreman pertsonalak erraztea.

6.2.1. Emakume anitzen arteko topaketa gune informalak identifikatzea.

Identifikatutako topaketa tokien kopurua.

Berdintasuna

6.2.2. Pertsonen arteko harremanak sustatzen dituzten kaleko ekintzak (elkarteetatik kanpokoak) babestea, emakumeen artean sinergiak sortzeko.

Egindako ekintzen kopurua. Partaideen kopurua.

Berdintasuna, Partaidetza

6.2.3. Emakumeen arteko topaketa guneak sortzea, beren aniztasuna kontuan hartuta.

Topaketa guneetan partaideen kopurua.

Berdintasuna, gizarte

erakundeak, ikastetxeak,

Kultura

6.2.4. Emakumeen aniztasunak erabiltzeko herri espazioen eta ekipamenduen moldapena identifikatzea, bereziki, herri garraioetarako sarbideak.

Identifikatu eta moldatutako espazio eta ekipamenduen kopurua.

Hirigintza, Obrak eta Berdintasuna

6.2.5. Kirol eta aisialdi erabilera bateratzailerako berdeguneak (parkeak eta lorategiak) berreskuratzea.


59

6.3.3. ARDATZA. INDARKERIA MATXISTA ERROTIK ATERATZEA Emakumeen aurkako indarkeriak emakumeen eta gizonen arteko harremanean agintearen

asimetria modu hunkigarrian islatzen du. Asimetria ulertzeko, tradizioz eraiki diren rolei

erreparatu behar diegu. Horiek emakumetasun eta gizontasun hegemonikoak ezartzen dituzte

eta, aldi berean, portaera eta jokabide desberdinak definitzen dira. Azken finean, horiek

pertsonen gizarte bizi osoari eragiten dizkiote.

Nahiz eta etengabe aztertu eta arautegiarekin aurrerapausoak eman, emakumeen aurkako

indarkeria, bere azalpen guztietan, mantentzen den errealitatea da. Halako indarkeria motak

emakumeen askatasuna eta bizia mugatu nahiz murrizten du eta emakume gazteak guztien

herena dira, hori jasateko orduan. Nolanahi ere, batzuetan mailak itzulezin bihurtzen dira.

Hortaz, oraindik iraganeko arazo izatetik urrun dago eta desagertzetik are urrunago.

Indarkeria matxistak emakumeen giza eskubideak oso larri urratzen ditu, beraz, herri politikek

oinarrizkotzat hartzen duten zutabea da eta ez bakarrik berdintasunaren eremuan, baita

bestelako politiketan ere, hala nola segurtasuna, gizarte ekintza, etxebizitza, hezkuntza,

gazteria. Laburbilduz, herri politika guztiek kontuan hartu behar dute.

Indarkeria matxista ezin daiteke 4 urtetan errotik atera, baina herri politikek bitartekoak jarri

behar dituzte indarkeria matxistarik gabeko bizia bermatu eta errotik atera dadin bitartekoak

eta baldintzak lortzen aurrera egiteko. Sestaon indarkeria matxista geroz eta gutxiago

azaltzeko aurrerapausoak eman behar ditugu. Izan ere, udalerriko emakumeen artean geroz

eta inpaktu txikiagoa izan behar du eta indarkeria pairatzen duten emakumeek bertatik

ateratzeko bitarteko eta zerbitzu egokiagoak izan behar dituzte.


60

6. PROGRAMA

INDARKERIA MATXISTA: SENTSIBILIZAZIOA ETA PREBENTZIOA

Indarkeria matxistaren aurka Sestaoko herritarrak

kontzientziatu eta nahastea

Indarkeria matxistari Sestaoko emakume askok aurre egin behar diotela eta aurka jarduteko erantzukizuna kolektiboa dela herritarrei sentsibilizatzea

Indarkeria matxistako biktimen memoria kolektiboa eta onarpena sustatzea

Indarkeriarik gabeko ingurunea, sexu aniztasuna

errespetatzen duena, bultzatzea

Hezkuntza erkidegoarekin (ikasleak, irakasleak, gurasoen elkarteak) udalerriko ikastetxeetan hezkuntza partekatua sustatzea

Harreman afektibo-sexualetan indarkeria matxista prebenitzea

Kultura, aisialdi eta jai jardueratan espazio seguruak eta eraso sexistarik, homofobiarik, lesbofobiarik, transbofobiarik gabekoak sustatzea, horiek udalerrian garatzen badira

Sexu aniztasuna ikusarazi eta aurreiritziak deuseztatzea

HELBURU

OPERATIBOAK

HELBURU

ESTRATEGIKOAK


61

1. helburu estrategikoa. Indarkeria matxistaren aurka Sestaoko herritarrak kontzientziatu eta nahastea. Sestaon genero indarkeriaren biktima izan den emakumeen tasa altua da. Emakumeak Bizkaiko emakume guztien % 2,5 dira eta 2012. urtean ERTZAINTZAREN aurrean egindako salaketen datuekin bat, udalerri honek probintzian genero indarkeriarengatik emakume biktima guztien % 4,1 du. Halaber, 30 urtetik beherakoetan datuak kezkagarriak dira, biktima guztien % 36 baitira. Kasurik ugarienak 21 eta 30 urteen artean eman dira. 2012. urteaz gero, Sestaoko Udala BERDINSAREAN, Berdintasunaren alde eta Emakumeekiko Indarkeriaren aurkako Euskal Udalerrien Sarean, dago. Horregatik, biktimei arreta eskaini eta prebentzioaren eremuan konpromisoak onartzen ditu. Urte hauetan arloan aurrerapausoak eman dira, bai prebentzioan, bai arretan, 2014. urtean indarkeria sexistaren aurrean erakundeen arteko arreta eta koordinaziorako protokoloa onartu baitzen. 2015. urtean, Berdintasun Sailak tokian zeuden bestelako zerbitzu eta baliabide eskuragarrietatik jasotako datuen arabera, guztira 161 emakume laguntza eskatzera joan da indarkeria matxistaren azalpenen bat jasaten zegoelako. Horiek laguntza eskatzera hurbildu diren emakumeak dira, baina askoz gehiago daude indarkeria matxista jasaten dutenak. Nahiz eta aurrerapausoak eman, prebentzioaren eta sentsibilizazioaren eremuan estrategiak inplementatzen jarraitu behar dira, herritarrak nahasteko eta horiek, aldi berean, indarkeria matxistaren aurrean gaitzespen aktiboan eta zero tolerantzian jarduteko. Nolanahi ere, Sestaoko biztanleek, orokorrean, ez dute indarkeria sexista kontra egiteko arazotzat jotzen. Estrategiek zehatz-mehatz errealitatea ezagutzearekin zerikusia duten ekintzak izango dituzte. Gainera, indarkeriaren eta azalpen ezberdinen egiturazko arrazoiei buruzko kontzientzia kritikoa sortu beharko dute. Tokiko komunikabideekin aliantzak egingo dira diskurtso koherentea planteatzeko. Ez da nahasi behar eta ondorioz erabateko gutxiespena sortu. Indarkeria sexistaren erroa emakumeen eta gizonen arteko desberdintasun egoera da. Emakumeek jasaten duten indarkeriak ez dio banakako egoera pertsonalari erantzuten. Bizi garen gizartean emakumeak gizonekiko diskriminazio eta desberdintasun egoeran kokatzen dira eta, horrengatik, emakumeen gainean indarkeria erabil daiteke. Bakarrik berdintasunezko gizartea eraikiz indarkeria sexistarekin amaitu ahal izango da eta, xede horrez, garrantzitsua da Sestaoko herritarrak jakitun izatea. Bestetik, indarkeriari aurre egiten dioten emakumeak gorestea funtsezko ekintza lerroa da, pertsona ororen gizarte erantzukizuna baita indarkeria sexista guztiok, gizarte bezala eta kasu honetan udalerri modura, dugun arazoa dela onartzea. Garrantzitsua da indarkeriaren egoerei aurre egiten dieten emakumeak onartzea, bakarrik horrela onartzen baitugu gizarte arazoa. Gainera, gizarte irudimeneko estereotipoak hautsi behar dira. Horietan emakumeak pasiboak ageri dira, egoeratik ateratzeko ez dira gai edo, are gehiago, jasandako indarkeria sortzez errua botatzen zaie. Indarkeriaren biktimen onarpena eta oroimen kolektiboa ezinbesteko urratsak dira, emakume biktimek laguntza izan eta aurrera ateratzeaz gain, indarkeriaren egoerak gainditzeko. Ez da ahaztu behar biktima guztiek erreparatzeko eskubidea dutela eta pixkana bertarantz bideratu behar da.


62

2. helburu estrategikoa. Indarkeriarik gabeko ingurunea, sexu aniztasuna errespetatzen duena, bultzatzea. Prebentzioaren eremuan, Sestaoko Udalak urteak daramatza udalerriko ikastetxeekin modu koordinatuan eta gazteentzat bideratuta BELDUR BARIK Programaren esparruan tokiko prozesua inplementatzen. Programaren helburua gazteak indarkeria matxistaren kontra kontzientziatu eta mugiaraztea da. Nesken jabekuntza eta ingurunean suertatzen diren jokabide nahiz egoera matxisten aurrean mutilen konpromiso aktiboa bilatzen du. Indarkeria sexista gure gizarteko egitura matxistaren gailurra da. Hilketak, eraso fisiko eta sexualak muturreko azalpenak dira eta, beraz, ikusgaiak, baina ikus ezin daitezkeen bestelako azalpenak daude eta sistema patriarkalean, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunean dute beren jatorria, besteak beste, emakumeei balioa kentzean eta emakumeen alderdiak mespretxatzean, ikusgaia ez izatean eta kontrolean nahiz mendekotasunean oinarritutako harreman afektibo-sexualetan. Azkeneko kasuan, gazteekin indarkeriaren prebentzioa lantzea nahitaezkoa da, ohiz mutilek neska gazteen gainean halako azalpenak baitituzte eta aldatzeko, baita harreman osasuntsuak, errespetuak eta berdintasunean oinarritutakoak, eraikitzeko ere kontzientziazioa beharrezkoa baita. Harreman afektibo eta sexualetan Sestaoko nerabe eta gazteen artean oraindik estereotipoetan funtsatutako ereduek diraute eta maitasun erromantikoaren eredua oraindik sutsu ageri da maitasun irudimenean. Ildo horri eutsiz, hezkuntza bateratuaren arloan ere ekintzak burutu behar dira eta hezkuntza erkidego osoak nahasi behar du, hau da, ekintzak ez dira bakarrik ikasleentzat izango, baita irakasle eta gurasoentzat ere. Hala, berdintasunean heztea pertsona guztiek partekatu behar dute eta ez dira ulertu behar jarduera puntual bezala besterik gabe. Hezkuntza eremuaz gain, indarkeria matxistarik gabeko inguruneaz hitz egiteko orduan jaien eremua oso garrantzitsua da. Tamalez, jaien inguruneetan sexu jazarpenak eta erasoak ohikoak dira eta jada azkeneko denboraldian euskal udalerri askok herri jaietan halako eraso mota prebenitzeko kanpaina bereziak bultzatzen dituzte. Jaien eta aisialdiaren jardueratan espazio seguruak eta eraso sexista, homofobo, lesbofobo eta tansbofoborik gabekoak sustatzeko ekintzak egitea kontuan hartu beharreko ekintza lerroa da, pertsonen askatasuna mugatzen duten portaerak eta, kasurik okerrenetan, pertsonen segurtasuna edota psikologikoa errotik atera nahi badira. Sexu aniztasuna ez da ikusten. Hori identifikatu ahal izan da eta gaiari buruzko sentsibilizatzeko erreferentziak erakutsi behar dira. Sestaoko ikastetxeek ikasleekin sexu orientabideari buruzko aniztasuna, sexu nortasuna eta, zehazki, transexualitatea lantzeko tresnak eskatzen dituzte. Sexualitatea eta sexu nortasuna bizitzeko modu desberdinak ikusaraztea aurreiritziak deuseztatzeko abiapuntua da. Hala, sexualitate desberdinak, nahi eta orientabide ezberdinak eta sexualitatea nahiz harreman afektibo eta sexualak bizitzeko moduak onartzeko urratsak emango ditugu.


63

1. helburu estrategikoa. Indarkeria matxistaren aurka Sestaoko herritarrak kontzientziatu eta nahastea.


2017 2018 2019 2020

1.1. helburu operatiboa. Indarkeria matxistari Sestaoko emakume askok aurre egin behar diotela eta aurka jarduteko erantzukizuna kolektiboa dela herritarrei sentsibilizatzea.

1.1.1. Sestaon indarkeria matxistarekin zerikusia duten azterlan bereziak burutzea.

Indarkeria matxistaz egindako azterlan berezien kopurua.


1.1.2. Sestaoko gizarte sareko erakundeei sentsibilizazio lantegiak irakastea.

Elkarte partaideen kopurua. Berdintasuna

1.1.3. Tokiko komunikabideekin eta udal informazio euskarriekin indarkeria matxistaren gaineko komunikazio estrategia egitea.

Programatutako ekintzen kopurua. Berdintasuna eta Alkatetza-

Prentsa

1.1.4. Indarkeria matxista salatzen duten tokiko kanpainak eta ekimenak babestea.

Indarkeria matxista salatzen duen tokiko ekimenen kopurua.


gunea

1.1.5. Indarkeria matxistaren azalpen desberdinei buruz sentsibilizazio kanpaina gauzatzea.

Kanpainan partaideen kopurua.

1.2. helburu operatiboa. Indarkeria matxistako biktimen memoria kolektiboa eta onarpena sustatzea.

1.2.1. Kanpaina berezia sortzea. Egindako ekintzen kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

Berdintasuna

1.2.2. Sestaon indarkeria matxistako biktimen memoria onartzeko sinboloa eratzea.

Egindako sinboloa. Berdintasuna, Emakumeen Eztabaida-

gunea

1.2.3. Indarkeria sexistaren kontrako Ezkerraldeko Martxan partaidetza bultzatzea.

Martxan parte hartzen duen emakumeen kopurua (G eta E).


64

2. helburu estrategikoa. Indarkeriarik gabeko ingurunea, sexu aniztasuna errespetatzen duena, bultzatzea.


2017 2018 2019 2020

2.1. helburu operatiboa. Hezkuntza erkidegoarekin (ikasleak, irakasleak, gurasoen elkarteak) udalerriko ikastetxeetan hezkuntza partekatua sustatzea.

2.1.1. Irakasleen Guraso Elkarteekin prestakuntza lantegiak gauzatzea.

Gurasoen elkarte eta pertsona partaideen kopurua (E eta G).


2.1.2. Ikastetxeetan ekintza bereziak egitea (M8, A25, Maiatzak 17).

Ikastetxeetan egindako ekintzen kopurua.

2.1.3. Hezkuntza partekatuaren eremuan ikastetxeekin koordinazio mahai iraunkorra sortzea.

Izandako bilera kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

2.1.4. Liburutegian eta Gazteak Informatzeko Zentroan hezkuntza partekatuari buruzko baliabideak sistematizatu eta ikusaraztea.

Hezkuntza bateraturako baliabideen kopurua.

Berdintasuna, Liburutegia eta

GIZ

2.2. helburu operatiboa. Harreman afektibo-sexualetan indarkeria matxista prebenitzea.

2.2.1. Beldur Barik programa bultzatzea. Beldur Barik lehiaketara aurkeztutako lanen kopurua.

Berdintasuna

2.2.2. Neska gazteentzat jabekuntza lantegiak egitea.

Lantegietan partaide gazteen kopurua (E eta G).

2.2.3. Mutilei jabekuntza kentzeko lantegiak burutzea.

Lantegietan partaide gazteen kopurua (E eta G).

2.3. helburu operatiboa. Kultura, aisialdi eta jai jardueratan espazio seguruak eta eraso sexistarik, homofobiarik, lesbofobiarik, transbofobiarik gabekoak sustatzea, horiek udalerrian garatzen badira.

2.3.1. Jaietan sentsibilizazio kanpaina berezia bultzatzea eta, nagusiki, neska gazteek identifikatutako errealitatea kontuan hartzea.

Ekintza eta partaideen kopurua (E eta G).

Berdintasuna eta Kultura

2.3.2. Txosnetarako indarkeria matxistari buruzko protokoloa bultzatzea.

Protokola egitean partaideen kopurua (E eta G).


65


2017 2018 2019 2020

2.4. helburu operatiboa. Sexu aniztasuna ikusarazi eta aurreiritziak deuseztatzea.

2.4.1. Udalak herritarrei zuzentzen dizkien kanpainetan irudiak berraztertzea.

Sexu aniztasunaren irizpideak eransten dituen irudien kopurua.

Sail guztiak

2.4.2. Apirilaren, 26an, maiatzaren 17an eta ekainaren 28an ekintza zehatzak egitea.

Egindako ekintzen kopurua. Partaideen kopurua (E eta G).

Berdintasuna

2.4.3. Ikastetxeetan transexualitatearen arloan lantegiak egitea.

Lantegien kopurua Partaideen kopurua (E eta G).


2.4.4. Sexu aniztasunari erreparatzen dizkioten familia eredu berriak ikusarazteko azterlan bereziak gauzatzea.

Egindako azterlanen kopurua. Berdintasuna

2.4.5. Gai horrekin liburutegian espazio berezia sortzea.

Sexu aniztasunaren arloan bibliografia baliabideen kopurua.

Berdintasuna eta Kultura


66

7. PROGRAMA. INDARKERIA MATXISTA: ARRETA ETA ONARTU IZANA

Ikuspegi osotik indarkeria matxistaren eremuan arreta hobetzea eta, xede

horrez, batetik, esku-hartzea zabaltzea eta, bestetik, aurre egiten dioten

emakumeen onarpena sartzea

Indarkeria matxistaren biktimak diren emakumeentzat arreta eta laguntza eredu osoa eskaintzea, aniztasun funtzionala, jatorriari buruzkoa eta adina kontuan hartuta

Indarkeria matxistaren arloan esku-hartzea zabaltzea

Indarkeriari aurre egiten dioten emakumeen onarpena sustatzea

Emakumeei herri espazio segurua eskaintzea

Segurtasunik eza sortzen duten eta, ondorioz, emakumeei mugikortasuna kentzen dieten Sestaoko puntuak deuseztatzea

HELBURU

ESTRATEGIKOAK

HELBURU

OPERATIBOAK


67

3. helburu estrategikoa. Ikuspegi osotik indarkeria matxistaren eremuan arreta hobetzea eta, xede horrez, batetik, esku-hartzea zabaltzea eta, bestetik, aurre egiten dioten emakumeen onarpena sartzea. Arestian komentatu den bezala, 2014. urteaz gero indarkeria sexistaren aurrean erakundeak koordinatzeko eta jarduteko tokiko protokoloa da. Pixkana Sestaon indarkeria sexistaren egoerei aurre egin behar dieten emakumeei erantzun hobea emateko lanean ari da. Errealitatearekin bat, ordea, nagusiki, emakumeen (edo bikote ohien) gainean bikote gizonek (edo bikote ohiek) gauzatutako indarkeria fisikoari arreta eskaintzen zaio eta hori da, hain zuzen ere, ikusten dena eta horrekin batera psikologikoa dago. Bikote edo bikote ohi gizonek erabilitako indarkeriatik at, arreta eta identifikazioa askoz txikiagoa da. Pixkana-pixkana indarkeria psikologikoa ikusten ari da, baita ekonomikoa ere, baina batez ere gizarte zerbitzuek egiten dute eta, beraz, beste eremu batzuk (hala nola polizia, epaitegiak eta osasun arloa) kanpoan gelditzen dira. Eraso sexual, sexista eta sexu indarkerian oraindik lan asko egiteke dago, garrantzitsua izan arren. Hala, kontuan hartu, esku hartu eta arreta eskaintzea ezinbestekoa da. Bikotearen eremuan gauzatutako sexu indarkeriaz ez da hitz egiten eta beste gizon batzuen sexu erasoak (ezezagunenak edo bestelakoenak) geroz eta gehiago ikusten dira. Dena den, indarkeria matxistarekin lotu eta tratamendua nahiz arreta eskaintzeko aurrerapausoak eman behar dira. Planean zehar puntu ezberdinetan adierazi den bezala, emakumeen errealitatea oso anitza da eta askotan bestelako egoera edo gorabeherek eragin eta gehiago areagotzen dute emakume biktimen egoera. Ildo horri jarraiki, beste faktore eta errealitate horiek kontuan hartu behar dira, esku hartu eta egiaz emakumeei oso-osorik arreta eskaintzeko. Nolanahi ere, emakume biktimaren profil bakarra ez dago, beraz, emakume guztiekin erabiltzeko ibilbide bakarra ere ez da existitzen. Ondorio bezala, emakume guztientzat baliabide eta zerbitzu guztiak ez dira erabilgarriak eta lan horretan aurrerapausoak eman behar dira: ibilbideak, arreta eta zerbitzu nahiz baliabideak emakumeen errealitate ezberdinetara moldatu behar dira eta ez alderantziz izan dadin itxarotea. Gainera, ezaugarri bereziak dituzten errealitateak daude, hala nola emakume ijitoenak. Oraindik indarkeria sexista onartzeko erkidegoan presioa handia da. Aniztasun funtzionala duten emakumeen kasuan, berriz, indarkeria pasiboa jasan dezakete, emakume etorkinak indarkeriaren biktimak izan daitezke, etab. Horrengatik guztiarengatik, begiak eta esku hartzea gehiago zabaldu behar dira, emakume guztiei arreta egokia eskaintzeko. Azkenik, 8/2015 Legeak, uztailaren 22koak, haurrak eta nerabeak babesteko sistema aldatzen duenak, xedatutakoarekin genero indarkeriaren kontrako babes integralari buruzko neurrien legea aldatu da eta une horretatik genero indarkeriaren biktimak diren emakumeen seme-alabak (erasotzailea bikotea edo bikote ohia denean) zuzeneko biktimak direla aurrez ikusten da, beraz, esku hartzea seme-alaba horiei arreta eskaintzeko zabaldu behar da. Indarkeria matxista motaren bat jasateagatik 2015. urtean Sestaoko zerbitzu eta baliabideetara laguntzaren eske hurbildu diren 161 emakumeek guztira 148 seme-alaba dituzte. Indarkeriaren zuzeneko biktimak direla aditzera ematea garrantzitsua da.


68

4. helburu estrategikoa. Emakumeei herri espazio segurua eskaintzea. 2009. urtean Sestaon genero ikuspegiarekin hiri diagnostikoa egin zen eta horren arabera, Sestaoko zona batzuetan emakumeak ez ziren seguru sentitzen eta, ahal zen neurrian, pasatzea saihesten zuten. Urteak igaro dira eta oraindik Sestaon segurtasunik ezaren sentipena sortzen duten espazioak daude eta, ondorioz, beren auzoetan emakume askoren mugikortasuna murriztuta dago. Horregatik, espazioak berriz egituratu behar dira, emakumeak beren udalerrian seguru mugi daitezen. Espazio publikora berdintasunezko irisgarritasuna bermatzeak izan behar du ekintza bat, hirigintzaren ikuspegitik auzo desberdinetan esku hartzeko orduan.


69

3. helburu estrategikoa. Ikuspegi osotik indarkeria matxistaren eremuan arreta hobetzea eta, xede horrez, batetik, esku-hartzea zabaltzea eta, bestetik, aurre egiten dioten emakumeen onarpena sartzea.


2017 2018 2019 2020

3.1. helburu operatiboa. Indarkeria matxistaren biktimak diren emakumeentzat arreta eta laguntza eredu osoa eskaintzea, aniztasun funtzionala, jatorriari buruzkoa eta adina kontuan hartuta.

3.1.1. Udalaren protokoloa betetzen dela bermatzea. Protokoloaren arabera modu koordinatuan egindako ekintza kopurua.

Berdintasuna, Gizarte Ekintza,

Udaltzaingoa

3.1.2. Beharrak identifikatzeko diagnostikoa egitea. Identifikatutako beharren kopurua.

Berdintasuna eta Gizarte

Ekintza

3.1.3. Emakume guztiek lortzen dituztela bermatzeko gizarte baliabideak moldatzea.

Identifikatutako beharrei moldatutako baliabide kopurua.

3.1.4. Emakumeen jabekuntza emakume biktimekin egindako esku-hartzeetan integratzea.

Emakumeen jabekuntzarako ekintzen kopurua

3.1.5. Arreta zerbitzuak eskaintzen diren tokietan arkitektura hesiak deuseztatzea.

Moldapenerako egindako obren kopurua.

Hirigintza

3.1.6. Aniztasun funtzionala duten emakumeak laguntzeko laguntzaile pertsonalaren irudia sartzea.

Egindako laguntza zerbitzuen kopurua.

Gizarte Ekintza

3.2. helburu operatiboa. Indarkeria matxistaren arloan esku-hartzea zabaltzea.

3.2.1. Arretarako beste udal eragile batzuekin, nagusiki, ikastetxeekin eta Lanbiderekin koordinazio bide berriak zehaztea.

Ikastetxeekin eta LANBIDErekin epe ertainean eta luzean esku hartzeko estrategia gauzatua.

Berdintasuna, ikastetxeak eta Lanbide

3.2.2. Emakumeen genitalen mutilazioari, sexu indarkeriari eta seme-alaben eta gurasoen arteko indarkeriari dagokionez, esku hartzeko jarraibideak egitea.

Esku hartzean planteatutako hobekuntzen kopurua.


3.2.3. Indarkeria horren biktimak diren emakumeen seme-alabei gizarte esku-hartzean sartzea.

Baliabideen onuradun izan den seme-alaben kopurua.

3.3. helburu operatiboa. Indarkeriari aurre egiten dioten emakumeen onarpena sustatzea.

3.3.1. Indarkeriaren biktimak diren emakumeen taldea sortzen laguntzea.

Taldea sortua. Berdintasuna

eta Gizarte Ekintza

3.3.2. Eskainitako arreta ibilbidea amaitutakoan emakumeak jarraitzea.

Jarraipena izan duen emakumeen kopurua.

Gizarte Ekintza


70

4. helburu estrategikoa. Emakumeei herri espazio segurua eskaintzea.


2017 2018 2019 2020

4.1. helburu operatiboa. Segurtasunik eza sortzen duten eta, ondorioz, emakumeei mugikortasuna kentzen dieten Sestaoko puntuak deuseztatzea.

4.1.1. Espazioa eraldatzeko jarduera ezberdinak identifikatzea.

Esku hartzea egin den espazioen kopurua.

Hirigintza eta Berdintasuna

4.1.2. Segurtasunik eza sortzen duten espazioak berreskuratzeko neurriak zehaztea.

Neurri eta pertsona partaideen kopurua (E eta G).


71

7. III. BERDINTASUN PLANA JARRAITU ETA EBALUATZEA

Laugarren atalean jada aipatu dugu zer egiturak bultzatuko duen III. Planaren inplementazioa.

Nahiz eta lau urterako programatua egon, urtero plan operatiboa burutuko da, helburuak

errealitateari moldatuz eta urte horretan gauza daitezkeen ekintzak zehaztuz errazago

inplementatzeko. Horretarako, urtero bitarteko ekonomiko nahiz giza baliabide erabilgarriak

eta udal jardueran planteatuz doazen aukerak kontuan hartuko dira.

III. Plana jarraitzeko, sailen arteko talde teknikoa gutxienez urtean bitan biltzea aurrez ikusia

dago. Halaber, Berdintasunerako Eztabaida-guneak urtean bilera bat egingo du, urtero egiten

diren txostenak eta azkeneko ebaluazioa alderatzeko.

III. Plana jarraitzeko tresna bat diseinatu da eta horri esker urtean zehar lortutako emaitzak

sistematiza daitezke. Berdintasun Sailaren eta diseinatutako ekintzen sail arduradunen

erantzukizuna da informazioa jasotzea. Horretarako, bai gobernamenduaren atalean, bai esku

hartzeko ardatzen atalean dauden tauletan ebaluazio adierazleak jaso dira eta horiekin

ekintzen inplementazio maila nahiz helburuen betetze maila jarraitu eta ebaluatuko ditugu.

Ondoren, sistematizazio tresnaren edukiak deskribatuko ditugu:

Planaren indarraldia amaitzen denean, azken ebaluazioa egingo da. Xede horrez, kanpoko

erakundearen laguntza izango da eta helburuen adierazleen ebaluazioari erreparatuko zaio.

Era berean, inpaktuaren ebaluazioa sustatuko da eta, horretarako, ondoren adierazten diren

inpaktu adierazleak kontuan hartuko dira.

ARDATZAPROGRAMA

HELBURU ESTRATEGIKOA ETA OPERATIBOA

EKINTZAREN ZEHAZTAPENAEGUTEGIA

AURREKONTUA

ARDURADUNA

IDENTIFIKATUTAKO BEHARRIZAN BERRIAK

ADIERAZLEEN LORPEN-MAILA

ELEMENTU LAGUNGARRIAKOZTOPOAK


72

GOBERNAMENDUAREN ARDATZA

1. HE. Berdintasun-politiken inplementazioa eta ebaluazioa bultzatzea eta udalerrian ikus dadin sustatzea

HELBURU OPERATIBOAK INPAKTUAREN ADIERAZLEAK

III. Berdintasun Plana Udaleko sail guztiei aditzera ematea.

III. Plana ezagutzen duen langileen ehunekoa. III. Planari buruz jasotako informazio eta aholkularitzaren inguruan langileen

asetze maila (G eta E).

Sailen arteko egitura teknikoa (berdintasunerako talde teknikoa-BTT) sortu eta abian jartzea, berdintasun-politikak koordinatu, jarraitu eta ebaluatzeko.

Berdintasunerako talde teknikoarekin izandako bileren ehunekoa. Berdintasuna zeharkatzeko sail bakoitzaren aurrekontuari dagokion ehunekoa. III. Plana amaitutakoan egiturak funtzionatzen jarraitzen du.

III. Berdintasun Plana jarraitu eta ebaluatzea.

Egindako urteko jarraipen txostenen ehunekoa. Sail partaideen ehunekoa. Planeko neurri ezarrien ehunekoa. III. Planaren jarraipen eta ebaluazioari buruzko partaidetzan Berdintasunerako

Eztabaida-guneari dagozkion kideen asetze maila.

III. Berdintasun Plana herritarrei aditzera ematea.

III. Plana ezagutzen duen gizarte erakundeen ehunekoa. Berdintasun Sailak bultzatutako jardueratan partaidetza % 20 gehitzea.

2. HE. Udalaren jardueran generoaren ikuspegia sartzea


Udalak egiten dituen kontratuetan berdintasunaren irizpideak edota klausulak sartzea.

Berdintasunerako klausulak eransten dituen kontratuen ehunekoa. Jasotako aholkularitzarekiko sailen asetze maila.

Tokiko arautegian generoaren ikuspegia sartzea.

Generoaren inpaktuari buruzko txostena eransten duen tokiko arauen ehunekoa.

Ordezkaritza politikoan eta udal-organoetan emakumeen eta gizonen arteko konposizio orekatua sustatzea.

Emakumeen eta gizonen arteko presentzia orekatua duten ordezkaritza egituren ehunekoa.

Egitura horietan batez beste emakumeen ehunekoa.

Herritarren partaidetza organoetan eta herri-epaimahaien konposizioan aniztasun funtzionala eta jatorrizkoa ikus dadin sustatzea.

Beste kultura batzuetatik datozen emakumeen eta aniztasun funtzionala dutenen partaidetza bermatzeko herritarren partaidetza espazioen ehunekoa.

Espazio horietan esku hartzen duten beste kultura batzuetako emakumeen eta aniztasun funtzionala dutenen ehunekoa.

Udalak egindako estatistika, azterlan eta txostenetan generoaren ikuspegia sartzea.

Ausazko hautespenaren bitartez sexuaren aldagaia sartzen duen estatistiken, azterlanen eta txostenen ehunekoa.

Ausazko hautespenaren bitartez sexuaren aldagaia kontua hartuta datuak aztertzen dituen estatistiken eta azterlanen ehunekoa.Ausazko hautespenaren bitartez sexuaren aldagaia eta aniztasuna kontua hartuta datuak aztertzen dituen estatistiken eta azterlanen ehunekoa.

Hitzarmenetan eta diru-laguntzetan berdintasunaren irizpideak sartzea.

Berdintasunaren irizpideak sartzen dituen hitzarmenen ehunekoa. Berdintasunaren irizpideak sartzen dituen diru-laguntzen ehunekoa.

Mintzaira eta irudi ez-sexistak erabiltzen direla bermatzea.

Ausazko hautabidearen bidez (nagusiki, Kultura, Partaidetza, Gazteria, Kirol eta Gizarte Ekintza Sailak) mintzaira eta irudi ez-sexistak erabiltzen dituen dokumentuen ehunekoa.

Jasotako aholkularitzarekiko sailen asetze maila.


73

3. HE. Berdintasunaren eremuan prestatu eta gaitzeari buruz sentsibilizatzea eta hori bultzatzea


Udal langileen artean berdintasunaren arloan sentsibilizazioa bultzatzea.

Partaideen asetze maila. Partaideen motibazio maila. Berdintasunean prestakuntzaren batean jarduten duen politikarien ehunekoa.

Udaleko teknikariei berdintasunaren arloan bitartekoez baliatzea.

Berdintasunean prestakuntza bereziren bat egin duen langileen (E eta G) ehunekoa.

Sailen arabera prestatutako langileen (E eta G) ehunekoa. Lortutako ezagutzak jardun profesionalean sartu dituen langileen (E eta G)

langileen ehunekoa. Eskuratutako prestakuntzekin langileen (E eta G) asetze maila.

4. HE. Udalaren Berdintasun Saila sendotzea


Gainerako udal politikekiko Berdintasun Sailaren bultzada sendotzea.

Berdintasun Zerbitzuari gehitutako aurrekontuaren ehunekoa. Guztiarekiko berdintasun aurrekontuaren ehunekoa. Guztiarekiko komunikabideetan agerraldien ehunekoa.

Berdintasun Zerbitzuaren bideragarritasuna bermatzea.

Gutxienez berdintasun teknikariaren lanpostua mantendu da. Saileko arduradunaren prestakuntza horretarako ofizialki eskatutakoa da.

5. HE. Udalaren barneko funtzionamenduan emakumeen eta gizonen arteko berdintasunak aurrera egin dezan bultzatzea


Barnean estrategia gauzatzea hurrengoei buruzko alderdiak kontuan hartzeko: banaketa horizontala murriztea, lana, norbera eta familia bateratzeko neurriak eta jazarpen sexista nahiz sexu jazarpena prebenitzea.

Jazarpen sexual eta sexistari buruzko protokoloa ezagutzen duen langileen (E eta G) ehunekoa.

Familia, lana eta pertsona bateratzeko inplementatu den neurri berrien ehunekoa.

Sail desberdinetan banaketa horizontalaren murrizte maila.


74

JABEKUNTZAREN ARDATZA

1. HE. Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea


Norberak bere burua zaintzeak duen garrantziari buruz emakumeak sentsibilizatzea.

Banakako eta taldeko jabekuntzaren ekintzetara Berdintasun Sailak bideratutako aurrekontuaren ehunekoa.

Emakume partaideen asetze maila. Beren zaintza hobetu duela adierazten duen partaideen ehunekoa.

Emakumeentzat aisialdiko eta astialdiko praktika osasuntsuak sustatzea.

Hiri ibilaldietan parte hartzen duen emakumeen asetze maila. Emakumeentzat ohitura osasuntsuak sustatzera bideratutako ikastaroen

ehunekoa kiroldegietan.

Emakume gazteek eta neskek kirola egin dezaten sustatzea.

Gizonezkoak nagusi diren kiroletan nesken partaidetza bultzatzeko klausulak dituen erakundeen ehunekoa.

Nesken partaidetza ehunekoa eskola kirolean eta kirol eskola nahiz klubetan.

Estereotipo eta edertasun eredu hegemonikoen eraginari buruz sentsibilizatzea.

Prestakuntzetan parte hartzen duen erakundeen ehunekoa. BEGIRA ezagutzen duela aipatzen duen erakundeen ehunekoa. Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila.

Osasun, gorputz eta sexualitatearekiko emakumeen jabekuntza sustatzea.

Emakume partaideen asetze maila. Bere gorputzarekin eta sexualitatearekin erlazioa hobetu duela aipatzen duen

partaideen ehunekoa.

2. HE. Kirol praktikan generoaren estereotipo tradizionalak deuseztatzen laguntzea


Kiroletan generoaren estereotipoei buruz sentsibilizatzea.

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila. Ikastetxeetan eta udal txapelketetan kirol jarduera mistoen ehunekoa.

Udalerrian emakumeen kirol praktika onartu eta ikusaraztea.

Emakumeen kirolari buruzko berrien ehunekoa. Erakunde ordezkaritzarekin emakume eta gizonen txapelketa kopurua. Usadioz gizonek diharduten kirol jardueratan emakume federatuen ehunekoa. Kirol klubetan parte hartzen duen nesken asetze maila.

3. HE. Herri espazioan zehar emakumeen mugikortasuna erraztea


Lokalen, erabilera publikoko eraikinen eta denden moldagarritasuna hobetzea.

Lokalak moldatzeko ekintzak egiten dituen erabilera publikoko eraikinen, lokalen eta denden ehunekoa.

Adineko emakumeen eta, bereziki, egunerokoan laguntza sarerik ez dutenen isolamendua saihesteko neurriak sustatzea.

Emakume partaideen asetze maila.


75

4. HE. Emakumeek lana lortzeko eta sustatzeko baldintzak, baita lan-baldintzak ere hobetzea


Enplegu publikoan emakumeen kontratazioa sustatzea. Kontratatutako emakumeen ehunekoa.

Emakumeen ekintzailetza prozesuak bultzatzea.

Emakume partaideen asetze maila. Bere enpresa sortzeko motibazioa duen emakumeen ehunekoa. Ekintzailetzaren tasa sexuaren arabera.

Emakumeen gaitasuna eta prestakuntza hobetzea. Enpleguarekin jarraitzen duen emakumeen ehunekoa.

Lanaren eremuan berdintasuna sustatzeak duen garrantziari buruz udalerriko eragile sozioekonomikoei sentsibilizatzea.

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila. Ekintza egiten duen erakunde partaideen ehunekoa, helburua lanaren

eremuan rolak eta estereotipoak haustea bada.

5. HE. Ahulagoak diren edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen jabekuntza sustatzea


Emakumeen autonomia pertsonala sustatzen duten gizarte baliabideak eskuratzea.

Emakumeen jabekuntzarako moldatu edota sortutako baliabideen ehunekoa. Genero indarkeriaren biktimak den edo era askotako diskriminazioa jasaten

duen emakume onuradunen ehunekoa.

Gizarte laguntzaren eremuarekin zerikusirik ez duten beste espazio batzuetan ahuleziaren egoeran dauden edota era askotako diskriminazioa jasaten duten emakumeen partaidetza erraztea.

Gizarte eta osasunari buruzko koordinazio espazioan parte hartzen duen pertsonen asetze maila.

Erakundean hartutako emakumeen ehunekoa.

6. HE. Sestaoko elkarte sareko emakumeen jabekuntza bultzatzea


Sestaoko Berdintasunerako Eztabaida-gunea sendotzea.

Berdintasun politikak eztabaidatzen diren bileren ehunekoa. Eztabaida-gunean elkarteen kopurua gehitu da. Partaideen asetze maila.

Emakumeentzako jabekuntza programa sendotzea.

Programa honetara bideratutako aurrekontua gehitu da. Programa honetan emakumeen partaidetza % 20 gehitu da. Autoestimua hobetu duela esaten duen emakumeen ehunekoa.

Udalerriko elkarte sareak garatutako ekintzetan jabekuntzaren eta rol nahiz estereotipo sexistak deuseztatzearen garrantziaz sentsibilizatzea.

Jabekuntzarako eta estereotipoak deuseztatzeko ekintzak inplementatzen dituen elkarteen ehunekoa.

Helburu honen inguruan Berdintasun Sailarekin batera lanean diharduen elkarteen ehunekoa.


76

7. HE. Adinari, jatorriari eta gaitasunei dagokienez emakumeen aniztasunari buruzko partaidetza eta ordezkaritza bultzatzea


Emakume gazte, etorkin eta aniztasun funtzionala dutenen partaidetza erraztea.

Gazteak, etorkinak edo aniztasun funtzionala izanik, jardueratan parte hartzen duen pertsonen ehunekoa.

Zaintzeko laguntza zerbitzua duen jardueren ehunekoa. Gutxienez talde feminista bat dago neska gazteekin.

Elkarteen erabakitze-guneetan emakumeen ordezkaritza erraztea eta, horretarako, aniztasuna kontuan hartzea.

Zuzendaritza batzar orekatua duen elkarteen ehunekoa.

Partaidetza guneetan eta herri epaimahaietan emakumeen ordezkaritza erraztea.

Partaidetza guneetan eta epaimahaietan emakumeen ehunekoa.

8. HE. Sestaoko gizarte sarean kontzientzia feminista bultzatzea


Sestaoko emakumeen mugimendu, feminista eta beste gizarte erakunde batzuen artean aliantzak sortzen laguntzea.

Sestaoko talde feministen eta gizarte erakundeen artean ekintza feminista erkidea egitea.

Eske eta aldarrikapen feminista nagusiak aditzera ematea.

Data oroigarrien inguruan ekintzak egiten dituen erakundeen ehunekoa. Berdintasun Sailak egindako errebindikazio ekintzetan partaidetza % 20 gehitu

da.


77

INGURUNE IRAUNKOR ETA BATERATZAILEAN ERANTZUKIZUN PARTEKATUKO GIZARTE

ANTOLAKETAREN ARDATZA

1. HE. Estereotipo sexistarik gabe erantzukizun partekatuko gizarte antolaketa errazten duten herri politikak bultzatzea


Erantzukizun partekatua sustatzea eta, xede horrez, gizonak zaintza lanetan sartzea.

Sestaoko emakume eta gizonen artean erantzukizun bateratuari buruzko sentsibilizazio maila.

Partaideen ehunekoa (E eta G).

Erantzukizun partekatua bateratzeko udal zerbitzuak hobetzea.

Inplementatutako zerbitzuen ehunekoa. Erantzukizun bateratua errazteko neurriak sartzen dituen enpresen ehunekoa. Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila.

2. HE. Pertsona zaindarien egoera eta posizioa hobetzea eta beren lanaren balioa onartzea


Biziari eustea ahalbidetzen duten zereginak eta prozesuak ikusarazi eta onartzea.

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila. Zaintza zereginei dagokienez gizarte onarpenaren maila emakume eta

gizonetan.

Zaintzaileentzat, bereziki, etxeko langileentzat, guraso bakarreko familientzat, eta era askotako diskriminazioaren egoeran dauden horientzat gizarte baliabideen garapena sustatzea.

Inplementatutako neurrien ehunekoa.

3. HE. Zaintzeko laguntza estrategia kolektiboak bultzatzea


Tokian edota erkidegoan esperientziak aditzera ematea, zaindariarekiko laguntza sareak sortzeko.

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila. Bestelako esperientzien ezagutza maila.

Zaintzan laguntzeko erkidegoaren sarea sortzen laguntzea.

Zaintzen laguntzeko tokiko sarea sor dadin proposamena egin da.

4. HE. Tokiko kontsumoaren sarea eta kontsumo kritiko nahiz arduratsua bultzatzea


Kontsumo kritiko eta arduratsua errazten duten ekimenak laguntzea.

Kontsumo ohiturak aldatu dituela aipatzen duen partaideen ehunekoa (E eta G).

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila.

Udalerrian ekintzailetzara eta merkataritza mantentzera bideratutako baliabideak hobetzea.

Jarduera eta jabekuntza pertsonal eta sozialari dagokionez aurrez ikusten den hobekuntzarekiko emakume ekintzaileen asetze maila.


78

5. HE. Genero estereotiporik gabeko kultura eta aisialdiko udal eskaintza, aniztasunari erreparatzen diona, bultzatzea


Estereotipo sexistarik gabeko kultur edukiak, kulturen aniztasuna, arrazak, etniak, aniztasun sexual eta funtzionala ikusarazten dutenak, erraztea.

Beren jardueratan aniztasuna kontuan hartzen duen gizarte erakundeen ehunekoa.

Aniztasunaren ikuspegia osatzen duen kultur ekitaldien ehunekoa.

6. HE. Emakumeen ekarpena onartu eta aniztasuna kontuan hartuta gizarteratzea errazten duen ingurunea bultzatzea


Udalerrian emakumeen ekarpenak onartu eta ikusaraztea.

Sestaoko kale izendegian emakumeen gorespena areagotzea.

Herri espazioan gizarteratzea eta emakumeen arteko harreman pertsonalak erraztea.

Topaketa gunean parte hartzen duen emakumeen ehunekoa. Partaideen asetze maila.


79

INDARKERIA MATXISTA ERROTIK ATERATZEAREN ARDATZA

1. HE. Indarkeria matxistaren aurka Sestaoko herritarrak kontzientziatu eta nahastea


Indarkeria matxistari Sestaoko emakume askok aurre egin behar diotela eta aurka jarduteko erantzukizuna kolektiboa dela herritarrei sentsibilizatzea.

Indarkeria matxistaren aurrean Sestaoko biztanleen (E eta G) pertzepzio maila.

Indarkeria matxistako biktimen oroimen kolektiboa eta onarpena sustatzea.

Indarkeria matxista salatzen duten ekitaldi publikoetan emakumeen eta gizonen partaidetza % 20 gehitu da.

2. HE. Indarkeriarik gabeko ingurunea, sexu aniztasuna errespetatzen duena, bultzatzea


Hezkuntza erkidegoarekin (ikasleak, irakasleak, gurasoen elkarteak) udalerriko ikastetxeetan hezkuntza partekatua sustatzea.

Bultzatutako ekintzetan parte hartzen duen ikastetxeen eta pertsonen (E eta G) ehunekoa.

Pertsona partaideen (E eta G) asetze maila.

Harreman afektibo-sexualetan indarkeria matxista prebenitzea.

Maitasunaren irudimenezko eredua aldatzearen garrantzia aipatzen duen neska-mutilen ehunekoa.

Gazteek indarkeria matxistari buruz duten pertzepzio maila.

Kultura, aisialdi eta jai jardueratan espazio seguruak eta eraso sexistarik, homofobiarik, lesbofobiarik, transbofobiarik gabekoak sustatzea, horiek udalerrian garatzen badira.

Jaien inguruneetan eraso sexisten pertzepzio maila. Jaietan eraso sexisten kopurua murriztu da.

Sexu aniztasuna ikusarazi eta aurreiritziak deuseztatzea.

Sexu aniztasunaren irizpideak eransten dituen irudien ehunekoa. Ikastetxeetan sexu aniztasunaren inguruan egindako ekintzen ehunekoa. Liburutegian sexu aniztasunari bideratutako baliabideen ehunekoa.

3. HE. Ikuspegi osotik indarkeria matxistaren eremuan arreta hobetzea eta, xede horrez, batetik, esku-hartzea zabaltzea eta, bestetik, aurre egiten dioten emakumeen onarpena sartzea


Indarkeria matxistaren biktimak diren emakumeentzat arreta eta laguntza eredu osoa eskaintzea, aniztasun funtzionala, jatorriari buruzkoa eta adina kontuan hartuta.

Emakumeen aniztasunari moldatutako baliabideen ehunekoa. Emakumeen jabekuntzarako ekintzen ehunekoa. Pertsona partaideen asetze maila.

Indarkeria matxistaren arloan esku-hartzea zabaltzea.

Indarkeria matxistaren barruan emakumeen mutilazio genitalaren kasuetan eta genero indarkeriaren biktimak diren seme-alaben arduran arreta gehitu da.

Indarkeriari aurre egiten dioten emakumeen onarpena sustatzea.

Emakume partaideen asetze maila. Egoera hobetu duela adierazten duen partaideen ehunekoa.


80

4. HO. Emakumeei herri espazio segurua eskaintzea.


Arreta eredua eskaintzea eta segurtasunik eza sortzen duten puntuak Sestaon deuseztatzea, emakumeen mugikortasuna murrizten baitute.

Espazio horietan emakumeek segurtasunari buruz duten pertzepzio maila. Espazio publikoan segurtasunaren sentipena hobetu dela aipatzen duen

partaideen ehunekoa.

emakumeen eta gizonen arteko iii. berdintasun plana · sestaon emakumeen eta gizonen arteko...

Documents