elektrizitatea 8.gaia

18
ELEKTRIZITATEA ELEKTRIZITATEA 8. GAIA

Upload: belenlopez68

Post on 24-Jul-2015

204 views

Category:

Education


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Elektrizitatea 8.gaia

ELEKTRIZITATEAELEKTRIZITATEA8. GAIA

Page 2: Elektrizitatea 8.gaia

KARGA ELEKTRIKOAKKARGA ELEKTRIKOAK GORPUTZAK ELEKTROIAK JASOTZEN

EDO GALTZEN DITUZTENEAN KARGATZEN DIRA.

KARGAREN UNITATEA: COULOMB-A DA

1C = 6,25· 1018 e

1 mC = 10-3 C 1µC = 10-6 C

Page 3: Elektrizitatea 8.gaia

DEFINITUDEFINITUEROALE

KARGA ELEKTRIKOEI HIGITZEN UZTEN DIETEN MATERIALEI (METALAK)

ISOLATZAILEAKKARGA ELEKTRIKOEI HIGITZEN UZTEN EZ DIETEN MATERIALEI (PLASTIKOAK)

KORRONTE ELEKTRIKOA MODU ORDENATUAN HIGITZEN DIREN KARGA ELEKTRIKOEN MULTZOA

Page 4: Elektrizitatea 8.gaia

DEFINITUDEFINITUZIRKUITU ELEKTRIKOA

KARGA ELEKTRIKOAK HASIERAKO PUNTURA ITZULTZEKO AUKERA EMATEN DIEN IBILBIDEA DA.

KARGAK MODU JARRAITUAN ZIRKUITU BATETIK HIGITU AHAL IZATEKO BEHARREZKO DA AMAIERAN PILA BAT AMAIERAN PILA BAT JARTZEA JARTZEA IBILBIDEARI BERRIZ EKIN DIEZAIOTEN

Page 5: Elektrizitatea 8.gaia

Zirkuitu elektrikoen elementuakEroaleaPilaErresistentziaEtengailua: irekia itxitaMotorraSorgailua Anperemetroa (korronte

elektrikoaren intentsitatea neurtzeko tresna)

Page 6: Elektrizitatea 8.gaia

Zirkuitu elektrikoen elementuakVoltmetroa (potentzial-diferentzia

neurtzeko tresna)Bonbila

Page 7: Elektrizitatea 8.gaia

Korronte elektrikoaren noranzkoa

Korronte elektrikoaren noranzko errealakarga elektrikoak elektroiak dira: elektroiak polo negatibotik atera eta polo positibora doaz

• Korronte elektrikoaren noranzko konbentzionala.korrontea polo positibotik poo negatibora joaten da, elektroiak zeudela jakin aurretik ezarri zen

Page 8: Elektrizitatea 8.gaia

Seriean eta paraleloanSeriean eta paraleloanSerietan: elementuak elkarren

segidan jartzen dira.Paraleloan: elementuak

zirkuituaren puntu batetik ateratzen diren adarretan ezartzen dira eta beste puntu batean elkartzen dira.

Page 9: Elektrizitatea 8.gaia

MAGNITUDE ELEKTRIKOAKMAGNITUDE ELEKTRIKOAKINTENTSITATEA = I :

DENBORA UNITATE BATEAN EROALEAREN SEKZIO BATETIK IGAROTZEN DEN KARGA ELEKTRIKOA

UNITATEA: ANPERE-a A

Neurtzeko tresna Anperemetroa= elementu batetik zer intentsitate pasatzen den neurtzeko SERIEAN jarri behar da

Page 10: Elektrizitatea 8.gaia

POTENTZIAL-DIFERENTZIAPOTENTZIAL-DIFERENTZIAZIRKUITU BATEKO BI PUNTUREN

ARTEKO TENTSIOA EDO POTENTZIAL-DIFERENTZIA (ΔV):karga unitateak puntu batetik bestera pasatzean jaso edo galtzen duen energia.

UNITATEA: VOLT-a VNeurtzeko tresna VOLTMETROA PARALELOAN jarri behar da

Page 11: Elektrizitatea 8.gaia

ERRESISTENTZIAERRESISTENTZIAEROALE BATEN ERRESISTENTZIA (R)

EROALEAK KORRONTEARI ERAGITEN DION TRABA

ERRESISTENTZIA EROALEAREN LUZERAREN, LODIERAREN ETA MATERIALAREN ARABEKOA DA

UNITATEA: OHM-a Ω

Page 12: Elektrizitatea 8.gaia

OHM-EN LEGEA

Definizioa: ΔV = I · R

Volt bat zera daΩ bateko erresistentzia duen elementu batetik A bateko intentsitate bat zeharkatzean, sortzen den tentsioa edo potentzial diferentzia da.

Page 13: Elektrizitatea 8.gaia

ZIRKUITU ELEKTRIKO BATEN ERRESISTENTZIASERIEAN KONEKTATURIKO

ERRESISTENTZIAK

Rbal= R1+R2+R3+…I berbera da seriean dauden

elementu guztietan ΔVg = ΔV1 + ΔV2 + ΔV3+…

Page 14: Elektrizitatea 8.gaia

ZIRKUITU ELEKTRIKO BATEN ERRESISTENTZIAPARALELOAN KONEKTATURIKO

ERRESISTENTZIAK

1 / Rbal= 1/R1+1/R2+1/R3+…Intetsitatea: zirkuitu paralelora

iristen den guztizko intentsitatea adarretan banatzen da I = I1+I2+I3…

ΔVg = ΔV1= ΔV2 = ΔV3=…

Page 15: Elektrizitatea 8.gaia

KORRONTE ELEKTRIKOAREN ERABILERAKEFEKTU TERMIKOA= korronte

elektrikoa igarotzen denean, haria berotu egiten da elektroiek hariaren partikulekin talka egiten dutelako.

JOULE EFEKTUA: energia elektrikoa energia termiko bihurtzea da

Page 16: Elektrizitatea 8.gaia

KORRONTEAREN ENERGIAZIRKUITOETATIK ZIRKULATZEN

DUTEN KARGEK KORRONTE ELEKTRIKOAREN ENERGIA (E) DUTE

E = I · t · ΔVΔV = I · R orduan E = I · t · I ·

R beraz... E = I2· t· R unitatea : Joule (J)

Page 17: Elektrizitatea 8.gaia

POTENTZIA ELEKTRIKOAPOTENTZIA ELEKTRIKOATRESNA BATEN POTENTZIA (P)

TRESNA HORREK SOR DEZAKEEN ENERGIA ETA ENERGIA HORI SORTZEKO BEHAR DUEN DENBORAREN ARTEKO ERLAZIOA

P = E / t unitatea Watt-a (W)1 watt = joule / segundo

E = I2· t· R beraz P = I2· t· R / t orduan

P = I2· R

Page 18: Elektrizitatea 8.gaia

Kilowatt-orduaKilowatt-orduaEnergia unitatea da oso erabilia 1kwh = 3.6 · 106 J