Ficha 1: Dicionarios e enciclopediasFicha 1: Dicionarios e enciclopediasFicha 1: Dicionarios e enciclopediasFicha 1: Dicionarios e enciclopedias

Existen grandes semellanzas entre os dicionarios e as

enciclopedias: ambos serven para atopar información de xeito

rápido. Pero non son exactamente o mesmo.

Marca no seguinte cadro as características propias na columna

correspondente.

Que tipo de libro consultarías para saber…?

Dicionario Enciclopedia

As palabras están ordeadas alfabeticamente

Explica o significado das palabras, nunha ou máis

linguas

Inclúe informacións complementarias sobre as

palabras

Contén só palabras comúns

Contén nomes de personaxes e xeográficos

Soe presentarse nun só volum

Soe presentarse en máis dun volume

Dicionario Enciclopedia

Que significa a palabra "trinquete"

Como se denomina en inglés "camiseta"

Se a palabra "bo" é un adxectivo

Quen pintou "As meninas"

En que ano naceu Antonio Machado

Cantos habitantes ten cada provincia galega

A historia da bicicleta

Dicionario

Dicionario ilustrado

Ficha 2: Os dicionarFicha 2: Os dicionarFicha 2: Os dicionarFicha 2: Os dicionariosiosiosios

Normalmente soemos utilizar os dicionarios que nos explican

o significado das palabras, son os dicionarios xerais . Sen

embargo, existen outros tipos:

Dicionario Bilingüe: Son dicionarios para dous idiomas, por

exemplo: inglés - castelán, castelán – inglés, galego – castelán,

castelán – galego, … Buscas a palabra nun idioma e diche como

sería no outro idioma.

Dicionario de sinónimos/antónimos: son dicionarios onde

aparecen palabras de significados similares e opostos.

Dicionario ilustrado: son dicionarios onde o significado vai

acompañado de imaxes.

Dicionarios biográficos: son dicionarios onde aparece a vida e

obra de distintos personaxes.

Une cada frase co dicionario onde a buscarías:

Busca o significado da palabra “window” Busca o significado de prestancia Busca a imaxe da palabra Polea Busca información sobre Pablo Neruda Busca o sinónimo de “invitar”

Dicionario

biográfico

Dicionario Sinónimos e antónimos

Dicionario Bilingüe

Ficha 3: Os dicionarios Ficha 3: Os dicionarios Ficha 3: Os dicionarios Ficha 3: Os dicionarios

Xogo: “ O tesouro de palabras”

Obxectivo

Desenvolver a habilidade de usar o diccionario.

Material

Fichas de traballo para cubrir cos resultados atopados.

Lapis ou bolígrafos

Dicionarios xerais (un para cada grupo)

20 tarxetas con palabras difíciles para escondelas en distintas

partes da biblioteca (o nº variará segundo o número de grupos. En

xeral serán 5 por cada grupo)

Desenvolvemento

Dividímonos en parellas ou grupos de tres.

Dentiños escribiu en tarxetas palabras que agochou por toda a

biblioteca. Cada grupo debe atopar unha palabra, buscar o seu

significado no dicionario e copialo na folla de traballo.

O grupo que atope primeiro 5 palabras, deberá seleccionar un

poema e lelo en voz alta para poder proclamarse campeón.

Tesouro de palabras

Escribe a palabra da tarxeta atopada e busca o seu

significado no dicionario, logo anótao. Recorda que o primeiro grupo que atope e escriba o

significado de 5 palabras... selecciona un poema, leo en voz alta e

proclámase campión!

______________________________

___________________________________________________________________________________

____________________________________________________________

_____________________________________________________

____________________________________________________________

_____________________________________________________

____________________________________________________________

_____________________________________________________

______________________________

___________________________________________________________________________________

FichaFichaFichaFicha 4: As enciclopedias 4: As enciclopedias 4: As enciclopedias 4: As enciclopedias

Para distinguir os diferentes tipos de enciclopedias que existen

podémonos fixar en dous aspectos: os contidos que abarcan (de que temas

tratan) e como organizan ditos contidos.

���� Se nos fixamos nos seus contidos podemos distinguir dous tipos:

Enciclopedias xerais, que abarcan todas as áreas de coñecemento. Por

exemplo: Dicionario Enciclopédico Plaza y Janés.

Enciclopedias especializadas nunha soa materia. Por exemplo:

Enciclopedia dos animais salvaxes.

���� As enciclopedias mencionadas poden presentar os seus contidos de

dúas formas diferentes:

Por orde alfabética:

enciclopedias alfabéticas ou

dicionarios enciclopédicos. Se

utilizan igual que os

dicionarios, pero conteñen

máis datos. Cada volume

contén os termos incluídos entre as dúas palabras que aparecen no seu

lombo: A-C CH-E F-H I-L M-N O-Q R-S T-V X-Z

Por temas: enciclopedias temáticas ou sistemáticas. Cada volume trata

sobre un tema diferente. Para localizar unha información, hay que recurrir

ao sumario e ao índice alfabético de cada tomo.

Ficha 5: Utilización da enciclopedia alfabéticaFicha 5: Utilización da enciclopedia alfabéticaFicha 5: Utilización da enciclopedia alfabéticaFicha 5: Utilización da enciclopedia alfabética

Mira o estante da enciclopedia. Cada volume ten un número e, na parte

inferior, a indicación alfabética dos termos que contén cada un deles. Por

exemplo, no volume 8 podes atopar as palabras que se sitúan entre “Lisboa” e

“microscopio”.

En que volume podes atopar as seguintes palabras?

PALABRA VOLUME nave bicicleta Galicia imaxe mariñeiro casa

1 2 1 6 5 4 3

9 8 7 12 11 10

a-

bur

buro-

dol dom-

eri

ero-

fai

fal-

gim

gin-

hum

hun-

lir

lis-

mic

mie-

par

parl-

pue pue-

soc

socr-

zwi

Ficha 6: Utilización da enciclopedia alfabéticFicha 6: Utilización da enciclopedia alfabéticFicha 6: Utilización da enciclopedia alfabéticFicha 6: Utilización da enciclopedia alfabética a a a

ou dicionario enciclopédicoou dicionario enciclopédicoou dicionario enciclopédicoou dicionario enciclopédico

Escribe en que volume da enciclopedia atoparás información

sobre os seguintes temas.

Temas Volume Temas Volume

papel escultura

golfiños aguia

koala títeres

Cambre libro

boneca barcos

FichFichFichFicha a a a 7777: : : : Utilización da enciclopedia Utilización da enciclopedia Utilización da enciclopedia Utilización da enciclopedia

A menudo resulta difícil atopar algúns termos nas enciclopedias. Para ter

éxito na túa busca, segue estas recomendacións.:

a) non teñas en conta os artigos: busca os substantivos

b) tampouco busques os nomes propios das persoas. Excepto nalgúns

casos, debes buscar polo apelido

c) non te desesperes, se non atopas nada pola primeira palabra, busca

pola segunda, e así sucesivamente.

Proba a buscar estes termos na túa enciclopedia e indica en que forma

os atopaches finalmente.

En xeral, hai que ter en conta certos elementos:

• as palabra clave: son as palabras precisas que nos axudan a atopar un tema

na enciclopedia.

• as palabras guía: son palabras que axudan a atopar as palabras clave. Están

na parte superior esquerda e na parte superior dereita de cada páxina dunha

enciclopedia. A palabra guía do lado esquerdo é a primeira palabra clave da

páxina, mentras que a palabra guía do lado dereito é a última palabra clave

da páxina.

Busco Atopo

Cabo de Gata

Leonardo Da Vinci

Papa Xoán XXIII

Estados Unidos de

América

Alfonso X o Sabio

O cadro do "Guernica"

Os "Beatles"

Ficha 8:Ficha 8:Ficha 8:Ficha 8: As palabras claveAs palabras claveAs palabras claveAs palabras clave

Cando a búsqueda ten máis dunha palabra temos que atopar

unha palabra clave que faga posible unha búsqueda correcta na

enciclopedia. Para esto podes segue estas regras:

• A información sobre unha persoa atópase buscando pola primeira

letra do apelido (por exemplo, Rosalía de Castro atópase no “c” de

Castro)

• Se unha persoa ten un título, a información sobre esa persoa

atópase buscando a primeira letra do nome (por exemplo, rei Xoán

Carlos estará no “x” de Xoán)

• Se un tema ten dúas ou máis partes, normalmente a información

se atopa buscando pola primeira parte do tema (por exemplo,

Océano Pacífico buscarémolo no “o” de océano. Viaxes espaciais

atoparase no “v” de viaxes)

• Normalmente o tema buscado se atopa polo seu nome más

específico (por exemplo, fútbol búscase no “f” e non en deportes,

“d”)

Ficha Ficha Ficha Ficha 9999: As p: As p: As p: As palabras clavealabras clavealabras clavealabras clave

Rodea cun círculo a palabra clave que cres te axudará a atopar

na enciclopedia, a información precisa sobre os seguintes temas:

Capital de Portugal

Nacionalidade de Albert Eisntein

Historia do Cine

Lugar de nacemento de Miguel de Cervantes

Regras do baloncesto

Causas da malaria

Capa de ozono

Mundial de fútbol

Río Miño

Santiago de Compostela

Pablo Picasso

Ficha Ficha Ficha Ficha 10101010: As palabras clave: As palabras clave: As palabras clave: As palabras clave

É moi importante atopar as palabras clave dun tema

determinado porque así vaise centrando o tema, é dicir, vaise

facendo máis concreto e a súa búsqueda resulta máis precisa.

As palabras clave, polo tanto, facilitan a búsqueda de

información.

Subliña a palabra clave pola que buscarías a seguinte

información.

• Río máis longo do mundo

• Pobo mapuche

• Capital de Australia

• Ollo dun tifón

• Illa máis grande do mundo

• Anxo Fariña

• Teresa de Calcuta

• Estreito de Xibraltar

Ficha Ficha Ficha Ficha 11111111: As palabras guía: As palabras guía: As palabras guía: As palabras guía

No recadro de abaixo, atoparás debuxadas tres páxinas abertas

dunha enciclopedia coas súas respectivas palabras guía. Frente a cada páxina

aberta, hai 4 palabras clave. Le con coidado e rodea as palabras clave que

poden ser atopadas nas páxinas abertas da enciclopedia fixándose ben cales

son as palabras guía de cada unha delas

Palabras guía Palabras cla ve

• algarrobo

• álxebra

• algodón

• algas

Palabras guía Palabras clave

• biosfera

• biografía

• botón

• bordado

Palabras guía Palabras clave

• marraxo

• maxia

• masculino

• medalla

Alxeciras

Ficha 12: De maior a pequeFicha 12: De maior a pequeFicha 12: De maior a pequeFicha 12: De maior a pequennnno e viceversao e viceversao e viceversao e viceversa

Agrupa os termos seguintes en cinco grupos e busca unha palabra máis

ampla que sirva para denominar cada grupo, como no exemplo.

pintura, gato, avión, piano, xadrez, violín, parchís, mono, tren, escultura,

debuxo, quebracabezas, saxofón, bicicleta, clarinete, galiña, camión, guitarra,

escarabello, naipes

Agora trátase de facer o exercicio ao revés: para cada un dos grupos,

escribe algunhas das palabras que podan incluirse nel, como no exemplo:

Termos Grupo

mesa, silla, sofá, armario mobles

Grupo Termos

hortalizas tomate, cebola, cenoria, col...

xogos de mesa

deportes

animais domésticos

accidentes xeográficos

CONTIDO Equipo 4 Introducción 5 Que é un insecto? 6 Clasificación 8 Ciclos vitais 10 Alimentación 12 Observación 18 Insectos acuáticos 22 Captura de insectos 26 Como mantelos 28 Glosario 30 Índice 32

SUMARIO Como utilizar este libro 8

Introducción aos esqueletes 10 Que é un esquelete? 12

De que están feitos os esqueletes? 16

Ósos 18 Cráneos e sentidos 22 Dentes e mandíbulas 24 Aparatos bucais 26

Colmillos e cornamentas 28 Esqueletes defensivos 30

Articulacións e movementos 32

Ficha 1Ficha 1Ficha 1Ficha 13333: Para empezar…: Para empezar…: Para empezar…: Para empezar… o sumarioo sumarioo sumarioo sumario

Aquí tes a lista dos contidos de tres libros distintos. Normalmente,

esta lista denomínase "sumario" pero pode recibir outros nomes.

ÍNDICE Animais en marcha 4 Por qué migran os animais? 6 Buscar o camiño 8 Sobrevivir ao viaxe 10 Resolvendo misterios 12 Camiños no ceo 14 Viaxeiros peludos 16 Nómadas dos mares 18 Peixes viaxeiros 20 Dos insectos ao home 22 Vocabulario 24 Índice alfabético 25

B. Taylor. Las migraciones de B. Taylor. Esqueletos y fósiles. J. Pope. Insectos. Madrid: Anaya, 1995 los animales.Madrid: SM, 1998 Barcelona: Molino, 1998

1. Escribe as palabras con que pode titularse o "sumario".

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

SUMARIO Como utilizar este libro 8

Introducción aos esqueletes 10 Que é un esquelete? 12

De que están feitos os esqueletes? 16 Ósos 18

Cráneos e sentidos 22 Dentes e mandíbulas 24 Aparatos bucais 26

Colmillos e cornamentas 28 Esqueletes defensivos 30

Articulacións e movementos 32

Ficha 1Ficha 1Ficha 1Ficha 14444: Para empezar… o sumarioPara empezar… o sumarioPara empezar… o sumarioPara empezar… o sumario

2. Agora, le atentamente este sumario e contesta

a) De que tema trata el libro?_____________________________

b) Como se denomina o capítulo onde se explican as articulacións?

______________________________________

c) En que páxina empezarás a buscar a información sobre os

ósos?_____________________

3. Indica se estas frases son verdadeiras (v) ou falsas (f)

❏ un sumario é a lista dos capítulos dun libro

❏ un sumario serve para atopar as ilustracións nun libro

❏ se miramos o sumario saberemos onde atopar o que

buscamos

❏ se miramos o sumario saberemos se o libro trata do que

nos interesa

❏ un sumario é unha lista ordenada de palabras

❏ se miramos o sumario podemos saber quen escribiu o libro

4. A partir das frases verdadeiras, explica coas túas palabras que é un

sumario e para que serve

_______________________________________________________

_______________________________________________________

Ficha 1Ficha 1Ficha 1Ficha 15555: UtUtUtUtilizar os índicesilizar os índicesilizar os índicesilizar os índices

Observa atentamente este índice e responde:

¿Cómo está ordenada esta lista?____________

1. Busca o termo "mamífero". ¿En que páxinas atoparás a información? _____

2. Agora busca o termo "pingüino de Adelia" e observa que as páginas 20 e 21

están separadas por un guión. Esto indica que nestas páxinas é onde podes

atopar maior cantidade de información sobre o tema.

¿En que páxinas podes informarte mellor sobre o oso polar?____________

¿E sobre o lobo? _____________________

FichaFichaFichaFicha 1 1 1 16666 : UUUUtilizar os índicestilizar os índicestilizar os índicestilizar os índices

Este índice é distinto. Nalgúns casos, os termos non están

ordeados no lugar que lles corresponde, senón que se atopan

englobados noutro termo máis amplo.

Observa este índice e responde:

¿En que páxina buscarías información sobre a poda das árbores?

¿E sobre a elaboración de compost?

Ficha Ficha Ficha Ficha 11117777: UUUUtilizar os índicestilizar os índicestilizar os índicestilizar os índices

Nalgúns casos, tras o termo buscado non atopamos a páxina senón a

palabra "véase" e, a continuación, te indica a palabra pola que debes

buscar.

Se queres saber onde atopar información sobre a "matriz",

¿En que palabra deberás buscar? ______________ ¿En que páxina ou

páxinas atoparás a información?__________

Ordena adecuadamente os seguintes pasos para consultar un índice:

a. Anotar a páxina ou as páxinas onde se atopa a información no libro

b. Consultar o sumario para saber a páxina onde se atopa o índice

c. Atopar o termo que estamos buscando na páxina a que nos remite o

índice

d. Buscar a páxina á que nos remite o índice

e. Buscar por orde alfabética o termo que nos interesa no índice

1: 2: 3: 4: 5:

En resumo, un índice serve para… Marca as respostas correctas.

o Atopar as páxinas que tratan sobre un aspecto concreto

o Saber cantas páxinas ten o libro

o Saber o título do libro

o Saber cantas palabras ten o libro

o Atopar máis rapidamente unha información concreta nun libro

Ficha 1Ficha 1Ficha 1Ficha 18888: Traballamos coas cronoloxíasTraballamos coas cronoloxíasTraballamos coas cronoloxíasTraballamos coas cronoloxías

Moitos libros de coñecementos teñen, normalmente nas últimas páxinas o

que chamamos unha "cronoloxía". Esta palabra deriva do grego "cronos", que

significa tempo e eso precisamente é o que intentan reproducir as cronoloxías: o

paso do tempo. Como é moi difícil debuxar o tempo, normalmente se marca nunha

liña continua na que se sinalan as datas dos acontecementos máis importantes para

a historia da humanidade ou dalgún dos seus pobos.

Observa atentamente a cronoloxía e responde

¿Cantos anos abarca en total esta representación do tempo? ___________

Indica un feito destacado e a súa data _____________________________

Esta cronoloxía corresponde a unha parte da historia, de onde? _________

Outras veces simplemente aparecen

as datas máis significativas co

acontecemento correspondente.

• Cando tivo lugar a conquista das • Que ocorreu no ano 1936?

Galias por César? • Cando consigue un tren a velocidade

• Cantos anos durou? de 400 Km/h?, de onde era?

Ficha 1Ficha 1Ficha 1Ficha 19999: Os glosariosOs glosariosOs glosariosOs glosarios

Ao final de moitos libros informativos pode aparecer unha relación de

palabras algo antigas e que case non se usan onde nos explican o seu

significado. É o que se chama un GLOSARIO.

Tamén pode ser que estas palabras sexan moi específicas dun tema

concreto e polo tanto posiblemente non coñecidas. O Glosario nos aclarará o

que significan.

Ficha Ficha Ficha Ficha 20202020: A consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogo

Accedemos ao catálogo das Bibliotecas Públicas de Galicia

(http://www.opacmeiga.rbgalicia.org) e seleccionamos a biblioteca que nos

interesa. Neste caso a nosa.

Logo prememos en “entrar na biblioteca” e nos aparece a pantalla do noso

catálogo. Como vemos, picando na frecha que hai á dereita do cadro que pon En:

podemos facer a busca por título, autor, materia, serie, CDU, editorial ou ISBN.

Ficha Ficha Ficha Ficha 20202020: A consulta nA consulta nA consulta nA consulta no catálogoo catálogoo catálogoo catálogo

Se queremos buscar que libros temos sobre alimentación, no espazo

correspondente ás materias escribimos o tema dos libros que buscamos

("alimentación") e prememos na lupa que hai ao lado.

Aparece a seguinte pantalla, na que seleccionamos o que nos interese, por

exemplo: Alimentación – cuentos.

Ficha Ficha Ficha Ficha 20202020: A consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogo

Aparecen entón, os documentos cos que contamos na nosa biblioteca

sobre o tema e algunha información sobre eles.

Se queremos ter máis datos, pinchamos enriba do que

queiramos

e obteremos a seguinte pantalla, que é a ficha catalográfica.

Ficha Ficha Ficha Ficha 20202020: A consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogoA consulta no catálogo

Le atentamente a ficha catalográfica responde a estas preguntas:

¿Cal é o título do libro?

¿Quen é o autor?

¿Onde se publicou?

¿Quen é o editor?

¿En que ano apareceu?

¿Cantas páxinas ten?

¿Contén ilustracións?

Fíxate onde pon “sección”. Esta indícanos o lugar da biblioteca

onde podemos atopar o libro: se está na parte de literatura de ficción

nos di a cor da etiqueta correspondente. Se está na zona de consulta

nos dirá o tema do que trata. Ademais onde pon “localización” nos

mostra a etiqueta que leva o libro no lombo, o cal nos dá aínda máis

pistas para poder localizalo.

¿En que zona da biblioteca se atopa o libro?

¿En que estantería?

Agora busca os documentos sobre piratas que hai na biblioteca.

¿Cantos libros atopas sobre os piratas?

Selecciona un que fale da piratería en Galicia e le a información

que aparece na súa ficha catalográfica.

¿De que data é?

¿Cal é a editorial?

¿En que sección se atopa?

¿Cal é a súa etiqueta?

¿Pódese levar prestado para casa?