Av. El Bosque 1802 Providencia, Santiago, Chile. Fono (56‐2) 223‐2424 Fax (56‐2) 341‐5706 ‐ www.gamma.cl – [email protected]
“ESTUDIO DEL MERCADO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA UN MOTOR ELÉCTRICO EN CHILE”
MINISTERIO DE ENERGÍA – PPEE
Nº 5685 – 70 – LE09
INFORME FINAL
Santiago, 21 de Junio de 2010
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM/CBC/mlv
i
Índice
1. INTRODUCCIÓN. ........................................................................................................... 1
1.1. OBJETIVO GENERAL. ..................................................................................................... 1 1.2. OBJETIVOS ESPECÍFICOS. ................................................................................................ 1 1.3. CONTENIDOS PRESENTADOS. .......................................................................................... 2 1.4. RESUMEN DE METODOLOGÍA. ........................................................................................ 3
2. ESTRUCTURA GLOBAL DEL MERCADO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA MOTORES ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS. .............................................................................................. 4
3. ANÁLISIS GLOBAL DE LA OFERTA DE EMPRESAS IMPORTADORAS Y DISTRIBUIDORAS. 6
3.1. DESCRIPCIÓN GENERAL. ................................................................................................ 6 3.2. TIPOS DE MOTORES IMPORTADOS. .................................................................................. 7 3.3. SECTORES ECONÓMICOS EN QUE SE UTILIZAN MAQUINARIAS CON MOTORES ELÉCTRICOS
INCORPORADOS. .......................................................................................................... 7 3.4. TIPO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA MOTORES ELÉCTRICOS EN CHILE. ................................... 8 3.5. VIDA ÚTIL DE MOTORES ELÉCTRICOS. .............................................................................. 8 3.6. IMPORTACIÓN DE MOTORES. .......................................................................................... 8
4. ANÁLISIS GLOBAL DE LA OFERTA DE EMPRESAS INTEGRADORAS. .............................. 10
4.1. DESCRIPCIÓN DE EMPRESAS INTEGRADORAS. ................................................................... 10 4.2. BASE DE DATOS EMPRESAS INTEGRADORAS. .................................................................... 10 4.3. DESCRIPCIÓN DE MAQUINARIA CON MOTOR ELÉCTRICO FABRICADA EN EL PAÍS. .................... 12 4.4. PRECIO Y VIDA ÚTIL DE LA MAQUINARIA ......................................................................... 14 4.5. CARACTERÍSTICAS DE LOS MOTORES UTILIZADOS. ............................................................. 17 4.6. ANÁLISIS DE LA VIDA ÚTIL DE MÁQUINAS Y MOTORES. ...................................................... 19 4.7. INTERÉS MANIFESTADO EN MOTORES EFICIENTES. ........................................................... 19 4.8. HORAS DE USO DE MAQUINARIA. ................................................................................. 20 4.9. CLASE DE EFICIENCIA DE MOTORES UTILIZADOS. .............................................................. 21 4.10. NIVELES DE VENTA. .................................................................................................... 22
4.10.1. Estimación de Evolución Global de Ventas. .............................................. 22 4.10.2. Evolución de Ventas de Empresas Entrevistadas. ..................................... 22 4.10.3. Estimación de Ventas Totales de Maquinarias con Motor Eléctrico. ....... 23
5. ANÁLISIS DE LA DEMANDA. ........................................................................................ 23
5.1. PRINCIPALES USUARIOS DE MOTORES. ........................................................................... 23 5.2. RUBROS PRODUCTIVOS Y MAQUINARIAS. ....................................................................... 25
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM/CBC/mlv
ii
5.3. EMPRESAS ENTREVISTADAS. ......................................................................................... 26 5.4. TAMAÑOS DE MOTORES ELÉCTRICOS UTILIZADOS EN MAQUINARIA FABRICADA EN CHILE......... 27 5.5. VARIABLES QUE INFLUYEN EN LA DECISIÓN DE COMPRA. .................................................... 28 5.7. OPORTUNIDADES DE COMPRA. ..................................................................................... 31 5.8. AHORRO ESTIMADO DE INCORPORAR UN MOTOR EFICIENTE EN MAQUINARIAS ...................... 31
6. EXPERIENCIAS INTERNACIONALES. ............................................................................. 33
6.1. INCIDENCIA DEL CONSUMO DE MOTORES EN EL CONSUMO ELÉCTRICO. ................................ 33 6.2. CONSUMO DE ENERGÍA EN CHILE ASOCIADO A MOTORES ELÉCTRICOS. ................................. 35
6.2.1. Estructura del Consumo de Energía en la Gran Minería del Cobre. .......... 35 6.2.2. Estructura del Consumo de Energía en la Gran Industria y Otra Minería. 36 6.2.3. Estructura del Consumo de Energía en la Industria y Minas Varias. ........ 36 6.2.4. Estructura Total del Consumo de Energía en la Industria y Minería. ....... 37
6.3. PROGRAMA DE UTILIZACIÓN DE MOTORES EFICIENTES: EL NÚMERO DE MOTORES ELÉCTRICOS UTILIZADOS EN CHILE. ................................................................................................. 38
6.4. EFICIENCIA DE LOS MOTORES ELÉCTRICOS. ...................................................................... 39 6.4.1. La Evolución de la Eficiencia de los Motores Eléctricos. ........................... 39 6.4.2. Efecto del Grado de Carga con que se Usa un Motor: sobre su Eficiencia.
................................................................................................................... 41 6.5. EL PROGRAMA DE USO DE MOTORES EFICIENTES EN LOS ESTADOS UNIDOS. .......................... 44
6.5.1. Definición de Eficiencia de Motores. ......................................................... 44 6.5.2. El Programa de Sustitución de Motores Eléctricos en los Estados Unidos
de Norteamérica. ...................................................................................... 45 6.6. EL PROGRAMA DE USO DE MOTORES EFICIENTES EN EUROPA: ETIQUETADO DE MOTORES. ...... 46 6.7. EL PROGRAMA DE USO DE MOTORES EFICIENTES EN MÉXICO: ASESORÍA EN EL USO EFICIENTE DE
MOTORES ELÉCTRICOS. ............................................................................................... 50
7. ANÁLISIS DE ALTERNATIVAS DE INCENTIVO A COMPRA DE MOTORES EFICIENTES. .... 51
7.1. EL CONSUMO DE ENERGÍA ASOCIADO A MOTORES ELÉCTRICOS EN CHILE. ............................. 51 7.2. INCENTIVO A LA SUSTITUCIÓN DE MOTORES INEFICIENTES ACTUALMENTE EN FUNCIONAMIENTO O
INCENTIVO A LA COMPRA DE MOTORES EFICIENTES NUEVOS. ............................................. 51 7.3. MONTO DE LOS INCENTIVOS VERSUS TAMAÑO MOTOR. .................................................... 52 7.4. FOCALIZACIÓN DE UN SUBSIDIO A LA COMPRA DE MOTORES DE ALTA EFICIENCIA. .................. 54 7.5. INCENTIVO A LA COMPRA DE MOTORES EFICIENTES NUEVOS DE PARTE DE LA GRAN INDUSTRIA Y
MINERÍA. ................................................................................................................. 54 7.6. INCENTIVO A LA PEQUEÑA Y MEDIANA INDUSTRIA: INCENTIVO PECUNIARIO A LA COMPRA DE
MOTORES EFICIENTES. ................................................................................................ 55 7.7. INCENTIVO A LA COMPRA DE MOTORES EFICIENTES: IMPACTO EN EL CONSUMO DE ENERGÍA
SEGÚN SECTOR. ......................................................................................................... 57
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM/CBC/mlv
iii
8. ANÁLISIS DE VENTAJAS Y DESVENTAJAS DE DIFERENTES ALTERNATIVAS DE APLICACIÓN DEL SUBSIDIOS A LA INTEGRACIÓN DE MOTORES. ................................. 58
8.1. VENTAJAS Y DESVENTAJAS DE INCLUIR A INTEGRADORES DE MOTORES. ................................ 58 8.2. ALTERNATIVAS ANALIZADAS DE INCENTIVO A LA INTEGRACIÓN DE MOTORES. ........................ 59
8.2.1. Asociación con Integradores. .................................................................... 59 8.2.2. Postulación de Integradores y Asociación con Seleccionados. ................. 60 8.2.3. Reembolso a la Compra. ........................................................................... 60 8.2.4. Compra de la Maquinaria por el PPEE. ..................................................... 61
8.3. DISEÑO DE INCENTIVO DE COMPRA DE MAQUINARIA. ....................................................... 61 8.3.1. Objetivo. .................................................................................................... 62 8.3.2. Alcance. ..................................................................................................... 62 8.3.3. Monto del Incentivo. ................................................................................. 62 8.3.4. Forma de Operar. ...................................................................................... 62 8.3.5. Actores y Roles. ......................................................................................... 63
9. RESUMEN Y CONCLUSIONES....................................................................................... 64
ANEXOS : Nº 1. Descripción de Metodología Aplicada para obtener Información de
Importadores, Integradores y Usuarios ................................................................. 69 Nº 2: Resultado Entrevistas a Empresas Importadoras ..................................................... 76 Nº 3: Resultado Encuestas a Empresas Integradoras ..................................................... 82 Nº 4: Base de Datos de Maquinaria Clasificada por Tamaño de Motor .............................. 86 Nº 5. Estimación del Monto Total de Fabricación de Maquinarias y Equipos con Motor Eléctrico ............................................................................................................... 93 Nº 6: Empresas Integradoras Entrevistadas y Encuestadas ......................................... 97 Nº 7: Empresas Usuarias Entrevistadas ................................................................................ 104 Nº 8: Resultado Entrevistas a Empresas Usuarias ................................................................ 112 Nº 9: Evolución de la Eficiencia y de los Programas de Incentivo al Uso de los Motores Eléctricos Eficientes .................................................................................................... 116 Nº 10: Cuestionario Importadores ........................................................................................ 123
*********
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
1
INFORME FINAL
“ESTUDIO DEL MERCADO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA UN MOTOR ELECTRICO EN CHILE”
Nº 5685 – 70 – LE09
1. INTRODUCCIÓN.
1.1. Objetivo General.
Este estudio ha sido encomendado por el Programa País de Eficiencia Energética de Chile (PPEE) con el objetivo de realizar un estudio del mercado nacional que permita identificar las características y principales variables del mercado de maquinaria en Chile que utiliza motores eléctricos trifásicos como pieza integrante.
1.2. Objetivos Específicos. Respecto a la Demanda: - Determinar para los principales rubros productivos del país cuáles son las
maquinarias demandadas que utilizan un motor como pieza integrante. Determinar además para estos rubros, cada cuánto compran y cuáles son las principales variables de decisión de compra.
- Analizar específicamente la influencia del motor en la compra de una
máquina. Determinar cómo hacer de los motores eficientes una variable de decisión para elección de una máquina.
Respecto a la Oferta: - Identificar y caracterizar a empresas integradoras en cuanto a la oferta de
maquinaria, los rubros para los cuales elabora la maquinaria y su participación de mercado. Desarrollar para ello una base de datos.
- Identificar las principales maquinarias que utilizan un motor como pieza
integrante. Desarrollar para ello una base de datos que contenga:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
2
i) Tipo de Maquinaria, descripción y precio.
ii) Descripción de los motores utilizados en maquinaria integrada en Chile, en cuanto a aspectos como clase de eficiencia de motores, norma, rendimiento, tamaño (Polos y HP), horas de uso diarias y cantidad de días utilizados a la semana.
iii) Porcentaje del precio final de la maquinaria al que corresponde el precio del motor integrado (peso del costo de un motor en el precio final de la maquina que lo integra).
iv) Vida útil de la maquinaria y del motor
v) Principales procesos productivos en los que se utilizan este tipo de maquinaria.
vi) Horas de uso de maquinaria que utiliza un motor como pieza integrante por proceso productivo y por rubro.
- Determinar los niveles de venta de maquinaria para el período 2005‐2009, tomando en consideración los posibles efectos de la crisis económica para los años 2008 y 2009, y distinguir las ventas de estas en cuanto a si utilizan motores de clase A, B y/o C como pieza integrante.
- Estimar el ahorro derivado de incorporar un motor eficiente en las maquinarias definidas anteriormente.
Respecto a los Incentivos: - Estudiar experiencias internacionales de programas de recambio de
motores respecto a la interacción con empresas integradoras.
- Realizar un análisis FODA de las siguientes alternativas de entrega de incentivos, además de las que proponga el consultor: asociación con proveedores, reembolso a la compra, postulación de proyectos, compra por parte del PPEE de la maquinaria.
- Analizar y concluir la necesidad de un incentivo para la compra de maquinaria, que utilice un motor eficiente, y su forma de aplicación, con el fin de determinar el mercado objetivo de la segunda.
1.3. Contenidos Presentados.
Los contenidos del presente Informe son los siguientes: Capítulo N° 2: Estructura Global del mercado de maquinaria que integra motores eléctricos trifásicos en Chile.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
3
Capítulo N° 3: Análisis Global de las Empresas Importadoras.
Capítulo N° 4: Análisis Global de la Oferta de Empresas Integradoras.
Capítulo Nº 5: Análisis de la Demanda de Equipos con Motor.
Capitulo Nº 6: Experiencias Internacionales. Descripción general y análisis de los incentivos para este mercado implementados en la Unión Europea, Estados Unidos y México.
Capítulo N° 7: Análisis de Alternativas de Incentivo a Compra de Motores Eficientes. Capítulo Nº 8: Análisis de Ventajas y Desventajas de Diferentes Alternativas de Aplicación del Subsidio a la Integración de Motores. Capítulo Nº 9: Resumen y Conclusiones.
1.4. Resumen de Metodología.
Para este estudio se ha realizado una investigación de mercado mediante la aplicación de entrevistas personales, telefónicas y mediante cuestionarios escritos, identificando previamente a los principales actores del mercado objetivo, además de recopilar información disponible en relación a este mercado tanto en Chile como en el extranjero.
En el presente Informe se presenta el resumen y análisis de los principales resultados obtenidos en el desarrollo de este estudio.
En el Anexo N° 1 se presenta la metodología aplicada en este estudio, identificación de grupos objetivos y descripción de las actividades desarrolladas en cada uno de ellos.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
4
2. ESTRUCTURA GLOBAL DEL MERCADO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA MOTORES
ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS.
El mercado de motores eléctricos trifásicos que se incorporan a maquinaria integrada en Chile, se puede estructurar según se muestra en la siguiente figura:
Fabricantes de Motores
Filiales de Fabricantes:Siemens, WEG, ABB,Baldor, Shangai.
Distribuidores:Lureye, Imatesa,
Hochschild.
Fabricantes y Proveedores de Maquinarias con Motores
Eléctricos
Integradores Maquinaria: Vogt, KSB, Vulco, Revesol, Ecotécnica, FAM, Tenglo,
MG&T.
Grandes Clientes:Minería, Celulosa,
Cemento,Petroquímicas, etc.
Medianos y Pequeños Clientes:Agrícola,Construcción, Alimentos,
Industria General.
Ferreterías y Distribuidores de
Equipos.
Usuarios Finales
Intermediarios
Importadores
Proveedores Extranjeros
Figura N° 2.1. Estructura del Mercado de Motores Eléctricos que Integran Maquinaria
En resumen los principales actores de este mercado son los siguientes: - Fabricantes de Motores Eléctricos Trifásicos. Los motores eléctricos
comercializados en Chile son fabricados en el extranjero. En esta industria existen 2 tipos de fabricantes. Por una parte, aquellos orientados a la calidad y el desarrollo tecnológico (Siemens, ABB, WEG, Baldor), y por otra parte los fabricantes orientados a producir motores a los precios más bajos posibles (principalmente en China, algunos sin denominación específica de marca). Ambos tipos de motores son comercializados en Chile, y apuntan a mercados distintos.
Los primeros se comercializan en empresas de mayor tamaño, en las que la calidad y la vida útil son factores relevantes en su decisión de compra (principalmente Mineras, Celulosas, Cementeras, Petroquímicas, Papeleras, Gran Industria). Los de menor precio, y por lo tanto de menor tecnología incorporada, tienen un amplio
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
5
mercado en las empresas en las que la variable precio es el factor decisivo en sus compras (agricultura, riego, pequeña empresa, integradores de maquinaria, para uso en obras o por tiempo limitado).
- Fabricantes Extranjeros de Maquinarias con Motores Eléctricos Trifásicos
Integrados. Este sector del mercado fabrica maquinaria en el extranjero y le integra un motor. Comercializan la maquinaria en Chile en forma directa o través de representantes.
- Filiales de Fabricantes. Corresponden a empresas que realizan la importación
directa de motores y luego los venden a sus distribuidores autorizados, o en caso de las grandes empresas o proyectos, realizan ventas directas. Las grandes importadoras son pocas, y distribuyen dentro del país en forma directa o a través de sub‐distribuidores. Las ventas directas de estos importadores son principalmente hacia las grandes industrias, tipo Mineras, Celulosas, Cementeras, Petroquímicas y Papeleras, las que en su mayoría especifican sus requerimientos con firmas de ingeniería y negocian las compras en forma directa evitando los costos de intermediación. Estas empresas suelen además hacer pedidos especiales que no están contemplados en los inventarios de los distribuidores autorizados por estas filiales.
- Distribuidores Autorizados y Grandes Cadenas de Distribución. El mercado
industrial grande y mediano se atiende principalmente con este tipo de distribuidores.
- Ferreterías y otros Distribuidores Menores. La pequeña industria, especialmente
en las regiones del país, accede a los motores principalmente a través de este grupo dedicado principalmente a la subdistribución.
- Integradores de Maquinaria. Corresponden a las empresas que fabrican o arman
maquinarias en Chile, y que compran los motores eléctricos como una parte integrante de éstas. Venden a los usuarios la maquinaria con un motor integrado. En este caso su producto es la maquinaria completa y el motor es sólo una parte más de ésta.
- Grandes Clientes. Corresponden a las grandes industrias que compran motores
eléctricos tanto en forma directa, a importadores y distribuidores, como en forma indirecta al comprar maquinaria que ya viene con un motor incorporado. Esta maquinaria puede haber sido armada en Chile como en el extranjero. Estas empresas, por su tamaño y nivel tecnológico, valoran la calidad y la eficiencia de los motores, los cuales generan parte importante de su consumo eléctrico.
- Medianos y Pequeños Clientes. Corresponden a las industrias de menor tamaño
de las áreas Agrícola, Construcción, Alimentos y otras, las que compran motores
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
6
eléctricos directamente principalmente a distribuidores y en forma indirecta al comprar maquinaria que ya viene con un motor incorporado. Esta maquinaria puede haber sido armada en Chile y en menor medida en el extranjero. Los precios a que acceden los compradores de motores eléctricos, se rigen por el comportamiento de los bienes en el mercado industrial. En general, en este mercado todos los vendedores cuentan con precios de lista, que son los públicamente visibles, pero son sólo referenciales ya que el precio real depende de la capacidad de negociación del comprador, del monto de la compra, de la calidad del cliente (poder de compra y el nivel de riesgo), y también de la forma de pago. En especial, en este mercado se valora la capacidad de pronto pago, ya que los costos financieros son muy altos. De esta forma el precio que recibe un cliente dado está basado en el precio de lista menos descuentos por volumen, por pronto pago, por negociación, etc. Incluso los descuentos por volumen pueden aplicarse no sólo por el equipo o motor sino por el valor total de un grupo de equipos comprados en un período.
3. ANÁLISIS GLOBAL DE LA OFERTA DE EMPRESAS IMPORTADORAS Y DISTRIBUIDORAS.
3.1. Descripción General.
Los principales importadores que actualmente operan en Chile se muestran a continuación, indicando los principales distribuidores, los países de origen de los motores eléctricos que importan. Sin embargo en todos los casos entrevistados, tanto filiales de fabricantes como distribuidores (Siemens, WEG, ABB, Ducasse y Lureye), también mencionaron que comercializaban marcas alternativas de procedencia China. En el siguiente cuadro se muestra un resumen de los principales Importadores, origen de los motores y, de acuerdo a su propia mención en las entrevistas realizadas, el porcentaje de este mercado que cada uno de ellos tiene actualmente.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
7
Cuadro N° 3.1.
Importadores de Motores Eléctricos Trifásicos en Chile
Importador Principales Distribuidores
Origen
Siemens Lureye Alemania, Italia WEG Tecna Maq
Rein Chile Serplot
Brasil
ABB Imatesa Electrocom Electromática
República Checa
Baldor Rein Chile Eecol Tecfluid
Estados Unidos, Canadá
Shangai Motors
AsiaAmerica Motors
China
En el Anexo N° 2 se presenta el resultado global de las entrevistas realizadas a este grupo de entrevistados (importadores). A continuación presentamos los principales resultados que destacamos de las entrevistas realizadas.
3.2. Tipos de Motores Importados.
De acuerdo a las menciones realizadas por los entrevistados, el rango de tamaño de motores importados es bastante amplio, estando entre los 0,75 HP hasta los 1.000 HP. Todos ellos mencionaron que habían realizado importaciones de motores eficientes pero que en general éstos tenían por propósito abastecer el mercado de los Grandes Clientes. En relación a lo indicado, todos mencionaron que consideran que la industria mediana y pequeña en Chile aún no está especialmente dispuesta a invertir en motores de alta eficiencia.
3.3. Sectores Económicos en que se Utilizan Maquinarias con Motores Eléctricos
Incorporados.
De acuerdo a las ventas realizadas por los importadores entrevistados, los principales compradores de motores eléctricos pertenecen a los rubros:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
8
a) Minería b) Celulosa y forestal c) Alimentos d) Industrias Varias e) Agricultura f) Construcción
3.4. Tipo de Maquinaria que Integra Motores Eléctricos en Chile.
Así también, los tipos de maquinarias que usan motores eléctricos y que son de mayor incidencia en el mercado son: a) Transportadores: correas y cintas b) Bombas c) Ventiladores d) Elevadores y ascensores e) Mezcladores
3.5. Vida Útil de Motores Eléctricos.
De acuerdo a la experiencia de los importadores, la Vida útil de los motores más eficientes es superior. En promedio señalaron que los motores clase A y B duran más de 20 años. En el caso de motores clase C, la vida útil es superior a los 12 años.
3.6. Importación de Motores. En el Cuadro Nº 3.2. se muestran las importaciones de motores entre 1 y 100 HP de los últimos 5 años. Se observa que alrededor de 2/3 de los motores son menores a 10 HP, y una fuerte caída en las importaciones del año 2009.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
9
Cuadro Nº 3.2.
Importación de Motores Trifásicos 2005 – 2009 Unidades
Potencia / año 2005 2006 2007 2008 2009 Total %Motores 1 HP‐ 10 HP 27.833 27.120 27.595 34.069 23.032 139.649 67,3%Motores 10HP ‐ 50 HP 12.030 8.530 9.555 12.000 7.793 49.908 24,0%Motores 50 HP ‐ 100 HP 3.541 2.754 4.555 3.630 3.584 18.064 8,7%Total 43.404 38.404 41.705 49.699 34.409 207.621 100,0%Fuente: Estudios Motores Eléctricos en Chile. AETS.
En el Cuadro Nº 3.3. se muestran las mismas importaciones por país de origen. Se observa que el principal país de origen es China, pero éstos se concentran en motores de 1 a 10 HP.
Cuadro Nº 3.3. Importación de Motores Trifásicos por País de Origen 2005 – 2009
Unidades
País / año 2005 2006 2007 2008 2009 TotalAlemania 2.772 2.004 3.000 3.355 3.204 14.335Brasil 8.099 7.522 9.534 10.612 6.300 42.067China 9.311 8.344 10.604 13.912 13.638 55.809Estados Unidos 2.910 2.826 3.859 3.351 1.934 14.880Italia 5.710 5.539 3.579 4.119 2.307 21.254Republica Checa 7.855 8.506 6.689 9.108 1.112 33.270Otros 6.747 3.663 4.440 5.242 5.914 26.006Total 43.404 38.404 41.705 49.699 34.409 207.621Fuente: Estudios Motores Eléctricos en Chile. AETS.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
10
4. ANÁLISIS GLOBAL DE LA OFERTA DE EMPRESAS INTEGRADORAS.
4.1. Descripción de Empresas Integradoras. La fabricación de maquinaria en el país que integra motor eléctrico es escasa. En el hecho representa del orden del 0,5% de la producción industrial del país, según los datos obtenidos del INE. La gran mayoría de la maquinaria que se utiliza en el país es importada y viene con el motor incorporado. De las 270 industrias que aparecen en el rubro de fabricación de Maquinaria y Equipos del catastro del INE, una fracción menor (alrededor del 27%) realmente fabrica máquinas o equipos con motor eléctrico trifásico. El resto corresponde a: • Fabricantes de artefactos con motores monofásicos: artefactos domésticos
y equipos eléctricos pequeños usados en la industria, el comercio, supermercados, restaurantes, etc.
• Muebles metálicos.
• Artículos metálicos que no son maquinaria (grifería, fittings, quemadores, bujes, polines).
• Productos fundidos o mecanizados.
• Equipos hidráulicos.
Con esta metodología más información de las entrevistas a importadores y usuarios se logro identificar 74 empresas integradoras*, a todas las cuales se envío un cuestionario por e‐mail. De estas sólo se logró entrevistar y encuestar a 17 de ellas (22% del mercado). En el Anexo Nº 3 se presenta el resultado global de las encuestas realizadas a las empresas integradoras. En el Anexo Nº 6 se documenta el listado de empresas a las que se envió el cuestionario por mail y el cuestionario enviado. A todas las empresas a las que se les envió el cuestionario se les llamó insistentemente, en varias oportunidades. El período de estas llamadas incluyó los meses de Febrero y Marzo 2010.
4.2. Base de Datos Empresas Integradoras. En el Cuadro Nº 4.1. se muestra las empresas entrevistadas, la maquinaria fabricada por ellas, el sector económico principal al que esta dirigido su uso y su
* Se enviaron mail a 101 empresas que probablemente integraban motores. 27 de ellas contestaron telefónicamente o por mail que no lo hacían.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
11
participación de mercado. Estos porcentajes fueron estimados por las propias empresas. Los casos en que la participación de mercado es inferior al 100% pueden deberse a empresas que no contestaron la encuesta o bien son equipos importados.
Cuadro Nº 4.1. Empresas Integradoras, Maquinarias y Rubros
% Mercado
50%5%100%5%4%N/I
N/I
no sabe
no sabeno sabe20%
no sabeno sabeno sabeN/I75%85%87%
no sabeno sabeN/IN/I
no sabeno sabeno sabeN/I
N/IN/I10%N/I
Proveedor Maquinarias Principales Rubros
Metalúrgica Reversol S.A.Manipuladora de corazas para molinosTransportadores y Alimentadores de cinta
Minero
Matritec Ltda. Envasadora de botellas Alimenticio
Maestranzas Maquinaria de packing Agroindustria
Industrial y Comercial MG&T S.A.Dispensador de cátodosVentiladores axialesPuentes de grúa
Correas Transportadoras PortuarioApiladora
INRA Refrigeración Industrial Ltda.Equipos de refrigeración para cámaras frigoríficas de frescos y congelados, túneles de prefrío y de congelación.
Agropecuario y agroalimenticio
Equipos enfriadores de agua Hospitales, industria plástica y vitivinícola.Equipos de climatización industrial Médico e industrial
Minero
Manufacturas Ecaso S.A.ReaserradoraAstillador Cilindradoras
ExcavadoraDucasse Comercial Motorreductores Minero e industria en general.
Ventiladores industriales
Minería y Pesca
Ingemaq E.I.R.L.
Forestal
Minero
Bombo gragueador
Cintas transportadoras Industria en general
Ecotécnica Ltda. Minero e industria en general.
FAM Ltda.
Agrícola Rosco Elevador Agrícola e industrial
GR Ingeniería Ind. S.A.Moldeadora de chocolate
Alimenticio
Compresor Industria en generalNeptuno Bombas
Acuicultura
Filtros rotatorios Acuicultura, Plantas de Tratamiento de RILESLíneas de proceso Alimenticio
MineroVOGT Bombas Minero, agrícola, sanitario.
NI = No Informó.
Industrial Agroandina Ltda.Sew Eurodrive Chile Ltda.
Bombatek S.A. Bomba Centrifuga
Sociedad Comercial Tenglo Ltda.(bombas y compresores)
Metalúrgica Hund Ltda.Molino de granos
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
12
4.3. Descripción de Maquinaria con Motor Eléctrico Fabricada en el País.
De acuerdo a lo averiguado, los principales equipos fabricados en el país que integran motores eléctricos, son:
Cuadro Nº 4.2. Principales Equipos Fabricados en el País que Integran Motores Trifásicos
BombasMinería, industria en general, agricultura,agua potable, riego.
Correas transportadoras (transportadoras, alimentadoras decinta, cargador de barcos)
Minería, portuario, packing.
Ventiladores industriales Minería e industria general.
Equipo de movimiento de materiales (transportadora, rosco elevador, líneas de procesos, dispensador).
Agroindustria, industria en general.
Motorreductores Repuestos de maquinaria en general
Equipos de refrigeración y climatizción Industria en general.
Maquinaria de packing Agroindustria.
Maquinaria maderera (cilindradora, astilladora, aserradora) Proceso de elaboración de madera.
Puentes grúa Industria en general.
Sistemas de generación de oxígeno (bombas) Tratamiento de afluentes de pisciculturas.
Filtros rotatorios (bombas) Tratamiento de Riles.
Maquinaria alimenticia Elaboración de alimentos
Envasadora de botellas Industria alimenticia.
Manipuladora de corazas Minería
Compresores Industria en general y servicios.
Molino de granos Agroindustria
Maquinaria Principales Sectores Usuarios
A continuación se describen los equipos principales: a) Bombas:
Las bombas son máquinas hidráulicas destinadas a mover líquidos o pulpas (mezclas líquidos‐sólidos). Usualmente son accionadas por motores eléctricos pero también pueden ser accionadas por motores a explosión, en forma neumática o incluso manual. Existe una diversidad de tamaños y tipos, según los usos y condiciones. En Chile usualmente se fabrica el cuerpo de la bomba y se le agrega un motor importado. Los principales usos son:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
13
• Movimiento de agua: potable, riego, usos industriales y mineros.
• Movimiento de otros líquidos: combustibles líquidos, ácidos, insumos y productos industriales, vino, etc.
• Movimiento de pulpas: Pulpas mineras, pulpas alimenticias, RILES, aguas servidas, etc.
b) Cintas Transportadoras:
Son correas, o cintas, de caucho, soportadas por rodillos montados sobre estructuras metálicas y accionadas por motores eléctricos. Se utilizan para transporte y elevación de graneles especialmente mineros, pero también en usos varios en los rubros industriales y agrícolas. También se usan para carga y descarga de buques graneleros. En la mayoría de los casos son fabricadas a pedido según las especificaciones del cliente.
c) Ventiladores Industriales:
Los ventiladores son equipos que impulsan gases, usualmente aire a baja presión. Se utilizan para extraer gases indeseables y/o impulsar aire limpio a baja temperatura. Son similares a los ventiladores o extractores domésticos pero son de mayor tamaño y con motor trifásico. Constan principalmente de un equipo metálico, aspas y un motor eléctrico. Existen diversos tipos y tamaños dependiendo de las necesidades (caudal a mover, presión, etc.). Al igual que en la mayoría de las otras maquinarias, en Chile se fabrican los ventiladores y se agrega un motor importado.
d) Maquinaria Maderera.
En el país se fabrica maquinaria menor para el proceso de la madera y desechos forestales. Los principales detectados son: • Astilladores (Chipeadoras): Están formados por un envoltorio metálico
en cuyo interior giran a gran velocidad un conjunto de martillos que destrozan la madera formando chips que se utilizan como insumo para producir celulosa o simplemente como combustible. Son accionados por un motor eléctrico.
• Sierras: Son discos o cintas giratorias que cortan y dimensionan la
madera.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
14
e) Equipos de Movimiento de Materiales.
Son diversos equipos industriales para movimiento industrial de materiales a corta distancia tales como elevadores de tornillos, elevadores de capachos, cintas transportadoras, transportadores de rodillos, etc., que se utilizan en industrias diversas, agroindustrias, envasado, servicios, etc.
f) Motoreductores.
Los motoreductores son componentes de equipos mayores formados por un motor y un reductor. La función del equipo es entregar una velocidad final mucho menor que la del motor, que gira a 1.500 ó 3.000 rpm según las necesidades del equipo en que se instala. En Chile se fabrica el reductor al que se acopla un motor eléctrico trifásico. Los motoreductores se utilizan como repuesto o en equipos nuevos.
4.4. Precio y Vida Útil de la Maquinaria
En el Cuadro Nº 4.3. se muestran los rangos de precios de diferentes maquinarias fabricadas en el país que incluyen un motor eléctrico. Esta es una muestra representativa de los principales rubros tales como bombas, cintas transportadoras, ventiladores, etc. En algunos casos los precios se presentan como rangos, dado que existen grandes diferencias de tamaño y/o especificación y por lo tanto de precio para un mismo tipo de equipo o máquina.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
15
Cuadro Nº 4.3. Precio y Vida Útil Maquinaria
Bombas de pulpa (Empresa 1) Impulsión de fluidos en minería. NI 3
Bombas de agua (Empresa 1) Impulsión de agua para riego y de agua potable. NI 7
Bombas de pulpa (Empresa 2) Impulsión de pulpa en minería. 15.000.000 5
Bombas de pulpa (Empresa 2) Impulsión de pulpa en minería. 10.000.000 5
Bombas diversos usos (Empresa 3) Minería y pesca. 15.000.000 ‐ 60.000.000 NI
Correas transportadoras (minería). Transporte de mineral. 200.000.000 10 a 15
Correas transportadoras (industria). Distintos procesos productivos Variable 10
Ventiladores (Empresa A) Distintos procesos productivos 200.000 ‐ 5.000.000 15
Ventiladores (Empresa B) Minería. 5.000.000 2
Cargador de barcos Carga graneles en buque. NI 10
Apiladora sobre orugas. Apilamiento mineral cobre. NI NI
Excavadora Minería. NI NI
Rosco Elevador Movimiento de materiales. 1.270.000 10
Líneas de procesos Movimiento de materiales. 21.000.000 ‐ 84.000.000 10
Dispensador de cátodos Movimiento de materiales. 23.000.000 10
Motorreductores Distintos procesos industriales. 350.000 ‐ 1.200.000 5 a 20
Equipos de refrigeración y climatización. Enfriamiento y congelación de alimentos Variable 20
Equipos enfriadores de aguaEnfriamiento de procesos médicos, y productivos
industriales.Variable 20
Equipos de climatización industrialSalas de resonancia magnetica, quirófanos, salas de
procesos.Variable 20
Reaserradora Elaboración de madera 3.900.000 15
Astillador Elaboración de madera 11.375.000 10
Cilindradora Elaboración de madera 15.750.000 15
Puentes grúa Armado y desarme de componentes. 20.000.000 15
Sistemas de generación de oxígeno. Tratamiento de afluentes de pisciculturas. 52.500.000 10
Filtros rotatorios (bombas). Tratamiento de Riles. 52.500.000 6
Bombo Gragueador Elaboración de alimentos. 80.000.000 10
Moldeadora de chocolate Elaboración de alimentos. 120.000.000 10
Envasadora de botellas Envasado y tapado de botellas. NI 10
Manipuladora de corazas Mantenciones programadas del área molienda. 250.000.000 10 a 15
Compresores Industria en general. Variable 20
Molino de granos Molienda de granos. 560.000 10
Maquinaria de packing Elaboración de alimentos. NI NI
Tipo de Maquinaria Proceso productivoPrecio
$Vida útil años
NI = No Informado
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
16
Algunos tipos de equipos presentan una gran variedad de tamaños y especificaciones, lo que implica que sus precios, motores y otras características varíen en amplio rango para un mismo fabricante, así como también entre marcas. Por ejemplo la empresa Vogt produce alrededor de 10 tipos de bombas con unos 100 modelos (tipo‐tamaño). Algo parecido sucede con ventiladores, correas transportadoras, líneas de proceso y otros equipos fabricados en el país, muchos de los cuales son fabricados a pedido según especificaciones de sus clientes. Lo anterior explica los rangos de variación de precios señalados. Para mayor complementación de la información de precios se realizaron cotizaciones de los equipos más estándares como son los motorreductores y las bombas, los cuales tienen diversas aplicaciones. A continuación se muestran los resultados obtenidos en precios en pesos chilenos al mes de Junio del 2010:
Cuadro Nº 4.4. Precio y Vida Útil Maquinaria
Motorreductores trifásicos
Características Potencia HP
Precio $
Tipo sinfín y corona 2 288.900Coaxial, Velocidad de salida: 42 l/min 5 1.120.222
Coaxial, Velocidad de salida: 38 l/min 12 2.631.033
Coaxial, Velocidad de salida: 30 l/min 20 3.266.323
Bombas trifásicas
Características Potencia HP
Precio $
De agua simple para riego 0,6 250.700
Diámetro: 1 1/4" x 1", amperaje: 8,9, 1,5 765.990Monoblock, amperaje: 26,7 20 1.175.250
Monoblock, amperaje: 32,6 25 1.305.720
Las vidas útiles a su vez dependen del uso que se le da al equipo por ejemplo una bomba para líquidos abrasivos o corrosivos tiene una duración muy inferior a otra similar que se utiliza para líquidos no agresivos.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
17
4.5. Características de los Motores Utilizados.
En el Cuadro N° 4.4. se detallan las principales máquinas fabricadas en el país y los motores que utilizan con sus características principales.
Se observa que los motores en general son de 4 polos, de muy diversos rangos de potencias, entre 0,25 a 1.500 HP, que cumplen las normas NEMA ó IEC y con diversas clases de eficiencia.
El precio del motor en la mayoría de los casos es pequeño en relación al valor del equipo alcanzando en promedio a un 13% del valor de aquel. Los equipos en que el motor es más incidente corresponden a bombas, motoreductores y ventiladores. Los menores porcentajes del valor corresponden a equipos más complejos en que el motor es un componente menor. En el caso de las bombas, la proporción de valor del motor es muy variable, ya que un mismo motor se aplica a diversos tipos de bombas. Además, el valor de la bomba misma depende del tipo de líquido que mueve. Por ejemplo, si el fluido es corrosivo o abrasivo, se requiere que la bomba esta fabricada de materiales especiales (aceros inoxidables o aleaciones) de mucho mayor costo que si mueven agua. También influye si el equipo es fabricado en serie o a pedido. Algo similar ocurre con los ventiladores y otros equipos.
En el Anexo Nº 4 se acompaña una base de datos con los antecedentes principales de los equipos fabricados en el país y sus motores. Este se clasificó según rangos de tamaño de motores.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
18
Cuadro N° 4.4. Características de los Motores Utilizados en la Integración de Máquinas
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio de la máquina
Vida útil años
Bombas de pulpa (Empresa 1) 0,5 a 1.500 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de agua (Empresa 1) 0,5 a 1.500 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de pulpa (Empresa 2) 100 4 C IEC 30 10
Bombas de pulpa (Empresa 2) 50 4 C IEC 40 10
Bombas diversos usos (Empresa 3) 100 a 1.500 6 s/inf s/inf 50 s/inf
Correas transportadoras (minería). 25 4 B NEMA 0,6 10 a 15
Correas transportadoras (industria). 0,25 a 5 4 C IEC s/inf 10
Ventiladores (Empresa A) 1 a 350 2, 4 y 6 C IEC 40 s/inf
Ventiladores (Empresa B) 20 a 150 2 y 4 s/inf s/inf 30 1
Cargador de barcos 20 y 74 4 A NEMA 3 7
Apiladora sobre orugas. 28 a 193 4 A NEMA 5 7
Excavadora 28 a 193 4 A NEMA 5 7
Rosco Elevador 3 s/inf s/inf s/inf 15 10
Líneas de procesos 1,3 a 8 s/inf s/inf s/inf 3 2
Dispensador de cátodos 3,5 4 s/inf s/inf 10 10
Motorreductores 1/4 a 20 4 C NEMA 30 a 50 2
Equipos de refrigeración y climatización. s/inf s/inf s/inf s/inf 20 20
Equipos enfriadores de agua s/inf s/inf s/inf s/inf 20 20
Equipos de climatización industrial s/inf s/inf s/inf s/inf 20 20
Reaserradora 1,5 y 15 4 B ‐ C NCh 3086 8 15
Astillador 150 4 C NCh 3086 16 10
Cilindradora 3 y 40 2 y 4 B NCh 3086 7 15
Puentes grúa 2,1 8 s/inf s/inf 5 5
Sistemas de generación de oxígeno. 4 a 6,7 4 C IEC 2 2
Filtros rotatorios (bombas). 6,7 a 16 s/inf s/inf s/inf 2 3
Bombo Gragueador 7,5 y 15 4 C IEC 1 10
Moldeadora de chocolate 3 4 C IEC 2 10
Envasadora de botellas 2 4 s/inf s/inf 1,6 3
Manipuladora de corazas 25 4 B NEMA 0,6 10 a 15
Compresores s/inf s/inf s/inf s/inf s/inf 20
Molino de granos 3 s/inf s/inf s/inf 30 5
Maquinaria de packing s/inf s/inf s/inf s/inf s/inf s/inf
Características del motor
Tipo de Maquinaria
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
19
4.6. Análisis de la Vida Útil de Máquinas y Motores.
La vida de las maquinarias y los motores es muy variable dependiendo del uso, de la mantención y de las reparaciones que se le efectúen. Por ejemplo una bomba que impulsa agua o líquidos no corrosivos ni abrasivos pueden durar hasta 40 años. Pero esa misma bomba impulsando líquidos abrasivos puede durar 1 año. En promedio los entrevistados estiman una vida útil de 9 años para los motores y de 12 años para las máquinas. En el siguiente cuadro se muestra la distribución porcentual de los años de vida útil de la maquinaria y de los motores:
Cuadro N° 4.5 Vida Útil de Maquinarias y Motores
Vida útil años
Maquinaria Motores
1 0% 3%2 3% 9%3 3% 6%5 6% 16%6 3% 0%7 6% 9%
10 42% 34%15 18% 9%20 15% 13%30 3% 0%
4.7. Interés Manifestado en Motores Eficientes.
Del total de empresas integradoras un 41% se manifiesta dispuesto a utilizar motores eficientes y el 47% sólo si se recibe subsidio. Con respecto al subsidio que requerirían las empresas integradoras los resultados son los siguientes:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
20
Cuadro N° 4.6. Subsidio requerido por las empresas integradoras.
Monto de subsidio requerido %
20% 6%40% 6%60% 12%80% 17%100% 12%
No contesta 47%
La mayoría de las empresas integradoras que no contestó indicaron que principalmente fabrican la maquinaria a petición del cliente, por lo que el subsidio no tiene mayor relevancia. Señalaron mayormente que el monto del subsidio requerido debería ser superior al 60% del diferencial de precio entre un motor eficiente y uno normal.
4.8. Horas de Uso de Maquinaria.
Las horas y días de uso de la maquinaria no dependen del tipo de maquinaria sino del régimen de trabajo del usuario, por lo que no es información que manejen los fabricantes, por lo que la información obtenida se muestra en el capítulo de la demanda, punto 5. De esa información más el conocimiento del consultor, se puede resumir los siguientes regímenes de uso de la maquinaria. • Procesos Continuos que trabajan entre 8.000 y 8.500 horas año. Estos
corresponden en general a la Gran y Mediana Minería y a la Gran Industria: celulosa, papel, cemento, acero, refinación de petróleo, etc. También se da en procesos industriales en que es antieconómico parar (vidrio, fundiciones, etc.).
• Procesos industriales y servicios que trabajan a un turno, cuya maquinaria
opera alrededor de 2.000‐3.000 hrs/año. Esto corresponde a la gran mayoría de la industria mediana y pequeña. Una utilización similar tiene la agroindustria que opera a 2 ó 3 turnos pero sólo algunos meses en el año, la construcción y el riego agrícola.
• Procesos industriales y de servicios intermedios. Trabajan entre 3.000 y
7.000 horas, ya sea que operen 24 horas 5 días a la semana o bien dos turnos por día o cualquier régimen de operación diferente, por ejemplo algunos
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
21
meses del año. Algunos ejemplos son la industria procesadora de pescado, azúcar, bebidas, etc. También en el caso de supermercados y malls.
4.9. Clase de Eficiencia de Motores Utilizados. En el cuadro siguiente se muestra la clase de eficiencia de los motores utilizados por las empresas entrevistadas.
Cuadro Nº 4.7. Características de los Motores Utilizados en la Integración de Máquinas
B NEMA
C IEC
C NEMA
A IEC
A NEMA Eficencia a pedido del cliente.
C IEC Los clientes no están dispuestos a pagar elvalor de un motor eficiente.
C IEC Los clientes no están dispuestos a pagar elvalor de un motor eficiente.
B y C NCh 3086
C S/I Desconoce las ventajas de los motores de eficencia clase A.
C IEC
C IEC
C IEC o NEMA Eficencia a pedido del cliente.
*Según Norma Chilena
FAM
GR Ingeniería Industrial
Bombatek
Manufacturas Ecaso
Matritec
Ecotécnica
Tenglo
VOGT
Ducasse
Clase de eficiencia* Norma
Revesol
Agroandina
Neptuno
Empresa Comentarios
A pedido del cliente
Se observa que la mayoría utiliza motores con eficiencia tipo C. Las razones básicas para la elección del tipo motor a incorporar son el precio o la especificación del cliente en el caso de maquinarias fabricadas a pedido (bombas, cintas transportadoras y otros equipos para minería o proyectos nuevos).
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
22
4.10. Niveles de Venta.
4.10.1. Estimación de Evolución Global de Ventas. En el Cuadro Nª 4.8. se muestra la evolución del índice de producción de maquinarias y equipos de SOFOFA para el período 2000 – 2009. Este incluye maquinaria y equipos con y sin motor eléctrico. No existe información separada para maquinaria con motor eléctrico
Cuadro Nº 4.8. Evolución de Producción Máquinas y Equipos
Año Promedio Indice 2000 100,0 2001 124,9 2002 133,2 2003 131,4 2004 144,9 2005 169,4 2006 154,6 2007 162,8 2008 175,0 2009 127,6
Fuente: SOFOFA Se observa que la producción crece año a año salvo el período 2005 – 2006 y además experimenta una fuerte caída el año 2009. Se estima un comportamiento similar para los equipos con motor eléctrico trifásico, ya que ese año hubo una caída general de la inversión a consecuencia de la crisis internacional. 4.10.2. Evolución de Ventas de Empresas Entrevistadas. La evolución de los niveles de venta de las empresas encuestadas se muestra en el siguiente cuadro:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
23
Cuadro N° 4.9. Evolución de Venta de Maquinaria con Motor Eléctrico
en el Período 2005‐2009
Año Venta UF Crecimiento % 2005 130.251 ‐‐ 2006 131.514 1% 2007 170.744 29,8% 2008 234.919 37,6% 2009 255.503 8,8%
Fuente. Encuesta
Se observa que desde el año 2005 las ventas crecen. Sin embargo la muestra es pequeña (sólo 10 empresas contestaron estas consulta), por lo que este crecimiento no sería representativo. Cabe señalar además que algunas empresas también exportan maquinaria. 4.10.3. Estimación de Ventas Totales de Maquinarias con Motor Eléctrico. A partir de la información del ENIA 2007 y la encuesta a integradores, se estimó el monto total de ventas de maquinaria con motor eléctrico en $ 80.893 millones (UF 3.864.000) en el año 2009, equivalente al 0,2% de la producción industrial. El detalle se calcula en el Anexo Nº 5. Considerando el precio promedio por máquina estimado a partir de la encuesta, se estima que en el país se habrían fabricado unos 5.500 equipos y máquinas con motor eléctrico durante el año 2009. Estos equipos habrían utilizado entre 10.000 y 15.000 motores eléctricos (2 ó 3 motores por equipo promedio).
5. ANÁLISIS DE LA DEMANDA.
5.1. Principales Usuarios de Motores.
En este capítulo describimos las principales características de la demanda de maquinaria fabricada en Chile con motores eléctricos incorporados.
Los sectores económicos que utilizan maquinaria con motores eléctricos trifásicos son principalmente los que producen bienes y en menor medida algunos servicios y comercio.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
24
Según el estudio realizado sobre motores en Chile: “Caracterización del Parque de Motores en Chile” realizado por el PRIEN en el año 2006, los usuarios de motores se distribuyen en 3 grandes grupos: • Gran Minería del Cobre • Gran Industria y Otra Minera • Pequeñas y Medianas empresas En el cuadro siguiente se muestra la estimación del Parque de Motores Trifásicos por rango de potencia al año 2004.
Cuadro Nº 5.1.
Estimación de Parque de Motores de Industria y Minería Año 2004
Rango de Potencia (HP)
Minería del Cobre
Gran Industria y Resto de Minería
Pequeña y Mediana Empresa
Total
(0;5) 41.178 8.381 91.663 141.222(5;20) 14.435 4.223 37.666 56.324(20;50) 7.718 2.876 15.864 26.458(50;100) 4.267 2.266 8.106 14.639(100;200) 2.659 1.170 4.460 8.289(200;500) 1.790 775 1.843 4.408(500:1000) 852 351 708 1.911(1000;‐‐‐‐‐) 118 50 108 276
Total 73.017 20.092 160.418 253.527 Fuente: Caracterización del parque de Motores en Chile. PRIEN 2007
El rubro gran industria y resto de minería incluye: Hierro y Salitre además de las industrias intensivas en energía como Celulosa, Cemento, Siderurgia, Petroquímica y Azúcar. La pequeña y mediana empresa corresponde principalmente al resto del sector industrial, pero también a otros sectores económicos como retail, agricultura y construcción.
Se observa que la gran mayoría de los motores son de bajas potencias (55% bajo 5HP) y que los principales usuarios son las pequeñas y medianas empresas y luego la Minería del Cobre, que es altamente intensiva en uso de energía. De acuerdo a dicho análisis los principales usuarios de motores coinciden con los principales consumidores de energía eléctrica del sector minero e industrial que son:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
25
• Minera del Cobre • Papel y Celulosa • Industria de Alimentos (carne, pan, pescado, conservas, leche,
procesamiento de frutas y hortalizas, etc.) • Industria Química (Petroquímica, petróleo, plásticos, productos químicos) • Procesamiento de metales y productos metálicos • Productos no metálicos (cemento, ladrillos, vidrio, cerámicas, etc.). Otros usuarios en el sector productor de bienes son la construcción y el sector agropecuario que también utilizan motores pero son menos relevantes. En el sector agropecuario se utiliza sólo en riego mecanizado, en packing y frigoríficos, en alimentación animal y lecherías. El resto es maquinaria móvil con motor a explosión. En el sector comercial se utilizan motores sólo en grandes instalaciones (malls y supermercados) para acondicionamiento de aire y refrigeración de alimentos. El pequeño comercio utiliza equipos con motores monofásicos. (Refrigeradores, cortadoras, etc.).
En el sector transporte se utilizan motores en oleoductos, puertos, aeropuertos y mantención de equipos. En el sector electricidad, gas y agua, también se utilizan especialmente en el último subsector. En el resto de los servicios se utilizan sólo en ventilación de edificios. Cabe señalar que dentro de esta investigación del mercado, y por la experiencia del consultor, podemos afirmar que la maquinaria que utiliza la mayoría de los usuarios en sus procesos, proviene del extranjero con el motor ya incorporado. En particular en las mineras, en su gran mayoría controladas por empresas de origen internacional, detectamos que sus políticas se rigen por normas de los países más desarrollados, por lo tanto se tiende a incorporar desde el inicio de los proyectos motores eléctricos eficientes, ya que el tema del uso eficiente de la energía lo tienen incorporado en sus políticas de trabajo.
5.2. Rubros Productivos y Maquinarias.
Los rubros productivos que más utilizan motores eléctricos integrados en maquinaria fabricada en Chile, de acuerdo a las respuestas obtenidas desde los importadores y los fabricantes de maquinaria entrevistados son:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
26
Cuadro Nº 5.2. Rubros Productivos y Maquinarias
Rubro Tipo de Proceso Maquinaria Minería Transporte de minerales
Bombeo de líquidos Molienda
Cintas transportadoras Bombas Ventiladores Elevadores Molinos
Celulosa y papel
Aserraderos Proceso de chispeo Movimiento de pulpa
Sierras Astilladoras Bombas Cintas transportadoras
Agroin‐dustria
Calibrado Empaque Selectores de frutos Deshidratado de frutos y hortalizas Peladoras Descarga de líquidos Refrigeración Ambientación controlada Aire comprimido Elevación Riego
Cintas transportadoras Ventiladores Bombas varias Elevadores Equipos aire acondicionado Chillers Dispersores
Industria Procesos diversos, tales como: ‐Manejo de combustibles ‐Prensado ‐Bombeo de líquidos varios, en dosificación, y movimiento de líquidos ‐Imprentas ‐Horneado de alimentos industriales (galletas, pan, etc.) ‐Lavanderías industriales
Cintas transportadoras Hornos Calderas Dispersores Bombas Compresores de aire Prensas Chillers Dispersores Motoreductores
Construc‐ción
Mezclado Betoneras Bombas varias
5.3. Empresas Entrevistadas.
En total se realizaron 13 entrevistas y encuestas a empresas usuarias de maquinaria con motores eléctricos integrados en Chile, de un total de al menos 100 empresas contactadas, a todas las cuales se les solicitó respuesta en forma
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
27
insistente durante al menos 2 meses. Este bajo interés en responder, de acuerdo a nuestra experiencia es un indicador respecto a que entre los usuarios persiste un bajo interés en el tema de la eficiencia energética en relación a los motores. Sin embargo, las entrevistas realizadas lograron ser aplicadas a los rubros que se detectaron como los principales usuarios de motores eléctricos trifásicos, y en todos los casos los ejecutivos que respondieron fueron de alto nivel e involucrados en el tema de la compra de los motores. Es así como se efectuaron entrevistas al mercado agroindustrial, minero, distribuidor de combustibles, industrial (imprentas, lavanderías). En el Anexo N° 7 se presenta el listado de las empresas que fueron contactadas e insistidas para que respondieran la entrevista a este segmento, ya sea mediante mail o a través de llamados telefónicos. Cabe señalar que este trabajo de obtención de respuestas se inició a comienzos del mes de Febrero, por lo cual inicialmente se encontraban muchos de los ejecutivos en período de vacaciones, por lo cual se intensificó este trabajo durante el mes de Marzo, pero la respuesta también fue escasa, quizás con algún efecto respecto a las prioridades en la industria con posterioridad al terremoto del 27 de Febrero del 2010. Destaca que tanto dentro de las empresas que respondieron el cuestionario, como entre las que fueron contactadas sin obtener respuesta, se manifiesta un desconocimiento en relación a los subsidios para los motores eléctricos implementados hasta la fecha por el PPEE. Así también en muchos casos mencionaron que los subsidios estatales asociados con CORFO son de difícil tramitación, lo que no les motiva a obtenerlos. En el Anexo Nº 8 se presenta el resultado global de las entrevistas realizadas a las empresas usuarias.
5.4. Tamaños de Motores Eléctricos Utilizados en Maquinaria Fabricada en Chile.
La mayoría de las empresas usuarias entrevistadas señalaron que los motores eléctricos que integraban maquinaria en Chile estaban entre 0,5 HP y 200 HP. Respecto a sus características, la gran mayoría señaló que utilizaban motores de 4 polos (1500 rpm), lo que es coincidente con lo indicado por los proveedores. Para las variaciones de velocidad suelen utilizar motoreductores y variadores de frecuencia.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
28
5.5. Variables que Influyen en la Decisión de Compra.
Según lo mencionado por los entrevistados, las principales variables que influyen en su decisión de compra, son las siguientes en orden decreciente:
Cuadro Nº 5.3. Principales variables que Inciden en Decisión de Compra
de Equipos
Variables Menciones entre los entrevistados
Entrevistados que mencionaron la
variable Precio 31% 92% Duración 17% 50% Eficiencia Energética 23% 67% Capacidad de Producción 11% 33% Marca o tipo de motor 6% 17% Otro 11% 33%
Los resultados indicados en este cuadro y los siguientes, relativos a las variables que influyen en la decisión de compra, corresponden a los 12 ejecutivos que accedieron a responder esta pregunta. De acuerdo a estos resultados la gran mayoría mencionó espontáneamente que su principal variable de decisión es el precio. También en la entrevista mencionaron como una variable relevante en su decisión el tema de la eficiencia energética. La cantidad de entrevistados en este estudio no permite hacer una diferenciación en relación a las variables que influyen en la decisión de compra de motores. Sin embargo, podemos afirmar que de acuerdo a las respuestas obtenidas y a la reacción que tuvieron los entrevistados ante nuestras preguntas, ésta no presentó diferencias marcadas entre los ejecutivos de un rubro y otro. En el siguiente cuadro se detalla la cantidad de respuestas obtenidas desde las entrevistas para cada motivación de compra.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
29
Cuadro Nº 5.4. Cantidad de Respuestas por Motivación abiertas por Rubro
Variables que Inciden en Decisión de Compra
Rubro Cantidad de entrevistas Precio Duración Eficiencia
Energética Capacidad de Producción
Marca o tipo de motor Otro
Minero 2 2 0 2 2 0 0
Construcción 1 1 1 1 0 0 0
Agroindustrial 2 2 2 2 0 0 1
Industria Química 2 1 1 1 2 0 0
Industria de Papel 1 1 1 1 0 0 1
Industria Alimenticia 1 1 0 1 0 1 1
Imprenta 1 1 1 0 0 0 0
Lavandería Industrial 1 1 0 0 0 1 0
Distribución Combustibles
1 1 0 0 0 0 1
Total 12 11 6 8 4 2 4
Según se observa en este cuadro, y según lo observado por el consultor, efectivamente las respuestas son bastantes similares entre los ejecutivos de un rubro y otro. En la consulta respecto a qué tan relevante es el motor en la decisión de compra, los resultados fueron los siguientes:
Cuadro Nº 5.5. Relevancia del Motor en la Decisión de Compra
Nivel de Relevancia % de respuestas
Muy alto 33% Algo 50% Nada 0% No Contesta 17% Total 100%
De las conversaciones con los entrevistados, y en general en el proceso de profundización de esta pregunta, consecuentemente todos los entrevistados manifestaron que en la práctica realmente el motor no era el componente principal al momento de la definición de su compra de maquinaria. Se detectó que espontáneamente adicionaban como comentario, que valoraban que el motor eléctrico operara sin problemas, que tuviera un buen servicio post
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
30
venta, así como la posibilidad de reposición en el mercado nacional, pero que al considerar una compra de maquinaria, el motor con que viniera se daba por hecho que sería operativo. Estas afirmaciones fueron realizadas independientemente del rubro al que se dedicaran las empresas entrevistadas. Según lo indicado, la confiabilidad y comportamiento general de la maquinaria en que se incorpora el motor es el aspecto realmente valorado por los usuarios, más específicamente, les interesa que la correa no falle, que la molienda sea de calidad. Como excepción a lo señalado, se puede mencionar aquellas máquinas en las cuales los motores son parte esencial, tales como en bombas de fluido y ventiladores. Estimamos que lo anterior se debe a que el precio de un motor con respecto al precio total de una maquinaria es un porcentaje menor. En correas transportadoras, según la encuesta realizada no supera el 5%, en astilladoras no es más de un 10%, en molienda de granos un 30%. Los resultados de la encuesta realizada muestran que en algunas bombas el precio del motor puede alcanzar hasta un 80% de su precio total y que, en el caso de ventiladores, este valor alcanzaría hasta un 40%. Sin embargo, dado que estos equipos suelen estar incorporados dentro de otros procesos, finalmente el precio del motor no es relevante en el proceso completo para todos los rubros.
5.6. Interés en Comprar Equipos con Motores Eficientes. En relación al interés en comprar equipos con motores de alta eficiencia, las respuestas obtenidas fueron las siguientes:
Cuadro Nº 5.6. Interés en Comprar Equipos con Motores de Alta Eficiencia (Tipo A)
Nivel de Interés % de respuestas
Sí 34% Sólo si el ahorro paga la mayor inversión 25% Sólo si el precio es igual 33% No 8% No contesta 0% Total 100%
Incluso en las respuestas a consultas específicas respecto a este tema es posible obtener de este grupo de empresas que existe interés cualitativo, a nivel de
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
31
intención por la eficiencia energética, pero en la práctica lo que finalmente prima es el precio de compra y el respaldo técnico de los equipos. Estas respuestas también fueron congruentes en todos los rubros, salvo en las empresas de mayor interés institucional en el tema de la eficiencia energética, como es el caso de las grandes Mineras. Sin embargo, estimamos como favorable, pero no decisivo en la compra, que se optara por marcar con un sello distintivo la eficiencia del motor. Para ello, este tipo de motor sería aquél que cumpla las condiciones para recibir un aporte del Estado o de una institución como la Agencia Chilena de Eficiencia Energética (creada por Ley). Lo anterior, dado que sería sinónimo de calidad constructiva del motor lo que, al ser parte integrante de la maquinaria o equipamiento, podría entregarle una ventaja más bien cualitativa a la maquinaria en la apreciación del consumidor, ya que los motores eficientes consumen menos energía.
5.7. Oportunidades de Compra. De las entrevistas realizadas se detectó que existen 2 instancias en las que se produce la oportunidad de compra de motores eléctricos: a) Ante la compra de maquinaria nueva que incluye un motor eléctrico. La
necesidad de implementar un nuevo proceso o de cambiar uno, depende en gran parte de la dinámica de la economía, y por lo tanto del aumento de la demanda de los bienes producidos por cada rubro industrial.
b) En caso que el motor eléctrico haya fallado, y se estime que su reparación no
es factible o no es conveniente. Es decir ante fallas, la primera opción indicada es intentar la reparación del motor, salvo que el daño sea tal que no sea conveniente económicamente repararlo.
En este segmento se menciona en forma recurrente que la vida de los motores es muy variable dependiendo del uso y de la mantención y de las reparaciones que se le efectúen. En promedio, los entrevistados indicaron que la vida útil de los motores integrados en su maquinaria era de 15 años.
5.8. Ahorro Estimado de Incorporar un Motor Eficiente en Maquinarias La eficiencia del motor varía en forma creciente según el tamaño, así como las mejoras en eficiencias difieren según el tamaño.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
32
Según lo detectado en este estudio, la variabilidad en las horas de uso de los motores eléctricos es particular de la situación de cada empresa, en términos de cantidad de maquinarias destinadas a la producción y sus compromisos de venta y producción, por lo cual, de acuerdo al tamaño de la muestra realizada, no es factible indicar en detalle a qué rubros aplican el uso de los equipos en más o menos turnos de trabajo.
Así también, el determinar los ahorros por rubros y tipo de maquinaria dependerá del uso que se le de, y por lo indicado presentamos en forma agrupada la información respecto a este aspecto.
En el cuadro siguiente se estiman los ahorros anuales en el consumo de electricidad por el efecto del uso de un motor eficiente, según el tamaño de éste, y las horas de uso que se hagan de él, considerando motores de 1800 rpm., tanto en términos monetarios como energéticos. Así también se presenta un Factor Equivalente de Ahorro Unitario.
Cuadro Nº 5.7 Estimación Ahorro Anual de Electricidad en Motores Ejecutivos (Clase A)
(Motores de 1800 rpm)
1 Turno Horas=
2 Turnos Horas=
3 Turnos Horas=
1 Turno Horas=
2 Turnos Horas=
3 Turnos Horas=
1 Turno Horas=
2 Turnos Horas=
3 Turnos Horas=
2500 5000 8500 2500 5000 8500 2500 5000 85001 76,3% 83,6% 136 272 463 19 32 49 19 32 495 83,2% 88,2% 466 932 1.585 66 109 168 13 22 347,5 85,3% 89,9% 643 1.286 2.187 92 150 231 12 20 3110 86,3% 90,4% 764 1.529 2.599 109 178 275 11 18 2825 88,9% 93,0% 1.911 3.822 6.497 272 445 688 11 18 2850 90,9% 93,9% 2.796 5.593 9.508 399 652 1.006 8 13 20
76 62 560,14 0,12 0,11
Ahorro Consumo Anual (US$/año)
Precios Monómicos US$/kwh
Factor Equivalente Ahorro Unitario Consumo Anual (US$/año/HP)
Precios Monómicos $/kwh
Ahorro Consumo Anual (kwh/año)Tamaño
del Motor (HP)
Eficiencia Motor Actual
Eficiencia Motor Clase A
o Eficiencias promedio desde cuadros N°6.6. y N°6.7. del presente informe o Tipo de cambio = 530 $/US$ o Al subir la utilización baja el cargo por potencia.
Para los usuarios el ahorro en electricidad es el que consideran en su análisis económico, ya que lo aprecian como tangible, pero como se observa en el cuadro, estos ahorros no son sustanciales dentro de la operación de una empresa industrial.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
33
En las últimas 3 columnas del cuadro, se observa también que el factor equivalente de Ahorro Anual por Potencia (US$/año/HP) disminuye a medida que aumenta el tamaño del motor, en los extremos se puede agregar que cuando el motor aumenta de tamaño en 50 veces (de 1 a 50 HP), el ahorro obtenido por la mayor eficiencia a nivel unitario disminuye a menos de la mitad. En otras palabras, el ahorro por eficiencia presenta deseconomías de escala en los motores eléctricos. Los ahorros potenciales producto de menores mantenciones o aspectos de esa naturaleza no suelen incorporarse en este tipo de análisis.
6. EXPERIENCIAS INTERNACIONALES. 6.1. Incidencia del Consumo de Motores en el Consumo Eléctrico.
A nivel mundial existe creciente interés por incrementar la eficiencia de los motores eléctricos, debido, especialmente, a su elevada incidencia en el consumo de energía eléctrica de todos los países. A nivel europeo se estima que el 40% de la energía eléctrica es consumida por motores eléctricos como se muestra en la figura siguiente.
Fuente: Conrad U. Brunner: International harmonization of motor standards saves
energy, APEC Workshop, 3 de diciembre de 2007, Beijing.
Figura 6.1. Consumo Mundial de Energía Eléctrica
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
34
Los sectores que mayor cantidad de energía eléctrica consumen como se muestra en el cuadro siguiente, en motores eléctricos son la industria no metálica, la fabricación de papel, la industria química y el sector terciario son:
Fuente: Improving the penetration of energy efficient motors and drives, SAVE II Programm 2000.
Figura 6.2. Consumo Europeo de Energía Eléctrica.
Se observa que el consumo de energía eléctrica asociado a motores eléctricos es sustantivo en todos los sectores productivos. A nivel de los Estados Unidos de Norteamérica, el consumo de energía eléctrica asociado a motores eléctricos equivale al 59% del total de la demanda en el sector manufacturero y a un 90% en el sector minero. El promedio del consumo industrial total está vinculado con el uso de un 62,6% de energía requerida por motores eléctricos.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
35
Fuente: United States Industrial Electric Motor Systems Market Opportunities Assessment, Diciembre 2002, U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renawable Energy, Wasinghton, USA
Figura 6.3. Consumo de Energía Eléctrica en los Estados Unidos de Norteamérica
6.2. Consumo de Energía en Chile asociado a Motores Eléctricos.
6.2.1. Estructura del Consumo de Energía en la Gran Minería del Cobre. El cuadro siguiente muestra la estructura del consumo en la gran minería del cobre. Se observa que el consumo asociado a motores de más de 100 HP es sustantivo.
Cuadro N° 6.1. Consumo de Energía Eléctrica Asociada a Motores Eléctricos en la Minería del Cobre
(en GWh) Rango de Potencia [HP]
Bombas Ventiladores Compresores Correas Otros Total
0;5 46,39 57,22 4,68 237,45 68,97 414,71 5;20 142,62 111,74 26,09 196,15 250,31 726,91 20;50 259,90 175,36 33,96 156,16 411,02 1.036,40 50;100 218,06 43,56 18,95 0,00 793,85 1.074,42 100;200 169,82 254,98 121,70 0,00 792,25 1.338,75 200;500 65,59 110,88 486,33 0,00 1.440,52 2.103,32 500;1000 18,95 157,64 123,43 0,00 1.844,03 2.144,05 1000;— 19,57 740,69 736,38 0,00 485,84 1.982,47 Total 940,91 1.652,06 1.551,52 589,76 6.086,78 10.821,03
Fuente: Caracterización del parque actual de motores eléctricos en Chile, Programa de Estudios e Investigaciones en Energía, Universidad de Chile, 2007.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
36
6.2.2. Estructura del Consumo de Energía en la Gran Industria y Otra Minería.
Al igual que en el caso de la gran minería, el cuadro siguiente, que muestra la estructura del consumo en la gran industria y minería distinta del cobre, se observa que el consumo asociado a motores de más de 100 HP es sustantivo.
Cuadro N° 6.2.
Consumo de Energía Eléctrica Asociada a Motores Eléctricos en la Gran Industria y Otra Minería (en GWh)
Rango de Potencia (HP)
Bombas Ventiladores Compresores Correas Otros Total
0;5 16,25 22,47 1,13 10,83 40,76 91,44 5;20 36,54 89,14 4,85 24,62 75,23 230,39 20;50 42,21 172,28 21,26 20,33 162,31 418,39 50;100 70,66 248,21 43,78 5,96 249,33 617,93 100;200 83,53 251,77 26,71 2,52 273,90 638,43 200;500 74,81 349,12 67,77 1,68 493,40 986,78 500;1000 224,87 253,90 126,52 0,81 352,43 958,53 1000; ‐‐‐ 330,95 39,39 81,10 0,00 464,11 915,56 Total 3.879,82 1.426,28 373,12 66,75 2.111,47 4.857,45
Fuente: Caracterización del parque actual de motores eléctricos en Chile, Programa de Estudios e Investigaciones en Energía, Universidad de Chile, 2007.
6.2.3. Estructura del Consumo de Energía en la Industria y Minas Varias.
En el caso del consumo de energía en motores eléctricos utilizados en la industria y minas varias, la distribución por potencia de los motores utilizados es más uniforme que en el caso de la gran minería. Si bien también existen motores grandes los motores de menos de 50 HP son un porcentaje sustantivo del total.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
37
Cuadro N° 6.3. Consumo de Energía Eléctrica Asociada a Motores Eléctricos en la Industria y
Minas Varias (en GWh)
Rango de Potencia [HP]
Bombas Ventiladores Compresores Otros Total
0;5 101,91 64,19 10,79 258,99 435,88 5;20 257,81 172,28 39,08 426,41 895,59 20;50 308,96 147,07 135,23 414,62 1.005,89 50;100 341,74 102,04 95,37 424,53 963,67 100;200 214,32 163,40 132,91 549,73 1.060,36 200;500 225,85 64,80 209,26 522,61 1.022,52 500;1000 100,41 82,68 78,37 580,85 841,96 1000;— 101,55 140,77 377,21 232,90 852,43 Total 1.652,55 937,23 1.078,23 3.410,29 7.078,30
Fuente: Caracterización del parque actual de motores eléctricos en Chile, Programa de Estudios e Investigaciones en Energía, Universidad de Chile, 2007.
6.2.4. Estructura Total del Consumo de Energía en la Industria y Minería.
Los dos cuadros siguientes muestran la estructura total del consumo de la industria y minería nacional. Se observa que, en motores de menos de 50 HP el uso de bombeo de líquido, correas de transporte, ventilación y compresores es un uso frecuente. Por otra parte, se observa que en el mismo rango, estarían en funcionamiento al año 2004, alrededor de 225.000 motores de menos de 20 HP.
Cuadro N° 6.4.
Consumo de Energía Eléctrica Asociada a Motores Eléctricos en la Industria y Minería (en GWh)
Rango de Potencia [HP] Bombas Ventiladores Compresores Correas Otros Total
0;5 171 138 17 248 369 942 5;20 490 321 70 221 752 1.853 20;50 741 365 190 176 988 2.461 50;100 808 216 158 6 1.468 2.656 100;200 636 502 281 3 1.616 3.038 200;500 641 250 763 2 2.457 4.113 500;1000 373 465 328 1 2.777 3.945 1000;— 161 1.212 1.195 0 1.183 3.750 Total 4.020 3.469 3.003 657 11.609 22.757
Fuente: Caracterización del parque actual de motores eléctricos en Chile, Programa de Estudios e Investigaciones en Energía, Universidad de Chile, 2007.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
38
6.3. Programa de Utilización de Motores Eficientes: el número de Motores
Eléctricos Utilizados en Chile.
El 5 de octubre de 2009, mediante Resolución Exenta 2009, el Programa País de Eficiencia Energética aprueba los términos y condiciones para llevar a cabo la ejecución de un Programa de Recambio de Motores Eléctricos. Esta resolución tiene por objetivo facilitar la introducción de 4327 motores de alta eficiencia que presenten potencias desde 1 a 10 HP. Los beneficiarios del Programa son los compradores de motores alta eficiencia que son beneficiarios de los mismos. Quedan excluidos aquellos compradores que fabriquen maquinarias que integran dentro de sus partes un motor y/o no consideren la compra de este bien para sus procesos productivos, sino como un insumo de los mismos. Pueden participar en el Programa todos aquellos proveedores que venden directamente a los beneficiarios motores eléctricos de alta eficiencia. El Programa ha tenido una muy elevada y adecuada difusión, destacándose, a modo de ejemplo, la realizada en una Edición Especial de El Mercurio el 30 de agosto de 2009, como parte de un conjunto de acciones perfectamente coordinadas de difusión con los beneficiarios.
Debe considerarse que, a juicio de este consultor, es poco probable que participen en el Programa algunos usuarios de motores eléctricos por diferentes razones atendibles. Algunos ejemplos son los siguientes: a. La Gran Minería es uno de los usuarios más importantes de motores
eléctricos en Chile. Sin embargo, compra sus motores en grandes cantidades a un solo proveedor cuando inicia un nuevo desarrollo minero, con lo que logra descuentos relevantes. En muchos casos hoy día compra motores eficientes. La reposición de motores antiguos es escasa como quedó demostrado con el Proyecto Piloto de Reemplazo de Motores Eléctricos en la Minería del Cobre – Chile, octubre 2009.
b. La Gran Industria. La gran industria, desde el punto de vista de la adquisición
de motores eléctricos, también se comporta de una manera similar a la del cobre, ya que por su dimensión logra descuentos relevantes de sus proveedores. No es usual que haga una diferenciación en sus proyectos para adquirir los motores de menos de 10 HP. De este modo y, de acuerdo al estudio del Programa de Estudios e Investigaciones en Energía (Universidad de Chile, 2007) la Industria y Minas Varias sería el centro de la adquisición de motores, de menos de 10 HP. El total de motores en este rango en funcionamiento al año 2006, se estima en 55.613 motores eléctricos. De ese total se desconoce cuantos motores corresponden a equipos armados en el país.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
39
De potencias subsidiadas por el PPEE. ¿Cuántos motores tendría que comprar el sector Industria y Minas Varias en el año 2009 y, eventualmente, acogerse al Programa de Recambio de Motores Eléctricos? El crecimiento del citado sector lo podríamos asumir en un 5%, cifra del orden de magnitud de las tasas usuales de crecimiento del consumo de energía de este sector, lo que implica 2780 motores (5% de 55613). Cabe hacer notar que el estudio citado en este análisis, el único realizado en Chile, no permite llegar al nivel de precisar el crecimiento de un par de miles de motores de potencias bajas (de menos de 20 HP). Pero, en todo caso, se está hablando de cifras pequeñas. De este modo, cuando el Programa País se pone como meta la introducción de 4327 motores de alta eficiencia en el rango de 1 a 10 HP, está hablando de una meta que es difícil de cumplir en un año. Un análisis más detallado se realizará, como parte de este trabajo, mediante un estudio particular del mercado de maquinaria que integra un motor eléctrico en Chile.
6.4. Eficiencia de los Motores Eléctricos.
6.4.1. La Evolución de la Eficiencia de los Motores Eléctricos.
En los cuadros siguientes se muestra la evolución de la eficiencia de los motores a lo largo del tiempo, lo que permite estimar el rendimiento de un motor instalado en una industria o faena minera, cuando la placa no lo indica, pero se conoce aproximadamente el año de fabricación o instalación.
Cuadro N° 6.5. Evolución del Rendimiento de los Motores Eléctricos (en %)
Años 1944 al 1991
Potencia en HP
AÑOS 1944 1955 1965 1981 1991
7,5 84,5 87,0 84,0 91,0 91,7 15 87,0 89,5 88,0 92,4 93,0 25 89,5 90,5 89,0 93,6 94,1 50 90,5 91,0 91,5 94,1 94,5 75 91,0 90,5 91,5 95,0 95,4 100 91,5 92,0 92,0 95,0 96,2
Fuente: Andreas, J.C., "Energy Efficient Electric Motors". Editorial Marcel Decker, New York, 1992.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
40
Cuadro N° 6.6. Evolución del Rendimiento de los Motores Eléctricos (en %) Años 1993 al 2008 Potencia en HP
1993 (1) 2001 (2) 2001 (3) 2008 (4)
7,5 89,5 89,5 89,2 89,6 15 91,0 91,3 91,0 91,4 25 92,4 93,6 92,2 92,6 50 93,0 94,5 93,6 93,9 75 94,1 95,4 94,2 94,6 100 94,5 95,4 94,7 95,0
Fuentes: (1) Norma NEMA 12‐6C MG‐1‐1993 (2) Norma NEMA Premium Efficiency, 2001. (3) European Efficiency Labeling Scheme, 2001 (en base a eficiencia EFF1, la mayor). (4) IEC 60034‐30, 2008 (en base a eficiencia IE3 Premium Efficiency, la mayor).
El Cuadro 6.5. revela que hasta el año 1965 no hay una preocupación por el mejoramiento de la eficiencia de los motores eléctricos. Es la época de la energía barata y que se cree abundante. El año 1981 muestra un cambio brusco en la fabricación de motores, dado que, por una parte, se percibe una crisis energética de carácter mundial y, por otra, se considera que el consumo de energía eléctrica de los motores eléctricos es importante, del orden del 40% de la energía eléctrica total consumida en Europa y Estados Unidos. En el año 1993 NEMA define un nuevo estándar de eficiencia el que se consiga en el cuadro 6.6. El mismo estándar NEMA, en el 2001 define los motores NEMA Premium. Ese mismo año 2001, en Europa, los fabricantes de motores definen el European Efficiency Labeling Scheme debido a que la discusión de la Norma IEC tardaba en resolverse. En el año 2008 IEC, a través de la Norma IEC 60034, define tres niveles de eficiencia (IE1, IE2, IE3, siendo IE3 la mejor). Las distintas normas internacionales distinguen los motores eficientes de los de tipo estándar; en general, el rendimiento de los primeros, para distintos niveles de carga, es siempre superior al de los motores estándar†. Sin embargo, no existe una definición única a nivel mundial‡. Una característica importante de los motores de más de 100 HP resulta ser la similitud de las eficiencias a medida que aumenta el tamaño, llegando a ser prácticamente idénticas para los motores de mayor potencia. Conviene señalar que no siempre los fabricantes que presentan las mejores eficiencias para un determinado tipo de motor (potencia, número de polos, tipo de carcaza, etc.) lideran necesariamente las eficiencias para otros
† Al respecto cabe señalar que las normas NEMA para el año 1987 y 1997, especifican los motores estándar y eficientes con sus características eléctricas y mecánicas correspondientes. ‡ Las que constituyen el límite inferior.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
41
tipos, por lo que se sugiere, para evaluar proyectos de eficiencia, disponer de la información acerca de las características eléctricas y de precios de los principales fabricantes internacionales.
6.4.2. Efecto del Grado de Carga con que se Usa un Motor: sobre su Eficiencia.
Un aspecto de suma importancia en el rendimiento con que se usan los motores es el factor de carga, debido a que el rendimiento de éstos varía en forma importante con dicho factor.
La eficiencia en función del grado de carga de un motor puede ser calculada mediante la ecuación:
[ ] [ ]nomnom
nomfc rendfcrendfc
rendfcrend
−++=
1*4,06,0***
2
Esta ecuación, elaborada por el Programa de Estudios e Investigaciones en Energía de la Universidad de Chile, fue utilizada en el Proyecto Piloto de Reemplazo de Motores Eléctricos en la Minería de Cobre – Chile (Octubre del 2009). El fundamento teórico de esta ecuación, consiste en aceptar que las pérdidas resistivas de un motor eléctrico, sea o no eficiente, tanto del rotor como del estator son, a plena carga, en total, equivalentes a un 60% de las pérdidas del motor. El gráfico siguiente muestra lo acertado de la aproximación señalada, para el caso de un motor de 60 HP.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
42
Figura 6.4. : Gráfico de la eficiencia en función de la carga de un motor y aproximación del Programa de Estudios e Investigaciones en Energía de la Universidad de Chile.
No obstante que la aproximación se muestra como bastante adecuada, en el caso de motores de menor tamaño, entre 0,75 kW y 7,5 kW, es preferible suponer que las pérdidas resistivas del motor son un 65% de las pérdidas totales del motor, en cuyo caso la ecuación a utilizar debe ser:
[ ] [ ]nomnom
nomfc rendfcrendfc
rendfcrend
−++=
1*35,065,0***
2
De esta forma, esta ecuación permite aproximar, también de buena forma, la eficiencia a diferentes grados de carga de un motor de 30 kW, tanto estándar como eficiente, como los que se muestran en el cuadro siguiente.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
43
Cuadro N° 6.7. Eficiencia y Factor de Potencia para Distintos Factores de Carga de un
Motor de 30 kW.
Eficiencia % Factor de potencia % de carga 100 75 50 25 100 75 50 25
Tipo de motor Motor eficiente 93,4 93,9 93,0 91,7 0,882 0,866 0,840 0,693 Motor estándar 90,9 90,8 89,6 84,4 0,876 0,838 0,766 0,584 Fuente: Copper Development Association, "Electrical Energy Efficiency", CDA Publication 116, December 1996.
La publicación “The next generation motor”, de los autores Juergen F. Fuchloch y otros (2008), muestra que la aproximación antes señalada de la Universidad de Chile es adecuada.
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
80,00
0 50 100 150 200
Pérdidas re
sistiv
as [% del to
tal de pé
rdidas]
Potencia del motor en kW
Figura 6.5.: Porcentaje de pérdidas resistivas en motores de diferente tamaño.
Referencia: J.F. Fuchslog, IEEE Industry application magazine, Jan‐Feb 2008.
La evaluación económica de motores alternativos no puede ignorar el valor del factor de potencia de éstos, ya que ello afecta al factor de potencia de la planta y por ende la inversión en condensadores para compensar la carga inductiva, lo que en el caso chileno pasa a ser muy importante actualmente debido a la exigencia de un factor de potencia global de 0,93.
Por último, un motor eficiente es normalmente más robusto y mejor construido que el motor estándar lo que se traduce en menores gastos de mantenimiento, lo que si bien es difícil de evaluar en general, constituye una ventaja económica
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
44
que debe incorporarse en el análisis aunque no más sea en forma cualitativa. En general puede afirmarse que las fallas mecánicas (fallas de rodamientos, torsión de ejes, mal montaje, etc.) constituyen entre un 50 a 60% de las fallas de los motores y del orden de un 30% son fallas eléctricas (principalmente cortocircuitos y, en menor medida, barras cortadas en las jaulas de ardilla). Otro aspecto relevante a considerar es el efecto que la mantención de los motores posee sobre la eficiencia de los mismos. En efecto, la lubricación, limpieza y rebobinado afectan el rendimiento del motor. Un rebobinado inadecuado puede producir una disminución de la eficiencia de alrededor de 2% a 4% en la vida útil del motor. Adicionalmente, un motor eficiente no sólo tiene un mejor rendimiento para los distintos niveles de carga, sino que además un mejor factor de potencia bajo distintas condiciones de carga. El cuadro siguiente resume los valores medios del factor de potencia para un motor estándar y uno eficiente de 30 kW operando ambos bajo cargas variables.
6.5. El Programa de Uso de Motores Eficientes en los Estados Unidos.
6.5.1. Definición de Eficiencia de Motores. Hoy en día, en los Estados Unidos de Norteamérica, los motores eficientes se rigen por la Norma NEMA Premium. De esta forma, un motor eléctrico, para que reciba un incentivo asociado a su eficiencia, debe cumplir con la Norma NEMA Premium.
Cuadro N° 6.8. Tabla de Eficiencia Mínima de Motores NEMA PREMIUM ™
POT 2 polos 4 polos 6 polos [HP] Nom. Nom. Nom. 1 77.0 85.5 82.5 1.5 84.0 86.5 87.5 2 85.5 86.5 88.5 3 86.5 89.5 89.5 5 88.5 89.5 89.5 7.5 89.5 91.7 91.0 10 90.2 91.7 91.0 15 91.0 92.4 91.7 20 91.0 93.0 91.7 25 91.7 93.6 93.0
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
45
30 91.7 93.6 93.0 40 92.4 94.1 94.1 50 93.0 94.5 94.1 60 93.6 95.0 94.5 75 93.6 95.4 94.5 100 94.1 95.4 95.0 125 95.0 95.4 95.0 150 95.0 95.8 95.8 200 95.4 96.2 95.8 250 95.8 96.2 95.8 300 95.8 96.2 95.8 350 95.8 96.2 95.8 400 95.8 96.2 95.8 450 95.8 96.2 95.8 500 95.8 96.2 95.8
Ref. NEMA Premium Efficiency.
POT 2 polos 4 polos 6 polos [HP] Nom. Nom. Nom.
250 a 500 95.0 95.0 95.0 Ref. NEMA Premium Efficiency 5kV o menos..
6.5.2. El Programa de Sustitución de Motores Eléctricos en los Estados Unidos de Norteamérica.
En Julio de 2009, en los Estados Unidos de Norteamérica se ha propuesto el “Tax Bill S.1639”, titulado “Expanding Energy Efficiency Incentives Act” (42 U.S.C. 6311 Section 347 Motor efficiency rebate program). Este programa reconoce, en primer lugar, que es necesario incentivar a los propietarios de motores a sustituir los motores existentes, los que en su gran mayoría tienen muchos años de uso y por tanto baja eficiencia. A aquellos usuarios que sustituyan un motor, se les otorgará un “tax credit” de 125 US$/HP en el caso que el motor sea sustituido por un motor con control de velocidad (electrónico) y para aquellos usuarios que reemplacen un motor existente por un motor “nuevo de eficiencia NEMA Premium o mejor” se les otorgará un “tax credit” de 25 US$/HP. También se considera el gasto asociado al manejo de los desechos asociado al motor que se deja en desuso (5 US$/HP) lo que evidentemente deberá tener una certificación específica. El programa citado está asociado a un presupuesto de aproximadamente US$ 80.000.000 por año.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
46
Un presupuesto como el citado alcanza para sustituir del orden de 2,5 millones de HP por año, lo que, a su vez, estaría asociado a un consumo de unos 8000 Gigawh/año sólo en motores eléctricos. La cifra revela la importancia que tiene para Estados Unidos y todos los países del mundo el consumo en motores eléctricos y reconoce la necesidad de sustituir el parque de motores en todos los países del mundo. Pero, al mismo tiempo, señala que, a pesar de que el cambio de un motor por otro es una acción rentable para el usuario, no se llevará a cabo si no existe un programa asociado a ese cambio. De paso, también reconoce que el uso del control de velocidad electrónico de motores requiere de un subsidio, en este caso 5 veces mayor, lo que se justifica porque los ahorros asociados son también del mismo orden de magnitud. En Julio de 2009, en los Estados Unidos de Norteamérica se ha propuesto instaurar un sistema de incentivo a la compra de motores eficientes asociados a la Norma NEMA Premium. La Tabla adjunta muestra el monto de los incentivos (50 US$/HP en motores de 1 HP y 4 US$/HP en motores de 200 HP).
Cuadro N° 6.9 Ejemplo de Reembolso en los Estados Unidos
HP Eficiencia [%] Reembolso [US$] 1 85,5 % 50 5 89,5 % 60 10 91,7 % 100 30 94,1% 180 100 95,4 % 550 200 95,8% 800
Fuente: Rebate Application, Efficiency Vermont, 2010
6.6. El Programa de Uso de Motores Eficientes en Europa: Etiquetado de Motores.
El problema de los 50 Hz en motores eléctricos es complicado. Cuando se habla de 50 Hz, en general, se habla de la aplicación de Normas IEC. De hecho, no es posible aplicar las tablas publicadas por NEMA para motores NEMA PREMIUM porque ellas sólo existen para motores que operan con 60 Hz nominales. Por otra parte, los métodos de medida de eficiencia de motores probados con Norma IEC son diferentes a los empleados al medir un motor con Norma NEMA. En Chile, el Instituto Nacional de Normalización (INN) ha optado por establecer la normativa en base a las normas IEC.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
47
La designación IE1, IE2, IE3 de la Norma Internacional IEC 60034 – 30 (2008) sustituye la designación EFF1‐EFF2 definida por la European Committee of manufacturers of Electrical Machines and Power Electronics (CEMEP) del año 1999 (mostrada en Anexo debido a su extensa vigencia hasta la aprobación de la Norma IEC en el año 2008). La tabla siguiente muestra los valores mínimos de eficiencia para motores de 4 polos.
Cuadro N° 6.10. Eficiencia Definida por Norma IEC 60034‐30 (2008)
Del mismo modo, la Norma IEC 60034 – 30 (2008) define la eficiencia mínima para motores más lentos de 6 polos.
KW HP IE1 IE2 IE3 4 polos 4 polos 4 polos
0.75 1 72.1 79.6 82.5 1.1 1.5 75.0 81.4 84.1 1.5 2 77.2 82.8 85.3 2.2 3 79.7 84.3 86.7 3 4.0 81.5 85.5 87.7 4 5.4 83.1 86.6 88.6
5.5 7.5 84.7 87.7 89.6 7.5 10 86.0 88.7 90.4 11 15 87.6 89.8 91.4 15 20 88.7 90.6 92.1
18.5 25 89.3 91.2 92.6 22 30 89.9 91.6 93.0 30 40 90.7 92.3 93.6 37 50 91.2 92.7 93.9 45 60 91.7 93.1 94.2 55 75 92.1 93.5 94.6 75 100 92.7 94.0 95.0 90 125 93.0 94.2 95.2
110 150 93.3 94.5 95.4 132 177.9 93.5 94.7 95.6 160 215.6 93.8 94.9 95.8 200 269.5 94.0 95.1 96.0 220 300 94.0 95.1 96.0 250 350 94.0 95.1 96.0 300 400 94.0 95.1 96.0 330 450 94.0 95.1 96.0 375 500 94.0 95.1 96.0
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
48
Cuadro N° 6.11 Eficiencia definida por Norma IEC 60034‐30 (2008)
Motores lentos de 6 polos Finalmente, la Norma IEC 60034 – 30 (2008) define la eficiencia mínima para motores más rápidos de 2 polos.
KW HP IE1 IE2 IE3 6 polos 6 polos 6 polos
0.75 1 70.0 75.9 78.9 1.1 1.5 72.9 78.1 81.0 1.5 2 75.2 79.8 82.5 2.2 3 77.7 81.8 84.3 3 4.0 79.7 83.3 85.6 4 5.4 81.4 84.6 86.8
5.5 7.5 83.1 86.0 88.0 7.5 10 84.7 87.2 89.1 11 15 86.4 88.7 90.3 15 20 87.7 89.7 91.2
18.5 25 88.6 90.4 91.7 22 30 89.2 90.9 92.2 30 40 90.2 91.7 92.9 37 50 90.8 92.2 93.3 45 60 91.4 92.7 93.7 55 75 91.9 93.1 94.1 75 100 92.6 93.7 94.6 90 125 92.9 94.0 94.9 110 150 93.3 94.3 95.1 132 177.9 93.5 94.6 95.4 160 215.6 93.8 94.8 95.6 200 269.5 94.0 95.0 95.8 220 300 94.0 95.0 95.8 250 350 94.0 95.0 95.8 300 400 94.0 95.0 95.8 330 450 94.0 95.0 95.8 375 500 94.0 95.0 95.8
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
49
Cuadro N° 6.12. Eficiencia definida por Norma IEC 60034‐30 (2008)
Motores rápidos de 2 polos
KW HP IE1 IE2 IE3 2 pole 2 pole 2 pole
0.75 1 72.1 77.4 80.7 1.1 1.5 75.0 79.6 82.7 1.5 2 77.2 81.3 84.2 2.2 3 79.7 83.2 85.9 3 4.0 81.5 84.6 87.1 4 5.4 83.1 85.8 88.1
5.5 7.5 84.7 87.0 89.2 7.5 10 86.0 88.1 90.1 11 15 87.6 89.4 91.2 15 20 88.7 90.3 91.9
18.5 25 89.3 90.9 92.4 22 30 89.9 91.3 92.7 30 40 90.7 92.0 93.3 37 50 91.2 92.5 93.7 45 60 91.7 92.9 94.0 55 75 92.1 93.2 94.3 75 100 92.7 93.8 94.7 90 125 93.0 94.1 95.0 110 150 93.3 94.3 95.2 132 177.9 93.5 94.6 95.4 160 215.6 93.8 94.8 95.6 200 269.5 94.0 95.0 95.8 220 300 94.0 95.0 95.8 250 350 94.0 95.0 95.8 300 400 94.0 95.0 95.8 330 450 94.0 95.0 95.8 375 500 94.0 95.0 95.8
La Norma IEC designa a los motores que tienen una eficiencia igual o superior a la IE1 como motores de eficiencia estándar, la IE2 como motores de alta eficiencia y la IE3 como motores de eficiencia Premium. De manera análoga a los motores NEMA, son los motores IE3 de eficiencia Premium los que poseen los méritos para acceder a un incentivo de parte de los Programas Internacionales de Uso Eficiente de Energía. En base a esta definición de eficiencia de motores eléctricos, en Andalucía, se desarrolló un esquema de subsidios para la sustitución de motores existentes. Este subsidio marcaba diferencias entre empresas pequeñas, empresas medianas y grandes empresas. En efecto, en el caso de empresas pequeñas subsidia hasta el 80% del valor del motor, en mediana empresas hasta el 70% y en grandes empresas hasta el 60%.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
50
6.7. El Programa de uso de Motores Eficientes en México: Asesoría en el uso Eficiente de Motores Eléctricos.
El programa de uso de motores eficientes desarrollado en México enfoca su trabajo atendiendo en forma conjunta las diferentes fuentes de ineficiencia de todo el proceso en el que participa el o los motores eléctricos. Así por ejemplo si se trata de un motor eléctrico para comprimir aire, entonces se analizan y recomienda no sólo el uso de un motor eficiente, sino que su potencia sea la adecuada, de modo que se le utilice la mayor parte del tiempo en la zona en que el motor es eficiente. Agrega al concepto el evitar fugas de aire, las que establece que representan pérdidas de hasta un 50% en instalaciones descuidadas. Financia el proyecto de sustitución de los motores y del mejoramiento de las instalaciones el que le es pagado a CONAE (Comisión nacional para el Ahorro de Energía) mediante los ahorros logrados. El CONAE ha desarrollado normas de eficiencia energética para equipos y sistemas: estándares para equipos del hogar e inmuebles (electrodomésticos, calentadores de agua, acondicionadores de aire, etc.), normas de alumbrado público y lámparas eficientes, normas de eficiencia mínima de motores eléctricos monofásicos y trifásicos, normas de estándares de envolventes de edificios no residenciales.
El CONAE hoy ha ampliado su tarea a través del CONUEE (Comisión Nacional para el Uso Eficiente de la Energía). Establece dos líneas de acción:
a) Promoción de cambio tecnológico, lo que en el caso de motores eléctricos se
traduce en la sustitución de motores obsoletos e ineficientes, establecimiento de un marco regulatorio que impulse la adopción de medidas de eficiencia energética, la adopción de incentivos económicos fiscales que favorezcan la eficiencia energética (sustitución de tecnologías ineficientes, apoyos económicos a grupos marginados, penalización de tecnologías ineficientes, entre otros).
b) Promoción de cambio de comportamiento en los usuarios finales (difusión de mejores prácticas mediante campañas informativas, utilización de incentivos económicos y no económicos para fomentar hábitos tendientes al uso eficiente de la energía).
En el caso de motores eléctricos el CONAE ha desarrollado programas de incentivo económico para detonar el cambio tecnológico. Específicamente, en el caso de motores eléctricos, suministró incentivos económicos a los usuarios que manifestaban una clara intención de sustituir los motores ineficientes de su empresa. Relacionado con lo anterior, identificó con un “sello FIDE” los equipos eficientes. Entre el año 2010 y el año 2012 se espera reducir en 3,5 TWh el consumo de la electricidad en motores eléctricos en todo el país.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
51
7. ANÁLISIS DE ALTERNATIVAS DE INCENTIVO A COMPRA DE MOTORES EFICIENTES.
7.1. El Consumo de Energía Asociado a Motores Eléctricos en Chile. La causa principal por la cual es necesario implantar un subsidio al uso de motores eficientes en Chile, se relaciona con el elevado consumo de energía asociado a estos aparatos. Como se ha dicho (ver cuadro 6.4.), se estimó en el año 2007, que el consumo asociado a motores eléctricos en la industria y la minería era de 22.757 GWh/año (Fuente: Programa de Estudios e Investigaciones en Energía, Universidad de Chile, 2008). En ese año 2007, el consumo de electricidad industrial y minero fue de 35.951 GWh/año (Fuente: Balance de Energía de Chile, Año 2007, Comisión Nacional de Energía), es decir, más de un 63% de la energía eléctrica del sector fue consumida por motores eléctricos. Por tanto, el incentivo al uso de motores eléctricos eficientes en Chile debiese tener un impacto relevante en el consumo de energía eléctrica, siendo esta la primera causa por la cual se debe analizar una alternativa de incentivo al uso de motores eficientes, siendo el subsidio a su compra uno de los mecanismos importantes a llevar a cabo.
7.2. Incentivo a la Sustitución de Motores Ineficientes Actualmente en
Funcionamiento o Incentivo a la Compra de Motores Eficientes Nuevos. En el caso de motores en operación, existe consenso que, aun cuando el motor sea antiguo e ineficiente, el incentivo al recambio debe ser sustantivamente más agresivo, particularmente si se desea que el programa tenga impacto masivo. Este incentivo, de carácter económico, no sólo debe cubrir el costo adicional de remover el motor antiguo, sino que además debe incentivarlo a reemplazar un equipo que está en funcionamiento. Por el contrario un incentivo para que un usuario, en el momento que decida construir una instalación, compre un motor eficiente en vez de uno estándar requiere como incentivo sólo el diferencial entre los precios de ambos motores, es decir, montos de los incentivos sustantivamente inferiores. El cuadro siguiente muestra los incentivos comparados para el cambio de un motor en funcionamiento y para el recambio de un motor fallado en Estados Unidos. Este programa apunta a sacar de funcionamiento los motores ineficientes. Tiene por tanto un impacto en el consumo energético sustantivamente mayor. De hecho este programa concluye con una disminución del consumo de la energía en la planta y en el país.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
52
Cuadro Nº 7.1. Reembolso por la compra de un motor eficiente para sustituir un motor en
funcionamiento o un motor fallado
Sustitución de motor funcionando
Sustitución de motor fallado
Potencia [HP]
Sistema de ventilación Sistema de ventilación ODP (*1) TEFC (*2) ODP (*1) TEFC (*2)
5 US$ 185 US$ 212 US$ 45 US$ 61 20 US$ 442 US$ 533 US$ 128 US$ 168 40 US$ 776 US$ 1005 US$ 189 US$ 306 (*1) Motores abiertos a prueba de goteo. (*2) Totalmente cerrados enfriados por ventilador. Fuente: Edward Covern, Conserving with Premium Efficiency Motors, Proc. Of the World Energy Engineering Conference, 7‐9 Diciembre, 1994.
Como se deduce de lo anterior, un incentivo a la sustitución de motores ineficientes actualmente en funcionamiento, tendría un costo muy superior al de un motor nuevo. Es efectivo que la diferencia de la magnitud del ahorro será diferente. Al sustituir un motor viejo e ineficiente por uno nuevo eficiente, la energía ahorrada será mayor que la diferencia de energía entre dos motores nuevos, uno más eficiente que el otro. Sin embargo, cabe esperar que la compra de motores eficientes subsidiada ocasione un efecto demostrativo importante el que promueva en las industrias la sustitución de motores obsoletos por motores nuevos eficientes.
7.3. Monto de los Incentivos versus Tamaño Motor. El monto de los incentivos, más que con el precio del motor, debería tener relación con la magnitud de los ahorros de energía logrados con cada motor. El cuadro siguiente muestra, para motores de diferentes potencias la eficiencia de motores nuevos tipos IE1 (baja eficiencia según norma IEC 60034‐30, del año 2008) e IE3 (Eficiencia Premium según la misma norma). El mismo cuadro muestra el ahorro de energía anual en kWh/año sobre la base que el motor funciona las 8760 horas del año.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
53
Cuadro Nº 7.2. Eficiencia de Distintos Motores
Potencia [HP]
Motor IE1 Eficiencia [%]
Motor IE3 Eficiencia [%]
Diferencia de consumo [1] [kWh/año]
Diferencia de consumo [2] [US$/año/HP]
1,0 72,1 82,5 1142,6 80,0 5,4 88,6 83,1 2636,1 34,2 10,0 90,4 86,0 3698,5 25,9 30,0 93,0 89,9 7269,1 17,0 50,0 93,9 91,2 10301,9 14,4 75,0 94,6 92,1 14063,5 13,1 100,0 95,0 92,7 17067,4 11,9 150,0 95,4 93,3 23127,2 10,8 300,0 96,0 94,0 42450,5 10,1
[1] Sobre la base de consumo a potencia nominal y 8760 horas/año. [2] Sobre la base de un costo de la energía igual a 0,07 US$/kWh. [3] Si bien la tabla expresa la potencia del motor en HP la Norma IEC expresa la potencia nominal de los motores en kW. Esto implica que un motor de 5,4 HP es en realidad un motor de 4,00 kW.
El cuadro anterior muestra que la magnitud de los ahorros logrados al sustituir un motor de mayor tamaño, al usar motores IE3 (tipo Premium) en vez de los motores IE1 es sustantivamente diferente en kWh/año ahorrados. Así, desde el punto de vista de la magnitud de los ahorros se debiese focalizar el programa de eficiencia energética en los motores de gran tamaño. Pero, si se calcula el cuociente entre el ahorro anual de energía en dólares y la potencia del motor que produjo el ahorro, se observa que resulta más lógico incentivar la eficiencia energética en los motores de menor tamaño. Dicho de otra manera, si se incentiva la adquisición de 100 motores de 1 HP se logra un ahorro de 114.260 kWh/año, pero, si se incentiva la adquisición de un solo motor equivalente de 100 HP se logra un ahorro de 17.067 kWh/año. Los países han optado por incentivar ambos sectores, el de los motores pequeños y el de los motores grandes. Se observa, eso sí, que el reembolso, expresado en dólares por HP es inferior en los motores grandes con respecto a los motores pequeños, como consecuencia de lo que se ha explicado anteriormente: el ahorro logrado al instalar 100 motores eficientes de 1 HP es superior al ahorro logrado al instalar un solo motor eficiente de 100 HP. En palabras simples: los motores de gran tamaño se construyen en forma bastante eficiente, de modo que han llegado a los límites máximos de eficiencia.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
54
Cuadro Nº 7.3.
Reembolso para Diferentes Potencias de Motores
HP Eficiencia [%]
Reembolso [US$]
Reembolso * [US$/HP]
1,0 82,5 50 50,0 5,4 88,6 60 12,0 10,0 90,4 100 10,0 30,0 93,0 180 6,0 100,0 95,0 550 5,5
* El reembolso (en US$/HP) es independiente del número de polos y también si el motor es abierto o cerrado.
Fuente: Efficiency Vermont, Rebate application 2010. No obstante lo anterior, se observa que existe una tendencia, en algunos países o estados, a simplificar la fórmula de incentivo, aplicando un reembolso fijo en US$/HP para todo motor entre 1 y 100 HP. Las cifras usuales que se emplean de reembolso por la compra de un motor eficiente son de 5 US$/HP por un motor IE3 (tipo Premium) y de 7 US$/HP por un motor que supera la eficiencia IE3.
7.4. Focalización de un Subsidio a la Compra de Motores de Alta Eficiencia. Al implantar un incentivo a la compra de un motor este debería estar solamente asociado a la compra de un motor eficiente clasificado con la designación IE3 según las Normas Internacionales IEC 60034‐30 (2008) e IEC 30034‐2‐1 (que define la forma de medir eficiencia). También deben aceptarse los motores etiquetados como NEMA Premium de 50 Hz.
7.5. Incentivo a la Compra de Motores Eficientes Nuevos de Parte de la Gran Industria y Minería. El incentivo al uso de motores eficientes en la Gran Industria y Minería se justificaría esencialmente debido a que este sector hace un uso extraordinariamente intensivo de la energía eléctrica. En este sentido, incluso se podría considerar llevar a cabo un programa de incentivo a la sustitución de motores antiguos usados en la minería como el descrito en el párrafo 7.2., el que fue descartado por la elevada cantidad de los recursos requeridos. En una frase la sustitución de los motores anticuados debe aplicarse a todos los motores instalados en la minería antes del año 1980, es decir, aquellos que llevan más de 30 años en funcionamiento. Se trata de una tarea de grandes proporciones que, si bien está asociada a grandes cantidades de energía, requiere de un programa
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
55
que cuente con grandes recursos, los que debiesen recuperarse con los cuantiosos ahorros de energía que ello conlleva. En el caso de la gran industria y gran minería se piensa que un incentivo pecuniario no es lo más apropiado, porque existen otros obstáculos más relevantes que deben ser levantados para que el usuario sustituya un motor existente. Así por ejemplo, a la gran industria y minería le puede interesar: a) Formar parte de una planificación que tenga una difusión adecuada. La
industria y la minería por ser grandes consumidores de energía les interesa mostrar que están realizando acciones para reducir su impacto. Si esta difusión es realizada por instituciones independientes y responsables les es todavía más importante.
b) Formar parte de un programa que aúne los esfuerzos realizados por la gran industria y la minería. El mostrar que el uso de motores eficientes es un asunto que compromete los esfuerzos de varias empresas nacionales es un relevante para el sector.
Por tanto un incentivo orientado a la planificación del recambio de motores, a su difusión y al compromiso con él de la gran industria y minería es una opción válida para incentivar la compra y el recambio de motores eficientes en el sector.
7.6. Incentivo a la Pequeña y Mediana Industria: Incentivo Pecuniario a la Compra
de Motores Eficientes. En el caso de la pequeña y mediana industria el incentivo pecuniario es esencial. Para que este incentivo funcione se debe mejorar el procedimiento existente tomando en cuenta los aspectos siguientes: a) Considerar como motores eficientes aquellos que muestran en su placa
eficiencias iguales o superiores a las indicadas por las norma IEC 60034‐2‐1 (de medición de eficiencia) y/o la Norma IEC 60034‐30 (2008) (que define el etiquetado EFF1, EFF2 y EFF3 siendo el EFF3 el motor más eficiente).
b) Considerar como motores eficientes aquellos motores que tengan una eficiencia igual o superior a la eficiencia definida como EFF2 por la Norma IEC 60034‐30 (2008).
c) Limitar la restricción de potencia a la que es aplicable el subsidio a los motores entre 1 HP y 50 HP, sean estos de 2, 4 o 6 polos (3000 rpm, 1500 rpm, 1000 rpm de velocidad sincrónica). La razón por la cual se sugiere limitar la potencia en 60 HP no sólo se relaciona con el hecho que sobre esa potencia la diferencia de eficiencia entre un motor EFF2 y EFF1 es
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
56
apenas del orden de un 1% sino que, además, debido a que, sobre 60 HP, el usuario toma conciencia del consumo de energía y de la calidad del motor al comprar un motor de dimensiones tan elevadas.
d) Lo anterior implica que, si no se levanta la restricción que los motores sean de una potencia inferior a 7,5 kW el alcance energético del ahorro será muy poco significativo a nivel del consumo nacional de energía.
El incentivo anterior debiese aplicar a proyectos nuevos, sean estas modernizaciones o ampliaciones de plantas ya existentes y, también, a la sustitución de motores existentes. Por esta razón, en estos casos, resulta lógico promover un incentivo económico a la compra de motores eficientes. Este incentivo pecuniario podría estar asociado a la compra de un conjunto de motores vinculados con los planos de detalle del proyecto en que aparezcan las instalaciones eléctricas de los motores. Adicionalmente, lo que parece factible y con buenas expectativas de éxito es la incorporación de motores nuevos eficientes en aquellos equipos que encarga construir o adquirir la pequeña y mediana industria y minería en el país. Fundamentalmente estos equipos son: a) Bombas de fluidos (consumo anual actual de 1.652 GWh/año, según
cuadro 6.3).
b) Ventiladores (consumo anual actual de 937 GWh/año, según Cuadro 6.3).
c) Compresores (consumo anual actual de (1.078 GWh/año, según Cuadro 6.3).
d) Correas transportadoras (Potencia actual instalada 55.469 kW, según Minería Chilena), con un consumo anual del orden de 243 GWh/año.
e) Equipos diversos industriales (3.167 GWh/año).
Muchos de estos equipos son fabricados por las empresas integradoras de Chile, ya, sea con diseños nacionales o con diseños extranjeros. Por esta razón es que, en esta propuesta, se plantea la incorporación de las empresas integradoras nacionales al Programa de Subsidio de Motores Eficientes. Entre otros objetivos, se trata de lograr que en el futuro se incorporen motores eficientes a los nuevos proyectos o reemplazo de equipos de bombeo, ventilación, compresores, correas de transporte y otros. De esta forma, se espera que con este programa se reduzca el crecimiento del consumo energético de las empresas mineras e industriales que utilizan equipos integrados en Chile, tales como los mencionados. Se trata de consumos relevantes: sólo la minería podría incrementar anualmente del orden de un 3% el consumo señalado en las letras a, b, c, d de este párrafo, es decir, 139 GWh/año.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
57
7.7. Incentivo a la Compra de Motores Eficientes: Impacto en el Consumo de
Energía según Sector. El impacto de un programa de uso eficiente de energía, asociado al uso de motores eficientes está relacionado con el sector al que se aplica. En efecto, según el sector industrial al que se aplica el programa tendrá un impacto más relevante si las horas de uso y el grado de carga del motor reemplazado son elevados. En Chile hay escasos trabajos relacionados con estos aspectos, debido a que ello implica un trabajo de terreno muy intenso y, además, disponer de la instrumentación requerida para medir el grado de carga de los motores. En Europa, reconociendo la importancia del tema se realizó el proyecto “Improving the penetration of energy efficieny motors and drives”, llamado SAVE II Programm 2000 según el cual se realizó un censo de motores midiendo el grado de carga y características de cada motor. Así es como la figura siguiente muestra el caso del sector industrial, en el cual se destaca lo que era de esperar, es decir, que los motores de mayor potencia, sobre 70 kW tienen horas de operación elevadas, por sobre las 4000 horas por año. Por otra parte, se muestra también que el mayor consumo de motores corresponde a motores entre 30 y 70 kW y entre 130 y 500 kW, es decir, el mayor consumo está asociado a motores de potencias relativamente elevadas.
Figura 7.1. Consumo y Horas de Uso según Rango de Potencia de Motores Utilizados en el Sector Industrial Europeo
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
58
Por otra parte en el sector alimentos (incluye tabaco) se cuantificó, como también era previsible un gran número de motores entre 0 y 4 kW. El número de horas promedio de operación de estos motores fluctúa entre 4320 horas por año (para motores entre 0 y 0,75 kW de potencia) y 4644 horas por año para motores entre 0,75 y 4 kW. Lo anterior implica que en este tipo de aplicaciones es usual que los motores trabajen en el entorno de las 4000 horas por año.
Cuadro Nº 7.4. Horas de Utilización y factor de Carga de Motores de Industria Alimenticia Europea
Horas
promedio Operación (Av.Hours)
Carga Promedio (Av. LF)
Servicio Promedio (Av. Duty)
Stock Motores
(Nº Motors)
Eficiencia Promedio (Av. Eff)
Potencia Promedio (Av. Power)
0,0.75 4.320 0,39 1.704 2.851.101 0,67 0,3 0.75;4 4.644 0,46 2.136 2.815.377 0,79 1,5 4;10 3.287 0,52 1.714 815.913 0,87 5,3 10;30 5.404 0,58 3.149 129.292 0,91 13,8 30;70 7.742 0,65 4.994 95.865 0,92 46,3 70;130 5.137 0,70 3.584 12.028 0,92 75,0 130;500 4.640 0,87 4.024 19.603 0,93 166,0
8. ANÁLISIS DE VENTAJAS Y DESVENTAJAS DE DIFERENTES ALTERNATIVAS DE APLICACIÓN DEL SUBSIDIOS A LA INTEGRACIÓN DE MOTORES.
8.1. Ventajas y Desventajas de Incluir a Integradores de Motores.
Ventajas. - Amplía el campo de aplicación del subsidio a un sector importante de la
demanda de motores, hoy excluida. - Evita discriminación entre usuarios que compran sólo motores y los que
compran motores asociados a un equipo. - Para el fabricante le agrega valor a su producto sin mayor costo. - La gran mayoría de los integradores son PYMES. Desventajas. - Al incluir a los integradores se corre el riesgo de que aquellos que
exporten maquinaria, puedan percibir el beneficio por equipos
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
59
exportados, dependiendo de la forma de otorgar el subsidio. Esto presenta 2 problemas: tiene un costo para el país, sin un beneficio interno, además contraria normas de comercio internacional del subsidiar exportaciones.
- Esta desventaja se puede evitar mediante un adecuado procedimiento de
control. 8.2. Alternativas Analizadas de Incentivo a la Integración de Motores.
8.2.1. Asociación con Integradores. Consistiría en una asociación del PPEE con los integradores de maquinarias, similar al que existe actualmente con los distribuidores de motores. Estos comercializarían máquinas con motores eficientes con un subsidio otorgado por el PPEE que haría su precio final para el comprador final similar a una máquina con motor normal. Ventajas. - Para el PPEE. La operación sería muy similar a la del subsidio otorgado a
la venta de motores a través de distribuidores con convenio, para lo cual ya existe experiencia, y tiene una operación simple.
- Para el usuario final. Este recibe el subsidio en el momento de la compra desembolsando el precio rebajado. No requiere ningún trámite adicional a una compra normal.
- Para el Integrador. Simple de aplicar. Desventajas. - Para el PPEE. La cantidad de entregadores es varias veces mayor a la de
los distribuidores, lo que haría más compleja la administración del sistema.
- Requeriría un control especial con el caso de fabricantes de maquinarias que vendan el mercado nacional y también exporten, para no subsidiar exportaciones.
- Para el Usuario. No tiene. - Para el Integrador. Podría tener un mayor costo financiero, si tuviese
stock de máquinas con motores corrientes y con motores eficientes, y además por la posible demora en la devolución del subsidio.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
60
8.2.2. Postulación de Integradores y Asociación con Seleccionados. Las empresas integradoras postularían a una licitación llamada por el PPEE. Las empresas que ofrezcan mejores condiciones operarían el subsidio. Estas mejores condiciones podrían ser un menor monto de subsidio o bien venta exclusiva de equipos con motor eficiente. La venta exclusiva implicaría que el integrador vendería sólo equipos con motor eficiente durante la duración del convenio. Esto podría abarcar a todos los equipos de la empresa o una parte de ellos sujeto al convenio. Las empresas seleccionadas suscribirían un contrato similar a la Asociación con Proveedores, operando de la misma manera señalada en el punto anterior. Ventajas. - Para el PPEE la operación sería muy similar a la del subsidio otorgado a la
venta de motores a través de distribuidores con convenio, para lo cual ya existe experiencia, y tiene una operación simple.
- Permitiría reducir la cantidad de convenios, sólo a las empresas ganadoras.
- Si los postulantes ofrecen rebajar el subsidio, el PPEE podría otorgar un mayor número de estos.
- Para el usuario final. Este recibe el subsidio en el momento de la compra, desembolsando el precio ya rebajado. No requiere ningún trámite adicional a una compra normal.
Desventajas. - No cubriría el total de integradores sino sólo los ganadores de la licitación
lo que podría limitar la cobertura del subsidio. - Requiere un proceso adicional de llamado a licitación y selección de
postulantes. 8.2.3. Reembolso a la Compra. El PPEE reembolsa el valor del incentivo al usuario final que compró una máquina con motor eficiente, para lo cual este debe presentar la documentación al PPEE. El reembolso podría ser en efectivo a como una rebaja de impuestos. Ventajas. - Para el Usuario Final el subsidio va directamente al usuario final. - Para el PPEE no existe el problema de exportaciones.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
61
Desventajas. - Para el usuario final. Sería mucho más engorroso ya que debería tramitar
su subsidio ante el PPEE. El comprador debe desembolsar el precio total del equipo y posteriormente recibir la devolución, lo que le genera un problema de caja y desalentaría la compra de motores eficientes.
- Para el PPEE. Sería mucho más difícil de administrar al tener que aprobar
cada operación de cada comprador. 8.2.4. Compra de la Maquinaria por el PPEE. El PPEE compraría un stock de maquinaria a precio rebajado y lo vendería a usuarios finales. Debiera ser sólo para equipos de mayor rotación de ventas. Esta alternativa en este caso no presenta ventaja siendo sus desventajas principales las siguientes: • PPEE tendría que crear una unidad de venta de maquinaria, lo que esta
absolutamente fuera de su rubro. • Implicaría un financiamiento inicial notablemente mayor dado que el motor
representa un bajo porcentaje del valor de la maquinaria (13%). • Una fracción importante de la maquinaria fabricada en el país es hecha
contra pedido bajo las especificaciones del usuario. (correas transportadoras, ventiladores, etc.)
• La compra de cada máquina específica depende de proyectos de inversión
por lo que su demanda es ocasional. Poco predecible. Ambas razones no aconsejan tener stock de maquinarias.
8.3. Diseño de Incentivo de Compra de Maquinaria.
De acuerdo a lo anterior la mejor alternativa sería la del Convenio del PPEE con el Integrador, ya sea con todos los interesados o con un grupo seleccionado mediante licitación.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
62
De acuerdo a lo señalado en los puntos anteriores se propone que el incentivo opere sólo para motores de alta eficiencia y de un rango mayor de potencias. A continuación se resume la forma de operar del programa. 8.3.1. Objetivo. Incentivar la incorporación de motores de alta eficiencia en maquinaria fabricada en el país, equiparando el beneficio a la venta de motores eficientes. Esto a su vez tiene por objetivo disminuir el consumo de energía en el sector productivo, contribuyendo al desarrollo sustentable y a la reducción de emisiones de gases efecto inmediato. 8.3.2. Alcance. - Se incentivará la venta de maquinaria y equipos fabricados en el país que
incluyan motores Clase A según la norma chilena, o bien Clases EEF1, IE3 y NEMA PREMIUM para motores mayores de 10 HP.
- Motores de 1 a 50 HP de 2, 4 y 6 polos 50 Hz, Voltaje < 1.000 V. - Beneficiarios son los compradores de equipos con motores con las
características señaladas, que sean usuarios finales de los equipos. 8.3.3. Monto del Incentivo. - El PPEE definirá un monto máximo de incentivo en función HP del motor,
similar al establecido en la resolución 1009 del año 2009. - Si una máquina incluye más de 1 motor sujeto a incentivo el incentivo
total equivaldría a la suma de los incentivos de los correspondientes a los motores incorporados.
- El monto de incentivo a pagar por cada motor será el menor valor entre el valor máximo establecido y el diferencial de precios de motores eficientes y normales de esa marca (igual que lo establecido en la Resolución 1009).
8.3.4. Forma de Operar. - El PPEE realizaría una invitación pública a los fabricantes de equipos
instalados en Chile en lo cuales se integran motores del tipo indicado. - Los fabricantes interesados o seleccionados suscribirían un convenio con
el PPEE. Dicho convenio establecerá los derechos y obligaciones de ambas partes.
- Los usuarios finales recibirían el incentivo al momento de la compra, como un descuento en el precio del equipo. El PPEE reembolsaría al fabricante integrador en forma periódica los incentivos otorgados previa información del fabricante, utilizando el mismo procedimiento
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
63
establecido. Incluso se podría otorgar anticipo a éstos tal como se hizo en el programa del 2009.
- Los motores que han sido objeto del subsidio deben ser etiquetados con el rótulo no exportable, ya que el propósito del subsidio es el de reducir el consumo de electricidad en el país que otorga el subsidio.
8.3.5. Actores y Roles.
Rol Responsable Responsabilidades Administrador del Subsidio
PPEE - Definición Objetivos - Invitación o Publicación - Administración Fondos
Proveedor de Fondos para Incentivos
Ministerio Hacienda - Asigna recursos - Controla su aplicación
global
Proveedor Maquinaria con Motor Eficiente
Fabricante Maquinaria con Motor con convenio con PPEE
- Integrar maquinarias con motor eficiente
- Comercializarlas - Otorgar Incentivos
Comprador Máquinas
Productor de Bienes o Servicios (Usuario Final)
- Comprar maquinaria c/motor eficiente
- Instalar maquinaria - Operar maquinaria
Control PPEE quien podrá delegar en empresa externa
- Controlar el buen uso del incentivo
- Control aleatorio de la instalación y uso del motor
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
64
9. RESUMEN Y CONCLUSIONES.
• El Mercado de Maquinaria que integra motores eléctricos trifásicos se compone de
varios actores, que gráficamente se pueden modelar según se muestra en el siguiente esquema:
Fabricantes de Motores
Filiales de Fabricantes:Siemens, WEG, ABB,Baldor, Shangai.
Distribuidores:Lureye, Imatesa,
Hochschild.
Fabricantes y Proveedores de Maquinarias con Motores
Eléctricos
Integradores Maquinaria: Vogt, KSB, Vulco, Revesol, Ecotécnica, FAM, Tenglo,
MG&T.
Grandes Clientes:Minería, Celulosa,
Cemento,Petroquímicas, etc.
Medianos y Pequeños Clientes:Agrícola,Construcción, Alimentos,
Industria General.
Ferreterías y Distribuidores de
Equipos.
Usuarios Finales
Intermediarios
Importadores
Proveedores Extranjeros
Figura Nº 9.1.: Estructura del Mercado de Motores Eléctricos que Integran Maquinaria
• En general en el mercado industrial y de grandes clientes en Chile, los Precios de lista (publicados) de los proveedores no reflejan los acuerdos finales de compra, ya que los comprados acceden a descuentos por diversos factores (tamaño del cliente, potencialidad de compra futura, forma de pago, mix de productos comprados, etc.).
• Los principales importadores en Chile de motores son: Siemens, ABB, WEG, Baldor y
Shangai Motors. Las ventas las realizan en forma directa a Grandes Clientes y Proyectos, tipo empresas Mineras, Celulosas, Papeles y Petroquímicas, y en forma indirecta a través de distribuidores, los cuales también cuentan con subdistribuidores. Los principales distribuidores y el origen de los motores comercializados en Chile se muestra a continuación:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
65
Importador Principales Distribuidores Origen Motores
Siemens Lureye Alemania, Italia WEG Tecna Maq
Rein Chile Serplot
Brasil
ABB Imatesa Electrocom Electromática
República Checa
Baldor Rein Chile Eecol Tecfluid
Estados Unidos, Canadá
Shangai Motors
AsiaAmerica Motors
China
• El rango de motores importados en Chile es amplio, entre 1 y 1.000 HP. Sin
embargo, las importaciones de los últimos años se distribuyen en el rango de 1 a 10 HP (67,3%), 10 a 50 HP (24,0%) y 50 a 100 HP (8,7%).
• Cabe señalar que según las estadísticas de importaciones, el principal país de origen
de unidades de motores en China. Desde el año 2005 muestra una presencia superior al 20%, el que ha ido en aumento, alcanzando el año 2008 un 28%. En el año de crisis 2009, esta participación llegó a un 39,6%, lo puntualmente podría deberse a que, dada las condiciones económicas, los compradores optaron más por condiciones de precio que son la principal característica de los motores de ese origen. El uso eficiente de la energía en los motores de este origen, no ha sido un factor relevante hasta el momento, sin embargo durante las entrevistas a los importadores se menciona que existe la posibilidad de un desarrollo de este aspecto.
• La maquinaria integrada en Chile corresponde principalmente a elementos
Transportadores (correas y cintas), Bombas, Ventiladores, Elevadores y ascensores, Mezcladores. En el siguiente cuadro se caracterizan las maquinarias fabricadas y sus motores.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
66
Cuadro Nº 9.1. Características de los Motores Utilizados en la Integración de Máquinas
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio de la máquina
Vida útil años
Bombas 0,5 a 1.500 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5 a 10
Correas transportadoras (transportadoras, alimentadora de cinta y cargadores de barcos).
28 a 193 4 A y B NEMA 0,6 a 5 10 a 15
Ventiladores 1 a 350 2, 4 y 6 C IEC 30 a 40 s/inf
Equipo de movimiento de materiales (transportadora, rosco elevador, líneas de procesos, dispensador).
0,25 a 8 4 C IEC 3 a 15 2 a 10
Motorreductores 1/4 a 20 4 C NEMA 30 a 50 2
Equipos de refrigeración y climatización. s/inf s/inf s/inf s/inf 20 20
Maquinaria maderera (cilindradora, astilladora, aserradora).
1,5 a 150 2 y 4 B ‐ C NCh 3086 7 a 16 10 a 15
Puentes grúa 2,1 8 s/inf s/inf 5 5
Sistemas de generación de oxígeno (bombas). 4 a 6,7 4 C IEC 2 2
Filtros rotatorios (bombas). 6,7 a 16 s/inf s/inf s/inf 2 3
Maquinaria alimenticia (moldeadora, envasadora).
2 a 15 4 C IEC 1 a 2 3 a 10
Manipuladora de corazas 25 4 B NEMA 0,6 10 a 15
Compresores 15 s/inf s/inf s/inf s/inf 20
Molino de granos 3 s/inf s/inf s/inf 30 5
Maquinaria
Características del motor
• Los principales sectores que demandan maquinaria fabricada en el país con motor
eléctrico trifásico, son la minería, la agroindustria, la industria en general y en menor medida la agricultura y la construcción.
• En relación a la incidencia del motor en el costo del equipo, se detectó que en la
mayoría de los casos es pequeña en relación al valor del equipo total. En promedio alcanza a un 13%. Los equipos en que el motor es más incidente corresponden a bombas y motoreductores. Los menores porcentajes corresponden a equipos más complejos.
• Tanto para los usuarios finales como para los integradores, durante el desarrollo de
este estudio se detectó que el tema de la eficiencia energética no está aún internalizado, al menos a nivel de los motores eléctricos. El interés manifestado en este estudio fue bastante bajo, en relación a la experiencia del consultor en estudios similares. En particular, la realización de las entrevistas y encuestas requirió de un esfuerzo importante en motivar sus respuestas, la gran mayoría de los contactados optó por no participar o manifestar su desinterés.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
67
• Dentro de los usuarios finales que efectivamente contestaron a nuestras entrevistas
y encuestas, se obtuvo que la principal variable para decidir la compra de sus equipos es el precio (92% de los entrevistados). Incluso en las respuestas a consultas específicas respecto a este tema es posible obtener de este grupo de empresas que existe interés por la eficiencia energética, pero que lo que finalmente prima es el precio de compra. Cabe señalar en la muestra de entrevistados no se detectaron diferencias relevantes por rubro, en general las respuestas fueron muy congruentes en este aspecto.
• En términos de ahorro en electricidad, los montos equivalentes anuales de
incorporar un motor eficiente, son menores en relación a la inversión, lo que también debe contemplarse como parte de la definición de compra de los usuarios, ya que por este aspecto no se ven motivados a priorizar la eficiencia en sus decisiones de compra de motores.
• En relación a la situación a nivel mundial, las estadísticas indican que los motores
eléctricos tienen una alta incidencia en el consumo eléctrico. A nivel europeo se estima que ésta alcanza a un 40%. Por lo indicado, existe un creciente interés en lograr que el uso de la energía sea eficiente.
• Coincidentemente a lo detectado en el mercado nacional, los sectores que mayor
cantidad de energía eléctrica consumen son la industria no metálica, la fabricación de papel, la industria química y el sector terciario. En todos ellos, la incidencia de los motores eléctricos es muy alta.
• En Estados Unidos, Europa y México existen programas a nivel gubernamental de
fomento del Uso Eficiente de la Energía. En todos estos casos se han ido aplicando medidas que buscan incentivar el recambio de motores antiguos por motores más eficientes.
• A nivel de los fabricantes de motores, las eficiencias han ido aumentando en forma
creciente. En relación al tamaño de los motores, los niveles de eficiencia no son equivalentes. En general, en los motores de mayor tamaño se ha logrado mejores eficiencias.
• De acuerdo a la experiencia internacional, y al estudio del mercado chileno, nuestra
opinión es que al subsidio existente debe ser incorporado el sector de integradores de motores a maquinaria.
• Dado que el PPEE tiene recursos limitados para este programa, conviene enfocar el
incentivo en la compra de motores eficientes para nuevas aplicaciones, y no en reemplazo de motores que están operativos, ya que con los mismos recursos se
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
68
puede lograr cambiar 5 ó 6 veces más motores, con un ahorro de energía proporcional.
• En este estudio se plantean alternativas de mecanismos de subsidio a implementar
en la compra de motores eléctricos, analizando las ventajas y desventaja de cada una. Se analiza también la alternativa de compra de maquinaria en forma directa por el PPEE, la cual, en nuestro análisis no presenta ventaja alguna. Las alternativas planteadas son: ‐ Asociación con Integradores, ‐ Postulación de Proyectos, ‐ Reembolso a la Compra
• La primera opción operaría igual que el incentivo del programa de 2009 (Resolución 1009) salvo que el incentivo lo entregaría el integrador al comprador de maquinaria con motor eficiente. Su gran ventaja es la simplicidad y experiencia adquirida.
• La segunda es una variación del anterior en cuanto a la selección de los integradores
por concurso. Su ventaja es reducir el número de convenios y seleccionar a los participantes.
• La opción de subsidio al comprador es sustancialmente más compleja de administrar
y probablemente tenga menor interés en los usuarios.
• La mejor alternativa sería la del convenio con los integradores que se interesen o bien elegidos por licitación.
• Se propone que el incentivo se limite sólo a motores de alta eficiencia o Premium:
Clases A (Norma Chilena), IE3 y Nema Premium, y no limitarlo sólo hasta 10 HP, sino subir el límite hasta 50 HP.
• La forma de operación sería muy similar a la implementada en el Programa del 2009.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
69
ANEXO Nº 1 DESCRIPCIÓN DE METODOLOGÍA APLICADA PARA OBTENER INFORMACIÓN
DE IMPORTADORES, INTEGRADORES Y USUARIOS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
70
Anexo N° 1: Descripción de Metodología Aplicada en este Estudio.
Para la obtención de la información se ha utilizado la metodología de encuestas y entrevistas a los principales actores del mercado. Para una mejor comprensión, formalización y solicitud de apoyo en el proceso de entrega de información por parte de los entrevistados, la presentación de este estudio se acompañó con una “Carta Tipo Oficial”, esta carta y el e‐mail enviado se adjuntan al final de este anexo. Así también, además del proceso de investigación de mercado, se han revisado las principales fuentes de información disponibles tanto en Internet como en la experiencia de los consultores, en Chile y en el extranjero. A1.1. Identificación de Grupos Objetivos.
Para este mercado se han identificado los siguientes tres grupos objetivos a investigar:
a) Importadoras y Distribuidoras de motores eléctricos en Chile (Oferta de Motores). b) Empresas Integradoras, es decir las empresas que se dedican a fabricar o armar
maquinaria en Chile que puede incorporar un motor eléctrico, y luego ser vendida al usuario final (Oferta de equipos con motor).
c) Usuarios Finales, principalmente pertenecientes a los rubros Minería, Agroindustria, Construcción e Industria en general, que son los que compran y utilizan en sus procesos maquinarias con motores eléctricos ya integrados, o que compran directamente motores para sus mantenciones o recambios (Demanda).
En cada uno de estos grupos se ha aplicado la metodología de entrevistas y aplicación de cuestionarios, todos los cuales fueron revisados y aprobados por los interlocutores del PPEE. A continuación se presenta en mayor detalle la metodología aplicada en cada uno de los grupos indicados.
A1.2. Entrevistas a Importadores y Distribuidores.
En este segmento se aplicaron entrevistas personales de nuestros ingenieros consultores, en base a cuestionarios tipo.
En base al registro de importaciones del período Enero 2008 a Junio 2009 y al informe “Diseño de un Subsidio para cambiar Motores Estándar eficientes de Potencias entre 5 HP y 50 HP” (Fundación Chile, 2008), se confirmó que los 3 principales importadores de motores que acumulan más del 50% de las importaciones son las empresas:
- ABB,
- Siemmens
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
71
- WEG.
Adicionalmente se contactaron en esta categoría a las empresas distribuidoras: Lureye, Ducasse Comercial, Hochschild e IMATESA. En cada uno de estos casos se realizó inicialmente el contacto con el Gerente General de la empresa, vía telefónica o por email. En la mayoría de los casos este ejecutivo designó a un representante que fue el que finalmente concedió la entrevista personal. Cabe señalar que todos ellos, sin excepción, se mostraron bastante interesados en compartir su opinión y disponer de tiempo suficiente para atender a nuestros ingenieros. En total se realizaron 4 entrevistas a los principales importadores y distribuidores de motores eléctricos en Chile: ABB, Siemens, WEG y Lureye.
A1.3. Empresas Integradoras de Motores Eléctricos a Maquinarias Industriales.
Para la identificación de los fabricantes nacionales se utilizó como base inicial el directorio ENIA (Encuesta Nacional Industrial Anual del INE) del año 2007, el cual contiene la lista de industrias por rubro (CIUU), incluyendo sus datos básicos de identificación, tales como: razón social, dirección, región y el rango de personas que trabajan en ella. Para determinar el universo de empresas integradoras (o fabricantes de maquinarias), se seleccionó los principales rubros que corresponden a fabricación de máquinas y equipos que podrían incorporar motores, los que se indican a continuación:
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
72
C.I.U.U. Descripción 2813 Fab. Generadores de vapor, excepto calderas de agua caliente
para calefacción y sus reparaciones. 2912 Fab. Bombas, Compresores, Grifos y Válvulas 2914 Fab. Hornos, Hogares y Quemadores. 2915 Fab. Equipo de Elevación y manipulación. 2919 Fab. Otros Tipos de Maquinaria de Uso General. 2921 Fab. Maquinaria Agropecuaria y Forestal 2922 Fab. Máquinas Herramienta. 2923 Fab. Maquinaria Metalúrgica. 2924 Fab. Maquinaria para la Explotación de Minas y Canteras. 2925 Fab. Maquinaria para la Elaboración de Alimentos, Bebidas. 2926 Fab. Maquinaria para la Elaboración de Productos Textiles. 2929 Fab. Otros Tipos de Maquinaria de Uso Especial.
En total resultó un listado inicial de 270 empresas incluidas en este registro. De estas 270 empresas inicialmente revisadas se descartaron aquellas que:
• Fabrican equipos que no incluyen motores, (fittings, matricería, maquinaria no eléctrica.
• Fabrican equipos domésticos, ya que sólo utilizan motores monofásicos.
• Las empresas que al consultarlas indicaron que sólo prestan servicios y por lo tanto que no fabrican maquinaria.
Adicionalmente, se detectó que las empresas que fabrican calderas no compran el motor para integrarlo al sistema, sino que compran la bomba y el ventilador ya armados. Además, se identificaron y agregaron a este listado inicial, otras empresas fabricantes de maquinaria no mencionados en la base del ENIA, utilizando para ello la información disponible en las páginas amarillas y web, y también los contactos obtenidos en las entrevistas realizadas a empresas importadoras y a empresas usuarias de maquinaria integrada por motores eléctricos trifásicos. En total se envió la encuesta a 101 empresas que aparecían como probables integradoras. De ellas 27 contestaron que no incorporaban motores. En total se detectaron 74 empresas que probablemente integran motores trifásicos a maquinaria en Chile, pero sólo 17 respondieron el cuestionario, tanto en forma escrita (14) como a través de entrevistas personales (2) y una entrevista telefónica.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
73
A cada una de las empresas que no contestaron, se insistió telefónicamente al menos 5 veces, después del envío del mail.
A1.4. Usuarios Finales de Equipos con Motores Eléctricos Integrados en Chile.
Dentro de los principales rubros identificados como los principales usuarios de maquinaria con motores eléctricos integrados en Chile, se seleccionó una muestra de más de 100 empresas representativas, de tal forma de abarcar la mayoría de los rubros mencionados por los proveedores, las que se obtuvieron de la base de datos de industrias en la Región Metropolitana, de grandes consumidores de combustibles, y del directorio de Sofofa y la Fundación de Ingenieros de la Universidad Católica de Chile (FIUC). Se obtuvo respuesta de 13 empresas, mediante cuestionarios aplicados la mayoría en entrevistas personales y telefónicas. La aplicación de las entrevistas ha sido realizada por Ingenieros con experiencia en el rubro industrial. Estas entrevistas se realizaron en forma presencial y mediante correo electrónico, con seguimiento de todos ellos mediante insistentes llamados y correos electrónicos. Sin embargo, a diferencia de otras encuestas de mercado en las que esta Consultora ha participado, fue muy difícil conseguir respuestas en esta oportunidad, lo que nos indica que en este mercado existe un muy bajo interés de respuesta por parte de los usuarios finales. Las empresas que concedieron las entrevistas fueron las siguientes:
N°Empresa Usuaria Rubro
1 El Teniente Minero
2 Sociedad Chilena del Litio Ltda. Minero
3 Bravo e Izquierdo Construcción
4 La Pasera S.A. Agroindustrial
5 Surfrut Agroindustrial Ltda. Agroindustrial
6 Olivos del Sur Agroindustrial
7 Sherwin Williams Chile S.A. Industria Química
8 Productos Químicos Eduardo Latorre y Cía. Ltda. Industria Química
9 Chilena de Moldeados S.A. Industria de Papel
10 Embotelladoras Chilenas Unidas S.A. Industria Alimenticia
11 Worldcolor Imprenta
12 Le Grand Chic Servicio de Lavandería y Lavaseco
13 Metrogas S.A. Distribuidor de Combustibles
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
74
A1.5. Mail Enviado a Empresas. Sr. Junto con saludarle, le informo que El Programa País de Eficiencia Energética (PPEE), ha asignado a nuestra consultora Gamma Ingenieros S.A. la realización del “Estudio del Mercado de Maquinarias que integran un Motor Eléctrico en Chile”. Para agilizar el proceso de envío de información, le adjunto la carta enviada por el PPEE solicitando la colaboración en el presente estudio y el cuestionario, el cual se ruega responder por mail. Sin otro particular, Atte, Claudia San Martín L. Gamma Ingenieros S.A. [email protected] Avda. El Bosque 1802, Providencia 02 ‐ 2232424
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
75
A1.6. Carta Enviada por el PPEE a las Empresas.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
76
ANEXO Nº 2 RESULTADO ENTREVISTAS A EMPRESAS IMPORTADORAS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
77
MOTORES IMPORTADOS
-Tipos de Motores Trifásicos importados
Clase A 3 Clase B 2 Clase C IEC
Clase A Clase B Clase C En USD
HP
PARTICIPACIÓN DEL MERCADO EN MOTORES TRIFÁSICOSWEG 15-20 % (En motores con potencias menores a 10 HP)ABB 11 %Siemens 20 % (Potencias menores a 200 kW)
PRINCIPALES SECTORES ECONÓMICOS EN QUE SE UTILIZAN MAQUINARIASSector 1: Minería Sector 4:Sector 2: Celulosa Sector 5:Sector 3: Papel Sector 6: Todos los sectores industriales
CUESTIONARIO A IMPORTADORES
*Capacidades desde 0,75 HP hasta más de 1.000 HP.*De baja y media tensión
DE MOTORES ELÉCTRICOS
*De alta eficiencia y de eficiencia estándar
50% 50%
-Rango Tamaños MotoresTrifásicos
-Cantidad de motores importados
-Inversión en motores importados
0,75 - 1.000
RefineríaAgrícola
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
78
TIPO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA MOTORES ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS EN CHILEPOR RUBRO PRODUCTIVO
Destino Maquinaria Tipo de Maquinaria
-Agrícola x
-Proces. Madera xy ventiladores.
-Construcción
-Agroindustria
-Mov. Materiales
-Industria General x
-Minería X
EMPRESAS QUE INTEGRAN MOTORES TRIFÁSICOS EN CHILE
VOGT
KSB
ZITRÓN Ventiladores
HOWDEN VentiladoresATLAS COPCO Compresores
THYSSEN KRUPP Correas transportadoras
FAM Correas transportadoras
STM Concepción Correas transportadoras
KREBS
FL SMITHMotorreductoresCintas transportadoras
DUCASSE
Chancadores, correas transportadoras, bombas, ventiladores, molinosMotorreductores, harneros.
WEIR VULCO
Actividad Tipo Motor
Industrias chicas, laboratorios, metalmecánica, varios agrupados.
Nombre Empresa
Ventiladores, bombas, compresores, equipos electromecánicos.Motorreductores
Bombas, correas, mezcladores, elevadores, ascensores.
Chipeadora, cintas transportadoras, sierras, bombas (de agua y pulpa)
Bombas (agua y pulpa)
Bombas (agua y pulpa)Bombas (agua y pulpa)Bombas (agua y pulpa)
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
79
PRECIOS MOTORES TRIFÁSICOS
Precios de los motores Clase APrecios de los motores Clase BPrecios de los motores Clase C
VIDA ÚTIL DE MOTORES
requerimientos de éstas.*En el mercado, la mayoría de los motores son de baja potencia, pero las empresas que los utilizan(principalmente empresas pequeñas) son las menos interesadas en la eficiencia de los motores.
20 - 30
12 o más
costo posible, siendo el precio del motor la variable predominante.
100120
Horas Años
135
es decir, no tienen dentro de su política de empresa la conciencia ecológica, por lo que no lesinteresa un tema que a la larga va a afectar al ser humano. Entre estas empresas se encuentran las de
Vida útil motor B:
* Las empresas grandes consideran la calidad y disponibilidad.
por lo que son más proclives a comprar maquinaria integrada con motores eficientes. Además, son
* La variable más importante es el precio, especialmente en motores de capacidades menores a 10 HP,
*En algunas empresas sólo si el motor eficiente se paga en 1 o 2 años se puede comprar.* Es importante el tipo de usuario final.
*En las pequeñas y medianas empresas no tienen incorporado el concepto de Eficiencia Energética,
* Para las pequeñas empresas integradoras lo más importante es armar la maquinaria al menorde la gran minería.
asesoradas por empresas de ingeniería en la especificación de los equipos y se ciñen a los
grandes es diferente, estas también consideran la eficiencia.
packing y las maestranzas, estas últimas trabajan principalmente a través de concesiones en donde loque prevalece es el precio, no la eficiencia del motor. En cambio, en las empresas mineras está incorporado el concepto de eficiencia energética
10HP
*El costo de producción; el agricultor no tiene idea de cuánto es su costo de producción, a diferencia
20HP7,5 HP1 HPPotencias ($)
50HP
Vida útil motor C:
Vida útil motor A:
que son comprados por usuarios pequeños. En los motores más grandes comprados por empresas
¿Cuál es su opinión respecto a las variables que influyen en la decisión de compra en los usuariosfinales?
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
80
* Incluyendo a los integradores y a los representantes de marcas dentro del Programa de Recambio de Motores.*Considerando incluir en el subsidio a los intermediarios y ampliar el rango del subsidio a motorescon potencias mayores a 10 HP.*Prohibiendo la entrada de motores ineficientes al país, como los de procedencia china.
aunque los chinos son comprobadamente más ineficientes.
Comentarios*Con respecto al precio de los motores; para cada tamaño de carcaza existe una potencia límite (determinada por la cantidad de cobre que posee, si la carcaza debe ser más grande existe un alza en elprecio del motor.
involucrado.*Que las empresas vayan marcando tendencia, que existan competidores.
el mecánico, no el eléctrico.*Hoy en día, existe estandarización en la venta de motores, nadie vende calidades menores a IP55,
mucha diferencia entre las clases de eficiencia. En los motores el componente que falla con el tiempo es
*Estimulando al que paga la cuenta.
sino alguien como el encargado de finanzas, que esté mas familiarizado con el ahorro de energía
final y no se pierda durante su integración en el equipo.*Implementar un “sistema de cupón” para que el subsidio a los motores llegue directamente al usuario
* Utilizar la fuerza, es decir, prohibiendo o restringiendo la entrada al país de motores de baja eficiencia.
*Subvencionar la diferencia en el precio de los motores para todo tipo de usuario.
¿Cómo incentivaría usted el uso de motores eficientes?
ineficientes y cuyo precio es cerca de un 40% menor que el de los motores estándar.
*Utilizando "certificados de compra" para que le otorguen el descuento directo al usuario.
al comprar un motor eficiente y su consumo de energía. Además, ofrece relizar un estudio de eficienciaenergética en las empresa cuyo objetivo es detectar los motores que deben ser cambiados, si la empresa
¿Cómo incentivaría la integración de motores eficientes a la maquinaria construida en el país?
* La vida útil de los motores depende del uso que se le dé, de la temperatura a la cual trabaje, no existe
*Incentivando la investigación y el desarrollo.
renueva un determinado número de motores, la audistoríaa es gratuita, de lo contrario tiene un costo.
*Es importante que la decisión de la compra de los motores eficientes no la realice el jefe de mantención,
Hay que considerar que existe un mercado abierto para los motores de fabricación china que son muy
*La empresa WEG dispone de un simulador en su sitio web que permite estimar el retorno de la inversión
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
81
*Los motores que más vende Lureye son de 3, 4, 10 y 15 HP.
utilizan motores estándar.
*En el sector minero la gran mayoría de las ventas corresponden a motores de norma NEMA (US Motors)
*En Ducasse los motores utilizados en los motorreductores tienen una potencia variable entre 1/3 HP y 7,5 kW (10 HP), todos son de 4 polos.
* Llos motores de alta eficiencia requieren menos mantenimiento, cambio de rodamientos, engrase, etc.
integradoras), el resto correponde a fabricantes y a usuarios finales.
a diferencia del resto de la industria en donde predominan los motores con norma IEC.
*Para proyectos (en minería) se utilizan motores de alta eficiencia, pero para operaciones diarias se
*La mayoría de las ventas que realiza Siemens corresponde a distribuidores (quienes venden a las
*Los integradores pequeños utilizan motores chinos.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
82
ANEXO Nº 3 RESULTADO ENCUESTAS A EMPRESAS INTEGRADORAS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
83
PRINCIPALES MAQUINARIAS QUE INCLUYEN MOTORES ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS
Rubro en el que se utiliza: Industrial, Mineria, Agricultura, Pesquero, Acuicultura, Confitería, Riles, Forestal.
Precio Promedio $Rango $
Vida útil maquinaria: Promedio Años (55.476 horas)Rango Años (40.000 - 86.400 horas)
Vida útil motor: Promedio Años (54.773 horas)Años
Relación Precio Motor / Precio MáquinaPromedio %Rango %
CARACTERÍSTICAS DE LOS MOTORES UTILIZADOS EN LA INTEGRACIÓN DE MÁQUINAS
B
9
8
Trifasico
WEG
VEMAT
7
5S/I S/I
6
Inducción
WEG 41WEG
AlimentadoresTransportadores
C4 NEMAS/I
B
3 HP Trif.
4 CWEG 6 S/I
S/IS/I0,33 -10
Norma
4 B NEMA
Clase de eficiencia*Nº polosEmpresa
CUESTIONARIO A EMPRESASFABRICANTES DE MAQUINARIAS INDUSTRIALES EN CHILE (INTEGRADORES)
Motor
4
Siemens 4S/I
NEMA
S/I
Inducción
A IEC
NEMAIEC
NEMA
23
S/I4
Elect. 3 HP
Inducción
A
InducciónInducción
Inducción
NEMAInducción 4 A
4
4 A NEMA
A NEMA
4
4
A NEMA44 A
B NCh 3086NCh 3086
IEC
NEMA
A NEMA
C IEC
IMATESA
3 P 380 50 HZ 4
C IEC4 C
3 P 380 50 HZ 43 P 380 50 HZ
TRIFASICO
4IMATESATRIFASICO
C
REASERRADORA
4 IEC
C IEC4
B NCh 3086C NCh 3086
VEMAT 4
C NCh 3086
4 B
REASERRADORAASTILLADORCILINDRADORACILINDRADORA
IMATESA 240
BombaBombaMoldeadoraBombaBomba
Correa transportadoraCorrea transportadoraCorrea transportadoraCorrea transportadora
50151,5150
3100
3
(4.320-80.000 horas)
130,6 - 80
14.694.146200.000 - 250.000.000
122 -30
91 - 20
3
42525
0,25 a 5100-1.5000,25 -20
2821122181
3
20
193
Rosco ElevadorCargador de BarcoCargador de BarcoCorrea transportadora
BombaMotorreductorMotorreductorMolino M - 200
74
7,515
Transportador
HP
25
Máquina
Manipuladora
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
84
*Según Norma Chilena
NIVEL DE VENTAS DE MAQUINARIA CON MOTOR ELÉCTRICO EN EL PERÍDO 2005-2009:
COMPETENCIA
5%
10%S/I
2008
131.515170.744234.919
S/IDucasse FAM Ltda.
M. Hund Ltda.
BombasBombas
GR Ingeniería Ind. S.A.ECOTECNICA LTDA AEROLITE - TETLAK
EN CHILE SE DESCONOCENNingún equipo nacional. Equipos importados.ESPA - ITT - Flowserve - KSB
Mayov Ltda.
VENTILADORESMaquinaria para la industria del confite
2009
Bombatek S.A.
255.503
130.251
Mayov Ltda.
M. Ecaso S.A.
M. Revesol S.A.
20062007
MotorreductoresMolino M - 200
Correas Transportadoras Thyssen - STMBomba Centrifuga
Rosco Elevador
Lureye - SITI - STM - BONFIGLIOLI
Año
87%85%
S/IS/I
Reaserradora Talca Saw 6"
Ventas UF2005
Cilindradoras 6"
Equipos Importados
VULCO - KSB
EmpresaAstillador 1200 3KP
% Mercado
S/IS/I
S/IS/I
75%50%
CompetidoresNingunoNingunoFabricantes artesanales que fabrican imitaciones
INDUSTRIAL Y COMERCIAL MG&T S.A.
VENTILADOR VENTILADOR
Tipo Equipo
2
ManipuladoraAlimentadores - Transportadores Thyssen - STM - FAM - FLSmith - Equipos importados
S/I
100%5%4%20%
METALMACKDISPENSADORVENTILADORESPUENTES DE GRUA
REIMAQ - OzonoMAESTRANZAS GRANDES
WEG 4WEG
2
VOGT S/I
Neptuno S/I
WEG 2
WEG 2WEG
306010074
WEG 8
10
11
WEG 2
DISPENSADORVENTILADOR VENTILADOR VENTILADOR
S/I
S/IS/IS/IS/IS/IS/IS/I
S/IS/I
2,1
15Compresor
PUENTE DE GRUA
ENVASADORA
VENTILADORES
Sistemas de generación de oxígeno.
BOMBA CENTRIFUGABOMBA CENTRIFUGA
TAPADORA
203,5
S/I
2, 4 Y 6 C IEC
S/I
S/I S/I1
S/I
C IEC
13
4 a 6,7
Filtros rotatorios
Líneas de Procesamiento 4 C IEC
12
4
1 a 350
TRIFASICOS 4TRIFASICOS 4
IEC o NEMA4 C IEC o NEMA2 C
IEC o NEMA8 C IEC o NEMA6 C
14 0,5 A 300 0,5 A 300
BOMBA CENTRIFUGABOMBA CENTRIFUGA
15 S/I S/I S/I
4 C IEC6,7 a 13,4
1,3 a 8
0,5 A 300 0,5 A 300
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
85
UTILIZACIÓN MOTORES EFICIENTES
%%%%
¿Qué monto de Subsidio requeriría? (Porcentaje de la diferencia de precio del motor)
%%%%
100 %%
60
12Sólo con subsidioNoSi 41
047
¿Estaría dispuesto a utilizar motores eficientes (tipo A) en vez de los convencionales en las nuevas maquinarias y equipos que construya?
No contesta
No contesta
66
12171247
2040
80
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
86
ANEXO Nº 4 BASE DE DATOS DE MAQUINARIA CLASIFICADA POR TAMAÑO DEL MOTOR
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
87
Motores entre 1 y 10 HP
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio
de la máquina
Vida útil años
Correas transportadoras (industria).
Transportadores de piezas y partes en tipos,dimensiones de ancho, largo y potencias de acuerdo a las particulares necesidades de cada Cliente.
Distintos procesos productivos
Industria en general. Variable 10 0,25 a 5 4 C IEC s/inf 10
Rosco Elevador
Equipo liviano que permite el movimiento o la manipulación pero medio de un solo operario. Su diseño disminuye la partida del grano.
Movimiento de materiales.
Agrícola e industrial 1.270.000 10 3 s/inf s/inf s/inf 15 10
Líneas de procesos
Están compuestas por la integración de diversos equipos y transportadores motorizados. En promedio utilizan 10 motores (6‐7 de 1 kW y 3‐4 de 4‐6 kW).
Movimiento de materiales.
Alimenticio21.000.000 ‐ 84.000.000
10 1,3 a 8 s/inf s/inf s/inf 3 2
Dispensador de cátodos
Toma un conjunto de cátodos en un sector y los entrega en otro.
Movimiento de materiales.
Minero 23.000.000 10 3,5 4 s/inf s/inf 10 10
Puentes grúa De 5, 10, 20 y 40 Toneladas.Armado y desarme de componentes.
Maestranzas 20.000.000 15 2,1 8 s/inf s/inf 5 5
Sistemas de generación de oxígeno.
Integracompresores de tornillo y múltiples bombas de agua, en general una instalación tamaño promedio utiliza unas 20 bombas.
Tratamiento de afluentes de pisciculturas.
Acuicultura 52.500.000 10 4 a 6,7 4 C IEC 2 2
Moldeadora de chocolate
De 10x4x1, dosifica volumétricamente una pasta en una posición específica dentro de un molde.
Elaboración de alimentos.
Alimenticio 120.000.000 10 3 4 C IEC 2 10
Envasadora de botellas
Su función es tapar y envasar envases.
Envasado y tapado de botellas.
Alimenticio s/inf 10 2 4 s/inf s/inf 1,6 3
Molino de granosMolino M‐200, capacidad: 150 kg/h. Con harneros 6 mm, peso: 80 kg c/motor.
Molienda de granos.
Agrícola 560.000 10 3 s/inf s/inf s/inf 30 5
Vida útil años
Características del motor
RubroTipo de Maquinaria Descripción Proceso productivoPrecio
$
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
88
Filtros rotatorios (bombas).
Filtros rotatorios para tratamiento de efluentes de pisciculturas. Diversos modelos, las instalaciones promedio utilizan 3 a 5 equipos con motores de 8 kW c/u.
Tratamiento de Riles.
Acuicultura y Plantas de Tratamiento de
Riles52.500.000 6 6,7 a 10 s/inf s/inf s/inf 2 3
Bombo GragueadorDe 5 x 3 x 3 m. Cilindro giratorio de acero inoxidavle que permite el recubrimiento con jarabe de azúcar o chocolate de diversos centros.
Elaboración de alimentos.
Alimenticio 80.000.000 10 7,5 4 C IEC 1 10
Cilindradora Cilindradora de 6".Elaboración de
maderaForestal 15.750.000 15 3 2 y 4 B NCh 3086 7 15
Reaserradora Modelo SAW 6"Elaboración de
maderaForestal 3.900.000 15 1,5 4 B ‐ C NCh 3086 8 15
MotorreductoresComponente de máquina mayor o repuesto.
Distintos procesos industriales.
Minero e industria en general
350.000 ‐ 1.200.000
5 a 20 1/4 a 10 4 C NEMA 30 a 50 2
Bombas de pulpa (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de fluidos en minería.
Minero s/inf 3 0,5 a 10 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de agua (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de agua para riego y de agua potable.
Agrícola y Sanitario s/inf 7 0,5 a 10 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Ventiladores (Empresa A)
Ventiladores diversos tamaños y pesos con potencias desde 1 HP hasta 350 HP.
Distintos procesos productivos
Industria en general200.000 ‐ 5.000.000
15 1 a 10 2, 4 y 6 C IEC 40 s/inf
Algunos equipos están repetidos en más de un cuadro cuando la variedad de sus productos abarca más de un rango.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
89
Motores entre 11 y 50 HP
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio
de la máquina
Vida útil años
Correas transportadoras (minería).
Accionada eléctricamente, sus dimensiones de ancho y largo varían según la necesidad del proyecto.
Transporte de mineral.
Minero 200.000.000 10 a 15 25 4 B NEMA 0,6 10 a 15
Manipuladora de corazas
Manipula el revestimento interior de los molinos. Accionada electrhidráulicamente, sus dimensiones varían según el tamaño del molino.
Mantenciones programadas del área molienda.
Minero 250.000.000 10 a 15 25 4 B NEMA 0,6 10 a 15
Bombas de pulpa (Empresa 2)
Bomba centrífuga horizontal para impulsión de fluidos con sólidos o pulpa mineral.
Impulsión de pulpa en minería.
Minero 10.000.000 5 50 4 C IEC 40 10
Ventiladores (Empresa B)
Ventiladores axiales mina de 20 a 150 HP.
Minería. Minero 5.000.000 2 20 a 50 2 y 4 s/inf s/inf 30 1
Cargador de barcos
Cargador de barcos SLRQ5500.60/30 OX. Material: concentrado de mineral de hierro para Compañía Minera del Pacífico, capacidad: 5500 t/h.
Carga graneles en buque.
Portuario s/inf 10 20 4 A NEMA 3 7
Apiladora sobre orugas.
'Apiladora sobre orugas ST 2400.20. Material: Mineral de cobre. Capacidad: 2.400 t/h.
Apilamiento mineral cobre.
Minero s/inf s/inf 28 a 50 4 A NEMA 5 7
ExcavadoraExcavadora de rueda de cangilones excavadora de recogida SR300R3, material cobre óxido, cobre súlfuro, capacidad 3500 t/h.
Minería. Minero s/inf s/inf 28 a 50 4 A NEMA 5 7
Filtros rotatorios (bombas).
Filtros rotatorios para tratamiento de efluentes de pisciculturas. Diversos modelos, las instalaciones promedio utilizan 3 a 5 equipos con motores de 8 kW c/u.
Tratamiento de Riles.
Acuicultura y Plantas de Tratamiento de
Riles5.000.000 6 11 a 16 s/inf s/inf s/inf 2 3
Características del motor
Tipo de Maquinaria Descripción Proceso productivo RubroPrecio
$Vida útil años
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
90
Bombo GragueadorDe 5 x 3 x 3 m. Cilindro giratorio de acero inoxidavle que permite el recubrimiento con jarabe de azúcar o chocolate de diversos centros.
Elaboración de alimentos.
Alimenticio 80.000.000 10 15 4 C IEC 1 10
Cilindradora Cilindradora de 6".Elaboración de
maderaForestal 15.750.000 15 40 2 y 4 B NCh 3086 7 15
Reaserradora Modelo SAW 6"Elaboración de
maderaForestal 3.900.000 15 15 4 B ‐ C NCh 3086 8 15
MotorreductoresComponente de máquina mayor o repuesto.
Distintos procesos industriales.
Minero e industria en general
350.000 ‐ 1.200.000
5 a 20 11 a 20 4 C NEMA 30 a 50 2
Bombas de pulpa (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de fluidos en minería.
Minero s/inf 3 11 a 50 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de agua (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de agua para riego y de agua potable.
Agrícola y Sanitario s/inf 7 11 a 50 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Ventiladores (Empresa A)
Ventiladores diversos tamaños y pesos con potencias desde 1 HP hasta 350 HP.
Distintos procesos productivos
Industria en general200.000 ‐ 5.000.000
15 11 a 50 2, 4 y 6 C IEC 40 s/inf
Algunos equipos están repetidos en más de un cuadro cuando la variedad de sus productos abarca más de un rango.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
91
Motores entre 51 y 100 HP
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio
de la máquina
Vida útil años
Bombas de pulpa (Empresa 2)
Bomba centrífuga vertical para impulsión de fluidos con sólidos o pulpa mineral.
Impulsión de pulpa en minería.
Minero 15.000.000 5 100 4 C IEC 30 10
Bombas diversos usos (Empresa 3)
Bombeo de agua, pulpas y líquidos. Minería y pesca. Minería y pesca.15.000.000 ‐ 60.000.000
s/inf 100 6 s/inf s/inf 50 s/inf
Ventiladores (Empresa B)
Ventiladores axiales mina de 20 a 150 HP.
Minería. Minero 5.000.000 2 51 a 100 2 y 4 s/inf s/inf 30 1
Cargador de barcos
Cargador de barcos SLRQ5500.60/30 OX. Material: concentrado de mineral de hierro para Compañía Minera del Pacífico, capacidad: 5500 t/h.
Carga graneles en buque.
Portuario s/inf 10 74 4 A NEMA 3 7
Apiladora sobre orugas.
'Apiladora sobre orugas ST 2400.20. Material: Mineral de cobre. Capacidad: 2.400 t/h.
Apilamiento mineral cobre.
Minero s/inf s/inf 51 a 100 4 A NEMA 5 7
ExcavadoraExcavadora de rueda de cangilones excavadora de recogida SR300R3, material cobre óxido, cobre súlfuro, capacidad 3500 t/h.
Minería. Minero s/inf s/inf 51 a 100 4 A NEMA 5 7
Bombas de pulpa (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de fluidos en minería.
Minero s/inf 3 51 a 100 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de agua (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de agua para riego y de agua potable.
Agrícola y Sanitario s/inf 7 51 a 100 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Ventiladores (Empresa A)
Ventiladores diversos tamaños y pesos con potencias desde 1 HP hasta 350 HP.
Distintos procesos productivos
Industria en general200.000 ‐ 5.000.000
15 51 a 100 2, 4 y 6 C IEC 40 s/inf
Tipo de Maquinaria Descripción Proceso productivo RubroPrecio
$Vida útil años
Características del motor
Algunos equipos están repetidos en más de un cuadro cuando la variedad de sus productos abarca más de un rango.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
92
Motores Mayores a 100 HP
Potencia HP
Nº polos Eficiencia Norma% del precio
de la máquina
Vida útil años
Astillador Astillador modelo IE 1200. Elaboración de
maderaForestal 11.375.000 10 150 4 C NCh 3086 16 10
Bombas diversos usos (Empresa 3)
Bombeo de agua, pulpas y líquidos. Minería y pesca. Minería y pesca.15.000.000 ‐ 60.000.000
s/inf 101 a 1.500 6 s/inf s/inf 50 s/inf
Ventiladores (Empresa B)
Ventiladores axiales mina de 20 a 150 HP.
Minería. Minero 5.000.000 2 101 a 150 2 y 4 s/inf s/inf 30 1
Bombas de pulpa (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de fluidos en minería.
Minero s/inf 3 101 a 1.500 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Bombas de agua (Empresa 1)
Bombas centrífugas, las características varían dependiendo de la operación requerida para la aplicación.
Impulsión de agua para riego y de agua potable.
Agrícola y Sanitario s/inf 7 101 a 1.500 2, 4, 6 y 8 C IEC 20 a 80 5
Ventiladores (Empresa A)
Ventiladores diversos tamaños y pesos con potencias desde 1 HP hasta 350 HP.
Distintos procesos productivos
Industria en general200.000 ‐ 5.000.000
15 101 a 350 2, 4 y 6 C IEC 40 s/inf
Apiladora sobre orugas.
'Apiladora sobre orugas ST 2400.20. Material: Mineral de cobre. Capacidad: 2.400 t/h.
Apilamiento mineral cobre.
Minero s/inf s/inf 101 a 193 4 A NEMA 5 7
ExcavadoraExcavadora de rueda de cangilones excavadora de recogida SR300R3, material cobre óxido, cobre súlfuro, capacidad 3500 t/h.
Minería. Minero s/inf s/inf 101 a 193 4 A NEMA 5 7
Características del motor
Tipo de Maquinaria Descripción Proceso productivo RubroPrecio
$Vida útil años
Algunos equipos están repetidos en más de un cuadro cuando la variedad de sus productos abarca más de un rango.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
93
ANEXO Nº 5 ESTIMACIÓN DEL MONTO TOTAL DE FABRICACIÓN DE MAQUINARIAS Y
EQUIPOS CON MOTOR ELÉCTRICO
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
94
Anexo Nº 5
Estimación de Monto Total de Fabricación de Maquinarias y Equipos con Motor Eléctrico.
En el Cuadro Nº A.5.1. se calcula el porcentaje de empresas de cada rubro y tamaño que fabrican maquinaria que incluye un motor eléctrico respecto al total de empresas que fabrican máquinas y equipos, los datos fueron obtenidos de la encuesta, consultas telefónicas y páginas web. En el Cuadro Nº A.5.2. se muestra el valor de ventas de la producción total de maquinarias y equipos según la encuesta ENIA, separada por cada rubro relevante, clasificadas en empresas mayores y menores de 50 trabajadores. Aplicando los porcentajes a la venta total de cada rubro y tamaño del cuadro anterior, se estimó la fabricación de máquinas con motor en el país.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
95
Cuadro Nº A.5.1.
Proporción de Empresas que Fabrican Maquinarias con Motores Eléctricos según Encuestas
Con Motores
Sin Motores
Subtotal %Con
MotoresSin
MotoresSubtotal %
Con Motores
Sin Motores
2813 Fab.de Bombas, Compresores, Grifos y Válvulas 2 2 4 50% 0 0 0 0% 2 2 42912 Fab.de Generadores de Vapor, excepto Calderas de Agua 0 6 6 0% 3 6 9 33% 3 12 152914 Fab. de Hornos, Hogares y Quemadores 0 1 1 0% 0 0 0 0% 0 1 12915 Fab. de Equipo de Elevación y Manipulación 3 2 5 60% 1 1 2 50% 4 3 72919 Fab. de Otros Tipos de Maquinaria de Uso General 7 12 19 37% 3 7 10 30% 10 19 292921 Fab. de Maquinaria Agropecuaria y Forestal 5 10 15 33% 3 5 8 38% 8 15 232922 Fab.de Maquinas Herramienta 0 9 9 0% 0 1 1 0% 0 10 102923 Fab.de Maquinaria Metalúrgica 0 3 3 0% 2 3 5 40% 2 6 82924 Fab.de Maquin. para la Explotación de Minas y Canteras 2 12 14 14% 2 17 19 11% 4 29 332925 Fab. de Maquinaria para la Elabor. de Alimentos, Bebidas 3 3 6 50% 2 0 2 100% 5 3 82926 Fab. de Maquinaria para la Elabor. de Productos Textiles 0 2 2 0% 0 0 0 0% 0 2 22929 Fab.de Otros Tipos de Maquinaria de Uso Especial 4 13 17 24% 0 1 1 0% 4 14 18
26 75 101 16 41 57 42 116 158TOTAL
MENORES 50 MAYORES 50 C.I.U.U. RUBRO
Total TOTAL
Nota: Las empresas consideradas en este análisis sólo corresponden a las identificadas en el Directorio ENIA.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
96
Cuadro Nº A.5.2.
Estimación de Fabricación de Maquinarias con Motores en Chile
TotalVenta
maquinaria M$
% maquinaria con motor *
Estimacion venta maquinaria con
motor M$
Venta maquinaria
M$
% maquinaria con motor *
Estimacion venta maquinaria con
motor M$
Estimacion venta maquinaria con
motor M$2813 5.873 50% 2.937 0 0% 0 2.9372912 2.320 33% 766 52.502 33% 17.501 18.2662914 422 36% 152 0 0% 0 1522915 6.973 60% 4.184 15.102 50% 7.551 11.7352919 11.056 37% 4.073 53.510 30% 16.053 20.1262921 9.364 33% 3.121 7.835 38% 2.938 6.0592922 2.230 36% 803 1.380 27% 373 1.1762923 1.977 40% 791 0 0% 0 7912924 11.653 14% 1.665 72.742 11% 7.657 9.3222925 5.299 50% 2.649 4.402 100% 4.402 7.0512926 52 36% 19 3.191 27% 862 8802929 5.576 24% 1.312 4.900 24% 1.176 2.488
TOTAL 62.796 22.471 215.564 58.512 80.983* Porcentaje de empresas que fabrican maquinas y equipos con motor trifásico.
Industrias con Menos de 50 Trabajadores
CIIU
Industrias con Mas de 50 Trabajadores
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
97
ANEXO Nº 6 EMPRESAS INTEGRADORAS ENTREVISTADAS Y ENCUESTADAS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
98
A6.1. Cuestionario.
A. IDENTIFICACION DE LA EMPRESA
Nombre de la Empresa
Dirección
Comuna
Rubro (código CIIU)
Contacto
Ejecutivo que entrega Información
Cargo
Teléfono e-mail
B. PRINCIPALES MAQUINARIAS QUE INCLUYEN MOTORES ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS
Maquinaria 1: Descripción (nombre, tamaño, características distintivas, etc.)
Función final de la máquina:
Rubro en el que se utiliza:
Procesos en los que se utilizan:
Precio $ ó UF:
Vida útil maquinaria: Años Horas Vida útil motor: Años Horas
Relación Precio Motor / Precio Máquina %
CUESTIONARIO A EMPRESASFABRICANTES DE MAQUINARIAS INDUSTRIALES EN CHILE (INTEGRADORES)
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
99
Maquinaria 2: Descripción (nombre, tamaño, características distintivas, etc.)
Función final de la máquina:
Rubro en el que se utiliza:
Procesos en los que se utilizan:
Precio $ ó UF:
Vida útil maquinaria: Años Horas Vida útil motor: Años Horas
Relación Precio Motor / Precio Máquina %
Maquinaria 3: Descripción (nombre, tamaño, características distintivas, etc.)
Función final de la máquina:
Rubro en el que se utiliza:
Procesos en los que se utilizan:
Precio $ ó UF:
Vida útil maquinaria: Años Horas Vida útil motor: Años Horas
Relación Precio Motor / Precio Máquina %
C. CARACTERÍSTICAS DE LOS MOTORES UTILIZADOS EN LA INTEGRACIÓN DE MÁQUINAS
Norma Motor Clase de eficiencia
Nº polosHPMáquina
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
100
D. NIVEL DE VENTAS
Nivel de ventas de maquinaria con motor eléctrico en el período 2005-2009:
E. COMPETENCIA
G. PARTICIPACIÓN DE MERCADO
H. UTILIZACIÓN MOTORES EFICIENTES
Si
¿Qué monto de Subsidio requeriría? (Porcentaje de la diferencia de precio del motor)
I. COMENTARIOS Y SUGERENCIAS
80% 100%
No Sólo con subsidio
20% 40% 60%
equipos que construya?
Otros fabricantes nacionales (integradores) de equipos similares.Tipo Equipo
Año Ventas $ Ventas UF200520062007
2009
¿Estaría dispuesto a utilizar motores eficientes (tipo A) en vez de los convencionales en las nuevas maquinarias y
Competidores
2008
Porcentaje Mercado %
Cantidad aprox.
Tipo Equipo
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
101
A6.2. Listado de Empresas Contactadas (74). Empresa Si contestó No contestó
1 MUÑOZ MONTERO Y CIA LTDA x2 INGENIERIA TERMICA LTDA x3 VULCO S A x4 IND MECANICA VOGT S A (a) x5 METALURGICA REVESOL S A (a) x6 ASCENSORES HIDALGO LTDA x7 PRATTO LTDA x8 IND AGROANDINA LTDA (a) x9 INTERCAMBIADORES DE CALOR S A x
10 SUPERFRIGO ING Y REFRIG LTDA x11 INEMA S A x12 INGEVENT x13 ENVIRO CARE (CHILE) EQUIPOS INDUST LTDA x14 ENERCOM S A x15 TERMOVENT LTDA x16 PROYECTOS DE ING IND S A x17 INGEMAQ (a) x18 MAQUINARIAS PAVEZ x19 MANUFACTURAS ECASO S A (a) x20 SIGU ING Y CONSTRUCCION x21 MET HUND LTDA (a) x22 MAESTRANZA TENGLO (a) x23 METALURGICA IND TOBALABA S A x24 SCHIAVINI Y CIA LTDA x25 METALURGICA DEL MAIPO Y COMPANIA LTDA x26 MTZA Y FUNDICION NEPTUNO (c) x27 ING Y CONST SALAS HNOS LTDA x28 DAZA LTDA x29 CONMETAL x30 HOMBERGER Y CIA S A x31 IND MECANICA ROMCO LTDA x32 MATRITEC LTDA (a) x33 USINOX LTDA x34 NEUMANN Y WEASON LTDA x35 SOC IND CHIRINOS RAMIREZ LTDA x36 METALMECANICA OSSA Y CIA LTDA x37 TROXLER LTDA x38 PROGOS LTDA x39 INSESA x40 Maestranza Videla x41 Inra Refrigeración Industrial (a) x42 TRANSFORMADORES JJYP LTDA x43 Induvapor x44 MOM Ingenieria x45 Airolite x
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
102
46 Ecotécnica S.A. (a) x47 Hidrotermica Ltda x48 Bombas Diana x49 Compresores Gilo Industrial y Comercial x50 Bombatek (a) x51 METALFIX x52 ISTRIA x53 Modetal Ltda x54 Cintas Transportadoras Ltda. x55 MG&T S.A. (a) x56 JHD S.A. x57 Chile‐MAQ x58 ZIEBTEG MINING PROCESS x59 EDEMET LTDA. x60 INFLEXO S.A. x61 ASC Maquinarias x62 GR INGENIERIA INDUSTRIAL S.A. (a) x63 SEW EURODRIVE (a) x64 Metso Automation Chile Ltda x65 KSB Chile SA x66 Flsmidth x67 Rukan x68 FAM (b) x69 STM x70 Zitron Chile x71 Maigas x72 Teknip x73 INAV x74 Ducasse Comercial (b) x
17 57
a) Respondió la encuesta vía mailb) Se realizó entrevista personalc) Se realizó entrevista telefónica
TOTAL74
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
103
A6.3. Empresas Incluidas en el Estudio.
Empresa Rubro Dirección TeléfonoBombatek S.A. Galvarino Nº 7701, Quilicura. 2‐4848300
Industria Mecánica Vogt S.A. Alvarez de Toledo Nº 669, San Miguel. 2‐829 1200
Neptuno Av. Circunvalación Sitio 64‐B, Iquique. 57‐424 685
Metalúrgica RevesolMetalmecánica, fabricante de correas transportadoras.
Obispo Arturo Espinoza Campos 2170, Macul.
2‐7829403
Industrial y Comercial MG&T Ingeniería, montaje y maestranza. Isla Norte 350, Codegua. 72‐481038
Ingemaq E.I.R.L. Fabricación de maquinaria de packing.Camino Troncal S/N Paradero 11 Ruta 60, Quillota.
33‐314924
Metalúrgica Hund Ltda. Fabricación de Maquinaria Agrícola e Industrial. Panamericana Sur Km. 688 ‐ Quepe, Freire. 45‐381009
Matritec Fabricación maquinaria, moldes y matrices. Curiñanca 856, San Miguel. 2‐5528692
INRA Refrigeración Industrial Ltda. Refrigeración y Climatización IndustrialCamino El Villorrio parcela 20, Calera de Tango.
2‐8553020
Ecotécnica Ltda. Fabricante de ventiladores industriales. Santa Adela Nº 9500, Maipú. 2‐5393401
FAM América Latina Ltda.Fabricante de sistemas para manejos de materiales (correas transportadoras).
WTC, Torre Norte Nueva Tajamar 481, Of 703, Las Condes.
2‐5710900
Ducasse Comercial Motorreductores. Alameda 1480, Santiago. 2‐3557146
Manufacturas Ecaso S.A. Fabricación de maquinaria maderera. Longitudinal Sur km 255 S/N, Talca. 292210
GR Ingeniería Industrial S.A. Fabricación de maquinaria alimenticia. 1 Norte 3700 B1, Viña del Mar. 32‐2962560
Industrial Agroandina LtdaMetalmecánica, fabricante de correas transportadoras.
María Auxiliadora 871, San Miguel. 2‐5519834
Sew Eurodrive Chile Ltda. Motorreductores. Las Encinas Nº 1295, Lampa. 2‐7577000Sociedad Comercial Tenglo Ltda. Maestranza, Líneas de proceso. Ñuble 210, Puerto Montt. 65‐258350
Fabricación de bombas.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
104
ANEXO Nº 7 EMPRESAS USUARIAS ENTREVISTADAS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
105
A. IDENTIFICACIÓN DE LA EMPRESA
Nombre Empresa
Dirección
Comuna
Rubro
Contacto
Ejecutivo que entrega Información
Cargo
Teléfono e-mail
B. DEMANDA DE MÁQUINAS
¿Cuales son los principales procesos productivos de la empresa que utilizan motores eléctricos
trifásicos?
¿Cuáles son las principales Máquinas que usan motores eléctricos trifásicos en la empresa?
Maquinaria 1:
Función final de la máquina:
Procesos en los que se utilizan:
Motores Utilizados: Cantidad HP Tipo
CUESTIONARIO A EMPRESAS USUARIAS (COMPRADORES)DE EQUIPOS CON MOTORES ELÉCTRICOS
A7.1. Cuestionario.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
106
Horas de uso al año de máquina/motor:
Vida útil de la máquina años u
Vida útil del motor años u
Nº de Polos
Maquinaria 2:
Función final de la máquina:
Procesos en los que se utilizan:
Motores Utilizados: Cantidad HP Tipo
Horas de uso al año de máquina/motor:
Vida útil de la máquina años u
Vida útil del motor años u
Nº de Polos
Maquinaria 3:
Función final de la máquina:
Procesos en los que se utilizan:
Motores Utilizados: Cantidad HP Tipo
Horas de uso al año de máquina/motor:
Vida útil de la máquina años u
Vida útil del motor años u
Nº de Polos
Horas
Horas
Horas
Horas
Horas
Horas
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
107
C. DECISIÓN COMPRA EQUIPO
¿Cuáles son las principales variables de decisión en la compra de los equipos?
¿Cuál?
¿ Qué tan relevante es el motor en la decisión Mucho Nada
de compra?
D. PERIODICIDAD DE COMPRA DE MAQUINARIA CON MOTOR ELÉCTRICO
¿Cada cuánto tiempo compra máquinas con motores trifásicos? meses
E.
Si Sólo si el ahorro paga la mayor inversión Sólo si el precio es igual
No
¿Existen planes de compra en el corto plazo (año 2010) de alguna maquinaria de este tipo?
Si
No
F.
G. REQUISITOS PARA COMPRAR MOTORES
Otro
Duración Eficiencia Energética Capacidad de Producción
Marca ó tipo de Motor
PERÍODO DE PAGO EXIGIDO
Años
INTERÉS EN COMPRAR EQUIPOS CON MOTORES DE ALTA EFICIENCIA
Algo
Precio
¿Existe un interes en comprar equipos con motores de alta eficiencia (Tipo A)?
¿Cuáles son los requisitos para comprar motores de alta eficiencia?
¿Monto aproximado de la inversion?
¿Cuál sería el periodo de pago exigido a motores eficientes?
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
108
H. OTROS COMENTARIOS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
109
A7.2. Listado de usuarios Contactados. Si contestó No contestó
1 El Teniente ‐ Codelco Chile x2 Chilena de Moldeados S.A. x3 Metrogas S.A. x4 Bravo e Izquierdo x5 Worldcolor x6 Proquiel x7 CCU x8 Le Grand Chic x9 Mall Plaza Vespucio x
10 Tottus x11 Olisur x12 AGA S.A. x13 CLARIANT COLORQUIMICA (CHILE) LTDA. x14 CYTEC CHILE LTDA. x15 EKACHILE x16 ENAP REFINERIAS S.A. REFINERIA BIO BIO x17 ORICA CHEMICALS CHILE S.A. x18 Occidental Chemical Chile Ltda x19 PETROQUIMICA DOW S.A. x20 SHERWIN WILLIAMS CHILE S.A. x21 SOCIEDAD CHILENA DE LITIO LTDA. x22 PETROQUIM S.A. x23 TRICOLOR S.A. x24 BRENNTAG CHILE x25 OXIQUIM S.A. x26 HENKEL CHILE LTDA. x27 QUIMICA INDUSTRIAL SPES S.A. x28 GRACE QUÍMICA CIA. LTDA. x29 ENAEX S.A. PLANTA RIO LOA x30 BASF Construction Chemicals Ltda. x31 PROQUIEL LTDA. x32 AUSTRAL CHEMICALS CHILE S.A. x33 HÄRTING S.A. x34 QUIMICA DEL SUR Y CÍA. LTDA x35 DYNAL INDUSTRIAL S.A. x36 EMPRESAS CLORAMON x37 Aconcagua Foods S.A. x38 Agroindustrial Surfrut Ltda. x39 Alimentos y Frutos S.A. x40 Agrícola Frutos del Maipo x41 Conservera Pentzke x42 La Pasera S.A. x43 Agricola San Clemente Ltda. x44 Agrofrut Rengo x
Empresa
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
110
45 Agroindustria Nacional S.A. x46 Agroindustrias Cepia S.A. x47 Friofort S.A. x48 Invertec Foods x49 Agrícola Ariztía Ltda. x50 PAPELES CORDILLERA S.A. x51 CRISTALERÍA DE CHILE S.A. x52 CERAMICAS CORDILLERA S.A. x53 CRISTALERIAS TORO SAIC x54 INDUSTRIAS PRINCESA LIMITADA x55 CERAMICA SANTIAGO S.A. x56 MADECO S.A. PTA. DE TUBOS Y PLANCHAS x57 CMPC TISSUE S.A. x58 WATT'S ALIMENTOS S.A. PTA SAN BERNARDO x59 COMPAÑÍA INDUSTRIAL EL VOLCAN S.A. x60 RHI CHILE S.A. x61 FANALOZA S.A. (Planta Santiago) x62 PAPELES INDUSTRIALES S.A. x63 MOLIBDENOS Y METALES S.A. x64 EMPRESAS CAROZZI S.A. x65 INDURA S.A. x66 UNILEVER CHILE LTDA. x67 SOCIEDAD INDUSTRIAL PIZARREÑO S.A. x68 COLADA CONTINUA CHILENA S.A. x69 AGRICOLA INDUSTRIAL LO VALLEDOR AASA S.A. x70 MACKENNA Y MACKENNA S.A. x71 ALIMENTOS FRUNA LTDA. (PTA. MAIPU) x72 CERVECERÍA CHILE S.A. x73 ACEROS CHILE S.A x74 CONSTRUCTORA DE PAVIMENTOS ASFALTICOS BITUMIX S.A. x75 WATT'S ALIMENTOS S.A. PTA LONQUEN x76 ENVASES IMPRESOS S.A. PLANTA BUIN x77 EMBOTELLADORA ANDINA S.A. x78 TEJIDOS CAFFARENA S.A. x79 INDALUM S.A. x80 TINTORERIAS KREISEL S.A.I. x81 ALUSA S.A. x82 SEMAMERIS LIMITADA x83 HERCO EDITORES S.A. x84 RASMUSSEN HNOS. LTDA. x85 IMPRENTA AMERICA LTDA. x86 IMPRESIONES CREATIVAS S.A. x87 IMP. A. MOLINA FLORES S.A. x88 AISING IMPRESORES LTDA. x89 ARTE MANUAL LTDA. x90 ARTICA IMPRESORES S.A. x
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
111
91 BF CHILE S.A. x92 CABALLERO IMPRESORES Y CIA. LTDA. x93 CASTILLO Y CASTILLO LTDA. x94 COLOR GRAFIC CHILE LTDA. x95 COLORPACK LTDA. x96 IMPRESORES DIMAGRAF LTDA. x97 IMPRESORA Y COMERCIAL TIEMPO FUTURO S.A. x98 GRAFICA ESCORPIO LTDA. x99 ETAL IMPRESORES x
100 ETIPRAK S.A. x101 EYNAUDI IMPRESORES S.A. x102 IMPRENTA ITALIANA LTDA. x103 SERVICIOS DE IMPRESIÓN LASER S.A. x104 MACSA IMPRESORES S.A. x105 MARINETTI PACKAGING S.A. x106 IMPRESORA OPTIMA S.A. x107 IMPRESORA PRINTER S.A. x108 RR DONNELLEY CHILE LTDA. x109 SALESIANOS IMPRESORES S.A. x110 Supermercados Jumbo (5 locales) x111 Supermercados Santa Isabel (1 local) x112 Parque Arauco x113 Supermercados Lider (10 locales) x
13 114TOTAL127
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
112
ANEXO Nº 8 RESULTADO ENTREVISTAS A EMPRESAS USUARIAS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
113
B. DEMANDA DE MÁQUINAS
¿Cuales son los principales procesos productivos de la empresa que utilizan motores eléctricos trifásicos?
Líneas de envasado (Llenadoras, lavadoras, transportes de botellas, empacadoras)
¿Cuáles son las principales Máquinas que usan motores eléctricos trifásicos en la empresa?
Hornos, calderas.
Producción de gas.
Riego de plantaciones.
Elaboración de aceite (bombeo, molienda).
Geración de electricidad.
Tratamientos de agua y productos (bombas).
Lavado y secado de ropa.
Prensas (rotativas planas).
Compresores de aire
Hidrocooler, selectores
Motorreductores
Transporte, bombeo y molienda de minerales.
Sistemas de compresión (aire, gas, refrigeración).
Impresión
Refrigeración y aire acondicionado.
Fabricación de envases moldeados.
Elevación y distribución de materiales.
Procesamiento de frutas y hortalizas ( despalado y calibrado, empaque y secado).
Elaboración de productos químicos, pinturas y esmaltes.
Dispersores
Chiller
Maquinaria alimenticia (peladoras, cortadoras, molinos, agitadores, selladoras).
Lavadoras industriales.
Líneas envasado y transporte.
Bombas
Ascensores, elevadores, grúas.
Cintas transportadoras
Moldeadoras
CUESTIONARIO A EMPRESAS USUARIAS (COMPRADORES)DE EQUIPOS CON MOTORES ELÉCTRICOS
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
114
Motores Utilizados:
Cantidad Promedio
Rango
Potencia Promedio HP
Rango HP
Horas de uso al año de máquina/motor Promedio
Rango
Vida útil de la máquina Promedio
Rango
Vida útil del motor Promedio
Rango
Nº de Polos Promedio
Rango
C. DECISIÓN COMPRA EQUIPO
¿Cuáles son las principales variables de decisión en la compra de los equipos?
31%
17%
23%
11%
7%
11% Mercado Nacional
¿ Qué tan relevante es el motor en la decisión de compra?
Mucho 33%
Algo 50%
Nada 0%
No conesta 17%
Precio
Duración
Marca ó tipo de Motor
Otro ¿Cuál?
Capacidad de Producción
Eficiencia Energética
5 ‐ 60
10
197
años
0,25 ‐ 350
años
5 ‐ 30 años
4
2 ‐ 10
15
1.000 ‐ 8.760
5.307
h/año
h/año
5 ‐ 1.232
22 años
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
115
D. PERIODICIDAD DE COMPRA DE MAQUINARIA CON MOTOR ELÉCTRICO
¿Cada cuánto tiempo compra máquinas con motores trifásicos?
Promedio
Rango
E.
Si 34%
Sólo si el ahorro paga la mayor inversión 25%
Sólo si el precio es igual 33%
No 8%
No conesta 0%
¿Existen planes de compra en el corto plazo (año 2010) de alguna maquinaria de este tipo?
Si 31%
No 46%
No conesta 23%
US$
US$
F.
Periodo exigido años
años
G.
Durabilidad, costos y rendimiento en términos económicos.
Ahorro de energía, ahorro costo de operación
Eficiencia certificada por el proveedor
Frame, factor servicio, voltaje, uso VDF, Explosión proof, heavy duty
Principalmente que sean de las marcas ya conocidas e instaladas en nuestra planta, para optimizar la compra de
Retorno de la inversión
Confiabilidad del equipo (duración, sin interrupción productiva)
Mantención del precio, igual durabilidad
Poder comprobar (con ensayos o seguimiento) la duración de los motores eficientes.
Rango
PERÍODO DE PAGO EXIGIDO
316.667
Presencia en el mercado nacional (stock y servicio técnico).
Precio subsidiado para que la diferencia se pague en el corto plazo.
US$ 200.000 ‐ 450.000
INTERÉS EN COMPRAR EQUIPOS CON MOTORES DE ALTA EFICIENCIA
repuestos y faenas de mantención de los mismos.
Tener información sobre la diferencia entre los motores estándar y los motores de alta eficiencia, saber si sólo la parte eléctrica es diferente,
1,3 ‐ 5
4 ‐ 60
Promedio 2,5
Calidad
Rango
cuál es la mantención, acerca de los rodamientos, etc.
REQUISITOS PARA COMPRAR MOTORES
Monto de la compra Promedio
meses
meses
19
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
116
ANEXO Nº 9 EVOLUCIÓN DE LA EFICIENCIA Y DE LOS PROGRAMAS DE INCENTIVO AL USO DE
LOS MOTORES ÉLECTRICOS EFICIENTES
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
117
A9.1. Introducción.
Este Anexo muestra la evolución de la eficiencia de los motores eléctricos y de las normas que la rigen. Simultáneamente, se muestran los diferentes programas de incentivo asociados al uso de motores eficientes, ya que, es primordial que los Programas de Uso Eficiente de la Energía, en particular aquellos del Programa País de Eficiencia Energética de Chile (PPEE), incentive el uso de motores eficientes regidos por las normas apropiadas. En Chile, debido a que no se fabrican motores eléctricos, se deben importar motores eléctricos y, por esa razón, se debe establecer que los motores que se asocian a los Programas del PPEE cumplan con las Normas Internacionales sobre la materia.
A9.2. Las Normas y los Programas de Eficientes de Motores Eléctricos en los Estados Unidos.
En los Estados Unidos, a contar de 1997 la norma NEMA define el concepto de motor eficiente. La Tabla siguiente, designada por NEMA como Tabla 12‐6C muestra los valores de eficiencia, nominales y mínimos, para motores cerrados (TEFC). Esta Tabla fue publicada por NEMA en 1987, de tal modo que los fabricantes tuvieron 10 años para adaptar sus diseños al nuevo estándar. Define con precisión la tolerancia en el valor de la placa (es la columna que designa como eficiencia mínima aceptable) para cada uno de los motores señalados.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
118
Cuadro N° A.9.1.
Motores Totalmente Cerrados (TEFC)
POT. 2 polos 4 polos 6 polos 8 polos [HP] Nom. Min Nom. Min Nom. Min Nom. Min 1 75.5 74.0 82.5 81.5 80.0 78.5 74.0 72.0 1.5 82.5 81.5 84.0 82.5 85.5 84.0 77.0 75.5 2 84.0 82.5 84.0 82.5 86.5 85.5 82.5 81.5 3 85.5 84.0 87.5 86.5 87.5 86.5 84.0 82.5 5 87.5 86.5 87.5 86.5 87.5 86.5 85.5 84.0 7.5 88.5 87.5 89.5 88.5 89.5 88.5 85.5 84.0 10 89.5 88.5 89.5 88.5 89.5 88.5 88.5 87.5 15 90.2 89.5 91.0 90.2 90.2 89.5 88.5 87.5 20 90.2 89.5 91.0 90.2 90.2 89.5 89.5 88.5 25 91.0 90.2 92.4 91.7 91.7 91.0 89.5 88.5 30 91.0 90.2 92.4 91.7 91.7 91.0 91.0 90.2 40 91.7 91.0 93.0 92.4 93.0 92.4 91.0 90.2 50 92.4 91.7 93.0 92.4 93.0 92.4 91.7 91.0 60 93.0 92.4 93.6 93.0 93.6 93.0 91.7 91.0 75 93.0 92.4 94.1 93.6 93.6 93.0 93.0 92.4 100 93.6 93.0 94.5 94.1 94.1 93.6 93.0 92.4 125 94.5 94.1 94.5 94.1 94.1 93.6 93.6 93.0 150 94.5 94.1 95.0 94.5 95.0 94.5 93.6 93.0 200 95.0 94.5 95.0 94.5 95.0 94.5 94.1 93.6
TABLA NEMA 12‐6C Ref. Norma NEMA MG‐1‐1993
En 1998 NEMA publica nuevamente la Tabla que define los valores mínimos de los “motores eléctricos eficientes”, la que ahora designa como Tabla NEMA 12‐10. Extiende ahora la potencia de los motores que define hasta los 500 HP.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
119
Cuadro N° A.9.2.
Motores Totalmente Cerrados (TEFC)
POT 2 polos 4 polos 6 polos 8 polos [HP] Nom. Nom. Nom. Nom. 1 75.5 82.5 80.0 74.0 1.5 82.5 84.0 85.5 77.0 2 84.0 84.0 86.5 82.5 3 85.5 87.5 87.5 84.0 5 87.5 87.5 87.5 85.5 7.5 88.5 89.5 89.5 85.5 10 89.5 89.5 89.5 88.5 15 90.2 91.0 90.2 88.5 20 90.2 91.0 90.2 89.5 25 91.0 92.4 91.7 89.5 30 91.0 92.4 91.7 91.0 40 91.7 93.0 93.0 91.0 50 92.4 93.0 93.0 91.7 60 93.0 93.6 93.6 91.7 75 93.0 94.1 93.6 93.0 100 93.6 94.5 94.1 93.0 125 94.5 94.5 94.1 93.6 150 94.5 95.0 95.0 93.6 200 95.0 95.0 95.0 94.1 250 95.4 95.0 95.0 94.5 300 95.4 95.4 95.0 350 95.4 95.4 95.0 400 95.4 95.4 450 95.4 95.4 500 95.4 95.8
TABLA NEMA 12‐10 Ref. Norma NEMA MG‐1‐1998
El Consortium for Energy Efficiency (CEE), con el patrocinio de la US Environmental Protection Agency (EPA) y el Department of Energy (DOE) de los Estados Unidos, publican una tabla todavía más exigente de eficiencia de motores, a la que los fabricantes normalmente asocian su línea de motor XE Extra Efficiency.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
120
Cuadro N° A.9.3.
Tabla de Eficiencia Mínima de Motores según CEE (Motores XE Extra Efficiency)
POT 2 polos 4 polos 6 polos [HP] Nom. Nom. Min 3 88.5 89.5 89.5 5 89.5 89.5 89.5 7.5 91.0 91.7 91.7 10 91.7 91.7 91.7 15 91.7 92.4 92.4 20 92.4 93.0 92.4 25 93.0 93.6 93.0 30 93.0 93.6 93.6 40 93.6 94.1 94.1 50 94.1 94.5 94.1 60 94.1 95.0 94.5 75 94.5 95.4 95.0 100 95.0 95.4 95.4 125 95.4 95.4 95.4 150 95.4 95.8 95.8 200 95.8 96.2 95.8
Ref. Catálogo Relliance 2001.
El 20 de Junio del 2001 CEE se alinea con la denominación NEMA Premium, que es la que hoy (5 de mayo de 2010) está vigente.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
121
Cuadro N° A.9.4.
Tabla de Eficiencia Mínima de Motores NEMA PREMIUM ™
POT 2 polos 4 polos 6 polos [HP] Nom. Nom. Nom. 1 77.0 85.5 82.5 1.5 84.0 86.5 87.5 2 85.5 86.5 88.5 3 86.5 89.5 89.5 5 88.5 89.5 89.5 7.5 89.5 91.7 91.0 10 90.2 91.7 91.0 15 91.0 92.4 91.7 20 91.0 93.0 91.7 25 91.7 93.6 93.0 30 91.7 93.6 93.0 40 92.4 94.1 94.1 50 93.0 94.5 94.1 60 93.6 95.0 94.5 75 93.6 95.4 94.5 100 94.1 95.4 95.0 125 95.0 95.4 95.0 150 95.0 95.8 95.8 200 95.4 96.2 95.8 250 95.8 96.2 95.8 300 95.8 96.2 95.8 350 95.8 96.2 95.8 400 95.8 96.2 95.8 450 95.8 96.2 95.8 500 95.8 96.2 95.8
Ref. NEMA Premium Efficiency.
POT 2 polos 4 polos 6 polos [HP] Nom. Nom. Nom.
250 a 500 95.0 95.0 95.0 Ref. NEMA Premium Efficiency 5kV o menos..
Lo anterior implica que un motor fabricado según Normas NEMA, para ser reconocido como parte de un programa de uso eficiente de energía en Chile, debe cumplir con la Norma NEMA Premium.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
122
A.9.3. Rendimiento en Función del Grado de Carga.
El cuadro siguiente presenta la variación de la eficiencia de un motor con la carga, independientemente de la potencia de los motores, según valores proporcionados en un catálogo de SIEMENS. Este cuadro tiene una validez aproximada que es generalizable, ya que se basa en una distribución porcentual de las pérdidas, la que no cambia mayormente ni por los tipos ni por los tamaños de los motores.
Cuadro N° A.9.5.
Rendimiento en Función de la Carga del Motor (en %)
fc = 0,25 fc = 0,5 fc = 0,75 fc = 1,0 fc = 1,25 93,0 96,0 97,0 97,0 96,5 92,0 95,0 96,0 96,0 95,5 90,0 93,5 95,0 95,0 94,5 89,0 92,5 94,0 94,0 93,5 88,0 91,5 93,0 93,0 92,5 87,0 91,0 92,0 92,0 91,5 86,0 90,0 91,0 91,0 90,0 85,0 89,0 90,0 90,0 89,0 84,0 88,0 89,0 89,0 88,0 80,0 87,0 88,0 88,0 87,0 79,0 86,0 87,0 87,0 86,0 78,0 85,0 86,0 86,0 85,0 76,0 84,0 85,0 85,0 83,5 74,0 83,0 84,0 84,0 82,5 72,0 82,0 83,0 83,0 81,5 70,0 81,0 82,0 82,0 80,5 68,0 80,0 81,0 81,0 79,5 66,0 79,0 80,0 80,0 78,5 64,0 77,0 79,5 79,0 77,5 62,0 75.5 78,5 78,0 76,5 60,0 74,0 77.5 77,0 75,0
Fuente: Catálogo SIEMENS, 1995. Notas: 1. Este cuadro permite conocer la eficiencia aproximada de un motor para un régimen
de carga dado conocida su eficiencia para otro régimen de carga, independientemente de su potencia o de si se trata de motores eficientes o estándar.
2. fc = factor de carga.
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
123
ANEXO Nº 10 CUESTIONARIO IMPORTADORES
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
124
A. IDENTIFICACIÓN DE LA EMPRESA
Nombre de la Empresa
Dirección
Comuna
Contacto
Ejecutivo que entrega Información
Cargo
Teléfono e-mail
B. MOTORES IMPORTADOS
-Tipos de Motores Trifásicos importados
Clase A Clase B Clase C
Clase A Clase B Clase C
Hp
DE MOTORES ELÉCTRICOSCUESTIONARIO A IMPORTADORES
-Rango Tamaños MotoresTrifásicos
-Cantidad de motores importados
-Inversión en motores importados
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
125
C. PARTICIPACIÓN DEL MERCADO EN MOTORES TRIFÁSICOS %
D. PRINCIPALES SECTORES ECONÓMICOS EN QUE SE UTILIZAN MAQUINARIASSector 1: Sector 4:Sector 2: Sector 5:Sector 3: Sector 6:
E. TIPO DE MAQUINARIA QUE INTEGRA MOTORES ELÉCTRICOS TRIFÁSICOS EN CHILEPOR RUBRO PRODUCTIVODestino Maquinaria Tipo de Maquinaria
-Agrícola
-Proces. Madera
-Construcción
-Agroindustria
-Mov. Materiales
-Industria General
-Minería
F. EMPRESAS QUE INTEGRAN MOTORES TRIFÁSICOS EN CHILE
Nombre Empresa Actividad Tipo Motor
GAMMA INGENIEROS S.A. PPEE ‐ Ministerio de Energía
Ingeniería/CNE/Estudio Mercado Motores Eléctricos/Informe Final Final/Informe Final‐Motores Corregido a Junio 2010/FSM‐CBC‐mlv‐
126
G. PRECIOS MOTORES TRIFÁSICOS
Precios de los motores Clase APrecios de los motores Clase BPrecios de los motores Clase C
H. VIDA ÚTIL DE MOTORES
Potencias ($)50HP5HP
Vida útil motor B:Vida útil motor C:
1 HP
Vida útil motor A:Horas Años
10HP 20HP
¿Cómo incentivaría la integración de motores eficientes a la maquinaria construida en el país?
¿Cómo incentivaría usted el uso de motores eficientes?
¿Cuál es su opinión respecto a las variables que influyen en la decisión de compra en los usuariosfinales?