![Page 1: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/1.jpg)
Het afbouwen van
benzodiazepines
Projectgroep Benzodiazepines (Ugent) Naar een rationeel gebruik van benzodiazepines
Gefinancierd door Fonds Verslavingen FOD Volksgezondheid - RIZIV
![Page 2: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/2.jpg)
Even kort voorstellen….
• Trainers-duo huisarts – psycholoog
• Projectgroep Benzodiazepines (Ugent) • LOK-bijeenkomsten over diverse benzo-themata
• Elektronische leermodule “het benzo-consult”
• Livetraining met simulatiepatiënt(e)
• In opdracht van & gefinancierd door Fonds Verslavingen: FOD Volksgezondheid - RIZIV
2
![Page 3: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/3.jpg)
De focus van vandaag:
Het AFBOUWEN van benzo’s:
motivationele gespreksvoering & farmacologische knowhow
Opmerking:
Idealiter wordt het opstarten van benzo’s zo veel mogelijk vermeden. Hiervoor verwijzen we u evenwel naar onze andere vormingen (LOK bijeenkomsten, elektronische leermodule, Livetraining)
3
![Page 4: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/4.jpg)
Agenda van vandaag
1. Voorafgaande bevraging
2. Casus Ida
3. Motivationele gespreksvoering
4. Medicamenteuze afbouw
5. Kernboodschappen
4
![Page 5: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/5.jpg)
1. Voorafgaande bevraging: indicaties
• Wanneer overweegt u om benzo’s af te bouwen?
• Wanneer vindt u het afbouwen van benzo’s niet haalbaar?
-> Hoe kan u de motivatie van de patiënt t.o.v. afbouw inschatten?
5
![Page 6: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/6.jpg)
Indicatie tot afbouw?
AFBOUW in de HUISARTSPRAKTIJK is haalbaarder naarmate:
• Beperkte psychiatrische COMORBIDITEIT
• Geen verslaving aan ANDERE MIDDELEN
• Benzo’s opgestart voor een MILDE PROBLEMATIEK
• Patiënt FUNCTIONEERT redelijk goed
• Beperkte DOSIS Benzo’s
• Beperkte DUUR van Benzo gebruik
• ….
6
![Page 7: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/7.jpg)
2. Casus Ida
• Ida vrouw 68 jaar, nieuwe patiënte
• Neemt volgende medicatie: Bromazepam 6mg: 3 per dag.
Benzo werd 20 jaar geleden opgestart omwille van “snel emotioneel worden”.
7
![Page 8: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/8.jpg)
Het thema aansnijden?
1. Is afbouw bij deze patiënte haalbaar?
Indien geïndiceerd:
2. Bespreek uw bezorgdheid met de patiënt (ICE van de arts)
8
![Page 9: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/9.jpg)
De STOP-brief
als grootschalige interventie in uw praktijk? (zie bijlage voor een voorbeeld)
Per brief alle patiënten - waarbij afbouw geïndiceerd vindt – aanschrijven en aanmoedigen om af te bouwen.
Uit onderzoek blijkt een succesratio tot 40% (!) Parr JM, Kavanagh DJ, Cahill L, et al. (2008)
9
![Page 10: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/10.jpg)
Ida’s reactie…
Als je een eventuele afbouw van het kalmeermiddel voorstelt, antwoordt ze:
“Ik ben nu al zo lang gewoon om mijn pilletje te nemen en ben daar altijd goed mee geweest; maar misschien zou ik liever toch wat minder medicatie nemen…”
10
![Page 11: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/11.jpg)
3. Motivationele gespreksvoering Prochaska & DiClemente
Fasen van gedragsverandering / Motivatiecirkel Situeer uw patiënt in één van de volgende fasen;
dit bepaalt uw aanpak naar deze patiënt toe
Precontemplatie- / voorbeschouwingsfase
Contemplatie- / beschouwingsfase
Preparatie- / beslissingsfase
Actie fase
( Behoud fase )
11
![Page 12: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/12.jpg)
De patiënt erkent het probleem niet en overweegt geen afbouw.
Ida’s reactie:
“Ik vind dat niet nodig”
12
![Page 13: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/13.jpg)
Handvaten bij Precontemplatie De patiënt erkent het probleem niet en
overweegt geen afbouw.
• Geef informatie: waarom vindt u als huisarts het blijven voorschrijven van benzo’s zorgwekkend (ICE van de arts)
• Informeren is uw enige doel
• Accepteer weerstand en ga niet in discussie
13
![Page 14: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/14.jpg)
De patiënt erkent het probleem en overweeg afbouw, maar heeft geen
concrete plannen.
Ida’s reactie:
“Ja.... misschien is dat een goed idee .... maar niet NU.”
14
![Page 15: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/15.jpg)
Handvaten bij Contemplatie De patiënt erkent het probleem en overweeg afbouw,
maar heeft geen concrete plannen.
• Balansopdracht & Meetlattechniek*
• Eerdere successen bij het aanpakken van gewoontes waar ze van af wou?
• Wat doet patiënt om gebruik tot deze doses te beperken?
• Zijn er dagen van minder gebruik?
• Proberen concreter te maken van een termijn
15
![Page 16: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/16.jpg)
Voorbeeld Balansopdracht
Voordelen Nadelen
Benzo’s blijven nemen
-Korte termijn: -Lange termijn:
-Korte termijn:
-Lange Termijn
Benzo’s afbouwen -Korte termijn: -Lange termijn:
-Korte termijn:
-Lange Termijn
16
![Page 17: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/17.jpg)
Voorbeeld Meetlattechniek
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Hoe belangrijk vind ik het om mij overdag te kunnen concentreren?
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Hoe belangrijk vind ik het om ‘s nachts niet wakker te liggen?
17
![Page 18: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/18.jpg)
De patiënt heeft concrete plannen / probeert reeds af te bouwen
Ida’s reactie:
“Ja... U heeft gelijk. Ik wil dat wel proberen.”
18
![Page 19: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/19.jpg)
Handvaten bij preparatie of actie De patiënt heeft concrete plannen /
probeert reeds af te bouwen
• Afbouw termijn?
• Hoe positieve situaties installeren, levens-kwaliteit bevorderen?
• Hoe omgaan met hinderpalen?
Coping stressuitlokkende situaties?*
Voorspellen van uitschuivers!*
19
![Page 20: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/20.jpg)
Coping bij stressuitlokkende situaties?
• Bespreken van een alternatief op momenten dat de patiënt gewoonlijke medicatie neemt
• Eerdere successen bij het aanpakken van gewoonte waar ze van af wou?
• Sociale steun in kaart brengen
• Zelfbeloning benadrukken
20
![Page 21: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/21.jpg)
Wat met een uitschuiver?
Ida komt na een week terug op consultatie:
“Dokter, ‘t is allemaal voor niets geweest... Ik kan het niet!”
21
![Page 22: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/22.jpg)
Wat met een uitschuiver?
• Een uitschuiver is eerder regel dan uitzondering!
Durf hier als arts op te anticiperen!
• Analyse van de uitschuiver helpt toekomstige uitschuivers vermijden: 5 G’s…
22
![Page 23: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/23.jpg)
Analyse van de uitschuiver: 5 G
23
![Page 24: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/24.jpg)
De patiënt antwoordt:
Dokter, ik heb dat al eens geprobeerd, maar dat lukt me toch niet...
24
![Page 25: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/25.jpg)
4. Medicamenteuze afbouw
Een zeer geleidelijke (!) afbouw (-25% / 2 à 4 weken) is te verkiezen boven abrupt stoppen
• Bespreek met de patiënt hoe hij/zij wenst af te bouwen: met het eigen middel (benzo) OF via een ander middel (diazepam)**
25
![Page 26: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/26.jpg)
Ida bouwt af….
Op heden :
Bromazepam 6mg: 3 per dag
Stel een afbouw schema op voor Ida...
26
![Page 27: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/27.jpg)
**Diazepam? • Omzetten naar equivalente dosis diazepam:
– Overwegen indien er bij een vorige afbouw veel last was van dervingverschijnselen, indien er ook overdag benzo's gebruikt worden of bij gebruik van kortwerkende middelen (type triazolam)
– Afgeraden bij ouderen (WZC repertorium)
– Kleine stapjes (-25% / 2 à 4 weken)!
– Strikte opvolging: plan een opvolg consult!
• Rekenhulp voor benzodiazepine afbouw via diazepam (in 6 of 12 weken)
http://benzoschema.knmp.nl/benzos_enduser_pt
27
![Page 28: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/28.jpg)
**Diazepam: pro’s en contra’s • Voordelen
– Langwerkend preparaat (minder schommelingen door langwerkende , actieve metabolieten)
– Magistraal: afgepaste hoeveelheden
• Nadelen – Cave dubbelgebruik!
– Cave bejaarden, nierinsufficiëntie
– Kostprijs
– Weinig onderzocht – Recent onderzoek toont aan dat afbouw via diazepam geen voordelen oplevert en (zeker bij ouderen) meer sufheid en slaperigheid veroorzaakt overdag…
28
![Page 29: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/29.jpg)
Dervingsverschijnselen anticipeer op:
hoofd- en spierpijn, slapeloosheid, rusteloosheid, geïrriteerdheid, … van mineure angst-symptomen (nachtmerries) tot psychose (hallucinaties)
typisch voor benzo’s: overgevoeligheid sensoriële stimul
29
![Page 30: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/30.jpg)
Afbouw…met vallen en opstaan
• Relapse & Rebound…. Naar de patiënt toe: INFORMEREN – DOSEREN
& MOTIVEREN
• Voor geen enkel product (anti-depressiva, melatonine, anti-epileptica) is er overtuigend bewijs dat het een winst oplevert als hulpmedicatie bij de afbouw van benzo’s in de huisartspraktijk.
30
![Page 31: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/31.jpg)
Motivationele gespreksvoering Even samenvatten....
Identificeer en respecteer de fase van de patiënt
Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen.
De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!
Precontemplatie fase
Contemplatie fase
Prefaratie fase
Actie fase -> afbouwschema
31
![Page 32: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/32.jpg)
5. Kernboodschappen
Wat neemt u mee naar huis?
Alvast bedankt om het evaluatie-
formulier in te vullen
32
![Page 33: Het afbouwen van benzodiazepines - Domus Medica...Volg het tempo van de patiënt door fase-specifiek te handelen. De patiënt telkens één fase doen opschuiven, is al een groot succes!](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022062607/6041f8decd447f06c45db8b5/html5/thumbnails/33.jpg)
Zin in meer? Projectgroep Benzodiazepines
biedt aan: • LOK-bijeenkomsten over:
– De niet-medicamenteuze aanpak van: insomnia / angststoornissen / stress en surmenage
• Elektronische leermodule: “het benzo-consult” (mail naar [email protected])
• Livetraining (met simulatiepatiënt) (mail naar [email protected])
33