Download - DOSSIER LATÃN I
-
I.E.S. SANTA POLA
LATN I CURSO 2012-2013
Israel Hurtado
-
Departamento de Latn 2012-2013
EL LATN COMO LENGUA INDOEUROPEA
Pese a que ya desde el siglo XVI se conoca y estudiaba el parentesco entre lenguas
geogrficamente lejanas entre ellas, no fue hasta principios del siglo XIX, en plena vigencia
del positivismo, cuando un lingista alemn, Franz Bopp, demostr la relacin directa
entre lenguas antiguas de la India y de Europa. Bopp aplic el mtodo comparativista, un
mtodo consistente en demostrar, mediante la comparacin, las correspondencias en
lxico, morfologa y sintaxis entre las lenguas objeto de estudio. La aplicacin sistemtica
de dicho mtodo permiti postular la existencia de una lengua comn y originaria de la
mayora de lenguas, antiguas y modernas, habladas en Europa y en el sur de Asia, por lo
cual fue bautizada con el nombre de indoeuropeo. No nos ha llegado testimonio escrito
alguno, puesto que el documento ms antiguo de los que se conservan es del segundo
milenio a.C. y corresponde al hitita, lengua ya neoindoeuropea. Esta lengua comn es, por
lo tanto, hipottica y su lxico est formado por las races que se han deducido de las
palabras que las comparten en las distintas lenguas derivadas.
Prueba de tal parentesco son las formas que han tomado algunos sinnimos indoeuropeos
de palabras comunes, tal y como podemos observar en el cuadro siguiente:
La dispora
Tal como acabamos de decir, los estudiosos han logrado establecer dos etapas
cronolgicamente diferenciadas en la historia de las tribus que hablaron el indoeuropeo
comn: la primera, como pueblo en comunidad, que podemos situar desde su origen hasta
la edad del bronce, y la segunda, como pueblo en proceso de desmembracin, que
podemos datar, en su fase ms importante, desde la edad del bronce hasta la edad del
hierro. No es difcil comprobar cmo vocablos vinculados al lxico agrcola o ganadero de
la cultura neoltica o de la edad del bronce, del norte o del interior continental, tienen una
raz comn, mientras que trminos similares referentes a la cultura del hierro, en el sur o
en zonas martimas, evidencian orgenes distintos.
Esta segunda etapa es conocida bajo la denominacin de dispora, y en ella radica la
explicacin de la divisin del indoeuropeo comn en las distintas lenguas de la familia
indoeuropea: los pueblos colonizadores introdujeron cultura y lengua en los territorios en
donde se establecan y la lengua indoeuropea, en contacto con las lenguas autctonas
(sustrato), las fue sustituyendo, a la par que experimentaba cambios y modificaciones por
-
Departamento de Latn 2012-2013
influencia de las lenguas vecinas (adstrato) o de lenguas introducidas en el mismo
territorio posteriormente (superestrato).
La lingstica comparada ha evidenciado la existencia de un indoeuropeo comn en poca
neoltica, origen de la familia lingstica indoeuropea, la cual, por expansin y
fragmentacin, provoca la aparicin de distintos dialectos hacia el fin de la edad de los
metales. Estos dialectos son, a su vez, origen de las lenguas indoeuropeas modernas. Hay
que remarcar que, en segn qu casos (espaol, cataln, griego, hindi) conocemos
perfectamente el dialecto del que derivan estas lenguas modernas, pero que, en otros
(alemn, ingls, ruso) no se conserva testimonio alguno del primitivo dialecto madre
comn.
En el cuadro siguiente se muestran los distintos grupos lingsticos indoeuropeos y sus
familias idiomticas.
-
Departamento de Latn 2012-2013
Las nicas lenguas no indoeuropeas que existen en Europa en la actualidad son el fins, el
estonio, el hngaro y el turco, de la familia uraloaltaica; el georgiano y otras lenguas
caucsicas, y el euskera, de origen incierto.
Panorama lingstico de Italia en el siglo v a. C.
El latn, por lo tanto, es el dialecto que hablaba un determinado pueblo indoeuropeo de los
que colonizaron la pennsula Itlica en un perodo que podemos situar entre los aos 1200
y 1000 a.c. Aparece en el centro de Italia, en una regin que ocupa desde los montes
Albanos hasta la desembocadura del ro Tber per su margen derecha. Dicha regin,
llamada Lacio, da nombre, a su vez, a la nueva comunidad y a su lengua. Los vestigios
ms antiguos en latn son testimonios epigrficos (la fbula de Preneste) del siglo VI a.c. De
hecho, en el Lacio coexistieron varios dialectos latinos, hasta que el de la ciudad
hegemnica, Roma, se impuso a los dems.
-
Departamento de Latn 2012-2013
En este perodo siglo v a.c.- la
pennsula Itlica constitua un
verdadero mosaico lingstico,
conformado tanto por lenguas
indoeuropeas (itlicas, ilirias,
clticas y griegas) como por otras
que no lo eran (etrusco, ligur y
pnico), distribuidas de la forma
siguiente: el latn se hablaba en el
Lacio; dos lenguas itlicas el osco y
el umbro- se hablaban en el sur y en
el nordeste de esta regin,
respectivamente; el celta era la
lengua usada por los pueblos de las
llanuras continentales del norte de
Italia; una lengua del grupo ilirio el
mesapio- se hablaba en la regin de
la costa sur del mar Adritico, y otra
el vneto-, en la zona del golfo de
Venecia; el griego era la lengua
hablada en la Magna Grecia, denominacin bajo la cual era conocido el conglomerado de
colonias griegas fundadas en las costas de la mitad oriental de Sicilia y del sur de Italia, a
partir del siglo VIII a.c.; los etruscos hablaban una lengua no indoeuropea en los territorios
noroccidentales de la pennsula Itlica, al norte del ro Tber, y en las costas de Crcega; el
ligur, una lengua no indoeuropea de la que apenas queda documentacin, se hablaba en la
zona del golfo de Gnova; en la costa occidental de Sicilia y en la isla de Cerdea
territorios colonizados por los cartagineses- se hablaba el pnico, un dialecto del fenicio.
En el interior de Sicilia se hablaba el sculo, una lengua itlica muy poco documentada.
Etapas del latn
Latn arcaico (del siglo VI al siglo III a.c.): etapa de formacin; no nos ha llegado
ningn texto literario de esta etapa, slo textos epigrficos con importantes
influencias etruscas y griegas. Tambin es conocido bajo la denominacin de latn
preliterario.
Latn preclsico (del siglo III hasta mediados del siglo I a.c.): etapa de creacin de
una lengua literaria y de consolidacin de la lengua latina. Aumenta la influencia
de la cultura griega. Segn algunos fillogos no hay diferencia alguna con la etapa
anterior.
Latn clsico (de mediados del siglo I a.c. hasta el ao 14 d.c.): etapa de plena
madurez de la literatura y de la lengua latinas, que se convierte en lengua de
cultura de un imperio.
Latn posclsico (del ao 14 d.C. al siglo II): etapa que marca un primer perodo de
decadencia, pese a que todava se crean textos literarios dentro de la gran tradicin
romana.
-
Departamento de Latn 2012-2013
Latn tardo (del siglo II al siglo VII): etapa de progresiva desintegracin del latn
durante la cual va a desaparecer como lengua hablada, en pro de la aparicin de las
lenguas romances.
Latn medieval (del siglo VII al siglo XIV): etapa durante la cual el latn deja de
hablarse y pasa a ser slo lengua escrita.
Latn humanstico (a partir del Renacimiento). Se trata del latn escrito y hablado
por los humanistas, quienes intentan recuperar la pureza del latn clsico
abandonando el latn medieval.
La fragmentacin lingstica de la Romania
Durante la segunda mitad del siglo II d.C., el Imperio romano llega a su mxima
expansin. Su lengua oficial es el latn, que, como ya se ha dicho, ir sustituyendo a las
distintas lenguas autctonas de los territorios colonizados, especialmente en el
Mediterrneo occidental, a la par que se van sustituyendo costumbres y creencias
seculares en nombre de una civilizacin recibida, generalmente, como un progreso. Los
romanos, pese a que, aparentemente, permiten que las provincias sometidas conserven
algunas de sus instituciones, adoptan un conjunto de medidas orientadas a romanizar el
territorio: suprimen fronteras, fundan colonias, construyen magnficas vas de
comunicacin, asimilan las religiones autctonas, instauran el derecho romano Todo ello
tuvo como consecuencia que las poblaciones romanizadas dejaran en un segundo plano la
lengua propia y que el latn se convirtiera en la lengua comn de la parte occidental del
Imperio, es decir, el conjunto de territorios conocido bajo la denominacin de la Romania.
Sin embargo, el latn que mayoritariamente hablaban los colonizadores no era el latn
culto, es decir, el de la literatura rgido y normativizado-, sino el latn vulgar, el hablado,
que pese a su unidad no era homogneo, sino que presentaba variaciones derivadas del
origen social (patricio o plebeyo) de sus usuarios, de su procedencia geogrfica (de Roma
o de provincias) o de modas surgidas en un lugar o en un momento determinado. Todo
ello, junto al hecho de que el proceso de romanizacin poda comportar una colonizacin
de tipo rural (sin escuelas) o de tipo urbano (con escuelas), provoc que, lentamente, en
cada una de las provincias se fuera diferenciando la forma de hablar el latn.
Este proceso de dialectalizacin, en que la lengua autctona es el sustrato y las vecinas, el
adstrato (y las lenguas introducidas por los invasores posteriores germnicos, rabes y
eslavos- el superestrato), se vio favorecido por la prdida gradual de hegemona de Roma,
puesto que de la unidad poltico-administrativa del Imperio dependan factores de unidad
como la accin del latn culto sobre el hablado, la conciencia de una lengua de la
administracin y de la enseanza o las relaciones estrechas, constantes y necesarias entre
las distintas provincias.
-
Departamento de Latn 2012-2013
De hecho, llegado el ocaso del Imperio romano, en el ao 476, desaparece la principal
fuerza de cohesin lingstica del latn, y se produce su fragmentacin al perder la funcin
de lengua de comunicacin y de unin de todo el territorio. Las invasiones germnicas
acaban con el Imperio y
conmocionan
profundamente sus
estructuras: suprimen la
administracin, separan
pueblos, crean fronteras y,
por todas partes, la lengua
recibe toda suerte de
influencias disgregadoras.
Hacia finales del siglo VIII
o principios del IX, el latn
ya aparece fragmentado
en numerosos dialectos,
denominados rusticae
romanae linguae (para
diferenciarlos del latn
culto y de las lenguas
extranjeras) que se irn
transformando en las
lenguas romnicas o
neolatinas. Son los nuevos
idiomas hablados en la
Romania desde el siglo X,
continuacin del latn de
los antiguos romanos.
-
Departamento de Latn 2012-2013
ACTIVIDADES
1. Colorea el mapa de las lenguas romances. No olvides poner el nombre de cada una
en el lugar correcto.
2. Evolucin del nombre latino de los das a varias lenguas romances (de
lunes a viernes). El nombre del sbado viene de la palabra juda sabbath que
significa descanso. El nombre del domingo viene de 8ra dominicus (da del seor) por influencia cristiana
Al castellano: Desaparece la palabra 8ra: por ej. Martis 8ra=martes
Al valenciano: Se cambia el orden latino y se juntan las dos palabras: por ej.
Martis 8ra pasa a 8ra Martis y despus a dimarts.
Al francs: Se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8ra=mardi
Al gallego: Como en castellano desaparece la palabra 8ra: ej. Martis 8ra=martes
Al italiano: Como en francs se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8ra=mardi
Los das en ingls y alemn (lenguas germnicas).
Asignan los das a las mismas divinidades que los latinos.
Adaptan algunas divinidades latinas a sus propios dioses
-Identifican a Marte con Tui Dien, un antiguo dios germano de la guerra -Identifican a Mercurio con Wedn, un antiguo dios germano
-Identifican a Jpiter con Thor Donner, dios germano de la meteorologa -Identifican a Venus con Freia, antigua diosa germana de la belleza
Da se dice day en ingls y tag en alemn
Los das en Castellano, Valenciano y Francs
martes mercredi dijous domingo mircoles mardi divendres jueves dilluns vendredi dimecres
dissabte sbado diumenge lundi dimarts viernes jeudi dimanche lunes samedi
-
Departamento de Latn 2012-2013
Los das en Gallego e Italiano
xoves luns sabato martes venerd marted venres domingo luned mrcores mercoled sbado
gioved domnica
Los das en Ingls y Alemn
Tuesday Freitag Monday Sunday Montag Dienstag Wednesday Samstag Friday Thursday
Donnerstag Saturday Sonntag
Latn Lunae
dies
Martis
dies
Mercurii
dies
Iovis
dies
Veneris
dies
Saturni
dies
Solis
dies
Castell.
Valen.
Italiano
Francs
Gallego
Ingls
Alemn
Rumano
3. De dnde era originario el pueblo indoeuropeo? En qu poca se cree que vivi
formando una nica comunidad?
4. Qu es lo que demostr el lingista Franz Bopp? Cmo se denomina el mtodo
empleado por Bopp? En qu consiste?
5. Cules son las etapas que podemos distinguir en la historia del pueblo
indoeuropeo?
6. Qu es el latn, considerado desde el punto de vista de su origen?
7. Cul era la lengua hablada en las colonias del sur de Italia? Qu otra lengua se
hablaba tambin en esa parte de Italia?
8. Qu pueblos no indoeuropeos vivan al norte de la pennsula Itlica?
9. Qu lenguas eran habladas en las colonias de Sicilia?
10. Qu aspecto importante podemos destacar relativo al proceso de asimilacin del
latn por parte de los distintos territorios del Imperio?
11. Qu es el latn tardo? Y el latn humanstico?
12. Qu se entiende por latn vulgar? Por qu razn resulta tan importante como el
latn literario?
13. Qu medidas tomaban los romanos a fin de romanizar un territorio concreto? De
qu modo tales medidas afectaban a las lenguas autctonas?
14. Qu caracterstica peculiar presentaba el latn vulgar hablado en todos los
rincones del Imperio?
15. Qu supuso, bajo el punto de vista lingstico, el fin del Imperio romano?
16. Qu son las lenguas romnicas o romances?
-
Departamento de Latn 2012-2013
17. Relaciona correctamente las palabras de las tres columnas: la primera de ellas
corresponde a distintos grupos lingsticos; la segunda, a lenguas antiguas y la
tercera, a lenguas modernas de la familia indoeuropea:
itlico
griego
cltico
armenio
ilirio
hindi
bltico
germnico
eslavo
irnico
glico
antiguo blgaro
vneto
gtico
avstico
tracio
osco
snscrito
micnico
prusiano
bengal armenio moderno
albans
cataln
neerlands
letn
macedonio
afgano
irlands
griego moderno
18. Indica, Inea por lnea, cul es la lengua o dialecto romnico que no tiene
relacin con los otros tres por lo que al grupo al que pertenece se refiere:
lemosn, provenzal, francs, arans
bable, leons, castellano, cataln occidental
sardo, friulano, italiano, dlmata
gallego, cataln oriental, aragons, portugus
florentino: romano, rumano, veneciano
FONTICA Y PROSODIA. EL ALFABETO LATINO
El alfabeto latino
El alfabeto del latn procede del de los etruscos, pueblo hegemnico en la pennsula
Itlica entre los siglos VIII y V a.c. Los etruscos lo haban tomado del alfabeto que
usaban los griegos occidentales establecidos en Cumas, una de las colonias griegas
ms antiguas del sur de Italia. Constaba, en el perodo clsico, de 23 letras, dos de
ellas (y y z), aadidas tardamente para la transcripcin de vocablos tomados del
griego:
-
Departamento de Latn 2012-2013
Vocalismo
El sistema voclico del latn es prcticamente idntico al del castellano: cinco
fonemas voclicos propiamente latinos (a, e, i, o, u) y uno proveniente del griego (y).
Hay que indicar, sin embargo, que en realidad haba dos subsistemas o series
paralelas de vocales largas y de vocales breves que se representaban con las mismas
letras. En los libros de lengua, la cantidad larga se indica mediante el signo (-) encima
de la vocal correspondiente, y la cantidad breve, mediante el signo ().
Normas especficas de pronunciacin
a: siempre es abierta y central (cast. pun,): casa, fama.
e/o: siempre son medianas, ms bien cerradas que abiertas (cast. perro): ego,
mos, res.
i: puede ser vocal (cast. si): sitis, finis; o semiconsonante (cast. yogur): ius,
maior.
u: puede ser vocal (cast. pus): mus, ludus; semivocal (cast. cauto): laus, causa;
o semiconsonante (cast. huerto): uir, uiuus.
v: es una grafa convencional adoptada modernamente para sealar la u
semiconsonntica: uinum, inuentum, uarius.
y: (reproduccin latina de la psilon griega (u). Se pronuncia como la u
francesa (fr. une, tu): perystilum, pyra.
Diptongos latinos. En el perodo clsico, solo quedaban en latn tres diptongos
propiamente dichos:
ae (caelum, Caesar)
oe (poena, moenia)
au (taurus, aurum)
Y tambin, eu en algunos monoslabos (neu, heu) y en trminos de origen griego
(Europa).
Consonantismo
En la poca clsica, el latn tena los quince fonemas consonnticos que aparecen en el
esquema:
-
Departamento de Latn 2012-2013
Normas especficas de pronunciacin
c/g: siempre son oclusivas velares no aspiradas (cast. cabo, gato): genius, Gigantes,
cerebrum, circus.
h: es fricativa velar sorda, que seguramente se pronunciaba a modo de aspiracin
muy suave. No se pronuncia: hora, trahere.
x: representacin del grupo ks. Se pronuncia como la x castellana (cast. xilfono):
exitus, examen.
z: reproduccin latina de la zeta griega (). Se pronuncia como el grupo tz cataln
(cat. setze): zona, zelus.
s: siempre es sorda (cast. seso): solus, rosa.
Las grafas dobles
qu/gu: representacin de la labiovelar sorda (cast. cuestin) y sonora (cast. guante).
Siempre suena la u: quattuor, unguentum.
ch: transcripcin de la ji griega (). Se pronuncia como una k: chaos, chorus.
ph: transcripcin de la fi griega (). Se pronuncia como una f: amphora, Pharos.
th: transcripcin de la theta griega () . Se pronuncia como una t: theatrum, 12rax.
ll, ss, mm,pp, gg, cc. etc.: siempre se trata de dos consonantes geminadas, excepto
rr , que es la representacin de la vibrante mltiple (cast. erre): terra, error. Se
pronuncian las dos: agger, accentus, uallum, passus, attentus.
sp, st, sc: se trata de la S lquida. Se pronuncia como en ingls (spider, star) o en
francs (sceptre): spes, studium, scamnum.
Las normas de acentuacin
Todas las palabras latinas, excepcin hecha de las proclticas y de las enclticas,
tienen acento intensivo, que no se representa grficamente.
La posicin del acento se rige por las normas siguientes:
En latn no existen palabras agudas y el acento nunca recae ms all de la
antepenltima slaba: ops, pons, urbs, sal, causa, Roma, poena, geltus
Son llanas las palabras cuya penltima slaba es larga:
Son esdrjulas las palabras cuya penltima slaba es breve:
-
Departamento de Latn 2012-2013
-
Departamento de Latn 2012-2013
NOCIONES GENERALES DE MORFOLOGA
1. Flexin y derivacin
Flexin.
Derivacin
2. Palabras flexivas y no flexivas
Palabra flexiva.
Palabra no flexiva.
3. Elementos de la palabra
Raz
Tema.
Desinencia/s
CATEGORAS GRAMATICALES
1. La flexin nominal
FUNCIONES DE LOS CASOS
Nominativo
El caso nominativo desempea las siguientes funciones en la oracin:
a. Sujeto de un verbo en forma personal: Gallia est omnis divisa in partes tres
b. Atributo con el verbo copulativo sum: Horum omnium fortissimi sunt Belgae.
c. Complemento predicativo referido al Sujeto con un verbo distinto de sum:
Vercingetorix rex ab suis appellatur.
-
Departamento de Latn 2012-2013
Vocativo
Este caso sirve para llamar o dirigirse a alguien. Normalmente va entre comas.
Acusativo
El caso acusativo desempea las siguientes funciones en la oracin:
a. COMPLEMENTO DIRECTO. Siempre aparecer cuando hay un verbo transitivo.
Caesar aciem instruit.
b. DOBLE ACUSATIVO
Hay verbos, que por su caractersticas sintcticas, llevan dos acusativos. De todos modos,
cada uno de ellos tiene una funcin distinta:;
*CD+PVO: Galli Mercurium omnium artium inventores ferunt
*CD+CCL: Caesar milites flumen transtulit
*CI+CD: Magster pueros grammaticam docet
c. COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL
Siempre que haya un verbo intransitivo, cualquier acusativo que aparezca ser CC, ya que el
CD no puede existir. Ahora bien, puede aparecer con preposicin (lo ms lgico) o sin ella
cuando se trata de ciudades importantes (por ejemplo Romam).
Genitivo
El caso genitivo funciona bsicamente como un complemento del nombre, con una idea de
limitacin o restriccin. A partir de esta funcin se extiende a complementar a determinados
verbos y adjetivos relacionados con ellos.
Dativo
El caso dativo funciona bsicamente sealando la persona o cosa interesada en la accin
verbal, el destinatario de dicha accin, o complemento indirecto. En muchas ocasiones se
confunden dativo y genitivo, o dativo y ablativo. Pues bien, siempre ser dativo si el verbo
requiere, necesita un destinatario de dicha accin. Por ejemplo: envi una carta a mi abuela.
Es evidente que el verbo enviar requiere un destinatario del CD (dicha carta).
Ablativo
El caso ablativo funciona bsicamente sealando el punto de partida de la accin verbal, es
decir, como un complemento circunstancial de lugar de donde. A esta funcin primitiva
originaria se aadi posteriormente las de otros dos casos indoeuropeos: instrumental-
sociativo (CC de instrumento y CC de compaa) y el locativo (CC lugar y tiempo).
-
Departamento de Latn 2012-2013
Hay otras funciones derivadas del ablativo:
-ABLATIVO DE COMPARACIN: se utiliza como segundo trmino de una comparacin sin
quam. Nihil est bello civili miserius.
-ABLATIVO AGENTE: se usa con la voz pasiva y lleva preposicin a/ab con personas.
Exercitus L. Casii consulis antea ab Helvetiis pulsus erat.
Nmero.
Gnero.
2. La flexin verbal
Persona.
Nmero.
Tiempo.
Modo.
Aspecto.
1 DECLINACIN
agricola, -ae.
ancilla, -ae.
poeta, -ae.
puella, -ae.
grammatica, -ae.
cometa, -ae.
insula, -ae.
iustitia, -ae.
laetitia, -ae.
causa, -ae
copia, -ae
copiae, -arum
fortuna, -ae
littera, -ae
natura, -ae
provincia, -ae
terra, -ae
amicitia, -ae
aqua, -ae
ara, -ae
dea, deae
cura, -ae
iniuria, -ae
sententia, -ae
via, -ae
fama, -ae
filia, -ae
-
Departamento de Latn 2012-2013
2 DECLINACIN
domus, -i
liber, -i
locus, -i
captivus, -i
parasitus, -i
animus, -i
deus, -i
populus, -i (f)
servus, -i
legatus, -i
puer, -i
tribunus, -i
magister, -tri
fagus, -i (f)
ulmus, -i (f)
laurus, i (f)
amicus, -i
gladius, -ii
liberi, -orum
morbus, -i
equus, -i
mundus, -i
numerus, -i
annus, -i
vir, -i
consilium, -ii
imperium, -ii
periculum, -i
auxilium, -ii
caelum, -i
donum, -i
praesidium, -ii
verbum, -i
beneficium, -ii
vitium, -ii
pretium, -ii
castra, -orum
oppidum, -i
regnum, -i
ADJETIVOS DE LA 1 CLASE
barbarus, -a, -um
cartus, -a, -um
dubius, -a, -um
lber, -a, -um
incertus, -a, -um
primus, -a, -um
patrius, -a, -um
regius, -a, -um
imbrifer, -a, -um
ingratus, -a, -um
publicus, -a, -um
piger, -gra, -grum
CONCORDANCIA 1 Y 2
ancilla, -ae piger, -gra, -grum
locus, -i altus, -a, -um
auxilium, -ii publicus, -a, -um
liber, -i probus, -a, -um
donum, -i socius, -a, -um
poeta, -ae (m) doctus, -a, -um
praesidium, -ii summus, -a, -um
captivus, -i alienus, -a, -um
verbum, -i superus, -a, -um
populus, -i (f) paucus, -a, -um
legatus, -i alius, -a, -um
pretium, -ii alter, -a, -um
puella, -ae pestifer, -a, -um
domus, -i (f) parvus, -a, -um
agricola, -ae (m) bonus, -a, -um
grammatica, -ae longus, -a, -um
parasitus, -i ceterus, -a, -um
cometa, -ae meritorius, -a, -um
insula, -ae magnus, -a, -um
animus, -i clarus, -a, -um
iustitia, -ae. malus, -a, -um
deus, -i pulcher,-chra,-chrum
regnum, -i dignus, -a, -um
laetitia, -ae. multus, -a, -um
beneficium, -ii tantus, -a, -um
servus, -i humanus, -a, -um
caelum, -i honestus, -a, -um
causa, -ae novus, -a, -um
vitium, -ii totus, -a, -um
puer, -i verus, -a, -um
-
Departamento de Latn 2012-2013
3 DECLINACIN
aedes, -is. f:
aetas, -tatis f
agger, -eris. m:
agmen, -inis. n:
altar, -is.n:
amor, -oris. m:
animal, -alis. n:
apis, -is. f:
ars, artis. f:
arx, arcis. f:
auctoritas, -atis. f:
auris, -is. f:
avis, -is. f:
caedes, -is. f:
calcar, -is. n:
canis, -is. m:
caput, capitis. n:
carmen, -inis. n:
cinis, -eris. m/f:
civis, -is. m:
civitas, -atis. f:
clamor, -is. m:
classis, -is. f:
clavis, -is. f:
cognomen, -inis. n:
cohors, -ortis. f:
collis, -is. f:
ops, opis. f:
opus, -eris. n:
oratio, -onis. f:
orbis, -is. f:
os, oris. n:
ovile, -is. n:
parens, -entis. m:
pars, partis. f:
pastor, -oris. m:
pater, -tris. m:
pax, pacis. f:
pectus, -oris. n:
pes, pedis. m:
piscis, -is. m:
plebs, plebis. f:
pondus, -eris. n:
pons, -ntis. m:
potestas, -atis. f:
praenomen, -inis. n:
prex, precis. f:
princeps, -ipis. m:
regio, -onis. f:
rete, -is. n:
rex, regis. m:
sacerdos, -otis. m:
salus, -utis. f:
scelus, -eris. n:
sedes, -is. f:
senator, -oris. m:
senectus, -utis. f:
senex, senis. m:
societas, -atis. f:
sol, solis. m:
soror. -oris. f:
tellus, -uris,. n:
tempestas, -atis. f:
tempus, -oris. n:
terror,-oris. m:
timor, -is, m:
turris, -is. f:
urbs, urbis. f:
uxor, -oris. f:
vallis, -is. m:
ver, veris. n:
victor, -oris. m:
virgo, -inis. f:
virtus, -utis. f:
vis, -is. f:
vulnus, -eris. n:
ADJETIVOS DE LA 2 CLASE
acer, acris, acre:
brevis, -e:
ingens, -entis:
-
Departamento de Latn 2012-2013
audax, -acis:
*dives, -itis:
CONCORDANCIA 3
aedes, -is. f: communis, -e:
aetas, -tatis f anceps, -ipis:
agger, -eris. m: capax, -acis:
agmen, -inis. n: celer, -eris, -ere:
altar, -is.n: civilis, -e:
amor, -oris. m: difficilis, -e:
animal, -alis. n: docilis, -e:
apis, -is. f: dulcis, -e:
ars, artis. f: facilis, -e:
arx, arcis. f: fatalis, -e:
auctoritas, -atis. f: felix, -icis:
auris, -is. f: fidelis, -e:
avis, -is. f: ferox, -ocis:
caedes, -is. f: fortis, -e:
calcar, -is. n: frecuens, -entis:
canis, -is. m: gravis, -e:
caput, capitis. n: hostilis, -e:
carmen, -inis. n: *pauper, pauperis:
cinis, -eris. m/f: imprudens, -ntis:
civis, -is. m: inanis, -e:
civitas, -atis. f: ingens, -entis:
clamor, -is. m: iuvenis, -e:
classis, -is. f: *interior, -is:
clavis, -is. f: levis, -e:
cognomen, -inis. n: loquax, -acis:
cohors, -ortis. f: militaris, -e:
collis, -is. f: mobilis, -e:
ops, opis. f: amans, -ntis:
oratio, -onis. f: nobilis, -e:
orbis, -is. f: prudens, -ntis:
os, oris. n: rapax, -acis:
ovile, -is. n: recens, -entis:
parens, -entis. m: rudis, -e:
pars, partis. f: sapiens, -ntis:
pastor, -oris. m: talis, -e:
pater, -tris. m: similis, -e:
pax, pacis. f: tristis, -e:
pectus, -oris. n: tenuis, -e:
pes, pedis. m: *uber, -eris:
piscis, -is. m: turpis, -e:
plebs, plebis. f: celeber, -bris, -bre
pondus, -eris. n: utilis, -e
pons, -ntis. m: *vetus, -eris:
sacerdos, -otis. m: vilis, -e
:
4 Y 5 DECLINACIN
casus, -us
consulatus, -us
cornu, -us
domus, -us
equitatus, -us
mpetus, -us
manus, -us
genu, -us
senatus, -us
vultus, -us
dies, -ei
materies, .ei
res, rei
luxuries, -ei
-
Departamento de Latn 2012-2013
CONCORDANCIA
ancilla, -ae hostilis, -e:
locus, -i communis, -e:
auxilium, -ii anceps, -ipis:
liber, -i capax, -acis
donum, -i socius, -a, -um
poeta, -ae (m) celer, -eris, -ere:
praesidium, -ii civilis, -e:
captivus, -i difficilis, -e
verbum, -i docilis, -e
populus, -i (f) dulcis, -e
legatus, -i facilis, -e
pretium, -ii alter, -a, -um
puella, -ae pestifer, -a, -um
domus, -i (f) parvus, -a, -um
agricola, -ae (m) bonus, -a, -um
grammatica, -ae fatalis, -e
parasitus, -i felix, -icis
cometa, -ae fidelis, -e:
insula, -ae ferox, -ocis
animus, -i fortis, -e
iustitia, -ae. frecuens, -entis canis, -is. m pulcher,-chra,-chrum
caput, capitis. n: dignus, -a, -um
carmen, -inis. n: multus, -a, -um
cinis, -eris. m/f: tantus, -a, -um
civis, -is. m: humanus, -a, -um
civitas, -atis. f: honestus, -a, -um
causa, -ae iuvenis, -e
vitium, -ii totus, -a, -um
puer, -i verus, -a, -um
aedes, -is. f: altus, -a, -um
aetas, -tatis f publicus, -a, -um
agger, -eris. m: probus, -a, -um:
agmen, -inis. n: doctus, -a, -um
altar, -is.n: summus, -a, -um
amor, -oris. m: alienus, -a, -um:
animal, -alis. n: superus, -a, -um:
apis, -is. f: paucus, -a, -um:
ars, artis. f: alius, -a, -um:
arx, arcis. f: longus, -a, -um:
auctoritas, -atis. f: ceterus, -a, -um:
auris, -is. f: meritorius, -a, -um
avis, -is. f: magnus, -a, -um:
caedes, -is. f: clarus, -a, -um:
calcar, -is. n: malus, -a, -um:
deus, -i: gravis, -e:
regnum, -i piger, -gra, -grum
laetitia, -ae. *pauper, pauperis:
beneficium, -ii imprudens, -ntis:
servus, -i inanis, -e:
caelum, -i ingens, -entis:
clamor, -is. m: novus, -a, -um:
-
Departamento de Latn 2012-2013
FRASES Y TEXTOS
Anlisis sintctico y traduccin de las siguientes oraciones:
1. Regina fabulam audit.
2. Agricola in agro erat.
3. Nos hastam habemus.
4. PuelIa libros grammaticae legit.
5. Multi agricolae in urbe permanebant.
6. Tu multos amicos habes.
7. Habeo hoc donum tibi.
8. Milites in urbem ibant.
9. Nautae naves habebant.
10. Puellae fabulas amant.
11. Pecuniam nostram semper habemus.
12. Milites exercitum Troiae in flumine audiunt.
13. Hi homines numquam inimicos habebant.
14. Pater filios suos amat.
15. Dominus servos bonos non habet.
16. Concilia deorum omnes audimus.
17. Habebat oppidum militibus tuis.
18. Hi homines bellum civile amabunt.
19. Dominus praemia servo suo habet.
20. In agro cum amicis sum.
21. Exercitus Romanus clamorem ex urbe audiebat.
22. Librum poetae non legis.
23. Senatus orationem Ciceronis audiet.
24. Consules huius urbis optimi sunt.
25. Oraculum deorum ipse audit.
26. Plebs nova e populis finitimis Romam veniebat.
-
Departamento de Latn 2012-2013
27. Hi clari homines sententias tuas defendebant.
28. Alia aedificia forum romanum ornabant.
29. Hodie eas res videmus.
30. Tibi eas historias narravit.
31. Dei testes harum rerum sunt.
32. lIle cum patre suo ad urbem veniret.
33. Parientes suae filiae dotem dabant.
34. Mater omnes res filiis parabat.
35. Meas nuptias in urbe celebrabo.
36. Cum magnis clamoribus veniunt.
37. Hora tarda hominibus pigris est.
38. Dux tribuno iussum iubet.
39. Caesar summum pontem ascenderet.
40. Dux militem cum telo vulnerabat.
41. Equitatus hostium proelium committet.
42. Milites Romani in arce cum Gallis bellum faciebant.
43. Romani cum Sabinis in bello pugnant.
44. Albani ad exercitum Romanum legatos mittebant.
45. Romani in agro Albano acria proelia faciunt.
46 Romulus multa facta optima fecit.
47. Romani laeti victorias celebrabant.
48. Cum altis muris urbem muniet.
49. Romulus multos annos inter Romanos solus regnabit.
50. Romanum imperium a Romulo exordium habet.
51. Tu laetus mala nostra rides.
52. Dux exercitum ad castra perducit
53. Ille deo similis erat
54. Te tristem video.
-
Departamento de Latn 2012-2013
55. Numquam divitias deo roges.
56. Dux equitum magnam partem flumen transducet.
57. Legio Antonium hostem iudicabit.
58. Catilina iuventutem mala facinora edocebat.
59. Satis divitiarum habeo.
60. Iuvenes caedis obliviscuntur.
61. In rebus duns audacia necessaria est.
62. Naturalis tenebrarum metus est.
63. Pater finem pugnae imponit.
64. Nomen mihi Petrus est.
65. Miles praesidium in castris relinquit.
66. Haec insula vicina Graeciae est.
67. Nos praemium pudori damus.
68. Flamma fumo proxima est.
69. Auxilia vobis sunt.
70. Pompeius classi praeerat.
Passiva
917. In horreis triticum et hordeum ab agricolis seruatur
918. Patria a magistratibus regitur et a poetis laudatur
919. In siluis altae arbores uento agitantur
920. C. Caesar et M. Pompeius consules a populo creantur
921. Ab sapientes homines omnia recte ac diligenter faciuntur
922. In hostium castris multae tabulae a legatis inuentae sunt
923. Imperator ab hostibus uictus est et in urbem ductus est
924. His temporibus multa bella a Romanis facta sunt
-
Departamento de Latn 2012-2013
925. Legiones a Caesare collocatae sunt in hibernis
926. Nunquam sine pugna milites Romani ab hostibus uicti sunt
927. Ciuitates ab hostium exercitu oppugnabuntur
928. In publicis caerimoniis imago solis a sacerdotibus ferebatur
929. Fontium et montium numina ab incolis poetisque colebantur
930. Proserpina a Plutone rapta est et in inferos eam duxit
931. Rex Darius contra Graecos amicum suum misit, sed eius exercitus a Graecis
deletus est
932. Bello Punico secundo Regulus a Poenis captus est
933. Acies inimicorum impetu militum fracta est
934. Naues in ponto uento agitantur, sed in portu tutae manent
935. Saguntum ab Hannibale capta est, Numantia a Romanis
936. Iouis fratres a Saturno uorati erant
937. Prometheus uinctus erat a deo Ioue in monte Caucaso ferreis catenis
938. Imperator uictus est ab hostibus; postea ducitur in urbem
939. Tela de muro iacta sunt a militibus
940. Claudius imperator ueneno necatus est
941. Totum templum flammis consumptum est
942. Equites pulsi sunt a pedibus
943. Maxima debetur puero reuerentia
944. Omnes ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem
945. Amicus certus in re incerta cernitur
-
Departamento de Latn 2012-2013
946. Verborum lenitate tristitia mitigatur
947. Habetur ab omnibus homo bonus ac probus
948. Nihil ira, sed mansuetudine facitur
Relatiuum
766. Scriptor librum scribit in quo bellum in Hispanos narrabit
767. Videt hominem quem omnes Marcum appellabant
768. Videant hominem quem heri in horto uideo
769. Verba mea de quibus iam tibi scribo in Ciceronis libro sunt
770. Dicunt carmen quod mihi componis tenerum atque formosum esse
771. Milites omnes quos dux secum trahit in urbem mittunt
772. Dicere quae dicis malum est
773. Illa pars urbis ab hostibus tenebatur quam nostri milites iam ceperant
774. Gallia diuiditur in partes tres quarum unam Belgae incolunt
775. Hostes ad senatum legatos quos uidemus mittebant
776. Legiones Romanae saepe in eas regiones quas hostes tenebant profectae sunt
777. Post bellum senatus plebi auxilium quod petitum erat dedit
778. Opera magna illius imperatoris in libro de quo omnes loquebantur scripta erant
779. Poetae multi, quorum nomen tempus deleuit, carmina scripserunt pulcherrima
780. Nidos, quos ad fluminis ripas columbae fecerant, uentus deleuit
781. Graecorum oratorum clarissimi sunt ii qui Demosthenem imitant
782. Arbores serit senex quarum fructus non uidebit
-
Departamento de Latn 2012-2013
783. Xerxes omnes sacerdotes, qui in urbe Atheniensium manserant, necauit
ciuitatemque incendio deleuit
784. Sculptor Mineruae simulacrum fecit quo templum ornauit quod Athenienses illi
deae sacrauerant
785. Interim ad eum legati uenerunt quibus imperator responderat
786. Omnes qui aderant magno fletu auxilium a Caesare petebant
787. Centuriones praemisit qui locum cognoscebant
788. Caesar exploratores misit qui hostium consilia cognoscebant
789. Omnia quae dixistis ab inimicis audita sunt
790. Pater et mater qui profecti erant in urbem reuerti sunt
791. Milites in flumine pontes fecerunt, quorum magna pars ab hostibus capta est
792. Caesar moratus est in castris quibus milites morati erant
793. Inuenerunt latrones quibus pecuniam dederant
794. Hoc est argumentum quod tibi magister dedit
Infinitivum
455. Dux epistulam statim scribi iussit
456. Plebs leges consulis per tribunos confirmare potest
457. Consulis uxor tabulam frangere non potuit
458. Inter densas arbores uenator praedas spectare poterat
459. Comitia Pontificem Maximum eligere non poterant
460. In Italiam ire cum Iuliae amicis non poteramus
461. Piratae uitam probam et modestam agricolarum amare non poterant
-
Departamento de Latn 2012-2013
462. Omnis homo bona quaerit, sed non semper inuenire potest
463. Homines in theatro ridere solent
464. Intellexit Caesar hostium copias ad castra appropinquare
465. Nuntiauerunt centurioni Caesarem in oppido esse
466. Confirmat legio se paratam ad bellum semper fuisse
467. Affirmamus libertatem ac amorem maximum hominibus esse bonum
468. Respondent consules se nunquam nihil mali fecisse
469. Puto leges ad hominum uitam necessarias esse
470. Animaduertit Caesar primam legionem paucos homines habere
471. Dicunt milites Caesarem bonum fuisse imperatorem
472. Scimus omnes medicos aegrotam puellam curauisse
473. Narrat Cicero Laelium sermonem uobis de amicita exposuisse
474. Dicis hodie librum Ciceronis de senectute a Marco exponi
475. Narrant scriptores Germanos cum Romanis pacem fecisse
476. Dixerunt mihi Claudium et Marcum hodie consules creari
477. Dicunt poetas multas fabulas narrare iocosas
478. Te iubet a patria discedere Caesaris ira
479. Iussit Caesar hostes ad se duci
480. Legati Caesari nuntiauerunt Ariouistum cum omnibus copiis appropinquare
481. Caesar legatis dicit se amicos defendere
482. Multos affirmabant gladiatores in circo necari
-
Departamento de Latn 2012-2013
483. Credebant nostri milites equites castra non cepisse
484. Petrus amicum Claudiae uidere non poterat
485. Errare humanum est, sed boni esse possunt uiri
486. Te in Italiam ire cum Iuliae amicis non oportet
487. Putabant Romani Ciceronem inter Romanos scriptores maximum fuisse
488. Clamabat ille miser se ciuem esse Romanum
489. Caesar partem prouinciae incursionibus hostium uastari audiebat
490. Caesar iussit obsides ad certam diem ad se dari
491. Nuntiatur Caesari tres partes copiarum flumen traduxisse
492. Omnes homines bona quaerunt, sed non semper ea inuenire possunt
493. Inimicos amare non omnibus placet
494. Iuuenile uitium est regere non posse impetum
495. Difficile est saturas non scribere
496. Dixit latro se aurum non arripuisse
497. Oportet consules legiones ducere
498. Mihi nuntiauit miles centurionem mandata non fecisse
499. Tibi dixit tribunus a militibus mandata non faci.
Participium
1110. Lucius incerto uultu pauens ad templum adcurrit
1111. Flumen est fluens aqua
1112. Graeci Miltiadis auctoritate impulsi copias ex urbe eduxerunt
-
Departamento de Latn 2012-2013
1113. Iucunda est memoria praeteritorum malorum
1114. Graecia capta ferum uictorem cepit
1115. Milites oppugnantes castra terrent fugientium agmen
1116. Vrbem captam Romanorum hostes deleuerunt
1117. Equites flumen transgressi cum hostium equitatu proelium commiserunt
1118. P. Scipio Numantiam obsessam diu fame cepit
1119. Hasdrubal, frater Hannibalis, ex Hispania profectus cum ingentibus copiis, in
Italiam peruenit
1120. Milites Caesaris perterriti uirtute equitum uagabantur
1121. Cicero, consul factus, Sergii Catilinae coniurationem constantia curaque
patefecit
1122. Romani semper appetentes gloriae et laudis fuerunt
1123. Inuidimus hominibus ridentibus
1124. Principes ciuitatum se omnes flentes ad Caesaris pedes proiecerunt
1125. Post reges expulsos, consules a populo creati sunt
1126. Corpora militum mortuorum magno honore a comitibus sepeliuntur
1127. Factam a me domum deleuerunt
1128. Nihil difficile est homini ueritatem amanti
1129. Egressi ex oppido, milites affirmauerunt se nunquam hostes necaturos
1130. Intellegebant milites oppugnantes imperatorem ab hostibus captum esse
1131. Equites, dicentes pedites flumen transire non potuisse, uicos deleuerunt quos
ceperant
1132. Pacis condiciones hostibus uictis durae fuerunt
-
Departamento de Latn 2012-2013
1133. Dux, misericordia motus, ueniam hostibus dedit
1134. Hominibus laborantibus fortuna fauet
1135. Hostes, copias nostras uidentes, omnibus suis relictis, terga uerterunt
1136. Miles ad domum regrediens patrem inuenerat
1137. Eum laborantem in agro inuenit
1138. Tantis excitati praemiis multi sua sponte in disciplinam conueniunt
1139. Milites, telis hostium uulnerati, ad castra regressi sunt
1140. Agna lupos audit circum stabula frementes
1141. Pueri timebant canem uehementer latrantem
1142. In medio atrio sedebat pontifex maximus, togam splendidam gerens
1143. Statuae deorum, ex auro factae, ad templum portabantur
1144. Duos elephantos uideo per uiam procedentes
1145. Dux, milites hortatus, principia intrauit
1146. Puer, pugnantium clamore perterritus, fugit
1147. Romani urbem captam incenderunt
1148. Iuuenem, hasta uulneratum, ad medicum duximus
1149. Amico ex Italia discedenti centum denarios dedi
1150. Ab imperatore ipso laudata, risit
1151. Ab amicis incitatus, in Circo Maximo certauit
1051. Boudicca regina, Britanni rebellionem contra Romanos fecerunt
1052. Milites, positis scalis, muros ascendunt
-
Departamento de Latn 2012-2013
1053. His rebus cognitis, Caesar consilium cepit ex loci natura
1054. Eo tumulto nuntiato, Marcellinus cohores quattuor nostris in planitie
pugnantibus ex castris miserat
1055. Commiso proelio, hostes Romanorum impetum non sustinuerunt
1056. His constitutis rebus, signo iam profectionis dato, Pompeius ex eo loco copias
eduxit
1057. Coniuncto exercitu, Caesar Gomphos peruenit, quod est oppidum primum
Thesaliae uenientibus ab Epiro
1058. Omni spe salutis amissa, milites hostibus arma tradunt
1059. Re frumentaria comparata equitibusque delectis, iter in ea loca facere coepit
1060. His nuntiis acceptis, Galba sententias quaerere coepit
1061. His rebus cognitis, dux legiones equitatumque uocari atque in itinere resistere
iubet
1062. Me ueniente domi canes latrauerunt
1063. Hostibus appropinquantibus, senatus Cincinnato nuntiauit eum dictatorem
factum esse
1064. Armis populo datis, omnes ciues pollicentur se semper rem publicam
defensuros
1065. Acceptis senatus litteris, praetores imperauerunt ut nouae legiones in Hispania
conscriberentur
1066. Spe salutis omni amissa, milites qui pugnauerant se dederunt
1067. Hac oratione pronuntiata, qui in foro aderant dixerunt consules iam a senatu in
Galliam missos esse
1068. Capto oppido, omnes mulieres animaduertunt hostes id deleturos
1069. His rebus comparatis, Catilina consulatum petebat
-
Departamento de Latn 2012-2013
1070. Comitiis habitis, consules declarantur M. Tullius et C. Antonius
1071. Germani, desperata expugnatione castrorum, trans Rhenum se receperunt
1072. Germani, post tergum clamore audito, armis abiectis signisque militaribus
relictis, se ex castris eiecerunt atque ibi perierunt, oppressi ui fluminis
ANTIGUOS DIOSES ROMANOS
Initio Romani, genus agricolarum, ruda numina invocaverant. Invocabant enim
Iovem, numen caeli et fulminis, Martem, dominum hiemis et tempestatis; Saturnum,
auctorem sementis et agrorum; Terminum, custodem limitum suorum; Silvanum,
deum silvarum nemorumque, Cererem, deam frugum et herbarum; Venerem,
dominam florum, Palem, propitiam pecori pastoribusque. Postea Romani deorum
nomina novis fabulis auxerunt atque imprimis appellaverunt Iovem hominum
deorumque patrem et postremo Tarquinius Superbus, romanorum ultimus rex, in
monte Capitolio Iovi Optimo Maximo templum magnificum aedificavit.
TESEO Y EL MINOTAURO
Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstrum, Minotaurus nomine.
Monstrum habebat caput tauri in humano corpore atque in Labyrintho habitabat.
Labyrinthus erat magnificum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae
viae flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis
alebat. Itaque Athenienses multos pueros multasque puellas quotannis in Cretam
mittere debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Minos, Cretae rex
atque Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat. Victor non
solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis
flagitabat atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius,
Minotaurum occidere constituit. Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex
filiam pulchram quoque habebat, Ariadna nomine. Ariadna, magno amore Thesei
capta, Theseum servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam
ad portam Labyrinthi invenire posset. Theseus in Labyrinthum intravit atque
Minotaurum post longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam
Labyrinthi facile pervenit atque e Labyrintho evasit. Ita Athenienses obsides a
saevitia monstri liberavit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed
Theseus nocte in insula Naxo Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit.
Mane Ariadna, e somno excitata, Theseum in litore frustra quaesivit, multisque cum
lacrimis frustra vocabat, dum capillos vestemque scindebat maesta atque magna
-
Departamento de Latn 2012-2013
aegritudine afflicta. Tunc Bacchus deus in insulam Naxum venit atque Ariadnam a
solitudine ac periculis liberavit. Postquam Theseus Ariadnam in litore deseruit ad
patriam vento secundo laetus navigabat. Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de
altis saxis in mare prospiciebat, nam filium suum anxius opperiebatur. Iam Theseus
patriae suae litoribus appropinquabat, cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit.
Theseus enim non mutaverat atra vela candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque
Aegeus pater mortem filii ex atro colore velorum putavit atque dolore amens sta- tim
de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem
invenit,"mare Aegeum" nominaverunt. Post Aegei mortem, Theseus rex Athenarum
fuit multosque per annos magna sapientia patriam suam rexit.
NIOBE
Cum aliquando mulieres Tebanae Latonae, Apollinis et Dianae matri, sacrificium
facerent, Nioba, Tebanorum regina, eas vituperavit et: "Cur -inquit- mihi sacrificia
non facitis? Cur Latonam mihi anteponitis? Ego septem filias septemque filios habeo;
Latona autem tantum unum filium unamque filiam habet".Mulieres sacrificia
omittunt. Tunc Latona liberos suos oravit ut superbiam Niobae vindicarent.Illi
precribus matris statim paruerunt. Apollo omnes Niobae filios suis sagittis interfecit.
Misera mater suo corpore filias suas tegere cupiebat, sed Diana septem sorores
sagittis necavit. Inter filios et filias exanimes resedit Nioba. Ventus capillos suos non
movet, in ore color est sine sanguine, oculi immoti manent, tota rigida sedet.
Misericordia deorum in saxum mutata est. Tamen perpetuo flet. Vento in montis
Sipyli verticem rapta est. Ibi fixa in montis cacumine linquitur et saxa etiam nunc
Niobae lacrimas manant.
DDALO E ICARO
Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exsulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo
hospitium praebuit, atque Daedalus magnum Labyrinthum tyranno aedificavit. Sed
postea tyrannus Daedalum cum filio in Labyrintho inclusit. Tunc Daedalus alas
pinnis et cera fecit et umeris aptavit. Deinde cum filio evolavit. Puer alas in caelo
agitabat, sed alarum cera liquescit et miser puer in undas cadit. Interea Daedalus in
Italiam venit et in pulchro templo alas deis dedicavit.
-
Departamento de Latn 2012-2013
ORFEO Y EURIDICE
Orpheus poeta feras etiam cantu suo domabat atque magna saxa lyrae suavitate
movebat. Eurydicam, pulchram feminam, in matrimonio habebat multumque
amabat. Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno
propere necat. Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in
Inferos venit atque inter mortuorum umbras quaerebat Eurydicam suam. Postremo
etiam Proserpinam, Inferorum deam regnamque, suis verbis canoris movit.
Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in
terras secum ducebat laetusque erat. Orpheus ad Inferos respicere non debebat, sed,
magna cura motus, ad Inferos respexit. Tunc Eurydica in Inferos rursus descendit
atque in Inferis perpetuo mansit.
EL RAPTO DE PROSERPINA
Siciliae insulae incolae ceteraeque gentes antiquae Cererem, frumenti frugumque
deam, Proserpinamque, filiam Iovis et Cereris, magno amore colebant. Insula Sicilia
Cereri Proserpinaeque sacrata erat. In media insula est lacus et circa lacum lucus
amoenus. Humida terra varios flores gignit et hoc loco perpetuum ver est. Ibi
Proserpina a Plutone, qui sub terris apud Inferos regnabat, in nemore prope urbem
Hennam sito, rapta est. Pluto Proserpinam in Inferos, suam reginam, secum duxit.
Interea Ceres, cum filiam suam frustra quaereret, tandem taedas ignibus, qui ex
Aetnae vertice erumpunt, inflammavit omnesque terras maesta peragravit. Noctu
flammiferas taedas gerebat; cum sol cetera sidera fugaverat, suam filiam rursus
quaerebat. Tandem Iuppiter, Cereris precibus fatigatus,fratri Plutoni iussit ut
Proserpinam ex Inferis dimitteret. Risit Inferorum rex, at Iovis mandatis paruit.
Statim Proserpinam ad se vocavit ac sic hortatus est: "i, Proserpina, ad matrem. Noli
maerere. Tibi inter inmortales bonus vir ero. Ego Iovis frater sum. Huc cum rursus
veneris, omnibus imperabis."
Proserpina gaudio exsultans in currum conscendit. Mercurius deus equos agitavit:
neque montes neque valles equorum cursum tardaverunt. Ut Ceres, quae ante
templum maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Proserpina etiam matri obviam
cucurrit. Mater filiam longo amplexu tenet totumque diem a doloribus requievit
matris et filiae animus. Postea Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at
alteram partem in terris cum matre sua vixit. Ibi flava Ceres mortales vertere ferro
terram docuit, cum iam victum eis silvae negarent.
-
Departamento de Latn 2012-2013
ORIGENES DE ROMA
Per decem annos Graeci cum Troianis pugnaverunt quia Paris, filius Troianorum
regis, rapuerat Helenam, uxorem Menelai, regis Spartanorum. Graeci Troiam saepe
oppugnaverant, sed oppidum expugnare non potuerant. Graeci magnum equum
ligneum fecerunt. Multi viri armati intus latebant. Equus ante portas Troiae
collocatus est, sicut donum deae Minervae. Graeci autem deponere arma
simulaverunt atque in insulam Tenedum, proximam Troiae, navigaverunt.
Dei inmortales Troianos deseruerant. Troiani, igitur, crediderunt dolis Graecorum.
Moenia aperuerunt atque magnus equus intra moenia acceptus est. Noctu Graeci in
equo occultati liberati sunt. Socii eorum redierunt atque Troiam incenderunt.
Iam tota urbs flagrabat. Iuppiter pium Aeneam monuit: Salutem quaere, fuge, et
Penates Troiae in alienas terras porta. Aeneas imperio Iovis paruit et suos deosque
Penates in naves imposuit.
Venti ad insulam Delum naves gesserunt, ubi deus Apollo semper cultus erat pie.
Aeneas enim consulere potuit deum. Aeneas tremens hanc vocem Apollinis audivit:
Navigate in Italiam ibique novas sedes quaerite. Multos labores vobis Iuno imponet,
sed Venus, mater tua, numquam vos deseret. Troiani, ita confirmati, rursus mare
petierunt. Post longos errores pervenerunt in Italiam. Prima castra in Latio posita
sunt. Ibi regnabat Latinus et incolebant Latini.
Aeneas et Troiani praedam ex agris latinis capiebant. Latinus rex cum armatis
concurrit. Instructae erant acies. Priusquam signa proelii darent, Latinus Aeneam
vocavit ad colloquium. Latinus Aeneam rogavit: unde venitis?, cur domo
discessistis?, cur Latium quaesivistis? Aeneas Latinum non celavit originem divinam
atque fugam ex Troia incensa.
SATURNO Y LA EDAD DE ORO
Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus,contra
patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis
Saturnum expulit. Primum Saturnus in Italiam venit, genus altis montibus dispersum
composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa
aetas aurea fuit.Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam
agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum
fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congregabat, nec matres bella
-
Departamento de Latn 2012-2013
et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat;
non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores
arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et
mella flava de ilice dura stillabant.
PRECALENTAMIENTO PARA SEGUNDO
1. Hieme Caesar consuetudine sua legiones in hiberna reduxit; cum uer
appropinquabat, ad oppugnationem munitionum magnis itineribus duxit.
hiems, hiemis, m. :
invierno, tempestad, mal
tiempo
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
appropinquo, as, are :
acercar
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
consuetudo, dinis, f. :
costumbre, uso, hbito
cum, : [prep. abl.] con;
duco, is, ere, duxi,
ductum : conducir, llevar,
guiar
hibernum, : [slo en
plural: hiberna,
hibernorum] campamento
de invierno
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
iter, itineris, n. : camino;
itineribus, magnis
itineribus: a marchas
forzadas
legio, legionis, f. : legin;
ejrcito
magnus, -a, -um : grande
munitio, munitionis, f.:
fortificacin, lnea
fortificada
oppugnatio,
oppugnationis, f.: ataque,
asalto; asedio
reduco, -is, reducere,
reduxi, reductum : retirar,
devolver, replegar;
reducir; restablecer,
restituir
suus, -a, -um : su; suyo,
suya
uer, is : primavera
2. Caesar, conspicatus hostium copias, milites adhortatus est ut eos aggrederentur et
castris eorum potiri conarentur; omnium temporum iniurias inimicorum in se
commemorat.
adhortor, aris, ari :
exhortar, incitar
aggredior: dirigirse,
atacar
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
commemoro, -as,
commemorare,
commemoravi,
commemoratum :
acordarse, recordar,
evocar
conor, conaris, conari :[v.
deponente] prepararse,
disponerse; emprender,
intentar, esforzarse
conspicior : ver, divisar
copia, -ae, f. :
abundancia; (pl.] riquezas,
tropas
et, : [conj. coord. copul.]
y
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
inimicus, i, m. : enemigo
iniuria, ae, f. : injusticia,
afrenta, injuria
miles, militis, m. :
soldado
omnis, -e : todo
potior, potiris, potiri,
potitus sum : [deponente]
apoderarse de, conquistar;
ser dueo de, poseer
tempus, temporis, n. :
tiempo
-
Departamento de Latn 2012-2013
3. At, totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in dextro cornu legio
XII, et non magno interuallo ab ea septima constitisset omnes Neruii conferto agmine
ad eum locum contendunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
agmen, agminis, n. :
ejrcito en marcha
at, [conj.] pero, mas
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
confertus, -a, -um:
apretado, -a
consisto, consistis,
consistere, constiti :
ponerse, colocarse; cesar,
terminar; detenerse;
resistir
contendo, -is, contendere,
contendi, contentum :
dirigirse; tender; disparar,
lanzar; esforzarse; luchar,
rivalizar
cornu, us, n. : cuerno, ala
[del ejrcito]
cum, : [prep. abl.] con;
dexter, tra, trum : derecho
et, : [conj. coord. copul.]
y
fere, : [adv.] casi
frons, ontis, f. : frente,
rostro
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra;
interuallum, , -i :
intervalo, espacio,
distancia
legio, legionis, f. : legin;
ejrcito
locus, -i, m. : lugar
magnus, -a, -um : grande
Neruii, -orum : Nervios,
(pueblo de la Galia)
non, : [adv.] no
nudo, as, are : desnudar;
despojar, privar de
omnis, -e : todo
pars, partis, f. : parte,
porcin
septimus, -a, -um :
sptimo, -a.
sinister, tra, trum :
izquierdo; torpe, perverso;
siniestro
totus, -a, -um : todo,
entero
4. Caesar, cum hostes in nostris castris uersari uidisset, omni equitatu ad utramque
partem munitionum disposito, proelium committi iubet.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
committo, -is,
committere, commisi,
commissum : realizar;
unir, reunir; emprender,
comenzar;
cum, : [prep. abl.] con;
dispono, is, disponere,
disposui, dispositum :
disponer, colocar,
distribuir
equitatus, -us, m. :
caballera
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
iubeo, -es, iubere, iussi,
iussum : ordenar, mandar
munitio, munitionis, f.:
fortificacin, lnea
fortificada
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
omnis, -e : todo
pars, partis, f. : parte,
porcin
proelium, proelii, n. :
combate, batalla, lucha
uersor, aris, ari, atus sum
: girar; vivir, habitar;
suceder, ocurrir;
ofrecerse, aparecer;
ocuparse en, dedicarse a
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
uterque, utraque,
utrumque : uno y otro
-
Departamento de Latn 2012-2013
5. Vbi prima impedimenta nostri exercitus ab hostibus qui in siluis adbiti latebant
uisa sunt, subito omnibus copiis prouolauerunt impetumque in nostro equites
fecerunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
adbiti : ?
copia, -ae, f. :
abundancia; (pl.] riquezas,
tropas
eques, equititis, m. :
jinete, caballero
exerceo, -es, exercere,
exercui, exercitum :
ejercitar; ejercer, practicar
exercitus, -us, m. :
ejrcito
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
impedimentum, -i, n. :
obstculo, impedimento;
[en plural] bagajes
impetus, us, m. :
embestida, ataque, asalto;
mpetu
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
lateo, es, ere, latui :
esconderse, ocultarse
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
omnis, -e : todo
primus, -a, -um :
[superlativo de prior]
primero, -a
prouolauerunt : ?
silua, -ae, f. :bosque
subito, : [adv.]
sbitamente, de improviso
ubi, : [conj. sub.
temporal] cuando
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
6. Huic mandat ut Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat
Germanosque, si per uim nauibus flumen transire conentur, prohibeat.
adeo, is, ire, ii, itum : ir
hacia, acercarse
atque, [conj.coord.copul.]
y (= ac)
Belgae, arum : Belgas
conor, conaris, conari :[v.
deponente] prepararse,
disponerse; emprender,
intentar, esforzarse
contineo, es, ere, tinui,
tentum : contener,
mantener
flumen, fluminis, n. : ro,
torrente,corriente
Germanus, -i, m. :
Germano
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
mando, -as, mandare,
mandavi, mandatum :
entregar; confiar;
encomendar, mandar
nauis, -is, f. : nave
officium, ii, n. : servicio,
cargo, deber, obligacin;
obediencia; cortesa,
servicio
per, : [prep.acus.] a travs
de, por; durante
prohibeo (2) : impedir,
prohibir
reliquus, -a, -um :
restante
Remi, orum, m. : Remos
(pueblo de la Galia)
si, : [conj. sub.
condicional] si
transeo, transis, transire,
transii, transitum : cruzar,
atravesar; pasar
uis, , vim, vi, f. : fuerza
-
Departamento de Latn 2012-2013
7. Caesar, etsi uidebat fore idem quod superioribus diebus acciderat, tamen legiones
in acie pro castris constituit. Commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum
hostes ferre non potuerunt ac terga uerterunt.
ac, atque :
[conj.coord.copul.] y
accido, -is, accidere,
accidi : suceder; caer
sobre, llegar;
acies, aciei, f. : lnea de
batalla, ejrcito en orden
de batalla
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
committo, -is,
committere, commisi,
commissum : realizar;
unir, reunir; emprender,
comenzar;
constituo, is, constituere,
constitui, constitutum :
decidir; colocar; fijar;
construir, fundar;
establecer,
dies, diei : [m. y f.] da
diutius, :
[adv.comparativo. de diu]
durante ms tiempo; hace
ms tiempo
etsi, : [conj. subord.
concesiva] aunque
fero, fers, ferre, tuli,
latum : llevar; soportar;
decir
fore, : [infinitivo futuro
de sum] haber de ser; [abl.
de foris] puerta, abertura
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
impetus, us, m. :
embestida, ataque, asalto;
mpetu
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
legio, legionis, f. : legin;
ejrcito
miles, militis, m. :
soldado
non, : [adv.] no
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
possum, potes, posse,
potui : poder, ser capaz
pro, : [prep.abl.] delante
de; en favor de, en
defensa de; en lugar de;
por, como
proelium, proelii, n. :
combate, batalla, lucha
superior, superioris :
[comp. de superus] ms
alto, ms elevado,
superior
tamen, : [adv.] sin
embargo
tergum, i, n. : espalda
uerto, -is, vertere, verti,
versum : hacer girar,
volver; derribar, destruir;
atribuir; cambiar,
transformar, traducir;
volverse a, dirigirse a;
resultar, acabar;
convertirse
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
8. Eodem die legati, ab hostibus missi, ad Caesarem de pace uenerunt. His Caesar
numerum obsidum quem ante imperauerat duplicauit eosque in continentem adduci
iussit.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
adduco, -is, adducere,
adduxi, adductum :
conducir, llevar; empujar;
obligar;
ante, [adv.] antes,
delante; [prep+ac.]
delante de, antes de
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
continens, -ntis:
continente
de, : [prep. + abl.] de,
desde, a partir de; sobre,
acerca de; despus de;
durante
dies, diei : [m. y f.] da
duplico (1): duplicar,
doblar
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
impero, -as, imperare,
imperavi, imperatum :
mandar, ordenar, gobernar
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
iubeo, -es, iubere, iussi,
iussum : ordenar, mandar
legatus, -i, m. : legado,
embajador
mitto, -is, mittere, misi,
missum : enviar
numerus, -i, m. : nmero
obses, obsidis, m.: rehn
pax, pacis, f. : paz
venio, -is, venire, veni,
ventum : venir
-
Departamento de Latn 2012-2013
9. Cum reliquae naues, funibus ancorisque amissis, ad nauigandum inutiles essent,
magna totius exercitus perturbatio facta est.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
amitto, -is, amittere,
amisi, amissum : perder,
renunciar
ancora, ae : ancla
cum, : [prep. abl.] con;
exerceo, -es, exercere,
exercui, exercitum :
ejercitar; ejercer, practicar
exercitus, -us, m. :
ejrcito
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fio, fis, fieri, factus sum :
[pasiva del verbo facio]
ser hecho; suceder
funis, is, f. : cuerda, soga
inutilis, e : intil
magnus, -a, -um : grande
nauigo, as, are : navigar;
ad nauigandum (para
navegar)
nauis, -is, f. : nave
perturbatio, onis, f. :
perturbacin, confusin,
desorden
reliquus, -a, -um :
restante
totus, -a, -um : todo,
entero
10. Hoc facto, duabus legionibus in castris relictis, quas proxime conscripserat,
reliquas legiones pro castris constituit: deinde uidit ab hostibus legiones premi.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
conscribo, is, ere, scripsi,
scriptum : alistar,
inscribir; componer,
escribir
constituo, is, constituere,
constitui, constitutum :
decidir; colocar; fijar;
construir, fundar;
establecer,
deinde, : [adv., = deinde]
luego, en seguida,
despus
duo, duae, duo : dos
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fio, fis, fieri, factus sum :
[pasiva del verbo facio]
ser hecho; suceder
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
legio, legionis, f. : legin;
ejrcito
premo, is, ere, pressi,
pressum : apretar,
oprimir; ocultar,
disimular; prensar
pro, : [prep.abl.] delante
de; en favor de, en
defensa de; en lugar de;
por, como
proximus, a, um : [superl.
de propior] vecino, -a;
prximo, -a
reliquus, -a, -um :
restante
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
-
Departamento de Latn 2012-2013
11. Cum celeriter nostri arma cepissent atque Hispanis equitibus emissis, equestri
proelio superiores fuissent, hostes ab oppugnatione suos reduxerunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
arma, armorum, n. pl. :
armas
atque, [conj.coord.copul.]
y (= ac)
capio, -is, capere, cepi,
captum : tomar, capturar
celeriter, [adv.]
rpidamente
cum, : [prep. abl.] con;
emitto, is, ere, misi,
missum : enviar;
manumitir; decir, proferir
eques, equitis, m. : jinete,
caballero
equestris, -e: ecuestre, de
caballera
Hispanus, -a, -um:
hispano, -a
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
oppugnatio,
oppugnationis, f.: ataque,
asalto; asedio
proelium, proelii, n. :
combate, batalla, lucha
reduco, -is, reducere,
reduxi, reductum : retirar,
devolver, replegar;
reducir; restablecer,
restituir
superior, superioris :
[comp. de superus] ms
alto, ms elevado,
superior
suus, -a, -um : su; suyo,
suya
12. Tantus fuit etiam post discessum hostium terror ut, ea nocte, cum Volusenus cum
equitatu ad castra uenisset, fidem non faceret Caesarem adesse cum incolumi
exercitu.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
adsum, ades, adesse,
adfui : estar presente,
asistir
Caesar, Caesaris, m. :
Csar; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
cum, : [prep. abl.] con;
discessus, -us, m.:
partida, alejamiento
equitatus, -us, m. :
caballera
etiam, : [adv.] tambin
exercitus, -us, m. :
ejrcito
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fides, fidei, f. : fe,
confianza, lealtad
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
incolumis, -e : inclume,
sano, entero; sano y salvo
non, : [adv.] no
nox, noctis, f. : noche
post, : [adv.] detrs, hacia
atrs; [prep.acus.] detrs
de, despus de
tantus, -a, -um : tan
grande; tan; tanto, -a
terror, oris, m. : terror,
temblor
venio, -is, venire, veni,
ventum : venir
Volusenus, i : Voluseno
(nombre propio)
-
Flexin de los nombres
Temas en -ole
dominus, -i ni.
singular plural
Nom. dominus domini Voc. domine domini Ac. dominum dominos Gen. domini dominorum Dat. domino dominis Ab. domino dominis
liber, libri m.
singular plural
Nom. liber libri Voc. liber libri Ac. librum libros Gen. libri librorum Dat. libro libris Ab. libro libris
Temas en -a
rosa, -ae f.
singular plural
~ o r n . rosa rosae
voc. rosa rosae
AC. rosam rosas Gen. rosae rosarum Dat. rosae IOS~S Ab. rosa rosis
templum, -i n.
singular plural
Nom. templum templa Voc. templum templa Ac. templum templa Gen. templi templorum Dat. templo templis Ab. templo templis
puer, -i m.
singular plural
~ o m . puer pueri VOC. puer pueri AC. puerum pueros Gen. pueri puerorum Dat. puero pueris Ab. puero pueris
-
F L E X I N D E L O S N O M B R E S
-
T e m a s e n c o n s o n a n t e o c l u s i v a
o p s , o p i s f .
s i n g u l a r p l u r a l
N o r n .
OPS o p e s
V o c .
OPS o p e s
A C .
o p e m o p e s
G e n .
o p i s o p u m
D a t .
o p i o p i b u s
A b .
OPe o p i b u s
d u x , d u c i s m .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m . d u x
d u c e s
V o c .
d u x d u c e s
A c .
d u c e m d u c e s
G e n . d u c i s
d u c u m
D a t .
d u c i d u c i b u s
A b .
d u c e d u c i b u s
a e t a s , - a t i s f .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m . a e t a s a e t a t e s
V o c . a e t a s a e t a t e s
A c . a e t a t e m a e t a t e s
G e n . a e t a t i s a e t a t u m
D a t . a e t a t i a e t a t i b u s
A b . a e t a t e a e t a t i b u s
c o r , c o r d i s n .
s i n g u l a r p l u r a l
~ o m . c o r c o r d a
V O C . C O I c o r d a
A c . c o r c o r d a
G e n . c o r d i s c o r d u m
D a t . c o r d i c o r d i b u s
A b . c o r d e c o r d i b u s
s i n g u l a r p l u r a l
N o m .
p r i n c e p s p r i n c i p e s
V o c . p r i n c e p s
p r i n c i p e s
A c .
p r i n c i p e m p r i n c i p e s
G e n . p r i n c i p i s p r i n c i p u m
D a t . p r i n c i p i p r i n c i p i b u s
A b . p r i n c i p e p r i n c i p i b u s
i u d e x , - i c i s m .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m .
i u d e x i u d i c e s
V o c . i u d e x i u d i c e s
A c . i u d i c e m
i u d i c e s
G e n . i u d i c i s
i u d i c u m
D a t . i u d i c i i u d i c i b u s
A b .
i u d i c e i u d i c i b u s
c o m e s , - i t i s m .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m .
c o m e s c o m i t e s
V o c .
c o m e s c o m i t e s
A c . c o m i t e m
c o m i t e s
G e n . c o m i t i s
c o m i t u m
D a t .
c o m i t i c o m i t i b u s
A b .
c o m i t e c o m i t i b u s
c a p u t , - i t i s n
s i n g u l a r p l u r a l
N o m .
c a p u t c a p i t a
V o c . c a p u t
c a p i t a
A c . c a p u t
c a p i t a
G e n . c a p i t i s
c a p i t u m
D a t . c a p i t i c a p i t i b u s
A b . c a p i t e c a p i t i b u s
-
Temas en consonante nasal
natio, -onis f. nomen, -inis n.
singular plural
Nom. natio nationes Voc. natio nationes Ac. nationem nationes Gen. nationis nationum Dat. nationi nationibus Ab. natione nationibus
~ e m a s en consonante no oclusiva
consul, -is m.
singular plural
Nom. consul consules Voc. consul consules Ac . consulem consules Gen. consulis consulum Dat. consuli consulibus Ab. consule consulibus
cadauer, -eris n.
singular plural Nom. cadaver cadavera Voc. cadaver cadavera Ac. cadaver cadavera Gen. cadaveris cadaverum Dat. cadaveri cadaveribus Ab. cadavere cadaveribus
corpus, -O& n.
singular plural
Nom. corpus corpora VOC. corpus corpora Ac. corpus corpora Gen. corporis corporum Dat. corpori corporibus Ab. corpore corporibus
'; 10
singular plural
Nom. nomen nomina Voc. nomen nomina Ac. nomen nomina Gen. nominis nominum Dat. nomini nominibus Ab. nomine nominibus
labor, -oris m.
singular plural
Nom. labor labores Voc. labor labores Ac. laborem labores Gen. laboris laborum Dat. labori laboribus Ab. labore laboribus
singular plural Nom. flos flores Voc. flos flores Ac. florem flores Gen. floris florum Dat. flori floribus Ab. flore floribus
sidus, -eris n.
singular plural
Nom. sidus sidera Voc. sidus sidera Ac. sidus sidera Gen. sideris siderum Dat. sideri sideribus Ab. sidere sideribus
-
F L E X I N D E L O S N O M B R E S
T e m a s e n - i
c i u i s , - i s m .
m a r e , - i s n .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m .
c i v i s c i v e s
V o c .
c i v i s c i v e s
A c .
c i v e r n c i v e s
G e n .
c i v i s c i v i u r n
D a t .
c i v i c i v i b u s
A b . c i v e
c i v i b u s
u r b s , - i s m .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m . u r b s u r b e s
V o c . u r b s u r b e s
A c . u r b e r n u r b e s
G e n . u r b i s u r b i u m
D a t . u r b i u r b i b u s
A b . u r b e u r b i b u s
T e m a s e n - u
m a n u s , - u s f .
s i n g u l a r p l u r a l
N o m . r n a n u s r n a n u s
V O C . m a n u s m a n u s
A c . r n a n u r n r n a n u s
G e n . r n a n u s r n a n u u r n
D a t . r n a n u i m a n i b u s
A b . m a n u r n a n i b u s
T e m a s e n - e
r e s , r e i f .
s i n g u l a r
N o m . r e s
V o c . r e s
A c . r e m
G e n . r e
D a t . r e i
A b . r e
p l u r a l
r e s
r e s
r e s
r e r u m
r e b u s
r e b u s
s i n g u l a r p l u r a l
N o m . m a r e m a r i a
V o c . m a r e r n a r i a
A c . r n a r e r n a r i a
G e n . m a r i s m a r i u m
D a t . r n a r i r n a r i b u s
A b . m a r i m a r i b u s
n u b e s , - i s f .
s i n g u l a r p l u r a l
N o r n . n u b e s n u b e s
V o c . n u b e s n u b e s
A c . n u b e r n n u b e s
G e n . n u b i s n u b i u m
D a t . n u b i n u b i b u s
A b . n u b e n u b i b u s
c o r n u , - U S m .
s i n g u l a r p l u r a l
~ o r n . c o r n u c o r n u a
V o c . c o r n u c o r n u a
A c . c o r n u c o r n u a
G e n . c o r n u s
c o r n u u r n
D a t . c o r n u i c o r n i b u s
A b . c o r n u c o r n i b u s
d i e s , - e i m . / f .
s i n g u l a r
N o m . d i e s
V o c . d i e s
A c . d i e m
G e n . d i e i
D a t . d i e i
A b . d i e
p l u r a l
d i e s
d i e s
d i e s
d i e r u m
d i e b u s
d i e b u s
: ; 1 1
-
Flexin de los adjetivos
Temas en -ole, -a, -ole
singular femenino
alta alta altam altae altae alta
plural femenino altae altae altas altarum altis altis
masculino neutro masculino alti alti altos altorum altis altis
neutro alta alta alta altorum altis altis
Nom. altus Voc. alte Ac. altum Gen. alti Dat. alto Ab. alto
altum altum altum alti alto alto
niger, -gra, -grum
singular femenino
nigra nigra nigram nigrae nigrae nigra
. . . . . . . . -
plural masculino
Nom. niger Voc. niger Ac. nigrum Gen. nigri Dat. nigro Ab. nigro
neutro masculino nigrum nigri nigrum nigri nigrum nigros nigri nigrorum nigro nigris nigro nigris
femenino neutro nigra nigra nigra nigrorum nigris nigris
nigrae nigrae nigras nigrarum nigris nigris
miser, -a , -um
neutro
miserum miserum miserum miseri misero misero
. .. .
plural femenino miserae miserae miseras miserarum miseris miseris
.
singular femenino misera misera miseram miserae miserae misera
masculino Nom. miser Voc. miser Ac. miserum Gen. miseri Dat. misero Ab. misero
masculino miseri miseri miseros miserorum miseris miseris
neutro misera misera misera miserorum miseris miseris
-
T e m a s e n - i
f o r t i s , - e
s i n g u l a r p l u r a l
m a s c . / f e m . n e u t r o m a s c . / f e m . n e u t r o
N . V. f o r t i s
f o r t e f o r t e s f o r t i a
A c . f o r t e m
f o r t e f o r t e s f o r t i a
G e n . f o r t i s f o r t i s f o r t i u m f o r t i u m
D a t . f o r t i
f o r t i f o r t i b u s f o r t i b u s
A b . f o r t i f o r t i f o r t i b u s f o r t i b u s
p r u d e n s , - n t i s
. - . . . . . - -
s i n g u l a r p l u i - a l
m a s c . / f e m . n e u t r o m a s c . / f e m . n e u t r o
N . V . p r u d e n s p r u d e n s p r u d e n t e s
p r u d e n t i a
A c . p r u d e n t e m p r u d e n s p r u d e n t e s p r u d e n t i a
G e n . p r u d e n t i s p r u d e n t i s
p r u d e n t i u m p r u d e n t i u m
D a t . p r u d e n t i p r u d e n t i p r u d e n t i b u s p r u d e n t i b u s
A b . p r u d e n t i ( - e ) p r u d e n t i p r u d e n t i b u s
p r u d e n t i b u s
T e m a s e n c o n s o n a n t e
u e t u s , - e r i s
s i n g u l a r
m a s c . / f e m . n e u t r o
N . V . v e t u s v e t u s
A c . v e t e r e m v e t u s
G e n . v e t e r i s v e t e r i s
D a t . v e t e r i v e t e r i
A b . v e t e r e v e t e r e
A d j e t i v o s e n g r a d o c o m p a r a t i v o
a l t i o r , - i u s
. -
s i n g u l a r
m a s c . / f e m . n e u t r o
N . V . a l t i o r a l t i u s
A c . a l t i o r e m a l t i u s
G e n . a l t i o r i s a l t i o r i s
D a t . a l t i o r i a l t i o r i
A b . a l t i o r e a l t i o r e
A d j e t i v o s e n g r a d o s u p e r l a t i v o
p l u r a l
m a s c . / f e m . n e u t r o
v e t e r e s v e t e r a
v e t e r e s v e t e r a
v e t e r u m v e t e r u m
v e t e r i b u s v e t e r i b u s
v e t e r i b u s v e t e r i b u s
m a s c . / f e m . n e u t r o
a l t i o r e s a l t i o r a
a l t i o r e s a l t i o r a
a l t i o r u m a l t i o r u m
a l t i o r i b u s a l t i o r i b u s
a l t i o r i b u s a l t i o r i b u s
a l t i s s i m u s , - a , - u m ( d e c l i n a c o m o a l t u s , - a , - u m )
c r j 1 : 3
0 0
-
Flexin de los pronombres
Pronombres personales Pronombre reflexivo - - .
Primera persona Segunda persona singular plural singular plural sing./pl.
Nom. ego nos tu vos Nom. - Ac. me nos te vos Ac. se Gen. mei nostrum/-i tui vestrum/-i Gen. su Dat. mihi nobis tibi vobis Dat. sibi Ab. me nobis te vobis Ab. se
Pronombres demostrativos Hic, haec, hoc
sihguiar -
plural masculino femenino neutro masculino femenino neutro
Nom. hic haec hoc h i hae haec voc. - - Ac. hunc hanc hoc hos has haec Gen. huius huius huius horum harum horum Dat. huic huic huic his his his Ab. hoc hac hoc his his his
ille, i l la, illud --- .-- -.----- -- - - - - .,-
singular ' - masculino femenino neutro masculino femenino neutro
Nom. ille illa illud illi illae illa voc. Ac. illum illam illud illos illas illa Gen. illius illius illius illorum illarum illorum Dat. illi illi illi illis illis illis Ab. illo illa illo illis illis illis
iste, ista, istud declina como ille, illa, illud
Pronombres anafricos is, ea, id
ni-------.--.^ ----F...-. -- . . ...* --=. ; -.--... , .-, -..-=- .-.-* ;; . ..- -- . , singular plural
masculino femenino neutro masculino femenino neutro Nom. is ea id ei eae ea voc. - - - -
Ac. eum eam id eos eas ea Gen. eius eius eius eorum earum eorum Dat. ei e i ei eis eis eis Ab. eo ea eo eis eis eis
-
F L E S I ~ N D E L O S P R O N O M B R E S
i d e m , e a d e m , i d e m e l i n i s m o
s i n g u l a r p l u r a l
m a s c u l i n o f e m e n i n o n e u t r o m a s c u l i n o f e m e n i n o n e u t r o
N o m . i d e m e a d e m i d e m e i d e m e a e d e m e a d e m
v o c .
A c . e u n d e m e a n d e m i d e m e o s d e m e a s d e m e a d e m
G e n . e i u s d e m e i u s d e m e i u s d e m e o r u n d e m e a r u n d e m e o r u n d e m
D a t . e i d e m e i d e m e i d e m