-
Bergara
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 2
Aurkibidea
Udalerria: Bergara 20
Sarrera 20
Ahotsak.com-eko datu orokorrak 20
Proiektuak 20
Hizlariak 21
Herria, azpiegitura 43
1. Autorik ez kaleetan 43
2. Lehenagoko autoak zelakoak 43
3. Garraioak: trena, autoa 44
4. Osintxuko erromeria 44
5. Elosu auzoaren banaketa 45
6. Euskararen aldaera desberdinak Elosun 47
7. Biografia 47
8. Zubieta kalea 48
9. Hirigunea 49
10. Zubieta kalea 49
11. Baserriaren egitura mende hasieran 50
12. Baserriaren egitura mende hasieran 51
13. Baserrira ura eramateko lanak nolakoak izan ziren 51
14. Lehenengo autoa nork ekarritakoa 52
15. Angiozarko auzoak eta ermitak 53
16. Angiozarko bidea egin zeneko kontuak 54
17. San Lorentzo auzoan azkenengo hamarkadetan izandako aldaketak 54
18. Bergaran ehungintzak izan duen garrantzia 55
19. Osintxuko toponimia 56
20. Osintxuko toponimia 57
21. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 59
22. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 62
23. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 64
24. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 66
25. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 68
26. Osintxuko toponimia Iraban eta Muskiritsu inguruan 70
27. Osintxuko toponomia: Krabeliñaitz ingurua 71
28. Osintxuko eraikinen izenak 72
29. Basalgo auzoko toponimia; auzoaren mugak 74
30. Osintxuko toponimia 76
31. Osintxuko toponimia, Soraluzeko mugan 78
32. Basalgo auzoko toponimia, Soraluze eta Osintxuko mugan 79
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 3
33. Osintxu inguruko erreka eta iturrien izenak 80
34. Basalgo inguruko toponimia; Olazabalondoko laua 82
35. Angiozar auzoko baserri-izenak Arrasateko mugan 83
36. Angiozar auzoko toponimia Arrasateko mugan 84
37. Angiozar auzoko toponimia Kanpazar inguruan 86
38. Angiozar auzoko Goimendi auzuneko toponimia 87
39. Angiozar auzoko Goimendi auzuneko toponimia 89
40. Angiozar auzoko Altuna baserriaren inguruko toponimia 91
41. Angiozar auzoko (Goimendi auzuneko) toponimia 92
42. Angiozar eta Elorregi auzoen muga inguruko toponimia 94
43. Angiozar eta Elorregi auzoen muga inguruko toponimia 95
44. Angiozar auzoko (Goimendi auzuneko) toponimia 97
45. Angiozar eta Elorregi auzoen muga inguruko toponimia 98
46. Angiozar auzoko (Goimendi auzuneko) toponimia 100
47. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 101
48. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 103
49. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 105
50. Ubera auzoko baserri eta eraikinen izenak 107
51. Ubera auzoko baserri eta eraikinen izenak 108
52. Ubera auzoko baserri eta eraikinen izenak 110
53. Ubera auzoaren muga Elgetarekin; auzoaren zatiak 111
54. Uberako erreken izenak 112
55. Ubera auzoko hianbat sailen izenak 113
56. Ubera auzoko tontor eta sailen izenak 114
57. Ubera auzoko tontor eta sailen izenak 115
58. Ubera inguruko mugarriak 117
59. Elosu auzoko toponimia 118
60. Elosu eta Aizpurutxo ingurua; mugak 119
61. Elosu auzoko toponimia: Loidi ingurua 121
62. Osintxu auzoko toponimia 121
63. Osintxu auzoko toponimia 122
64. Osintxu auzoko toponimia 124
65. Elosu auzoko toponimia 125
66. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 126
67. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 129
68. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 130
69. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 132
70. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 133
71. Bergarako erdiguneko kale eta eraikinen izenak 135
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 4
72. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 137
73. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 139
74. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 141
75. Soledadea baserriaren inguruko toponimia 143
76. Espoloia kalearen egitura eta eraikinak 144
77. Bergarako kaleen garai bateko egitura eta eraikinen izenak 147
78. Ozeta eta Zubiaurre auzuneen inguruko kale eta eraikinak. 148
79. Bergarako erdiguneko kale eta eraikinen izenak 151
80. Bergarako erdiguneko eraikinen izenak 153
81. Santa Marinatik Agorrosinerako eraikinen izenak 155
82. Garai bateko herri-antolaketa; eraikinen izenak; auzoak 157
83. Bergarako auzoak 159
84. Ozeta eta Azkarruntz inguruko eraikinen izenak 160
85. Goiauzoko toponimia 161
86. Azkarruntz auzuneko eraikinen izenak 162
87. Askarruntz inguruko toponimia; eraikinen izenak 163
88. Goiauzoko toponimia 165
89. Goiauzoko toponimia 167
90. Goiauzoko toponimia 168
91. Goiauzoko toponimia 169
92. San Antonio auzoko Gabiria baserriak 171
93. Goiauzoko toponimia 173
94. Goiauzoko toponimia 174
95. Aldaiegia auzo inguruko toponimia 175
96. Goiauzo inguruko toponimia 177
97. Aldaiegia auzoko baserri-izenak 179
98. Goiauzoko toponimia 181
99. Goiauzoko toponimia 182
100. Azkarruntz eta Elorriaga auzoetako toponimia. 183
101. Elosu auzoko toponimia; mendi-tontorrak 186
102. Elosu auzoko toponimia 187
103. Elosuko toponimia; Iturriberri ingurua 189
104. Bergarako toponimia 189
105. Murinondo auzoko toponimia 191
106. Murinondo auzoko toponimia 193
107. Sanantonabat eta Basalgo auzoen mugako toponimia 194
108. Sanantonabat, San Lorentzo eta San Juan auzoen muga ingurua 194
109. Basalgo auzoko toponimia 197
110. Basalgo auzoko toponimia; errekak 198
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 5
111. Basalgo auzoko toponimia; errekak 198
112. Basalgo auzoko toponimia Elgetako muga inguruan 200
113. Basalgo auzoko toponimia 201
114. Basalgo auzoko toponimia 203
115. Basalgo auzoko toponimia 204
116. Basalgo auzoko toponimia; sailen izenak 204
117. Elorregi auzoko toponimia 205
118. Irutontorretako "atsua eta aguria" 206
119. Elorregi auzoko toponimia 207
120. Elorregi auzoko toponimia 208
121. Elorregi eta Angiozar auzoen muga inguruko toponimia 210
122. Elorregi auzoko erreka eta iturriak; "Partilekua" toponimoa 210
123. Elorregi auzoko toponimia; "Galopoto" toponimoa 212
124. Elorregi auzoko toponimia; auzoaren mugak 214
125. Murinondo, Aranerreka eta Elosu bitarteko toponimia 216
126. Aranerreka auzoko toponimia 217
127. Kokote auzoa eta Aranerreka 219
128. Aranerreka auzoko toponimia 220
129. Aranerreka auzoko toponimia 221
130. Aranerreka auzoko toponimia 222
131. Aranerreka auzoko toponimia 223
132. Aranerreka auzoko toponimia; Moiualde, Moiutorrea eta Moiuazpikoa. 225
133. Aranerreka auzoko toponimia, kalearekin mugan; Barrenkale ingurua 226
134. Kokote auzoa eta Aranerreka; mugak 227
135. Elosuko toponimia Aranerrekarekin mugan 228
136. Murinondo auzoko toponimia Aranerrekarekin mugan 229
137. Angiozarko baserri-izenak 230
138. Angiozarko baserri-izenak 232
139. Angiozarko baserri-izenak 234
140. Angiozarko baserri-izenak 236
141. Angiozarko baserri-izenak 237
142. Angiozarko toponimia 239
143. Angiozarko erreken izenak eta kokalekua 241
144. Angiozarko erreken izenak eta kokalekua 242
145. Angiozarko erreken izenak eta kokalekua 243
146. Angiozarko baso eta sailen izenak 244
147. Irutontorreta inguruko toponimia 245
148. Irutontorreta inguruko toponimia 247
149. Angiozarko erreken izenak eta kokalekua 249
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 6
150. Azalgate mendia, Angiozarko altuena 249
151. Angiozarko toponimia; tontorrak 250
152. Angiozarko baserri-izenak 252
153. Elorregi auzoko toponimia 254
154. Elorregi auzoko toponimia; mugako tontorrak 255
155. Aritzetako San Migel auzoko toponimia 257
156. Aritzetako San Migel eta Elorregi auzoetako toponimia 257
157. Elorregi auzoko toponimia 259
158. Elorregi auzoko toponimia 260
159. Aritzetako San Migel eta Elorregi auzoetako toponimia 260
160. Elorregi auzoko toponimia 262
161. Angiozar auzoko toponimia; errekak 263
162. Angiozar auzoko toponimia. 264
163. Angiozar auzoko toponimia, Arrasateko muga inguruan 265
164. Angiozar auzoko toponimia 267
165. Angiozar auzoko toponimia. Errekak. 268
166. Aldaiegia auzoko toponimia 269
167. Aldaiegia auzoko toponimia. 271
168. Aldaiegia auzoko toponimia 271
169. Aldaiegia auzoko toponimia 272
170. Bergarako auzo eta auzuneak; mugak 273
171. Angiozar eta Aldaiegia auzoetako toponimia 275
172. Angiozar eta Aldaiegia auzoetako toponimia 276
173. Aldaiegia auzoko toponimia 278
174. Aldaiegia auzoko toponimia 280
175. Bergarako Elorregi, Oñati eta Antzuolako mugako toponimia 281
176. Elorregi eta Antzuola mugako toponimia 283
177. Elorregi eta Antzuola mugako toponimia 284
178. Elorregi eta Antzuola mugako toponimia 286
179. Elorregi auzoko toponimia Antzuolako mugan 287
180. Elorregi auzoko toponimia Antzuolako mugan 289
181. Elorregi auzoko toponimia Antzuolako mugan 291
182. Elorregi auzoko toponimia Antzuolako mugan 292
183. Elorregi auzoko toponimia 293
184. Elorregi auzoaren izenaren inguruko kontuak; albiztarrak eta pikutarrak. 294
185. Elorregi auzoko toponimia 295
186. Goiauzoko toponimia 297
187. Goiauzoko toponimia 299
188. Uberako erreken izenak 300
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 7
189. Basalgo auzoko toponimia 301
190. Basalgo eta San Juan auzoen muga-inguruko toponimia 303
191. Basalgo eta San Juan auzoen muga-inguruko toponimia 305
192. Uberako baserrien izenak 306
193. Uberako baserrien izenak 308
194. Uberako baserri eta eraikinen izenak 310
195. Uberako baserri eta eraikinen izenak 312
196. Uberako erreken izenak 313
197. Ubera auzoko toponimia 314
198. Ubera auzoko toponimia 315
199. Ubera auzoko toponimia 317
200. Goimendi auzoko toponimia; baserri-izenak 319
201. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 321
202. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 323
203. San Juan auzoko toponimia 325
204. San Juan auzoko toponimia 328
205. Basalgo auzoko toponimia 330
206. Goimendi auzoko toponimia 331
207. Angiozarko auzuneak; mugak 332
208. Angiozarko toponimia; bideak 333
209. Antzinako ohitura zaharra 334
210. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 334
211. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 336
212. Angiozarko toponimia. 337
213. Angiozarko toponimia 338
214. Angiozarko auzuneak 339
215. Angiozarko toponimia. 340
216. Angiozarko toponimia. 341
217. Angiozarko toponimia. 343
218. Angiozarko toponimia. 344
219. Angiozarko toponimia. 346
Politika 348
1. Zeintzuk bizi ziren baserrian gerra denboran 348
2. Lehenengo tiro-hotsak Deskargan; Nazionalak Bergaran; iheslariak 348
3. Lehenengo gerra-enfrentamentua Bergaran 349
4. Lehenengo atake serioa; piperrak harrapatzen soldaduak 349
5. Uberako baserri batekoak etxean hartu; etorrera errukarria 350
6. "Artillería de Montaña"-ko soldaduak etxean 350
7. Logroñoko alferez ipurterrea 351
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 8
8. Umeen jolas arriskutsuak 352
9. Atake egunetako hildakoak 352
10. Fronte batetik bestera pasatutakoen istorioak 353
11. Baserritarrak behartuta soldaduak laguntzera 354
12. Artizera milizianoak etxeko nagusiaren bila 354
13. Errefugiatuak Enseñanzako eskolan 355
14. Atake egunetan ezkutatuta; kanoikadak sororaino 355
15. Gauez fronte batetik bestera berbetan eta bertsotan 356
16. Alemanak Bergaran 357
17. Gerra garaian miizianoak baserrietan 357
18. Erlijioa errepublika garaian 358
19. Ardoa sendagai. Balaz zauritua 358
Baserria 360
1. Perratzaile lanean nola hasi zen 360
2. Perratzaile lana 360
3. Perratzaile kontuak 361
4. Gerra sasoian nondik nora ibili zen 361
5. Perratzaile gibidearen nondik norakoak 362
6. Errementari lanarekin noiz eta nola hasi zen 362
7. Fabrikan lan egiteaz gain, errementari 363
8. Bixentek baserriko tresnak egiten zituen 363
9. Baserrirako beharrezkoak ziren tresnak eta lanak egiten zituen 364
10. Perratzeko erabiltzen ziren erramintak 364
11. Perratzaileak Bergara inguruan 365
12. Zenbat urterekin ikasi zuen ogibidea eta noiz hasi zen bere kontura lanean 366
13. Errementaria eta perratzailea 366
14. Abereak perratzea 367
15. Perratzeko erabiltzen ziren tresnak; perratokia 368
16. Abereak perratzeko erabiltzen zuen teknika 368
17. Eskuz egindako perrak; gerora fabriketan egiten hasi ziren 369
18. Abereak perratzearen inguruko hainbat kontu 370
19. Perratzeko erramintak 370
20. Errementariaren lana 371
21. Gurdiendako burdinazko gurpilak 373
22. Aizkorak egiteko prozesua 373
23. Aizkorak egiteko prozesua 374
24. Baserria eta errementaritza 374
25. Burdinarea nola egin 375
26. Uhala nola egin 375
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 9
27. Uhala nola egin 376
28. Aizkorak egiteko prozesua 377
29. Igitaiak, segak 377
30. Baserriko lexikoa 378
31. Gerra ostean burdina erosteko zailtasunak 378
32. Idurio baserriko afariak 379
33. Jatorduak; baserriko lanak gerra-denboran 379
34. Baserri giroko sineskerak 380
35. Baserri giroa; Kofradiak 380
36. Euskara. Berorika 381
37. Emakumearen bizimodua baserrian 382
38. Sagar klaseak 383
39. Abereen inguruko lexikoa 383
40. Baserriko tresna zaharrak 383
41. Abarkagintza 384
42. Abarkagintza 384
43. Umetan neskame joan zen 385
44. Ehungintza. Lihoari buruzko azalpenak 385
45. Lihoa ereitetik haria egitera 386
46. Lihoa eta artilea 387
47. Ogia zelan egin 388
48. Ogiak eta gariak duten lana 389
49. Gari-irin desberdinak 390
50. Gari-irin desberdinak 390
51. Gariari saizabala zelan kendu 391
52. Errotak eta errota-harriak 391
53. Ezin beti eskolara joan 392
54. Belar klaseak 393
55. Gariaren amaigabeko lana eta auzolanaren garrantzia 393
56. Gari-ebakitze eta gari-joteak 394
57. Gaztaina klase desberdinak 395
58. Bilbora neskame 395
59. Baserrira ura nola ekartzen zen 396
60. Herri-basoen inguruko aspaldiko kontuak 397
61. Urtean zehar auzolanean egiten ziren ekintzak 397
62. Antzinako bizimodua baserrietan 398
63. Baserrian jatekoa ez zen falta izaten 399
64. Sasoi batean erabiltzen ziren neurriak 399
65. Aisialdia baserrian: eromeriak 400
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 10
66. Auzoko neska-mutilen arteko harremanak 400
67. Baserritarrek abade, sakristau eta errementariariekin zuten harremana 401
68. Antzinako bizimodua baserrian. Umetan baserria zelakoa zen 402
69. Erromeriak Elosu, Osintxu inguruan 402
70. Jaiotetxean lihoa ereitzen zuten 403
71. Trangatzen eta kardatzen 404
72. Ehuna Garraztegitxon egiten zuten 404
73. Azaoak, ziriak eta liho ura 405
74. Liho hazia 406
75. Antzinako arropak zelakoak izaten ziren 407
76. Gurdigintza eta arotzak 409
77. Zuhaitz mota desbedinak 409
78. Zuhaitzen gaitzak 410
79. Ikazkintzaren nondik-norakoak, lehenengo urratsak labur-labur 411
80. Txondorra nola betetzen da 412
81. Txondorra nola tapatzen da 412
82. Txondorra estali eta su ematen zaio 413
83. Txondorra garbitu eta ikatza atera 414
84. Ikatza saltzera erematen zen 414
85. Ikatz-tokia zelakoa izan behar da 415
86. Txondorra erretzeko garairik egokiena 415
87. Txondorra gabaz zaintzearen inguruko azalpenak 416
88. Egur-botatzearen inguruko kontuak 416
89. Txondor klase desberdinak 417
90. Ikatza garbitzearen inguruko kontuak 418
91. Txondorrak emandako ikatza zertarako erabiltzen zen 419
92. Txondorra garbitzea 419
93. Txondorrak zenbat egur behar izaten zuen; zelan eramaten zen ikatz-tokirainok 420
94. Txondorrean sartzen zen egurra zelakoa izaten zen 420
95. Ikazkintzaren inguruko azalpenak 422
96. Ikazkintzan erabiltzen ziren tresna batzuk 422
97. Ikatza egiteko erabiltzen zen arropa 423
98. Ikatzaren salmenta 424
99. Ikatza saltzeko egin behar ziren prestaketa lanak 424
100. Baserrietako karobiak 425
101. Karobi batek izaten zuen lana 426
102. Karobi bat egiteko eman behar ziren lehenengo urratsak 426
103. Karobiak erretzeko urteko sasoi egokiena 427
104. Karobien inguruko kontuak 428
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 11
105. Karobi klaseak; harri klaseak 428
106. Kareak ateratako hautsa zelan ateratzen zen 429
107. Karobiak behar zuen egurraren inguruko azalpenak 430
108. Karobiaren egitura 431
109. Karobiaren egitura azaltzen du 432
110. Karobiari sua eman 432
111. Karegintza 433
112. Karearen inguruko azalpenak 434
113. Karearen erabilera soroetan 434
114. Ardien izenen inguruko kontuak 435
115. Ardi ugari Goimendi inguruan 436
116. Ardiak eta bildotsak 436
117. Bildotsak haztearen inguruko azalpenak 437
118. Ardiak izaten dituen gaitzak 438
119. Ardiei ilea noiz moztu 439
120. Artilearen inguruko kontuak; goruetan egiten zuten 440
121. Zintzarrien erabilera 441
122. Ardiek zer jaten zuten 441
123. Uberako azkenengo artzainak. Artzain-txakurren garrantzia 442
124. Ingurua zelakoa zen; basoa 443
125. Ardien jana; belarrak 443
126. Artzain txabolaren egitura 444
127. Artzain txabolak nolakoak izaten ziren 445
128. Ardi adardunak 445
129. Ardi klase desberdinak 446
130. Ardiei egiten zizkieten belarri-markak 446
131. Artzainek erabiltzen zuten arropa 447
132. Txondorra egiteko prestaketak 448
133. Txondorra egiteko prestaketak 448
134. Ikatza txondorretik nola atera 449
135. Txondor-zuloak Keixeta mendian 450
136. Egur-batzea Elosun, auzolanean 450
137. Elurzuloaren inguruko azalpenak 451
138. Elurzuloa nola betetzen zen 452
139. Uda sasoian elur-eskaera handia 452
140. Baserriaren egitura mende hasieran 453
141. Baserriaren egitura mende hasieran 454
142. Baserriaren egitura mende hasieran 455
143. Arropak zelakoak; lixiba 456
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 12
144. Baserritarren eta etxe-jabeen arteko erlazioa 457
145. Bergarako jauregiak 458
146. Umetan neskame egondakoa; orduko lanak 459
147. Ogia egiten ikasi zuen; ogi klaseak 460
148. Gaztainondoek zuten garrantzia garai batean 461
149. Gaztaina-batzea nola egiten zen 462
150. Gaztainak etxerako eta kalean saltzeko 464
151. Garo-batzearen garrantzia 464
152. Lurrarentzat gehien erabiltzen zuten ongarria satsa zen 465
153. Garoa igitaiarekin mozten zuten 466
154. Gari-ebakitzeko igitaiak nolakoak ziren 467
155. Garoarekin zugatzak egiten zituzten 468
156. Udazkena, urte-sasoi gogorra 469
157. Baserriaren historia eta bilakerari buruzko kontuak 470
158. Etxe-jabeari errentaren ordainketa noiz egiten zitzaion 471
159. Bizimodua asko aldatu da 471
160. Baserriaren historia 472
161. Baserriaren historia 472
162. Gariaren garrantzia 473
163. Baserriaren egitura 474
164. Baserriko abereak 475
165. Lan-banaketa baserrietan 476
166. Errementariak eta perratzaileak 477
167. Elosun jaiotakoak 479
168. Eskola zaharra 480
169. Arrasate asko aldatu da; desagertutako baserriak 481
170. Baserriko lanak; basoa 482
171. Errementari eta ferratzaile lanen inguruko azalpenak 483
172. Uztargilea San Lorentzo auzoan 484
173. Udazkeneko istorioak 484
174. Osintxuko toponimia 485
175. Osintxuko toponimia; baserrien izenak 486
176. Osintxuko baserrien izenak; Kaparra auzunea 488
177. Belastegi errekaren inguruko baserri-izenak. 489
178. Basalgo auzoko baserrien izenak 490
179. Basalgo auzoko toponimia 493
180. Basalgo auzoko toponimia 495
181. Basalgo auzoko toponimia 497
182. Basalgo auzoaren mugako eraikinen gorabeherak 498
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 13
183. Basalgo auzoaren mugak 500
184. Osintxuko baserrien izenak eta toponimia 501
185. Goimendiko baserrien izenak 503
186. Mekolalde auzunearen mugak; inguruko baserri-izenak 504
187. Mekolalde inguruko toponimia 506
188. Basalgo inguruko toponimia 508
189. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 510
190. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 512
191. Goimendi auzoko (berez, Basalgo) toponimia 514
192. Osintxu eta Elosu auzoetako toponimia 516
193. Elosuko auzune eta baserriak; Osintxurekin muga 518
194. Goiauzoko toponimia; baserrien izenak 519
195. Goiauzoko toponimia; baserrien izenak 521
196. Goiauzoko eta Agirre auzoko baserrien izenak 523
197. Goiauzoaren eta Agirre auzoaren muga; auzo bakoitzeko baserriak 525
198. Goiauzoaren eta Agirre auzoaren muga; auzo bakoitzeko baserriak 526
199. Elosu auzoko toponimia 527
200. Elosu eta Osintxu auzoen muga inguruko baserrien izenak 527
201. Elosu auzoko baserrien izenak 528
202. Elosu auzoko baserrien izenak 531
203. Murinondo auzoko baserrien izenak 531
204. Murinondo auzoko baserrien izenak 533
205. Sanantonabat auzoko baserri-izenak 535
206. Aranerreka ta Murinondo auzoetako toponimia 537
207. Basalgo auzoko baserri-izenak 538
208. Basalgo auzoko baserri-izenak 540
209. Basalgo auzoko baserri eta mendi-tontorrak 541
210. Basalgo auzoko toponimia 543
211. Goimendiko (berez, Basalgo auzoa) baserriak 544
212. Goimendiko (berez, Basalgo auzoa) baserriak 545
213. Basalgo auzoan sartzen diren baserriak 545
214. "Izaldixa" barruan sartzen ziren baserriak 547
215. Elorregi auzoko toponimia 548
216. Elorregi auzoko baserriak; auzoaren mugak 550
217. Elorregi auzoko toponimia 551
218. Elorregi auzoko toponimia 553
219. Elorregi auzoko toponimia 554
220. Elorregi auzoko toponimia 555
221. Elorregi auzoko toponimia 557
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 14
222. Aranerreka auzoko toponimia; baserrien izenak 558
223. Aranerreka eta mugakide duen Antzuolako Galartza auzoko toponimia 560
224. Angiozar eta San Juan auzoen mugako toponimia 561
225. Elorregi auzoko toponimia 562
226. Elorregi auzoko toponimia 564
227. Aldaiegia auzoko toponimia; baserriak 565
228. Elorregi auzoko toponimia Antzuolako mugan 566
229. Uberako baserrien izenak 567
230. Uberako baserrien izenak 569
231. Goimendi auzoko toponimia; baserri-izenak 570
232. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 572
233. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 574
234. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 576
235. Angiozar erdiguneko etxe eta eraikinen izenak. 578
236. Angiozarko baserri edo eraikinen izenak 580
237. Aita perratzailea 582
Euskara 583
1. "Unas canciones nuevas" bertsoak, Carmen Gazteluk abestuta 583
2. Euskara. Hitanoaren erabilera 584
3. Auzoa: baserriak; toponimia 585
4. Umetako kontuak: eskola, jaunartzea, baserriko lanak 586
5. Eguraldiaren eta ilargiaren eragina 587
6. Ardiei ematen zitzaien izena 588
7. Ardi klase desberdinak 589
8. Ardiaren gorputz-atalak 590
9. Zintzarriak erabiltzen zituzten 590
10. Erdara ikastera Arabara 591
11. Jatorria; tokian tokiko euskara 592
Ekonomia eta industria 594
1. Errementari lana; lan-baldintzak 594
2. Aurreko errementarien lanak 594
3. Lanerako beharrezkoak zituzten tresnak 595
4. Lanerako beharrezkoak zituzten tresnak 596
5. Giltzak egiteko prozesuaren nondik-norakoak 596
6. Altzairua nondik ekartzen zuten eta zertarako 596
7. Unión Cerrajerak hasierako urteetan izan zituen baliabideak 597
8. Sineskerak; Sorginen kontuak 598
9. La Peñako meategietan errekadista 599
Lanbideak 600
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 15
1. Erraminta ongi zorroztearen garrantzia 600
2. Errementariak lanerako erabiltzen zituen arropak 600
3. Aita oso errementari ona 601
4. Altzairuaren sekretuak, teknika 601
5. Errementarien lan-tresnak 602
6. Kateak nola egin 602
7. Kateak nola egiten ziren; zertarako erabiltzen ziren 603
8. Errementariaren lan-tresna 603
9. Arotzeria lana ugaria izan zen sasoi batean 603
10. 1940. hamarkadan, Eibarren etxegintzan lanean 604
11. Arotzeria lana gerra aurretik ikasi zuen 604
12. Egur mota desberdinak 605
13. Egur mota desberdinak eta bakoitzaren ezaugarriak 606
14. Altzaren ezaugarriak 607
15. Baserrian erabitzen diren egur motak 608
16. Egur mota desberdinak eta bakoitzaren ezaugarriak 608
17. Egur loratsua. 609
18. Zuhaitzen ezaugarriei buruzko azalpenak 610
19. Egurra ondo sikatzearen garrantzia 610
20. Ate bat nola egin 611
21. Ate bat nola egin 613
22. Ikatzaren erabilera desberdinak 613
23. Ferratzaile eta errementariak 614
24. Errementaria eta ferratzailea San Lorentzo auzoan 615
Ohiturak eta bizimodua 617
1. Ikasketak amaitu eta Unión Cerrajeran hasi zen lanean 617
2. Bandera zuriak leihoetan nazionalak sar zitezen 617
3. Ihes egin nahi zuten bizkaitarren kontakizuna 618
4. "Baratzako pikuak" kanta 618
5. "Maiatzaren hiruan" kanta 619
6. "San Juan egunian" kanta 620
7. "En el barrio de Amara" kanta 620
8. "Begire nago begire", Maria Luisa Alberdik abestuta 621
9. "Antontxu, Antontxu..." kanta, Maria Luisa Alberdik abestuta 621
10. "Abadiño San Blasetan" kanta Maria Luisa Alberdik abestuta 622
11. "Santa Ageda Ageda" kanta, Maria Luisa Alberdik abestuta 623
12. "Dozenatxo bat bertso", Carmen Gazteluk abestuta 624
13. "Ikusten dezu goizean", Carmen Gazteluk abestuta 625
14. "Ez dizut irekiko" kanta, Carmen Gazteluk abestuta 625
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 16
15. "Maritxu nora zoaz", Carmen Gazteluk abestuta 626
16. "Begira nago begira" koplak, Carmen Gazteluk abestuta 626
17. "Maria Jesus" kanta, Carmen Gazteluk abestuta 627
18. "Ilobatxo bat besuan" lo-kanta, Carmen Gazteluk abestuta 627
19. "San Juan San Juan berde", Carmen Gazteluk esanda 628
20. Santa Agedetako kanta, Rufina Beiztegik abestuta 628
21. "Lotxo engaiñadoria" lo-kanta 629
22. "Txalo pin txalo", Soledad Jauregik abestuta 630
23. "Bonbolontena" lo-kanta 630
24. "Binbili-bonbolo", Garbiñe Irizar eta Nicasio Bilbaok abestuta 631
25. "Agur Jesus, Maria eta Jose" gabon-kanta 631
26. "Hor goian" kanta, Soledad Jauregik abestuta 632
27. "Unetan, dosetan" jolaserako kanta 632
28. "Gabon gabon seta" gabon-kanta, Garbiñe Irizarrek abestuta 633
29. "Gabon gabon seta" gabon-kanta, Soledad Jauregik abestuta 633
30. Ume-kantak, Celestina Oteizak abestuta 634
31. "Norena, norena" lo-kanta, Celestina Oteizak abestuta 634
32. "Txikitxo polit hori", Paula Alberdik abestuta 635
33. Antzinako kanta, Paula Alberdik abestuta 636
34. "Abarketak urratuta" zortzikoa, Paula Alberdik abestuta 637
35. Politika arloko bertso zaharrak 637
36. Gudariak hizpide dituzten bertso zaharrak 639
37. "Plaentxiatarrak" antzinako kanta, Paula Alberdik abestuta 640
38. "Nere txikitxo politen honi", Paula Alberdik abestuta 640
39. "Aittitta ta amama" ume-kanta, Paula alberdik abestuta 641
40. "Astelehenian" kanta, Paula Alberdik abestuta 641
41. Antzinako kanta, Paula Alberdi abestuta 641
42. "Errekonduan errota" kanta 642
43. "Gaztia nintzanian" kanta 644
44. "Mendiri mendi laiñua" kanta 644
45. Trikiti-kopla 645
46. "Altuan Arantzazu" kopla 646
47. "Maritxu nora zuaz" kanta 646
48. "Lotxua lo eta lo" kanta 647
49. "Baserritarrak gera gu" kanta 647
50. "Ogi zerutik" kanta 648
51. "San Juen, San Juen" kanta 649
52. San Juan inguruko kontuak; fede kontuak 649
53. San Marzialgo erromeria 650
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 17
54. Abadeei begirunea 651
55. Erronda kontuak 652
56. Kofradiaren inguruko kontuak 652
57. Dantza kontuak; erromeria 653
58. Errekan arrantzan 654
59. Emakumezkoen arropak 655
60. Baserrietako ohitura zaharrak 656
61. Sinesmenak 657
62. Antzinako pasadizoa 657
63. Monagilo Sta. Marinako elizan 658
64. Hileta-elizkizunekin zerikusia zuten ohitura zaharrak 660
65. Urria, hilabete sakratua 661
66. Eskola kontuak 662
67. Zigorra euskaraz egitearren 664
68. Debako hondartza (I): arropak 665
69. Amaren hagin ustelen istorioa 665
70. Euskara eskolan 666
71. Eskola garaiko zenbait azalpen 667
72. Mojak Errepublika garaian 667
73. Zubieta kaleko janztetxea; Santa Engrazia ermita 668
74. Santa Engraziako ermita 669
75. Auzoko eskola 669
76. Maristak Bergaran 670
77. Maristak Bergaran 671
78. Oporrak Donostian (I): Intxaurrondon 671
79. Ilea apaintzen 672
80. Bizikleta oparitu ziotenean egindako bueltak 673
81. Bizikletan ibiltzeagatik jertsea hondatu 673
82. Ezer gertatu ez balitz bezala jokatzen 674
83. Eskolako andereñoa eta haren alaba 674
84. Ikaskide bihurri baten abenturak 675
85. Komunerako bidaiak 676
86. Fruta gutizi moduan erosten 676
87. Santa Cruz apaizaren pasadizoa Elorregi auzoan 677
Iritziak 678
1. Emakumearen bizimodua baserrian 678
2. Gizonezkoaren jarrera emakumearekiko 679
3. Antzinako bizimodua baserrietan 679
4. Sasoi batean telefonoa non zegoen Bergaran 680
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 18
5. Inguruko auzokoekin harreman handia 680
6. Gaixotasun batzuen sendabideak 681
Aisia 683
1. San Pedro bezperako ohiturak 683
2. San Pedro eguneko erromeria 684
3. San Marzialgo erromeria 684
4. San Marzial 685
5. Abereen inguruko kontuak; lexikoa 686
6. Osintxuko soinujolea 687
7. Arreoa gurdi dotorean 687
8. Arando taberna 688
9. Bittor Sarasketa eskopetagina 689
10. Ehiza kontuak 690
Familia eta harremanak 692
1. Monterroneko kondearentzat lanean 692
2. Errementari lanean zelan hasi zen 692
3. Bertako neskekin ezkondutako militarrak 693
4. Gerran desagertutako Migel anaiaren istorioa 693
5. "Andra Joxepa tronpetan" kanta, Bittori Aranburuk abestuta 694
6. "Kontxesiri" kanta, Carmen Gazteluk abestuta 695
7. "San Martinetan" jolasteko kanta 695
8. "Honek arrautzia ekarri", jolasteko kanta 696
9. "Lehenengotxu hori" jolasteko kanta 696
10. "Kukurruku" jolasteko kanta, Celestina Oteizak abestuta 697
11. "Kukurruku jauna" jolasteko kanta 698
12. Bergarako euskara 698
13. Elizakoak baserri-auzoetan 700
14. Mutil eta nesken arteko kontuak baserri giroan 700
15. Antzinako bizimodua baserritarren ikuspuntutik 701
16. Urkamendiaren inguruko kontakizunak 701
17. Neska asko etxetik kanpo inude joaten ziren lanera 702
18. Herri-basoak; mendia 703
19. Lixiba egiten 703
20. Arropak lehortzen 704
21. Errekan jolasean 705
22. Udan hondartzara 706
23. Jatorria 707
24. Argentinara lanera 708
25. Emakumearen lana baserrian; gerra osteko zailtasunak 709
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 19
26. Txikitako jolasak (III): "puntilikabo" 710
27. Txibisto "bandidoa" 710
28. Luis "barberua" 711
29. Irratia entzuteko tira-birak 711
30. Gaur egungo eta orduko umeen arteko aldeak 712
31. Zer jantzi eramaten zituzten 713
32. Ekonomika 714
33. Aurkezpena 714
34. Etxeko bazkaria 714
35. Lana bukatutakoan, dantzara 715
36. Elgetako jaiak eta etxerako buelta 715
37. Emakumeak tabernan sartzea gaizki ikusita 716
Natura 718
1. Egurrarekin zerikusia zuten lanak 718
2. Zuhaitzak botatzeko garairik onena 718
3. Zuhaitz-botatzearen inguruko azalpenak 719
4. Bildotsak egiteko sasoi onena 719
5. Ehizaren beherakada 720
6. Baserriko bizimoduaren aldaketa alor ezberdinetan 721
7. Oiloak basoan hazten zituzten; azerien ugalketa 722
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 20
Udalerria: Bergara
Sarrera
Debagoieneko udalerria (Gipuzkoa). 14.600 biztanle ditu
(%66,4 euskaldunak). Bizkaieraz hitz egiten da. Oso
gertuko ditu Eibarko, Elgetako eta Soraluzeko hizkerak; ez
oso urrutiko Arrasate-Aretxabaleta ingurukoak. Hedadura
handiko udalerria da eta hainbat auzo ditu. Horien artean
Ubera, Angiozar eta Elosu nabarmendu behar dira.
Lehenengo biak Elgetako auzoak izan dira XX. mendera
arte eta oraindik ere nabaria da auzoen izaeran eta
hizkeran. Elosuko auzoa Azkoitiko mugan dago eta hizkera
berezia da bertakoa. Euskal hiztunen portzentaje
esanguratsua dela-eta UEMAko (Udalerri Euskaldunen
Mankomunitatea) kidea da.
• Biztanleak: 14600
• Euskaldunak: %66.4
Ahotsak.com-eko datu orokorrak
• Hizlariak: 163
• Zintak: 281
• Pasarteak: 2342
• Transkribatutakoak: 670
• Audioak: 538
• Bideoak: 433
Proiektuak
• Artzantza Bergaran
• Bergara aldeko hiztegia
• Bergara inguruko kanta zaharrak
• Bergarako euskara
• Bergarako hitzaldien grabazioak
• Bergarako toponimia
• Burdina: errementariak eta perratzaileak
• Deba Eskualdeko Ahotsak - Bergara.
• Deba Eskualdeko Ahotsak - Elgeta.
• Dialektologia-EHU
• Euskal Herriko Ahotsak
• Euskal Herriko txori eta animaliak
• Karobiak, txondorrak eta elurzuloak
• Linua, ehuna eta artilea
• Mondragon Unibertsitatea
• Zura. Arotzak eta etxegileak
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 21
Hizlariak
Anizeta Agirre Elkoroiturbe (1888-1992)
1888an Osintxuko Laudatz baserrian jaioa. Handik Ola baserrira joan zen bizi izatera eta hamar
urterekin auzo berean dagoen Galartza baserrira joan zen neskame. Han urte batzuk pasatu ondoren,
Bilbora joan zen orduan ere neskame, Jose Felix Lekerika, gerora NBEko enbaxadore izango
zenaren etxera. Osintxura bueltatu zenean, ezkondu egin zen eta handik bi urtera alargun gelditu zen.
Berriz ere ezkondu eta kalean, Tejerokuan, bizi izan zen denboralditxo batez. Gero Bolu baserria
erosi eta bertan bizi izan zen hil arte.
Mercedes Agirre Elkoroiturbe (1899-1994)
1899an Osintxuko Laudatz baserrian jaioa. Bergarako Ahozko Bilduman entzungai dagoen Anizeta
Agirreren ahizpa zen. Gaztetan Madrilera joan zen lanera. Olan bizi izan zen, eta gerora Osintxuko
kalera joan zen bizi izatera.
Ramon Agirre Irasuegi (1935)
Elorregi (San Prudentzio) auzoko Kotzabal (Gorosabel) baserrikoa. Aita bertakoa zuen eta ama,
berriz, Aramaiokoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso
lagungarriak izan ziren.
Juan Antonio Agirre Oteiza (1927)
Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan
ziren.
Gloria Agirrebeña Lizarazu (1912)
San Antonio kaleko 7. zenbakian jaio zen. Aita Bergarako San Antonio auzoko Gaberixa baserrikoa
eta ama Beasaingo Astigarreta auzokoa zituen. Zazpi seme-alaba izan zituzten. Lau urtetik hamalau
urtera arte Enseñanzako mojen eskolan ibili zen. Tejeduria lantegian egin zuen lan urtebetez
ehungintzan. Gero etxera itzuli eta josten aritu zen aldi batean, harik eta Orueta medikuaren etxean
Tabakalerak zuen biltegian lanean hasi zen arte. Tabakaleran jubilatu zen, bertan 44 urte lanean
eman eta gero. Gloria ez da inoiz ezkondu. Bere kasa konpondu izan zen 95 urte zituen arte.
Elkarrizketa egin zitzaionean, Mizpirualde egoitzan bizi zen.
Elisabet Agirrezabal Arrese (1919)
San Antonio auzoan jaio zen, sei anai-arrebatatik gazteena. Gurasoak ere bergararrak zituen.
Mojetan ikasi zuen sei urtetik hamabostera bitartean. Gerra denboran, Bergaran bonbardaketak
zirenean, Antzuolan gordetzen ziren. Elisabeten ahizpa bi gogor zigortu zituzten EAJko emakumeen
batzordeko kideak izateagatik. 19 urterekin, Elisabet Aretxabaletako “Industrias Beroa” lantegiko
bulegoan hasi zen lanean, Espainiako armadarentzako sukaldeko mahairako tresneria egiten,
besteak beste. Enpresako idazkaria zela, Donostiara eraman zuten lanera, eta han bost urte pasatu
ondoren Bergarara itzuli zen, “Bergara Textil” lantegiko enpresa-kudeatzaile bezala. Bertako gerente
zela, bere mobylette motorrean zihoala, istripu larria izan zuen. Geroago “Seat 600” autoa erosi ahal
izan zuen. San Antonio auzoa garai batean nolakoa zen azaltzen du bertako denda, taberna eta auzo
giro ederra gogoratuz. Elisabeteren loba Luis ere egon zen elkarrizketan.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 22
Maria Luisa Alberdi Arruetajauregi (1925-1999)
Iurretako Oromiño auzoan jaio zen, nahiz eta oso txikitatik Mañarian bizi. 25 urte zituela ezkondu zen
eta Ubera auzoko Egurbide-haundi baserrira joan zen bizitzera. 5 seme-alaba izan zituen. Baserriko
lanak egin eta plazan barazkiak saltzen zituen. 1983an kanta zaharrak batzeko bi grabazio egin
zitzaizkion eta honako kantak abestu zituen, besteak beste: "Begire nago begire", "Antontxu zera zu",
"Abadiño San Blasetan"... Bi grabazio horietako batean Mertxe Olabe eta Bittori Aranburu ere
azaltzen dira eta bestean Carmen Gaztelu.
Jesus Alberdi Garbizu Egileor (1931-2008)
Elosuko Egileor baserrian jaioa 1931ko urtarrilaren 6an, baina gazterik Osintxura joan zen bizi izatera.
Lehenagoko kontuak eta ohitura zaharrak ongi gogoratzen ditu eta oso hiztun ona da. Osintxutik
Bergarara joan zen bizi izatera. Bertsolari ezaguna izandakoa, gai horren gainean ere azalpen
interesgarriak eman zizkigun.
Evaristo Alberdi Oruesagasti (1926)
Osintxuko Orontzola "Ontzola" baserrian jaioa 1926ko urrian, oraindik ere bertan bizi da. Aita
Osintxukoa bertakoa zuen eta ama, berriz, Soraluzekoa. Bizi guztian baserrian lan egin du eta,
hortaz, baserriko bizimoduarekin zerikusia duten kontu asko ezagutzen ditu. Oso hiztun ona.
Martin Albisua Larrea (1918-1996)
1918ko azaroaren 18an jaio zen Elorregiko Elkorobarrutia baserrian. Aita bertakoa zuen eta ama
Urrexolakoa. Josepa Gorosabelekin ezkondu zen, eta honen jaiotetxera, Elkorora, joan ziren bizi
izatera. Handik urte batzuetara, Bergarako San Antonio kalera joan ziren bizitzera eta bertan eman
zituen bere azken urteak. Ikazkintza lanean hainbat urtetan jardun zuen; Josepa Gorosabel bere
emaztea ere aritu zen langintza horretan.
Juana Aldazabal (1929)
1929an jaio zen Basalgo auzoan, baina Osintxuko Eguzkitza baserrian hazitakoa da. Bertan bizi izan
zen Iturbegieta ("Itturbitta") baserrira ezkondu arte. 1995ean Felipe Gisasola senarrarekin batera egin
zitzaion grabazioa "Linua, ehuna, artilea" libururako.
Jesus Mari Altube Allbisua (1939)
Basalgo auzoko Lezarri aurtengoa baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Juan Aristimuño eta Benigno Urrutiarekin batera
egin zitzaion grabazioa.
Felipe Altuna Egidazu (1929)
Elorregi auzoko Bekoetxe baserrian jaio zen 1929an. Aita bertakoa zen, eta ama Arrasateko Arrue
baserrikoa. Oñatiko maristetan ikasitakoa. Aitonari eta gurasoei entzundako kontuak oso ongi
gogoratzen ditu. Barrenaberri baserrian bizi izan zen. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean
berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Dolores Altuna Garitano
Barrenkalean jaiotakoa. Aita, Jose Altuna, errementaria zen. Bilbon ikasi zuen ofizioa eta gerora
Bergaran jarri zuen tailerra. Ama ere (Katalin Garitano) gaztetan sukaldari egon zen Bilbon etxe
batean. Compañía de Marían egin zituen Doloresek ikasketak. Geroago, Oregiren ehun-lantegian
hasi zen lanean.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 23
Julian Alustiza (1913-2005)
Euskal idazle, poeta eta sermolaria. Gabiri herriko Aztiri baserrian jaio zen, eta izen hori goitizentzat
hartu zioten. Sermolaritzan dohain berezia zuen, erabiltzen zuen hizkuntza aberatsarengatik.
Gaztelan, Erriberan, Arantzazu eta Gipuzkoa eta Nafarroa hainbat herritan ibilitakoa. Azken 50 urteak
Arantzazun eman zituen. Hainbat lan ere argitaratu zituen.
Maria Alzelai Irazola (1908-2000)
San Migel auzoko Saizabalen jaioa, gerora Bergarako Mizpirualde egoitzan bizi izan zen.
Bittor Aperribai Abasolo (1923)
Basalgo auzoko Lonbide baserrian jaio zen. Aita Eskoriatzako Mazmela auzokoa zen eta ama, berriz,
Otxandiokoa. Bittor Basalgoko auzo-eskolan ibili zen 10 urtera arte. Gerra denboran kalean egon
ziren zazpi hilabetez. Gerra ondorenean, baserria utzi eta Zubieta kaleko kale-baserri batera joan
ziren, behi bat eta astoarekin. Ortu sail handiak landu zituzten bertan. Soraluzeko Gallastegi lantegian
ekin zion lanean, labanak egiten lehenengo eta bizikletak geroago. Loroño eta Langarika
txirrindulariak Gallastegi markarekin lehiatutakoak izan ziren. Bergarako “Textil Mugarza” arropa
tindatze lantegian eman zituen 24 lan-urte Bittorrek. Tindatze prozesua zehazki azaltzen du. Ondoren,
Asa lantegian hasi eta jubilatu arte jardun zuen bertan, pieza txikiei bainu metalikoak ematen. Oñatiko
Patrue kaleko Isabel Maiztegirekin ezkondu zen eta hiru seme izan zituzten. Bittorren seme Jose
Iñazio ere egon zen elkarrizketan.
Juan Jose Apoita Ogara (1914-1995)
Otxandioko Gonbilas baserrian jaio arren, hainbat urtetan kalean bizi izan zen. Otxandioko
elur-zuloaren inguruko lanak ikusitakoa zen.
Sebastian Arana (1916-1999)
Goimendi auzoko Arraotz baserrian (Elgeta) jaio zen 1916an. Urte askoan eraikuntzan ibilitakoa.
Esperientzia zabala zuen arotzerian, zurezko etxeak egin eta konpontzen. 1999ko Otsailaren 27an hil
zen.
Bitori Aranburu Altube (1934)
Ubera auzoko Posada baserrian jaiotakoa. Baserri honek argiari sartzen uzten dion zulo txiki bat zuen
egurrezko baoguneen artean, eta etxaurrean labea babesten duen estalpea. Ezkondu ondoren Marki
Nagusi baserrira joan zen bizi izatera. 1983an Bergara aldeko kanta zaharren bilketa-lanerako egin
zitzaion grabazioa eta kanta hauek abestu zituen: Errege don Felipe; Andra Josepa tronpetan; Atxia
mutxia peroripan; Dingilin dingili mailla; Gaztia nintzanian; Gabon Gabon; Gure mutiko txikixen honi.
Grabazio berean Mertxe Olabe eta Maria Luisa Alberdi ere agertzen dira.
Genaro Aranburu Victoria (1946)
Goimendi auzoko (berez Basalgo) Gaztandola baserrian jaioa. Bergarako toponimia jasotzeko
egindako lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Elkarrizketan bere koinatu
Ramon Osoro ere azaltzen da.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 24
Jose Mari Arando Zangitu (1934)
Bergarako Mekolaldeko Galartzaberri baserrian jaiotakoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako
lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Galartzazahar baserriko Jose Mari
Zenitagoiarekin batera egin zitzaion grabazioa.
Carolina Aranzabal
Luis Aranzabal Gabilondo (1922-2009)
Bergarako Ubera auzoko Agirregoikoa baserrian jaio eta bertan bizi izana. Ume-umetatik artzain
ibilitakoa, artzaintzarekin zerikusia duten kontuak oso ondo ezagutzen ditu. Gerra garaian, soldaduak
etxe inguruan izan zituzten eta oso ondo gogoratzen du sasoi hura. Bergarako toponimia jasotzeko
egindako lanean ere berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Paulo Aranzabal Ojanguren (1942-1998)
Bergarako Angiozar auzokoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Eustakio Arbulu Gallastegi (1928)
Ubera auzoko Urrupain gainekoa baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Maria Argialde Azalza (1917)
Bergaran jaio zen 1917an. Gurasoak biak Altos Hornosekoak zituen. Bera Bolu baserrira ezkondu
zen. Baserriko lanez gainera, errotarekin zerikusia zuten hainbat eginkizun oso gertutik ezagutu
zituen, baita egin ere. Gerra garaian urte latzak bizi izan zituzten: errotak itxi zituzten, eta zailtasun
ugari pasa zituzten.
Felix Aristegi Agiriano (1920)
Goiauzoko Aizpe baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Juan Aristimuño Kortabarria (1938-2000)
Basalgo auzoko Belastegi bolu baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Jesus Mari Altube eta Benigno Urrutiarekin batera
egin zitzaion grabazioa.
Jenaro Arizpeurrutia (1935)
Olabarrietako errementaria, 1935 urtean jaio zen Oñatiko Olabarrieta auzoko Errementarikua
baserrian. Aita oñatiarra eta ama aramaioarra. Bere aitajaunarekin ikasi zuen ofizioa, eta fabrikako
lanarekin tartekatu zuen zorroztura eta baserriko lanabesen konponketa.
Migel Arregi Ibarguren (1942)
Goiauzoko Idurio (Idurixo) berri baserrian bizi da. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean
berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 25
Klementa Arregi Lamariano (1924-2007)
1924an Goi-auzoko Idurio baserrian jaioa, ezkondu ondoren Ubera auzoko Artiz baserrira joan zen
bizi izatera. Bergarako euskara jasotzeko bere seme Juan Martin Elexpuruk egindako ikerketa lanean
laguntzaile garrantzitsua izan zen.
Moises Arriaran Iñarra (1930)
Goiauzoko Egiño baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Nati Arrieta Larrañaga (1940)
Angiozar auzoan jaio zen 1940an. Euren etxeari "Errementarikua" deitzen zioten, aita errementaria
zelako. 6 anai-arrebatatik azken aurrekoa da bera. Angiozarren bertan ibili zen eskolan eta 13
urterekin Arrasatera joan zen neskame. Bertan egon zen ezkondu artean. Ezkondu zenean
senarraren baserrira joan zen bizitzera Elgetara.
Matias Atorrasagasti Gantxegi (1920-1999)
Harane auzoko Harane Igeltsola baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Jazinta Atxotegi Askasibar (1923-2006)
Angiozar auzokoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso
lagungarriak izan ziren.
Lucio Atxotegi Askasibar (1922-2002)
Angiozar auzokoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso
lagungarriak izan ziren.
Gregori Azkarate Alberdi (1911)
1911an jaioa, Tomas Azkarate, Zubiaurreko ferratzailea izandakoaren alaba.
Angel Azkarate Elkoro (1922)
Bergarako Masterreka kalean jaio zen. Aita antzuolarra zuen. Gazte-gaztetatik aitaren ofizioa
ikasitakoa eta arotzerian lanean ibilitakoa.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 26
Anjel Azkarate-Askasua Lamariano (1928)
Bidekurutzeta kalean jaio zen. Aita Beittibar (Beretzibar) baserrikoa zen, eta ama, berriz, antzuolarra.
Hiru urtetik hamarrera Antzuolan bizi izan zen Anjel. Antzuolako maristetan eta Bergarako bai
marianista eta bai dominikoekin (seminarioan) ikasi zuen. Hamasei urterekin “Banco de Vizcaya”n
ekin zion lanean. Bankuaren Soraluzeko bulegora bidali zuten, eta Soraluzeko lantegi txiki batzuetako
diru-kontuen ardura ere izan zuen. Garai hartan bankuek nola egiten zuten lan azaltzen du. Gero,
Bergarako Comesa lantegiko bulegoan egin zuen lan. Bergarako Irala zine aretoa Anjelek ireki zuen,
eta harrezkero bertako Novedades zinea eta inguruko herrietako beste zine areto batzuk ere kudeatu
zituen. Bergarako kontu asko aipatzen ditu: Bergarako zapatagintza lantegiak, Bergarako pilotalekua
ospetsua zenean erakartzen zuen jendea, etab. Marce Albeniz nafarrarekin ezkondu zen eta
seme-alaba bi izan zituzten.
Paulina Azkargorta Berrio (1902)
Elorrioko Berrio auzoko Etxetxo baserrian jaio zen. Gaztetan elur-zuloaren inguruko lanak gertutik
ikusi zituen.
Joxe Badiola Gabilondo Itsumendi (1926-1998)
1926ko martxoaren 2an jaio zen Elosuko Bentoste baserrian eta bertan bizi izan zen. Azken urteetan
Azkoitian, kalean, bizi izan zen. Urte askoan ikazkin lanean ibili zen Elosu inguruko basoetan.
Beronek egin zuen azken txondorra 1974an Bergarako plazan; zeregin haietan bere lehengusu Felix
Badiolak lagundu zion.
Bixente Barandiaran (1911-2004)
1911an jaio zen Apotzaga auzoan eta bost urte zituela Arrasatera joan zen bizitzera Markoalde
baserrira (lehen Marko Etxeberri izandakoa). Gurasoak biak Apotzaga auzokoak zituen. Errementari
eta ferratzaile ofizioetan aritu zen 2001. urtera arte eta 90 urterekin erretiratu zen.
Erritxe Barrenetxea-Arando Azkargorta (1924)
Bergarako Zubieta kalean jaio zen. Aita Periko "Arandonekoa" zuen eta hargina zen; ama Damiana
Azkargorta zen, Ipintza baserrikoa. 5 anai-arreba ziren. Eskolako urte gehienak mojekin egin zituen.
Gazte-gaztetatik "Arando" tabernan lan egindakoa da.
Gotzon Barrenetxea-Arando Azkargorta (1923)
Zubieta kalean jaio zen 1923ko urriaren 6an. Aita Periko "Arandonekoa" zuen, eta ama Damiana
Azkargorta, Ipintza baserrikoa. Ohitura zaharrari eutsiz, oraindik ere gurutzeak egiten ditu erramu eta
ereinotzarekin, eta bedeinkatu ondoren banatu egiten ditu senide eta ezagunen artean.
Mariñe Barrenetxea-Arando Azkargorta (1917)
Bergarako Zubieta kalean jaio zen. Aita Periko "Arandonekoa" zuen, eta ama Damiana Azkargorta,
Ipintza baserrikoa. Aita hargiña zen, baina gazterik hil zen. 5 anai-arrebatatik nagusiena zen Mariñe
eta aita hiltzean behean bizi ziren osaba-izebekin joan zen bizitzera, haiek ez baitzuten
seme-alabarik. Hau dela eta, gazte-gaztetatik osabarena zen "Arando" tabernan lan egindakoa da.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 27
Damaso Basauri Zubillaga (1912)
Elorrioko Berrio auzoko Iturri baserrian jaio zen 1912an. Mutil gaztea zela, auzo horretako elur-zuloa
betetzeko lanak hurbiletik ezagutu zituen.
Dominga Beitia Urkia Domi (1936)
Ama Aretxabaletako Larriño auzoko Kakotegi baserrikoa zen, eta aita Oñatiko Araotz auzoko Saratxo
baserrikoa. Araozgo Agerre Azpikoa baserrira ezkondu ziren, eta bertan jaio zen Domi. Zortzi
anai-arrebaren artea seigarrena izan zen. Hamabi urte arte ibili zen Araozgo eskolan. Gero amaren
jaiotetxera bidali zuten neskame hamabost urte izan zituen arte. Barrikako abade etxean egon zen
urte eta erdi ahuntzak zaintzen, bere izeko abadearen amakasa zela. Handik etxera itzuli eta
Bergarako Otegiren etxean jardun zuen sukalde lanetan hiru urtetan, ezkondu zen arte. Angiozarko
Hirukotxo baserriko Leon Aranzabalekin Angiozarko Munabe Argietxera ezkondu ziren. Bi seme-alaba
dituzte.
Ixabel Belar Olabarria (1914)
Bergarako Angiozar auzoko Goimendi auzuneko Gontzarrikoa baserrian jaio zen. Aita etxekoa zen
eta ama Bergarako Agerre baserrikoa. Gazte hil ziren senar-emazteak eta bi seme-alaba utzi zituzten.
Zazpi urtetik hamalau urtera arte Angiozarreko eskolan ikasi zuen, Katalina maistra uberarrarekin. 18
urte arte baserrian egon zen. Lehenengo Lasa jatetxean, gero Donostian eta Madrilen ("Conde de
Llobregat"en etxean) jardun zuen neskame bezala. Gerra hasi zenean etxera itzuli eta gerraostean
Bergarako Artetxetarren etxean jardun zuen neskame ezkondu zen arte. Angiozarko Zulueta Gaineko
Gregorio Altuberekin ezkondu eta lau seme-alaba izan zituzten.
Felix Berrio Zenitagoia (1918)
Elorrioko Berrio auzoko Berrioaldekoa baserrian jaio zen 1918an. Aita Berriokoa bertakoa zuen eta
ama Zenitakoa (Argiñeta ondoan). 55 urte ingururekin Elorriora, herrira, joan zen bizitzera. Mutikotan
Berrioko elur-zuloan elurra pilatzen ikusitakoa da.
Juantxo Billar (1910)
Bergarako San Juan auzoko Irazabal baserrian jaio zen. Elgetako Egotxeaga baserrian bizi izan da
umetatik. Ofizio asko izan dituen arren, esperientzia zabaleko ebanista eta arotza. Azken 40 urteetan
mintegi eredugarri baten jabe izan da.
Gabriel Biteri Axpe (1909-1995)
Otxandion jaio zen 1909an eta bertako elur-zuloko lanak hurbiletik ezagutu zituen.
Roman Ceciaga Inza (1964)
Aritzetako San Migel auzoko Uribetxeberri baserrian jaioa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako
lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Iñaki Erañarekin batera egin zitzaion
elkarrizketa.
Inazio Eguren Bilbao (1916-1997)
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 28
Martin Elgarrezta Gabilondo (1937)
Basalgo auzoko Arangurentxo baserrian jaio zen. Aita bertakoa eta ama Buruñao auzoko Ziarreta
baserrikoak ziren. Hiru anai-arreba izan ziren, bera erdikoa. Bost urterekin Basalgoko eskolan hasi
zen, Miguel Elorza maisu oñatiarrarekin. Hamabi urterekin Gasteizko Jesus Obrero jesuiten eskolara
joan zen bi urterako. Etxera itzuli eta baserrian lan egin zuen. Esnea, gazta, barazkiak eta su-egurra
saltzen zuten kalean. Berrogei urterekin Oñatiko Lana kooperatiban hasi zen eta bertan jardun zuen
erretiratu arte. Elorrioko Gazeta auzoko Markiñakua baserriko Pilar Ibarrondorekin ezkondu zen.
Alaba bat izan zuten.
Eulalia Elkoro Ugarte (1921)
Bergaran jaiotakoa Masterreka kalean, Jauregi etxean. Oraindik ere janari-denda du Masterreka
kaleko 30. zenbakian. Hizlari ona; Bergarako lehenagoko kontuak oso ongi gogoratzen ditu.
Emeterio Elkoroberezibar Odriozola (1931)
San Lorentzo auzoko Zubikoa baserrian jaio zen. Aita bertakoa zen eta ama berriz, Oñatiko Aixkirri
baserritik etorritakoa. Hamazortzi urte arte eskolatu zen, Bergarako marianista, San Viator eta
dominikoen ikastetxeetan. Harrezkero baserrian geratu zen, familiaren baratzezaintza jarduerari
jarraipena ematen. Orturako landareak eta ortuko gauzak landu eta saltzen zituzten Zubikoakoek.
Inguruko herrietako azoketan ezaguna zen Zubikoako produktuen kalitate ona. Urbanizazioa zela eta,
baserri zaharra bota egin behar izan zuten, eta errekaren beste aldean eraiki zuten berria.
Baratzezaintzan eta azoketan salmentan jardun du Emeteriok ia bizi guztia, eta jarduera hauetaz
hainbat kontu interesgarri kontatzen ditu.
Juana Elkoroiribe Lizarralde (1899-1995)
1900ean jaio zen Aldai auzoko Beitzibar-erdikoan (Berezibar). Aita bertakoa zuen eta ama Antzuolako
Iturriotzekoa. Aldai auzoko Eudi (Eduegi) baserrira ezkondu zen eta bertan bizi izan zen 1995ean hil
zen arte.
Candido Elorza Elkoro (1917)
Elgetako Azula baserrian jaio zen. Bertara ezkondu zen, baina gerora kalera joan zen bizitzera.
Elgeta inguruko basoetan egiten zuen ikatza bere aitarekin batera; aitajauna ere ikazkintzan
jardundakoa zen. Candidok Lasarte eta Beizu baserrietako karobietan askotan jardun zuen karea
egiten.
Benita Epelde Bergaretxe (1932)
Osintxu auzoko Olabarri baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Iñaki Eraña Lizarralde (1962)
Aita eibartarra eta ama Bergarakoa ditu. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Roman Ceciagarekin batera egin zitzaion
elkarrizketa.
Erritxe
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 29
Mateo Gabilondo Alberdi (1927)
1927ko maiatzaren 16an jaio zen Elosuko Agarre baserrian. Elosu inguruko basoetan aritu zen
ikazkintzan. Beronen aitak eta aitajaunak ere langintza horretan jardun zuten.
Asentzio Gabilondo Albisua (1909-2006)
Muriñondo auzoko Ziarreta baserrian jaio zen. Sanantonabat auzoko Arimendi baserriko Paulina
Garairekin ezkondu zen Muriñondoko Malatu baserrira. Hiru seme-alaba izan zituzten. Bergarako
Labe Garaietan eta "Textil Muguerzan" egin zuen lan. 90 urterekin oraindik bola-jokoan aritzen zen,
beti bezala bere txapela jantzita.
Emeterio Gabilondo Gabilondo (1924)
Bergarako Elosu auzoko Benta baserrian jaiotakoa (jesuitek zalditegi bezala sortutakoa). Elosuko
historia jaso du, eta grabazio honetan kontatzen du hori guztia, idatzita daukan dokumentu bat
irakurrita. Elosu eta Aizpurutxo auzoetako gorabeherak aipatzen ditu.
Juan Jose Gabilondo Garitano (1942)
Buruñondo auzoko Ziarreta baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Nati Gabilondo Garitano (1934)
San Blas (Buruñao) auzoko Ziarreta baserrian jaio zen, bost anai-arrebatatik zaharrena. Aita bertakoa
zen eta ama, berriz, San Martzial (Goiauzoa) auzoko Lapatza baserritik etorritakoa. Pilotaleku ondoko
eskolan eta San Juan ermitakoan ikasi zuen zazpi urtetik hamabira arte. Bizi guztia eman du
baserrian. Aldaiegia auzoko Gaztelugoikoa baserrira ezkondu zen, bertako Pedro Inzarekin. Hiru
seme-alaba izan zituzten. Baserrietan egiten ziren lan asko zehazki azaltzen ditu, eta baita etxeko
lanetako batzuk ere, hala nola lixiba egitearena.
Matilde Galdos Aiastui (1923-2002)
Elorregi auzoko Elkoro baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Sotera Gallastegi (1888-1985)
Bergarako kalean 1888. urtean jaio zen eta 1985ean hil zen 97 urte zituela. Hil zen urtean egin
zitzaion Bergarako Ahozko Bilduman dagoen grabazioa.
Elisa Gantxegi
Aita Osintxuko Eguzkitza baserrikoa eta ama Plazentziako Agarrebeistegi baserrikoa zituen. Umetan
Plazentziako ospitaleko eskolara eraman zuten. Aita bizargina izateaz gain, ganadu-tratantea ere
bazen. Gerra garaian Elisak Aretxabaletara egin zuen ihes. Aita gazterik hil zitzaion eta 12 urterekin
fabrikan hasi zen lanean. Handik 2 urtera, Gasteizera joan zen neskame. 20 urterekin ezkondu zen.
Hilari Gantxegi Iturbe (1910-1995)
1910ean Osintxuko Eguzkitza baserrian jaioa. Bertan bizi izan zen 1995ean hil zen arte. Aurreko
belaunaldiengandik jaso zuen lihoa lantzeari buruz zekiena.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 30
Pedro Garitano Astigarraga (1899-1992)
Santa Marinako abadea izan zen. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Maritxu Garitano Elkoroiribe (1932)
Aldaiegia auzoko Gaittao (Garitao) baserrian jaio zen eta Osintxuko Olani baserrian bizi izan da
gerora. Umetako baserriko bizimoduaren gaineko azalpen interesgarriak ematen ditu eta, gainera,
azalpen guztiak hika (emakumezkoen hikan) ematen ditu.
Juan Garitano Irazabal (1932)
Aranerreka auzoko Itsasmendi baserrian jaio zen, hamar anai-arrebatatik zaharrena. Aita bertakoa
zen, eta ama, berriz, Elgetako Oleikua baserritik etorritakoa. Ospitaleko mojekin hasi zen eskolan, eta
dominikoen seminarioan bukatu zuen hamabost urterekin. Hemeretzi urtera arte eskola partikularrak
jaso zituen. Bizi guztia eman izan du baserrian. Ardirik ez zuten etxean, baina Donato Arrizabalagak,
Aizkorrira bideko Sancti Espiritus ermitako artzainak, urtero ematen zuen negua Itsasmendi baserrian
bere artaldearekin. 35 urte zituela, Hirumendi esne-ganadu kooperatibako sortzaileetako bat izan zen
Juan, Bergarako beste zortzi baserritarrekin batera. Kooperatibaren gorabeheren eta baserriko lanen
inguruko hainbat azalpen ematen ditu. Bergarako Mari Karmen Gamindezekin ezkondu zen eta hiru
seme-alaba izan zituzten.
Carmen Gaztelu Eguren (1928)
Ubera auzoko Egurbide baserrian jaio eta bizi da. Bergara aldeko kanta zaharren bilketa-lanean bere
ekarpena oso garrantzitsua izan zen. 1983an egin zitzaion grabazioa eta honako kantak abestu
zituen: "Dozenatxo bat bertso", "Unas canciones nuevas", "Kontxesiri", "Ikusten duzu goizean", "Ez
dizut irekiko", "Maritxu nora zuaz", "Begira nago begira", "Maria Jesus", "Illobatxo bat besuan",
"Txikitxo polit hori", "Gabon Gaboneta", "Hogetalaugarrena" eta "Hator, hator". Grabazio berean Maria
Luisa Alberdik beste hainbat abesti kantatzen ditu.
Martin Gerenabarrena Astorkia
Mallabiko Gerea auzoko Amezti baserrikoa. Gazte-gaztetatik artzain ibilitakoa, ardi eta bildotsen
gaineko informazio sakona eta zehatza ematen du grabazio honetan.
Felipe Gisasola Aranberri (1925)
Osintxuko Iturbegieta "itturbieta" baserrian jaio zen 1925ean. Artzaintza, abeltzaintza, ikazkintza eta
sokagintzari buruzko ezagutza zuzena eta sakona du.
Valentin Gorosabel Aldana (1957)
Elorregi auzoko Arotzena baserriko Valentin Gorosabelen semea. Bergarako toponimia jasotzeko
egindako lanean aitarekin batera berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Francisco Javier Gorosabel Galdos (1954)
Elorregi auzoko Elkoro baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Valentin Gorosabel Larrañaga (1917-2001)
Elorregi auzoko Arotzena baserrikoa jatorriz. Bergarako toponimia jasotzeko egindako elkarrizketa.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 31
Julian Gorosabel Romaratezabala (1912-2006)
Elorregi auzoko Elkoro baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Martin Guridi Arrieta (1911-1999)
Oñatiko Zubillaga auzoan jaio zen, Narbaizena baserrian. 11 urterekin Bergarara joan zen bizitzera.
Gaztetan artazi fabrikan ibilitakoa, ondoren ofizioa ikasi eta bere bizi guztian arotzerian lan egin du.
1999ko irailaren 17an zendu zen Bergaran.
Carmen Ibarguren Unanue
Bergarako Goi-auzoko Zaldumendi baserrian jaiotakoa. Ama Elosuko Ibarguren baserrikoa zen eta
aita Zaldumendikoa bertakoa. Eibarrera joan zen bizi izatera ezkondu ondoren.
Donato Ibarguren Unanue (1920)
1920an Goiauzoko Zaldumendi baserrian jaio eta bertan bizi izan da beti. Aita Zaldumendikoa
bertakoa zuen eta ama Elosuko Ibarguren baserrikoa. Berau izan da Euskaltzaindiak prestatutako
Euskal Herriko Atlas Linguistikoan Bergarako lekukoa. Zurgintza lanetan Lutxurdiorekin ibilitakoa.
Baserriko bizimoduaren eta lanen inguruko ezagutza zuzena eta sakona du. Horrez gain, oso hiztun
ona da eta euskara ederra darabil.
Pedro Ibarguren Unanue (1928)
Bergarako Goi-auzoko Zaldumendi baserrian jaiotakoa. Aita Zaldumendikoa bertakoa zuen eta ama
Elosuko Ibarguren baserrikoa. Baserriko lanetan ibili zen hasieran, baina gerora elektrizitate lanetan
ere jardun zuen.
Esteban Igartua Gabilondo (1929)
Elosu auzoko Kantera baserrian jaio zen 1929an. 3 urte zituela umezurtz geratu zen gurasoak eta
anai-arrebak hil egin zitzaizkiolako, eta izebak hazi zuen Arangurentxo baserrian. Umetatik baserriko
lanak egitea egokitu zitzaion. Basalgon ibili zen eskolan. Abere-hiltzaile lanetan ibili zen Bergaran
zenbait urtez, baina gero Fagor lantegian egin zuen lan jubilatu arte. Aristizabal baserriko Maria
Angeles Larrañagarekin ezkondu zen eta ordutik bertan bizi da. Elkarrizketa egin zitzaionean bertan
zegoen Maria Angeles emaztea ere.
Bizenta Inza Askasibar (1903-2001)
Carmen ahizparekin batera egin zitzaion grabazioa Bergarako toponimia jasotzeko. Berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren, batez ere Angiozar auzoari dagokionez.
Carmen Inza Askasibar (1909-2003)
Bizenta ahizparekin batera egin zitzaion grabazioa Bergarako toponimia jasotzeko. Berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren, batez ere Angiozar auzoari dagokionez.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 32
Pedro Inza Duñabeitia (1931)
Aldaiegia auzoko Gaztelugoikoa baserrian jaio zen, bost anai-arrebatatik zaharrena. Aita bertakoa
zen eta ama, berriz, Elorriotik etorritakoa. Aitajauna Oñatiko Bixain baserritik Gaztelugoikora
etorritakoa zen. Auzoko eskolan hasi zen, eta gero Angiozarko gau-eskolan ibili zen. Bergaran ere
jaso zituen klase batzuk. Baserritik bizi izan da bizi guztian. Ganadu eta artzaintzan zaildua, langintza
horiei buruz hainbat azalpen ematen ditu. Ziarreta baserriko Nati Gabilondorekin ezkondu zen, eta
hiru seme-alaba izan zituzten. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanerako berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Mari Jose Inza Gabilondo (1961)
Aldai auzoko Gaztelugoikoa baserrikoa. Aita bertakoa du eta ama Murinondo auzoko Ziarreta
baserrikoa. Bere aita Pedro Inzarekin batera, Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Antonio Irazola Altuna (1924)
Aritzetako San Migel auzoko Sagastizabal baserrian jaio zen 1924. urtean. Gurasoak biak bergararrak
zituen: aita, zehazkiago, Arrasate aldera dagoen San Prudentzio auzokoa. Lehenengo ikasketak
herriko eskolan egin zituen eta geroago Seminarioan jarraitu zuen ikasten. Gerra garaia bete-betean
ezagutu zuen eta ongi gogoratzen ditu orduko gertaerak. Gazte-gaztetatik langile mugimenduan aritu
izan da lanean; kooperatibismoaren sorrera eta bilakaera ere zuzenean bizi izan ditu. 1966 inguruan
Bergarako udalean sartu zen zinegotzi moduan, eta bera izan zen lehenengoz ikurrina jarri zuena
udaleko balkoian.
Segundo Iriarte (1917)
Eskoriatzan jaio arren, Bilbon bizi izandakoa urte askoan. Bera da beharbada Gipuzkoako azken
ehulea. Gerra ostean bere aita zenaren ofizioari ekin zion, eta ehuna egiteko kutxatan gordeta zeuden
inguruetako azken hariak erabili zituen. Lana amaitu zitzaionean, ehundegia bota eta hura zegoen
tokian etxebizitza bat eta fundizio lantegitxo bat eraiki zituen.
Pedro Iturrino Intxausti (1915-2009)
Ubera auzoko Artiz baserrikoa, 1983an kanta zaharrak jasotzeko egindako grabazioan honako
abestiak abestu zituen: Baratzeko pikuak; Maiatzaren hiruan; San Juan egunian; En el barrio de
Amara. Txori-izenak jasotzeko ere egin zitzaion elkarrizketa 2000. urtean.
Florita Izuskiza Zubizarreta (1927)
Ama Aretxabaletakoa eta aita Ormaiztegikoa zituen. Florita Bergarako Barrenkalean jaio zen Centro
Obreroa egon zen eraikin berean, Centro Republicanoaren aldamenean. Gaztetatik familiako
tabernan ("Galeperra") lan egindakoa. Taberna hasiera batean ehiztarien elkartea ere bazen. Gerra
garaian tropak etxe ondoan izan zituzten.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 33
Bixente Jauregi Jauregi (1929)
Zubieta kalean jaio zen Bixente. Aita antzuolarra zuen, eta ama, berriz, urretxuarra. Bergarako
Seminarioan hasi zen eskolan, eta Elementalean bukatu zituen ikasketak. Gero Labe Garaietan egin
zuen lan, delineatzaile postuan. Pilotari profesional gisa jokatutakoa. Pilotari buruzko hainbat azalpen
ematen ditu; enpresek pilotaren historian eta garapenean izan duten eragina aipatzen du, besteak
beste. Bera gaztea zenean, Zubieta (Zubitta) kalea oso bizirik omen zegoen. Bertako denda, zerbitzu,
tailer, kale-baserri, ortu, eta abar ekartzen ditu gogora. Bixenteren aita harakina (“Altzeta”) izan eta
gero, argazkigintzara pasa zen eta horretan eman zuen bizi guztia. Aitaren 20.000 argazkiko fondoa,
Bergarako 40 urteko historia argazkitan azaltzen duena, Bixenteren familiak Udalari eman zion.
Ascensión Saez de Jauregirekin ezkondu zen Bixente, eta seme bi izan zituzten.
Jose Mari Jauregi Mardaraz (1935)
Osintxu auzoko Olabarri baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Natalio Juaristi Aranburu (1912)
Zubieta kalean jaio zen 1912ko azaroaren 30ean. Aita, Abdon Juaristi. Ama inude joan zen Madrilera
eta bitarte horretan Bonbulun hazi zuten Natalio. Oraindik umea zela, abarketak egiten egin zuen lan.
Gerora, Narbaizanean hasi zen lanean.
Markos Kortabarria Lete (1917)
Bidekurutzeta kalean jaio zen. Aita Basalgo auzoko Gallaztegi baserrikoa zen, eta ama auzo bereko
Ziardegikoa. San Pedro plazako eskolan hasi zen, eta gero Udalak ehungintza lantegien
laguntzarekin ireki berri zuen Elementala lanbide-eskolan jarraitu zuen, mekaniko ikasketak egiten.
Eibarko Star lantegian goizez eta eskola Elementalean bertan arratsaldez egin zuen lan aldi batez.
Gero “Textiles Pedro Otazua”n ekin zion eta erretiroa hartu zuen arte jardun zuen bertan lanean.
Ehungintzan luzez jarduna bera, Markosek ehuna nola egiten zen azaltzen du. Zeanurin konpondu
omen zuen berak ikusi duen ehungintza makinarik zaharrena. Lanetik kanpoko orduetan zura
tailatzen ikasi zuen, eta armairu eta kutxa ugari egin ditu. Arando tabernako (Batzoki Txikia ere
deitua) Mariñe Barrenetxearekin ezkondu zen eta bost seme-alaba izan zituzten. Mariñe emazteak
ere hartu zuen parte elkarrizketan.
Edurne Laborda Astiazaran (1923)
Bidekurutzeta kalean jaio zen, aitaren bigarren ezkontzako bi anai-arrebatatik gazteena. Ama
Usurbildik etorritakoa zen, emagin baten alaba eta emagina bera ere. Aita, berriz, okin familia batean
sortutakoa izan arren, arotza izan zen lanbidez. Irakaskuntzako serora Andre Mariaren lagunarteko
mojekin hasi zen eskolan, eta 1934. urtean Goiko Plazan jarri zuten ikastolara joan zen gerra hasi zen
arte. Edurneren osaba Ramon abeslari eta abade ezaguna izan zen, eta anaia Joseba, berriz,
Udaleko txistularia. Bai aitak eta bai amak Telesforo Monzonen etxean egin zuten lan. Edurnek
hamasei urterekin josten ikasi zuen, eta urte askoan jardun zuen joskintzan. Arabako Araia herritik
bere familiarekin etorritako Anjel Agirrerekin ezkondu eta lau seme-alaba izan zituzten.
Juliana Larrañaga (1906)
Angiozarren jaioa, bertako ehulearen iloba zen. Ozta-ozta ezagutu omen zuen osaba, oso gazterik
joan baitzen komentura. Hirurogeita hiru urte zeraman moja Eibarko kontzepzionisten komentuan
grabazioa egin zitzaionean 1994an.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 34
Maria Angeles Larrañaga Basauri (1935)
Elgetan jaio zen arren, urtebete zuela Bergarako Aristizabal baserrira joan ziren gurasoak bizitzera
eta bertan bizi izan da beti. Baserriko lanak ume-umetatik ezagutu ditu. Aita gazterik hil zitzaion eta
ama berriro ezkondu zen. Anaia gazteagoek nahiago izan zuten Aristizabalen arrebarekin geratu, eta
berak hazi zituen etxean anaiak seme-alabekin batera. Hasieran astoarekin eta gerora kotxearekin
urte askoan joan izan zen Bergarara baserriko generoa saltzera, baita Zumarragako eta Soraluzeko
azoketara ere.
Xabier Larrañaga Elorza (1948)
Javier Larrañaga Gallastegi (1931)
San Juan Auzoko Irazabal Etxeberri (Izaletxeberri) baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko
egindako lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Bitori Larrañaga Igartua (1932)
Elosuko Narbaiza baserrian jaio zen 1932ko martxoaren 6an. Jesus Alberdi Garbizu "Egileor"
bertsolariaren emaztea. Lehenagoko kontuak eta ohitura zaharrak oso ongi gogoratzen ditu eta oso
hiztun ona da.
Juan Larrañaga Santamaria (1960)
Elorregi (San Prudentzio) auzoko Zigarrerokoa baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako
lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Eusebio Larrañaga Unamuno (1912)
Amillagako ferratzaile ohia. 1912an jaio zen Basalgoko Oianguren baserrian. 14 urterekin hasi zen
ofizioa ikasten Osintxun Dámaso Gallastegirekin; eta horren ondoren, Amillaga auzunean jarri zuen
sutegia. Errementari eta ferratzaile lanak egiten zituen. Ofizioaren gainbeherarekin galdaragintzan
hasi zen lanean Luzio Gallastegirekin, aipatutako Dámasoren semea zenarekin.
Maria Pilar Larrañaga Urrutia (1926)
San Antonio auzoan jaiotakoa, oso ongi ezagutzen du inguru guztia. Umetan, Altos Hornoseko
eskolan ikasi zuen. Gaztetan, Algodoneran hasi zen lanean. Bere aitak Altos Hornosen lan egiten
zuen eta, besteak beste, lantegiaren inguruko azalpen interesgarriak ematen ditu Maria Pilarrek.
Antzinako bizimodua, ohiturak eta abar oso ongi gogoratzen ditu.
Bixenta Larrañaga Zarraoa (1931)
Elorrioko Gazeta auzoko Etxebarri baserrian jaiotakoa. Ezkondu ondoren Bergarako Arane auzoko
Aranegoenengoa baserrira joan zen bizi izatera. Fede handiko emakumea, antzinako kontuak oso
ondo gogoratzen ditu. 1983an kanta zaharrak jasotzeko egin zitzaion grabazioa.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 35
Lorenzo Laskurain Gabilondo (1931)
1931ko San Lorentzo egunean eta San Lorentzo auzoan jaio zen Lorentzo. Aita Bergarakoa bertakoa
zuen eta ama, berriz, antzuolarra. Josu Oregiren ehun-lantegian lan egindakoa da. Padroian ere lan
egin izan du eta asko ezagutzen ditu Bergara inguruko leku-izenak. Artxiboko argazki bilduma
dokumentatzen ere ibili izan da. Txanpon eta zigilu bildumagile da Lorentzo bera, eta hainbat bilduma
egiteko zaletasunaz hitz egiten du. Bergarako bi parrokiez, eta San Martin Parroki-batzordeko lanez
azalpenak ematen ditu. Bergarako beheko kondea eta goiko kondea, Basalgo auzoko Goimendi
auzuneko pertsonaiak, herriko txikiteoa eta Bergarako hainbat kontu ditu mintzagai.
Jabier Lazpiur Ibarra (1934)
Barrenkalean jaio zen Jabier, baina familia laster joan zen Komenio kalera bizitzera. Ama Zubiaurre
auzoko Ximonenekoa zen eta aita Bergarako kalekoa. Sei seme-alaba izan zituzten. Herri eskolan ibili
zen Jabier sei urtetik hamalaura arte, baina ganadu hiltegian denbora gehiago ematen zuen eskolan
baino. Zazpi urterekin osaba harakinarekin lanbidea ikasten hasi zen, eta bizi guztia harakin lanetan
eman du. Lanbidearekin zer ikusi duten gai guztiak jorratzen ditu: ganadua lortzeko tratuak, ganadu
eta hegazti ezberdinak, hotz eta izozkailu gabeko denborak, bezeroen jateko ohitura aldaketak eta
abarren inguruan mintzatzen da Jabier, lehenbizi osabarena eta gero berea izan zen “Altzeta”
harategian emandako urte mordoxka gogoratzen. Gaztetako jolasak ere azaltzen ditu, eta erreka
inguruan ematen zituen ordu luze bezain goxoak gogoratzen ditu. Angiozarko Maritxu Penarekin
ezkondu zen eta seme bat izan zuten.
Mertxe Lazpiur Olañeta (1928)
Angiozar auzoko Altuna baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Pedro Lazpiur Urrutia (1908-1996)
Angiozar auzoko Altuna baserrian jaio zen. Idiekin garraio lanetan urte askotan jardun zuen. Auzoko
Zabaleta baserrira ezkondu zen. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Juana Joxepa Lete Iribecampos (1903-1992)
Elosuko Norde-auzoko Egizabal baserrian jaioa 1903an eta auzo bereko Narbaiza Azpikoan bizi
izandakoa.
Javier Linazisoro Lazpiur
Barrenkalean jaioa. Gerra aurreko urteetan Bergaran egon zen lehenengo Ikastola, Batza, eta hango
ikasle izan zen. Euskaltzale amorratua, euskalkien defendatzaile sutsua da. Ehizarako zaletasuna ere
izugarria du, eta azalpen interesgarriak ematen ditu gai horren inguruan.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 36
Lo-kantak
1983an Bergarako kanta-zaharrak biltzeko proiektuaren barruan egin zen grabazio hau. Bertan,
lo-kantak abesten dituzte honako lagun hauek: Paula Alberdi, Celestina Oteiza, Garbiñe Irizar, Juana
Elkoroiribe, Mertxe Zubiaurre, Nicasio Bilbao, Nicolasa Lazpiur, Pastora Otadui, Rufina Beistegi eta
Soledad Jauregi.
Juane Lonbide Elorza (1929)
Angiozar auzoko Altzuarangañekoa baserrian jaio eta bertan bizi da oraindik ere. Baserriko lanak eta
ingurua oso ongi ezagutzen ditu. Hiztun ona da eta lehenagoko bizimoduaz gain, etnografi gaiez ere
azalpen zehatzak ematen ditu. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean ere oso lagungarriak
izan ziren berak emandako azalpenak.
Juan Madariaga Orbea
Inazio Madinabeitia Irizar (1922)
Inazio Barrenkalean jaio zen, lau anai-arrebatatik bigarrena. Aita Basalgo auzoko Aristizabal
baserrikoa zen, eta ama, berriz, Oñatiko Olabarrieta auzoko Ugarte baserritik etorritakoa. Herriko
eskolan ibili zen gerra hasi zen arte. Sei urte zituela, zirkuko lehoi batek larriki atzaparkatu zuen.
Gerra aurretxoan Larrañaga zapatagintza tailerrean hasi zen lanean. Gerra denboran “Conde del
Valle y marqués de Valzola”ren Bergarako Santa Ana jauregian jardun zuen “paje” (morroi) lanetan.
Gero udaletxean hasi zen lanean. Alondegian, zergak kobratzen, hiltegiko pisaketa lanetan eta
abarretan jardun zuen hogei urtez, eta gero “Hijos de Arturo Narbaiza” ehungintza lantegira joan zen
lanera. Zapatarikua auzoko Karmen Arriaranekin ezkondu zen eta bost seme-alaba izan zituzten.
Mahai-ingurua Bergaran 1 (2010)
Bergarako Angiozar auzoko Errementarikoa kale-baserrian jaio ziren Arrieta Larrañagatar Abelina
(1924), Itziar (1936), Nati (1940) eta Arantxa (1945) ahizpak. Euretatik zaharrena Abelina, hamahiru
urterekin Elgetako Martintxorena tabernara joan zen neskame, eta bertan jardun zuen ezkondu zen
arte. Ahizpa Itziarrek hartu zuen bere lekua Martintxorenarenean. Abelina Elgetako Panaderokua
tabernara ezkondu zen, eta Nati eta Arantxa ahizpak Angiozartik ekarri zituen tabernan laguntzera.
Hiru ahizpok ere Elgetan ezkondu eta bertan geratu ziren bizitzen. Berriketaldi luzea izan zuten mahai
inguruan, umetako eskola kontuak, gerra denborakoak, aita errementari-ferratzaileari alabak lanean
nola laguntzen zioten, errementaria eta baserritarren arteko harremana, elizak ezarritako diziplina
zorrotza, kongregazioak, dantza lotua bekatua zenekoa, eta beste mila konturen gainean armonian
jardun ziren lau ahizpak. Ezkerretik eskumara: Nati, Arantxa, Itziar eta Abelina.
Mahai-ingurua Bergaran 2 (2011)
Bergarako Goiauzo auzoko Donato Ibarguren (1920), Basalgo auzoko Bittor Aperribai (1923), San
Lorentzoko Markos Labaien (1934) eta Oñatiko Zubillaga auzotik aspaldi Bergarara joandako Julian
Aiastui (1923) elkartu ziren mahai inguru honetan, Julianek 88 urte betetzen zituen egunean bertan.
Gaztetako erromerietan kaletar eta baserritarren arteko ‘kategoria’ ezberdintasunak; Toki Alaiko
erromeriak (gerra aurrekoak eta ostekoak); Oñatin Araotz auzoko jaietan bertako mutilak nola
agurtzen zituzten harrika beste auzoetakoek, eta nola ikusten ziren Intxortako bonbardaketak
Zubillagatik; gaixotasun eta erredurentzako erremedioak; konjuru, su eta ur bedeinkatuak; norbait
hiltzen zenean, hildakoen senideekiko elizaren gehiegikeriak; Ameriketan egondako bergarar askoren
istorioak, eta beste mila gaiez jardun ziren giro alaian gure tertulianoak. Ezkerretik eskuinera: Donato,
Markos, Julian eta Bittor.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 37
Juana Maiztegi Elkoroberezibar (1913)
1913an jaio zen "Gasparreneko" etxean. Gurasoak Bergarakoak zituen, baina ama gazterik joan zen
Bilbora josten ikastera. Juana irakaslea izan zen eta eskolak eman zituen hainbat urtetan. Bergaran
oso emakume ezaguna da. Lehenagoko kontu ugari aipatu dizkigu.
Mariñe
Mariano Martínez Estévez
Aita ferrokarrila egiteko lanetan aritu zen, eta gerora Altos Hornosen hasi zen lanean. 7
anai-arrebatatik hirugarrena zen Mariano. Anai-arreba zaharragoak neskame eta morroi joan ziren eta
berak egin behar izaten zituen etxeko lanak. Gaztea zela hasi zen Soraluzeko SACIAn lanean, baina
gerora Bergarako Torunsa lantegira aldatu zen.
Bizenta Mendizabal Sagastigutxia (1933)
San Juan auzoko Kanpos baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Juan Carlos Mendizabal Sagastigutxia (1942)
San Juan auzoko Kanpos baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak
emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Maria Mugerza Arregi (1930)
Azkoitiko "Utxerri" baserrian jaiotakoa, gazterik Osintxuko Orontzola baserrira ezkondu zen. Baserriak
eman duenetik bizi izan da eta, hortaz, baserri mundua zoragarri ezagutzen du. Oso hiztun ona.
Inazio Mujika (1916)
Uberako errementari ohia, 1916an Uberan jaiotakoa. Hamabost urterekin hasi zen errementari
ofizioan bere aitajaunak eraikitako sutegian. Gurdietarako gurpilak egiten zituzten gehienbat,
prozesuaren hasieratik amaieraraino.
Joxe Mari Mujika Jauregi (1930)
Arizeta (Aritzetako San Migel) auzoko San Migel baserrian jaio zen, hamabi anai-arrebatatik
seigarrena. Gerra denboran ez zen eskolarik izan, eta zortzi urtetik hamahirura arte ikasi zuen, herriko
eskolan hasi eta Dominikoenean bukatuta. Hamalau urterekin Aretxabaletako marianisten eskolara
joan zen lanera, sukaldari laguntzaile. Hamabost hilabete bertan egin ondoren, Bergarako Zubiaurren
Juanito Irizarrek zuen tailerrean iltzeak egitera joan zen. Soldaduskatik itzuli zenean Murillo garajean
ekin zion lanean. Citroen kotxeak eta Pegaso, GMC eta Dodge kamioiak konpontzen zituzten bertan.
Handik Marcelino Agirreren teileriara joan zen lanera, eta bertako hondeatzaile makinarekin Zerrajera
lantegia eta Zabalotegiko etxe orratza eraikitzeko lanetan parte hartu zuen, besteak beste. Bere GMC
kamioiarekin izan zuen istripu larri baten ondoren utzi zion txofer lanari eta Zabala Hnos. eskopeta
lantegian eman zituen azken lan urteak. Bergarako hiri eta industriaren garapenari buruzko
lekukotasunak ematen ditu. Elgetako Kantoikoa baserrira ezkondu zen, bertako Juana
Sarasketarekin. Seme-alaba bi izan zituzten.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 38
Juan Murgiondo Etxabe (1911-1999)
1911ko otsailaren 10ean jaio zen Elorregiko Aierdi Gainekoa baserrian. Hainbat urtetan egin zuen
karea etxe ondoan zuten karobian.
Pilar Murgoitio Gabilondo (1905-2006)
1905eko urtarrilaren 1ean jaio zen Unzueta jauregiaren inguruko etxe batean. Bere gurasoak
Unzuetarenean egiten zuten lan, amak neskame eta aitak gurdi-gidari, eta bertan ezagutu zuten elkar.
Aita Elorriokoa zen jatorriz eta ama bergararra, Ugarte baserrikoa. Pilarrek 99 urte zituen elkarrizketa
egin zitzaionean.
Gregorio Muruamendiaraz Oruesagasti
Elosuko Amentzelaga baserrikoa. Altos Hornosen lanean ibilia da eta Bergarako mendi eta auzoetako
zinegotzi izan zen. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso
lagungarriak izan ziren.
Leandro Narbaiza Azkarate (1923-1994)
Arane auzoko Larrarte baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Maritxu Narbaiza Azkarate (1933)
Ama Iraburu baserrikoa zen. 6 urterekin hasi zen eskolan. Frontoiko eskolan lekurik ez eta Ospitaleko
sor Eugeniarekin egin zuen urtebete. Gero bi urte egin zituen Enseñanzan, eskola publikoan. Horren
ondoren, Frontoiko eskolara joan zen eta 14 urtera arte ibili zen han. 16 urterekin josten ikasten
jardun zuen eta denda baterako arropak egin izan ditu urte askoan. Antzinako bizimoduaren eta
umetako jolasen gaineko kontu ugari kontatzen ditu. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean
ere berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan ziren.
Felix Ojanguren Badiola (1918)
1918ko uztailaren 28an jaio zen Elgetako Ojanguren baserrian eta bertan bizi izan da. Karea egiten
askotan ikusi du eta 1943 inguruan karobi bat egin zuen etxetik hurbil.
Migel Okina Salsamendi (1924)
Bergarako Barrenkalean jaio zen Migel. Ama bergararra zuen, eta aita, berriz, aretxabaletarra.
Ospitaleko mojekin hasi zen eskolan, eta zazpi urterekin, Errepublikarekin, Herriko Eskolara pasatu
zen. Euskal liburuak zituzten bertan, eta klaseak euskaraz jasotzen zituzten. Gerra denboran San
Blas (Buruñao) eta Elosu auzoetan babestu ziren familiakoak. Gerrako kontu gogorrak azaltzen ditu.
Zura lantzen zuen artisau familiakoa zen, baina Simon Arrieta pintoreak irakatsita, bera ere pintore
bihurtu zen. Bartzelonan, Madrilen eta Parisen landu zuen pinturarako zaletasuna, bohemioen erara
biziz. Zaletasuna lanbide bilakatu zitzaion, eta bere artista-bizimoduko hainbat pasarte azaltzen ditu.
Migelen loba Josu ere egon zen elkarrizketan.
-
Bergara (Gipuzkoa) | ahotsak.com Orr. 39
Mertxe Olabe Zabala (1930)
Zaldibarren jaio zen, baina umea zela Elgetara joan ziren bizi izatera. Ezkondu ondoren
Etxeberriaundia baserrira (Santikua) joan zen bizitzera. Grabazio honetan batez ere antzinako
sehaska-kantak abesten ditu. Bergara aldeko kanta zaharren bilketa-lanean bere ekarpena oso
garrantzitsua izan zen. Honako kanta hauek abestu zituen: Lotxo engañadore; Haurra logale dalako.
Grabazio berean Maria Luisa Alberdi eta Bittori Aranburu ere agertzen dira.
Bibiana Olañeta Aranzabal (1914)
Angiozar auzoko Zabaletagainekoa baserrian jaio zen. Gurasoak ere Angiozarkoak bertakoak zituen.
Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako azalpenak oso lagungarriak izan
ziren.
Frantziska Olañeta Aranzabal (1906-1989)
1906an Angiozarko Zabaletagainekoa baserrian jaioa. Gurasoak biak Angiozarkoak bertakoak zituen.
Altuna baserrian bizi izan zen eta, gerora, Angiozarko kalera joan zen bizi izatera.
Lorenzo Olañeta Olañeta (1926)
Uberako Olañeta baserrikoa. Bergarako toponimia jasotzeko egindako lanean berak emandako
azalpenak oso lagungarriak izan ziren. Auzo bereko Agirre goikoa baserriko Luis Aranzabalekin
batera egin zitzaion grabazioa.
Idoia Olano
Josu Oregi Aranburu (1919-1995)
Bergaran jaio zen 1919an. Ingeniaritza ikasketak bukatu ondoren, bere familiaren lantegian hasi zen
lanean, Oregi Textilean. Antzinako ehundegiak ozta-ozta ezagutu zituen. Dena den, haien
funtzionamendua ehundegi mekanikoen antzerakoa zenez, azalpen baliotsuak ematen ditu gaiaren
gainean. Euskaltzain urgazlea, beste hainbat esparrutan ere lan handia egin zuen.
Lide Oregi Arregi (1935)
1935. urtean jaiotakoa Zubieta kalean. Aitajauna eta aita errementariak ziren. Bergarako lehenagoko
bizimodua eta ohitura zaharrak oso ongi go