AZPEITIA
KLIMA ALDAKETA
LH 1.ZIKLOA: Lurra gaixo?•Nolamugitzengarenaztertudugu:eskolaragehienakoinezgoazbainakotxeaaskoerabiltzendahalaere.
•Azpeitiko kaleen egoera aztertu eta honako ondorioak atera ditugu: - Puntujakinbatzuetanzakarrontziakfaltadirelaustedugu.- KotxeekkeaskobotatzenduteetaondoriozgureLurragaixotzenarida.- Azpeitiankotxeaskodago.- Azpeitikokaleetakolurraktxiklezbetetadaude.- Jendeaskoezdazebrabidetikpasatzen.
Eskolako Agenda2016-2017 IKASTURTEA
21Azpeitikolauikastetxeetakoikasle,irakasleetahezkuntzakomunitateaingurumenazkezkaturikgaude.Horidelaeta,2003-2004ikasturteazgeroztik,EskolakoAgenda21proiektuarenpartaideizatenjarraitzendugu.Aurten“Klimaaldaketa”gaialandudugu,baiikastetxemailan,baitaherrimailanereetaguztira2.989ikaslekhartuduguparte.
Herrikodiagnostikoaosatzekojardueraetairteeradesberdinakeginditugu.HorietanoinarritutahainbathobekuntzaproposamenluzatunahidizkioguAzpeitikoUdalari.Baina,eraberean,prestgaudekonpromisobatzukhartuetabetetzenahalegintzeko.
Jarraian,egindakolanguztienberriemannahidizuegu.
LEHEN HEZKUNTZA
A+++
A++
A+
ABCDEFG
IngurugiroEtxean“Lurrarensukarra”ekintzalandudugu:Makinaedogailuaskokzenbatelektrizitatebehardutenaztertudugu,etahorreknolakoeraginaduenLurraren“sukarrean”.Egindakogaldeketakkontsumogutxikogailuenaetabonbillenaizandira.Etxeko ohitura asko aldatu behar ditugula konturatu gara.
Etiketaenergetikoariesker,etxetresnarenenergiakontsumoajakindezakegulaikasidugu.HoberenaA+++!
Aitona-amonengaraikoargiteriaetagaurkoakonparatudituguetahemenondorioak:
1. Argikaxkarrazeukatenetakandelakerabiltzenzituzten.
2. Arropaeskuzgarbitzenzuten.3. Behekosuaerabiltzenzutenetxeaberotzeko.4. Inkestatuen%67,1akezzuentelebistarik.5. Mugitzekoaukerarikonenakoinez,bizikletaz,astoz
etatrenezziren.6. Erosketakdendatxikietanetaazokanegitenziren.
LH 3. ZIKLOA: Aitona - amonekin konparatuz
LH 2. ZIKLOA: Lurraren sukarra
Gureaitona-amonengaraikoeguraldiaetaoraingoaalderatudituguetahauekdiraon-dorioak:1. Inkestatuen%77,3akneguakosogogorrak,
elurraetaizotzasko,zireladio.2. %84,3kaldaketaksomatzendituztegaur
egungoeguraldiarekinkonparatuz.Batezerelehenudanberohandiagoakegitenzituelakoetaneguakgogorragoakzirelako.
3. Aldaketahorienerantzulegauregungobizimoduadeladiote(garraioa,industria…).
Hormairudiakegindituguklimaaldaketareninguruan.
2
DBH 1 eta 2: GaldeketaErosketaohituraketamugikortasunaaztertudituguherritarreietadendarieiinkestakeginez.Honahemenondorioak:
1. Erosketakegiteragehiengoaoinezjoatenda.2. Herritikkanporaateratzendirenakdendatxikietan
aukeragutxiagodagoelakoda.3. Dendarien%83,7asaiatzendabertakoproduktuak
saltzen.4. Etxegehienetankotxebatdagogutxienez,eta
askotanbi.5. Garraiopublikoagutxitanerabiltzendugu.6. Herritarrekklimaaldaketarenondorioeninguruan
informazioabaduteladiote.
KlimaaldaketarenondorioakidentifikatudituguAzpeitianemandirengertaeretan(luiziak,uholdeak,bero-olatuak,lehorteak…).Bakoitzarendataketalekuakzehaztensaiatugara.
DBH 3 eta 4: Klima Aldaketaren ondorioak
Informaziohauetalortutakoondorioakbestegeletanzabaldudira.
Energiaaurreztekoekintzamoduanpegatinakjarridiraargietan.
3
BIGARREN HEZKUNTZA
Grafikoaketahormairudiakegindituguondorioekin.
BATXILERGOA: Klima aldaketaren ondorioak
1. Azken35urtetanKlimaaldaketarenondorioadentenperaturaigoeraaztertuduguIgeldokoetaLegazpikoestaziometeorologikoetanjasotakodatuakkonparatuz.
2. “2050erakoklima-aldaketarenEuskadikoEstrategia”dokumentuarenharira,Azpeitikoudalakklimaaldaketariaurreegitekohartutakoneurriakbilduetabaloratuditugu.
3. Igartubeitibaserriabisitatudugu.
TXOKO BERDEAGuztionarteaninformaziopartekatzekoerabiltzenduguntxokoberdeaosatuetaapaindudugu.
GuztiraLHko15proiektuaurkeztudiraetagaiahauizanda:“Eskolan zer egin daiteke argindarraren kontsumoa murrizteko?”Aukeradenakaztertuondorenproiektuirabazleahonakoaizanda:
Urdaibaira irteera bat irabazi duzue!
“GUZTION ARTEAN LORTU DEZAKEGU” Sentikortzekanpainamoduraplanteatuda:Zuzendaritzarizuzendutakogutunbat,diptikobat,pegatinak,QRerabileraetabideobategindira.Bideoaikusinahibaduzue:https://m.youtube.com/watch?v=-lUx1MFCBZk
ZORIONAK Iraurgi ikastetxeko 3A gelari!
IDEIA ONENAREN SARIA: Nola egin aurre klima aldaketari?
4
BESTE EKINTZA BATZUK:
LAPATXERA BISITAKZabortegia,garbiguneaetakonpostplantaezagutuditugu.
IBAI GARBIKETA: EKAINAK 16DBHkoikasleakUrolaibaigarbitukodugu.
MATERIAL BIRZIKLATUEKIN EGINDAKO ESKULAN ERAKUSKETAAurtenekainaren 5etik 8raizangodaUdalerakusketaaretoan.
BASERRIETARA BISITAK: MAIATZA eta EKAINAUrkomekinelkarlaneanBeizamakohainbatbaserrrietaSakona-Komuntzokobaserriabisitatuznekazalmunduaezagutudugu.
ZUHAITZ EGUNAMARTXOAK 5150zuhaitzlandatudituguIzarraizkoAteaparkeaizangodengunean.
BARATZEZAINTZA IKASTAROAK: EKAINEANDBH.1ekoikasleokbaratzezaintzakoikastaroakegingoditugu.
EUREKA! ZIENTZIA MUSEOA, IGARAKO ERROTA, AQUARIUMERA BISITA, SAHARAREN ALDEKO, JANARI BILKETA
UDALAK ANTOLATUTAKO EKINTZAK
5
AIKUR ERLE MUSEOA EKAINBERRIRA IRTEERA
GURE KONPROMISO PERTSONALAK
1. Etxekoargiaketaeskolakoakbeharezdituguneanitzaliegingodituguetaarginaturalagehiagoerabilikodugu.
2. Berogailuaetaairegirotuabehardireneanbakarrikpiztukoditugu(gradubatekkontsumoaren%7asuposatzenbaitu)etahauekpiztutadaudeneanateaketaleihoakitxitaedukikoditugu.
3. Ikastetxekoargietaurkontsumoamurriztensaiatukogaraneurriezberdinakhartuz(kontsumogutxikoedoLEDbonbillakerabili,kanpainakegin,pegatinekingogorarazi),etaiturrienerabileraegokiabultzatukodugu.
4. Bidemotzakegitekokotxerikezduguhartukoetaikastetxetikgertubizigarenokoinezedobizikletanetorrikogara.
5. Garraiopublikoaerabilikodugubideluzeetanetaingurukoherrietarajoateko,etakotxeahartubeharraduguneanpartekatzenahalegindukogara.
6. Erosketagehienakherribarnekodendetanegitensaiatukogara.
7. Poltsaedotupperbanaketakegitendireneanerabilibeharditugunakbakarrikeskatukodituguetaezditugunakerabiltzenitzuli.
8. Eskolanfitxakinprimatuetahainbesteorrigastatubeharreanariketakordenagailuanegitensaiatukogara.
9. Hondakinakondobereiztenetakonpostaegitenjarraitukodugu.
10. Materialekologikoagehiagoerabilikodugu.11. Ikastetxekonahizkanpokoberdeguneaketalandaretzazainduetaerrespetatukoditugu.12. Balioezdutenboligrafo,errotuladore,mugikor,pila,CD…bilketarakodaudenontziakerabiliko
dituguetapapergutxiagogastatukoduguondoerabiliz.
Apirilaren27an,ikastetxeetakoikasleordezkariakIngurugiroEtxeanelkartuginengaiariburuzkompromisopertsonalaketaproposamenakadostuetabateratzekoasmotan.Hartutakokompromisopertsonalakhonakohauekizanziren:
6
Eskolekerehartudituzteberekonpromisoaketahorienartean,kasuankasu,aztertukoduteeanola“berdetu”dezaketenbereneremua.Etanolaez,hondakinenbirziklaketanetabaliabideenkontsumoazainduetamurriztenjarraitukodute.
Maiatzaren11anegindakoUdalentzunaldiangurekonpromisopertsonalaketahobekuntzaproposamenakAlkateJaunariaurkeztugenizkion.Honahemenproposamenak:
1. Herrikoiturrietanerabileraegokiabultzatzendutenkartelakipintzea.
2. Bariantekoibilbideanzaborrontziakjartzea.
3. Zaborbilketanetabirziklapeneanneurriakgogortzea.
4. Kanpokoproduktuakekartzekogarraioaerabilibeharreanbertakoenkontsumoabultzatzea.
5. Azokaplazaberrianikastetxeenazokaegunbatantolatzea.
6. Kotxeakgutxiagoerabiltzerabultzatzea,adibidez,herrisarreretanaparkalekugehiagojarriz.
7. Bizikletarenerabilerasustatzea,baitabizikletaelektrikoarenaere,etabizikletentzakoaparkalekugehiagojartzea.
8. Herribarruanmugitzekoetaherrikoauzoetarajoatekourbanoajartzea,etaahalbada,elektrikoaizandadila.
9. Garraiozerbitzuahobetzea:daudenlineazerbitzuenmaiztasunahanditzea,baikostalderaetabaiherritxikietaraere,batezeregauezetaasteburuetan,etaoroharmerkeagoaizatea.Azkenik,garraiorikezdagoenlekuetarajartzea(Bilbo,Gasteiz)eskatzendugu.
10. Azpeitikobidegorrisareahobetzea,horretarakoproposatzenduguargiztapenabehardenalaezaztertzea,bidegurutzeakgutxitzeaeta,beharrezkoadenkasuetan,arriskuakgutxitzekoneurriakhartzea,adibidez,Lasaon.Azkenik,zoruaegoeraoneanmantentzeaeskatzendioguudalari.
UDALEKO ARDURADUNEI AURKEZTUTAKO PROPOSAMENAK
7
11. Bidegorriensareaosatzea:eginakdaudentarteakelkarrekinondolotzea,etaUrrestilla,NuarbeetaMatxinbentarajoangodirenberriakegitea.
12. Autoelektrikoenerabilerasustatzekobaliabideakbultzatzeaetakargatzekotokiakjartzenlaguntzea.
13. Herritarraksentsibilizatzeaetxetresnakerosterakoanetiketaenergetikoakontuanizatea,etakontsumogutxikobonbillakerabiltzerabultzatzea.
14. KarmeloEtxegaraiikastolakogeletakoberogailuenerregulatzaileakkonpontzea.15. Argisentsoreakahaldentokigehienetanipintzeaetaikastetxeeisentsoreakjartzekodiru-
laguntzakematea.
16. Gabonetan,argiakjarriordez,farolenargiakaprobetxatzeaetaapaintzea.17. Herritarreiisolamendutermikorako(kristalbikoitzekoleihoakipintzeko...)etaetxeetan
energiaberriztagarrienbidezkoenergiaekoiztekodiru-laguntzakematea.Etxeberrietanetainstalaziopublikoetanenergiaberriztagarriakerabiltzea.
18. Madalenaauzoanibaikoparetaaltxatzeaedozerbaitegiteauraezateratzeko.19. Langabetueiaukeraemateaibaibazterrengarbitzeetazaintzelanetan,beraienlana
ordainduz.
20. Berotegiefektuariaurreegiteko,herrianeraldatutakoguneak“berdetzea”:eskoletanbaratzagehiagojartzea,frutaarbolaketabarazkiaklandatzea,eskoletakobaratzakhanditzekoedojartzekolaguntzakematea,etaoinezkoentzakobakarrikizangodirenbideakegitea.
21. Loiolan,SanjuandeginBaigerainguruan,etaGarmendipeauzoan,adinekoentzatparkeakprestatzeaariketafisikoaegindezatenairegarbikotokibatean.
22. Eurite,lehorte,gaitzak,uztaeskasiakasuetannekazarientzatneurriaketalaguntzakprestatutaedukitzea.
Hona hemen ikasleen sormenaren adibide bat, ederra bertsoa!
IZAN LITEKE KOTXE JABE BATEDO KOTXIAN MORROITZAGEURE LURRARI JARRI DIOGUNAHIKO ATAKA ZORROTZASEKATU DIRA HAMAIKA ARBOLETA URTU NAHIKO IZOTZAMARTXA HONETAN GUK HILKO DEGUGURE LURRAREN BIHOTZA
Azpeitiarron artean etorkizun
jasangarriago bat lortuko dugulakoan,
lagundu zuk ere klima aldaketari aurre
egiten!
Eskerrikaskoikasturteanzeharlagundudiguzuenguztioi,bereziki:irakasleak,gurasoak,alkateaetaudalekobesteordezkariguztiak,IzaskunZeziaga(UdalekoIngurumenteknikaria),EdurneHuesa(Ingurugela),AnaArruti,EdurneAgirreetaItziarUnanue(IngurugiroEtxekohezitzaileak)etagurekinlaneanarituzaretenguztioi.
