เงนคงคลง
Treasury Balance
เงนคงคลง(Treasury Cash Balances) คอ เงนสดหรอสงใกลเคยงเงนสดทรฐบาลมไวเพอการใชจายในการ
ด าเนนงานของรฐ โดยเปนเงนรายรบทเหลอจากการใชจายซงรฐบาลเกบสะสมไวในแตละขณะ
เงนคงคลง หรอ เงนในกระเปารฐบาล
เงนคงคลง คอ อะไร
เงนทรฐบาลมไวเพอการบรหารราชการแผนดน
ความหมายอยางแคบ หมายถง รายไดเหลอจายสะสมของรฐบาลในขณะใดขณะหนง ซงจ ากดเฉพาะรายไดเงนในงบประมาณทเปนกรรมสทธของรฐบาล โดยไมมพนธะทจะตองจายคนใหผอน
จากความหมายอยางแคบและอยางกวาง ไดแสดงใหเหนวา เงนคงคลงในความหมายอยางแคบสามารถใชวดฐานะทางการคลงของรฐบาลไดถกตองมากกวา เนองจากตามความหมายอยางกวางไดรวมรายไดจากเงนนอกงบประมาณเอาไวดวย ซงเปนรายไดทรฐบาลมขอผกพนทจะตองชาระคนแกเจาของเมอถกทวงถาม จงไมใชกรรมสทธของรฐบาล ขนาดของเงนคงคลงของรฐบาลจะเปนปจจยหนงทชวยบงบอกถงทศทางของการบรหารนโยบายการคลงของรฐบาลวาจะออกมาในทศทางใด กลาวคอ ถาระดบของเงนคงคลงมอยในระดบต า มแนวโนมทรฐบาลมความเขมงวดมากขนในนโยบายการคลง ทงโดยหาทางเพมรายไดมากขนหรอลดการใชจายลง และในทางตรงกนขาม หากระดบของเงนคงคลงมอยในระดบสง รฐบาลมแนวโนมทจะมแนวนโยบายบรหารดานการคลงของประเทศทผอนคลายมากขน
ความหมาย เงนคงคลง
ความหมายอยางกวาง หมายถง รายไดเหลอจายสะสมของรฐบาลในขณะใดขณะหนง ซงจะครอบคลมทงรายไดเงนในงบประมาณและรายไดเงนนอกงบประมาณ
เงนคงคลง ถอเปนหนงในเครองมอการบรหารจดการสภาพคลองทส าคญของรฐบาล และเปนตวชวดทบงบอกถงความมนคงแขงแรงของฐานะทางการคลงของรฐบาล อนเปนเครองสะทอนความนาเชอถอของประเทศ ทงน แมเงนคงคลงจะไมใชกลไกดานนโยบายหลกทขบเคลอนการใชจายของรฐบาลในการบรหารราชการแผนดน แตการมเงนคงคลงในระดบทเพยงพอ กยอมสรางเสรมความมนใจไดวารฐบาลยงมเครองมอไวดแลในกรณทม เหตการณจ าเปนเรงดวนใหตองใชจายเงน อนรวมถงความสามารถในการหลกเลยงการผดนดช าระหนของหนวยงานภาครฐ ยงหากเงนคงคลงปรบเพมขนจากการจดเกบรายไดไดเพมขน กอาจสะทอนไดถงสถานการณทางเศรษฐกจทขยายตวในเกณฑคอนขางด ในทางตรงกนขาม หากเงนคงคลงอยในระดบต า อาจกอใหเกดความกงวลวารฐบาลจะประสบกบภาวะขาดสภาพคลอง ซงสะทอนวารฐบาลอาจไมมเงนเหลอเพยงพอส าหรบการเบกใชเงนโดยเฉพาะหากเกดสถานการณฉกเฉนขน
เงนคงคลง นบวาเปนหนงในเครองมอส าคญในการบรหารจดการสภาพคลองของรฐบาลนอกเหนอไปจากการกเงนทงดวยการออกตวเงนคลงและการออกพนธบตรของรฐบาล ทงน แมเงนคงคลงจะไมใชกลไกดานนโยบายหลกทขบเคลอนการใชจายของรฐบาลในการบรหารราชการแผนดน แตการมเงนคงคลงในระดบทเพยงพอ กยอมสรางเสรมความมนใจไดวารฐบาลยงมเครองมอไวดแลในกรณทมเหตการณจ าเปนเรงดวนใหตองใชจายเงน อนรวมถงความสามารถในการหลกเลยงการผดนดช าระหนของหนวยงานภาครฐ ยงหากเงนคงคลงปรบเพมขนจากการจดเกบรายไดไดเพมขน กอาจสะทอนไดถงสถานการณทางเศรษฐกจทขยายตวในเกณฑคอนขางด ในทางตรงกนขาม หากเงนคงคลงอยในระดบต า อาจกอใหเกดความกงวลวารฐบาลจะประสบกบภาวะขาดสภาพคลอง ซงสะทอนวารฐบาลอาจไมมเงนเหลอเพยงพอส าหรบการเบกใชเงนโดยเฉพาะหากเกดสถานการณฉกเฉนขน
ความส าคญของเงนคงคลง
แบงเปน 3 ประเภท 1. บญชเงนฝากธนาคารแหงประเทศไทย (บญชเงนคงคลงบญชท 1 และ 2) 2. เงนสด ณ กรมธนารกษ และส านกงานคลงจงหวด 3. อน ๆ (บญชเงนฝากธนาคารพาณชย บตรภาษ)
ประเภทเงนคงคลง
ปจจยส าคญทมผลใหเงนคงคลงเปลยนแปลง คอ การจดเกบรายได การเบกใชรายจาย และการน าเงนคงคลงมาใช
ส าหรบประเทศไทย นน เนองจากการจดเกบรายไดของรฐบาล มาจากเงนภาษเปนหลก ซงรอบของการตกงวดภาษส าคญๆ ทมก าหนดชวงเวลาไว เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ยนภายในเดอนมนาคมของทกป หรอภาษเงนไดนตบคคล งวดปและงวดครงป ยนภายในเดอนพฤษภาคมและสงหาคมของทกป เปนตน เมอเปรยบเทยบกบการเบกใชรายจายทสวนใหญเปนรายจายประจ า อาท
เงนเดอน เบยหวด ซงมกมภาระตองจายอยางสม าเสมอ ท าใหระดบเงนคงคลงไดรบอทธพลจากปจจยดานฤดกาล
การเปลยนแปลงของเงนคงคลงขนอยกบทงรายไดและรายจายทเชอมโยงกบภาวะเศรษฐกจและนโยบายของรฐบาลเปนส าคญ
ปจจยส าคญทมผลใหเงนคงคลงเปลยนแปลง
อนง กระทรวงการคลง โดยกรมบญชกลาง เคยประเมนวา ระดบของเงนคงคลงทเหมาะสมในสถานการณปกต ควรจะครอบคลมการเบกใชรายจายส าหรบ 13 -15 วนท าการ หรอ คดเปนประมาณรอยละ 5.1 ของงบประมาณรายจาย แตหากเปนในกรณทสถานการณทางเศรษฐกจและตลาดการเงนไมอยในภาวะปกต ระดบของเงนคงคลงกควรทจะปรบเพมขนเพอเปนกนชน เพราะการระดมทนในชองทางปกตของภาครฐอาจไมสามารถกระท าได
ระดบเงนคงคลงทเหมาะสมควรจะรองรบการเบกจายได 15 วน
การวดระดบเงนคงคลงทเหมาะสมของแตละประเทศ จะขนอยกบหลายปจจย ทงโครงสรางเศรษฐกจ รวมถงแหลงรายไดและแนวทางการบรหารงบประมาณของรฐบาล
เปนการยากทจะชชดวาระดบเงนคงคลงทควรจะมในมอเพอบรหารกระแสเงนสดระยะสนของรฐบาลในแตละประเทศควรจะอยทระดบใด อยางไรกด หากมเงนคงคลงในระดบทมากพอ กคงจะเปนเครองเสรมความเชอมนไดวาหากสภาวะทางเศรษฐกจเผชญเหตไมคาดคด รฐบาลกยงมเงนในมอส าหรบการด าเนนนโยบายเพอประคองสถานการณไปได
จ านวนเงนคงคลงทเหมาะสม
การก ากบดแลเงนคงคลง คอ 1. พระราชบญญตเงนคงคลง พ.ศ. 2491 ซงจะก าหนดระบบการควบคมเงนคงคลงใหรดกม ครอบคลมการจดเกบเปนบญชเงนฝากกระแสรายวนทธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) ขอก าหนดการน าสงรายได และเกณฑการเบกใชรายจาย 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 169 วรรคหนง ยงก าหนดวา หากมการจายเงนแผนดนตามกฎหมายวาดวยเงนคงคลง ตองตงงบประมาณรายจายเพอชดใชเงนคงคลงในพระราชบญญตโอนเงนงบประมาณรายจาย พระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม หรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณถดไป
การก ากบดแลเงนคงคลง
รฐบาลมแนวคดทจะน าเงนคงคลงสวนเกนไปบรหารเพอใหไดรบผลตอบแทนมากขน
กฎหมายปจจบนทกฎหมายระบใหฝากไวเปนบญชเงนฝากกระแสรายวนทธนาคารแหงประเทศไทย(BOT) ซงไมไดรบผลตอบแทน
หากมการแกกฎหมายทเปดชองใหสามารถด าเนนการได กคงจะอยทรายละเอยดของตวบทกฎหมายและดลพนจของรฐบาลเปนส าคญ ขณะท ในบางประเทศเชน สหรฐฯ กฎหมายกเปดชองใหกระทรวงการคลงสหรฐฯ สามารถน าเงนคงคลงสวนเกนไปแสวงหาผลตอบแทนได กระนน การด าเนนการน าเงนคงคลงสวนเกนไปแสวงหาผลตอบแทนดงกลาว รฐบาลคงจะตองชงน าหนกเปรยบเทยบระหวางผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบกลบมา ซงนาจะเปนอตราทสอดคลองกบภาพทศทางอตราผลตอบแทนในตลาดเงน กบความจ าเปนในการถอสภาพคลองเพอบรหารรายจายในแตละชวงเวลาซงอาจจะผนแปรตามสภาพเศรษฐกจในขณะนนๆ รวมถงความเสยงในการลงทนดวย
แนวโนมการบรหาร เงนคงคลง
การบรหารเงนคงคลงและการเปลยนแปลง
ตวเงนคลง
บญชเงนคงคลง ณ ธปท.
เงนนอกงบประมาณทฝากคลง
เงนกเพอชดเชยการขาดดลงบประมาณ (ถาม)
รายไดแผนดน ภาษ
รฐวสาหกจ
อน ๆ
เงนนอกงบประมาณทฝากคลง
รายจายงบประมาณประจ าป รายจายงบประมาณเพมเตม รายจายเงนกนไวเบกเหลอมป
รายจายจากเงนคงคลง
เงนคงคลง ตามความจรง
ระดบเงนคงคลงทเหมาะสม
เครองมอดานรายรบ
เครองมอดานรายจาย
เครองมอปรบสภาพคลองตามกรอบวงเงนทไดรบอนมต
ระดบวกฤต
การบรหารเงนคงคลงใหมจ านวนเหมาะสมและเพยงพอตอการใชจายเงนของรฐ