23BesTe neKazarITza2006KO ABENDUAREN 3A EGITURA
Europako Batasunakeredu ekologikoarenaldeko diskriminazioaonartu duela azpimarratudu Larrañagak.
Baserri guztia eraldatu, eta 1990.urtean nekazaritza ekologikoariheldu zion Tomas Larrañaga An-tzuolako nekazaria. Gaur egun,Ekonekazaritza federazioko presi-dentea da, 1996an Arabako Bione-kazaritza, Bizkaiko Ekolur eta Gi-puzkoako Biolur elkarteak batzekosortu zen egitasmoa.
Lurra nekazariaren «balioa» de-
la aldarrikatzen du, ohiko prakti-kak alde batera uzteko argudio mo-dura. «Lurra zaindu behar dugu,eta nekazaritza ekologikoak argidauka gu ez garela lurraren jabeak,maizterrak baizik, eta lur hori hu-rrengo belaunaldiei egoera bereanedo hobeto utzi behar diegu».
Kritikoa da oro har Euskal He-rrian azken hamarkadetan neka-zaritzak hartu duen bidearekin.«Baserri eredu bat dugu denok bu-ruan, agian kaletarrak oso idealiza-tuta, baina duela 30 urteko base-rriak ez du oraingoarekin zerikusi-rik». Gaur egun, betiko praktika di-bertsifikatua izan ordez, «etxalde,industria» bihurtu direla uste du,«eta hori ingurumenarentzat ara-zoa handia da».
Nekazaritza hidroponikoak —
lurrean landatzea behar ez duenak— izan duen zabalkundea horrenondoriotzat jo du. «Nekazari arrun-tak ahalik eta etekinik handienaatera nahi du, baina horrek lurrahondatu du, eta labore hidroponi-koak horregatik martxan jarri be-har izan dituzte».
Produkzio ekologikoa garestia-goa dela dioen topikoaz mintzo da.Akaso, ekoizleak eurak horrenerrudun ere badirela onartzen du.Badu kontrakoa frogatzeko teoriainteresgarri bat, hala ere. «Orainerreka gehienetan araztegiak dau-de, denok ordaintzen ari gara, ingu-rumen aurrekontuetatik. Garai ba-tean erreka horiek kutsatu zituz-ten enpresek torlojuak egiten bazi-tuzten, sekulako errendimenduaaterako zieten, gerora begira izan
diren kostuak ez zituztelako kon-tuan hartzen».
Elikagai industrian izan direnkrisiak ere horren erakusle dira,haren aburuz. «EAEn bertan milamilioi inguruko ondorioak utzi zi-tuen behi eroengaitzak. Noski, horiez zen haragian islatu guztia, bainagizarte osoak ordaindu zuen». Horiguztia dela eta, berak eta beste as-kok bultzatu duten aldaketaren be-harra nabarmendu du. «Kostu guz-tiak aintzat hartzen badira eta luze-ra begira, nekazaritza ekologikoamerkeagoa da».
Sintesi kimikoaren bidez eginikoproduktuak ezin dira erabili. Ia guz-tia debekaturik dago. Kobre sulfa-toa, sufrea, borroka biologikoa etalandareetatik ateratako estraktubatzuk baino ez dituzte eskura. Mu-ga hertsi horietatik kanpo daudenfaktoreak ere neurtzen dituzteekoizle askok. «Plastikoa erabiltzeaposible da, baina jasangarritasunikuspuntu batetik zalantzan dago,petrolioarekin egina dagoelako, etahondakinak uzten dituelako». Gu-txi batzuek ere traktoreari bizkarraeman diote eta lurra animalien la-guntzarekin lantzen dute.
Nekazaritza tradizionalak kri-sialdi hitza ia parean izaten du aldioro. Europatik datorren diruarenmenpekotasuna handia da laborebatzuetan. Eta hori bukatu egingoda. «Nekazaritza mota batzuk desa-gertu behar direla erabaki du Bru-selak. Aldiz, nekazaritza ekologiko-aren aldeko diskriminazioa egin be-har dela adierazi du», Larrañagakzehaztu duenez. Euskal Herrian,oraingoz, urrun ikusten du mo-mentu hori. «Nekazari arruntekguk baino askoz diru laguntza han-diagoak eskuratzen dituzte, onga-rri kimikoak edo produktu kimikokutsakorrak diruz laguntzen dira».
Barazkiak plazako merkatuansaltzen jarraitzen du Larrañagak,eta entzun nahi dion orori laboreekologikoen dohainak azaltzendizkio.
Tomas LarrañagaEkonekazaritza elkarteko presidentea
«Kostu guztiak aintzat hartutaeta luzera begira,nekazaritzaekologikoa merkeagoa da»
I . S .
Euskal Autonomia Erkidegoak ur-tea amaitu baino lehen indarreanizango du Nekazaritza eta Elikadu-ra Ekologikoaren Legea, azken or-
tura juridikoa aldatzea zen sekto-rearen aldarrikapena. 1996. urtekodekretu batek behin-behinekokontseilua sortu zuen. Horren es-kumenak aholkularitzara muga-turik zeuden, eta Nekazaritza Sai-laren eskuetan geratu zen kontroleta egiaztatze ardura.
Jose Antonio Suso Elikagai Poli-tika eta Industria sailburuordeakazaldu duenez, beharrezkoa zenegitasmoa, «sektorea gero eta pisuhandiagoa lortzen ari delako». Al-daketa nagusia kontseiluari beraridagokio. Izaera publikoa izatetik,bitarikoa izatera igaroko da, etaekoizleak, produktore elkarteak,eta kontsumitzaile elkarteek tokiaizango dute. Administrazioetako
duko ezusterik ez badago behin-tzat. Joan den asteazkenean, Eus-ko Legebiltzarreko talde politikoguztiek, PP izan ezik, arau berria-ren alde bozkatu zuten Nekazari-tza eta Arrantza batzordean. Hor-taz, alderdiak iritziz aldatzen ez ba-dira, osoko bilkurak behin betikooniritzia emango dio testuari.
Lege egitasmoa ganberatik iga-ro den bigarren aldia da, gainera.Eusko Jaurlaritzaren asmoa au-rreko legealdian onartzea zen, bai-na hauteskundeen aurrerapenaktramitea moztu zuen, eta bertanbehera geratu zen.
Legea bera izatea baino gehiago,Nekazaritza Ekologikoaren Kon-tseilua eraberritzea eta horren egi-
ordezkariek kontseiluko bileretanparte hartu ahal izango dute, bainaez dute boza emateko eskubiderikizango. Azken finean, ekoizleek eu-rek erabaki beharko dute sektoreanorantz zuzendu nahi duten.
Kontrola egingo duten ikuska-riak izendatuko ditu kontseilu be-rriak, eta zigorrak ezartzeko esku-mena ere izango du. Funtsean, ne-kazaritza ekologikoaren prozesuguztiaren kontrola bermatzekoerakundea izango da, eta praktikahori sustatzeko programak bultza-tuko ditu.
Ekonekazaritza federaziokoeklegea urrats egokia dela uste dute,orain arteko gabezia batzuk kon-pontzen dituelako. Hala ere, erai-
kin baten lehen harria jartzeare-kin parekatzen dute; aurrera begi-ra bestelako erronka batzuei hel-tzeko beharra agerikoa dela ohar-tarazi dute. Esaterako, nekazaritzaeredu horren beharrak eta auke-rak aztertuko dituen plan estrate-gikoa prestatzea.
Eusko Legebiltzarreko eztabai-dan EAJ, PSE-EE, EAB, EA eta EB-Berdeetako ordezkariek beharrez-kotzat jo zuten legea indarrean jar-tzea. Besteak beste, sektoreak kon-trola eskuratzeak bezeroari bermegehiago aitortuko dizkiola uste du-te. Alderdi Popularrak, aldiz, oso-ko zuzenketa aurkeztu zuen, etanekazaritza eredu horri ez diola«ezer berririk erantsiko» ziurtatu.
Eusko Legebiltzarrekoosoko bilkuraren behin betiko oniritziajasotzea baino ez zaiofalta Nekazaritza eta ElikaduraEkologikoaren Legeari.
LEGEA PREST BIGARREN AHALEGINEAN
RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
I v a n S a n t a m a r i a
