derrame pleural - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/caso...

61
DERRAME PLEURAL: MESOTELIOMA Amaia Sagarna R1 Neumología

Upload: vuongngoc

Post on 17-Jun-2019

286 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DERRAME PLEURAL:

MESOTELIOMA

Amaia Sagarna

R1 Neumología

Page 2: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CASO CLÍNICO:

Varón de 58 años que acude por DISNEA

Page 3: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ENFERMEDAD ACTUAL:

DISNEA 1m

TOS+ EXPECTORACIÓN

BLANCA

DOLOR PLEURÍTICO DERECHO

Page 4: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ANTECEDENTES PERSONALES:

Marino.

Fumadorde 20

cig/día. (45 paq-año)

60-80g de etanol/día.

EPOCtipo

enfisema desde hace 4 años en

tto con broncodilatadores.

Infección crónica por

VHCatribuida a transfusión

sanguínea en 1992. No ha

realizado tratamiento

antiviral.

Ulcuspéptico

intervenido hace 40 años.

Herida por arma blanca

a nivel abdominal

en 1992 con necesidad de transfusión.

Page 5: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

EXPLORACIÓN FÍSICA:

Eupneico

afebril. No adenopatías.

Hipofonesis en mitad inferior de hemitóraxderecho. Matidez a la

percusión y disminución de

vibraciones vocales.

Ingurgitación yugular y reflujo hepatoyugular

negativo.

Abdomen:

hepatomegalia de 3 traveses.

No ascitis.

Page 6: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

EXPLORACIONES COMPLEMENTARIAS:

• GOT 70, GPT 65, FA 170, GGT 205, NA 135, K 4’5, PCR 10, Hbg 11, leucos 12000 (neu 70%), CYFRA 21.1 4, resto marcadores -

ANALÍTICA

• Derrame pleural en mitad inferior derecho con desplazamiento de tráquea ipsilateral.

RX TÓRAX

Page 7: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

• Citología esputo, broncoaspirado: -

• Cultivo esputo: negativo

• Hemocultivos (x2): -

• Cultivo piel: -

• Baciloscopia bronco: -

CULTIVOS-CITOLOGÍAS

• Ph 7’36, prot 4’8, glc 65, hematíes 15400, leuc 827 ( L 22%, N 40%), LDH 700, ADA 23

• Citología (x2): negativo

• Cultivo: negativo

LIQUIDO PLEURAL.

Page 8: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

• No TEP, ni adenopatías.

• Enfisema bilateral

• Derrame pl. dchoencapsulado subpulmonar

• Derrame pericárdico

• Ausencia nod. Pulmonares

• Hígado, bazo, páncreas:-

TAC TX-ABD

• Hepatomegalia de contornos lobulados irregulares.

• Vena porta dilatada,

• Esplenomegalia 13cm

• Ascitis perihepática

• Abundante derr.pl dch.

ECO ABD CON

CONTRASTE

Page 9: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

• ST: En bronquio intermediario engrosamiento mucoso mamelonado que ocluye luz. Carcinoma?

• HC: Broncopatía. No lesiones endobronquiales.

BRONCOSCOPIA

• Compatible con mesoteliomaepitelioide. IHQ positiva para calretinina y negativa para CEA.

PLEUROSCOPIA

Page 10: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

EV

OL

UC

IÓN

Ingreso de Sta. Tecla. Sospecha de

carcinoma.

Cirugía torácica pleuroscopia.

Biopsia mesotelioma epitelioide.

Comité de Tumores. Se decide

pleurodesis y posterior valoración

para tto sistémico (QT)

Tras pleurodesis y retirada de tubo

fiebre con elevación de reactantes de

fase aguda y exudado sero-purulento

en zona de tubo, con cultivos

negativos. Con levo + ertapenem la

fiebre desaparece.

Alta con HospiDom para completar

tto.

CCEE de Oncología médica

Page 11: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICOS

Mesotelioma

epiteloide

IR aguda resuelta

Infección nosocomial de herida quirúrgica por germen desconocido

Page 12: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DERRAME

PLEURAL

Page 13: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 14: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DERRAME PLEURAL: ESTUDIO TECNICAS RADIOLÓGICAS: Rx decubito lat

afecto

TORACOCENTESIS Parámetros BQ prot, LDH, glc, pH, col, amilasa, ADA,

FR

Fórmula leucocitaria. Hematíes.

Cultivos

Análisis citológico (S40-87%)

Biopsia pleural Biopsia pleural transparietal o con aguja

Toracoscopia

Toracotomía

Estudio extrapleural: fibrobroncoscopia, ecografía torácica, TC, PET.

20-25% Idiopático o de causa desconocida

Page 15: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

AS

PE

CT

O

MA

CR

OS

PIC

O

Page 16: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CRITERIOS

DE LIGHT

Prot LP /suero > 0,5

LDH LP /LDH suero > 0,6

LDH LP > a 2/3 del limite superior

normal para el suero

Page 17: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

TRASUDADO VS EXUDADO

TRASUDADO: Consecuencia de una alteración

de presiones que regulan el paso de lq a través de

las membranas. Superficie de las membranas no

está directamente afectada.

Insuficiencia ventricular izquierda, TEP, cirrosis

EXUDADO: Cuando los factores locales que

influyen en la formación y absorción de lq pleural

están alterados.

Neumonía bacteriana, neoplasias, infección vírica,

TEP.

Page 18: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

TR

AS

UD

AD

OS

Page 19: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

EX

UD

AD

OS

Page 20: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:

Insu

fici

en

cia c

ard

iaca

*75 % bilaterales

*Derecho >> izq

*Intercisulares(pseudotumor)

*Amarillo claro

*Predominio linfocitos

*NT-proBNP > 1500 pg/ml

*Diuréticos exudado

Para

neu

món

ico

*En 75% de neumbact

*5-10% enpiema

*Mo en LP + pus enpiema

*Exudado predominio PMN

*PH < 7,20, glc < 40mg/dl, gram o cultivo positivo, LDH > 1000 U/l infectado

TB

C

*Exudado

*93% linfocitos

< 2semanas PMN

*ADA > 40 UI/

DD ADA: linfomas, adenoCa, mesoteliomas

*Interferongamma > 140

*Tinción Ziehl-Neelsen cultivo

PCR DNA tbc

*Granulomas en BP

Page 21: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:N

eop

lási

co

*75% carcinoma pulmonar, mama y linfoma

*Exudado

*Glc baja

*Ph bajo extensa afectación

*D: citología, citometría de flujo, toracoscopia, biopsia

Meso

teli

om

a*Exudado.

*Diagnóstico: Toracoscopia o biopsia pleural abierta

Cola

gen

osi

s LES:

•50% DP

•Pequeño + bilateral

•Exudado seroso o serohemorrágico

•Glc , pH normal, LDH<500,

•ANA LP > 1/320, ANA LP/suero > 1

AR

•Hombres>> mujeres

•Asintomáticos

•Unilateral, < ½ hemitórax

•Macro: claro-purulento

•Glc baja (<40 g7l), pH < 7,20, LDH alto (> 700 U/l), complemento bajo, FR LP > 1/320, FR LP/S >1

Page 22: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 23: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:T

EP * DO en Rx en

30-50% de TEP

*< de 1/3 hemitórax, como pinzamiento de los senos

* Con frecuencia hemático

* Exudativo (trasudado)

*Marcada hiperplasia mesotelial

*Asociarse a eosinofiliapleural

By-p

ass

aort

oco

ron

ari

o

*En 1º semana del postoperatorio

*89% tamaño pequeño

*67% bilaterales

Exudado hemorrágico, LDH elevado, predominio lifocitario.

Sin

dro

me

Dre

ssle

r

*Tras lesión miocárdica o pericárdica(IAM, Q, MP, trauma)

*Exudado seroso o serhemorrágico

*Predominio PMN -mononuclear

Page 24: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:P

ost

Q

*Tras Q abd o cardíaca

*Incidencia 60-80%

*Pequeños, asintomáticos.

*Trasudados

Por

fárm

aco

s * Infrecuente

*Lista de medicamentos crece

*Agentes utilizados en enfermadadcardiovascular, AINEs, QT, Atb

* Amiodarona, Nitrofurantoína, metisergida, bromocriptina, derivados ergolínicos

En

ferm

ed

ad

es

dig

est

ivas

Page 25: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 26: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:E

nf.

gin

eco

lóg * Sindrome de

Meigs: Tumores benignos de ovario exudado o trasudado

* Estadio IV de endometriosis: exudado pleural

* Sindrome de hiperestimu-lación ovárica: 32% exudado inespecífico

Infe

cció

n v

íric

a* Responsables de un porcentaje importante de DP exudativos.

SID

A

* Los DP son frecuentes.

* Causa típica: Sarcoma de Kaposi

*2º casua: derrame paraneumónico

*Otros: TBC, criptococosis, linfoma

Page 27: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:Q

uil

oto

rax

Traumatismo >> neo >> iatrógeno

* Líquido lechoso

*TG > 1,2 mmol/L (110 mg/ 100ml)

* TG LP / suero <1

*Colesterol LP/ Suero < 1

Seu

doqu

iloto

rax

Hem

otó

rax

Page 28: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 29: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

CAUSAS DE DP:Q

uil

oto

rax

* Traumatismo >> neo >> iatrógeno

* Líquido lechoso

*TG > 1,2 mmol/L (110 mg/ 100ml)

* TG LP / suero <1

*Colesterol LP/ Suero < 1

Seu

doqu

iloto

rax * Latescente o

turbio

* Alto contenido en lípidos que no provienen de conducto torácico

*DP de larga evolución : TB, AR

* Cristales de colesterol

* Col > 200 mg/dl

* Col LP / suero > 1

Hem

otó

rax

* Hematocrito LP > 50% que en sp.

* Trauma

Page 30: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 31: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

MESOTELIOMA

Page 32: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

EPIDEMIOLOGÍA:

Neoplasia maligna poco frecuente proveniente de las células mesoteliales.

> 80% origen pleural. También afecta a peritoneo, pericardio o túnica vaginalis.

Tumor primaria de la pleura.

Muy infrencuente hasta 1950.

33 casos mesotelioma en Sudáfrica.

2200-2500 casos/año en USA. Incidencia dism en próximos años.

5000 casos /año en Europa. Incidencia aumentando hasta 2015-2020

Próximo incremento en paises del 3º mundo.

Page 33: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ETILOGÍA:

ASBESTO

Otros minerales fibrosos:

Erionita: Capadocia

Fibras de vidrio: En animales, no en humanos

Radiación por tumores previos: Mama, linfoma,

testículo

Exposición al contraste Thorotrast

Oncogenes virales: Simian virus (SV-40)

desactivación de genes supresores de tumores?

Factores genéticos:

Acetiladores lentos N- acetiltransferasa 2.

Depleción homocigota del gen GSTM1

Page 34: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ASBESTO

Prodece del griego Inextintinguible, incombustible

Composición Silicatos de Mg, Fe, Na y Ca

VARIEDADES:

Serpentinas (fibras curvadas) Crisolito (blanco) Más usado > 90%

Anfíboles (fibras rectas): mayor riesgo carcinogénico Amosita (marrón)

Crocidolita (azul)

Tremolita

Antofilita

Actinolita

Page 35: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ASBESTO

Prodece del griego Inextintinguible, incombustible

Composición Silicatos de Mg, Fe, Na y Ca

VARIEDADES:

Serpentinas (fibras curvadas) Crisolito (blanco) Más usado > 90%

Anfíboles (fibras rectas): mayor riesgo carcinogénico Amosita (marrón)

Crocidolita (azul)

Tremolita

Antofilita

Actinolita

crisolito

amosita

crocidolita

Page 36: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ASBESTO

70-80% de mesoteliomas relación con asbesto.

Periodo de latencia 30-45 años.

Mayor riesgo anfíboles ; crocidolita x500, amosita x100; que crisolito x1.

Mayor exposición mayor riesgo

Exposición ocupacional : Minería, Ind. Naval, Ind.textil, Fibrocemento, Aislamientos, Ind. Automóvil.

Exposición ambiental:

Familiares de trabajadores.

Aumento de Tremolita en suelo (Grecia, Turquia, Bulgaria)

Asbesto en vecindad

Prohibición asbesto: Crocidolita 1986, Amosita 1993, Crisolito 2002

Nivel de exposición < 0.10 fibras /cm3 aire

Riesgo: Cx de pulmón (>> tabaco), Tumores gastrointestinales.

Page 37: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ETILOGÍA:

ASBESTO

Otros minerales fibrosos:

Erionita: Capadocia

Fibras de vidrio: En animales, no en humanos

Radiación por tumores previos: Mama, linfoma,

testículo

Exposición al contraste Thorotrast

Oncogenes virales: Simian virus (SV-40)

desactivación de genes supresores de tumores?

Factores genéticos:

Acetiladores lentos N- acetiltransferasa 2.

Depleción homocigota del gen GSTM1

Page 38: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DATOS CLÍNICOS:

Edad 60-70 a > varones ( 3’6- 5:1)

Mayoría unilaterales 95% 60% derechos

SÍNTOMAS:

• Disnea (60-80%)

• Dolor torácico (60-70%)

• Tos y Síndr. General (40%)

• Síntomas derivados de progresión local: S. vena cava superior, Taponamiento cardíaco

• Metástasis a distancia:Poco frecuentes al diagnóstico

RADIOLOGÍA:

• Derrame pleural

• Engrosamiento pleural (coraza)

• Masa pleural

• Pérdida de volumen del hemitórax afecto

Page 39: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ESTUDIO DE UN PACIENTE CON

SOSPECHA DE MESOTELIOMA:

Valoración general del

paciente

Diagnóstico histológico

Valoración de la extensión

TNM Técnicas de

imagen

Page 40: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

VALORACIÓN DEL PACIENTE

Anamnesis :

Exposición a asbesto

Síntomas: Dolor, disnea, pérdida de peso

“Permomance status” (ECOG)

Exploración física:

Semiología de derrame pleural

Masa torácica

Signos de complicaciones (SVCS, taponamiento)

Analítica:

General con LDH

LP exudado hemático, 1/3 glc baja, LDH alto baja rentabilidad de la citología

Marcadores séricos: mesotelina

Otras:

Pruebas de función respiratoria

Valoración de función cardíaca

Valoración de comorbilidad

Page 41: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 42: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

VALORACIÓN DEL PACIENTE

Anamnesis :

Exposición a asbesto

Síntomas: Dolor, disnea, pérdida de peso

“Permomance status” (ECOG)

Exploración física:

Semiología de derrame pleural

Masa torácica

Signos de complicaciones (SVCS, taponamiento)

Analítica:

General con LDH

LP exudado hemático, 1/3 glc baja, LDH alto baja rentabilidad de la citología

Marcadores séricos: mesotelina

Otras:

Pruebas de función respiratoria

Valoración de función cardíaca

Valoración de comorbilidad

Page 43: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO HISTOLÓGICO

• S 26-30%

• DD- AdenoCx?

Citología LP

• S 50%

• PET puede aumentar S

Biopsia pleural cerrada

• S 75-90 %

• Riesgo siembra tumoral 22%

Biopsia pleural guiada por TC o ECO

• S 90-100%

• Riesgo siembra tumoral hasta 50% RT?

Video

Toracoscopia

• S casi 100%

Toracotomía abierta

Page 44: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO HISTOLÓGICO

Mesotelioma vs hiperplasia mesotelial Dificil en muestras pequeñas

Malignidad: Invasión local, atipias generalizadas, pleomorfismo severo

IHQ dudosa: p53, calretinina

Mesotelioma vs Mtx de AdenoCa Marcadores IHQ:

Mesotelioma: Calretinina, Queratina 5/6, WT 1

AdenoCa: CEA, MOC 31, B72.3, Ver-EP4

Microscopía electrónica

Mesotelioma epitelial

50-70 %

Mesotelioma

sarcomatoso 7-20%

Mesotelioma bifásico

20-25 %

DIAG. DIFERENCIAL TIPOS HISTOLÓGICOS

Page 45: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO DE EXTENSIÓN

RX TÓRAX 1º prueba

Page 46: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO DE EXTENSIÓN

RX TÓRAX

ECO TX

Diferenciación lq-masa

Localización del lq

Guía para biopsia

Page 47: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO DE EXTENSIÓN

RX TX

ECO TX

TC

Criterios de malignidad S E Engrosamiento circunferencial 41% 100%

Nódulos-masas pleurales 51% 94%

Engrosamiento pleura parietal <1cm 36% 94%

Afectación pl. mediastínica 56% 88%

Invasión de estructuras vecinas Pared costal

Grandes vasos-pericardio

Diafragma

Metástasis N y M

Page 48: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,
Page 49: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO DE EXTENSIÓN

RX TX

ECO TX

TC

RMN

Similar a TC

Mejor en detección invasión de pared y diafragma

Page 50: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

DIAGNÓSTICO DE EXTENSIÓN

RX TX

ECO TX

TC

RMN

PET

Diferencia benignidad-malignidad (S 96’8%, E 88’5%)

Guía para biopsias

Mayor actividad metabólica (SUV) pero pronóstico

Estadiaje N y M

Page 51: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ES

TA

DIA

JE

Sistema Butchart (Thorax 1976; 31:15-24)

Estadio I: Tumor en la cápsula de pl. parietal

Estadio II: Invade pared tx o mediastino. Ganglios linfáticos en el tórax.

Estadio III: Invade peritoneo a través de diafragma, invade pl contralateral. Ganglios

linfáticos fuera del tx.

Estadio IV: Mtx a distancia

Sistema Brigham (Chest 1993; 104:3775-81)

Estadio I: Tumor en la cápsula de la pl parietal o afectación pared torácica limitada a sitios previos de bx

Estadio II: Estadio I + N1 o N2

Estadio III: Tumor con extensión local a la pared torácica, mediastino, corazón o peritoneo a través del diafragma con o sin afectación linfática

Estadio IV: Mtx a distancia

Page 52: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ESTADIAJE TNM (Chest 1995; 108: 1122-8)

T1A: Tumor limitado a la pl. parietal ipsilateral, incluyendo pl mediastínica o difragmática. No afectación pl. visceral.

T1B: Tumor afectando pl parietal ipsilateral, incluyendo pl mediastínica o diafragmática. Focos aislados afectando a pleura visceral

T2: Afectando a cada una de las pleuras ipsilaterales + diafragma. Tumor confluente en pl visceral o extensión del tumor al pulmón subyacente.

T3: Tumor avanzado localmente, potecilamnete resecable. Afecta a todas las superficies pleurales +: afectación de la fascia endotorácica , extensión a grasa mediastínica, foco

de tumor único completamente resecable extendiéndose a los tejidos blandos de la pared torácica, afectación del pericardio no trnasmural

T4: Tumor avanzado localmente no resecable. Afecta a todas las superficies pleurales unilateras +: extensión difusa o masas multifocales de tumor en la pared torácica con o sin destrucción costal, extensión directa transdiafragmática al peritoneo, extensión

directa a la pleura contralateral, extensión directa a uno o más organos mediastínicos, extensión directa a la columna, extensión directa a la superficie interna del pericardio

con o sin derrame pericárdico o afectación del miocardio

Page 53: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ESTADIAJE TNM (Chest 1995; 108: 1122-8)

NO: No afectación ganglionar

N1: Ganglios broncopulmonares o hliares ipsilaterales

N2:Ganglios subcarinales o mediastínicos unilaterales, incluyendo cadena mamaria interna ipsilateral.

N3: Ganglios mediastínicos o cadena mamaria interna contralateral, ganglios supraclaviculares ipsi o contralaterales

MO: No mtx a distancia

M1: Presencia de metástasis a distancia

Page 54: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

ES

TA

DIA

JE

TN

M

EII: T2

NO MO

EIA: T1A NO

MO

EIII: T3 o N1-2 MO

E IV: T4 o N3

o M1

EIB: T1B NO

MO

Page 55: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

TRATAMIENTO

Supervivencia media 6-12 meses.

OPCIONES TERAPÉUTICAS:

1. Cirugía

Pleurodesis

Pleurectomía-Decorticación

Neumonectomía extrapleural

2. Radioterapia

3. Quimioterapia

4. Otros: QT intrapleural, fototerapia dinámica, terapia génica, inmunoterapia

5. Sintomático-Paliativo

Page 56: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

TRATAMIENTO: CASOS QUIRÚRGICOS

Estadiaje completo con TC, PET y pruebas de función pulmonar.

Neumonectomía extrapleural vs pleurectomía ??

Asociar QT-RT postoperatoria

QT neoadyuvante??

Sugarbaker DJ (J Thorac Cardiovasc Surg 1999; 117:54-65)

183 pac. Neumonectomía extrapleural + QT-RT

Mortalidad postoperatoria 3’8%

Supervivencia media 19 meses

Supervivemcia a : 2 años 38%

5 años 15%

Page 57: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

TRATAMIENTO: CASOS NO QUIRÚRGICOS

Pleurodesis paliativa si es necesario

QT en pacientes con ECOG 0-2Terapia combinada: Cisplatino + pemetrexed

Vogelzang NJ. J Clin Onc 2003; 21:2636-44

456 pac Cisplatino vs Cisplatino+pemetrexed

Sup.media 9.3m 12.1m p0.02

Sup 1 año 38% 50.3% p0.012

Respuesta 16.7% 41.3% p<0.001

Page 58: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

RESUMEN: Derrame pleural Toracocentesis

Aspecto macrocópico

Criterios de Light: trasudado vs exudado

Mesotelioma tumor infrecuente

Asociado a exposición de asbesto

Clínica disnea + dolor torácico

Forma presentación: Derrame pleural, engrosamiento o masa pleural

Dificil diagnóstico histológico ( vs adenoca)

Método diagnóstico: punción biopsia guiada por TC, videotoracoscopia.

TC torácico es la base del diagnóstico –estadiaje

Mal pronóstico

Cirugía en muy pocos casos

QT en pacientes con buena situación clínica

Page 59: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

gracias

Page 60: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

BIBLIOGRAFÍA

Villen Garrido V, Ferrer Sancho J, et al. Diagnóstico y tratamiento del derrame pleural. Arch Bronconeumología2006; 42 (7):349 – 72

John E Heffner. Diagnóstic evaluation of pleural effusionin adults. 2010 UpToDate.

YC Gary Lee, MBChB, PhD Steven A Sahn. Pleural effusion of undetermined etiology. 2010 UpToDate.

A Scherpereel, P. Astonl, et al. Guidelines of theEuropean Respiratory Society and the European Societyof Thoracic Surgeous for the management of malignantpleuarl mesothelioma. European Respiratory Journal2010; vol 35 (3); 479-95

Daniel H Sterman, Leslie A Litzky, et al. Clinicalpresentation, diagnosis, and staging of malignant pleural mesothelioma. 2010 UpToDate.

Daniel H Sterman, Leslie A Litzky, et al. Epidemilogy of malignant mesothelioma. 2010 UpToDate.

Page 61: DERRAME PLEURAL - extranet.hospitalcruces.comextranet.hospitalcruces.com/doc/adjuntos/CASO DEFINITIVO.pdf · trauma) *Exudado seroso o serhemorrágico *Predominio ... LP exudado hemático,

Daniel H Sterman, Leslie A Litzky, et al. Treatment

approaches for localized malignant pleural mesothelioma

and solitary fibrous tumor of pleura. 2010 UpToDate.

Anne S Tsao, Nicholas Vogelzang. Systemic treatment

approaches for unresectable malignant mesothelioma.

2010 UpToDate.

John E Heffner. Management of malignant pleural

effusions. 2010 UpToDate.

Peter Doelken. Management of refractory nonmalignant

pleural effusions. 2010 UpToDate

Villena Garrido V, Lopez Encuentra A, et al. Mesotelioma

pleural: experiencia durante 9 años y descripción de 62

casos- Arch. Bronconeumología. 2004 : 40 (5): 203-8

Leslie A Litzky. Pathology of malignant mesothelioma.

2010 UpToDate.