conceptos bÁsicos. 1. explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 eso. demografÍa y...

17
2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un exemplo cando sexa posible: Densidade de poboación: Paisaxe urbano: 2. Responde brevemente as cuestións que se plantexan a continuación: ¿Que indica a Taxa de Mortaldade? Sinala un país con índices de mortaldade alto e outro con índice de mortaldade baixo. ¿Que características ten unha metrópole nacional? Sinala dous exemplos no noso país. 3. Indica se as seguintes afirmacións son verdadeiras (V) ou falsas (F): Soemos atopar o plano regular nos cascos históricos das cidades. Os dous continentes máis poboados do mundo son Asia e Oceanía. 4. Indica cal es la definición más correcta: Morfoloxía urbana: (a) Organización da cidade segundo as funcións que se concentran e se desenvolven nelas. (b) División das cidades segunda a súa poboación total e a súa densidade. (c) Forma e distribución no espazo dos edificios urbanos. Numero de habitantes que hai por unidade de superficie en quilómetros cadrados. (a) Ecúmene. (b) Crecemento natural. (c) Densidade de poboación. Os movementos migratorios do campo á cidades denomínanse: (a) Inmigración (b) Éxodo rural. (c) Emigración exterior. A porcentaxe de persoas dunha poboación que vive en cidades constitúe: (a) Poboación desenvolvida. (b) Taxa de urbanización. (c) Crecemento urbano. COMPRENSIÓN Y ANÁLISE DE INFORMACIÓN GRÁFICA. 1. Observa a pirámide de poboación de España que che mostramos a continuación e responde ás preguntas que se plantexan a continuación. 1

Upload: others

Post on 08-Aug-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

CONCEPTOS BÁSICOS.1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un exemplo cando sexa posible:

Densidade de poboación:Paisaxe urbano:

2. Responde brevemente as cuestións que se plantexan a continuación:¿Que indica a Taxa de Mortaldade? Sinala un país con índices de mortaldade alto e outro con índicede mortaldade baixo.¿Que características ten unha metrópole nacional? Sinala dous exemplos no noso país.

3. Indica se as seguintes afirmacións son verdadeiras (V) ou falsas (F):

Soemos atopar o plano regular nos cascos históricos das cidades.

Os dous continentes máis poboados do mundo son Asia e Oceanía.

4. Indica cal es la definición más correcta:Morfoloxía urbana:

(a) Organización da cidade segundo as funcións que se concentran e se desenvolven nelas.(b) División das cidades segunda a súa poboación total e a súa densidade.(c) Forma e distribución no espazo dos edificios urbanos.

Numero de habitantes que hai por unidade de superficie en quilómetros cadrados.(a) Ecúmene.(b) Crecemento natural.(c) Densidade de poboación.

Os movementos migratorios do campo á cidades denomínanse:(a) Inmigración(b) Éxodo rural.(c) Emigración exterior.

A porcentaxe de persoas dunha poboación que vive en cidades constitúe:(a) Poboación desenvolvida.(b) Taxa de urbanización.(c) Crecemento urbano.

COMPRENSIÓN Y ANÁLISE DE INFORMACIÓN GRÁFICA.1. Observa a pirámide de poboación de España que che mostramos a continuación

e responde ás preguntas que se plantexan a continuación.

1

Page 2: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

• Á vista da pirámide de poboación anterior sinala se as seguintes afirmacións son verdadeiras(V) ou falsas (F).

A poboación máis numerosa en España na actualidade sería a infantil (de 0 a 15 anos).

Hai máis mulleres anciáns que homes anciáns (maiores de 65 anos).

Nos últimos cinco anos houbo un descenso do número de nados no noso país

Nacen máis nenos que nenas.

A pirámide representa un total de poboación dun século.

• Segundo esta pirámide de poboación ¿dirías que a poboación española está aumentando oudescendendo? Xustifica a túa resposta.

• ¿Por que crees que na poboación anciá hai un predominio de mulleres?• ¿Dirías que España ten unha poboación xoven, vella ou en proceso de envellecemento?

Xustifica a túa resposta.

2. Observa a seguinte imaxe dun plano urbano, fixándote unicamente na zonadelimitada dentro do polígono, e responde ás preguntas:

2

Page 3: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

• ¿A qué tipo de plano urbano corresponde esta imaxe?• Indica algunha das características deste tipo de plano urbano.• Explica brevemente a historia deste tipo de plano, sinalando as épocas en que foi máis

empregado.• Que outros tipos de planos coñeces e que características teñen?

3. Observa as seguintes imaxes de planos urbanos e responde ás preguntas que chepropoñemos a continuación.

• Sinala se as seguintes afirmacións son verdadeiras (V) ou falsas (F).

A imaxe da dereita correspondese cun plano radiocéntrico.

3

Page 4: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

As imaxes están ordenadas de esquerda e dereita por orde de antigüidade

O plano da dereita fixouse na Idade Moderna

O plano reticular e en damero caracterizase pola perpendicularidade das súas rúas.

O plano irregular sempre se adapta ás características do terreo.

• Indica que tipo de plano se representa á esquerda (plano 1) e sinala algún inconveniente.¿De qué épocas soen ser representativos estes planos?

• ¿En que tipo de cidades e a que razóns atende que se construíran cidades ou pobos coatipoloxía mostrada no plano 2?

• O plano 3 correspondese co Ensanche de Barcelona ¿Que é un ensanche? ¿En que século selevou a cabo?

4. Observa a seguinte imaxe e responde ás preguntas que che propoñemos acontinuación.

• Indica se as seguintes afirmacións son verdadeiras (V) ou falsas (F)

O crecemento natural é o mesmo que o crecemento vexetativo

O avellentamento prodúcese cando a taxa de mortaldade supera á da natalidade.

O crecemento natural ten en conta a poboación inmigrante.

A taxa de natalidade era elevada no réxime demográfico antigo.

A esperanza de vida en España actualmente é elevada.

• Que significa o descenso da curva do crecemento natural a partir da segunda década doséculo XXI? ¿A que se debe?

• ¿A que se debe o lento crecemento da poboación ata finais do século XIX (réximedemográfico antigo)? ¿Como era a mortaldade neste período?

• ¿Por que ten lugar un ascenso no número de habitantes no século XX?

4

Page 5: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

5. Observa as seguintes imaxes da cidade de Sao Paulo que che ofrecemos eresponde ás preguntas que che plantexamos a continuación.

• Cal das dúas imaxes dirías que pertence á zona rica da cidade brasileira de Sao Paulo?

Xustifica a túa resposta. • En cal das dúas imaxes dirías que hai menos servizos públicos e menor planificación

urbana? Xustifica a túa resposta.• Brasil, cidade á que pertence Sao Paulo, a pesar do seu crecemento nos últimos anos, segue

considerándose un país subdesenvolvido. Tendo en conta este feito, indica a lo menos dúascaracterísticas das cidades deste tipo de países. Do mesmo modo, indica outras dúas cidadesde países ricos.

• ¿Onde se dan as maiores taxas de urbanización no planeta, nos países ricos ou nos pobres?¿cal crees que é o continente menos urbanizado do planeta?

Imaxe 1. Observa as seguintes imaxes e contesta:

5

Page 6: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

1. ¿Que se entende por “función urbana”? Rodea a resposta correcta.(a) A división da cidade en zonas con características específicas.(b) O conxunto de actividades socioeconómicas que se levan a cabo nas cidades.(c) A conversión das áreas rurais en urbanas.

2. A maioría das cidades son multifuncionais, pero algunhas especializase nunha actividadeconcreta. De entre as funcións que se citan a continuación ¿cales son comúns a todas ascidades? Rodéaas cun círculo.

Función militar.Función político-administrativo.Función relixiosa.Función comercial.Función industrial.Función turísticas.Función cultural-universitaria.Función de servizos financeiros, profesionais e sociais.

COMPRENSIÓN Y ANÁLISE DE DOCUMENTO ESCRITO.1. Lee o seguinte texto e responde ás cuestións que se plantexan a continuación.

La población de España descendería un 0,15% en 2014, continuando con la tendencia negativainiciada en 2012, en caso de mantenerse las tendencias demográficas actuales. En los próximos 15años España perdería 1.022.852 habitantes (un 2,2%) y en los próximos 50 años más de 5,6millones [...].La reducción de la población residente se debe, principalmente, al progresivo aumento de lasdefunciones y a la disminución de los nacimientos, fenómeno especialmente acusado a partir de2040. Se produciría así un saldo vegetativo negativo [...] Este saldo negativo no se veríacompensado con el saldo migratorio [...] El número de nacimientos seguiría reduciéndose en lospróximos años, continuando con la tendencia iniciada en 2009 [...]El porcentaje de población de 65 años y más, que actualmente se sitúa en el 18,2% de la población,pasaría a ser del 24,9% dentro de quince años [...] y del 38,7% dentro de cincuenta años [...]

INE. Notas de prensa, 28 de octubre de 2014. (Texto adaptado)

• Elabora un resumo, coas túas palabras, das ideas principais recollidas no texto.• Indica, coa información que se extrae do texto, se as seguintes afirmacións son verdadeiras

(V) ou falsas (F).

6

Page 7: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

A poboación española incrementarase nas próximas décadas si se mantén a actual tendenciademográfica.

A natalidade da poboación española reducirase nos próximo anos e a mortaldadeincrementarase

O saldo vexetativo é a diferencia entre o número de nacementos e o de defuncións

A poboación española experimentara un proceso de rexuvenecemento polo saldo migratorio.

Producirase nos próximos anos un proceso de avellentamento da poboación española

• Comenta brevemente a problemática demográfica que se plantexa no texto.

2. Lee o seguinte texto sobre a distribución da poboación e contesta as preguntasque se plantexan sobre él.

La población no se distribuye del mismo modo por el planeta y esto es debido a diferentes factores.En primer lugar el factor físico, el cual está relacionado con las condiciones naturales más omenos favorables para la vida del ser humano, y tienen que ver con el clima, el relieve, o lossuelos. Se puede deducir fácilmente que los climas templados y con lluvias moderadas (ni muycálidos, ni muy fríos, ni muy secos, ni muy lluviosos) son los más favorables para el ser humano.También son más favorables las llanuras que las zonas montañosas. Por último, son másfavorables las zonas con suelos fértiles, buenos para la agricultura, como los valles de los grandesríos (el Nilo, por ejemplo). El factor humano está relacionado con la evolución histórica yeconómica de las distintas zonas de la Tierra. Como se puede suponer, las zonas en las que lacivilización se desarrolló más tempranamente y las que tienen unas mejores condicioneseconómicas están hoy en día más densamente pobladas.

• Sinala se as seguintes afirmacións son verdadeiras (V) ou falsas (F) segundo o texto.

O feito de que a poboación non se distribúa do mesmo modo polo planeta é debido a factoresfísicos e humanos.

A poboación é máis numerosa en zonas con climas extremos.

As zonas con maior densidade de poboación non ten mellores condicións económicas que asmenos poboadas.

Alí onde os solos son máis fértiles asentase máis poboación

A zona do Nilo estivo densamente poboada na antigüidade.

• ¿Por que cres que algunhas civilización preferiron asentarse nas chairas e non en montañas?• Algúns dos pobos están asentados en zonas de montaña ¿A qué crees que é debido isto?• ¿Saberías dicirnos tres condicións que favorecen o asentamento humano e tres que o

dificultan?

Texto 2. Lee e responde as seguintes cuestións. Límites do crecemento

Os medios de comunicación publicaron recentemente que a poboación en España aumentou unscinco millóns de habitantes nos últimos cinco anos. Posto que a natalidade española segue a serbaixa, unha elevada porcentaxe deses cinco millóns corresponden a inmigrantes. Calquera

7

Page 8: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

inmigrante, legal ou ilegal, está cuberto polo noso sistema sanitario, o que, xunto ao número deturistas estranxeiros que tamén o utilizan, está a producir un problema cada vez máis serio desde opunto de vista económico e sanitario para a sanidade española.

As previsións demográficas esperan que a poboación mundial para o ano 2050 pase dos 6.800millóns de hoxe a 9.100 millóns. Desde logo, malia ser alarmista, o problema é como se lles vai darde comer a estas persoas.Outro grave problema é a subministración das fontes de enerxías necesarias para osdesprazamentos, mantemento da calor, construción das vivendas e demais necesidades básicas.Os expertos xa expuxeron a conveniencia de consumirmos menos alimentos de orixe animal postoque, como é ben sabido, para a obtención da mesma masa, as proteínas animais requiren preto de 10veces máis calorías que os cultivos de plantas. Ademais, o gando produce un aumento das emisiónsde gases con efecto invernadoiro, nomeadamente metano, aínda que tamén anhídrido carbónico eoutros, nocivos para o ambiente.

Santiago Grisolía. ABC, 25/10/2010. Adaptación.

Que problemas expresa o autor deste artigo xornalístico?

O forte incremento da poboación española – O uso restrinxido da sanidade española – A faltade vivenda – O excesivo consumo de proteínas vexetais.

º O futuro incerto da sanidade española -A superpoboación mundial -As dificultades doabastecemento enerxético – O elevado custo das proteínas animais.

O alarmismo dos medio de comunicación – A escaseza de inmigrantes – A dificultade dosdesprazamentos – O escaso consumo de proteínas animais.

Para o autor, cal é o principal problema do que derivan todos os demais?

º O forte aumento da poboación mundial nos próximos 40 anos

O uso da sanidade española por parte de inmigrantes legais e ilegais.

O forte incremento da poboación española nos últimos cinco anos.

Ca é a consecuencia máis importante do “efecto invernadoiro”?

As precipitacións cun elevado índice de acidez

A redución da capa de ozono da atmosfera

º O aumento global da temperatura da Terra.

Que opción define correctamente “taxa de natalidade”?

º Relación entre o número de nenos nacidos nun ano e a poboación total, expresada en tantospor mil.

Relación entre o número de nenos nacidos nun ano e o número de mulleres entre 15 e 49 anos,expresada en tantos por mil.

É a media de fillos por muller.

EXPRESIÓN ESCRITA DUN TEXTO1. O mundo actual é cada vez máis urbano porque a poboación das cidades crece de forma

acelerada e estas exercen un crecente protagonismo. Imaxina que era un xeógrafo que ten

8

Page 9: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

que facer un informe ou estudo para calquera entidade internacional sobre o fenómenourbano no mundo. Redacta polo tanto un informe ou redacción de polo menos 150 palabras,estruturada en varios parágrafos, no que describas esta cuestión.

Na túa redacción podes seguir o seguinte guión como orientación:• A poboación urbana no mundo e a súa evolución.• Principais cidades e áreas metropolitanas mundiais.• As cidades no mundo desenvolvido.• As cidades no países menos desenvolvidos.• Principais problemas urbanos.

Deseguido achará unha serie de enunciados acerca do fenómeno urbano e das redes urbanas;no cadro correspondente terá que indicar, en cada caso, se o que se di é verdadeiro (V) oufalso (F):

V / FA cantidade de poboación mínima que debe ter un asentamento en España para ser considerado cidade é de 10.000 habitantesCada cidade só pode acoller ou desenvolver unha función, e nunca máis A explosión urbana é un fenómeno recente que consiste no rápido crecemento da poboación ruralNa actualidade as cidades que crecen máis en número de habitantes corresponden maioritariamente a países subdesenvolvidos ou en vías de desenvolvemento.Nos países desenvolvidos o crecemento urbano estivo unido á Revolución Industrial que se produciu dende finais do século XVIIIFalamos de rururbanización cando varias áreas metropolitanas chegan a unirseUnha área metropolitana é a zona que rodea a unha cidade, e que depende dos seus servizos e dos seus postos de traballo Unha metrópole mundial constitúea un conxunto de conurbacións enlazadas.

Os diferentes usos do solo determinan a existencia no interior das cidades de varios sectores.Á súa vez, o xeito de disporse no espazo estes sectores é o que define unha estrutura urbana.

Imos traballar sobre estes aspectos clasificando en verdadeiros (V) e falsos (F) os enunciados que pode ler no seguinte cadro:

V/FNunha cidade podemos distinguir tres sectores segundo as actividades que neles se desenvolven e os grupos sociais que os habitan: sector central, zonas residenciais, e zonas industriais e comerciais.As industrias contaminantes e as que precisan moito espazo atópanse no centro das cidadesO comercio sitúase tanto nos barrios residenciais como nas grandes áreas comerciais da periferiaO sector central das cidades denomínase distrito central de negocios, e chámase “central” porque é o espazo máis salientable da cidadeNo sector central vive pouca xente, e esta pertence ben a grupos con alto poder adquisitivo

9

Page 10: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

ou ben a grupos con poucos medios, que habitan nas vivendas máis deterioradasAs clases menos adiñeiradas viven nas zonas residenciais mellor comunicadas e con mellores equipamentosRecentemente, o sector central experimentou un importante incremento das actividades terciariasNo sector central existen graves problemas, como abandono de moitos inmobles, especulación sobre o solo, tráfico colapsado, etc.

Deseguido presentámoslle un conxunto de enunciados relacionados co concepto de cidade e osrequisitos que unha poboación debe cumprir para ser tal, así como coas funcións quedesenvolven as cidades. Terá que indicar ao pé de cada un se é verdadeiro (V) ou falso (F).

V/FA poboación mínima que debe ter en España un asentamento para ser considerado cidade é de20.000 habitantesO hábitat urbano é un hábitat concentrado con elevada densidade de poboaciónAs cidades que son capitais (de estado, de provincia, etc.) desenvolven preferentemente unha función político-administrativa.O aspecto exterior das rúas nas cidades é diferente do que presentan nos asentamentos ruraisUnha mesma cidade non pode acoller ou desenvolver máis dunha funciónNo hábitat rural predominan as actividades relacionadas coa industria e os servizosOs xeitos de vida son parellos nunha cidade e no medio ruralAs cidades onde se sitúan universidades, centros de investigación, museos e monumentos desenvolven preferentemente unha función culturalAs agrocidades son cidades cuxos habitantes viven preferentemente da agriculturaAs cidades teñen, polo xeral, un tamaño superior ao dos asentamentos rurais

Nesta tarefa ten que intentar extraer a información que achega a morfoloxía ou a forma queadopta unha cidade no transcurso do tempo. Para iso presentámoslle un plano da cidade deLugo; despois de observalo con atención, debe escoller nas cuestións que lle propomosdeseguido a opción que considere máis axeitada.

10

Page 11: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

O emprazamento da cidade de Lugo correspóndese co dunha cidade:

(a) Costeira.

(b) Situada á beira dun río.

O centro histórico ou parte máis antiga da cidade corresponde á zona:

(a) Da Rolda do Carme.

(b) Comprendida no interior das murallas.

O centro histórico ou sector central acolle os seguintes edificios e instalacións:

(a) Concello, Museo Provincial, Catedral e igrexas de San Francisco e San Froilán.

(b) Estación Central de Renfe e campo de fútbol.

O centro histórico ou sector central posúe un tipo de plano:

(a) Ortogonal ou en dameiro, aínda que modificado pola actividade urbana da Idade Media e da Idade Moderna.

(b) Irregular.

A súa orixe correspóndese cunha cidade:

(a) Camiñeira.

(b) Romana.

11

Page 12: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

A expansión da cidade alén do perímetro das murallas corresponderá ao seguinte período histórico:

(a) Idade Media

(b) Etapa posterior á Revolución Industrial (cidade industrial desde fins do século XVIII).

A expansión da cidade fóra da muralla daríase primeiramente:

(a) Cara ao Oeste (segundo o plano, non necesariamente orientación real), porque se trata de ensanches ortogonais propios do século XIX.

(b) Cara ao Leste e dun xeito irregular.

A zona á que nos referiamos na cuestión anterior dedícase a un uso preferentemente:

(a) Industrial.

(b) Residencial.

Nesta tarefa estudaremos as relacións dunha cidade co seu contorno, tanto se se trata doutrascidades como da zona rural, o que nos levará a valorar ata onde chega o seu radio de acción ede influencia sobre o espazo que as rodea.

Debe relacionar os seguintes conceptos colocando ao pé de cada definición a letrado termo que lle corresponde:

TERMOS DEFINICIÓNSÁrea metropolitana A Conxunto de conurbacións enlazadasConurbación

BAvance da cidade (as súas formas de vida, usos do solo, actividades económicas, etc.) sobre o medio rural

MegalópoleC

Zona que arrodea unha cidade, e que depende dos seus servizos e postos de traballo

Rede urbanaD

Cidades que teñen unhas actividades moi específicas e un radio de influencia que vai máis aló do seu propio Estado

Metrópole mundialE

Vínculo que se establece entre a cidade máis importante dunha rexión e o resto de localidades que dependen dela

Rururbanización F Fórmase cando varias áreas metropolitanas chegan a unirse

Deseguido imos traballar cos aspectos relativos á evolución das cidades no transcurso dahistoria, para o que deberá completar o seguinte texto coas expresións que se lle achegan:concéntricos, ensanches, Revolución Industrial, irregular, Renacemento, musulmán, Barroco,barrios obreiros, próximo Oriente, cidades dormitorio, ortogonal, cristiás e preindustrial.

“As primeiras cidades xorden na zona de ...................... ......................., no quinto milenioantes de Cristo; os antigos gregos construíron igualmente as súas poles dexeito .......................... en torno ao ágora e á acrópole, aínda que no período helenístico xapracticaron a planificación das cidades segundo un plano..........................................,modelo seguido tamén polos romanos . Na Idade Media, tanto as cidades domundo................................, como as cidades ............................ articulábanse dun xeitoirregular en planos................................. A Idade Moderna levou o enriquecemento dascidades con novos edificios (pazos, lonxas, etc.) durante o ........................, entanto que

12

Page 13: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

o ............................... foi o momento do urbanismo e da ordenación dacidade..................................... creando prazas e avenidas.

Coa............................. ................................ a cidade crece en poboación e tamén entamaño: xorden os.............................. para aloxar as clases burguesas e acomodadas,entanto que nos............................ ............................ se asentan os traballadores dasfábricas.

No século XX as cidades non deixaron de crecer (polígonos industriais, novos barrios,etc.) e constrúense as redes urbanas e as áreas metropolitanas, co xurdimento de auténticas.................... .............................., onde se establece a poboación que traballa nas grandescidades.

Nesta última tarefa trátase de que reflexione acerca dos problemas que padecen a maioría dascidades e os seus habitantes; pense que, dado que hoxe a metade da poboación mundial viveen cidades, trátase de problemas compartidos pola metade da humanidade, de onde deriva aimportancia da súa consideración. O que ten que facer é emparellar os problemas que seexpoñen coas súas posibles solucións.

PROBLEMAS SOLUCIÓNSEmisións contaminantes á atmosfera provocadas polo tráfico rodado A

Utilización de enerxías pouco contaminantes,como gas natural e electricidade, complementado coa construción de zonas verdes que actúen como pulmón da cidade aofiltrar os axentes contaminantes

Emisións contaminantes á atmosfera provocadas non só polos coches, senón tamén polas calefaccións, as industrias, etc.

B

Construción de barreiras acústicas

Contaminación acústica C Control das verteduras a ríos e mares

Contaminación das augas por vertido das augas residuais procedentes das vivendas, industrias, etc.

DUtilización de catalizadores nos vehículos para diminuír a emisión de gases

Dificultade para desfacerse das toneladas de lixo producidas polos habitantes das cidades, aparición de vertedoiros incontrolados, etc.

E

Construción de vivenda social que facilite o acceso aos colectivos menos favorecidos

Insuficiencia das infraestruturas, especialmente naqueles barrios onde vivenos colectivos máis desfavorecidos social e economicamente

F

Separación e tratamento do lixo e reciclaxe dos materiais que o permitan

Especulación inmobiliaria e elevados prezos da vivenda G

Investimentos públicos en infraestruturas

Delincuencia e marxinación de certos colectivos sociais H

Existencia de centros de formación, fomento da igualdade de oportunidades, facilidades para acceder ao primeiro emprego, etc.

13

Page 14: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

Deseguido propomos un cadro onde se expón unha serie de circunstancias comúns na vidaurbana. Trátase de escoller, de entre as que se relacionan a continuación, o problema urbanoao que se refiren: numerosos espazos marxinados, problemas de transporte, contaminación,problemas de fornecemento, problemas de residuos (de que facer con eles) e conflitos sociais.

CIRCUNSTANCIAS QUE SE DAN NAS CIDADES PROBLEMÁTICADelincuencia e marxinación social de certos grupos, aparición de tribos urbanas, paro, drogas, etc.

Necesidade de complexas infraestruturas para fornecer os seus habitantes e as distintas actividades económicas de auga, alimento, enerxía, materias primas, etc.A especulación financeira sobre o solo leva consigo unha distribución dapoboación no espazo segundo o seu nivel de renda. Os grupos menos adiñeirados habitan nas zonas máis baratas, que son as peor comunicadas e con pésimas infraestruturas e equipamentos.Aínda que as cidades están dotadas dunha complexa rede de transporte, en certas horas do día (chegada e saída dos traballos, etc.) prodúcense atascos, o que leva consigo a perda de tempo e un consumo van de enerxía.Dificultade de evacuar o lixo e as augas residuais que xeran os habitantes das cidadesAs emisións producidas polo tráfico rodado, a calefacción e industrias, os ruídos de grande intensidade, os vertedoiros incontrolados, etc., alteran o medio.

Propomos unha reflexión acerca do papel dos concellos na xestión das cidades no intento desolucionar os problemas expostos na tarefa anterior.

Para isto debe sinalar cal considera que é o enunciado correcto en cada caso:

1. Os gobernos das cidades intentan planificar o seu crecemento e a distribución dos recursos e dosservizos mediante:

(a) Plans de ordenación rural.

(b) Leis de ordenamento xeral.

(c) Plans de ordenación urbana.

2. Neles, os concellos intentan regular:

(a) Os usos de cada zona do solo, a dotación de colexios e servizos sociais, intervencións sobre a rede viaria e os transportes públicos, etc.

(b) Número de inmigrantes que chegan á cidade.

(c) As actividades económicas ás que se dedican os habitantes das cidades.

3. Os concellos intentan crear normas que solucionen ou diminúan os problemas urbanos, peroatópanse cunha importante dificultade: polo xeral...

14

Page 15: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

(a) Os cidadáns non obedecen as regras impostas polo Concello.

(b) Os problemas das cidades non teñen solución.

(c) Con frecuencia deben facer fronte a graves problemas financeiros.

Revise con atención o seguinte eixe cronolóxico da evolución da cidade preindustrial e que sitúecorrectamente nel os datos que se lle proporcionamos deseguido: S. IV a.C. – Barroco – próximoOriente e Sueste asiático – antiga Grecia – irregular e concéntrico.

Relacionar os seguintes termos coa definición correspondente, colocando ao lado de cadadefinición a letra do termo que lle corresponde.

TERMOS DEFINICIÓNSRevolución Industrial A Creadas trala Revolución Industrial para

aloxar os obreiros das fábricas. Rúas senplanificar, pequenas vivendas e ausenciade equipamento urbano básico

Poboación masificada B Proceso de cambio na economía e na sociedade que se inicia na Inglaterra de finais do S.XVIII e se xeneraliza no resto de Europa no S.XIX; trae

15

Page 16: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

produción de bens segundo sistema fabril, sociedade de clases, explosión demográfica e rápido crecemento das cidades.

Barrios obreiros C Para aloxar as clases acomodadas e medias. Trazado ortogonal, casas saneadas e bos equipamentos.

Ensanches ou barrios burgueses D Xurdidas no S.XX preto das grandes aglomeracións urbanas para aloxar a poboación que polo día traballa nelas

Cidade xardín E Vivendas unifamiliares aliñadas arredor dun eixe de comunicación e arrodeadas de zoas verdes.

Cidade dormitorio F Nos primeiros momentos da RevoluciónIndustrial as cidades tiñan aínda estrutura de cidades preindustriais, cercadas por murallas, e a poboación amoreábase en pouco espazo

Presentámoslle dous cadros nos que ha ter que encher os espazos baleiros coa palabra ouexpresión axeitada:

TIPOS DE VIVENDASCARACTERÍSTICAS

XEITO DE AGRUPARSE MOMENTO AO QUECORRESPONDEN

Estrutura de madeira. Unhas a carón das outras, senplanificación de conxunto.

En materiais máis consistentes (pedra, ladrillo, etc.).

Século XIX.

Rañaceos.Vivendas unifamiliares.Vivendas de autoconstrución con materiais de refugo (chabolas, favelas, etc.)

Sen agrupación definida.

TIPO DE PLANOXEITO NO QUE SE

DISPOÑEN AS RÚASDISTRIBUCIÓN DAS

VIVENDASORIXE

Lineal. Paralelamente. Cidade camiñeira (en torno a unha vía de comunicación).

Agrupadas formando rueiros.

Cidades romanas, ensanches do século XIX.

Adaptadas ás rúas radiais.

Irregular. Adaptadas ás rúas de

16

Page 17: CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes … · 2020-06-14 · 2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO. CONCEPTOS BÁSICOS. 1. Explica brevemente os seguintes termos e pon un

2 ESO. DEMOGRAFÍA Y URBANISMO.

disposición irregular.

Deseguido propomos unha serie de actividades e establecementos de diverso tipo; a tarefaconsiste en indicar en cal dos tres sectores urbanos (sector central, zonas residenciais, e zonasindustriais e comerciais) podemos situalas (nalgún caso pódense desenvolver en máis dunsector): museo, industria de construcións mecánicas, mercería, banco, pequena libraría,Concello, supermercado de tamaño pequeno ou medio, centro comercial.

SECTOR CENTRALZONAS RESIDENCIAISZONAS INDUSTRIAIS E COMERCIAIS

17