c:\fakepath\2 1 erdi aroaren hasiera zs rg
TRANSCRIPT
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
GAIA
Erdi aroaren hasiera
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Gaiaren mapa
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar erreinuak
Bizantziar inperioa
Bisigodoak
Islama
GERMANIARREN INBASIOAK
GERMANIAR ERRESUMAK
GERMANIARREN
EGUNEROKO BIZITZA
GERMANIAR ARTEA
LEKUA ETA GARAIA
JUSTINIANOREN GARAIA
KONSTANTINOPLA
EKONOMIA
ARKITEKTURA
ELIZETAKO APAINKETA
MOSAIKOA
BISIGODOEN ERREINUA
BISIGODOEN ARTEA
LEKUA ETA GARAIA
ERLIJIOA
MESKITA
EGUNEROKO BIZITZA
KULTURA
LEKUA ETA GARAIA
INPERIOAREN ANTOLAKETA
EGUNEROKO BIZITZA
ARTEA
Inperio karolinjioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Denbora lerroa: Aintzinatetik Erdi Arorako pausoa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar herriak erromatar inperioaren iparraldean bizi ziren, Rhin eta Danubio ibaietatik haratago.
III. mendetik aurrera erromatar inperioan sartzen hasi ziren. Batzuetan lurralde batean era baketsuan jartzen ziren bizitzen (migrazioak). Beste batzuetan lur erromatarrak lortzeko erromatarrak garaitu behar izaten zituzten borroka militarren bitartez.
476. urtean germaniarrek Mendebaldeko azken enperadorea garaitu zuten eta Mendebaldeko erromatar inperioa desagertu zen.
Ekialdeko erromatar inperioaren amaiera
E R D I A R O A
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VII. mendeko Mediterraneoaren mapa ilustratua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Mendebaldeko lurra zenbait erreinutan banatu zen eta horietako bakoitzean germaniako tribu bat jarri zen bizitzen: frankoak, bisigodoak, ostrogodoak, angloak, sajoiak…
Erreinu bakoitza errege batek zuzentzen zuen, nobleen eta gerlarien kontseiluaren laguntzarekin.
Hiriak desagertu ziren eta ekonomiaren oinarria nekazaritza eta abeltzaintza izaten hasi zen batez ere. Merkataritza desagertu zen.
Kulturak beherakada izan zuen. Germaniar artearen arrasto oso gutxi daude gaur egun: eliza bisigodoak eta bitxigintza.
Germaniar erreinuak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar inbasioen mapa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniarren eraso bat
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Testua: germaniarrak (I)
Germaniarren etorrera
Kopuru txiki bat baino ezin izan ginen bizirik atera: ez gure merituengatik, Jainkoaren errukiagatik baizik.
Kontaezinezko nazio basatiek Galia osoa hartu dute menpean. Alpe eta Pirinioen arteko lurralde osoa, Ozeanoak zein Rhin ibaiak mugatzen dutena, suntsitua izan da. […] Amiens, Arras, Estrasburgo hirietako biztanleak Germaniara lekualdatu dituzte.
Oraindik zigorrik jasan ez duten hiriek kanpoaldean ezpata eta barnealdean gosea pairatzen dituzte.
SAN JERÓNIMO (347-419), Gutunak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar erreinuak 600. urtearen inguruan
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar herri batGermaniarren eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VII. mendeko germaniar kaskoaGermaniarren eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VII. mendeko zaldun frankoaGermaniarren eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar jatorrizko pertsona izenak
Germaniar jatorrizko pertsona izenak
Teobaldo
[hartz + indartsu]Bern + hard
[herri + ausart]Theud + bald
[loria + ospetsu]Rog + behrt
[lantza + leial]Gari + trud
Bernardo
Roberto
Gertrudis
Germaniarren eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Testua: germaniarrak (II)
Germaniarren ohiturak
Germaniarrak ez dira hirietan bizi. Leku isolatu eta bazterretan ezartzen dira, iturri, zelai edota larre baten inguruan, gogoak ematen dienaren arabera. Herriak ez dituzte eraikitzen gure moduan, hots, eraikinak elkarren ondoan metatuz; bakoitzak badu etxea inguratzen duen hutsarte bana, bai sute baten arriskuen defentsa gisa, bai eraikuntza artea ezagutzen ez dutelako.
Ez dute erabiltzen ez harririk, ez teilarik, soilik landu gabeko egurra baliatzen dute. Hala ere, leku ikusgarrienak pinturaren eta kolorezko marrazkien itxura egiten duen lur oso aratz batez margotzen dituzte. Simaurra ugariz estaltzen dituzten lurpeko pasabideak hondeatzen dituzte, neguan aterpe gisa eta laboreak gordetzeko erabiltzen dituztenak, leku horiek hotzetik babesten dituztelako.
PUBLIO CORNELIO TÁCITO, Germania. Egokitua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar mitologia
Odin. Jainko-jainkosa guztien erregea.
Thor. Trumoiaren jainkoa, Odinen premua.
Tyr. Gerra eta justiziaren jainkoa, Odinen semea.
Valkiriak. Odinen zerbitzari ziren neska gerlariak. Gudak zuzentzen zituzten, heriotza banatzen zuten gerlarien artean eta hildakoei Valhala-ra (hildakoen egoitza) laguntzen zieten.
Loki. Gaizkia ordezkatzen duen erraldoi ederra.
Hel edo Hela. Hildakoen jainkosa eta hotz eta iluntasuneko erreinuaren jabea. Lokiren alaba da.
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Teodorikoaren mausoleoa, Ravenan
Germaniar artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
UrregintzaGermaniar artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VIII. mendeko eskuizkribuak
Germaniar artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VI. mendeko erreinu bisigodoaBisigodoen erreinua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Wamba erregearen miniaturaBisigodoen erreinua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Rekaredoren konbertsioa: Muñoz Degrainen birsorkuntza (XIX. mendea)Bisigodoen erreinua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERAA
rkit
ekt
ur
aA
rkit
ekt
ur
aU
rreg
intz
a
San Juan de Baños San Pedro de la Nave San Pedro de la Nave
Quintanilla de las Viñas
Quintanillade las Viñas
Santa Comba de Bande
Bisigodoen arteari buruzko web-gunea
Bitxi bisigodoak Zaldi-balaztaren ohatzea
Gerriko baten krisketaGuarrazarko altxorra
San Pedro de la Nave
Bisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
San Juan de Baños eliza, PalentziaBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
San Pedro de la Nave elizako barnealdea, ZamoraBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
San Pedro de la Nave elizako kanpoaldea, ZamoraBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
San Pedro de la Nave elizako kapitela, ZamoraBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Quintanilla de las Viñaseko Santa Maria, BurgosBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Quintanilla de las Viñaseko Santa Mariako barnealdea, BurgosBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Santa Comba de Bandeko eliza, OurenseBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Guarrazarko altxorra
Recesvinto erregearen
koroa
Gurutzea
Bisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bitxi bisigodoakBisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Zaldi-balaztaren ohatzea
Bisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Gerriko baten krisketa
Bisigodoen artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantzioko inperioa
E R D I A R O A
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Ekialdeko erromako inperioak germaniako erasoei aurre egin zien eta mila urtetan bertan garatzen jarraitu zuen, bizantzioko inperioa izenarenpean.
Garai gorenean, bizantzioko inperioa Ekialde hurbilera, Europako ekialdera eta hegoaldera eta Afrikako iparraldera zabaltzen zen.
Inperioko hiriburua Konstantinopla hiria zen.
Bizantzioko inperioa enperadoreak (basileus) gobernatzen zuen. Enperadorerik famatuena Justiniano (VI. mendea) izan zen.
Bizantzioko inperioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantziar inperioaren mapaLekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Hiriak oso garrantzitsuak ziren eta merkataritzak garapen handia bizi izan zuen.
Grekera hizkuntza ofiziala zen eta erlijioa kristau ortodoxoa izan zen.
Artea luxuzkoa zen. Elizak, Santa Sofiako baseliza (kostantinoplan) adibidez, eta mosaikoak dira aipagarrienak.
Bizantzioko zibilizazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantziar inperioaren denbora-lerroaLekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Justiniano eta bere segizioa. Ravenako San Vitaleko mosaikoaLekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Teodoraren jarraigoa. Ravenako San Vitaleko mosaikoaLekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Konstantinopoliseko kokapen mapaKonstantinopolis
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Konstantinopoliseko hiriaren birsorkuntza
Harresien lerroa
Foroa
Konstantinopolis
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Hiriaren altxaera
Hipodromoa
Enperadorearen jauregia Santa Sofia eliza
Foroa
HarresiaItsasargia
Konstantinopolis
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Hipodromoa
Egiptotik ekarritako obeliskoa
Gurdia
Konstantinopoliseko hipodromoaGutxi gorabehera 500 metro luze eta 118 metro zabal zen. 30.000 ikusle inguru har zitzakeen.
Brontzezko zutabea, Delfosetik ekarria
Enperadoreak eta enperatrizak palkotik ikusten zituzten lasterketak
Konstantinopolis
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Testua: Konstantinopolis
Konstantinopolis mendebaldeko bidaiari batek ikusia
Merkatariak Konstantinopolisera herrialde guztietatik iristen dira, lehorrean zein itsasoan zehar. Ez dago antzeko hiririk, Bagdad, Islamaren hiritzarra, izan ezik.
Grekoak oso aberatsak dira urrean eta harribitxietan. Urrez brodatutako arropak janzten dituzte, zaldiz ibiltzen dira eta printze dirudite. Izan ere, herrialdeak ugari ditu mota guztietako ehunak, baita ogia, ardoa eta okela ere.
Konstantinopolisekoa bezalako aberastasuna ezin da munduko beste inon aurkitu.
B. DE TUDELA, Ibilbidea. XII. mendearen amaiera. Egokitua
Konstantinopolis
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantziar ibilbide komertzialakEkonomia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantziar urrezko txanponak: solidoa eta tremisaEkonomia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Arkitektura osagaiak: gurutze grekozko oinplanoa eta kupulaBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Santa Sofia basilikaren kanpoaldea, KonstantinopolisenBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Santa Sofia basilikaren barnealdea, KonstantinopolisenBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Osios Lukás monasterioko elizaBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Osios Lukás monasterioko elizako mosaikoakBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Veneziako San MarkosBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Veneziako San Markoseko barnealdeaBizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Veneziako San Markoseko mosaikoa
Bizantziar arkitektura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Ganga: Pantocrator-aren irudia Daphni-ren monastegianElizen barne dekorazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Absidea: Birjina Umearekin Osios Lukás monastegianElizen barne dekorazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Ikonostasia: Jaroslav, RusiaElizen barne dekorazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Abrahamen abegikortasuna eta Isaac-en eskaintza Ravenako San VitalenMosaikoa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
San Apolinar in Classe
Mosaikoa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama
E R D I A R O A
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama erlijio berria izan zen, Mahomak Arabiako penintsulan sortu zuen VII. mendean.
Musulmandarrek Jainko bakarrarengan sinisten dute, Ala, eta Mahoma haien profeta nagusia dela uste dute.
Haien liburu sakratua Korana da eta Meka hiri sakratua. Musulmandarrek oinarrizko hiru betebehar dituzte:
Fedea profesatu. Egunean bost aldiz otoitz egin. Mekara peregrinazioa egin. Ramadam hilabetean baraua egin. Limosna.
Meskita fededunek otoitz egiteko lekua da.
Islama
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islamaren garapenaren mapaIslama - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islamaren mapa ilustratuaIslama - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Erdi Aroko islamaren denbora lerroaIslama - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama Erdi Aroan zabaldu zen konkista militarra zela eta. Hori dela eta, islamiar inperioa sortu zen, kalifa agintari nagusi zuen inperioa.
Islamiar zibilizazioa herritarra izan zen batez ere. Hiri garrantzitsuenak Damasco, Bagdad, Kordoba eta Kairo izan ziren.
Nekezaritzak garapen handia bizi izan zuen (ureztatzea, kultibo berriak), artisautza islamiarra kalitate handikoa zen eta merkataritza oso bizia izan zen.
Islamiar zibilizazioa oso aurreratua zegoen, bai arte munduan bai zientzia munduan.
Erdi Aroko Islamiar zibilizazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama gaur egunIslama - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Mahoma
Islama - Erlijioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Koranari buruzko irakurgaia
Korana
Hona hemen liburua!Ez du inolako zalantzarik ezkutatzen;Jainkoaren beldur direnen haientzat jokabidea da;Misterioan sinisten duten haientzat;otoitzen bidez ikasten dutenentzat;bere ondasunetatik limosna ematen dutenentzat;iragarritakoa sinisten dutenentzat eta zu baino lehen iragarri denarentzat;betiko bizitzan gogor sinisten duten haientzat.
Koraneko testua. Egokitua
Islama - Erlijioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama - Erlijioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Meskita baten berreraiketa ideala
Mihrab
Quiblako harresia
Minbar
Otoitz-gela Ikuzketetarako patioa eta iturria
AlminarraMezkita.
Otoitz-gelako barnealdea.
Islama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Haitzaren kupularen meskita, JerusalenIslama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Damascoko Meskita Handiaren patioaIslama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Damascoko Meskita Handiaren barrualdeaIslama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Marrakech-eko al-Kutubiya meskitaren alminarraIslama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Fededuna mihrab-aren
aurrean otoitz egiten
Islama - Eraikuntzak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Jantzia
Durbantea
Tunika
Frakak
Babutxak
Beloa
Alkandora
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Etxebizitza
Barnealdeko patioa
Gela pribatuak
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Arabiar bainuak
Gela beroa Gela epela
Komunak
Gela hotza
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Erdi Aroko hiri islamdarraren berreraiketa
Alkazarra
Aljama
Alondegia
Harresia
Bainuak
Azoka
Basetxea
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Borda edo landa-etxea
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Lur eta itsaso bideko garraiobideakIslama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Xakea
Islama - Eguneroko bizitza
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Astronomoak behatokian (I)
Islama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Astronomoak behatokian (II)
Islama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Testua: Lurra
Lurra borobila da
Behatzaileak Lurraren kurbadurari buruzko zalantzak badituzte oraindik ere, baiezta dezan beste argumentu bat azalduko diogu: itzala. Objektu borobilak itzal borobila izan behar du.
Lurrak ilargiaren gainean egiten duen itzalari begiratzen badiogu, aldeak borobilak dituela ikusiko dugu, eklipse osoa dagoenean ikus dezakegu batez ere; orduan, lurraren zirkunferentzia ia osoa ikus dezakegu bere itzala eta esfera itxura islatzen. Ezin da zalantzarik izan Lurraren itxurari dagokionez: borobila da.
AL BIRUNI, Masudiren kanona. XI. mendea
Islama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Astrolabioa Islama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Apendizitis ebakuntza Islama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Azterketa medikuaIslama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Medikuntza klaseaIslama - Kultura
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Koroa
Kapa
Karlomagnoren inperioa
E R D I A R O A
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VIII. mendean, frankoen erreinua Ekialdeko garrantzitsuena izatera heldu zen.
Erregea Karlomagno zen, Europa erdialdean, Italian eta iberiar penintsulako iparraldean lurralde asko konkistatu zituen. Hain zen boteretsua non enperadore izendatu zuten.
Karlomagnoren inperioa (edo inperio karolingioa) konderri eta marka ezberdinetan banatuta zegoen. Lurralde horiek gobernatzen zituzten kondeek eta markesek enperadoreari leial izango zitzaizkiola zin egiten zuten eta haien aginduak jarraitu behar izaten zituzten.
Bizimodua nahiko atzeratua zen: hiriak txikiak ziren eta ekonomiak nekazaritzan eta abeltzaintzan zuen oinarria.
IX. mendean, inperio karolingioa hiru zatitan banatu eta desagertu zen.
Inperio karolinjioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Karlomagnoren inperioa
Karlomagno
Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Verdungo hitzarmena
Karlomagno - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Irakurgaia: Orreaga
Orreagako igarobidea, 778
Karlomagno sajoien aurka borrokan aritu ohi zen bitartean, mugako toki estrategikoetan soldadu-taldeak kokatu zituen eta Hispaniara joan zen batu ahal izan zituen indar guztiekin.
Aurkitu zituen gaztelu guztiak menperatu zituen, ejertzitoa onik eta osasuntsu zuela iritsi zen, baina Pirinioko gainean, itzuleran, baskoiekin egin zuen topo.
Mendialdean segada eginda, amildegitik behera bultzatu zituzten tropak eta horiek atzealdean zeudenez, aurrean zeudenen pausoa zaintzen zuten. Baskoiek haien armen arintasuna lagun izan zuten, bai eta etorkizuna erabakitzen zen lekuaren konfigurazioa.
EINHARD (770-884 inguru), Krarlomagnoren bizitza
Karlomagno - Lekua eta garaia
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Antolaketa politikoaleialtasuna
leialtasuna
leialtasuna leialtasuna
leialtasuna
leialtasuna
kont
rola
tu
egite
n du
izendatu egiten du
kontrolatu
egiten du
GIZON ASKEAK
BASAILUAK
APEZPIKUAK
ENPERADOREA
JOPUAK
NOBLEAK
MISSI DOMINICI
Karlomagno - Inperioaren antolaketa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Karlomagno (I)Koroa
Kapa
Karlomagno - Inperioaren antolaketa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Karlomagno (II)
Ereinotzezko koroa
Kapa
Karlomagno - Inperioaren antolaketa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VIII-X mendeetako herrixka karolingioaren berreraiketaKarlomagno - Inperioaren antolaketa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Akisgraneko multzo palatinoaHarrera-gela
Auzitegia
Patio handia
Kapera palatinoa
Enperadorearen termak
Defentsarako dorrea
Patio arkupeduna
Enperadorearen eta konde palatinoen gelak
Ate monumentala
Jauregiko maiordomo nagusien gelak
Karlomagnoren gaiaia - Artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Kapera Palatinoa
Karlomagnoren gaiaia - Artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Kapera Palatinoaren berreraiketa
Kapera
Oinplano oktogonala
Tronua
Deanbulatorioa
Karlomagnoren gaiaia - Artea
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
L A B U R P E N A K
• Germaniar erreinuak
• Bisigodoen erreinua
• Bizantziar inperioa
• Islama eta inperioa
• Karlomagnoren inperioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar erreinuen mapa mutua
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar erreinuaren eta bizantziar inperioaren kontzeptuen mapa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Bizantzioko inperioaren denbora lerroa
a) Kopia ezazu denboraren marra eta idatzi aipatu datetan bizantzioko inperioarekin lotuta dauden gertaerak.
b) Jarri gertakariak dagozkien mendean.
• Bisigodoen erreinuak maila gorena lortu zuen.• Bizantzioko inperioaren garai onena.• Konstantinoplaren gainbehera.• Bisigodoek bizantziarrak Hispaniatik kanporatu zituzten.• Musulmandarrek mediterraneoko hegoaldea eta ekialdea okupatu zituzten.• Turkiarrek Asia Txikia hartu zuten.• Bizantzioko monjeek eslabiar herriak ebanjelizatu zituzten.
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islamaren kontzeptu mapa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Eraikin baten aldeak
Eraikina identifikatu, jarri iezaiozu izena behar duen lekuan eta azaldu alde bakoitzaren funtzioa:
• patioa • otoitz egiteko gela • minaretea patioa
minaretea
otoitz egiteko gela
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Germaniar herriak erromatar inperioaren iparraldean bizi ziren, Rhin eta Danubio ibaietatik haratago.
III. mendetik aurrera erromatar inperioan sartzen hasi ziren. Batzuetan lurralde batean era baketsuan jartzen ziren bizitzen (migrazioak). Beste batzuetan lur erromatarrak lortzeko erromatarrak garaitu behar izaten zituzten borroka militarren bitartez.
476. urtean germaniarrek Mendebaldeko azken enperadorea garaitu zuten eta Mendebaldeko erromatar inperioa desagertu zen.
Ekialdeko erromatar inperioaren amaiera
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Mendebaldeko lurra zenbait erreinutan banatu zen eta horietako bakoitzean germaniako tribu bat jarri zen bizitzen: frankoak, bisigodoak, ostrogodoak, angloak, sajoiak…
Erreinu bakoitza errege batek zuzentzen zuen, nobleen eta gerlarien kontseiluaren laguntzarekin.
Hiriak desagertu ziren eta ekonomiaren oinarria nekazaritza eta abeltzaintza izaten hasi zen batez ere. Merkataritza desagertu zen.
Kulturak beherakada izan zuen. Germaniar artearen arrasto oso gutxi daude gaur egun: eliza bisigodoak eta bitxigintza.
Germaniar erreinuak
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Ekialdeko erromako inperioak germaniako erasoei aurre egin zien eta mila urtetan bertan garatzen jarraitu zuen, bizantzioko inperioa izenarenpean.
Garai gorenean, bizantzioko inperioa Ekialde hurbilera, Europako ekialdera eta hegoaldera eta Afrikako iparraldera zabaltzen zen.
Inperioko hiriburua Konstantinopla hiria zen.
Bizantzioko inperioa enperadoreak (basileus) gobernatzen zuen. Enperadorerik famatuena Justiniano (VI. mendea) izan zen.
Bizantzioko inperioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Hiriak oso garrantzitsuak ziren eta merkataritzak garapen handia bizi izan zuen.
Grekera hizkuntza ofiziala zen eta erlijioa kristau ortodoxoa izan zen.
Artea luxuzkoa zen. Elizak, Santa Sofiako baseliza (kostantinoplan) adibidez, eta mosaikoak dira aipagarrienak.
Bizantzioko zibilizazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama erlijio berria izan zen, Mahomak Arabiako penintsulan sortu zuen VII. mendean.
Musulmandarrek Jainko bakarrarengan sinisten dute, Ala, eta Mahoma haien profeta nagusia dela uste dute.
Haien liburu sakratua Korana da eta Meka hiri sakratua. Musulmandarrek oinarrizko hiru betebehar dituzte:
Fedea profesatu. Egunean bost aldiz otoitz egin. Mekara peregrinazioa egin. Ramadam hilabetean baraua egin. Limosna.
Meskita fededunek otoitz egiteko lekua da.
Islama
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
Islama Erdi Aroan zabaldu zen konkista militarra zela eta. Hori dela eta, islamiar inperioa sortu zen, kalifa agintari nagusi zuen inperioa.
Islamiar zibilizazioa herritarra izan zen batez ere. Hiri garrantzitsuenak Damasco, Bagdad, Kordoba eta Kairo izan ziren.
Nekezaritzak garapen handia bizi izan zuen (ureztatzea, kultibo berriak), artisautza islamiarra kalitate handikoa zen eta merkataritza oso bizia izan zen.
Islamiar zibilizazioa oso aurreratua zegoen, bai arte munduan bai zientzia munduan.
Erdi Aroko Islamiar zibilizazioa
GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 1. GAIA
GEOGRAFIA ETA HISTORIA IES FRAY JUAN ZUMARRAGA – DURANGO BHI
ERDI AROAREN HASIERA
VIII. mendean, frankoen erreinua Ekialdeko garrantzitsuena izatera heldu zen.
Erregea Karlomagno zen, Europa erdialdean, Italian eta iberiar penintsulako iparraldean lurralde asko konkistatu zituen. Hain zen boteretsua non enperadore izendatu zuten.
Karlomagnoren inperioa (edo inperio karolingioa) konderri eta marka ezberdinetan banatuta zegoen. Lurralde horiek gobernatzen zituzten kondeek eta markesek enperadoreari leial izango zitzaizkiola zin egiten zuten eta haien aginduak jarraitu behar izaten zituzten.
Bizimodua nahiko atzeratua zen: hiriak txikiak ziren eta ekonomiak nekazaritzan eta abeltzaintzan zuen oinarria.
IX. mendean, inperio karolingioa hiru zatitan banatu eta desagertu zen.
Inperio karolinjioa