1

MINISTERIO DE SANIDADE, POLÍTICA SOCIAL E IGUALDADE SECRETARÍA DE ESTADO DE IGUALDADE

Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero

2

Catálogo xeral de publicacións oficiaishttp://www.060.es

Edita:Ministerio de Sanidade, Política Social e Igualdade. Secretaría de Estado de Igualdade. Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero.

Paseo del Prado 18. 28014 - Madrid Correo electrónico: violencia-genero@igualdad.mspsi.es Internet: www.mspsi.es

Coordinación:Pilar Gómez Muñoz.Vogal asesora.

Miguel Lorente Acosta.Delegado do Goberno para a Violencia de Xénero.

Autores:© Do guión: Miguel Ángel Giner Bou. © Das ilustracións: Cristina Durán Costell.

Deseño e maquetación: LaGRUAestudio.

Para a elaboración deste cómic os autores contaron co asesoramento previo de Carmen Castro (SinGénerodeDudas) e coa supervisión da Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero.

NIPO: 860-11-033-X

3

CRISTINA DURÁN / MIGUEL A. GINER BOU

MINISTERIO DE SANIDADE, POLÍTICA SOCIAL E IGUALDADE SECRETARÍA DE ESTADO DE IGUALDADE

Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero

CATIVA DE TIA HISTORIA DE OLIVA E MARTINO

4

PRÓLOGO

Podería parecer unha trola, ou un conto no canto dunha historia, ou algo afastado ou irreal, coma se

a realidade nada tivese que ver cos debuxos que aparecen no cómic, nin os personaxes coas persoas

que camiñan á beira nosa, que collen o metro ou o autobús ao tempo que o facemos nosoutros e no-

soutras. Porén, asegúrovos que a historia de Oliva e Martiño é ben certa e que os seus personaxes non

veñen doutro mundo, nin son produto da imaxinación. Os protagonistas poden ser calquera dos mozos

e das mozas cos que vos atopades acotío no patio ou nas aulas, na rúa ou nun centro comercial. Xente

coñecida, mozas que acaban cativas de mozos que ao comezo son moi curriños, pero que despois se

cren donos delas, que consideran que son súas, algo que lles pertence... e xa non son máis curriños e

tórnanse violentos.

Nun estudo que se fixo dende o Ministerio de Igualdade con rapaces e rapazas adolescentes de toda

España comprobouse que, aproximadamente, 1 de cada 10 mozas refire ter vivido situacións de mal-

trato por parte dos mozos cos que saían, e que un pouco máis, 1,3 de cada 10 mozos, recoñecen que

o exerceran sobre as súas parellas. Podedes, xa que logo, reparar en que non é tan raro e está máis

preto do que pensades. Se cadra pensades que esaxero e vos preguntades qué fixeron eses mozos para

que concluamos que maltrataron. Cóntovos, segundo explican eles mesmos, por exemplo, pegáronlles,

fixéronas sentir medo, insultáronas ou ridiculizáronas, ou fixéronas crer que non valían un peso. Tamén

difundiron imaxes súas ou mensaxes (sms) polo móbil ou por Internet para ofendelas ou humillalas...

entre outras cousas. Como podedes comprobar, non se trata de “cousas de nenos”, todo o contrario, son

auténticas agresións que forman parte da violencia que sofren as mulleres, tamén as máis novas.

Por iso, é moi importante que coñezades esta violencia e saibades que se presenta envolta pola nor-

malidade e polo corrente, coma se fose algo propio das relacións de parella, ou polo menos, dalgunhas

relacións de parella, o cal fai que no canto de ser rexeitada sexa xustificada. Ademais, está moi es-

tendida como puidestes comprobar, lembrade, practicamente un 10% das mozas e dos mozos refiren

que a sufriron e exerceron nalgunha ocasión!, e ocorre en calquera lugar, non vaiades pensar que en

ambientes de pobreza, conflitos, consumo de alcohol e drogas,... calquera mozo pode exercela se decide

facelo, todo depende da súa vontade.

E se isto é así, non vos preguntastes por que hai tantos mozos que a exercen en calquera lugar? Esa é

unha boa reflexión. Se unha mesma conduta aparece en circunstancias moi diferentes, quere dicir

CATIVA DE TI

5

que ten que haber algo común a todas elas, algo que non ten que ver con que se a familia gaña máis

ou menos diñeiro, se ten máis ou menos cultura, se vive nun barrio ou noutro,... se fose produto dun-

has determinadas circunstancias, aparecería ligada a elas. Con todo, non o fai, a violencia contra as

mulleres supera todo tipo de barreiras e espazos, transcende situacións e ambientes para presentarse

en calquera parella se así o deciden os agresores. Todos teñen as mesmas referencias culturais, e

cando falo de cultura non me refiro á manifestación cultural en forma de creación artística, de litera-

tura, pintura, música,... senón aos valores que a cultura nos dá para organizar a nosa convivencia na

sociedade e ás funcións e papeis que nos asigna como parte desas referencias para que “me faga un

home” e “sexas unha señora muller”. Uns valores que nos din cousas diferentes a mozos e a mozas, e

que permiten que algúns deles entendan que deben controlar “a súa moza” como parte do compromiso

da relación de parella, para así non quedar en mal lugar e que non crean que son uns xans ou que ela

os engana con outros amigos. E lles indican ás mozas que cando “o seu mozo” se pon serio ou lles di

que non falen con outros amigos ou amigas, ou cambie a roupa... o fan por amor, porque é celoso e os

celos son amor.

E de certo que o fan por amor, pero por amor propio, por egoísmo e por crerse donos dela. Por entender

que son eles quen poden establecer límites e criterios de maneira que a relación se adapte ao que

unha cultura construída por homes entende que debe ser a relación de parella. Deste xeito, fórmase o

engado, e tras del agóchanse as manifestacións máis graves da desigualdade, entre elas a violencia

e a discriminación das mulleres, a mesma que di “non che son horas para unha rapariga” ou “ese non

é lugar para unha señora”.

Onde hai amor non pode haber violencia, e todo o que sexa impor, limitar, controlar,... a iniciativa

dunha moza é violencia porque a obriga a someterse aos ditados dun mozo, e porque dá entrada a

que actúe de maneira máis violenta por medio da agresión para corrixir o que el considera que non é

axeitado, ou por entender que foi ela coa súa conduta a que atacou a súa posición como home.

Non se quere máis por aguantar estas condutas, nin se é máis home por exercelas, a condición hu-

mana artéllase sobre o respecto aos Dereitos Humanos. Se vos atopades en situacións como as que

describe a historia do cómic ou coñecedes que se produce na vosa contorna, non quededes coa dú-

bida, a dúbida sempre atrapa a quen sofre a violencia e reforza o que a exerce, pois o único que fai é

prolongar o tempo e as circunstancias que o acompañan. Preguntade, falade do tema, chamade ao

016, pedide axuda e dádea vosoutros, entregádea vosoutras como o fai o grupo de Oliva. Temos que

facer unha sociedade mellor e iso significa que nela non pode haber violencia e que debemos pórnos

en acción, ninguén pode faltar a esa cita.

Miguel Lorente Acosta

Delegado do Goberno para a Violencia de Xénero.

6

7

EI, MIRA OLIVA, UN CACHORRO!

PERO MÍRAO, NON VES O AGARIMOSIÑO QUE É.

ABOFÉ QUE O É...

OLA, CANCIÑO...

LARACROF! LARACROF!

A VER SE VAI SER PERIGOSO, CAROLINA?

8

AH, ESTÁS AQUÍ, DEMO DE ANIMAL!

VAS VER O QUE É OBEDECER O TEU AMO...

E... ESTABA XOGANDO CON NÓS E... E...

QUE TES?!? QUERES LEVAR TI TAMÉN?!

O... OLIVA... FAI ALGO...

OOO... OLI... VAAAA...

OLIVA! OLIVA, AXÚDAME!

DÉIXEA QUIETA, BRUTO!

VAS VER AGORA!

9

UF, PERDOA, ANDÁ-BACHE NAS VERZAS...

ESTABA A PENSAR... LEMBRAS O RAPAZ DO

QUE CHE FALEI?

MARTIÑO? O DO EQUIPO DE FÚTBOL?

É QUE ME MIRA CUNS OLLIÑOS...

... OS AMIGOS CON DEREITOS QUE TIVEN ATÉ AGORA NON FORON MOI IMPORTANTES.

ISO NON LLELO VAIAS DICIR A ELES, HE, HE...

VELAÍ, RAQUEL E AHMED.

TÍA, PODES PASARME OS APUN-TAMENTOS DE MATES?

DE CERTO... E XA SABES QUE SE QUERES, AXÚDOTE...

SEICA CHE CAEU EN GRAZA MARTIÑO?

HE, HE... VEÑA, EU MAR-CHO QUE TEÑO DEBUXO.

ATENDE, O OUTRO DÍA ESTABA NOS VESTIA-RIOS E PUIDEN OÍR QUE FALABAN DE TI...

SI, SI... QUE ONDE VIVÍAS, A QUE AULAS ÍAS... ESE TIPO DE COUSAS...

CAROLINA, ****!

QUE DIS?

TÍA, NON SABES O FAVOR QUE ME FARÍAS...

EU NUNCA SENTIRA NADA SEMELLANTE POR NINGUÉN...

EU CREO QUE LLE CHISTO...

LOGO VAI POR EL, FILLA!

VAIA, XA O VEO...

OLIVA. OLIVA!

10

MARTIÑO!! QUE FOI? E LOGO NON É ESA A TÍA QUE CHE CHISTABA?

BUAHH, QUE MIRADA CHE BOTOU! E AÍNDA TES DÚBIDAS?

UF, CREO QUE ME PUXEN TODA ENCARNADA... NA FESTA VOU POR EL.

A VER SE É CERTO, MIRA QUE CHE CUSTA...

VEÑA, DEICA MAÑÁ.

MA, PA, XA ESTOU NA CASA.

E QUEN É ESTE NENIÑO?SE É O MEU PEQUENO BUDA...

OLA, NENA, AXÚDAME CO TEU IRMÁN QUE TEÑO QUE

FACER A CEA.

OLA, MA, XA LLE DOU EU A CEA A HADRIÁN...

E COMO FORON AS AULAS?

BEN, COMA SEMPRE...

SÓ BEN? E A QUE SE DEBE ESE BRILLO NOS TEUS OLLOS?

VAIA... É QUEEE... CREO QUE ME GUSTA UN RAPAZ...

OLA, CEÍÑO.

O.. LI... VAA...

O.. LI... VAA...

OLI... VAA...

OLI... VAA...

CIAO.

11

MORDE O PO, NOXO DE ZOMBI!

QUEDAS A CEAR, RICARDO?

A OLIVA ESA? CAMPA UN MUNDO...

RICARDO NON QUEDAQUE HAI DE CEA?

FÍXENCHE UN SÁNDWICH... EU XA CEEI.

ESTÁ MOI ATAREFADO NO BUFETE E CHEGARÁ TARDE...

CERTO, BEN QUE ME GUSTA.

E PA? O DE SEMPRE...

SI, O DE SEMPRE...

ÉCHE UNHA LERIA, NON DEIXA DE SER O MESMO CONTO CON TODAS...

NON SEI... O VENRES NA FESTA TENTAREI ALGO...

COMO QUEIRAS, PERO AVI-SADO ESTÁS: SON TODAS

UNHAS CARGANTES.

NON, NON, XA DIXEN NA CASA QUE ÍA E NON QUERO PROBLEMAS CO VELLO...

COMO QUEIRAS... POR CERTO, CREO QUE LLE VOU ENTRAR Á RAPAZA DO INSTITUTO...

MARTIÑO, XA TES A CEA!

****! XA VOLVERON MATARME!

12

VAIA, OLIVA... ACABO DE OÍR QUE OS DO EQUIPO DE FÚTBOL NON VAN VIR...

BEN... NON PASA NADA...

OLA...

?

OLA!

TI ES OLIVA, NON É?

CHEGUEI A TEMPO?

DEPENDE DE QUE?

DE A QUE QUERÍAS CHEGAR...

DEPENDE...

E TI MARTIÑO...

HE, TES O NOME DA MOZA DE

POPEYE.

E O DA PRO-TAGONISTA DE

FRINGE...

VOU TER QUE COMEZAR A COMER ESPINACAS?

É BOA IDEA...

COLOCÁRONLLES UN ADESTRAMENTO E NON VEÑEN, SÍNTOOO...

COMO?

13

NON PODO, XA CHE DIXEN QUE QUEDEI

CON AHMED...

E POR QUE NON VÉS AO ADESTRAMENTO E AGARDAS

POR MIN?

UI... NON, NON. NON ME PRES-TARÍA DEIXALOS COLGADOS...

PERO, SE QUERES, CANDO RECOLLA A HADRIÁN,

ACHEGÁMONOS...

UIII... TEN QUE VIR O TEU IRMÁN?

PERO MARTIÑO... SE A EL LLE ENCANTA VERVOS XOGAR... PÁSAO TAN BEN.

... E LOGO CON CAROLINA PARA VER UNHAS PÁXINAS DO SEU CÓMIC...

E LOGO TEÑO QUE RECOLLER A HADRIÁN.

OLA, OLIVA, OLA, MARTIÑO.

OLA, PROFESOR.

VEÑA, CIAO...

DÁMONOS UNHA CHAMADIÑA...

OLA, AHMED, A VER ESE TEOREMA...

ENTENDO.

DOUS MESES DESPOIS.

14

TEMOS UN TRIÁNGULO CON ÁNGULOS ABC, NON É?

VAIA, OLIVA XA VAN 10 SMS...

É QUE É MOI AGARIMOSO...

SI, PAROU DE CHOVER...

PERO... EH... AGORA?

TAC, TEC, TAC, TAC.

E QUE FAGO CON CAROLINA E... E...

HADRIÁN?

NON, NON É ISO... É QUE NON ME PRESTA DEIXALOS PLANTADOS.

VALE, ESTÁ BEN... AGORA OS AVISO DE QUE NON PODO IR...

EEEH... AHMED... SUSPENDE-RON O ADESTRAMENTO E...

EH... VAIA, MARCHO...

É UN POUFÓN, NENA...

ASÍ NON HAI QUEN SE CENTRE.

LOGO A PARTIDO POR SEO DE A É IGUAL A B PARTIDO POR SEO DE B, QUE É IGUAL

A... VAIA O MÓBIL DE NOVO.ABC.

OUTRA VEZ?

BÓTOT MOITO D -...

15

EU PODO LEVAR BEBIDAS...

DÍGOLLO LOGO A MARTIÑO... CONTADE CON NÓS!

OLA, OLI, ESTAMOS PLANEANDO SÁBADO DE PRAIA E CINEMA.

OSTRAS! APETÉCEME UN MUNDO!

OLA, GUAPO, QUE FAS?

MATAR ZOMBIS, APÚNTASTE?

ABOFÉ, ISO NIN SE PREGUNTA...

QUEDAMOS O SÁBADO PARA PRAIA E CINEMA...

O SÁBADO? O SÁBADO TEÑO PARTIDO...

BEN, EH... POIS IREI EU QUE ME APETECE UN MUNDO...

VAIA... EU CRÍA QUE ÍAS VIR VERNOS...

EH... É QUE HAI MOITO QUE NON SAIO CON ELES...

... É UN PARTIDO MOI IMPORTANTE.

OLA, RAPACES, QUE FACEDES?

ESA SEMANA...

APÚNTASTE?

16

QUE PASA? XA NON XOGAMOS?

É QUE, VAITES OLI, ENMARÁÑALO TODO...

XA COMENTARA COS COLEGAS QUE ÍAS VIR...

TEÑO MOITA GANA DE QUE VEÑAS...

VERÁS, PODÍAS CONSULTARMO ANTES.

É BROMA, NON É?

VAIA.

QUE PASA?

PREMIO!

ERA OLIVA... ADIVIÑADE.

QUE NON VÉN O SÁBADO.

VEÑA, É NOR-MAL... ESTÁN NA

FASE A...AI PEDRIÑO, PERO QUE CANDOROSO ES, NENO.

DÁLLE, QUE NON CHE CUSTA NADA...

VEÑA OLI... E LOGO IMOS AO CINEMA TI

E MAIS EU...

E POR CERTO... PODES ABROCHARTE UN POUCO?

VAS MOI DESTAPADA...

PERO VEMOS UNHA DAS NOSAS E NON UNHA DESAS RIDIS QUE LLES GUSTA

AOS TEUS AMIGOS...

17

ESTA MA, CÁMPAME ESTA.

SI, QUE TES? NON CHE GUSTA?

POR QUE DIS ISO? QUÉDAME MOI BEN.

VEÑA, MA. XA SON MAIOR PARA IR COMO QUEIRA, NON É?

POR QUE NON DEIXAS DE TRA-TARME COMO UNHA CATIVA?

E NON EMPREGUES ESE TON CONDESCENDENTE

COMIGO...

NON, CARIÑO, NON É ISO...

... NON O ATURO.

OLIVAAA... ANOXADAAA...

MARCHO.

É MARTIÑO... ESTÁ FÓRA AGARDÁNDOME...

E... E A SAIA?

EU QUE SEI...! POONA POR AÍ!

COMO SEMPRE VAS DE CURTO, CHÓCAME VERTE CUNHA SAIA TAN LONGA...

SAAAAIA OOO... LI... VAA

SI... SI QUE ME GUSTA... É QUE SE ME FAI RARO QUE CHE GUSTE A TI.

E... ESTA?

18

TEN, PÁSOVOS A QUENDA...

SÚBENOS UNS REFRESCOS BEN FRÍOS...

NON PODES FACERNOS ESE FAVOR?!

SI, SE FOSE ABAIXO, PERO NON VOU, PODES FACELO TI...

A VER SE O ENTENDES...!

EU PÍDOCHE QUE NOS TRAIAS UN REFRESCO E TI TRÁELO E PUNTO!

SÚBEOS TI, NEN...

EU VOU EN DIRECCIÓN CONTRARIA...

QUE PASA?!

TEÑO, GANA DE RIR... FAI O FAVOR DE TRAER OS **** REFRESCOS E DEIXEMOS XA ESTA LERIA.

TES GANA DE RIR, NON É?

COMO?!

VOU MEXAR.

19

Á MAÑÁ SEGUINTE NO INSTITUTO...

MOITA XENTE ESTÁ EN SITUACIÓN DE RISCO E NON É CONSCIENTE DISO...

MOI BEN, AGRADECÉDELLE Á REPRESENTANTE DA UNIDADE

DE VIOLENCIA DO MINISTERIO DE IGUALDADE A SÚA COMPAÑA.

OLIVA, PODES QUEDAR UN CHISCO?

REPAREI EN QUE ESTÁS SAÍNDO CON

MARTIÑO DO EQUIPO DE FÚTBOL...

MOITAS GRAZAS, FOI UN PRACER...

GUSTOUCHE A CHARLA?NON SEI SE SABES QUE O ADESTREI DURANTE UNS ANOS, COMO CHE VAI CON

EL?

VEÑA OLIVA, NON TE POÑAS RABUDA, QUE NON

CHE PEGA...

O QUE SI ME PEGA É QUE ME DEIXEN QUIETIÑA...

EN CALQUERA CASO LEVA O TRÍPTICO E

BÓTALLE UN OLLO, POR FAVOR...

O QUE VOSTEDE DIGA... E SE XA PAROU DE AMOLARME, MARCHO...

FOI MOI INSTRUTIVA...

ISO NON É ASUNTO SEU...

SAIO... E QUE TEN ISO?

SÓ SERÁ UN INTRE...

É QUE LEVO PRÉSA...

E QUE TEDES O TELÉ-FONO 016(*) AO VOSO

SERVIZO. DEIXÁMOSVOS UN TRÍPTICO

INFORMATIVO...

E LEMBRADE QUE TEDES DEREITO A DENUNCIALO, A SOLICITAR UNHA ORDE DE PROTECCIÓN OU A RECIBIR

INFORMACIÓN SOBRE AS ACTUACIÓNS XUDICIAIS...

016(*): Teléfono de información e asesoramento xurídico en materia de violencia de xénero.

20

GÚSTACHE?

XA, XA...

LARACROF!

COMO PODER ESQUECELA?

LEMBRAS AQUELA CADELIÑA?

VAIA MEDO PASAMOS. PASAMOS, LEMBRAS QUE QUEDACHES PARALIZADA?

POIS DEIXA DE FACELO QUE XA SON UNHA NENA GRANDE...

MIRA, O NOSO É ALGO MOI ESPECIAL...

INDA FAI FALLA QUE CHO EXPLIQUE?

SOBRE TODO TI... QUE NUNCA PODERÁS CONSEGUIR UNHA

PARELLA ASÍ..

VÓS NON PODEDES ENTENDER O QUE NÓS SENTIMOS.

A QUE TE REFIRES?

VEEEÑA...

***** CAROLINA! TI TAMÉN?!

É QUE... EH... NON SEI COMO TE VEXO, OLIVA...

PREOCÚPOME POR TI...

VEÑA, OLIVA...

CADA VEZ ESTÁS MÁIS DISTANTE, AFASTADA DOS TEUS AMIGOS...

É FERMOSO, CAROL...

CAROL? HAI TEMPO QUE NON ME CHAMAS ASÍ... DEN-DE QUE ERAMOS CATIVAS...

21

...E XA TEÑEN O SEU MERECIDO...

OLA, NENA, QUE TES? SEMELLAS MURCHA...

A VERDADE É QUE ME PORTEI COMO UN INDESEXABLE...

LEVO TODO O DÍA DÁNDOLLE VOLTAS...

NON O É, PARVIÑO...

SABES QUE ESTOU CATIVA

DE TI...

... E AGARDANDO A VERTE PARA PEDIRCHE

PERDÓN...

ASÍ QUE CASTÍGAME, FUSTÍGA-ME, BÓTAME Á GRELLA, FAI O

QUE QUEIRAS COMIGO...

É POLA MIÑA CULPA, NON É? POLO DOS REFRESCOS DO OUTRO DÍA...

NON É NADA...

HA, HA, COMO CAMPA!

22

FIN DE SEMANA POLO BARRIO DE PUBS...

OLA, CAROLINA, TODO BEN?

ATENDE, AQUEL NON É MARTIÑO?

... E TODO O EQUIPO... NON ESTABAN XOGANDO FÓRA TODA A FIN DE SEMANA?

ESTABAN, DÍXOMO OLIVA... VOU CHAMALA.

OLIVA? VÉS TOMARLLE UNHA? ESTAMOS AQUÍ

TODOS...

VOU, VALE...

OLA.

23

EH... QUE NON VÉN... QUE TEN QUE COIDAR O SEU IRMÁN E

QUEDA A ESTUDAR...

E, NON O PERDADES...

BULIDE, MARCHAN, OS DO FÚTBOL MARCHAN...

SEGUÍMOLOS E VEMOS O QUE FAN, VALE RAPACES?

EEH... MELLOR NON, CAROLI-NA. PASAMOS DE LEAS...

... E ADEMAIS TEMOS QUE ESTUDAR QUE É FINAL DE CURSO...

POIS EU VOU SEGUILOS...

O... OSTRAS!VEÑA,

COVARDES...

VIDE AQUÍ SE TEDES****!

VAITES, A ONDE FORON TODOS?

ESTÁ Á AGARDA DE QUE CHAME MARTIÑO CANDO REMATE O PARTIDO!

24

DOMINGO Á TARDE.

VAIA, TES UN HEMATOMA ENORME NAS COSTELAS...

EH... HA DE SER DO PARTIDO DE ONTE...

NON ENTENDO COMO CHE GUSTA ESE DEPORTE TAN VIOLENTO...

POIS TI NON TES PROBLEMAS EN ESMAGAR ZOMBIS...

VEÑA... NON É O MESMO...ISO É VIRTUAL...

PENSACHES NO QUE CHE DIXEN?

O DE MATAR MÁIS ZOMBIS?

NON PARVIÑA, O DE IR UN CHISCO MÁIS

LONXE...

XA SABES QUE NON ME REFIRO A ISO...

NON SEI... DÉIXAME PENSALO MÁIS...

QUÉROTE, E COMO NUNCA QUIXEN A NINGUÉN, PERO PRECISO MÁIS TEMPO.

SEMPRE DIS QUE ME QUERES E XA VAI SENDO HORA DE

DEMOSTRALO, É OU NON É?

O DAS FOTOS CO MÓBIL XA SABES QUE NIN DE BROMA...

25

LEVO MESES AGARDÁNDOTE E NON PODO FACELO TODA A VIDA...

O NOSO É ÚNICO, NUNCA ATOPARÁS NADA SEMELLANTE...

O OUTRO DÍA VINTE A XOGAR CUNHAS RAPAZAS...

VEÑA... NADA SERIO... É NOR-MAL QUE OS TÍOS XOGUEMOS...

XA, PERO NON DEIXAS QUE NIN-GUÉN SE ME ACHEGUE A MIN...

...E SE O FAN, LOGO BOTAS HORAS SEN FALARME, EMPERRENCHADO...

VOLVICHES FACELO! VOLVICHES CAMBIARME DE TEMA!

COUSAS? HAI MÁIS?

HAI, PERO NON TE ANOXES...

SÍNTOO, PERO SON COUSAS QUE HAI TEMPO QUERÍA COMENTARCHE...

PERO É QUE SEMPRE SAÍMOS COS TEUS AMIGOS... BOTO EN FALLA OS MEUS.

UF, XA... PERO É QUE OS TEUS AMIGOS SON

UNS POUFÓNS...

... E ABURRIDÍSIMOS... TI MESMA O DIXECHES

ALGUNHA VEZ...

ISO É TODO O QUE QUERÍAS DICIRME?

NON É UNHA BOA INFLUENCIA...

E LOGO XA QUE TE VENDES TAN SOLIDARIA, DEBERÍAS

ENTENDELO, NON É?

NON É UNHA BOA IN-FLUENCIA? PARECES

A MIÑA VELLA!

POIS MIRA, RICARDO É COMO UN IRMÁN

PARA MI...

NON SEI... É QUE NON ME GUSTA... CANDO ESTÁS CON EL, COMPÓRTASTES DIFERENTE.

VÉN DUNHA FAMILIA CON PROBLEMAS E EN PARTE SÍNTOME RESPONSABLE DEL...

EH,... O TEU AMIGO RICARDO...

QUE PASOU?

26

VEÑA MARTIÑO, NON TE POÑAS ASÍ...

UI, OLA, CAROL... OLIVA NON ESTÁ, FOI AO BALONCESTO...

SABEDES DE CAROLINA?

QUE PASA?

VAITES, VAITES!

O... OLA OLIVA... E... ESTABA NA CANCHA...

OLA, CARME, NON VEÑO FALAR CON ELA, VEÑO FALAR CONTIGO...

VEÑA DÁLLE... CREO QUE SEI DO QUE ME QUERES FALAR...

AO DÍA SEGUINTE.

CAROLINA!

SEICA A TÚA IDEA É ANDARME NO

CALLEIRO, ****!

27

PERO QUE **** LLES CON-TACHES AOS MEUS PAIS?!

AGORA QUE PLANEARA AS VACACIÓNS CON MARTIÑO...

PERO É QUE NON O VES, XA NON ES TI, PARECE QUE FUCHES ADUCIDA...

ISO É ASUNTO MEU!! E TI NON TES POR QUE METER OS

FOCIÑOS!!

ISO NON ME CHISTOU NADA...

XA NON ES A MESMA OLIVA, XA NON TES

SANGUE...

ES... ES COMO A CADELIÑA AQUELA QUE MIRABA AME-

DRENTADA O SEU AMO...

ASÍ ES TI CANDO ESTÁS CON MARTIÑO...

E ISO... DE CERTO QUE NON É AMOR...

VAI CAGAR!

O SÁBADO? FORON XOGAR FÓRA...

ESTÁS SEGURA? POR QUE NON LLO PREGUNTAS?

SE TAN BEN TE LEVAS CON EL POR QUE NON LLE PREGUNTAS POLO SÁBADO Á

NOITE?

O QUE PASA É QUE NOS TES ENVEXA E NON PODES CON

ISO.

XA CHO DIXEN, ES A MIÑA AMIGA E PREOCÚPOME POR TI...

POIS A PARTIR DE AGORA TERÁS QUE PREOCUPARTE POR BUSCAR UNHA NOVA AMIGA

QUE ATURE AS TÚAS PARVADAS...

ESTÁ BEN, SÍNTOO, NON DEBÍN IR CO RUXERRUXE

AOS TEUS PAIS...

ACOUGA, OLIVA...

QUE ACOUGUE?! OS MEUS PAIS MÁNDANME A

IRLANDA TODO O VERÁN!

28

OND STAS? NO FTBOL, Q OCORRE? QUE PASOU O SÁBADO POLA NOITE, MARTIÑO?

NON FOSTES XOGAR FÓRA, NON É? QUEN CHE

CONTOU ISO?!

QUEN CHE FOI CO CONTO?!

NON É ASUNTO TEU...

ESTÁ BEN, MENTINCHE...

NON É TAN GRAVE...

CLARO, O HEMATOMA ERA DA PELEXA...

POR QUE NON MO CONTACHES?

PORQUE AS GHICHAS NON O ENTENDEDES...

A QUE TE REFIRES?

A IR PELEXANDO POR AÍ CON OUTROS?

CRES QUE ISO TEN QUE VER CON SER UNHA GHICHA?

FOMOS AXUSTARLLES AS CONTAS AOS DO OUTRO

EQUIPO...

COMO QUE NON É ASUNTO MEU?!

EU TEÑO QUE DICIRCHE TODO O QUE FAGO! CON QUEN VOU, CON QUEN

DEIXO DE IR E TI NON FAS OUTRA COUSA MÁIS CA

MENTIRME!

OU SEXA QUE É VERDADE QUE NON SAÍSTES...

EH?

29

ESCOITA, AS TÚAS PARVA-DAS ESTÁN COMEZANDO A

ENCHERME...

AGORA VAS DICIRME QUEN CHE FOI CO CONTO!

E LOGO QUE VAS FACER? “AXUSTARME AS CONTAS”?

POIS NON SERÁ PORQUE NON O MERECES... RAQUEL? O MOURO?

CAROLINA?

CLARO, CAROLINA...

POIS VAI VER QUEN SON EU!

CA... CAROL...

ESA ENTREMETIDA DOS ******!

DIME, QUEN FOI? QUEN CHO CONTOU?

30

“ES COMO A CADELIÑA AQUELA QUE MIRABA AMEDRENTADA O SEU AMO”

CAROL...

MARTIÑO, NON!

31

BAH!

AH! POR ESTA VEZ ZÁFASTE...!

PERO NON VAS QUEDAR SEN LEVAR ALGO...

UUUI, A CABEZA...

E XA FALAREMOS TI E MAIS EU... DÉIXOTE COA SUBNORMAL

DA TÚA AMIGA...SUBNORMAL?

32

ESTÁS BEN, CAROL?

AO DÍA SEGUINTE.

AÍ ESTÁN...

SI, E PARECEN MOI ANOXADOS.

NON SE ATREVERÁ NUNHA TERRAZA CHEA DE XENTE.

QUE FACEMOS SE SE PON VIOLENTO? XA, PERO E SE SE ATREVE?

POIS CHAMAMOS A POLICÍA, NON É?

33

MIRA, PARECE QUE MARTIÑO MARCHA...

COMO ESTÁS? BEN, BEN... XA CORTEI...

MOITAS GRAZAS POR ESTAR AÍ, RAPACES....

VAIA, TÍA, PASEICHE UN MEDO!

IDE VÓS, A MIN INDA ME QUEDA UNHA COUSA POR

FACER...

E EU, RAQUEL, E EU... PERO NON PODÍA SER

COMO AQUELA CADELIÑA...

COMO?

NADA, NADA, XA VOLO EXPLICAREI...

TOMAMOS ALGO PARA RELAXARNOS?

SOMOS OS TEUS AMIGOS, FILLA... NON É TAN DOADO DESFACERSE DE NÓS.

BEN, XA CHOREI TODO O QUE DEBÍA...

NON MERECE UNHA BÁGOA MÁIS...

PARA SEMPRE! VAIA, TÍA, QUE DURA ES! NON SOLTACHES UNHA SOA BÁGOA!

MARCHA, VEÑA...

34

VOU EU... OLA, CAROL.

NON ME PECHES A PORTA, POR FAVOR.

TRÓUXENCHE UNHA COSA... QUE É? NON TEÑO ANSIA. NON MÁIS SORPRESAS...

BEN... EH... MOLLEIME UN CHISCO...

E POR MARTIÑO NON TE PREOCUPES... DÁME OUTRA APERTA!

PERO QUE CALDOSA ESTÁS!

OCORRÉUSEME UNHA COUSA...

VOU FACER UN CÓMIC CON TODA ESTA HISTORIA...

TITULAREINO: “CATIVA DE TI”.

FIN

CORTEI CON EL DE-FI-NI-TI-VA-MEN-TE!

DESTA APRENDÍN, CAROL! GRAZAS A TI...

PERO CREO QUE ES-TÁN TODAS, NON É?

DÁME UNHA APERTA!

CONFÍA EN MIN... ÁBREO E SABERALO...

OLIVA! CO... COMO?

35

Cristina Durán (1970) y Miguel Ángel Giner Bou (1969) son licenciados en Belas Artes na especialida-de de Debuxo pola Facultade de Belas Artes de San Carlos de Valencia, UPV. En 1993, crean LaGRUAestudio, onde traballan dende aquela dedicados profesionalmente ao cómic e á ilus-tración tanto editorial como publicitaria. En 2009, Ediciones Sins Entido publica a súa novela gráfica UNA POSIBILIDAD ENTRE MIL. En marzo de 2010, a editorial Dargaud edítaa ta-mén no mercado na súa tradución ao francés, co título UNE CHANCE SUR UN MILLION. Esta obra queda finalista no Premio Nacional de Cómic 2010 que outorga o Ministerio de Cultura e, en 2011, recibe o seu 2º premio en Francia no 1er Trophée “les

Bds qui font la Différence”.

www.lagruaestudio.comwww.unaposibilidadentremil.com

Estudo sobre Igualdade e Prevención da Violencia de Xénero na Adolescencia en:

www.mspsi.es

36

“Podería parecer unha trola, ou un conto no canto dunha historia, ou algo afastado ou irreal, coma se a realidade nada tivese que ver cos debuxos que aparecen no có-mic, nin os personaxes coas persoas que camiñan á beira nosa, que collen o metro ou o autobús ao tempo que o facemos no-soutros e nosoutras. Porén, asegúrovos que a historia de Oliva e Martiño é ben certa e que os seus personaxes non veñen doutro mundo, nin son produto da imaxinación. Os protagonistas poden ser calquera dos mozos e das mozas cos que vos atopades acotío no patio ou nas aulas, na rúa ou nun centro comercial. Xente coñecida, mo-zas que acaban cativas de mozos que ao comezo son moi curriños, pero que despois se cren donos delas, que consideran que son súas, algo que lles pertence... e xa non son máis curriños e tórnanse violentos...”

A HISTORIA DE OLIVA E MARTINOCATIVA DE TI

Do Prologo de Miguel Lorente Acosta Delegado do Goberno para a Violencia de Xenero