casuÍstica nas retiradas de amianto: anÁlise...

57
Xornada Técnica : Seguridade e saúde nas retiradas de amianto 30 de outubro de 2015 CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE DE ESCENARIOS José Angel Piñeiro Bernárdez Técnico de Seguridade e Saúde Laboral Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral (ISSGA) Centro de Seguridade e Saúde Laboral de Rande(Pontevedra) [email protected]

Upload: ledan

Post on 07-Feb-2018

233 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Xornada Técnica :

Seguridade e saúde nas retiradas de amianto

30 de outubro de 2015

CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO:ANÁLISE DE ESCENARIOS

José Angel Piñeiro BernárdezTécnico de Seguridade e Saúde Laboral

Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral (ISSGA)

Centro de Seguridade e Saúde Laboral de Rande (Pontevedra)

[email protected]

Page 2: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto
Page 3: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Normativa aplicable nos traballos con MCA

• RD 396 /2006, de 31 de marzo, (BOE nº 86, de 11/04/2006) que establece as disposiciónsmínimas de seguridade e saúde para a protección dos traballadores contra os riscos derivados da exposición a amianto. Compatible cos RR.DD.

-RD 39/97, Regulamento Servizos de Prevención-RD 665/1997, Regulamento de exposición a axentes canceríxenos-RD 374/2001, Regulamento de exposición a riscos químicos

Con preponderancia das disposicións máis específicas ou rigorosas.

• Lexislación de Residuos Tóxicos e Perigosos: Ley 22/2011, de 28 de julio, de residuos y suelos, contaminados, Directiva 2008/98/CE del Parlamento Europeo y del Consejo, sobre los residuos, Real Decreto 1481/2001, sobre eliminación de residuos en vertedero, y su modificación, Orden MAM/304/2002 de valorización y eliminación de residuos y la lista europea de residuos. y su corrección de errores, transporte ADR, etc.

Principios:Protección da saúde dos traballadores, da saúde pública e do medio ambiente

Os incumprimentos dan lugar a Infraccións administrativas e Delictos tipificados no Código Penal

Page 4: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

http://www.construmatica.com/construpedia/Materiales_que_Contienen_Amianto

Friabilidade en orde decrecente

• Flocados, calorifugados, recheos de borra de amianto (amianto proxectado).• Paneis aillantes.• Textiles (cintas, cordóns, mantas, prendas).• Cartón, papel, fieltros e similares.- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -• Fibrocemento.• Losetas de vinilo con base reforzada de papel de amianto.• Recubrimentos texturados e pinturas con amianto.• Masillas, selantes, adhesivos.• PVC e plásticos reforzados con amianto.Fonte: Cuadro 2. Listado de materiales ordenados de mayor a menor friabilidad. Mónica Gonzalo Terente et al. Manual para la Gestión del Amianto instalado. Fundación Laboral de la Construcción del Principado de Asturias

Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto se rompan e sexan desprendidas ao aire.

Clasificación dos MCA:

Materiais friables: aqueles que cando están secos poden desmenuzarse, pulverizarse ou reducirse a po simplemente coa presión da man. Código LER: 17 06 01 Materiales de aislamiento que contienen amianto.

Materiais non friables: aqueles nos que o amianto está firmemente retido e non é fácil que liberen fibras. Código LER: 17 06 05* Materiales de construcción que contienen amianto (6).

Page 5: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

1º - Como saber se teño MCA no meu edificio/inmoble…?

Hai 2 vías:

1.- Coñecer o historial do edificio, proxecto, obras, reformas e reparacións permite dar unha idea sobre a existencia de MCA

2.- Realizar catas para análises en laboratorios homologados para confirmar a existencia de amianto, en caso de materiais sospeitosos de conter amianto (pMCA)

Page 6: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

1.- Coñecer o historial do edificio

Page 7: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Restriccións ao uso de variedades e tipos de produtos de MCA en España:

- En 1984 prohibiuse a crocidolita (amianto azul) e o uso de proxectados.Xa en 1975 se prohibiran nos EE.UU. (WTC ata planta 40)

- En 1993 prohibíronse as demais variedades de anfíboles: amosita (amianto marrón), antofilita, actinolita e tremolita e unha gran variedade de produtos.

Só se permitiu a variedade crisotilo (amianto branco) e os produtos de fibrocemento (placas onduladas, baixantes, canalóns, etc..)

- En 2002 prohíbese totalmente a produción e comercialización de productos de amianto de calquera variedade, en base á O.M. de 7 de decembro de 2001 (BOE nº 299, de 14/12/2001).

• Con estas datas pódese facer unha idea dos posibles MCA presentes no inmoble

Poden ser útiles as indicacións das Notas Técnicas de prevención (INSHT): 1006 e 1007

Page 8: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Fibrocemento en España Total instalados Pendentes de retirar (2001)

%

Tubos 370.000 km 80.450 km 24.3

Placas 17.600.000 Tm 8.500.000 Tm 50

Do total de amianto importado en España, 2,6 millóns de toneladas ata 2002, aproximadamente o 77% dedicouse a producir fibrocemento (con amianto), principalmente en tubos e tuberías e placas lisas ou onduladas, e ademais:

- Illamentos e calorifugados (4%)- empaquetaduras e cartóns (5%)- elementos de fricción, recambios e filtros (3%)- outros (11%)

No 2001 (*) quedaban sen retirar 80.450 km de tuberías de diferentes diámetros con amianto e preto de 8,5 millóns de toneladas de placas :

(*) Estudio realizado no 2001 por Instituto de Estudios de la Seguridad (IDES) para la Fundación para la Prevención de Riesgos Laborales y patrocinado por el Consell Catalá de Seguretat i Salut Laboral.

Page 9: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Vida útil dos MCA

Os MCA teñen unha vida de 30 - 50 anos en función das condicións ambientais

A maior severidade climatolóxica,

maior degradación

A chuvia ácida acelera o deterioro

dos MCA

=> As placas de fibrocemento en Galicia teñen unha vida de 20 – 30 anos

Page 10: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

2.- Realizar catas para toma de mostras

• EPIs para traballos con MCA: mascarilla P3, traxe desbotable tipo V/VI

• Humectar antes, durante e despois da toma de mostras

• Representativa:

- en todo o espesor en falsos teitos, calorifugados e proxectados

- capa superficial no resto de MCA

• Acondicionamento de mostras: embalaxe por separado

en dobre bolsa estanca, identificación clara da mostra, etc.

Page 11: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Operacións de retirada de MCA por tipo de amianto friable ou non friable:

- As retiradas de MCA non friable son relativamente sinxelas. Un grupo de operarios ben formados e informados, que realicen o seu traballo con orde e limpeza pode retirar MCAnF en condicións seguras.

Page 12: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

• - As retiradas de MCAF son moito máis complexas, por ser de máis fácil liberación de fibras, implican deseñar e instalar sistemas de confinamento mediante burbullas, sistemas de presión negativa, verificacións, procedementos específicos.

NTPS do INSHT relacionadas con traballos con amianto friable: 953 e 954 (2012)

Page 13: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plans de traballo con MCA en Galicia 2009-2012Grupo de traballo de Amianto da CNSST

Fonte: Informe sobre la implantación de los Planes de Trabajo en la diferentes Comunidades Autónomas para los ejercicios del 2009 al 2012 (pdf, 1,72 Mbytes)

Page 14: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

2º Que tipo de plan é aplicable no meu caso?

O R.D. 396/2006 establece 3 tipos de plan de traballo:

• Plan específico.- estándar

• Plan sucesivo.- para obras similares

• Plan xeral PUCG) .- reducido ámbito de aplicación

Page 15: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plan específico

Ten todos os apartados que o artigo 11 RD 396/2006 e a súa guía técnica prevén.

• Na redacción dos plans de traballo, un plan específico adapta os requirimentos do RD 396/2006 ao caso concreto da obra.

• As cuestións esenciais do plan de traballo: ónde, cómo, cánto, por qué, para quén, etc..

- O plan de traballo é o guión a seguir

- Os procedementos de traballo adecuados a cada situación

- Non deixar nada á improvisación.

• A documentación anexa

Page 16: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plan sucesivo

Permite simplificar a documentación ao tratarse de métodos similares aplicados en inmobles de carácterísticas semellantes realizados polo mesmo grupo de operarios aptos, formados e informados.

Os traballos que máis se axustan aos Plans sucesivos son os de:

* retirada de cubertas de fibrocemento

- edificios de vivendas para cambio de cuberta

- naves industriais para demolición ou cambio de cuberta

* traballos de mantemento programable

Estanse a presentar plans específicos que poderían presentarse como sucesivos:

Page 17: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plan sucesivo

• Debe especificar a descrición do traballo, tipo de MCA, lugar, data de inicio prevista, duración, eliminación de residuos (D.A.R.), recursos preventivos, avaliación e control do ambiente de traballo (medicións persoais, ambientais)

• Debe completarse nos apartados respectivos se teñen alguna variación nos procedementos de traballo ou nalgunha documentación.

• O Plan de traballo sucesivo (PTS -36/NNN/15) fai referencia a ese plan específico (PTE-36/NNN/15) nos apartados respectivos, evitando duplicar a documentación anexa sobre formación, recoñecementos, médicos, epis, etc.

Page 18: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plan xeral (PUCG)

• Ten un reducido ámbito de aplicación:

- Pequenas obras non programables: alpendres, galpóns, e elementos como placas abandonadas, depósitos, xardineiras, baixantes e canalóns.

- Transporte de MCA e retirada de tuberías.

- Retirada de escombros con MCA en situacións de emerxencia (e.g. incendio), non condicionada pola superficie ou volume de MCA

Page 19: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Plan xeral (PUCG)

• Non é aceptable utilizar o plan xeral por partes menores de 100 m2.

• En cada clase de plan: Cada plan contempla un grupo de procedementos, tipo de MCA, etc.

• Se hai que ampliar procedementos, hai que completar o plan con anexos

Page 20: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

A casuística nos plans de retirada dos MCA

Diferentes situacións ou escenarios:

-- Naves industriais con actividade (aillamento e seguridade)

-- Centros comerciais, colexios, etc. (gran afluencia de público)

-- Vivendas con/sen ascensor(es), rochos

Diferentes propósitos: Demolición, reforma, retirada e substitución por placa sandwich

Disposición da cuberta: sobre rocho (directamente), forxado ou sobre falso teito

Particularidades que implican procedementos específicos

- Zonas tomadas con morteiro: Cumios, aleiros…

- Zonas cubertas con tella, tela asfáltica ou fibra de vidro

- Zonas recubertas con pintura ou poliuretano

A retirada de MCA realizada por enriba ou por debaixo da cuberta , condiciona o acceso ácuberta e as medidas de seguridade

Plataformas de reparto de peso se hai perigo de rotura e caída.

Rede con plástico por debaixo da cuberta para protexer persoas e bens.

Page 21: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Confinamento por glove-bags ou burbullapara friables

Page 22: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Demolicións

A importancia da seguridade na retirada de MCA: Zonificación

Page 23: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Formas de acceso á cubertaO acceso á cuberta debe permitir a evacuación dun operario

Plataforma elevadora Andamio motorizado Escaleira de man Cesta con brazo articulado Andamio europeo

Page 24: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

3º - A protección de 3ºs na minimización de riscos por dispersión de fibras.

A protección de 3ºs non é o mesmo que o Plan de seguridade.

- balizamento da zona de retirada de MCA, sinalización, carteis de aviso.

- instalación de redes finas nos bordes do tellado para impedir que caian fragmentos de MCA, ferramentas e alcancen a 3ºs (veciños, transeúntes).

- illamento de fiestras e terrazas próximas ás obras.

- separación mediante plásticos verticais, entre a zona de retirada dos MCA e outras áreas de libre acceso, concurridas ou onde traballen outros operarios.

Page 25: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

4º - Hai que realizar medicións? Persoais, ambientais?

a) Medicións persoais:

• 1 por grupo homoxéneo de exposición, na primeira retirada

• Do resultado da exposición diaria ED da última medición e aplicando a Norma UNE-EN 689:1996 (Atmósferas en el lugar de trabajo), comparada co valor límite ambiental VLA:

• - ED < 25% VLA, seguinte medición será ás 64 semanas.

• - ED entre 25-50% VLA, a seguinte será ás 32 semanas.

• - ED > 50% VLA, a seguinte será ás 16 semanas.

• VLA-ED: 0,1 fibras/cc -> inhaladas case un millón de fibras nesas 4 horas

• 0,3 fibras/cc para exposicións de menos de 30 minutos

• 0,5 fibras/cc para exposicións que non se deben superar en ningún momento

• Os plans PUCG non requiren medición porque a súa corta duración non permite unha medición fiable.

Page 26: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Medicións

b) Medicións ambientais:

(estáticas) -> VL: 0,01 fibras/cc (Nivel promedio en ambientes urbanos)

• Criterio: Anexo E do método MTA/MA-051/A04, en función dos m2 ou m3 do inmoble.

• Mínimo 2 mostras, agás V < 10 m3 ou S <50 m2

• Se o inmoble se vai demoler non se requiren medicións ambientais.

Page 27: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Fibre di amianto crisotilo in MOCF a 600X Conteggio fibre totali aerodisperse

Page 28: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

En Galicia, contamos cun laboratorio acreditado para o reconto de fibras de

amianto

Laboratorio de Hixiene Analítica do ISSGAr/ Camiño Coto do Coello, nº2.

36812 Rande-Redondela (PONTEVEDRA)

Acreditación por Resolución de 19/11/2014 de la Dirección Xeral de Traballo e Economía Social da Consellería de Traballo e Benestar, coa contraseña de acreditación GA-ALA nº 1.

• Fonte: Lista de laboratorios homologados para análise e reconto de MCA en páxina web do INSHT, outubro 2015http://www.insht.es/portal/site/Insht/menuitem.1f1a3bc79ab34c578c2e8884060961ca/?vgnextoid=25791a833ec29110VgnVCM1000000705350aRCRD&vgnextchannel=c4f44a7f8a651110VgnVCM100000dc0ca8c0RCRD

Page 29: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

5º - Procedementos de traballo.

No traballo con MCA diferenciamos 3 etapas:

• preliminar: Preparación da área de traballo (balizamento, sinalización, acceso)

• intermedia: Intervención dos MCA (retirada)

• final: Limpeza total da área de traballo e eliminación dos residuos

Criterios na retirada de MCA

• Minimizar a emisión de fibras ao ambiente. Retirar pezas enteiras, polo método que menos deteriore o material => En húmido, con ferramentas manuais ou de pequeña velocidade

* * * Se existen riscos eléctricos, en seco e con aspiración localizada con filtro HEPA

• Serra manual, serra percutora (corte transversal) en tuberías

• O uso da radial e outras ferramentas de alta velocidade de rotación non está permitido.

• Particularidades que implican procedementos específicos

- Zonas tomadas con morteiro: Cumios, aleiros, algunhas baixantes o depósitos

- Zonas cubertas con tella, tela asfáltica ou fibra de vidro

- Zonas recubertas con pintura ou poliuretano

Page 30: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Procedementos que se aplicarán e as particularidades que se requiran para a adecuación destes procedementos ao traballo concreto que se vaia realizar.

• Incluír a secuencia de operacións a desenvolver, indicando a metodoloxía paso a paso e co detalle que sexa necesario para permitir a súa correcta execución.

• Débense ter en conta todas as tarefas que se van realizar, dende a preparación da zona ata a limpeza final.

• Forma parte do procedemento de traballo - a descrición dos medios materiais que se van utilizar :

-- ferramentas, equipos de traballo, medios de protección individual e colectiva, unidades de descontaminación,

-- as súas características, modo de uso e método de descontaminación.

• Fonte: Formulario para presentar plans de traballo. ISSGA, amianto http://issga.xunta.es/portal/contido/actividade/actividade_0003.html

Page 31: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Importancia das ferramentas e métodos de traballo con MCA

a) MCA Friables

TABLA A-2.1. da Guía Técnica de Amianto (INSHT): CONCENTRACIÓNS DE FIBRAS DE AMIANTO MEDIDAS EN DISTINTAS INTERVENCIÓNS (MANTEMENTO, DESMONTAXE, REPARACIÓNS...). (fibras/cm3)

OPERACIÓN Mostra ambiental

Mostra persoal

Desmontaxe dunha caldeira (capas de amianto) 0,12 0,47

Desmontaxe de tubos de calefacción (aire libre) 0,12 4,7

MCA Friables: Comparación de técnicas (HSE, 1999, 2003) para desmontaxe de calorifugados e proxectados

técnica comentarios Exposición (fibras/cc)

En húmido con ferramentas manuais de cal. e prox.

Ben impregnado e retirando con precaución

=< 1

En húmido con ferramentas eléctricas de cal. e prox.

=< 10

Desmontaxe de calorifugados con seccións secas

Importancia da humectación total Aprox. 100

Desmontaxe de proxectados con seccións secas

Importancia da humectación total Aprox. 1000

Page 32: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Importancia das ferramentas e métodos de traballo con MCA

b) MCA non Friables

TABLA A-2.1. da Guía Técnica de Amianto (INSHT): CONCENTRACIÓNS DE FIBRAS DE AMIANTO MEDIDAS EN DISTINTAS INTERVENCIÓNS (MANTEMENTO, DESMONTAXE, REPARACIÓNS...). CONCENTRACIÓN (fibras/cm3)

OPERACIÓN Mostra ambiental

Mostra persoal

Seccionar elementos de fibrocemento (con serra eléctrica sen aspiración)

1,27 – 2,07 0,66 – 1,57

Id. (con serra de calar e aspiración) 0,07 0,08 – 0,44

Tradeado de elementos de fibrocemento - 0,42 – 0,75

Corte con disco en seco de canalizacións con fibrocemento

- 5 - 14

Tradeado de forros de freo - 0,49 – 0,62

Page 33: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

MCA non Friables:Exposicións típicas durante traballos con fibrocemento (HSE, 2003)

técnica Comentario Exposición típica (fibras/cc)

Perforar fibrocemento Con aspiración localizada =< 1

Cortar con disco abrasivo Sen aspiración localizada 15 -25

Id con serra circular Sen aspiración localizada 10 - 20

Id con serra de vaivén Sen aspiración localizada 2 - 10

Serrado manual =< 1

Retirar placas =< 0,5

Apilar placas =< 0,5

Limpar revestimentos verticais de FC cepillado en húmido

1 - 2

Id id cepillado en seco 5 - 8

Page 34: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

- Hai citados na comunicación máis traballadores dos que realmente están realizando a retirada, datos erróneos na base de datos de Sanidade-> Modificar o Anexo IV do RD 396/2006

- Non hai plásticos nos rochos, os enseres non están cubertos-> Orde e limpeza

Visitas de comprobación

Page 35: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

- residuos que non foron a vertedoiro, abandonados en solares, triturados para recheo de solar como drenante, etc.

=> Control dos m2 retirados vs m2 transportadosvs m2 entregados en vertedoiros

O que retira debe xustificar ante o contratista principal as cantidades retiradas, que deben coincidir coas transportadas e entregadas no vertedorio

Page 36: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

6º - A dobraxe de cubertas. Problemática de deixar para mañá.

• Están ofrecendo diversos tipos de recubrimentos e a dobraxe de cubertas como alternativas máis económicas (?) que a retirada de fibrocemento e sustitución por placa sándwich.

• O argumento principal é a eficiencia enerxética: “En el caso de necesidad de

reparación de cubiertas de Uralita deterioradas por los agentes climatológicos o con

posibilidad de rotura o en las que sea necesaria su manipulación es necesario actuar según

los siguientes procedimientos:

a) Retirada completa de la cubierta (realizada por empresa registrada (RERA) y autorizada y

depósito del material en vertederos autorizados -pago de canon) y construcción de nueva

cubierta, que elevan el coste del proceso.

b) Mantenimiento de la cubierta existente y recubrimiento total de la superficie de

amianto con productos adecuados para su encapsulamiento de manera que se eliminen los

riesgos que suponen su presencia.”

Page 37: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

“Por un coste inferior al coste de reemplazo de la cubierta completa, la aplicación de recubrimientos elimina los riesgos que el amianto supone para la salud. Además aporta una serie de propiedades complementarias en su aplicación:

• Mejora térmica, en condiciones de verano e invierno

• Reducción del ruido de impacto de la lluvia en los paneles de cubierta

• Impermeabilización garantizada y aumento de la vida útil de los paneles de cubierta.

Debido a estas propiedades el encapsulamiento de la cubierta de amianto se traduce también en ahorros energéticos y económicos importantes.”

Problemas:

• Para aplicar un recubrimento as placas deben estar limpas, e utilizar auga a presión libera fibras de amianto que pasarán ao ambiente

• Se hai filtracións a cuberta de fibrocemento non está en boas condicións

Page 38: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Obxeccións ás dobraxes de cubertas

• Existe risco de rotura de placas de fibrocemento, con emisión de fibras de amianto, ao transitar e traballar sobre éstas

• Retrasa e dificulta a retirada definitiva. Será máis complexa e máis custosa: desmontaxe das planchas metálicas superpostas, elementos de apoio, material de illamento e placas de fibrocemento

• A dobraxe engade unha sobrecarga á estructura inicial que soporta a cubierta, e aumenta a fraxilidade das placas

• Hai que deixar constancia da existencia de MCA, para futuras intervencións de mantemento, reparación, e prever e redactar métodos de traballo para reformas na cuberta dobrada: instalar claraboias, condutos de ventilación, etc.

Page 39: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Requisitos para dobraxe de cubertas (xunto cos requisitos xerais do plan específico

elaborado por empresa inscrita no RERA)

• Certificado por técnico competente do bo estado da cuberta e de que ésta non desprende fibras.

• Medidas que se adoptarán para reducir ao mínimo o risco debido á presencia de fibrocemento: etiquetas e carteis de aviso nas proximidades, prohibicións e precaucións.

• Redacción de procedementos de traballo detallados para futuras intervencións sobre as placas:

- retirada definitiva por demolición,

- montaxe de claraboias, condutos de aire, etc.

Page 40: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Os custes da retirada de amianto.

A retirada de MCA supón maior custe respecto a outras operacións sen MCA:

• Formación, Información, consulta, aptitude médica, EPIs, uso de cabina descontaminadora, etc, dos operarios

• Elaboración do plan de traballo, visitas ao lugar de retirada

• Preparativos, retirada e finalización: Permisos, materiais, etc.

• Medicións, se é o caso

• Transporte dos MCA a vertedoiro ou xestor de residuos (xestión, con documento de aceptación de residuos) nas condicións e requisitos do ADR (Transporte de MercadoríasPerigosas)

• Xestión do residuo no vertedoiro (canon)

• => alto custe para pequenas cantidades

Page 41: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

7º - A norma UNE 171370-1:2014 de amianto

• Amianto. Parte 1: Cualificación de empresas que trabajan con materiales con amianto. Elaborada polo comité técnico AEN/CTN 171 Calidad Ambiental en Interiores, e publicada pola Asociación Española de Normalización y Certificación(AENOR) o 17 de decembro de 2014. 42 páxinas, prezo: 50,34 (€)

• dirixida a empresas, organismos de certificación e outras entidades relacionadas co recoñecemento da competencia técnica das empresas e a prevención de riscos por amianto.

• establece requisitos das empresas para recoñecer a súa competencia técnica para o traballo con MCA, nas operacións de retirada e confinamiento, de acordo coas disposiciones legais de seguridade e saúde laboral, medio ambiente e saúde pública relativas á eliminación, reducción e control das exposicións a amianto.

• http://www.aenor.es/aenor/normas/normas/fichanorma.asp?tipo=N&codigo=N0054119#.VhrM_27BNn4

Page 42: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Contenido

• Normas para consulta

• Términos y definiciones

• Requisitos concernientes a la empresade orden administrativo, jurídico y económico, de carácter organizativo, técnicos, concernientes al personalProcedimientosPuntos específicos concernientes a la subcontratación de actividades

• Criterios de evaluaciónInformación administrativa, jurídica y económicaCriterios organizativos, técnicos, concernientes al personal afectado por la actividad de retirada de amianto, y concernientes al proceso de Plan de Trabajo

Page 43: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Contenido

• Bibliografía

• Anexo A (Normativo) Formación

• Anexo B (Informativo) Lista no exhaustiva de métodos y procesos

• Anexo C (Informativo) Lista no exhaustiva de los documentos, relativos a los trabajos con MCA, a disponer en el lugar de trabajo

• Anexo D (Informativo) Lista indicativa de los controles a realizar en operaciones de retirada de MCA

• Anexo E (Normativo) Requisitos mínimos de las revisiones y ensayos de EPCs y EPIs para trabajos con MCA

• Anexo F (Normativo) Controles a realizar en las intervenciones de retirada o confinamiento de MCA

Page 44: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Pros e contras

• De aplicación voluntaria

• Sistematiza a xestión desde a óptica dun sistema de calidade ISO adaptado ao RD 396/2006:

A importancia dos rexistros actualizados e o tratamento de Non Conformidades (incumprimentos):

Aumento do papeleo? vs A información rexistrada servirá para tomar decisións adecuadas?

• Fixa unas horas de formación teórica e práctica no seu Anexo A (Normativo)

Directivos: 10 horas

Técnicos, mandos intermedios e operarios: 20 horas

• O Anexo B (Informativo) “Lista no exhaustiva de métodos y procesos” é un compendio de boas prácticas, para casos concretos de MCA friables e non friables. Lectura recomendable para a diversa casuística dos MCA, especialmente dos friables

• Cara de implantar, de certificar e de manter. Pode ser factible a partir dun certo tamaño de empresa, pero a gran mayoría do RERA son pequenas empresas con 2-4 traballadores

Page 45: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

8º.- A piratería nas retiradas de MCA:

a) empresas non rexistradas no RERA, realizando retiradas ilegais.

b) particulares que realizan retiradas e depositan os MCA en vertedoiros incontrolados

Page 46: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

a) Empresas non rexistradas no RERA, realizando retiradas ilegais.

• As comunidades de veciños escollen a quen faga a retirada máis económica

• As guerras de prezos:“Excusarse en la situación económica es tan peligroso como impropio de países

desarrollados, porque ¿dónde ponemos el límite?, ¿acaso si nos siguen apretando en el

precio dejaremos de dar de alta a nuestros trabajadores?, ¿por la escusa del precio estamos

dispuestos a exponer a inhalación de fibras de amianto a nuestros hijos, a nuestros

empleados, al vecino también?.

Cuidado con eso, ya que una vez que entras en esa dinámica es difícil bajarse de ahí, ya que

siempre te pedirán un poco más y más y más, porque una vez que has pasado la raya de lo

ilegal, ¿qué más da?”

• Unha campaña do ISSGA dirixida a administradores de fincas (maio de 2011), insistiu en que as retiradas de cubertas de fibrocemento deben ser realizadas por empresas rexistradas no RERA mediante Plan de traballoaprobado pola autoridad laboral

Page 47: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

a) retiradas ilegais

sen RERA, sen plan, sen comunicación,

sen epis, sen cubrir rochos e usando radial

Page 48: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto
Page 49: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto
Page 50: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

01-04-2015 El Seprona sorprende a dos personas desm antelando un techo de amianto de más de 800 metros cuadrados sin protección alguna para chatarra

“Ante la alerta por vecinos, y requeridos por el Instituto Canario de Seguridad Laboral, agentes del Seprona se personaron en unas naves industriales abandonadas en la zona de El Chorrillo, Santa Cruz de Tenerife, donde identificaron a 2 personas que procedían, desde hace varios días ya, al desmantelamiento total de cerca de 900 m2 de planchas de fibrocemento que dejaban caer desde una altura considerable a fin de, ..., hacerse con la estructura metálica que sustenta la uralita para ser vendida como chatarra.“

Fonte: http://www.noincineraciontenerife.com/noticias/3514.htm

Page 51: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

- particulares que realizan retiradas e depositan os MCA en vertedoiros incontrolados

• O SEPRONA vixila que non se abandonen residuos de MCA en fincas.

• Require aos propietarios das fincas onde se atopen planchas de fibrocemento para que se retiren e envíen a vertedoiro autorizado.

• Este sería un caso de aplicación de PUCG

Page 52: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

9º.- Os autónomos e a retirada de amianto

• Nada impide que un ou varios autónomos retiren MCA.

• A LPRL os deixa fóra e quedan fóra do RD 396/2006, que se elaborou no desenvolvemento do artigo 6 da LPRL (Normas regulamentarias).

• Os traballadores autónomos deben protexer a súa propia saúde.

• As obrigas legais que teñen refírense a:

- coordinación de empresas (RD 171/2004, de 30 de xaneiro): comunicación mutua de riscos

- protección do medio ambiente

- responsabilidade por danos a 3ºs (saúde pública)

Só se poden inscribir no RERA e presentar plans de traballo, empresas con traballadores asalariados (por conta allea)

Page 53: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Algunhas conclusións

• Exceso de confianza ante un inimigo silencioso e invisible

• Falta de respecto pola legalidade, pola protección da propia saúde e a do ambiente

• Traballo pendiente como técnicos de prevención e axentes sociais

• Buscar opcións para as pequenas cantidades de MCA ante a Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio, que dispón do portal SIRGa, con información relacionada coa xestión de residuos en Galicia e onde realizar vía telemática diferentes trámites administrativos dos produtores e xestores de residuos. http://sirga.cmati.xunta.es/

Page 54: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

22 Notas Técnicas de Prevención sobre o Amianto (INSHT) (1)

• NTP 1021: Trabajos con amianto: formación de los trabajadores (pdf ,318 Kbytes)

• NTP 1009: Materiales con amianto: pavimentos de amianto-vinilo (pdf ,347 Kbytes)

• NTP 1007: Materiales con amianto en viviendas: guía práctica (II) (pdf ,436 Kbytes)

• NTP 1006: Materiales con amianto en viviendas: guía práctica (I) (pdf ,148 Kbytes)

• NTP 708: Diagnóstico de amianto en edificios (II): Norma NF X46-020 (AFNOR) -2005

• NTP 707: Diagnóstico de amianto en edificios (I):situación en España y actividades vinculadas a diagnóstico en Francia – 2005

• NTP 633: Detección de amianto en edificios (II): identificación y metodología de análisis –2003

• NTP 642: Fibras minerales artificiales y otras fibras diferentes del amianto (II): evaluación y control – 2003

• NTP 641: Fibras minerales artificiales y otras fibras diferentes del amianto (I): toxicología y clasificación - 2003

• NTP 632: Detección de amianto en edificios (I): aspectos básicos – 2003

• NTP 796: Amianto: planes de trabajo para operaciones de retirada o mantenimiento - 2008

• NTP 543: Planes de trabajo con amianto: orientaciones prácticas para su realización – 2000

Page 55: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

22 Notas Técnicas de Prevención sobre o Amianto (INSHT) (2)

• NTP 801: Amianto: fiabilidad de los resultados de las determinaciones de fibras en aire. Requisitos – 2008

• NTP 815: Planes de trabajo con amianto: orientaciones prácticas para su realización – 2008

• NTP 573: Operaciones de demolición, retirada o mantenimiento de materiales con amianto. Ejemplos prácticos - 2000

• NTP 953: Trabajos con amianto friable: diseño y montaje de un confinamiento dinámico (I) -2012

• NTP 954: Trabajos con amianto friable: diseño y montaje de un confinamiento dinámico (II) -2012

• NTP 463: Exposición a fibras de amianto en ambientes interiores - 1997

• NTP 862: Operaciones de demolición, retirada o mantenimiento con amianto: ejemplos prácticos - 2010

• NTP 515: Planes de trabajo para operaciones de retirada o mantenimiento de materiales con amianto - 1999

• NTP 306: Las fibras alternativas al amianto: consideraciones generales - 1993

• NTP 158: Toma de muestras de fibras de amianto - 1986

Page 56: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

Sentencias sobre Amianto:

1.- STS de 4 de marzo de 2015, un caso claro de asbestose no que o avogado do traballador non cumpriu trámites formales e perdeu o recurso:

• http://www.prevencionintegral.com/comunidad/blog/tribulaciones-prevencionista/2015/06/24/sentencias-sobre-amianto-que-debemos-conocer-14

2.- El TS cambia doctrina para aumentar as indemnizacións das víctimas do amianto: http://www.prevencionintegral.com/comunidad/blog/tribulaciones-prevencionista/2015/06/25/sentencias-sobre-amianto-que-debemos-conocer-24

3.- El abogado da empresa utiliza as figuras da prescripción da responsabilidade e da non transmisión de responsabilidade en caso de sucesión empresarial, pero non se trata de recargo de prestacións senón de reclamación de cantidade, e perde o recurso:

• http://www.prevencionintegral.com/comunidad/blog/tribulaciones-prevencionista/2015/06/25/sentencias-sobre-amianto-que-debemos-conocer-34

4.- STSJ do País Basco que rebaixa a indemnización do traballador por ser fumador aínda que o deixara 10 anos atrás:

• http://www.prevencionintegral.com/comunidad/blog/tribulaciones-prevencionista/2015/06/25/sentencias-sobre-amianto-que-debemos-conocer-44

Page 57: CASUÍSTICA NAS RETIRADAS DE AMIANTO: ANÁLISE …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Friabilidade: probabilidade de que as fibras de amianto

GRAZAS POLA

SÚA ATENCIÓN