cadernos do sindicato nacional de cc oo de galicia informe ... · canto aos accidentes mortais, ......

Cadernos do Sindicato Nacional de CC OO de Galicia

Informe de sinistralidade laboral en Galicia en 2016

Abril de 2017

Elaboración: Secretaría de Saúde Laboral e Gabinete Técnico Económico

ÍNDICE

PRESENTACIÓN......................................................................................................................................... 5

INTRODUCIÓN ........................................................................................................................................... 9

ACCIDENTES DE TRABALLO

1. Accidentes de traballo con baixa en xornada laboral .........................................................13

Por gravidade e sexo..................................................................................................................14

Por grupos de idade ...................................................................................................................15

Por sectores e sexo.....................................................................................................................17

Por sectores de actividade e gravidade .............................................................................18

Por antigüidade na empresa...................................................................................................20

Segundo o cadro de persoal da empresa...........................................................................21

Por tipo de contrato...................................................................................................................22

Por provincias ..............................................................................................................................24

Por comunidades autónomas.................................................................................................24

2. Accidentes de traballo “in itinere” ..............................................................................................26

3. Accidentes sen baixa en xornada laboral .................................................................................27

ENFERMIDADES CAUSADAS POLO TRABALLO

1. Enfermidades causadas polo traballo........................................................................................31

1.1 Enfermidades profesionais..........................................................................................................32

1.1.1. Partes comunicados de enfermidades profesionais.....................................................33

Por sexos.........................................................................................................................................33


Por sectores...................................................................................................................................36

Por rama de actividade.............................................................................................................37

Por grupo de enfermidade ......................................................................................................38

Por grupo de enfermidade profesional, sexo e sector de actividade.....................40

Por provincias ..............................................................................................................................43

Clasificación por comunidades autónomas......................................................................44

1.1.2. Partes pechados como enfermidade profesional con baixa......................................46

Por sexo...........................................................................................................................................46


Por grupo de enfermidades profesionais..........................................................................47

Por rama de actividade.............................................................................................................48

1.1.3. Sistema de alertas.......................................................................................................................49

2. Patoloxías non traumáticas............................................................................................................50

Por sexos.........................................................................................................................................50

Por provincias ..............................................................................................................................51

Clasificación por comunidades autónomas......................................................................51

CONCLUSIÓNS..........................................................................................................................................53

5

PRESENTACIÓN

As reformas laborais, en especial a última aprobada polo Goberno do Partido

Popular no 2012, degradaron moito as condicións de traballo. Iso traduciuse no

aumento da sinistralidade nun mercado laboral que, como xa viñamos

denunciando, deixou a prevención de riscos nun segundo plano,.

En Galicia, a deterioración das condicións e da calidade do emprego derivou na

prolongación da xornada de traballo, a menor flexibilidade para adaptar os

horarios e facilitar a conciliación de vida laboral e familiar, a falta de autonomía e a

esixencia de traballar máis rápido ou asumir máis tarefas por menor salario.

Estas condicións afectan de forma moi dura a xente máis nova, pois o noso

mercado laboral incorpora a mocidade moi devagar e en peores condicións. Pero

tamén a poboación maior sae prexudicada por esta situación de alta precariedade,

pois a deterioración física —ligada ao proceso natural de envellecemento—e, polo

tanto, da saúde, agrávase polas circunstancias en que desempeña agora o seu

traballo. Así mesmo, produciuse un considerable aumento da exposición a riscos

de tipo psicosocial, en clara relación coa organización do traballo, que está

desencadeando multitude de trastornos da saúde mental, musculoesqueléticos e

cardiovasculares, entre outros.

Os datos provisionais de accidentes de traballo de 2016 que ofrece este estudo

mostran que a porcentaxe de accidentes con baixa na nosa comunidade aumenta

desde o 2013. A reforma laboral non só non xerou emprego, senón que o pouco

creado é precario, como demostra o feito de que este emprego medra un 6,0 %

pero os accidentes aumentan un 12,3 %.

A deterioración xeneralizada das condicións de traballo reflíctese nunha suba do

7,9 % do índice de incidencia dos accidentes laborais. A relación da precariedade

cos accidentes de traballo con baixa é sinxela: de cada 100 asalariados/as con

contrato indefinido, 2,4 tiveron un accidente de traballo; no caso das persoas

asalariadas con contrato temporal, a porcentaxe elévase a 4,5 %.

Aumenta a sinistralidade tanto en termos absolutos como en termos relativos, e

tamén aumenta o número de enfermidades profesionais e as agravadas a

consecuencia do traballo. Só baixan os accidentes sen baixa e isto débese, en

moitos casos, ao presentismo, é dicir, o medo a perder o traballo por se acoller a

unha baixa.

Porén, os empresarios seguen a falar da alza do absentismo laboral, da fraude.

Mais, seguirían dando as mesmas cifras se descontásemos dese absentismo as


6

ausencias xustificadas, vacacións, folgas e baixas por incapacidade? Se ademais

sumamos a infravaloración das enfermidades profesionais, posiblemente as

estatísticas amosarían outra realidade e, ao mellor, a fraude teriamos que buscala

nas mutuas ou no sistema sanitario.

A realidade é que, se o número de afiliados e afiliadas á Seguridade Social coas

continxencias de traballo cubertas representan ao redor de 764.799 persoas en

Galicia e 26.975 sufriron algún tipo de accidente ou enfermidade relacionada co

traballo, resulta que un 3,5 % desa afiliación presenta algún tipo de dano

ocasionado polo traballo. Ademais, nestas cifras non se inclúen os accidentes

sufridos por autónomos sen cobertura para continxencias profesionais, nin o

persoal funcionario das clases pasivas das tres mutualidades (MUFACE, MUGEJU e

ISFAS).

CCOO leva desde o século pasado propoñendo e reclamando que todas as

institucións intensifiquen os esforzos, especialmente a Inspección de Traballo e o

Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral, e que a Fiscalía e o Poder Xudicial

fortalezan o seu papel na depuración das responsabilidades na vía penal, porque,

ademais de ser moralmente necesario o resarcimento das vítimas, tamén é un

potente instrumento preventivo.

Pero, a pesar das cifras de sinistralidade e enfermidades profesionais, o

investimento da Xunta de Galicia para a materia de prevención sufriu un recorte

radical: desde o ano 2009, os recursos do ISSGA diminuíron en 4,7 millóns de

euros. Estas decisións abren a porta ao incremento imparable da sinistralidade

laboral na nosa comunidade. Entrementres, as reformas nas competencias e

facultades das mutuas dificultan o acceso ao dereito á incapacidade temporal en

caso de accidente ou enfermidade profesional, o que provoca que os accidentes sen

baixa superen de novo os que si a causan, como xa comentamos.

Tampouco o Goberno cumpre a súa promesa de reforzar o persoal da Inspección

de Traballo e Seguridade Social para fortalecer a loita contra o emprego irregular e

a fraude á Seguridade Social, así como para actuar na prevención de riscos laborais.

Comprometeuse a incorporar persoal inspector e subinspector, en concreto, 22

funcionarios de novo ingreso para desenvolver funcións inspectoras en 2015, 70

en 2016 e 85 este ano. Pero mentiu, non só non cumpriu o seu compromiso de

aumentar o número de inspectores, senón que está baixando: eran 948 en 2015 e

no 2016 baixaron a 943.

Outro motivo importante é que desde que estalou a crise as empresas deixaron de

investir en riscos laborais; ademais, estanse incumprindo convenios colectivos e

non se vixía o cumprimento das empresas de máis de 250 traballadores/as da

7

obriga de subscribir plans de igualdade. Irregularidades, todas elas, fáciles de

detectar se non houbese escaseza de inspectores.

Para acabar, hai que sinalar que este ano 2017 arrincou cun aumento da

sinistralidade laboral. Ponse de manifesto que as condicións de traballo nas

empresas galegas continúan empeorando. Durante os dous primeiros meses

producíronse 4.549 accidentes de traballo con baixa en xornada laboral, 172 máis

que nos mesmos meses do 2016; deles, 4.074 producíronse durante a xornada

laboral e 475 in itinere.

Xesús Castro Baamonde

Secretaría de Saúde Laboral e Medio Ambiente

Sindicato Nacional CCOO de Galicia

9

INTRODUCIÓN

Neste informe recompílanse os datos estatísticos dos accidentes de traballo (con

baixa e sen baixa) e das enfermidades causadas polo traballo en Galicia.

O estudo céntrase, fundamentalmente, no ano 2016 e compárase cos datos do ano

anterior. As fontes utilizadas son as estatísticas do Instituto Galego de Seguridade e

Saúde Laboral (ISSGA) e as do Ministerio de Emprego e Seguridade Social (MEYSS).

Ao longo do informe poden detectarse discrepancias entre as fontes ou entre as

variables de estudo segundo a data de actualización dos datos por parte dos

organismos.

Os accidentes de traballo poden derivar, ou non, nunha baixa laboral. Ocorren

durante a xornada de traballo ou ben ao ir ou volver del; nestes casos

denomínanse accidentes in itinere e analizámolos por separado.

O indicador máis preciso nas análises de sinistralidade é o «índice de incidencia»

porque relaciona o número de accidentes en xornada de traballo con baixa co

número de traballadores/as afiliados en situación de alta nos réximes que teñen

cuberta a continxencia de accidente de traballo.

Por enfermidades causadas polo traballo enténdese as incluídas no cadro de

enfermidades profesionais aprobado polo RD 1299/2006. Tamén, aínda que non

estean catalogadas nese cadro, as que contraia o traballador ou traballadora con

motivo da realización do seu traballo, sempre que se probe que a enfermidade tivo

causa exclusiva na súa execución.

ACCIDENTES DE TRABALLO

13

1. ACCIDENTES DE TRABALLO CON BAIXA EN XORNADA LABORAL

Na nosa análise sobre a situación da sinistralidade laboral en Galicia baseámonos

nas estatísticas de accidentes de traballo que ofrece o MEYSS e, sobre todo, nas

publicadas polo ISSGA mais a que este mesmo organismo nos facilitou por

pedimento noso.

Ao longo do informe poden detectarse diferenzas entre os datos do ISSGA e do

MEYSS para o mesmo período e territorio. Isto débese aos diferentes criterios

aplicados na cuantificación dos accidentes de traballo con baixa en xornada

laboral. Canto á información do ISSGA, as variacións explícanse pola entrada de

novos partes desde a publicación dos datos na súa web ata o 9/3/2017 (data de

resposta á nosa consulta).

O período de estudo dos accidentes de traballo céntrase, fundamentalmente, no

ano 2016 e compárase coas cifras do ano anterior. Pero antes ofrecemos unha

visión global da evolución dos accidentes de traballo con baixa en xornada laboral

e da dos índices de incidencia (accidentes por cen mil traballadores/as) para o

período 2008-2016, utilizando os datos do MEYSS.

Cadro 1. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL E ÍNDICE DE INCIDENCIA

ACCIDENTES DE TRABALLO ÍNDICE DE INCIDENCIA

2008 48.795 5.621,0

2009 39.252 4.720,8

2010 35.664 4.376,0

2011 30.437 3.824,9

2012 23.418 3.005,1

2013 22.264 2.956,9

2014 23.342 3.095,2

2015 25.137 3.269,4

2016 24.992 3.189,8

FONTE: elaboración propia a partir de datos do MEYSS

Como reflicte o cadro anterior, no 2014 mudou a tendencia de descenso de

accidentes con baixa en xornada laboral iniciada no ano 2008: no 2014

incrementáronse un 4,8 %, no 2015 intensifícase a suba un 7,7 % e no 2016

permaneceron case estancados porque só baixaron un 0,6 %.

A recuperación do emprego asentouse nunha elevada precariedade que está tendo

un impacto negativo na seguridade e saúde laboral dos traballadores e

traballadoras. En proporción, aumentan máis os accidentes de traballo con baixa

en xornada laboral que a poboación asalariada.


14

No ano 2016 comunicáronse un 12,3 % máis de accidentes ca no 2013, cando se

rexistraba o número máis baixo de accidentes de traballo da serie analizada. Porén,

segundo os datos da enquisa de poboación activa (EPA), desde o cuarto trimestre

de 2013 ata o mesmo trimestre de 2016, a poboación asalariada só aumentou un

6,0 %.

Pola súa parte, o índice de incidencia, que é un indicador máis preciso ca a simple

comparación de cifras absolutas de accidentes, aumentou un 7,9 % en relación co

ano 2013 ata alcanzar os 3.189,8 accidentes por cada 100.000 afiliacións no ano

2016.

Por gravidade e sexo

No ano 2016, tomando como referencia os datos publicados polo ISSGA,

rexistráronse 24.994 accidentes de traballo con baixa en xornada laboral. O 70 %

sufríronos homes (17.428 accidentes) e o 30 % restante, mulleres (7.566

accidentes).

Segundo a gravidade, os accidentes de traballo con baixa en xornada laboral no ano

2016 distribúense como segue: 24.441 leves (o 97,79 % do total), 496 graves (o

1,98 %) e 57 mortais (un 0,23 %).

Canto aos accidentes mortais, a forma máis frecuente foron os infartos e outras

patoloxías non traumáticas: 18 accidentes no 2016, o 32 % dos mortais. A seguir

están os choques ou golpes contra obxectos en movemento con 13 accidentes (o

23 % do total); as caídas e golpes con esmagamentos contra obxectos inmóbiles

foron 9 (o 16 %); os esmagamentos por entaladuras e amputacións, 8 accidentes (o

14 %) e os afogamentos e sepultamentos, 6 accidentes (o 11 %).

Cadro 2. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR GRAVIDADE E SEXO

ANO 2016 ANO 2015

HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES TOTAL

Leves 16.966 7.475 24.441 17.321 7.387 24.708

Graves 407 89 496 322 75 397

Mortais 55 2 57 55 3 58

Total 17.428 7.566 24.994 17.698 7.465 25.163

FONTE: elaboración propia a partir de datos do ISSGA

No 2016, o número de accidentes con baixa en xornada laboral é case o mesmo que

o rexistrado no ano anterior: comunicáronse 169 menos ca no 2015, un descenso

que non chega ao 1 %.

A evolución dos accidentes por sexos foi diferente: nos homes producíronse 270

menos ca no 2015 (–1,53 %) fronte a 101 máis nas mulleres (+1,35 %).

15

Atendendo á gravidade, comunicáronse 99 accidentes graves máis ca no 2015

(+24,94 %), 267 leves menos (–1,08 %) e 1 mortal menos (–1,72 %).

Na desagregación por sexos, os accidentes graves subiron en ambos pero de forma

máis acusada nos homes: 85 máis en homes (+26,40 %) e 14 máis en mulleres

(+18,67 %). Os accidentes leves só subiron nas mulleres (88 máis de mulleres

fronte a 355 menos de homes). Canto aos accidentes mortais, no 2016 faleceron 55

homes (cifra que coincide coa de 2015) e 2 mulleres (unha menos ca no 2015).

No 2016, a incidencia dos accidentes nos homes foi máis do dobre ca nas mulleres.

Esa relación empeora conforme aumenta a gravidade dos accidentes de traballo,

chegando a ser a mortalidade por accidente de traballo 27 veces maior nos homes

(ver cadro número 3).

Cadro 3. ÍNDICES DE INCIDENCIA POR GRAVIDADE E SEXO

ANO 2016 ANO 2015


Leves 4.321,16 1.907,10 3.115,16 4.491,37 1.926,47 3.212,59

Graves 103,66 22,71 63,22 83,50 19,56 51,62

Mortais 14,01 0,51 7,27 14,26 0,78 7,54

Total 4.438,83 1.930,32 3.185,65 4.589,12 1.946,81 3.271,75


O índice de incidencia dos accidentes graves con baixa en xornada laboral

aumentou un 22,47 % en relación co ano 2015. Por sexos, o maior incremento dáse

nos homes (+24,15 % nos homes, +16,09 % nas mulleres). Ese índice tende á baixa

en ambos os sexos, tanto nos leves coma nos mortais.

Por grupos de idade

Segundo a información facilitada polo ISSGA,1 o maior número de accidentes

rexístrase nas persoas de 35 a 44 anos: 8.194 no ano 2016, supoñen o 32,50 % do

total de accidentes. A seguir están as persoas de 45 a 54 anos con 6.683 accidentes

(o 26,50 % do total).

Os accidentes de homes superaron os de mulleres en todos os grupos de idade

analizados entre os 16 e os 65 anos. Nas persoas menores de 35 anos, o número de

accidentes de homes triplicou o de mulleres: 5.101 accidentes sufríronos homes de

1 Sempre que citamos a información solicitada ao ISSGA, referímonos á que extraeron o 9/3/2017, como explicabamos na introdución.


16

entre 16 e 34 anos; a cifra baixa ata os 1.595 nas mulleres. Non obstante, a partir

dos 34 anos a diferenza por sexos vaise acurtando.

Os accidentes con baixa en xornada laboral distribúense de forma moi similar por

sexos cando se superan os 65 anos: 15 accidentes de homes e 16 de mulleres no

2016.

Cadro 4. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR SEXO E GRUPOS DE IDADE

ANO 2016 ANO 2015


Menor de 16 anos 0 0 0 1 0 1

De 16 a 19 anos 112 33 145 114 32 146

De 20 a 24 anos 895 310 1.205 904 278 1.182

De 25 a 34 anos 4.094 1.252 5.346 4.143 1.391 5.534

De 35 a 44 anos 5.877 2.317 8.194 5.954 2.168 8.122

De 45 a 54 anos 4.448 2.235 6.683 4.436 2.214 6.650

De 55 a 65 anos 2.139 1.468 3.607 2.162 1.381 3.543

Maior de 65 anos 15 16 31 14 13 27

Total 17.580 7.631 25.211 17.728 7.477 25.205


En comparación co ano 2015, os accidentes con baixa en xornada laboral

aumentaron en todos os grupos de idade analizados, agás entre as persoas

menores de 20 anos (2 accidentes menos) e nas que teñen de 25 a 34 anos (188

accidentes menos). En proporción, o maior incremento de accidentes deuse entre

as persoas maiores 65 anos (+14,81 %).

No caso dos accidentes mortais, o maior número deuse entre as persoas 45 a 54

anos: 23 accidentes no 2016, o 40 % do total dos mortais. A seguir están as persoas

de 55 a 65 anos con 15 accidentes (o 26 % do total).

Cadro 5. ACCIDENTES MORTAIS POR IDADE DO TRABALLADOR/A

ANO 2016 ANO 2015

16-19 anos 0 0

20-24 anos 1 2

25-34 anos 9 6

35-44 anos 10 12

45-54 anos 23 22

55-65 anos 15 16

>65 anos 0 0

Total 58 58


En comparación co ano 2015, os accidentes mortais soben en persoas de entre 25 e

34 anos (3 accidentes máis) e nas de 45 a 54 anos (1 accidente máis).

17

Por sectores e sexo

O groso dos accidentes con baixa en xornada laboral ocorren no sector dos

servizos; é lóxico porque tamén é o que xunta máis poboación asalariada. Así pois,

no ano 2016 rexistráronse 12.547 accidentes nos servizos (o 50 % do total), 7.282

na industria (o 29 % do total), 2.901 na construción (o 12 % do total), 1.202 na

agricultura (o 5 % do total) e 1.062 na pesca (o 4 % do total).

A segmentación sexual na ocupación reflíctese tamén na distribución dos

accidentes por sectores. Nos servizos, as mulleres teñen máis peso ca os homes nos

accidentes de traballo, mentres que nos restantes sectores é ao revés.

Os accidentes de mulleres danse mormente nos servizos: no 2016 foron o 76 % dos

accidentes con baixa en xornada laboral sufridos por mulleres fronte ao 39 % de

homes.

Na industria producíronse o 34 % dos accidentes de homes fronte ao 19 % de

mulleres. No sector primario (agricultura e pesca) rexístranse o 11 % de accidentes

dos homes fronte ao 5 % de mulleres. Por último, os accidentes ocorridos na

construción afectan, fundamentalmente, aos homes (o 99 %).

Cadro 6. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR SECTORES E SEXO

ANO 2016 ANO 2015


Agricultura 956 246 1.202 1.023 288 1.311

Pesca 945 117 1.062 899 94 993

Industria 5.853 1.429 7.282 5.883 1.349 7.232

Construción 2.872 29 2.901 3.097 27 3.124

Servizos 6.802 5.745 12.547 6.796 5.707 12.503

Total 17.428 7.566 24.994 17.698 7.465 25.163


O aumento dos accidentes en xornada laboral dáse na pesca, na industria e nos

servizos. Só baixan na agricultura (109 accidentes menos ca no 2015, un –8,31 %) e

na construción (223 menos, –7,14 %).

A pesca é o sector en que máis soben os accidentes: 69 máis con baixa en xornada

laboral. Soben en ambos os sexos (46 máis en homes e 23 máis en mulleres) pero,

en proporción, a suba é máis acusada nas mulleres (+24,47 %) ca nos homes

(+5,12 %).

Na industria producíronse 50 accidentes máis e o incremento concentrouse nas

mulleres (80 máis en mulleres fronte a 30 menos nos homes). Nos servizos

producíronse 44 accidentes máis ca no 2015 e o maior incremento tamén se deu

nas mulleres (38 máis nas mulleres fronte a 6 máis nos homes).


18

No 2016, o sector de actividade co maior índice foi a construción, con 5.909,67

accidentes por cada cen mil traballadores, superando case no dobre a media dos

índices sectoriais. A seguir, e bastante próximos, están os sectores da industria e da

pesca co 5.885,40 e 5.702,32, respectivamente. A agricultura ocupa o cuarto posto

con 3.709,42 accidentes por cen mil traballadores; por debaixo da media dos

índices sectoriais atópase o sector dos servizos co valor de 2.237,60.

Cadro 7. ÍNDICES DE INCIDENCIA SECTORIAIS POR SEXO

ANO 2016 ANO 2015


Agricultura 5.623,86 1.596,88 3.709,42 6.003,17 1.752,89 3.916,82

Pesca 6.626,46 2.681,64 5.702,32 6.320,75 2.144,65 5.336,99

Industria 6.710,08 3.914,75 5.885,40 6.933,33 3.786,67 6.002,86

Construción 6.441,19 644,30 5.909,67 6.822,94 607,01 6.268,18

Servizos 2.963,18 1.734,69 2.237,60 3.031,97 1.769,28 2.286,97

Total 4.438,83 1.930,32 3.185,65 4.589,12 1.946,81 3.271,75


Por sexos, no 2016, o índice de incidencia dos homes supera o das mulleres en

todos os sectores de actividade pero, sobre todo, na construción (é dez veces maior

ca o das mulleres) e na agricultura (máis do triplo ca o das mulleres). A menor

diferenza dáse nos servizos e na industria.

En comparación co ano 2015, o índice de incidencia baixou en todos os sectores,

agás na pesca. Por sexos, os sectores que experimentan subas nas mulleres son

pesca, industria e construción. No caso dos homes, é a pesca.

Por sectores de actividade e gravidade

Expresado en cifras absolutas, os servizos rexistran o maior número de accidentes

leves, graves e mortais. Porén, en proporción e tomando como referencia os datos

do ano 2016, a industria rexistra a porcentaxe máis elevada de accidentes leves: o

98,4 %. Séguelle de preto o sector dos servizos co 98,3 %.

Na pesca dáse a proporción máis alta de accidentes graves e mortais: un 5,5 %

foron graves e un 1,1 %, mortais. No extremo oposto, esas porcentaxes eran do

1,5 % e do 0,2 %, respectivamente, tanto nos servizos coma na industria.

19

Cadro 8. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR SECTORES E GRAVIDADE

ANO 2016 ANO 2015

LEVES GRAVES MORTAIS TOTAL LEVES GRAVES MORTAIS TOTAL

Agricultura 1.142 55 5 1.202 1.247 61 3 1.311

Pesca 992 58 12 1.062 947 36 10 993

Industria 7.163 108 11 7.282 7.124 95 13 7.232

Construción 2.811 85 5 2.901 3.038 76 10 3.124

Servizos 12.333 190 24 12.547 12.352 129 22 12.503

Total 24.441 496 57 24.994 24.708 397 58 25.163


A pesca é o sector que rexistra o incremento máis acusado tanto de accidentes

leves coma graves. Os leves subiron un 4,75 % (fronte a un descenso do 1,08 % de

media no conxunto de todos os sectores económicos) e os graves, un 61,11 % (de

media, subiron un 24,94 %).

O descenso dos accidentes mortais só se deu na construción (5 homes mortos

menos ca no 2015) e na industria (2 homes mortos menos). Nos restantes sectores

houbo máis mortes ca no 2015.

A agricultura, con dous accidentes mortais máis ca no 2015, é o sector que, en

proporción, rexistra o maior incremento: un 66,67 %. A seguir está a pesca cun

incremento do 20,00 % (2 persoas máis falecidas) e logo os servizos cunha

porcentaxe do 9,09 % (2 accidentes mortais máis).

No 2016, coma no 2015, a pesca volve presentar o índice de incidencia máis

elevado tanto nos accidentes graves coma nos mortais. O índice de incidencia máis

alto dos accidentes leves no 2016 deuse na industria e a seguir na construción; no

ano anterior a construción ocupaba o primeiro posto e a industria o segundo.

No extremo oposto están os servizos, que rexistran o menor índice de incidencia

nos tres graos de gravidade.

Cadro 9. ÍNDICE DE INCIDENCIA DOS ACCIDENTES CON BAIXA POR SECTORES E GRAVIDADE

ANO 2016 ANO 2015

LEVES GRAVES MORTAIS TOTAL LEVES GRAVES MORTAIS TOTAL

Agricultura 3.524,26 169,73 15,43 3.709,42 3.725,61 182,25 8,96 3.916,82

Pesca 5.326,46 311,43 64,43 5.702,32 5.089,76 193,49 53,75 5.336,99

Industria 5.789,22 87,29 8,89 5.885,40 5.913,21 78,85 10,79 6.002,86

Construción 5.726,33 173,15 10,19 5.909,67 6.095,63 152,49 20,06 6.268,18

Servizos 2.199,43 33,88 4,28 2.237,60 2.259,35 23,60 4,02 2.286,97

Total 3.115,16 63,22 7,27 3.185,65 3.212,59 51,62 7,54 3.271,75



20

Por antigüidade na empresa

Da información facilitada polo ISSGA (datos obtidos o 9/3/2017) despréndese que

o 19 % dos accidentes con baixa rexistrados no ano 2016 sufríronos persoas que

tiñan unha antigüidade inferior aos tres meses no seu posto de traballo. Esa

porcentaxe é moi elevada se a comparamos coa distribución da poboación

asalariada, pois un 6 % levaba menos de tres meses traballando na súa empresa

actual.

De feito, case a metade dos accidentes que sufriron as persoas que levaban un ano

ou menos na empresa danse entre as persoas que teñen unha antigüidade inferior

a tres meses.

No extremo oposto, o 47 % dos accidentes con baixa rexistrados no ano 2016

deuse entre persoas cunha antigüidade superior aos tres anos na empresa. Cómpre

destacar que as persoas asalariadas que levaban na súa empresa tres ou máis anos

sobre o total do emprego por conta allea representan arredor do 70 %.

Cadro 10. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR ANTIGÜIDADE NA EMPRESA

ANTIGÜIDADE NA EMPRESA ANO 2016 ANO 2015

Fecha anterior 0 1

Menos de 3 meses 4.765 4.556

De 3 a 6 meses 2.885 2.741

De 6 a 12 meses 2.160 2.010

De 12 a 36 meses 3.581 3.426

Máis de 36 meses 11.820 12.471

Total 25.211 25.205


En comparación co ano 2015, diminúen os accidentes en xornada laboral entre as

persoas que levan máis de tres anos no posto de traballo (651 accidentes menos ca

no 2015). Pola contra, producíronse 657 accidentes máis entre as persoas cunha

antigüidade inferior ou igual a tres anos na empresa.

Tamén se deu un número elevado de accidentes mortais entre as persoas con

menor antigüidade na empresa. No ano 2016 morreron 19 persoas que levaban un

ano ou menos no seu posto de traballo (o 33 % das mortes acontecidas no 2016),

das cales, 11 tiñan unha antigüidade inferior a tres meses na empresa.

21

Cadro 11. ACCIDENTES MORTAIS EN XORNADA LABORAL POR ANTIGÜIDADE NA EMPRESA

ANTIGÜIDADE NA EMPRESA ANO 2016 ANO 2015

Menos de 3 meses 11 11

De 3 a 6 meses 4 6

De 6 a 12 meses 4 4

De 12 a 36 meses 9 6

Máis de 36 meses 30 31

Total 58 58


Canto á evolución dos accidentes mortais destaca que, en comparación co ano

2015, houbo tres mortes máis de persoas cunha antigüidade de un a tres anos na

súa empresa.

Segundo o cadro de persoal da empresa

Unha característica fundamental da nosa estrutura produtiva é o predominio case

absoluto das empresas moi pequenas. Esa peculiaridade tamén se reflicte na

distribución dos accidentes.

Segundo a información solicitada ao ISSGA (datos obtidos o 9/3/2017), o maior

número de accidentes deuse nas empresas de 5 a 25 traballadores/as: 6.676

accidentes no 2016, supuxeron o 26 % do total de accidentes. A seguir están as

empresas de 1 a 4 traballadores/as con 3.217 accidentes (o 13 % do total).

Daquela, o 39 % dos accidentes de traballo en xornada laboral ocorridos no 2016

sufríronos persoas que traballaban en empresas que tiñan entre 1 e 25

traballadores/as.

Cadro 12. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL SEGUNDO O CADRO DE PERSOAL

CADRO DE PERSOAL ANO 2016 ANO 2015

Ningún traballador 1.229 1.211

De 1 a 4 3.217 3.298

De 5 a 25 6.676 6.745

De 26 a 50 3.163 3.174

De 51 a 100 3.120 3.014

De 101 a 250 3.185 3.253

De 251 a 500 1.644 1.631

De 501 a 1.000 1.025 974

Máis de 1.000 1.952 1.905

Total 25.211 25.205



22

As empresas con máis accidentes mortais no 2016 foron as que tiñan entre 1 e 4

traballadores/as: os 15 accidentes mortais supoñen o 26 % das mortes ocorridas

en 2016. Un ano antes, as empresas con máis accidentes mortais eran as que tiñan

entre 5 e 25 traballadores/as.

Nas empresas sen traballadores/as e nas que teñen de 1 a 50 producíronse 46

mortes no 2016, o 79 % do total de accidentes mortais. Pola contra, nas empresas

con máis de 500 traballadores e traballadoras non se rexistrou ningún accidente

mortal.

O incremento dos accidentes mortais no 2016 dáse nas empresas sen persoal

asalariado (7 mortes máis ca no 2015), nas que teñen entre 1 e 4 traballadores/as

(3 mortes máis) e nas de 51 a 100 traballadores/as (3 mortes máis).

Cadro 13. ACCIDENTES MORTAIS EN XORNADA LABORAL SEGUNDO O CADRO DE PERSOAL

CADRO DE PERSOAL ANO 2016 ANO 2015

Ningún traballador 9 2

De 1 a 4 15 12

De 5 a 25 12 21

De 26 a 50 10 12

De 51 a 100 7 4

De 101 a 250 3 3

De 251 a 500 2 3

De 501 a 1.000 0 0

Máis de 1.000 0 1

Total 58 58


Por tipo de contrato

A temporalidade ten as súas peores consecuencias na sinistralidade laboral. En

proporción, os traballadores e traballadoras cun contrato temporal sofren máis

accidentes ca as que teñen unha relación estable.

Segundo se desprende dos datos solicitados ao ISSGA (informe xerado o

9/3/2017), o incremento dos accidentes de traballo concentrouse entre os

traballadores e traballadoras cun contrato temporal. No ano 2016, en comparación

co 2015, producíronse 333 accidentes máis entre traballadores/as que tiñan

subscrito un contrato temporal (+3,6 %) fronte a 344 menos baixo a modalidade

dun contrato indefinido (–2,3 %).

23

Cadro 14. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POLO TIPO DE CONTRATO

TIPO DE CONTRATO ANO 2016 ANO 2015

Autónomo 1.228 1.211

Indefinido 14.379 14.723

Temporal 9.604 9.271

Total 25.211 25.205


Ao cruzar os datos de accidentes de traballo con baixa coa poboación asalariada

indefinida e temporal, constátase que, no ano 2016, o 38 % deses accidentes

sufríronos persoas cun contrato temporal. Tendo en conta que a poboación

asalariada temporal representa o 26 % do total, é evidente que a relación entre os

sinistros e o tipo de contrato non é aleatoria.

A anterior afirmación corrobórase se poñemos en relación o número de accidentes

co número de persoas asalariadas en función do seu tipo de contrato. Así, de cada

100 asalariados con contrato indefinido, 2,4 sufriron un accidente de traballo; pola

contra, esta porcentaxe elévase a 4,5 de cada 100 no caso das persoas asalariadas

con contrato temporal.

Cadro 15. RELACIÓN ENTRE ACCIDENTES DE TRABALLO E POBOACIÓN ASALARIADA. ANO 2016

ACCIDENTES (A) POBOACIÓN ASALARIADA(B) (A/B)*100

Indefinido 14.379 603.400 2,4 %

Temporal 9.604 214.400 4,5 %

Total 25.211 817.900 3,1 %

FONTE: elaboración propia a partir de datos do ISSGA e da EPA

O 26 % das persoas que faleceron por accidente de traballo en xornada laboral no

2016 tiñan un contrato temporal: morreron 15 persoas con este tipo de contrato

(fronte a 21 no 2015).

Cadro 16. ACCIDENTES MORTAIS POLO TIPO DE CONTRATO

ANO 2016 ANO 2015

Autónomo 8 2

Indefinido 35 35

Temporal 15 21

Total 58 58


No 2016, en comparación co ano 2015, morreron 6 persoas máis entre os

autónomos. O número de accidentes mortais entre as persoas que teñen un

contrato indefinido non variou (35 mortes tanto no 2016 coma no 2015) e


24

diminuíu entre as persoas que teñen un contrato temporal (6 mortes menos ca no

2015).

Por provincias

A provincia da Coruña rexistra o maior número de accidentes con baixa en xornada

laboral: 11.438 no 2016, o 46 % aproximadamente do total dos rexistrados.

Séguelle Pontevedra con 8.222 (o 33 % do total), Lugo con 2.701 (o 11 %) e, por

último, Ourense con 2.633 (ao redor do 11 %).

En comparación co ano 2015, os accidentes soben na provincia da Coruña, con 122

máis (+1,08 %). Baixan na provincia de Ourense (110 menos, –4,01 %), na de Lugo

(90 menos, –3,22 %) e na de Pontevedra (91 menos, –1,09 %).

A distribución do índice de incidencia por provincias difire bastante da das cifras

absolutas. O maior índice de incidencia dáse tamén na provincia da Coruña, pero o

segundo posto ocúpao Ourense e a seguir están Pontevedra e Lugo.

Por outra banda, o índice de incidencia experimenta descensos nas catro

provincias galegas.

Cadro 17. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL POR PROVINCIAS

ANO 2016 ANO 2015

ACCIDENTES ÍNDICE DE INCIDENCIA ACCIDENTES ÍNDICE DE INCIDENCIA

A Coruña 11.438 3.359,53 11.316 3.391,34

Lugo 2.701 2.847,29 2.791 2.995,25

Ourense 2.633 3.339,80 2.743 3.519,42

Pontevedra 8.222 3.040,47 8.313 3.145,17

Galicia 24.994 3.185,65 25.163 3.271,75


Por comunidades autónomas

Na clasificación por comunidades autónomas, e utilizando os datos do MEYSS,

Galicia é a sexta con máis accidentes con baixa en xornada laboral; só está por

detrás de Cataluña, Andalucía, Madrid, Comunidade Valenciana e País Vasco.

Na distribución dos índices de incidencia por comunidades autónomas, Galicia

ocupa o décimo quinto lugar con 3.189,8 accidentes con baixa en xornada laboral

por cada cen mil traballadores/as. O maior índice dáse en Baleares con 4.829,3 e o

menor en Madrid con 2.734,6.

25

Cadro 18. ACCIDENTES CON BAIXA EN XORNADA LABORAL E ÍNDICE DE INCIDENCIA POR CCAA

ACCIDENTES EN XORNADA ÍNDICES DE INCIDENCIA

Cataluña 85.234 3.197,5

Andalucía 80.240 3.724,4

Madrid 70.049 2.734,6

Valencia 41.976 2.974,1

País Vasco 25.770 3.438,0

Galicia 24.992 3.189,8

Canarias 23.164 3.653,6

Castela e León 22.781 3.225,0

Castela-A Mancha 21.652 4.103,8

Baleares 18.273 4.829,3

Murcia 15.134 3.438,5

Aragón 13.566 3.118,2

Asturias 10.128 3.484,6

Estremadura 9.741 3.573,6

Navarra 7.567 3.402,9

Cantabria 5.098 2.997,3

A Rioxa 3.501 3.532,6

Melilla 594 3.347,0

Ceuta 591 3.326,2

Total 480.051 3.302,0


O índice de incidencia total rexistrado en Galicia está por debaixo da media estatal.

Porén, o índice dos accidentes mortais está moi por riba desa media.

Cadro 19. ACCIDENTES MORTAIS E ÍNDICE DE INCIDENCIA POR CCAA

ACCIDENTES MORTAIS EN XORNADA ÍNDICES DE INCIDENCIA

Andalucía 80 3,71

Cataluña 66 2,48

Galicia 57 7,27

Madrid 54 2,11

Valencia 41 2,90

País Vasco 30 4,00

Castela e León 29 4,11

Castela-A Mancha 28 5,31

Murcia 21 4,77

Aragón 17 3,91

Canarias 13 2,05

Estremadura 11 4,04

Asturias 7 2,41

A Rioxa 7 7,06

Navarra 6 2,70

Cantabria 5 2,94

Baleares 4 1,06

Ceuta e Melilla — —

Total 476 3,27



26

No tocante aos accidentes mortais en xornada, Galicia rexistrou un índice de

incidencia de 7,27 accidentes mortais por cada cen mil traballadores/as, mentres

que a proporción acadada no conxunto do estado foi do 3,27. Na clasificación por

comunidades autónomas, Galicia presenta o índice máis elevado.

En número de accidentes mortais, Galicia é a terceira comunidade autónoma con

maior número, despois de Andalucía que é a comunidade con máis accidentes

mortais (80 no 2016) e Cataluña (66 accidentes mortais)

2. ACCIDENTES DE TRABALLO ‘IN ITINERE’

No ano 2016 rexistráronse un total de 2.800 accidentes in itinere: 1.731 de

mulleres (o 62 % do total) e 1.069 de homes. En comparación co ano 2015, este

tipo de accidentes sobe un 1,27 % pero a evolución por sexos é diferente: nas

mulleres soben o 4,34 % e nos homes baixan o 3,35 %.

Expresado en valores absolutos e en comparación co ano 2015, son 72 accidentes

máis in itinere nas mulleres e 37 menos nos homes. Daquela, as mulleres tamén

son as máis prexudicadas neste tipo de accidentes.

No ano 2016, as mulleres son maioría nos accidentes leves (o 62 % do total) e nos

graves tamén, pero a distribución é máis homoxénea (o 51 % do total). Pola contra,

os accidentes mortais producíronse todos en homes.

Cadro 20. ACCIDENTES DE TRABALLO ‘IN ITINERE’ POR SEXO E GRAVIDADE

ANO 2016 ANO 2015


Leves 1.031 1.697 2.728 1.081 1.613 2.694

Graves 33 34 67 22 43 65

Mortais 5 0 5 3 3 6

Total 1.069 1.731 2.800 1.106 1.659 2.765


A distribución dos accidentes in itinere por provincias no ano 2016 foi a seguinte:

1.271 na Coruña (45 % do total), 1.066 na de Pontevedra (38 %), 233 na de Lugo

(8 %) e 230 na de Ourense (outro 8 %). En todas as provincias galegas hai máis

mulleres que sofren ese tipo de accidentes ca homes.

En comparación co ano 2015, os accidentes in itinere soben na provincia de Lugo

(16 máis, un 7,37 %) e na da Coruña (63 máis, un 5,22 %). Nas outras provincias

baixan: 32 menos na provincia de Ourense (–12,21 %) e 12 menos na de

Pontevedra (–1,11 %).

27

Cadro 21. ACCIDENTES DE TRABALLO ‘IN ITINERE’ POR SEXO E PROVINCIA

ANO 2016 ANO 2015


A Coruña 455 816 1.271 436 772 1.208

Lugo 85 148 233 97 120 217

Ourense 80 150 230 107 155 262

Pontevedra 449 617 1.066 466 612 1.078

Galicia 1.069 1.731 2.800 1.106 1.659 2.765


Dos cinco accidentes mortais in itinere acontecidos no 2016, 3 rexistráronse na

provincia de Pontevedra, 1 na da Coruña e o outro na de Lugo. En Ourense e en

Lugo non houbo accidentes mortais in itinere no 2015 e as provincias da Coruña e

de Pontevedra rexistraron 3 cada unha.

3. ACCIDENTES SEN BAIXA EN XORNADA LABORAL

No ano 2016, segundo os datos facilitados polo ISSGA, rexistráronse en Galicia

39.406 accidentes de traballo sen baixa en xornada laboral; son 417 menos ca no

2015 (–1,05 %).

En comparación co ano 2015, os accidentes sen baixa diminuíron en todas as

provincias galegas agás en Pontevedra (131 accidentes máis, +0,86 %).

Cadro 22. ACCIDENTES SEN BAIXA EN XORNADA LABORAL POR PROVINCIAS

ANO 2016 ANO 2015

A Coruña 16.332 16.395

Lugo 3.720 4.015

Ourense 3.931 4.121

Pontevedra 15.423 15.292

Total 39.406 39.823


Por sectores, soben na industria (347 accidentes máis, +2,88 %) e na agricultura

(26 accidentes máis, +2,42 %). Nos restantes sectores, baixan.

Cadro 23. ACCIDENTES SEN BAIXA EN XORNADA LABORAL POR SECTORES

ANO 2016 ANO 2015

Agricultura 1.101 1.075

Pesca 939 1.067

Industria 12.399 12.052

Construción 4.687 4.984

Servizos 20.280 20.645

Total 39.406 39.823


ENFERMIDADES CAUSADAS POLO TRABALLO

31

1. ENFERMIDADES CAUSADAS POLO TRABALLO

A información que achegamos sobre as enfermidades causadas polo traballo no

período xaneiro-decembro de 2016 extráese mormente do Observatorio das

continxencias profesionais da Seguridade Social (MEYSS). Os datos

correspondentes ao ano 2015 de enfermidades profesionais (en diante, EEPP) que

manexamos neste informe están tirados das estatísticas que ofrece o Instituto

Galego de Seguridade e Saúde Laboral (ISSGA); eliximos esa fonte porque a

información estatística para ese ano está moi pouco desagregada no Observatorio

das continxencias profesionais da Seguridade Social.

A cobertura das enfermidades causadas polo traballo no sistema da seguridade

social realízase a través de dúas situacións:

— Un recoñecemento automático da enfermidade profesional. Segundo o artigo

157 da LXSS (Lei xeral da seguridade social), un traballador/a ten dereito a

cobertura por enfermidade profesional se esa enfermidade foi contraída a

consecuencia do traballo nas actividades que se especifican no cadro de EEPP

aprobado polo RD 1299/2006 e está provocada pola acción dos elementos ou

substancias que se indican no dito cadro.

— O artigo 156.2 da LXSS, nos seus apartados e e f, recoñece que serán consideradas

como continxencia profesional aquelas enfermidades non incluídas na relación de

EEPP, que contraia o traballador/a con motivo da realización do seu traballo,

sempre que se probe que a enfermidade tivo causa exclusiva na súa execución.

Tamén as enfermidades ou defectos anteriormente padecidos polo traballador/a

que se agraven como consecuencia da lesión constitutiva do accidente.

O sistema de notificación CEPROSS (comunicación de EEPP na seguridade social)

achega desde o ano 2007 información das patoloxías sufridas por traballadores/as

que están incluídas no cadro de EEPP.

En xuño de 2010 creouse o ficheiro PANOTRATSS (comunicación de patoloxías non

traumáticas causadas polo traballo), que recolle as patoloxías non traumáticas

causadas ou agravadas polo traballo que non teñen a consideración de

enfermidade profesional.

Segundo a información proporcionada polas aplicacións CEPROSS e PANOTRATSS, no

2016 comunicáronse 1.983 patoloxías causadas polo traballo: 1.373 partes de

enfermidades profesionais e 610 partes de patoloxías non traumáticas causadas ou

agravadas polo traballo.


32

Cadro 1. ENFERMIDADES CAUSADAS POLO TRABALLO. ANO 2016

TOTAL % SOBRE O TOTAL

Enfermidades profesionais 1.373 69,24 %

Patoloxías non traumáticas causadas polo traballo 610 30,76 %

Total enfermidades causadas polo traballo 1.983 100,00 %

FONTE: elaboración propia a partir de datos de CEPROSS e PANOTRATSS

O 31 % das enfermidades causadas polo traballo son patoloxías non traumáticas

causadas ou agravadas polo traballo, é dicir, enfermidades provocadas polo

traballo pero que non están recollidas no cadro de EEPP.

1.1. Enfermidades profesionais

Neste apartado analizamos as enfermidades profesionais tirando dos datos

estatísticos da aplicación CEPROSS para Galicia no ano 2016. Na medida do posible,

faremos unha comparación coas cifras do ano 2015; os datos para este ano

extráense, sobre todo, dos boletíns estatísticos do Instituto Galego de Seguridade e

Saúde Laboral (ISSGA).

Cómpre aclarar que poden darse pequenas variacións entre os datos que publica o

ISSGA e os do MEYSS. Por exemplo, a primeira fonte dá a cifra de 1.224 partes

comunicados de EEPP en Galicia para o ano 2015 mentres que a publicada polo

Ministerio é 1.221.

No Informe CEPROSS-PANOTRATSS 2015 dise:

Un parte comunicado é un expediente de enfermidade profesional que foi tramitado pola entidade xestora ou colaboradora que asume a cobertura de continxencias profesionais conforme a normativa vixente e supuxo a existencia dunha visita do traballador a un facultativo que diagnostica unha enfermidade profesional catalogada no cadro de enfermidades profesionais recollido no RD 1299/2006.

Se cando se realiza a comunicación telemática existe baixa laboral por incapacidade temporal o parte permanece no que se denomina estado aberto, pasando a situación de pechado no momento en que finalice a incapacidade temporal. Os partes pódense pechar por algunha das seguintes causas:

• Alta por curación e/ou alta laboral

• Alta con proposta de incapacidade permanente

• Alta con proposta de cambio de traballo

• Falecemento

• Lesións permanentes non invalidantes

• Sen baixa laboral

• Outras causas. Neste apartado inclúense as situacións de cualificación do

parte como accidente de traballo ou enfermidade común aínda cando o

traballador continúe de baixa médica laboral.

33

1.1.1. Partes comunicados de enfermidades profesionais

As mutuas e entidades xestoras comunicaron, a través da aplicación CEPROSS, 1.373

partes de EEPP no ano 2016; son 149 máis ca no ano 2015 (+12,17 %).

Cadro 2. PARTES COMUNICADOS DE EEPP CON BAIXA E SEN BAIXA

ANO 2016 ANO 2015 VARIACIÓN ANUAL

Con baixa 815 674 +20,92 %

Sen baixa 558 550 +1,45 %

Total 1.373 1.224 +12,17 %


No ano 2016, o 59,36 % das declaracións de EEPP foron con baixa laboral fronte ao

55,07 % no 2015. Polo tanto, os expedientes con baixa laboral aumentaron máis

que os sen baixa: 141 máis con baixa (+20,92 %) e 8 máis sen baixa laboral

(+1,45 %).

Malia ese incremento, persiste a infradeclaración de EEPP. É máis, o número de

partes comunicados con baixa é inferior ao de 2008, cando se alcanzou a cifra máis

alta da serie analizada (cadro 3).

Cadro 3. PARTES COMUNICADOS DE EEPP CON BAIXA E SEN BAIXA

CON BAIXA SEN BAIXA TOTAL

2008 913 323 1.236

2009 861 412 1.273

2010 803 385 1.188

2011 682 562 1.244

2012 591 476 1.067

2013 521 483 1.004

2014 588 536 1.124

2015 674 550 1.224

2016 815 558 1.373


No ano 2008, as declaracións de EEPP con baixa representaban o 74 % sobre o total

de partes. No 2016, en comparación co ano 2008, rexistráronse 98 partes menos (–

10,73 %).

Por sexos

No ano 2016, a distribución dos partes comunicados de EEPP foi bastante similar

por sexos: 693 partes de homes (representan o 50,47 % do total de partes) e 680

de mulleres.


34

En comparación co ano 2015, as declaracións de EEPP incrementáronse algo máis

nas mulleres ca nos homes: 75 partes comunicados máis nas mulleres (+12,40 %)

fronte a 74 máis homes (+11,95 %).

Cadro 4. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR SEXOS

ANO 2016 ANO 2015 VARIACIÓN ANUAL

Homes 693 619 +11,95 %

Mulleres 680 605 +12,40 %

Total 1.373 1.224 +12,17 %


A porcentaxe de partes comunicados de EEPP con baixa sobre o total é máis alta nas

mulleres ca nos homes: o 64,12 % nas mulleres (fronte ao 59,67 % no 2015) e o

54,69 % nos homes (fronte ao 50,57 % no 2015).

No 2016 rexistráronse entre as mulleres 75 expedientes máis de EEPP ca no ano

2015, todos con baixa laboral. Nos homes, declaráronse 66 partes máis con baixa

laboral ca no 2015 (+21,09 %) fronte a 8 máis sen baixa laboral (+2,61 %).

Cadro 5. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR SEXOS CON E SEN BAIXA

ANO 2016 ANO 2015


Con baixa 379 436 815 313 361 674

Sen baixa 314 244 558 306 244 550

Total 693 680 1.373 619 605 1.224


Por grupos de idade

O maior número de partes de EEPP rexístrase nas persoas entre 40 e 44 anos (248

partes no 2016). A seguir están as persoas de 35 a 39 anos (243 partes no 2016) e

as que teñen entre 45 e 49 anos (223 partes no 2016).

No ano 2016, o 4,73 % dos partes comunicados de EEPP correspondían a menores

de 30 anos (7,43 % no 2015), o 77,13 % a persoas de 30 a 54 anos (79,00 % no

2015) e o restante 18,14 % a persoas de 55 ou máis anos (13,56 %).

No ano 2016, en comparación co ano 2015, sobe o número de partes comunicados

de EEPP nas persoas entre 35 e 49 anos (98 partes máis ca no 2015) e entre as que

tiñan entre 55 e 64 anos (85 partes máis). Por grupos quinquenais de idade, o

maior incremento dáse nas persoas de 55 a 59 anos.

Pola contra, nos restantes tramos de idade diminuíron as comunicacións de EEPP.

35

Cadro 6. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR GRUPOS DE IDADE

GRUPO DE IDADE ANO 2016 ANO 2015 VARIACIÓN ANUAL

Menores de 20 anos 0 1 –100 %

De 20 a 24 anos 16 27 –40,74 %

De 25 a 29 anos 49 63 –22,22 %

De 30 a 34 anos 140 145 –3,45 %

De 35 a 39 anos 243 214 +13,55 %

De 40 a 44 anos 248 216 -14,81 %

De 45 a 49 anos 223 186 +19,89 %

De 50 a 54 anos 205 206 –0,49 %

De 55 a 59 anos 187 116 +61,21 %

De 60 a 64 anos 61 47 +29,79 %

De 65 ou máis anos 1 3 –66,67 %

Total 1.373 1.224 +12,17 %

FONTE: elaboración propia a partir de datos do CEPROSS

No ano 2016, o 59,36 % dos partes comunicados de EEPP comportaron unha baixa

laboral. Porén, a distribución por grupos de idade varía bastante.

A maioría do partes comunicados de EEPP foron con baixa en todos os grupos de

idade analizados, agás entre as persoas maiores de 60 anos que a maioría foron

sen baixa laboral (ver o cadro 7).

A porcentaxe máis alta dáse entre as persoas de 40 a 44 anos (o 63,31 % dos partes

comunicados nesa franxa de idade foron con baixa); séguelle a franxa de 35 a 39

anos cunha porcentaxe do 62,55 % e a de entre 20 e 24 anos co 62,50 %. Pola

contra, o peso dos partes comunicados con baixa queda por baixo da media no

tramo de 25 e 29 anos e no de 50 ou máis anos.

Cadro 7. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR GRUPOS DE IDADE CON E SEN BAIXA. ANO 2016

GRUPO DE IDADE CON BAIXA (A) SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)*100

Menores de 20 anos 0 0 0 0

De 20 a 24 anos 10 6 16 62,50 %

De 25 a 29 anos 29 20 49 59,18 %

De 30 a 34 anos 86 54 140 61,43 %

De 35 a 39 anos 152 91 243 62,55 %

De 40 a 44 anos 157 91 248 63,31 %

De 45 a 49 anos 133 90 223 59,64 %

De 50 a 54 anos 111 94 205 54,15 %

De 55 a 59 anos 109 78 187 58,29 %

De 60 a 64 anos 28 33 61 45,90 %

De 65 ou máis anos 0 1 1 0,00 %

Total 815 558 1.373 59,36 %



36

Por sectores

A industria é o sector que rexistra máis partes comunicados de EEPP: 688 no 2016,

que representaban o 50 % sobre o total das declaracións. A seguir sitúanse os

servizos con 561 comunicacións (o 41 % dos partes comunicados), a construción

con 80 (o 6 %), a agricultura con 24 (o 2 %) e, por último, a pesca con 20 (o 1 %).

Cadro 8. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR SEXOS E SECTORES. ANO 2016

SECTOR HOMES MULLERES TOTAL

Agricultura 14 10 24

Pesca 18 2 20

Industria 440 248 688

Construción 80 0 80

Servizos 141 420 561

Total 693 680 1.373


A maioría das persoas empregadas no sector dos servizos son mulleres; nos

restantes sectores hai máis ocupados ca ocupadas. Evidentemente, esa diferenza

nos sectores de actividade tamén se reflicte na repartición sectorial das

declaracións de EEPP.

O 75 % dos partes de EEPP comunicados nos servizos corresponden a mulleres. Nos

restantes sectores, é maior o número de partes de homes.

Nas mulleres, o sector con máis partes comunicados de EEPP é, con diferenza, o dos

servizos: o 62 % dos partes comunicados de mulleres proveñen dese sector. A

seguir, a industria xunta o 36 % dos partes comunicados e o sector primario

(agricultura e pesca) non chega ao 2 %. Na construción non se comunicou ningún

parte de enfermidade profesional.

No caso dos homes, o sector con máis comunicacións de EEPP é a industria que

concentra o 63 %. Despois están os servizos cunha porcentaxe do 20 %, a

construción co 12 % e, por último, o sector primario co restante 5 % dos

expedientes.

Como se ve no cadro 9, a maior proporción de partes comunicados de EEPP con

baixa sobre o total dáse na agricultura (o 79,17 % dos partes comunicados foron

con baixa) e a menor na industria (un 57,99 % de partes con baixa). Os partes

comunicados con baixa nos restantes sectores (pesca, construción e servizos)

representan ao redor do 60 %.

37

Cadro 9. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR SECTORES CON E SEN BAIXA. ANO 2016

SECTOR CON BAIXA (A) SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)+100

Agricultura 19 5 24 79,17 %

Pesca 12 8 20 60,00 %

Industria 399 289 688 57,99 %

Construción 48 32 80 60,00 %

Servizos 337 224 561 60,07 %

Total 815 558 1.373 59,36 %


No ano 2016, en comparación co ano 2015, soben os partes comunicados de EEPP

na industria (124 partes máis), nos servizos (44 máis) e na agricultura (1 máis).

Pola contra, baixan na construción (20 partes menos) e mantéñense na pesca.

Os partes de EEPP con baixa laboral incrementáronse en todos os sectores, agás na

construción (6 comunicacións menos ca no 2015). Na industria comunicáronse 99

partes máis, 42 máis nos servizos, 5 máis na agricultura e 1 máis na pesca.

Por rama de actividade

A actividade con máis comunicacións de partes de EEPP con baixa, tanto de homes

(o 61 %) coma de mulleres o (35 %) foi a industria manufactureira.

Cadro 10. PARTES COMUNICADOS DE EEPP CON BAIXA POR RAMA DE ACTIVIDADE E SEXO. ANO 2016

RAMA DE ACTIVIDADE HOMES MULLERES TOTAL

Agricultura, gandaría, silvicultura e pesca 22 9 31

Industrias extractivas 10 0 10

Industria manufactureira 230 152 382

Subministración de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado 1 0 1

Subm. de auga, activ. saneamento, xestión de residuos e descontaminación 1 5 6


Comercio; reparación de vehículos de motor e motocicletas 23 55 78

Transporte e almacenamento 13 13 26

Hostalaría 3 24 27

Información e comunicacións 0 8 8

Actividades financeiras e de seguros 0 0 0

Actividades inmobiliarias 0 0 0

Actividades profesionais, científicas e técnicas 3 5 8

Actividades administrativas e servizos auxiliares 8 45 53

Admón. pública e defensa; seguridade social obrigatoria 4 24 28

Educación 1 8 9

Actividades sanitarias e de servizos sociais 10 74 84

Actividades artísticas, recreativas e de entretemento 2 0 2

Outros servizos 0 13 13

Actividades dos fogares 0 1 1

Actividades de organizacións e organismos extraterritoriais 0 0 0

Total 379 436 815



38

As seguintes ramas con máis partes con baixa nas mulleres son a de actividades

sanitarias e servizos sociais con 74 comunicacións (representan o 17 % dos partes

con baixa de mulleres) e o comercio con 55 partes (o 13 %). Porén, no caso dos

homes, a construción é a segunda rama de actividade con máis notificacións de

EEPP con baixa (48 partes, representan o 13 % dos partes con baixa de homes),

séguelle o comercio con 23 partes (o 6 % do total de partes con baixa) e o sector

primario con 22 partes (o 6 %).

Por grupo de enfermidade

O cadro de EEPP foi aprobado polo Real decreto 1299/2006. Inclúe unha listaxe de

enfermidades recoñecidas como profesionais e os traballos e substancias que

expoñen ao risco de contraelas.

A listaxe contén seis grupos de EEPP:

— Grupo 1: EEPP causadas por axentes químicos

— Grupo 2: EEPP causadas por axentes físicos

— Grupo 3: EEPP causadas por axentes biolóxicos

— Grupo 4: EEPP causadas pola inhalación de substancias e axentes non

comprendidos noutros apartados

— Grupo 5: EEPP da pel causadas por substancias e axentes non comprendidos

nalgún dos outros apartados

— Grupo 6: EEPP causadas por axentes carcinóxenos

A maior concentración de EEPP dáse no grupo 2 (EEPP causadas por axentes físicos):

o 72 % das que se comunicaron no 2016. O 58,47 % dos partes de EEPP do grupo 2

foron con baixa.

En proporción, o grupo 3 (EEPP causadas por axentes biolóxicos) é o que rexistra

máis partes con baixa ca sen baixa: o 87,50 % deles foron con baixa. Pola contra, no

grupo 1 (EEPP causadas por axentes químicos) son minoría os partes con baixa: o

47,37 %.

39

Cadro 11. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR GRUPOS DE ENFERMIDADE. ANO 2016

GRUPO CON BAIXA

( )

SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)*100

Grupo 2 580 412 992 58,47 %

Grupo 4 96 79 175 54,86 %

Grupo 5 64 38 102 62,75 %

Grupo 3 56 8 64 87,50 %

Grupo 1 18 20 38 47,37 %

Grupo 6 1 1 2 50,00 %

Total 815 558 1.373 59,36 %


Como reflicte o cadro 12, o maior número de partes comunicados de EEPP

encádrase no grupo 2 (as causadas por axentes físicos), tanto nos homes coma nas

mulleres. Nese grupo están o 68,69 % das EEPP de homes e o 75,88 % de mulleres.

Cadro 12. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR GRUPOS DE ENFERMIDADE E SEXO. ANO 2016

GRUPO HOMES MULLERES TOTAL

Grupo 2 476 516 992

Grupo 4 152 23 175

Grupo 5 30 72 102

Grupo 3 8 56 64

Grupo 1 25 13 38

Grupo 6 2 0 2

Total 693 680 1.373


Cómpre destacar a diferente incidencia das EEPP nos grupos 3 e 4 entre homes e

mulleres, como reflexo do distinto encadramento duns e outras por sectores. É

significativo o peso das enfermidades causadas por axentes biolóxicos nas

mulleres: o 8,24 % do total de partes de EEPP comunicados de mulleres pertencen

ao grupo 3 fronte ao 1,15 % no caso dos homes.

O segundo grupo con máis partes de EEPP nos homes é o 4 (as causadas por

inhalación de substancias) con 152 partes; representan o 21,93 % do total de

partes de homes (a porcentaxe baixa ata o 3,38 % nas mulleres).

No caso das mulleres, o grupo que ocupa a segunda posición é o 5 (enfermidades

profesionais da pel) con 72 partes, o 11 % do total de comunicados.

No ano 2016 —en relación co 2015— rexístranse máis partes en todos os grupos

de EEPP agás no 1 (10 partes menos). En cifras absolutas, o maior incremento dáse

no grupo 2 con 69 partes máis; a seguir, o grupo 4 con 55 partes máis, o grupo 5

con 22 partes máis, o grupo 3 con 12 partes máis e, por último, o grupo 6 con 1

parte máis.


40

Cadro 13. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR GRUPOS DE ENFERMIDADE. ANO 2016

GRUPO ANO 2016 ANO 2015 VARIACIÓN ANUAL

Grupo 2 992 923 +7,48 %

Grupo 4 175 120 +45,83 %

Grupo 5 102 80 +27,50 %

Grupo 3 64 52 +23,08 %

Grupo 1 38 48 –20,83 %

Grupo 6 2 1 +100,00 %

Total 1.373 1.224 +12,17 %


Por grupo de enfermidade profesional, sexo e sector de actividade

Nos partes comunicados do grupo 1 (EEPP causadas por axentes químicos), o

66 % corresponden a homes e o 34 % a mulleres.

O 47,37 % dos partes comunicados do grupo 1 comportaron unha baixa laboral. A

porcentaxe foi maior nos homes ca nas mulleres: 56,00 % nos homes fronte ao

30,77 % nas mulleres.

Por sectores, os partes de EEPP do grupo 1 concentráronse na industria (18 partes

no 2016), nos servizos (17 partes) e na construción (3 partes). Por sexos e sector, o

maior número de declaracións nos homes prodúcese na industria, mentres que nas

mulleres é nos servizos.

Cadro 14. PARTES COMUNICADOS DE EEPP DO GRUPO 1. ANO 2016

HOMES MULLERES

SECTOR CON BAIXA SEN BAIXA TOTAL CON BAIXA SEN BAIXA TOTAL

Agricultura 0 0 0 0 0 0

Pesca 0 0 0 0 0 0

Industria 9 7 16 2 0 2

Construción 3 0 3 0 0 0

Servizos 2 4 6 2 9 11

Total 14 11 25 4 9 13


A maioría dos partes correspondentes ao grupo 2 (EEPP causadas por axentes

físicos) corresponden ás mulleres cun 52 %; o restante 48 % son de homes.

Neste grupo 2, o 58,47 % dos partes foron con baixa, cunha proporción máis

elevada nas mulleres (62,98 %) ca nos homes (53,57 %).

Nos homes, a industria é o sector que rexistra máis declaracións de EEPP causadas

por axentes físicos: 286 partes (o 60 % dos partes no conxunto de sectores). Nas

41

mulleres, en cambio, é o sector dos servizos (290 partes, o 56 % sobre o total de

partes de mulleres encadrados no grupo 2).


HOMES MULLERES



Pesca 10 8 18 1 0 1

Industria 152 134 286 141 79 220


Servizos 49 56 105 179 111 290

Total 255 221 476 325 191 516


As EEPP causas por axentes biolóxicos (grupo 3) danse mormente nas mulleres:

56 partes de mulleres fronte a 8 de homes. O 87,50 % das declaracións deste tipo

de enfermidades foron con baixa, tanto nos homes coma nas mulleres.

Os partes comunicados do grupo 3 nos homes concéntranse nos servizos (8 partes,

dos cales 7 son con baixa). Nas mulleres comunicáronse 56 partes: 54 nos servizos

(49 con baixa) e 2 na agricultura (os dous sen baixa).


HOMES MULLERES



Pesca 0 0 0 0 0 0



Servizos 7 1 8 49 5 54

Total 7 1 8 49 7 56


As enfermidades profesionais causadas por inhalación de substancias (grupo 4)

danse mormente nos homes e no sector da industria: no ano 2016, o 71 % dos

partes do grupo 4 foron de traballadores da industria.

O 54,86 % dos partes ligados ao grupo 4 comportaron baixa laboral, cunha

porcentaxe máis elevada nos homes (56,58 %) ca nas mulleres (43,48 %).


42


HOMES MULLERES



Pesca 0 0 0 1 0 1

Industria 73 52 125 4 5 9


Servizos 5 7 12 2 8 10

Total 86 66 152 10 13 23


O groso dos partes comunicados de EEPP da pel (grupo 5) danse nas mulleres:

comunicaron 72 partes no ano 2016 e representaban o 71 % dos comunicados no

grupo 5.

Por sexos e sector, algo máis da metade dos partes comunicados no grupo 5

producíronse en traballadoras dos servizos: 55 no 2016, que representaron o 54 %

sobre o total de expedientes de EEPP da pel. En cambio, nos homes, o sector con

máis partes é a industria (11 partes) aínda que lle segue moi de preto os servizos

(10 partes).

Nas mulleres, o 66,67 % dos partes comunicados de EEPP da pel foron con baixa; a

porcentaxe nos homes foi do 53,33 %.


HOMES MULLERES



Pesca 0 0 0 0 0 0

Industria 7 4 11 10 7 17


Servizos 4 6 10 38 17 55

Total 16 14 30 48 24 72


No 2016 comunicáronse dous partes de EEPP causadas por axentes carcinóxenos

(grupo 6). Son os dous partes de traballadores da industria, e un deles foi con

baixa laboral.

43


HOMES MULLERES



Pesca 0 0 0 0 0 0



Servizos 0 0 0 0 0 0

Total 1 1 2 0 0 0


Por provincias

A provincia coa cifra máis alta de partes comunicados de EEPP é Pontevedra con

749, o 54,55 % de todos os rexistrados en Galicia no 2016. A seguir está a provincia

da Coruña con 348 partes (o 25,35 % do total), Ourense con 197 (o 14,35 %) e, por

último, Lugo con 79 (o 5,75 %).

Cadro 20. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR PROVINCIAS. ANO 2016

PROVINCIA CON BAIXA (A) SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)*100

A Coruña 222 126 348 63,79 %

Lugo 47 32 79 59,49 %

Ourense 121 76 197 61,42 %

Pontevedra 425 324 749 56,74 %

Total 815 558 1.373 59,36 %


En proporción, a provincia con máis partes de EEPP con baixa é a Coruña: 222, o

63,79 % do total dos comunicados na provincia. No extremo oposto está

Pontevedra, coa porcentaxe máis baixa das catro provincias galegas: un 56,74 %.

Hai máis comunicacións de EEPP de homes ca de mulleres nas provincias de

Ourense (o 56,35 %), Lugo (o 54,43 %) e Pontevedra (o 52,47 %). Pola contra, na

provincia da Coruña teñen máis incidencia as EEPP en mulleres (o 58,05 % dos

partes).

Cadro 21. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR PROVINCIAS E SEXO. ANO 2016

PROVINCIA HOMES MULLERES TOTAL

A Coruña 146 202 348

Lugo 43 36 79

Ourense 111 86 197

Pontevedra 393 356 749

Total 693 680 1.373



44

A industria rexistra o maior número de partes comunicados de EEPP en todas as

provincias galegas agás na Coruña, onde son os servizos.

Cadro 22. PARTES COMUNICADOS DE EEPP POR PROVINCIAS E SECTOR. ANO 2016

SECTOR A CORUÑA LUGO OURENSE PONTEVEDRA

Agricultura 7 7 3 7

Pesca 1 0 0 19

Industria 142 38 141 367

Construción 32 8 5 35

Servizos 166 26 48 321

Total 348 79 197 749


No ano 2016, en comparación co ano 2015, soben os expedientes de EEPP nas

provincias de Pontevedra (88 máis), Ourense (48 máis) e A Coruña (19 máis). En

proporción, o maior incremento dáse na provincia de Ourense: un +32,21 %.

Pola contra, na provincia de Lugo rexistráronse seis partes menos ca no ano 2015,

o descenso foi do 7,06 %.

Clasificación por comunidades autónomas

Galicia ocupa a sexta posición por volume de expedientes, por detrás de Cataluña,

Valencia, País Vasco, Madrid e Navarra.

Cadro 23. PARTES COMUNICADOS DE EEPP DISTRIBUÍDOS POR GRUPO DE ENFERMIDADE E CCAA. ANO 2016

GRUPO 1 GRUPO 2 GRUPO 3 GRUPO 4 GRUPO 5 GRUPO 6 TOTAL

Cataluña 163 2.635 107 101 191 2 3.199

Valencia 40 2.834 28 77 108 3 3.090

País Vasco 63 2.511 12 114 128 10 2.838

Madrid 62 1.000 445 69 96 1 1.673

Navarra 54 1.407 7 41 70 1 1.580

Galicia 38 992 64 175 102 2 1.373

Aragón 15 1.097 26 26 77 1 1.242

Castela e León 31 759 48 87 59 7 991

Murcia 13 866 13 20 61 2 975

Andalucía 40 633 63 49 65 3 853

Baleares 12 472 5 19 33 0 541

Castela-A Mancha 49 342 21 40 53 2 507

Asturias 23 369 18 28 30 1 469

Canarias 27 361 3 12 44 1 448

A Rioxa 9 346 1 10 12 0 378

Cantabria 5 312 11 13 8 0 349

Estremadura 11 126 44 8 10 0 199

Ceuta e Melilla 0 18 3 2 2 0 25

Total 655 17.080 919 891 1.149 36 20.730


45

Os 1.373 expedientes de EEPP comunicados en Galicia representan o 6,62 % dos

rexistrados en España. A táboa anterior amosa a distribución das EEPP por grupo de

enfermidade e comunidade autónoma.

Galicia é a cuarta comunidade autónoma coa maior porcentaxe de partes de EEPP

con baixa laboral: o 59,36 % das comunicacións na nosa comunidade foron con

baixa. Na media estatal, esa porcentaxe é inferior: un 48,12 % dos partes

comunicados foron con baixa.

As comunidades que superan a Galicia en porcentaxe son Madrid (un 64,26 % de

partes foron con baixa), Andalucía (63,54 %) e Castela-A Mancha (59,37 %).

Entre as comunidades autónomas con menor proporción de enfermidades

profesionais con baixa destaca Valencia, onde os partes comunicados con baixa só

representan o 30,16 % do total de comunicacións, ou A Rioxa cuxa porcentaxe é do

34,66 %.

Cadro 24. NÚMERO DE PARTES COMUNICADOS DISTRIBUÍDOS POR GRUPO DE ENFERMIDADE E CCAA. ANO 2016

CON BAIXA (A) SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)*100

Madrid 1.075 598 1.673 64,26

Andalucía 542 311 853 63,54

Castela-A Mancha 301 206 507 59,37

Galicia 815 558 1.373 59,36

Ceuta e Melilla 14 11 25 56,00

Cataluña 1.756 1.443 3.199 54,89

Asturias 253 216 469 53,94

Canarias 221 227 448 49,33

Estremadura 98 101 199 49,25

Navarra 764 816 1.580 48,35

Murcia 461 514 975 47,28

Cantabria 161 188 349 46,13

Baleares 239 302 541 44,18

Castela e León 434 557 991 43,79

País Vasco 1.238 1.600 2.838 43,62

Aragón 540 702 1.242 43,48

A Rioxa 131 247 378 34,66

Valencia 932 2.158 3.090 30,16



46

1.1.2. Partes pechados como enfermidade profesional con baixa

Por sexo

No ano 2016 pecháronse 704 partes como enfermidade profesional en Galicia. Ao

contrario do que aconteceu cos partes comunicados, a maior porcentaxe dos

pechados corresponde a mulleres, 371 (o 52,70 % do total), fronte a 333 de homes.

Na distribución por provincias, hai máis partes pechados de mulleres que de

homes na Coruña e Pontevedra. Na provincia de Lugo coincide o número de partes

pechados por sexos e en Ourense son maioría os de homes.

Cadro 25. PARTES PECHADOS COMO ENFERMIDADE PROFESIONAL CON BAIXA POR PROVINCIAS E SEXO. ANO 2016

NÚMERO DE PARTES PECHADOS DURACIÓN MEDIA (EN DÍAS)

PROVINCIA HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES TOTAL

A Coruña 84 108 192 134,44 96,60 113,16

Lugo 24 24 48 102,25 72,50 87,38

Ourense 55 45 100 58,16 76,47 66,40

Pontevedra 170 194 364 66,63 70,86 68,88

Total 333 371 704 84,90 79,14 81,87


A duración media dos procesos de enfermidade profesional é de 81,87 días en

Galicia fronte aos 68,31 días na media estatal. Por sexos, de media dura máis nos

homes ca nas mulleres: 84,90 días nos homes e 79,14 nas mulleres.

Na distribución por provincias, a duración media máis elevada dáse na Coruña,

tanto en homes (134,44 días) coma en mulleres (96,90 días). Pola contra, a menor

duración corresponde á provincia de Ourense con 66,40 días.

Por grupos de idade

O maior número de partes pechados como EEPP con baixa nas mulleres dáse entre

os 40 e 44 anos. Nos homes, o grupo de idade con máis partes é o comprendido

entre os 35 e 39 anos.

O 4,83 % dos partes pechados como EEPP con baixa no ano 2016 atangueu a

persoas menores de 30 anos; o 78,27 % tiñan entre 30 e 54 anos e o restante

16,90 %, máis de 54 anos.

Hai máis partes pechados de mulleres que de homes en todos os grupos de idade,

agás entre os 35 e 39 anos.

47

Cadro 26. PARTES PECHADOS COMO EEPP CON BAIXA POR GRUPOS DE IDADE E SEXO. ANO 2016


GRUPO DE IDADE HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES TOTAL

Menores de 20 0 0 0 — — —

De 20 a 24 4 5 9 39,00 31,20 34,67

De 25 a 29 7 18 25 73,86 60,56 64,28

De 30 a 34 32 37 69 89,53 94,32 92,10

De 35 a 39 79 51 130 74,06 64,45 70,29

De 40 a 44 59 77 136 70,98 77,53 74,69

De 45 a 49 54 56 110 79,81 80,79 80,31

De 50 a 54 43 63 106 106,33 94,08 99,05

De 55 a 59 45 49 94 100,87 66,31 82,85

De 60 a 64 10 14 24 127,50 111,86 118,38

De 65 ou máis 0 1 1 — 101,00 101,00

Total 333 371 704 84,90 79,14 81,87


Existe unha correlación entre a idade e a duración media dos procesos: a máis

idade corresponden procesos máis longos. Como se ve no cadro anterior, a

duración media máis baixa concéntrase nas persoas menores de 30 anos.

Por grupos de enfermidades profesionais

O grupo 2 (EEPP por axentes físicos) abrangue o maior número de partes pechados

en ambos os sexos: 229 partes de homes (o 69 % do total nos homes) e 276 partes

de mulleres (o 74 % dos pechados de mulleres).

Cadro 27. PARTES PECHADOS COMO EEPP POR GRUPOS DE ENFERMIDADE. ANO 2016


GRUPOS HOMES MULLERES TOTAL HOMES MULLERES TOTAL

Grupo 2 229 276 505 91,92 91,30 91,58

Grupo 4 68 9 77 69,47 125,89 76,06

Grupo 5 16 43 59 56,19 40,77 44,95

Grupo 3 7 39 46 11,00 31,28 28,20

Grupo 1 12 4 16 82,08 13,75 65,00

Grupo 6 1 — 1 539,00 — 539,00

Total 333 371 704 84,90 79,14 81,87


Nota:

Grupo 1: EEPP causadas por axentes químicos

Grupo 2: EEPP causadas por axentes físicos

Grupo 3. EEPP causadas por axentes biolóxicos

Grupo 4: EEPP causadas por inhalación de substancias e axentes non comprendidos noutros apartados

Grupo 5: EEPP da pel causadas por substancias e axentes non comprendidos nalgún dos outros apartados

Grupo 6: EEPP causadas por axentes carcinóxenos


48

O segundo grupo con máis partes pechados difire dependendo dos sexos. Nas

mulleres é o grupo 5 (EEPP da pel) e nos homes é o grupo 4 (EEPP causadas por

inhalación).

A maior duración nos procesos de EEPP con baixa dáse no grupo 6 «axentes

carcinóxenos» e no grupo 2 «axentes físicos». Os procesos máis curtos

corresponden ao grupo 3 «axentes biolóxicos».

Por rama de actividade

O maior número de partes pechados como enfermidades profesionais con baixa

dáse na industria manufactureira, tanto nos homes coma nas mulleres. Nesa rama

encádranse o 62 % dos partes pechados de homes e o 35 % dos partes pechados de

mulleres.

Cadro 28. PARTES PECHADOS COMO EEPP CON BAIXA POR RAMA DE ACTIVIDADE E SEXO. ANO 2016

RAMA DE ACTIVIDADE HOMES MULLERES TOTAL

Agricultura, gandaría, silvicultura e pesca 13 11 24

Industrias extractivas 8 0 8

Industria manufactureira 208 130 338

Subministración de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado 1 0 1

Subm. de auga, activ. saneamento, xestión de residuos e descontaminación 1 4 5


Comercio; reparación de vehículos de motor e motocicletas 22 51 73

Transporte e almacenamento 12 10 22

Hostalaría 4 22 26

Información e comunicacións 0 9 9

Actividades financeiras e de seguros 0 0 0

Actividades inmobiliarias 0 0 0

Actividades profesionais, científicas e técnicas 2 2 4

Actividades administrativas e servizos auxiliares 5 37 42

Admón. pública e defensa; seguridade social obrigatoria 4 18 22

Educación 1 5 6

Actividades sanitarias e de servizos sociais 9 59 68

Actividades artísticas, recreativas e de entretemento 1 0 1

Outros servizos 0 12 12

Actividades dos fogares 0 1 1

Actividades de organizacións e organismos extraterritoriais 0 0 0

Total 333 371 704


A marcada segmentación sexual na ocupación nótase, obviamente, na distribución

dos partes pechados por ramas e sexos. Despois da industria manufactureira, as

seguintes ramas con máis partes pechados como enfermidades profesionais nas

49

mulleres son: actividades sanitarias e de servizos sociais (59 partes); comercio (51

partes) e actividades administrativas e servizos auxiliares (37 partes).

No caso dos homes, a continuación da industria manufactureira destacan as

seguintes ramas: construción (42 partes), comercio (22 partes), sector primario

(13 partes) e transporte e almacenamento (12 partes).

1.1.3. Sistema de alertas

O sistema CEPROSS contén un «servizo de alertas» que ofrece a posibilidade de

detectar aquelas empresas que superaron os límites de alerta establecidos. É dicir,

localiza posibles «focos de risco» de enfermidades profesionais, para facilitar unha

maior eficiencia nas accións de preventivas.

Cadro 29. TOTAL DE EMPRESAS QUE SUPERARON OS LÍMITES ESTABLECIDOS NO 2016

GRUPO 1 GRUPO 2 GRUPOS 3 GRUPO 4 GRUPO 5 GRUPO 6 SUMA TOTAL

EMPRESAS

Madrid 0 11 48 1 2 0 62 47

Galicia 1 14 8 11 5 1 40 34

Cataluña 1 19 8 1 6 0 35 30

País Vasco 0 15 0 6 2 5 28 24

Andalucía 0 3 9 1 2 2 17 15

Navarra 1 18 0 1 1 1 22 15

Castela-A Mancha 1 2 2 1 1 2 9 8

Castela e León 0 1 1 3 0 3 8 8

Murcia 0 6 0 1 0 2 9 8

Asturias 0 6 2 0 0 0 8 6

Aragón 0 3 1 0 0 1 5 5

Valencia 0 6 0 0 0 2 8 5

Cantabria 0 4 1 0 0 0 5 4

Baleares 0 2 0 0 0 0 2 2

Canarias 0 1 0 0 0 1 2 2

Estremadura 0 1 0 0 0 0 1 1

A Rioxa 0 1 0 0 0 0 1 1

Total 4 113 80 26 19 20 262 215


Nota:

Grupo 1: EE. PP. causadas por axentes químicos

Grupo 2: EE. PP. causadas por axentes físicos

Grupo 3. EE. PP. causadas por axentes biolóxicos

Grupo 4: EE. PP. causadas por inhalación de substancias e axentes non comprendidos noutros apartados

Grupo 5: EE. PP. da pel causadas por substancias e axentes non comprendidos nalgún dos outros apartados.

Grupo 6: EE. PP. causadas por axentes carcinóxenos.

No ano 2016, 34 empresas superaron en Galicia os límites de sinistralidade;

representan o 16 % do total das empresas detectadas en España. Na clasificación

por comunidades autónomas, Galicia é a segunda co maior número de empresas


50

que superaron os límites de sinistralidade, só está por detrás de Madrid (47

empresas).

Pola contra, as comunidades autónomas con menor número de alertas no 2016

foron A Rioxa, Estremadura, Canarias e Baleares.

As alertas desas 34 empresas detectadas en Galicia producíronse en 40 EEPP. Polo

tanto, existen empresas onde as alertas orixinaron máis dunha enfermidade

profesional.

O maior número de empresas que superaron os límites de sinistralidade

encádranse nas seguintes actividade económicas: corte, tallado e acabado da pedra

(8 empresas) e actividades hospitalarias (6 empresas).

2. PATOLOXÍAS NON TRAUMÁTICAS

Os datos manexados de patoloxías non traumáticas corresponden aos expedientes

comunicados a través do sistema PANOTRATSS en Galicia no ano 2016. A análise é

bastante limitada porque, no momento de elaborar este informe, só dispoñiamos

do número de partes comunicados distribuídos por sexo, por provincias e segundo

causaran ou non baixa laboral.

Por sexos

No ano 2016 comunicáronse 610 partes de patoloxías non traumáticas en Galicia.

A incidencia da declaración é maior nos homes ca nas mulleres: 328 partes

corresponderon a homes (o 53,77 % dos partes) e os restantes 282 foron de

mulleres.

O 91,97 % dos partes comunicados foron con baixa laboral. Por sexos, esa

proporción é algo máis elevada nas mulleres ca nos homes: 92,55 % fronte a

91,46 %, respectivamente.

Cadro 30. PARTES COMUNICADOS DE PATOLOXÍAS NON TRAUMÁTICAS. ANO 2016

HOMES MULLERES TOTAL

Con baixa 300 261 561

Sen baixa 28 21 49

Total 328 282 610

FONTE: elaboración propia a partir de datos do PANOTRATSS

51

Por provincias

O maior número de partes comunicados de patoloxías non traumáticas

corresponde, con diferenza, á provincia da Coruña: 444 no 2016, representan o

72,79 % do total dos comunicados na comunidade. Séguenlle moi de lonxe os 70

partes de Pontevedra (o 11,48 %), Lugo con 69 (o 11,31 %) e, por último, Ourense

con 27 (o 4,43 %).

O número de partes comunicados de homes é superior ao de mulleres nas

provincias de Ourense (o 59,26 %), A Coruña (o 55,63 %) e Pontevedra (o

52,86 %). Pola contra, na provincia de Lugo hai máis partes de mulleres (o

59,42 %) ca de homes.

A maior porcentaxe de baixas laborais por patoloxías non traumáticas deuse na

provincia da Coruña, co 94,59 %; a seguir está a provincia de Lugo cun 89,86 %,

Pontevedra cun 84,29 % e, por último, Ourense cun 74,07 %.

Cadro 31. PARTES COMUNICADOS POR PROVINCIAS E SEXOS. ANO 2016

CON BAIXA SEN BAIXA


A Coruña 231 189 420 16 8 24

Lugo 27 35 62 1 6 7

Ourense 11 9 20 5 2 7

Pontevedra 31 28 59 6 5 11

Total 300 261 561 28 21 49


Clasificación por comunidades autónomas

Na clasificación por comunidades autónomas, e tomando como referencia as cifras

absolutas, Galicia é a cuarta con máis declaracións de patoloxías non traumáticas

(610 partes no 2016); está por detrás de Cataluña (982 partes), Madrid (712

partes) e Comunidade Valenciana (691 partes).

Se cinguimos a análise aos partes comunicados con baixa, Galicia ocupa a segunda

posición (561 partes con baixa) e só estaría por detrás de Madrid (579 partes con

baixa).

Galicia é a comunidade autónoma coa porcentaxe máis alta de partes comunicados

con baixa laboral sobre o total das declaracións de patoloxías non traumáticas: o

91,97 % das declaracións foron con baixa no 2016, porcentaxe que baixa ata o

64,18 % na media estatal.


52

Cadro 32. PARTES COMUNICADOS DISTRIBUÍDOS POR CCAA. ANO 2016

CON BAIXA

( )

SEN BAIXA TOTAL (B) (A/B)*100

Cataluña 547 435 982 55,70 %

Madrid 579 133 712 81,32 %

Valencia 313 378 691 45,30 %

Galicia 561 49 610 91,97 %

Aragón 307 291 598 51,34 %

Andalucía 306 137 443 69,07 %

Castela-A Mancha 244 49 293 83,28 %

Castela e León 169 108 277 61,01 %

País Vasco 123 151 274 44,89 %

Murcia 152 62 214 71,03 %

Canarias 82 36 118 69,49 %

Baleares 47 65 112 41,96 %

Navarra 62 44 106 58,49 %

Asturias 53 40 93 56,99 %

Estremadura 51 18 69 73,91 %

A Rioxa 29 26 55 52,73 %

Cantabria 12 9 21 57,14 %

Ceuta e Melilla 9 4 13 69,23 %

Total 3.646 2.035 5.681 64,18 %


53

CONCLUSIÓNS

A recuperación do emprego asenta nunha elevada precariedade que está

provocando un impacto negativo na seguridade e saúde laboral dos traballadores e

traballadoras.

No ano 2016 comunicáronse un 12 % máis de accidentes con baixa en xornada

laboral ca no 2013, cando se rexistraba o menor número dese tipo de accidentes

desde o comezo da crise. En proporción, aumentaron máis os accidentes de

traballo con baixa en xornada laboral (+12 %) que a poboación asalariada (+6 %).

Os accidentes de traballo con baixa en xornada laboral mantiveron unha tendencia

ascendente nos anos 2014 e 2015, mentres que no 2016 permaneceron case

estancados porque só baixaron un 0,6 %.

No ano 2016, tomando como referencia os datos publicados polo ISSGA,

rexistráronse 24.994 accidentes de traballo con baixa en xornada laboral. O 70 %

dese tipo de accidentes sufríronos os homes.

En comparación co ano 2015, o descenso dos accidentes de traballo con baixa en

xornada laboral concentrouse nos homes e, por sectores, na agricultura e na

construción. Porén, soben nas mulleres (+1,35 %) e, por sectores, na pesca

(+6,95 %), na industria (+0,69 %) e nos servizos (+0,35 %).

Canto á gravidade, subiron os accidentes graves (+24,94 %) e producíronse 57

accidentes mortais, só houbo unha morte menos ca no ano 2015. A situación foi

especialmente tráxica na pesca, sector que volve a presentar o índice de incidencia

máis elevado tanto nos accidentes graves coma nos mortais e no que perderon a

vida 12 homes (no 2015 faleceron 10 homes).

A gravidade da situación apréciase na súa verdadeira dimensión cando nos

comparamos coas restantes comunidades autónomas: Galicia presenta o índice de

incidencia máis elevado nos accidente mortais e, en cifras absolutas, é a terceira

comunidade con máis accidentes mortais.

Os traballadores e traballadoras con menos antigüidade no seu posto traballo

teñen máis papeletas para sufriren un accidente de traballo. Un dato: o 19 % dos

accidentes con baixa en xornada laboral que se rexistraron no 2016 sufríronos

persoas que tiñan unha antigüidade inferior a tres meses no seu posto de traballo,

unha porcentaxe moi elevada en relación coa poboación asalariada exposta a esa

situación.

A nosa estrutura produtiva caracterízase polo predominio case absoluto das

empresas moi pequenas. Esa peculiaridade tamén se reflicte na sinistralidade

laboral. No 2016, o maior número de accidentes de traballo con baixa en xornada


54

laboral dáse nas empresas que teñen entre 5 e 25 traballadores e traballadoras

(abranguen o 26 % dos accidentes totais) e a seguir destacan as empresas que

teñen entre 1 e 4 traballadores/as co 13 % do total de accidentes.

As persoas con contrato temporal tamén corren máis riscos de sufrir un accidente

ca as que teñen unha relación estable: o 38 % dos accidentes con baixa en xornada

laboral rexistrados no 2016 danse entre persoas que teñen un contrato temporal;

esa porcentaxe queda moi por riba da representación que ten a poboación

asalariada temporal no emprego por conta allea. No 2016 incrementouse o número

de accidentes entre as persoas cun contrato temporal, mentres que o das

indefinidas baixou.

No ano 2016 rexistráronse un total de 2.800 accidentes de traballo con baixa in

itinere (o 62 % corresponderon a mulleres). A suba deste tipo de accidentes tamén

se concentrou nas mulleres (72 máis nelas fronte a 37 menos nos homes). No que

atangue aos accidentes mortais, houbo 5 mortes e eran todos homes.

Ata aquí os accidentes de traballo que causaron unha baixa: máis de 27.700 no

2016, dos cales 2.800 foron in itinere.

Tamén é moi significativo o número de accidentes sen baixa en xornada laboral:

39.406 no 2016 (fronte a 39.823 no 2015). Daquela, a maioría dos accidentes de

traballo rexistrados en 2016 non causaron unha baixa.

Segundo a información proporcionada polas aplicacións CEPROSS E PANOTRATSS, no

2016 comunicáronse 1.983 enfermidades causadas polo traballo, das cales o 31 %

son patoloxías non traumáticas causadas ou agravadas polo traballo.

Segue sendo preocupante a infradeclaración de enfermidades profesionais. No

2016 declaráronse 1.373 enfermidades profesionais en Galicia (680 en mulleres e

693 en homes) pero desas só o 59 % causaron baixa; oito anos antes esa

porcentaxe estaba no 74 %.

Nos casos de enfermidades profesionais causadas por axentes carcinóxenos (grupo

VI) chama a atención que o ano pasado só se recoñeceran dous casos en homes, dos

cales un deles non causou baixa (os dous partes estaban encadrados na industria).

cadernos do sindicato nacional de cc oo de galicia informe ... · canto aos accidentes mortais, ......

Documents