• Gaur egun, interneta munduan zehar erabiltzen den baliabide nagusienetakoa da. Interneten bidez, edozein gauza egin ahal duzu. Baina zenbait arazo agertu daitezke baliabide hau erabiltzean. Arazo edo arrisku nagusi hauek, bi multzotan banatzen dira:

Birusak, famatuenak: Harrak, troiarrak eta Spyware.

Beste arrisku motak, adibidez: Grooming, ziberbullyng eta maulak.

• Internet duen arazo larriena da, hainbat birus mota daude sarean zehar. Guk hiru birus mota famatuenetarikoak azalduko dizuegu.

Harrak Troiarrak Spyware

• Harrak ordenagailuaren sistema eragile automatikoa erabiltzen du gure ordenagailuetan sartzeko. Hauek ordenagailuaren barruan daudenean, beraien burua bikoizteko ahalmena dute.

• Ordenagailuan dagoen informazio pribatua ateratzeko gaitasuna da bere arriskua. Egia esanez, ez dute kalte egiten ordenagailuari, baizik eta ordenagailua astiroago joatea.

• Programa arunt bat dirudi baina abiaraztean birus honek sartzen da zure ordenagailuan. Honek, autorizatuta ez dagoen beste administratzaile bezala erabili ahal dugu gure ordenagailua, eta gure ordenagailuari edo dokumentoei kalte egin.

• Troiarrak, harren desberdinak dira. Hauek ordenagailua infektatzeko gaitasuna dauka.

• Harren antzekoak dira, baina hauek sofware bat dira. Hauek, ordenagailuari ez diote kalterik egiten, baina harrak bezala, barruan dagoen informazioa trasmititu dezake, hori bai, ez dira bikoizten.

• Ez da birus bezala kontsideratzen, zeren eta ez doa beste ordenagailuak kutxatzen.

• Ondorioak, ordenagailua gero eta motelago abiatzea eta haren errendimendua murriztea.

• Edozein birus, ordenagailuan sartuta dagoenean, konpontzeko aukera erabilgarriena: Antibirusak.

• Antibirusak, birus informatikoak edo beste programa gaizko batzuk detektatzeko eta konpontzeko balio duen programa da.

• Antibirus ezagunenak: AVG, Norton, Panda, McAfee…

• Konpontzeko beste hainbat aukera daude: Registry mechanic, Clean-Cleaner, Desfragmentazioa…

registry mechanic

• Interneten, birusak aparte, beste zenbait arrisku mota daude. Gaur egun ohikoenak hauek dira:

Ziberbullyng Grooming Interneten bidezko Maulak

• Gai oso larria da hau. Gaur egun nerabeak asko erabiltzen dute internet txateatzeko. Honen ondorioz, gero eta ziberbullyng gertaera gehiago daude. Hau, informatikaren bitartez beste pertsona bati eraso egitea da.

• Hau sahiesteko, aitei, familiako kide bati, edo zuzendariari(eskolako kasua bada)esan beharko zenioke.

• Azken urteotan asmatutako iruzurtzeko metodoa da. Honek, ezezagun batekin txateatzen gertatzen da, hark esandako gauzak gezurra direnean. Hauek pertsona nagusiak dira gehienetan, eta neska gazteekin hitz egiten dute, beren perfilak aldatuz. Gehienetan, sexu-intentzioarekin egiten dute.

• Grooming-a sahiesteko, zure datu pertsonalak ez eman eta ez txateatu ezezagunekin.

• Gaur egun, hainbat sal-erosketak egin ahal dira. Zerbait erostean, zure datuak eta kreditu txartela eman behar duzu, eta web horrialde batzuetan maulen bidez dirua kentzen dizute, eta erositako produktua ez zaizu etxera ailegatzen.

• Hau sahiesteko, zihurtasun lekuetan erosi behar da, eta zure datuak edo kreditu txarleta inoiz eman, beste metodo batzuekin erosi ahal daiteke; PayPal adibidez.