JOXE MIGEL BARANDIARAN

Joxe Migel Barandiaran,Ataunen bizi zen,Murkondo auzoko Peruenezarrek baserrian.1889 jaio zen,eta hil 1991ean. Joxe Migel Barandiaranek teologia,etnografia eta antropologia ikasi zuen.Gasteizko mintegiko irakaslea izan zen.Joxe Migel Barandiaran Aierbe aita Barandiaran izenez ere ezaguna.Mendez mende iraunagaitik betiko galtzeko zorian zen euskal kultura biltzen,aztertzen eta ahanzturatik salbatzen egin zuen lan handia.Zientziaren metodoak erabiliz egindako bere biziko ikerketa lanaren ondorioz,elkarte askotako kide izendatu zuten. 9 anai arrebako familia apaiz ikasketa Gasteizko seminarioan egin eta 1914an apaiz izendatu zuten. 1916an ekin zien etnografia eta antropologiako lanen,Aralar mendialdean han zenbait trikuarri arakatu zuen eta Euskal Herriaren alde aldizkarian.Antropologiako katedraduna zena eta Enrique Eguren ezagutu zuen,eta 20 urteko lankidetza emankorrari eman zioten hasiera bi lagunek. Askoren urtez 20.mendean izanen Euskaldunik unibertsalenaren aintzinean izanik,bere bizitzaren isla edo laburpena agertzeko ari nagusiaren billa jardun dugu eta jardungo dugu,ez baita erraz orri auetan gizaki erraldoi honen bizitza oparoa laburtzerik.

Natale, Oihane eta Malen M.Jesus Elosegui

Jesus Elosegui 1907.urtean Tolosan jaio zen.Ingenieritza industriako ikasketak egin zituen eta 1932tik aurrera argazkilari profesionala gisa lanean ibiliko da.Argazkilaritzan ibili zen urte askotan.Frankistek bere estudioa suntsitu zuten.Euskal dantza eta abesbatzaren kide izan zen eta makina bat bira egin zituen frantzian , erresuma batua , belgika , herbearreak eta europako beste herrialdeetan.Bira horietan Jose Antonio Agirre lehendakaria ezagutzeko aukera izango du.

1940.urtean bere jaioterrira itzuliko da eta AEJrekiko zuen atsikimendua medio atxilotua eta lan batailoi batetara bidali zuten . Askatuta izan zen eta bere bizilekua Pasaiara aldatu zen , non bakailao gibel koipea saltzaile bezela ibili zen. Jarraian 1947.urtean Aranzadi zientzia elkartea sortu zuelarik.Erbestean Jose Miguel Barandiaran ezagutzeko aukera izan zuen.1948.urtean , oraindik Jose Miguel Barandiaran erabestaldian , Tomas Ataurik eta Jesus Eloseguik aranzadi elkartearen ohorezko kide izendatu zituen. Elosegui eta Barandiaran izkutatu zituen bere Pasaiako etxean.

Aranzadi Zientzia Elkartea sortzeko grina Aralarreko Lagunak elkarteak igaratzeko inguruan zuen aterpean sortu zen.Gai zientifikoekin sakondu ahala kataluniako ikerlariak ezagutzeko aukera izan zuen , eta haiek animatu zuten aranzadi elkartea sorrera.1942-1952 eta 1960-1972 urtean , aranzadiko idazkari nagusia izan zen.

Kakus eta Asier T.

TELESFORO ARAZANDI

Bergara ,Gipuzkoan 1860ean jaio zen eta Bartzelonan 1945eko otsailaren 12an hil zen.Zientzianaturala,antropologia,marrazkigintza,musika,etnologia,etb ikasi zituen.1895ean Granadako Univertsitatean farmazia fakultateko minerologia eta zoologia katedra eskuratu zuen.Hogei urterekin artelanaren bidez antropologia eta palentologia datu garrantzitsu ugari bildu zuen Aranzadik.1905. urtetik aurrera Euskal Herriko leize,herrespil eta trikuharrik aztertzeari ekin zion.Eneko eta Sara

ENRIQUE ZUAZUA

Eibarren jaio zen 1961ean. Eibarko La Salle Ikastetxean egin ondoren batxilergoko ikasketak herri bereko Unibertsitate Laboralean burutu zituen. Matematika Zientzietan lizientziatu eta,1987an Doktoretza-tituloa eskuratu zuen. Zientzia-ikerketarako Euskal Fundazioaren ikerlaria izan zen. 1984ean Euskal Herriko Unibertsitatean egon zen ikasten. Unibertsitate askotara joan zen.

Bere espezielitate-arloak matematika aplikatuaren barnean ekuazioak eta analisis numerikoa.

Maialen, Adrian eta Malen S.

Xabier Munibe

Aizkoitiarra zen,Aizkoitin jaio zen 1729ko urriaren 23an,1785eko urtarrilaren 13an hil zen.Zientzia ikasketak eginzituen,Aizkoitiko alkatea izan zen,Gipuzkoako AhaldunNagusi izan zen eta diputatua madrilgo gorteetan.

Areiziagako baroiaren alaba Maria Josefa Areizagarekinezkondu zen.Ezkonberriak Insausti jauregian bizi izanziren 1767 urtea arte.Peaflorida kondea oso ezaguna izan zen,eta kargu politikoakizan zituen.

Solasaldia antolatzen zituen bere etxean,eta bertara biltzen ziren probintziako aitonen semeak eta jakituriahandiko gizonak,hasieran gizarteko gaiez hitz egitera,eta geroago baita ere zientzia gaiez,literaturaz,filosofiazeta historiaz.Aizkoitiko zaldunak izena jarri zitzaien.Igandeetan musika eta antzerki lanak egiten zituzten.

Asier P.,Usoa eta Ane

ELHUYARANAIAKBiak Logroon jaio ziren,Juan Jose Elhuyar 1754 ean ekainaren 15 ean eta Fausto 1755 ean urriaren 11ean.Fausto 1833ko otsailaren 6 an hil zen Madrilen.Juan Jose Bogonen hil zen,1796 iraileko 20 an.Gazteak zirenean,1772 an,hasi ziren kimika eta mineralogia ikasketak egiten Parisen Hilaire-Marin Rouellekin,han zientzilari handien lanak ikusteko aukera izan zuten.Faustok Mexikon egin zuen lehenengo lana,Espainan meatzaritza zentroaren zuzendari orokorra izendatu zioten.

Arixo, Aisha eta Gabriel

ARMAND DAVID

Ezpeleta,Lapurdi,1826ko iraiaren 7an Paris,Frantzian jaio zen eta1900ko azaroaren 10ean hil zen.

Euskal Herriko misiolari lazarista,zoologo eta botanikoa izan zen.

Animalia,harri eta fosilak bildu zituen Txinan Parisko Natur Historiako Museoarentzat.

Berari bidalitako materialetan oinarriturrik espezie berriak deskribatuta,Europako zenbait biologok 70 landare mota ingururen izen zientifikoak berari eskeni zizkioten,eta Davidia generoa berariaz sortua izan da Davidia involucrata zuhaitza izendatzeko.

Hala ere Armand David , nahiz eta euskal zientzilari eta esploratzaile handienetakoa izan , ez da ezaguna euskaldunen artean.Manex Hiriart-Urrutik aspalditik idatzi zuen berari buruz Euskalduna astekarian 1900.urtean:

Euskal-herritik behin ere jaio diren jakintsu handienetariko bat izan,eta panda handia aurkitu zuen,urruneko Txina hartan,beste hainbat eta hainbat landare eta animalia berriekin batera.Frantziako lehenengo eboluzionistetariko bat izateaz gainera , bere ekarpenak oso multa handikoak izan ziren biogeografiaren garapenerako.

Leire, Naroa eta Amaia

Miguel Unamuno

Miguel Unamuno edo berak euskaraz sinatu ohi zuenez,Miguel Unamunokoa(Bilbo,Bizkaia,1864ko irailaren 29a -Salamanca,1936ko abenduaren31) , idazle eta filosofoa izan zen,Euskal Herriko eta Espainiako Aro Garaikidea izan diren handietakoa.

Salamancako Unibertsitateko errektore izendatu zuten1901ean.Bilbo jaioterriko Zazpikaletan bere omenezko Miguel Unamuno plaza dago.

Bilboko zazpikaleetako erronda kalean jaio zen,bost senidetatik hirugarrena.Bere aita Felix de Unamuno Larraza bere iloba salome jugorekin ezkondu zen.Hamar urte zituela hirugarrena karlistadian hiriak izandako setioaren lekuko izan zen.Esperientzia hori islatuko zuen Paz en la guerra bere lehen nobela.Madrilen egin zituen Filosofia eta Letra ikasketak,eta hemeretzi urterekin titulua lortu zuen 1883an.

1891ko urtarrilaren 31ean kontxan Lizarragarekin ezkondu zen,umetandik maite zuen emakumearekin bederatzi seme-alaba izan zituzten urte berean,Salamancako Unibertsitateko grekera katedrako oposizioetara aurkeztu eta postua bereganatu zuen.1901ean,unibertsitate bereko errektore izendatu zuten.1901ean,Bilbon egindako Lore Jokoen ospakizuneko presidentea zela,Unamunok hautsak harrotu zituen hitzaldi ezaguna eman zuen,non euskarari hileta duina egitearen alde agertu baizen.

Paula, Amga eta Ekia