ETA-REN JARDUN ARMATUAREN AMAIERA

berriaOstirala, 2011ko urriaren 21a

Agur armei,behin betiko

02 ETAren jardun armatuaren amaiera Agiriaberria • 2011ko urriaren 21a

Oihana Elduaien

ETAk jarduera armatuari amaie-ra eman dio. Argia da berria ema-ten duen esaldia: «ETAk bere jar-duera armatua behin-betikoamaitzea erabaki du». Ez du horibakarrik esaten BERRIAra igorri-tako agiri motzean. Nazioartekohainbat eragilek asteleheneanegindako eskaerari erantzunez,

«gatazkaren ondorioei» konpon-bidea emateko elkarrizketa pro-zesu «zuzena» zabaltzeko deia egi-ten die Espainiako eta Frantziakogobernuei. Zalantzarik balego,honakoa gehitzen du: «Adieraz-pen historiko honekin ETAk berekonpromiso argi, sendo eta behinbetikoa erakusten du». Gainera,«konfrontazio armatua gainditze-ko» prestasuna erakusten du, eta

horretarako deia egiten die Espai-niako eta Frantziako gobernueiere. Ez du ezer esaten desarmeariburuz, izan ere, gobernuekin eginbeharreko elkarrizketa horietanhitz egiteko gaietako bat litzatekehori. Preso eta iheslarien gaia zeinbiktimena ere han landu beharkolituzkete.

Astelehenean Donostian izan-dako Nazioarteko Konferentziakazkar izan du aurreneko ondo-rioa. Ebazpenean jasotako bostpuntutatik aurrena bete da. Era-baki historikoa hartu du ETAk,eta inolako ordain politikorik ga-be, jarduera armatua behin beti-ko indargabetzea erabaki du. Gi-doi hura jarraituz, Espainiako etaFrantziako Gobernuen txanda li-tzateke orain, «gatazkaren ondo-

ekintza armatuak behin betikobaztertzea.

Euskal Herriko gatazka kon-ponbidearen arrastoan sartu iza-nak nazioarteko oihartzuna har-tu du, besteak beste, astelehene-an Donostian egindako Nazioar-teko Konferentziarekin. Horrega-tik, euskal gizartera ez eziknazioarteko komunitatera ere iri-tsi nahi izan du ETAk borroka ar-matuaren amaieraren berri ema-terako orduan. BERRIA, Gara etaLe Journal egunkarietara ez ezik,Erresuma Batuko BBC eta TheGuardian-era zein AmeriketakoEstatu Batuetako The New YorkTimes egunkarira ere igorri dituagiria, eta bideoa eta audioa.

«Euskal Herrian aro politikoberria zabaltzen» ari dela uler-

ETAk behin betikoamaitu du jarduera armatua«Indarkeria eta errepresioaren aurreanelkarrizketak eta akordioak ezaugarritubehar dute aro berria», dio talde armatuak

Ohar laburrean elkarrizketarako deia egitendie Espainiako eta Frantziako gobernuei

ETAko hiru kide, jarduera armatuaren amaieraren berri ematen. BERRIA

rioez» hitz egiteko erakunde ar-matuarekin elkarrizketak abia-tzeko eskatu baitzieten sona han-diko eragileek bi gobernu horiei.

ETAk 52 urteetako borrokaamatuari amaiera eman dio era-baki honekin. 1959an sortu zene-tik hainbat su-eten eman ditugaietara egokituz. Eztabaida sa-konaren ondorioz etorri daamaiera, era progresiboan. Au-rreneko urratsa iazko irailaren5ean egin zuen, hilabete batzuklehenago «eraso ekintza arma-tuak» bertan behera uztea eraba-ki zuela jakinaraziz. Urtarrilaren10ean eman zuen bigarren pau-soa, «aldebakarreko su-eten oro-kor eta egiaztagarria» iragarriz.Orduan hasitako bideari amaieraematera dator atzoko iragarpena:

ETAren jardun armatuaren amaiera Agiria 03 2011ko urriaren 21a • berria

tzen du ETAk. «Mendeetako ga-tazka politikoari konponbide jus-tu eta demokratikoa emateko au-kera historikoa» dagoela dio. Arohorretan borroka moldeak aldatuegin behar direla ematen du uler-tzera: «Indarkeria eta errepresio-aren aurrean elkarrizketak etaakordioak ezaugarritu behardute aro berria». Garai berriangertatu beharrekoaren inguruanbere ustez euskal herritarrengehiengoaren nahia zein den ere

ekarri du gogora ETAk, bere agi-rian: «Euskal Herriaren aitortzaeta herri borondatearekiko begi-runea ukazioari gailendu beharzaizkio».

Deia gizarteariGizarteari ere dei zuzena egitendio erakunde armatuak. «Kon-ponbide prozesuan murgiltzeko»eskatzen dio, «bake eta askatasunagertoki bat sortu arte».

ETAk argi dauka «urte luzeeta-ko borrokak» sortu duela aukera.Bidea ez dela erraza izan nabar-mendu du, eta hemendik aurrera-koa ez dela «errazagoa» izangogehitu du. «Oraindik orain di-rauen zapalkuntzaren aurrean,urrats bakoitza, euskal herrita-rren ahalegin eta borrokarenemaitza izango da».

Historiari erreferentzia asko ezdizkio egiten ETAk publiko egin-dako agiri laburrak, baina para-grafo bat baliatzen du, historianzehar bere militante izandakoeigoratzarre egiteko: «Borrokarengogorrak burkide asko betiko era-man dizkigu. Beste asko espetxeaedo erbestea pairatzen ari dira.Bihoakie guztiei gure aitortza etaomenaldirik sentituena».

Komunikabideetara zabaldu-tako bideoa eta audioa euskarazeta gazteleraz bakarrik grabatudituzte, baina, agiri idatzia bi hiz-kuntza horietan ez ezik frantsesezeta ingelesez ere osatu dute. Labu-rrak dira ETAk borroka armatua-ren akaberaz egindako agiria etabideoa —bi minutu eta erdi pasa-txo—. Hiru lagun ageri dira iru-dietan. Emakumezko baten aho-tsean entzuten dira euskarazkohitzak, eta gizonezko bateneangaztelerazkoak.

ETAren AdierazpenaEuskadi Ta Askatasunak, nazioaskapenerako euskal erakundesozialista iraultzaileak, Adieraz-pen honen bidez bere erabakia-ren berri eman nahi dio EuskalHerriari:

Euskal Herrian burutu berriden Nazioarteko Konferentziagarrantzi politiko handiko eki-mena dela deritzogu. Adostuta-ko ebazpenak gatazkaren kon-ponbide osorako osagaiak bil-tzen ditu eta nazioartearen etaeuskal jendartearen sektoreanitzen babesa du.

Euskal Herrian aro politikoberri bat zabaltzen ari da. Men-detako gatazka politikoari kon-ponbide justu eta demokrati-koa emateko aukera historikoadago. Indarkeria eta errepresio-aren aurrean elkarrizketak etaakordioak ezaugarritu behardute aro berria. Euskal Herriarenaitortza eta herri borondateare-

kiko begirunea ukazioari gailen-du behar zaizkio. Hori da euskalherritarren gehiengoaren nahia.

Urte luzeetako borrokak sortudu aukera. Ez da bide errazaizan. Borrokaren gogorrak burki-de asko betiko eraman dizkigu.Beste asko espetxea edo erbes-tea pairatzen ari dira. Bihoakieguztiei gure aitortza eta ome-naldirik sentituena.

Hemendik aurrerako bideaere ez da erraza izango. Oraindikorain dirauen zapalkuntzarenaurrean, urrats bakoitza, lorpenbakoitza, euskal herritarrenahalegin eta borrokaren emai-tza izango da. Bide honi ekitekoEuskal Herriak aski esperientziaeta indar metatu du urteotaneta badu horretarako erabakita-suna ere.

Etorkizunari itxaropenez begi-ratzeko unea da.Baita ausardiazeta arduraz jokatzeko unea ere.

Honenbestez,ETAk bere jarduera armatua

behin-betiko amaitzea erabakidu. ETAk Espainia eta Frantzia-ko gobernuei dei egiten die, ga-tazkaren ondorioei konponbideematea helburu izango duen el-karrizketa prozesu zuzena za-baltzeko, konfrontazio armatuagainditu ahal izateko. Adieraz-pen historiko honekin ETAkbere konpromiso argi, sendoeta behin-betikoa erakustendu.

ETAk, azkenik, euskal jendar-teari dei egiten dio konponbideprozesuan murgil dadin, bakeeta askatasun agertoki bat sor-tu arte.GORA EUSKAL HERRIA

ASKATUTA! GORA EUSKAL

HERRIA SOZIALISTA!

JO TA KE INDEPENDENTZIA ETA

SOZIALISMOA LORTU ARTE!

Euskal Herrian,

2011ko urriaren 20an

Euskadi Ta Askatasuna

E.T.A

GAgiria

Bestelako etorkizun bat

M ende erdiko ibilbideaitxi du ETAk. Mendierdi iraun duen borro-

ka molde bati amaiera eman dio,ziklo historiko bat itxiz eta berribat zabalduz. ETA sortu zenekogaraia urruti dago egungo egoe-ratik, historiaren denborarenabiadura gero eta azkarrago doa-lako. Frankismoaren gau ilune-an sortu zen, eta astindu handiaeragin zuen planteamendu ideo-logiko berrituen eta bitartekobortitzen erabileraren bidez. Bo-rroka armatuaren amaierak aroberri bat irekiko du. Ezer ez daberdin izango hemendik aurrera.

Faktore askoren eraginez iritsida ETAren erabakia. Indarkeriakedozein kasutan oinazea eta bide-gabekeria badakar ere, borroka-ren amatuaren eraginkortasunpolitikoa gutxituz joan da denbo-rarekin, estatuen ahalmenareneta gizartearen ikuskeraren bila-kaera dela medio. Baina eraba-kiaren funtsa bestelakoa da. Ga-rai berri bat eraikitzeko aukera-rekin lotuta dago. ETA ez zensortu borroka armatua egiteko,zapalkuntzari aurre egiteko etaindependentziaren bidea ireki-

tzeko. Eta jarduera armatuaamaitutzat jo badu, helburu poli-tikoak gertuago eta lortze bideanikusten dituelako izan daiteke.

Azken mendean indarkeria,sufrimendua, askatasunik ezaeta zapalkuntza gure historiarenosagai izan dira, tamalez. Jatorrieta molde ezberdineko indarke-riak gizartearen muinean sartudira eta ez da oraindik atera.ETAk eragindako indarkeria ezda bakarra, haren tamaina han-dia eta eragindako zauria sakonaizan arren. Aro berriak balio be-har du ETAren jardunak eragin-dako mina aitortzeko eta ahalden neurrian erreparatzeko. Bai-ta gainerako indarkeriek eragin-dakoa onartu eta haien biktimeierreparazioa emateko. Bakearenerronka guztiontzat da.

Behin betiko amaieraren ira-garpena iritsi da, ate ezberdinakzabaltzeko kontrako giltza baili-tzan. Aieteko Konferentziarenebazpenak erakusten ditu zeindiren ireki beharreko ateak epelaburrean. «Soilik gatazkaren on-dorioei buruz hitz egiteko», elka-rrizketak ireki behar dituzte Es-painiako eta Frantziako gober-nuek ETArekin. Biktimak,presoak, errefuxiatuak, desar-mea... Gai zerrenda korapilotsuadute jorratzeko. Bigarren atea,biktimei zor zaien aitortza, la-guntza eta erreparazioa bidera-tzea da. Biktima guztiena. Borro-ka armatua amaitzeko erabakiajakinarazita, eginkizun hori te-nore hobeagoarekin egin ahal

izango da. Hirugarren atea ma-hai politikoarena da, gatazka po-litikoaren erroei helduko diena,bestelako etorkizunaren oinarriberriak ezarriko dituena eta bakeiraunkor eta justua bermatukoduena.

Erabaki historikoa hartuta, atehoriek guztiak zabalduta, eran-tzukizunaren pisua Espainia etaFrantziako gobernuen gain, eus-kal eragileen gain eta euskal gi-zartearen gain dago jarrita.

Espainia eta Frantziako gober-nuek ardura berezia dute. Bate-tik, elkarrizketa «tekniko» horre-tarako prest daudela adierazi be-harko lukete, eta bide horijorratu. Zapaterok datorren go-bernuaren eta parlamentuarengain utzi du «etapa berria gida-tzeko» ardura. Baina, gobernu-buru den neurrian berari dago-kion zatia ez luke saihestu behar.Elkarrizketa teknikoak hasi zainegon gabe, pausoak ematerikduelako. Presoen egoera bidera-tzen hastea da premiazko eginki-zuna, hau da, sakabanatze, ba-kartze eta urruntze politikoariamaiera jartzeko garaia ezin dagehiago atzeratu. Legez kanpora-tze politika edo jarduera politiko-aren jazarpena gainditzea gehia-go luzatu ezin daitezkeen bezala.

Alderdiek ere ezin dute gerokoutzi aro berriko elkarbizitza anto-latu eta auzi politikoa konponbi-dera eramateko eginkizuna. Na-zioarteko laguntza izan da etaizango da. Konponbidearen aroaabian da.

AnalisiaPello Urzelai

pEuskarriak. Idatziko agiria, ar-gazkiak, bideo grabazioa etaaudioa zabaldu dituzte komuni-kabideetara.pHizkuntzak. Idatzizkoa eus-karaz, gazteleraz, ingelesez etafrantsesez. Bideoa eta audioaeuskaraz —emakume batenahotsarekin— eta gazteleraz —gizonezko batek.pEtakideak.Hiru etakide ageridira, mahai baten atzean. Bel-tzez jantzita daude, oihal zuria-rekin aurpegia tapatuta. ETArenanagrama dute ezkerreko pa-parrean. Erdikoak mikrofonoadu aurrean, eta inork ez du pa-perik.pAgertokia.Oihal zuri batekintapatutako mahaiaren atzeanageri dira hiru etakideak. Atzekopareta urdinaren gainean ETA-ren anagrama handi bat agerida, Bietan jarrai leloarekin. Iru-diaren ezkerraldean, ikurrinabat dago zutik; eskuinean, be-rriz, Nafarroako bandera etaarrano beltzarena.

GAgiria datutan

1959.urtean sortu zen erakun-dea,eta 52 urteko ibilbideaegin du.Tartean lau su-etennagusi egon dira.

p1959. ETA sortu zuten. «Nazioaskapenerako euskal erakundesozialista iraultzailea».p1961. Poliziaren torturenondorioz, lehen hildakoa: MariaMercedes Antxeta. EuskalMemoria Fundazioaren arabe-ra, hamabi lagun hil dira tortu-ratuta «atxiloketa zentro ofizia-letan», eta haietan tratu txareta tortura kasuak 11.000 ingu-ru izan dira.p1968. Ekaina: ekintza arma-tuetan lehen hildakoak. Villa-bonan guardia zibil bat hil zuenETAk, errepide kontrol bateantopo egitean: Jose Pardines.Guardia Zibilak Txabi Etxeba-rrieta etakidea hil zuen Tolosan,ihesean zihoala.p1968. Abuztuan Meliton Man-zanas poliziaburua hil zuenETAk. Aurrez antolatutako ekin-tza armatu batean hildakolehenengoa.p1970. ETAren lehen bahiketa,abenduaren 1ean: EugenioBeihl kontsul alemana. Histo-rian 77 pertsona bahitu ditu.p1970. Burgosko prozesua.ETAko hamasei kideren kontra-ko epaiketa abenduaren 3anhasi zen. Nazioarteko oihartzu-na eduki zuen.p1973. Luis Carrero Blanco hilzuen ETAk. Francisco FrancoEspainiako diktadorearenondorengotzat jotzen zuten.p1974. Zatiketa ETAn: ETA mili-tarra eta ETA politiko-militarra.p1975. KASen sorrera, abuz-tuan. Hasieran KoordinadoraAbertzale Sozialista barneanzen ETA, besteak beste.p1975. Iraila: Juan Paredes Txikieta Anjel Otaegi etakideak fusi-latu zituen frankismoak. Honenazken hildakoak.p1975. Azaroa: Franco diktado-rea hil zen. ETAk bere borroka-rekin jarraitu zuen.p1977. Espainiak emandakoamnistia osoa. ETAk ez zuenaintzat hartu, eta segitu eginzuen.p1978. Espainiako Konstituzioamartxan. ETAk ez zuen onartu.p1979. Gernikako Estatutuamartxan. ETAk ez zuen onartu.p1981. Joxe Arregi atxilotua tor-turatuta hil zen, otsailean.Guardia Zibilak atzeman zuen.Tortura kasurik ezaguneneta-koa.p1981. Lemoiz zentral nuklea-rraren aurka ari zen euskal

gizarteko zati handi bat urtee-tan. ETAk 1981ean Jose MariaRyan zentraleko ingeniariburuahil zuen, otsailean.p1982. ETA politiko-militarrakdesegin egin zela jakinarazizuen, irailean.p1982. Euskal presoen sakaba-naketa politikaren ondoriozkartzeletarako bidaian hildakolehen senide edo lagunak,1982ko irailean: Rosa eta Aran-tza Amezaga. Hamasei herritarzendu dira horrela. Horrez gain,eta Etxerat-en arabera, saka-banaketa politikagatik 21 eus-kal preso hil dira.p1983. GAL hasi zen, JoxeanLasa eta Joxi Zabalaren bahike-tarekin (Baiona, urrian;1995ean aurkitu zituzten biengorpuak Alacanten, HerrialdeKatalanetan). GALen atentatubidezko lehen hildakoa: RamonOñederra, 1983ko abenduan.1987ra artean 27 herritar hilzituen GALek, eta EspainiakoEstatuko arduradun izandakobatzuk zigortu egin zituen Justi-ziak. Euskal Memoria Fundazio-aren arabera, gerra zikinak —GALenak barne—, 85 pertso-na hil ditu; haietatik %50,1980-1984 artean.p1985. ETAk hildako lehenertzaina: Carlos Diaz Arkotxa.Denera hamabost ertzain hilditu.p1986. Maria Dolores GonzalezKatarain Yoyes etakide ohia hilzuen ETAk.p1987. Txomin Iturbe ETAkoburuzagiaren heriotza Aljerian,otsailean, errepide istripuz.p1987. Hipercorreko atentatuaBartzelonan ETAk, ekainean: 21hildako. Jende gehien hil duenatentatua. 1987ko abenduanZaragozako kuartelean atenta-tua: 11 hildako.p1988. Ajuria Eneko Itunaalderdiek, ezker abertzaleaksalbu.p1989. ETAren su-etena. Alje-riako negoziazioak EspainiakoGobernuarekin (PSOE).p1992. Bidarten ETAko zuzen-daritza atxilotu zuen FrantziakoPoliziak.p1995. Gregorio OrdoñezDonostiako PPko hautetsia hilzuen ETAk, urtarrilean. Eta apiri-lean Jose Maria Aznar PPkopresidentegaia zauritu zuenbeste atentatu batean —1996tik 2004ra Espainiakogobernuburu izan zen Aznar—.p1995. Alternatiba Demokrati-koa aurkeztu zuen ETAk, apirile-an —Aznarren aurkako atenta-tuaren hurrengo egunean

datatutakoa—. «KAS Alternati-baren gaurkotze gisa» aurkeztuzuen.p1996. Jose Antonio OrtegaLara kartzela funtzionarioabahitu zuen ETAk, urtarrilean.Erakundearen bahiketarik luze-ena: 532 egun. Guardia Zibilakaskatu zuen Ortega Lara.p1997. Ezker abertzaleko era-kundeen aurkako operazio poli-zial eta judizial sortaren hasiera,ETArekin lotuta: HBko MahaiNazional osoa kartzelara1997ko otsailean, KAS legetik at1998an, Amnistiaren AldekoBatzordeak 2001ean, Batasuna2003an... Halaber, 1998an Egin

egunkariaren itxiera —2003anEgunkaria ere bai—.p1997. Miguel Angel BlancoErmuko PPko hautetsia hil zuenETAk, uztailean. ETAren etaezker abertzalearen aurkakomobilizazio handia.p1998. ETAren su-etena. Liza-rra-Garazi (alderdi abertzale-ek). PPren gobernuarekin nego-ziazioak ETAk. Ezkerabertzaleak eta EspainiakoGobernuak ere hitz egin zuten.p2000. Jose Mari Korta enpre-saria hil zuen ETAk.p2006. Martxoan ETAren su-etena. Loiolako negoziazioakBatasuna, EAJ eta PSEren arte-

an. ETAk eta Espainiako Gober-nuak (PSOE) ere negoziazioak.p2006. Abenduan MadrilenBarajasko atentatua egin zuenETAk, artean su-etenean zela.Bi hildako.p2008. Inaxio Uria enpresariahil zuen ETAk.p2009. ETAk 50 urte betezituen 2009 hasieran.p2009. Jon Anza etakidearendesagerpena, apirilean.2010eko martxoan jakin zenharen gorpua Frantziako Tolo-sako Purpan erietxean zegoela.Euskal Memoria Fundazioarenarabera, «estatuen errepresio-ak» 1960-2010 artean 474 per-tsona hil zituen.p2009. Uztailean ETArenazken hilketak (nahita eragin-dakoak), Mallorcan (HerrialdeKatalanak): bi guardia zibil.2010eko martxoan jendarmebat hil zuen Paris ondoan,«gogoz kontrako» eta «usteka-beko enfrentamendu batean».Denera 850 lagun inguru hilditu ETAk 1968tik.p2010. Ezker abertzalearenZutik Euskal Herria adierazpe-na, bide politiko eta demokrati-koen alde, eta ETAk ontzat jozuen.p2011. ETAren su-etena, urta-rrilean. Ezker abertzalearenapustu estrategiko berria berre-tsi zuen (aldebakarrekoa,nazioartearen inplikazioa etaindar subiranisten metaketa).p2011. Martxoan zerga iraul-tzailea bukatu zuela iragarrizuen ETAk.p2011. Xabier Etxeberria izanda libre atera zen azken euskalpresoetakoa —urrian—. Etxe-rat-en arabera, 2011ko irailaren19an 688 preso zeuden EuskalPreso Politikoen Kolektiboan.Beste euskal preso batzukkolektibotik kanpo daude.ETAko kide izandakoak diragehienak.

Mende erdiairaun duenibilbide armatua

04 ETAren jardun armatuaren amaiera Kronologiaberria • 2011ko urriaren 21a

Bi etakide 2006ko Gudari Egunean, Aritxulegin egin zuten ekitaldian.

Burgosko epaiketan hiltzera kondenatutako sei kideak.

1977ko amnistiaren aldeko mugimendua.

ETAren jardun armatuaren amaiera 05 2011ko urriaren 21a • berria

Berandu, baina garaiz

M erezi du esaldia behineta berriro irakur-tzea: «ETAk bere jar-

duera armatua behin betikoamaitzea erabaki du», «ETAkbere jarduera armatua behin be-tiko amaitzea erabaki du»,«ETAk bere jarduera armatuabehin betiko amaitzea erabakidu». Jabetzeko. Sinesteko.

Akordatu egunarekin. Urria-ren 20a. 2011ko urriaren 20a.2011ko urriaren 20ko iluntzekozazpiak. Muammar Gaddafi atzo-ko egunez hil zutela ahaztukodugu noizbait, baina ETAk jar-dun armatua uzteko erabakianoiz jakinarazi zuen, ez. Urte ba-tzuk barru, urteurrenari buruzkoerreportajeetan, atzoko eguneznon, norekin eta zertan ari ginengaldetuko digute.

Espero genuen,baina ezin dugu sinetsiBat-batean bi erreakzio. Bat, oroi-men laburraren haritik: esperogenuen. Bi urteotan ezker aber-tzalea marrazten joan den zirku-lua ixtea bakarrik falta zen, etaitxi da. Ez da ustekabea izan.

Bigarren erreakzioa, memorialuzearen haritik: ezin dut sinetsi.ETAk erabaki du inor gehiago ezhiltzea, inon gehiago lehergailu-rik ez jartzea, inor gehiago ez me-hatxatzea. Erabaki du politikaegiteko indarkeria gehiago ezerabiltzea. Erabaki du euskal he-rritarrek ETAk baldintzatu gabebizitzeko eskubidea dutela. Urte-etan ez dio jaramonik egin euskalgizartearen gehiengoak eskatudionari, baina azkenean amoreeman du ezker abertzalearengehiengoak azken garai honetaneskatu dionaren aurrean.

Ez Aljerreko Mahaia, ez Liza-rra-Garaziko Ituna ez Loiolako el-karrizketak. ETAren amaiera ezdu ekarri Estatuaren eta ETArenarteko negoziazio zuzenak, eztaETAk baldintzatutako alderdiabertzaleen arteko elkarlanakere, ezta bi mahaien eskemarenaraberako negoziazio bikoitzakere. ETAk ez du lortu EspainiakoEstatuak euskal herritarren bo-rondate politikoari jartzen dionhesia haustea, baina hesi horigainditzeko aukerarik izateko-tan, alde batera gelditu beharradaukala ulertu du. Edo ulertarazidiote.

Beste batzuk lehenago aterata-

ko ondorio bera atera du ezkerabertzaleak azken bi urteotanegindako barne prozesuan: ETA-ren indarkeriak traba egiten zienindar abertzaleei, baita ezkerabertzaleari berari ere. EtaETAk, gogoetarekin azkeneanbat egin duelako edo jardun ar-matuaren aldeko apustua babe-sik gabe gelditu dela ohartu dela-ko, zorioneko erabakia hartu du.

Barne eztabaida,zailtasunez beteaETAk hildakoen zerrenda luze-an, Jean-Serge Nerin jendarmeada—eta izango da— azkena. En-frentamendu batean hil zuten2010eko martxoaren 16an. Aurrezprestatutako atentatuan hildakoazkenak, aldiz, Carlos Saez de Te-jada eta Diego Salva guardia zibi-lak dira. Haientzat berandu da,ETAren gainerako biktima guz-tientzat bezala, ETAren aurkakoborrokako indarkeriaren bikti-ma guztientzat bezala. Baina ga-raiz da, garaiz denez, etorkizune-an bestela ETAk —eta ETArenaurkako borrokak— eragin zitza-keen biktima guztientzat.

ETAren indarkeriaren amaie-ra ez da berez etorri. Erakundearmatuak 2007ko ekainean su-etena hautsi eta hilabete gutxira,Brian Currin abokatu hegoafri-karra Euskal Herrian zen, kon-ponbidean laguntzeko prestasu-na erakusten. Ordurako, Arnal-do Otegi aurreko prozesuarenbukaera etsigarriari buruzko go-goeta egiten ari zen Martutenekoziegaren bakardadean, eta hain-bat lezio aterata irten zen kalera2008ko abuztuan. Batasuneko bu-ruzagi gehienak kartzelan, askezeuden gutxiekin estrategia eta,batez ere, bitartekoak aldatzekobeharrari buruzko eztabaida bul-tzatzeari ekin zion. Ez zen errazaizan, Bateragune auziko ahozkoepaiketan egin zuten kontakizu-netik ondoriozta daitekeenez.

Hain zuzen ere, jardun arma-turik gabeko estrategia proposa-tzen zutenen eta lehengoari eutsinahi ziotenen arteko talka gori-gori zegoenean egin zituen ETAkazken atentatuak: Burgoskokuartel etxeko leherketa (2009kouztailak 29), Calviako hilketak(uztailak 30), Mallorcako Palma-ko indar gutxiko lau leherketak(abuztuak 9). Eztabaidak, baina,aurrera egin zuen. Eutsi egin zio-ten jardun armatua bukatzearenaldeko apustua egin nahi zute-nek, beren proposamena Argi-tzen txostenean jaso zutenek. Ez-tabaidaren bultzatzaileak atxilo-tzeak ez zuen, 2009ko urrian,barne prozesua geldiarazi. Aza-roan, Altsasuko Adierazpenean,proposatutako estrategia berria-ren ardatzen berri eman zuten(Mitchell printzipioak, barne), eta

2010ko otsailean, Zutik EuskalHerria agiriarekin, ezker aber-tzalearen oinarriak jardun arma-turik gabeko estrategiari babesaeman ziola jakinarazi zuten. Hor-tik aurrera, argudioa azkenerai-no eraman dute: ezker abertzaleosoko egitura guztiek jarraitu be-harrekoak dira Zutik Euskal He-rria agiriko ondorioak; ETAkbete beharrekoak ere bai.

Bidea, hala ere, ez da errazaizan. Barne kohesioari eutsizegin du ziaboga ezker abertzale-ak, baina barne arazo ugarirekin.Osorik iritsi da helmugara, etaaurrerantzean ere osorik irauteaizango du erronka. Hori ere jaki-tea komeni da: denak ez daudeados.

Gernikako akordioaren ingu-ruan bat egin duten indarrek bi-dea egiten lagundu diote ezkerabertzaleari, eta Brian Currinek2007an isilpean abiatutako eki-menak babes erabakigarriaeman dio konponbide prozesuari,Euskal Herrian inoiz ezagutu ga-

beko neurrian eman ere. Azkenbultzada hori behar zuen, non-bait, atzokoak.

Aieteko bigarrenpuntuaren txandaBidegabekeria handiak egin dituETAk, eta bidegabekeria handieieusten ari dira Estatuak, Espai-niako Estatua bereziki, ETArenaurkako borrokaren aitzakian.Presoen sakabanaketa. 18/98,Haika-Segi, Ekin, Askatasuna,Bateragune eta beste hainbat au-zietako presoak. Parot doktrina.Legez kanporatzeak. Badagonondik hasi. Estatuen txanda daorain. Aieteko adierazpenak bi-dea erakutsi du. Eta, atzodanik,laburragoa da adierazpena. Lehe-nengo puntua ezabatu dezakegu,bigarren puntuaren txanda daorain: gatazkaren ondorioen kon-ponketa bideratzen hasteko ga-raia.

Espainiako hauteskunde oro-korretarako hilabete baino faltaez delarik, ezer gutxirako astiadu Rodriguez Zapateroren gober-nuak. Baina hilabete du, hilabe-teak 31 egun ditu, eta 31 egunetanpauso batzuk eman edo keinu ba-tzuk egin daitezke, edo gutxie-nez, adierazpenak norabide ego-kian egin.

Espero bezala Madrilen agin-tea PPk hartzen badu, abantailabat behintzat izango du: ez duoposizio saboteatzailerik izango.Konponbidearen bidean pausoakematen baditu, oposizioak lagun-du egingo dio. Baina PPk beraksortutako eta elikatutako muns-troa bera izan daiteke Mariano

Raxoiren arazo handienetakoa,presidente bihurtzen baldin badaeta gobernuburu bati dagokionerantzukizunez jokatzea aukera-tzen badu: eskuineko hedabide-ak, zenbait biktimen elkartek etaalderdikide gogorrenak izangodira, kasu horretan, bere oposi-zioa. Eta paradoxak: akaso esker-tu ere egingo du nazioartetik izandezakeen babesa, Aieteko Konfe-rentziako argazki indartsuaketorkizunean ere eman dezakeenitzalak.

Baina ezker abertzalearenapustuaren ondorioz ETAk har-tu duen erabakia ez dago Espai-niako eta Frantziako estatuekizango duten jokabidearen bai-tan. Iparra jokaleku politikoairaultzea zen, indar korrelazioaaldatzea eta aldaketa politikora-ko baldintzak sortzea. AietekoAdierazpeneko laugarren pun-tuak alderdien artean auzi politi-koei buruzko elkarrizketak egi-tea proposatzen du. Ez du, orain-goz, inork horretarako presarik.Epe luzeagoko jokoa da hori, hau-teskundez hauteskunde molda-tzen joango den indar korrelazioberriaren araberako jokoa.

ETAren indarkeriaren bukae-rak ez du euskal gatazka politiko-aren konponbidea ekarri, ezta be-rez ekarriko ere. Euskal gizartea-ren gehiengoaren borondatepolitikoari bidea ixten jarraitukodu, Espainiaren batasuna auzi-tan jartzen badu euskal gizartea-ren gehiengoak. Baina hesi hori,gainditzekotan, politikatik gain-dituko da, aldaketaren aldekogehiengoak indartzetik. Politika-ren aroa da.

AnalisiaImanol Murua Uria

Jardun armatua uzteko eskatu zioten ezker abertzaleko ordezkariek ETAri joan den asteartean. ANDONI CANELLADA / ARP

Akordatuegunarekin: urriaren20a. MuammarGaddafi noiz hilzuten ahaztuko dugunoizbait, baina ETAkjardun armatuauzteko erabakia noizjakinarazi zuen, ez

06 ETAren jardun armatuaren amaiera Historiaberria • 2011ko urriaren 21a

Estitxu Elduaien

«Espainiako Indar Armatuenaurka egitea». Helburu hori aipa-tu zuen ETAk 1959an sortu zene-an, eta bide horrekin hasi zuenekintza armatu sorta erakunde-ak. Hamarkaden joanarekin,fronteak zabaltzen eta aldatzenjoan da, ordea, eta sektore ezber-dinak izan ditu jomugan. 800 hil-dakotik gora utzi ditu 52 urtekojarduera armatuak.

Guardia Zibilaren eta Francis-co Francoren diktaduraren poli-ziaren kideak izan ziren lehen hil-dakoak: 1968an, Jose Pardinesguardia zibila hil zuen ETAk Vi-llabonan (Gipuzkoa), errepidekontrol batean topo egitean.Ekainean gertatu zen hori, eta bihilabete beranduago MelitonManzanas polizia burua hil zuen.Aurrez antolatutako ekintza ar-matu batean hildako lehenengoaizan zen.

Frankismoaren ordezkariakere jomugan zituen ETAk hasie-rako urteetan, eta Luis CarreroBlancoren hilketa izan zen ho-rren adierazle. Espainiako Gober-nu burua eta Francisco Francodiktadorearen ondorengotzat jo-tzen zutena hil zuen erakunde ar-matuak 1973an, bere autoan le-hergailuak jarrita.

ETA militarraren eta ETA poli-tiko militarraren zatiketa etorrizen ondoren, eta frankismoarenamaiera. Espainiak 1977an eman-dako amnistia osoa ez zuen ain-tzat hartu erakunde armatuak,eta Espainiako Konstituzioa etaGernikako Estatutua ere ez; ekin-tza armatuekin segitzea erabakizuen. 80ko hamarkadan, gainera,frontea zabaldu zuen eta euskalgizartean konfrontazio gai zirengaietan esku hartzen hasi zen. Le-moizko zentral nuklearraren aur-ka ari zen euskal gizartearen zatihandi bat, eta ETAk, 1981ean JoseMaria Ryan zentral hartako inge-niaria hil zuen.

Ordutik euskal gizartean kon-frontazioa sortu duten gaietanesku hartu du ETAk. Leitzarangoautobiaren kontrako ekintzakegin ditu, eta AHTaren aurkakoekintzatzat jo zuen Inaxio Uriaenpresariaren hilketa. 2006. urte-

an hil zuen Uria, Azpeitian. Ha-ren enpresak tren lasterraren la-nak egiten zituen.

Ertzaintzaren kontra 80ko hamarkadakoak diraErtzaintzaren aurkako lehen era-soak ere. 1982an ETA politikomilitarra desegin egin zen, etahiru urte beranduago, ETA mili-tarrak Ertzaintzako buru CarlosDiaz Arkotxa hil zuen. Denera,hamabost ertzain hil ditu era-kunde armatuak bost hamarka-dotan.

Urtebete beranduago etakideohi bat hil zuen, aurreneko aldiz,erakunde armatuak: Maria Dolo-res Gonzalez Katarain Yoyes.ETAko buruzagi izandakoa,

«traizioa» egotzita hil zuen era-kunde armatuak 1986an.

Ekintzak ugarituz joan ziren,eta erakundearen ekintza odol-tsuenekin itxi zuen 80ko hamar-kada erakunde armatuak. Ordu-koa da Bartzelonako Hipercorrenkontrako erasoa. 21 hildako utzizituen ekintza hark, 1987ko abuz-tuan, gehienak zibilak. Erakundearmatuaren kontrako mugimen-du handia eragin zuen horrek gi-zartean. ETAk adierazi zuenekintzaren berri garaiz abisatuziola Poliziari, baina haiek eraba-ki zutela supermerkatua ez hus-tea. Abenduan Zaragozako kuar-

telaren aurka egin zuen erakun-de armatuak. 11 lagun hil zireneraso hartan.

Bi urte beranduago iritsi zenETAren lehen su-etena, 1989an,eta Aljeriako negoziazioak hasiziren, Espainiako Gobernuare-kin. Negoziazio horiek porrotegin zuten ordea, ondorioak izanzituen: Frantziako Poliziak ETA-ko zuzendaritza atxilotu zuen Bi-darten (Lapurdi).

Ortega Lara eta BlancoAtentatuak gogortu zituen, or-duan ETAk. 1995an Gregorio Or-doñez Donostiako PPko hautetsiahil zuen, eta apirilean Jose MariaAznar PPren presidentegaia zau-ritu zuen beste atentatu batean.Urtebete beranduago iritsi zenJose Antonio Ortega Lara kartze-la funtzionarioaren bahiketa:erakundeak egindako bahiketa-rik luzeena izan zen, 532 egune-koa. Ortega Lara askatu eta egungutxira hil zuen ETAk Miguel An-gel Blanco Ermuko PPko haute-tsia. Bahitu egin zuen Blanco era-kunde armatuak, eta euskal pre-soak Euskal Herriratzea eskatuzuen ordainetan. 48 ordu emanzizkion Espainiako Gobernuari.Epea pasatuta, hil egin zuen PPkohautetsia. Erakunde armatuareneta ezker abertzalearen aurkakomobilizazio handiak egin ziren.

Urtebete beranduago iritsi zenETAren bigarren su-etena,1998an. Lizarra-Garazi akordioa-ren ostean, PPren gobernuarekinnegoziazioak hasi ziren. Haiekere porrot egin zuten, ordea, etaberriro ere ekintza armatuetaraitzuli zen ETA.

Hamarkada eta milurte berria-rekin batera iritsi zen ETAren es-trategiaren beste aldaketa. 2000urtean, lehen euskal enpresarioahil zuen erakunde armatuak:Jose Mari Korta, Zumaian (Gi-puzkoa) bere lantegitik ateratzenari zela. Hilketa horrek eraginhandia izan zuen euskal gizarte-an, eta nabarmen indartu zen era-kunde armatuaren kontrako mu-gimendua.

2006ko su-etena eta Loiolakonegoziazioen ondotik lau lagunhil ditu ETAk. Inaxio Uria enpre-saburua 2008an, eta 2009an biguardia zibil Mallorcan (Herrial-de Katalanak). 2010eko martxoanjendarme bat hil zuen Paris ondo-an, erakundearen beraren hitze-tan «gogoz kontrako eta usteka-beko enfrentamendu batean».

52 urteko oinazearen azken hil-dakoa izan zen Frantziakoa. Men-de erdi baino gehiagoko borrokaarmatuaren azkena.

Mende erditik gorako oinazea1959an abiatu zenetik, zortziehun hildako baino gehiago utzi dituzte ETA erakundearen ekintza armatuek

Hamarkadaz hamarkada, helburuak etafronteak aldatuz joan da erakundea

Jose Mari Korta enpresariaren kontrako atentatuaren irudi bat. PABLO S. QUIZA / ERE

Ekintza armatuetan lehen hildakoa: Jose Pardines guardia zibila. EFE

Jose Mari Ryan Lemoizko zentraleko ingenieriaburua, hilda. BERRIA

Hipercorreko atentatuan 21 lagun hil ziren. BERRIA

Ortega Lara, Guardia Zibilak aske utzi ondoren. BERRIA

Guardia Zibilaren eta frankismoarenpoliziaren kideak izanziren lehen hildakoak

80ko hamarkadan,gizartean eztabaidasortzen zuten gaietanesku hartu zuen

Ortega Lararen etaBlancoren aurkakoekintzek erantzungogorra izan zuten

Jose Mari Korta etaInaxio Uria euskalenpresarien hilketakmugarri izan ziren

ETAren jardun armatuaren amaiera Historia 07 2011ko urriaren 21a • berria

Inaxio Uriaren gorpua, hil zuten tokian. OLATZ PRAT / UROLA KOSTAKO HITZA

Luis Carrero Blanco hil zuen ETAk, 1973an. EFE

Yoyes hil zuten plazan loreak, hil eta hurrengo egunean. CARLOS NARANJO /TIEMPO

Gregorio Ordoñez Donostiako PPko hautetsiaren hileta. BERRIA

Miguel Angel Blancoren gorpua. BERRIA

Jokin Sagarzazu

Txabi Etxebarrieta izan zen lehe-na, eta Jon Anza azkena. 41 urte-ko tartea dago bata eta bestearenheriotzaren artean. Denbora tar-te horretan ehundik gora etaki-dek galdu dute bizia, poliziekinizandako enfrentamenduetan,ekintza armatuak prestatzeko la-netan, polizia etxeetan jasandakotorturen ondorioz, gerra zikinare-kin lotura zuten taldeek eginikoerasoetan edota gaurdaino argituez diren arrazoien ondorioz. Ka-suistika, beraz, askotarikoa izanda, eta, kasu batzuetan, heriotza-ren zergatiak agerian geratu bazi-ren ere, hildako askok ez dute ai-tortza instituzionalik jaso.

Etxebarrieta izan zen zerrenda-ko lehena. ETAk ia hamar urte le-henago hasi zuen bere bidea, etaFrancoren diktadura 30 urte bete-tzear zegoela, 1968ko ekainaren7an, hil zuen guardia zibilak,errepide kontrol batean izandakotiroketa batean. Gertakari bere-an jazo ziren Etxebarrietaren he-riotza eta erakunde armatuarenlehen hildakoa, Jose Pardinesguardia zibila.

Hildako ETAren buruzagi his-torikoetako bat zen Etxebarrieta.Bestea, Jose Miguel Beñaran Or-deñana Argala, bere autoaren az-pian jarritako lehergailu baten bi-dez hil zuen, 1978ko abenduaren21ean, Batallon Vasco Españoltalde parapolizialak.

Gerra zikinak gogor kolpatu zi-tuen ETAko militanteak 70. ha-markadako azken urteetan eta 80.hamarkada osoan. Gerra zikine-an parte hartu zuten taldeen ze-rrenda luzea izan zen, eta GALensiglak nabarmendu ziren besteguztien gainetik

Gertakari entzutetsu eta gogo-rrenetakoa izan zen Josean Lasaeta Joxi Zabaleren bahiketa etahilketa, 1985. urtean. Guardia Zi-bila eta Espainiako Gobernuarengoi kargudun batzuk egon zirennahastuta gertakari hartan, GA-Len beste ekintza askotan bezala.

Torturak ere utzi du bere arras-toa beltza. Joxe Arregik, EstebanMuruetagoienak eta Xabier Kal-parsorok bizia galdu zuten poliziaetxeetan. Polizi etxeetatik kanpo,eta argitu ez ziren gertakarien on-dorioz, beste hainbat militantehil ziren. Jose Luis Geresta Muji-

ka Ttotto, adibidez, Errenteriakozelaigune batean agertu zen hil-da, buruan tiro bat zuela eta gor-putzean arrasto ugari zituela,1999ko martxoan.

Zer esan handia eman zuen bes-te gertakaria Txomin Iturbe ETA-ko buruzagi historikoaren herio-tzarena izan zen. Iturbe Aljerrenzegoen deportatuta eta ETA etaEspainiako Gobernuaren arteanizandako negoziazioetan partehartu zuen 1986-1987 urteetan.1987ko martxoaren 1ean zabalduzen Iturberen heriotzaren berria.Otsailaren 28an auto istripu bate-an hil zen, bertsio ofizialaren ara-bera.

Atentatuak prestatzen 30 batetakidek ere galdu dute bizia. Az-

kenak duela hamar urte inguru.2001ean Olaia Kastresana eta2002an Hodei Galarraga etaEgoitz Gurrutxaga.

Hildako azken militantea JonAnza izan da. Ia urtebete desager-tuta egon ondoren, haren gorpuaTolosako (Okzitania) ospitale ba-teko gorputegian azaldu zen,2010ko martxoan. Gerra zikinare-kin lotu zuten Anzaren desager-pena eta heriotza.

Baina Anzarena ez da desager-tutako militante bakarra. Eduar-do Moreno Bergaretxe Pertur etaJose Miguel Etxebarria AlvarezNaparraren gorpuak ez diraoraindik agertu. Lehenengoa1976ko uztailean desagertu zen,eta bigarrena 1980ko ekainean.

Etxebarrieta lehena,eta Anza azkenaErakunde armatuaren53 urteko historianehun bat etakide hil diraera askotarikogertakarietan

Txabi Etxebarrieta. Eustakio

Mendizabal.

Jon Paredes Manot

Txiki.

Angel Otaegi. Jose Miguel

Beñaran Argala.

Joxe Arregi.

Mikel Goikoetxea. Txomin Iturbe. Luzia Urigoitia.

Xabier Kalparsoro. Olaia Kastresana. Jon Anza.

ATXILOKETAKPROZESUAREN HASIERAN

p2009-10-13. Barne eztabaidahastear zegoela, Arnaldo Otegi,Rafa Diez, Arkaitz Rodriguez,Miren Zabaleta, Sonia Jacintoeta ezker abertzaleko beste laukide atxilotu zituen EspainiakoPoliziak.p2009-10-17. Manifestazio jen-detsua izan zen Donostian, atxi-loketak salatzeko.

EZKER ABERTZALEARENBARNE EZTABAIDARENHASIERA

p2009-10-20. Fase politikoa-ren eta estrategiaren argipenatxostena banatzeari ekin zionezker abertzaleak.

OTEGI, DIEZ ETA BESTEENGUTUNA ESPETXETIK

p2009-11-08. Rafa Diez, Arnal-do Otegi, Miren Zabaleta, Ar-kaitz Rodriguez eta Sonia Jacin-to presoek gutun bat idatzi zu-ten txostenaren alde egiteko.

ALTSASUKOADIERAZPENA

p2009-11-14. Ezker abertzaleakagerraldi jendetsua egin zuenAltsasun, prozesuaren oinarriaklaburbildu eta borondateakadierazten zituen agiria aurkez-teko. Prozesua garatzeko, «soi-lik bide politiko eta demokrati-koak» erabiltzearen alde agertuzen. Mitchell printzipioak bereegin zituen.

EA-REN PROPOSAMENA

p2009-11-21. Euskal Herriarenindependentziaren aldekoakordio subiranista sustatzekoproposamena plazaratu zuenEAk Donostiako Miramar jaure-gian.

ATXILOKETAK. GAZTEMUGIMENDUA

p2009-11-24. Gazte indepen-dentisten aurkako polizia ope-razioa. 35 gazte atxilotu zituz-ten, Segiko kide izatea leporatu-ta.

ETA, PROZESUDEMOKRATIKOAREN ALDE

p2010-01-17. Prozesu demo-kratikoaren aldeko jarrera ager-tu zuen ETAk agiri batean. Al-tsasuko irudia ere goraipatuzuen. Egun batzuk lehenago,EPPK presoen kolektiboa ereprozesuaren alde agertu zen.

OTEGI, AUZITEGINAZIONALEAN

p2010-01-27. Altsasuko agiriaeta eztabaidaren ondorioakbere egin zituen Arnaldo OtegikEspainiako Auzitegi Nazionale-an, Jose Mari Sagardui presoa-ren aldeko ekimenean partehartzeagatik eginiko epaiketan.

ADIERAZI EH EKIMENARENAURKEZPENA

p2010-01-30. Adierazi EH es-kubide zibil eta politikoen alde-ko herri ekimena aurkeztu zutenBilbon, Euskalduna jauregian.

'ZUTIK EUSKAL HERRIA'

p2010-02-14. Barne eztabaidaamaitutzat eman zuen ezkerabertzaleak, eta Zutik EuskalHerria agiria kaleratu zuen. Al-tsasuko Adierazpenaren ildoakbarneratu, eta indar bilketa in-dependentistaren aldeko deiaegin zuen.

INDEPENDENTISTAKSAREA

p2010-02-27. Euskal Herrikoindependentziaren aldeko he-rritar sarea aurkeztu zuten Do-nostian, Miramar jauregian.

JON ANZAREN GORPUAAGERTU ZEN

p2010-03-11. Ofizialki jakin zenJon Anza preso ohi eta iheslariahilda zegoela eta haren gorpuaTolosako Purpan erietxean ze-goela. 2009ko apirilaren 18andesagertu zen, ETAko kideekinbilera bat egitera zihoala.

GAZTEHERRIA EKIMENA

p2010-03-11. Gazteherria aur-

keztu zuten ezker abertzaleko,EAko, Aralarreko eta Alternati-bako gazteek, bestek beste.

ETA-REN ETA FRANTZIAKOPOLIZIEN ARTEKOTIROKETA

p2010-03-17. ETAren eta Fran-tziako polizien artean tiroketaizan zen Paristik gertu. SergeNerin agentea hil zen.

ETA-REN AURKAKOPOLIZIA OPERAZIOA

p2010-03-20. Bost lagun atxi-lotu zituzten Ipar Euskal He-rrian; tartean, Mikel Karrera, Es-painiako Gobernuaren araberaETAren zuzendaritzako kidea.

ATXILOKETAK. GAZTEMUGIMENDUA

p2010-03-30. Gazte mugi-menduaren aurkako poliziaoperazioa Ipar Euskal Herrian.Zortzi gazte atxilotu zituzten.

BRUSELAKOADIERAZPENA

p2010-03-29. Nazioartekoizen handiko 21 pertsonak ba-bestutako adierazpen bat aur-keztu zuen Brian Currinek Euro-pako Parlamentuan. Su-eteniraunkor eta egiaztagarria eska-tu zioten ETAri, eta neurrikoerantzun bat emateko, berriz,Espainiako Gobernuari.

ETA-REN AGIRIA ABERRI EGUNERAKO

p2010-04-04. Konponbide el-karrizketatuaren alde dagoela,gatazka «konfrontazio demo-kratikoaren bidez» gaindi dadinnahi duela eta irtenbide iraun-korra ekarriko duen egoera de-mokratikorako «alde guztieta-ko konpromisoak eta bermeak»beharko direla adierazi zuenETAk. Era berean, Parisko tiro-keta «ETAren gogoz kontra-koa» izan zela esan zuen.

ABERRI EGUNEKOEKITALDIAK

p2010-04-05. Independentis-

tak sareak deituta, ezker aber-tzaleak eta EAk bat egin zutenAberri Egunerako Irun eta Hen-daia artean eginiko ekitaldian.Aralarrek uko egin zion ekime-nean parte hartzeari, eta bezpe-ran ekitaldi politiko bat eginzuen Urruñan. EAJk Bilbon eginzuen ekitaldia.

IRUÑEKO ADIERAZPENA

p2010-04-24. Bruselako agi-riari erantzuteko eskatu zien ez-ker abertzaleak ETAri zein Es-painiako Gobernuari. Konpon-bide «justu eta iraunkor bat»lortzeko, Anoetako eredua har-tu zuen erreferentzia gisa etaMitchellen printzipioak berretsizituen.«Bitarteko politikoak»soilik garatuko dituen estrate-gia baten beharra azaldu zuen.

EGIGURENENPROPOSAMENA

p2010-06-18. Ezker abertzale-ak egindako urratsak aintzathartzeko eskatu zuen Jesus Egi-gurenek, PSE-EE barruan ezta-baidatzeko txosten batean.

AKORDIO ESTRATEGIKOA:EUSKALDUNAKOADIERAZPENA

p2010-06-20. Estatu indepen-

dentea lortzeko helburu estra-tegikoari begira, ezker abertza-leak eta EAk ibilbide orria aur-keztu zuten Bilbon. Giza eskubi-de guztien defentsarekiko etabide politiko eta demokratikosoilen erabilerarekiko «konpro-miso irmoa» oinarri duen proze-su demokratiko bat garatzearenalde agertu ziren.

ETA-REN MEZUA JONANZAREN OMENALDIAN

p2010-07-24. Euskal Herriak50 urteotan egin duen borroka-ren kapital politikoa erabakitze-ko eskubidearen alde jartzeradeitu zuen ETAk Jon Anzari egi-niko omenaldian, Ziburun.

EKIN-EN AURKAKOPOLIZIA OPERAZIOA

p2010-09-01. Hamar lagunatxilotu zituzten, Ekineko zu-zendaritza osatzea leporatuta.

ETA-REN ERASO EKINTZAARMATUEN ETETEA

p2010-09-05. Eraso ekintzaarmatuak etenda zeuzkala jaki-narazi zuen ETAk, BBC kateariigorritako bideo baten bidez.«Gatazka demokratikoki kon-pontzeko konpromisoa» berre-tsi zuen, eta negoziaziorakogonbita egin zion Madrili.

Aldebakarrekourratsen emaitzaEzker abertzaleak duela bi urte hasitako barne eztabaidaprozesuak,egindako aldebakarreko urratsek,ETAk egindakoek,nazioarteko eragileen esku hartzeak,Gernikako Akordioak...egungo egoera ekarri dute guztiek,bidean oztopo ugari izan arren.

Ezker abertzalearen barne eztabaidaren aurkezpena, Altsasun. J. R. / ARP

Bateragune auziko epaiketa, Auzitegi Nazionalean. ANGEL DIAZ / EFE

08 ETAren jardun armatuaren amaiera Kronologiaberria • 2011ko urriaren 21a

ADIERAZI EH-RENMANIFESTAZIOA,DEBEKATUTA

p2010-09-11. Eskubide guztienalde Bilbon egitekoa zen mani-festazioa bertan behera utzi zu-ten Adierazi EH ekimeneko ki-deek, Espainiako Auzitegi Na-zionalak debekatu baitzituenmanifestatzeko eginiko bi deial-diak. Manifestazioa ez zen egin,baina EA, ezker abertzalea, Al-ternatiba eta Aralarreko kideekagerraldi jendetsua egin zuten,eta eskubide zibil eta politikoenaldeko mugimendua sortzekokonpromisoa agertu zuten.

ETA-K ERANTZUNA EMANZION BRUSELAKOADIERAZPENARI

p2010-09-19.Bruselako Adie-razpenaren ildoan urratsak egi-teko prest agertu zen ETA BERRIA

eta Gara-ra bidalitako agiri ba-tean.«Konponbideak behar di-tuen urratsak elkarrekin azter-tzeko» prest dagoela esan zienerakunde armatuak BruselakoAdierazpeneko kideei.Nazioar-teko komunitateari dei egin zion,halaber,konponbide justu etairaunkorra bultzatzeko.

GERNIKAKO AKORDIOA

p2010-09-25. Bake bidean.Aterabide demokratikoen akor-dioa izeneko agiria sinatu zutenpolitika, gizarte eta sindikatue-tako 28 eragilek. Besteak beste,ezker abertzaleak, EAk, Arala-rrek, Alternatibak, ABk eta LA-Bek. ETAri eta Espainiako Go-bernuari pausoak emateko es-katu zieten. ETAri galdeginzioten nazioarteak egiaztatzekomoduko su-eten iraunkorra etaaldebakarrekoa ematea, jar-duera armatua behin betiko uz-teko borondatearen erakuslegisa. Giza eskubide guztien ai-torpena egin zuten, eta AlderdiPolitikoen Legea indargabetze-ko eskatu zuten.

ETA-RI EGINIKOELKARRIZKETA 'GARA'-N

p2010-09-28. Prozesua sen-dotzeko «ekarpen iraunkorra»egingo duela adierazi zuenETAk Gara egunkarian argitara-tutako elkarrizketa batean.

ASKAPENAREN AURKAKOPOLIZIA OPERAZIOA

p2010-09-28. Askapenakozazpi kide atxilotu zituzten,ETAren nazioarteko harrema-netarako zuzendaritzako kideizatea leporatuta.

MANIFESTAZIOERRALDOIA BILBON

p2010-10-02. Ez manifestazio-en debekuei. Inolako inposiziorikez, inolako indarkeriarik ez. Giza

eskubideen, eskubide zibil etapolitikoen aldelelopean,milakaherritar batu ziren Bilbon.

OTEGIREN ELKARRIZKETA'EL PAÍS' EGUNKARIAN

p2010-10-17. Arnaldo OtegiriJohn Carlin kazetariak eginikoelkarrizketa argitaratu zuen ElPaís -ek. Hona erantzun batzuk:«Armek, arma guztiek, behinbetiko desagertu behar duteekuazio politikotik»; «Indepen-dentziara daraman bide baka-rra dago: bide baketsu eta de-mokratikoetatik doana. Indar-keria armatua ez dugu ikustenestrategia independentistare-kin bateragarria».

ZAPATEROREN HITZAK

p2010-10-20. Ezker abertzale-ak eginiko urratsak ez zirela «al-ferrik» izango adierazi zuen JoseLuis Rodriguez Zapatero Espai-niako gobernuburuak.

TORTURAREN AURKAKOMANIFESTAZIOA

p2010-10-30. Milaka pertsonabildu ziren torturaren aurka Do-nostian 50 eragilek bainogehiagok babestutako mar-txan. Aste horretan Igor Portueta Mattin Sarasolaren torturasalaketen epaiketa egin zenProbintzia Auzitegian, Donos-tian. Abenduaren 30an lauguardia zibil zigortu zituzten.

HAUTESKUNDE LEGEARENERREFORMA

p2010-11-10. Hauteskunde Le-gearen erreforma onartu zuenEspainiako Kongresuak. Erre-forma horren arabera, haute-tsiek kargua galduko dute al-derdia legez kanpo utzi eta ha-mabost egun baino lehenagoindarkeria gaitzesten ez badute.

HARREMANETARAKONAZIOARTEKO TALDEA

p2010-11-12. HarremanetarakoNazioarteko Taldearen eginki-zuna eta funtzioa aurkeztu zuenBrian Currinek Bilbon.

ALDERDI POLITIKOBERRIAREN OINARRIENAURKEZPENA

p2010-11-27. Ezker abertzaleko300dik gora lagun bildu zirenIruñean,alderdi politiko berria-ren eta haren barne antolamen-duaren oinarriak ezagutarazte-ko.Alderdien Legearen eskaerakbeteko zituela iragarri zuen ezkerabertzaleak, indarkeriarentzat«inongo tarterik» utzi gabe.

ATXILOKETAK.ABOKATUAK ETA GAZTE MUGIMENDUA

p2010-12-16. Segiko kide izatea

leporatuta, Espainiako Poliziakzortzi pertsona atxilotu zituen;tartean, Arantza Zuluetaren bu-legoko bi abokatu.

EPPK-REN AGIRIA

p2010-12-24. Prozesua indar-tze aldera Espainiako eta Fran-tziako estatuek presoen aurka-ko jarrera eten behar dutelaadierazi zuen Euskal Preso Poli-tikoen Kolektiboak BERRIA etaGara egunkarietara bidalitakoohar batean. Presoak espetxee-tan idazkiak sinatzeko banan-banan jasaten ari diren «xan-taiak eta mehatxuak» salatu zi-tuen. Era berean, ezkerabertzaleak sustatutako proze-su demokratikoa gauzatu beha-rra bere egin zuen.

OTEGI ELKARRIZKETATUZUEN 'WALL STREETJOURNAL' EGUNKARIAK

• 2010-12-28. ETA indarkeria uz-teko prest dagoela esan zuenArnaldo Otegik AmeriketakoEstatu Batuetako Wall StreetJournal egunkariak argitaratu-tako elkarrizketa batean. Otegikidatziz erantzun zien galderei,Logroñoko kartzelatik.

PRESOEN ESKUBIDEENALDEKO MANIFESTAZIOA

p2011-01-08. Euskal presoeneskubideak errespetatzeko es-katu zuten milaka lagunek Bil-boko kaleetan. Egin DezagunUrratsa ekimenak antolatuzuen martxa, eta, besteak bes-te, Gernikako ituna egin zuteneragileek babestu zuten.

ETA-REN SU-ETENA

p2011-01-10. Su-eten «oro-kor», «iraunkor» eta «egiazta-garria» eman zuen ETAk.

EUSKAL HERRIAEZKERRETIK

p 2011-01-16. Euskal Herria Ez-kerretik akordioa aurkeztu zu-ten ezker abertzaleak, EAk etaAlternatibak.

SORTU-REN AURKEZPENA

p2011-02-09. Sortu erregistra-tu zuen ezker abertzaleak.

HNT AURKEZTU ZUTEN

p2011-02-14. Nazioarteko Ha-rreman Taldea sortu zen. BrianCurrin abokatu hegoafrikarrakaurkeztu zuen Bilbon

HNT AURKEZTU ZUTEN

p2011-03-27. Su-etena egiaz-tatzea nazioarteko eragileen

esku uzteko prest agertu zenETA.

BILDU-REN AURKEZPENA

p2011-04-03.Bildu koalizioaaurkeztu zuten.

TIROKETA FRANTZIAN

p2011-04-09. Tiroketa izan zenETAren eta jendarmeen artean.ETAk geroago jakinarazi zuen«gogoz kontrakoa» izan zela.

ETA-REN AGIRIA

p2011-04-24. «Euskal Herrianzabaldu den aro berria finkatze-ko erabaki sendoaren» berrieman zuen ETAk. Egun bat ge-roago ETAk iraultza zerga ber-tan behera utzi zuela zabalduzen.

HAUTESKUNDE KANPAINA

p2011-05-05.Bozetara aurkez-teko baimena eman zion Kons-tituzionalak Bilduri.

ETA-REN BESTEADIERAZPEN BAT

p2011-07-13. «Bake eta aska-tasun bidean» sakontzekoprest zegoela esan zuen ETAk.

‘BATERAGUNE AUZIA’

• 2011-09-13. Bateragune au-ziaren epaia eman zuten: ha-marna urteko kartzela zigorraArnaldo Otegirentzat eta RafaDiezentzat eta zortzina urtekokartzela zigorra Sonia Jacinto-rentzat, Miren Zabaletarentzateta Arkaitz Rodriguezentzat.

EPPK-REN ERABAKIA

• 2011-09-24. EPPK Euskal Pre-so Politikoen Kolektiboak bategin zuen Gernikako Akordioa-rekin.

EGIAZTATZE BATZORDEA

• 2011-09-28. Nazioarteko adi-tu talde batek ETAren su-etenaikuskatzeko Nazioarteko Egiaz-tatze Batzordea aurkeztu zuen.Urriaren 2an ETAk onartu eginzuen batzorde hori.

EKIN DESEGIN ZEN

• 2011-10-02. Gara egunkariarieskainitako elkarrizketa bateanEkineko kide batzuek taldea de-segin egin zela iragarri zuten.

NAZIOARTEKOKONFERENTZIA

• 2011-10-17. Euskal Herriko Ga-tazkaren Konponbidea Susta-tzeko Nazioarteko Konferentziaegin zen Donostiako BakearenEtxean. Nazioarteko sei pertso-nalitatek amaierako ebazpenaaurkeztu zuten.

Gernikako Akordioa izenpetzeko ekitaldia. LUIS TEJIDO / EFE

Konponbidea sustatzeko nazioarteko konferentzia. JAVIER ETXEZARRETA/ EFE

ETAren jardun armatuaren amaiera Kronologia 09 2011ko urriaren 21a • berria

Aitziber Laskibar Lizarribar

ETAren agiriaren berri izan etaordubetera egin du agerraldiaJose Luis Rodriguez Zapatero Es-painiako gobernuburuak. Mon-cloan irakurri du idatzirik zeka-rren adierazpena, hiru minutueta erdi inguruan. «ETAk publikoegin duen iragarpenaren garran-tzia transzendentalaz» jakitundela adierazi du, ondo neurtutakohitzak erabili dituen adierazpene-an. «Lortu dena», «posible izandena», edo «hau», esanez mintza-tu da ETAren borroka armatua-ren amaierari buruz, bestelakoadjektiborik erabiltzea saihestu-ta. ETAren aurkako borrokan la-gundu diotenei zein aurreko go-bernuei eskerrak eman, eta lanakamaitzea gobernu berriari egoki-tuko zaiola iradoki du: «Datozenhauteskunde orokorretatik sor-tuko diren gobernu eta parlamen-tuei egokituko zaie etapa berrihau gidatzea, eta konpromiso ba-teratuari ere erantzun beharkodio».

ETAren indarkeria behin beti-ko amaitu dela sinestuta mintza-tu da Zapatero. «Urte gehiegitan

sufritu eta borrokatu dugu terro-rea. Arrazoi demokratikoak bi-dea behin betirako irekitzea lortuarte egin dugu».

Eskertze zerrenda luzea egindu, ondoren, horietako bakoitza-ren laguntza ezinbestekoa izandela nabarmenduta. «Espainiakogobernu demokratiko guztiak etaharen presidenteak» aipatu ditu,barne ministro guztiak: «berezi-ki, amaierako etapa honetan la-gundu didatenak». Estatuko se-gurtasun indarrak, Polizia etaGuardia Zibila ere izendatu ditu.

Frantziarentzat eskertze bere-zia gorde du: harekiko «betirakozorra» izango duela esan du, etaNicolas Sarkozy Frantziako pre-sidentearen laguntasuna «eraba-kigarria» izan dela.

Biktimak gogoanHerritarren jarrera goratu du on-doren: «Hau Espainiako gizartea-ren aldarte eta tinkotasunagatikizan da posible, batez ere; Zuzen-bide Estatuaren erreferentziakgidatuta, gaur, elkarbizitzarakoeredu posible bakar gisa garaileizan dena; behin betiko eta bal-dintzarik gabe».

Biktimentzat ere aipamen be-rezia izan du Espainiako gober-nuburuak. «Terrorismorik gabe-ko demokrazia izango da gurea,baina ez memoriarik gabeko de-mokrazia». ETAk eragindako 829biktimak eta horien senideakizan ditu gogoan, eta gizarteak ezdituela sekula ahaztuko esan die.

Euskal gizartea eta alderdiakUne pozgarrian euskal gizarteagogoan duela esan du. «Hemen-dik aurrera, azkenik, beldurrarilotuta egongo ez den elkarbizitzazgozatu ahalko duen sinesmenosoa dut; erabat aske izango denelkarbizitza, bakezko elkarbizi-tza».

Eta, zeharka bada ere, elkarla-

na aipatu du; euskal alderdiekere ETAk hartu duen erabakiahartzeko egin duten lana nolabaitaitortuta: «Alderdi demokratiko-en batasuna, alderdi espainiareta Euskal Herrikoena, EuskalHerrikoena eta espainiarrena,erabakigarria izan da amaierahau eskuratzeko». Aipamen ze-hatzik egin gabe egin du, beraz,aitortza.

Horiek guztiak esanda, goza-tzeko deia eginez amaitu du adie-razpena Zapaterok: «Historiakbehartzen digun eutsitasunare-kin izan arren, bizi dezagun, gaur,demokraziak legeak, arrazoiakgaraitu izanaren poza. Inoiz exis-titu behar ez zuen eta sekula itzu-li behar ez duen indarkeriak era-

«Datorrenakgidatubeharko duetapa berria» Zapaterok, Moncloan agerraldia egin,eta «demokraziaren arrazoiak bidea behin betiko ireki» duela adierazi du

Eskertze zerrenda luzea izan da nagusi baiZapatero eta bai Rubalcabaren mezuetan

Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako presidentea, atzo, Moncloa jauregian egin zuen agerraldian. M. H. LEON / EFE

10 ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioakberria • 2011ko urriaren 21a

I. Santamaria

ETAren iragarpena «albiste ona»dela uste du Mariano Raxoi PPkopresidenteak. Eta berri ona irudi-tzen zaio, besteak beste, trukeanerakunde armatuak ez duela ezer

lortu iruditzen zaiolako. «Gizar-tea askeagoa da, iragarpena tru-kean ordain politikorik emangabe gertatu delako». Inkestaguztien arabera, Raxoik ditu au-kera gehien Espainiako hurrengopresidentea izateko, eta haren ar-dura litzateke ETAren iragarpe-na kudeatzea etorkizunean.

Jose Luis Rodriguez ZapateroEspainiako presidentea, eta Al-fredo Perez Rubalcaba PSOEkoEspainiako hauteskundeetarakohautagaiak hitz egin ondoren ate-ra zen plazara Raxoi. ETAren agi-

ria gustura hartu zutela nabar-mendu zuen Raxoik, hasteko.«Azkenik ETAk bere proiektu po-litikoa heriotzaren, beldurraren,biolentziaren eta bazterketaren

bidez inposatzeari uko egitea al-biste ona da».

Borroka armatua amaitutzatjotzea «urrats garrantzitsua»dela onartu zuen PPko buruak,baina espainiarren lasaitasuna«erabatekoa» izateko ETAren«desegite atzeraezina» falta delaohartarazi zuen.

ETAk porrot egin du, Raxoirenaburuz. «ETA garaitu dute zuzen-bide estatuak eta espainiar guz-tiek demokrazian duten fedeak,legearen babesean aritu diren go-bernu guztietan ordezkatuta».

Legearen babes hori aurrera begi-rako «bide bakarra» izan beharduela adierazi zuen, halaber.

Espainiako segurtasun inda-rrei eskerrak eman zizkien popu-larren liderrak. «Odol askorekinordaindu dute, eta beti eraginkor-tasun demokratiko batekin lanegin dute». Epaile eta fiskalenlana ere «erabakigarria» izan delaazpimarratu zuen. «Albiste hauiritsi da legea — espainiarren bo-rondate askearen espresioa —mehatxuak eta bortxakeria bainoindartsuagoa izan delako».

«Urrats garrantzitsua» dela onartu du Mariano RaxoikETAren «desegiteatzeraezina» gertatuarte gizarteak ez duelaerabateko lasaitasunaizango uste du

Terrorismorik gabekodemokrazia izango dagurea, baina ez memoriagabeko demokrazia»

«Bizi dezagun, gaur,demokraziak legeak,arrazoiak garaituizanaren poza»JOSE LUIS RODRIGUEZ ZAPATEROEspainiako lehendakaria

‘‘

Gizartea askeagoa da,iragarpena trukeanordain politikorik emangabe gertatu delako»MARIANO RAXOIPPko presidentea

‘‘

gindako minaren oroimenak tin-datutako poza».

Hitz desberdinak erabili arren,Zapateroren mezu bera eman duAlfredo Perez Rubalcaba Barneministro ohi eta PSOEk aurkez-tutako hautagaiak. «Orain artebezala demokrata guztien bata-suna» oinarri hartuta lan egingoduela gaineratu dio Zapaterorenmezuari.

«Indarkeria armatua»ETAren terrorismoaz ohi bezalamintzatzea saihestu du Rubalca-bak ere, 21:00etan egindako age-rraldian. Hitz neurtuak barne mi-nistroarenak ere. «Guztiok daki-zuen bezala, ETAk indarkeriaarmatua behin betiko uzteko era-

bakia iragarri du», hasi du hizke-taldia, jarraian urte luzeetan «he-riotza eta sufrimendua eragin du-ten ekintza terroristak» aipatu di-tuen arren.

Urteetan bonbak, tiroak, suaeta ezinegona izan direla adierazidu, baina ETAri ez diola protago-nismoa eman nahi esan du ondo-ren: «Zuzenbide Estatua da pro-tagonista, Zuzenbide Estatuakirabazi duelako».

Zapaterok bezala Eskertze ze-rrenda egin, eta «demokraziakgaur irekitzen den etapa gidatzenjakingo duela» ziurtzat jo du. Hu-rrengo gobernuak egingo duelahori, eta «batasuna» oinarri har-tuta egin beharko duela. Bera ho-rretarako prest dagoela esan du.

ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioak 112011ko urriaren 21a • berria

ETAren biktimak ere gogoanizan zituen. «Euren sufrimenduaespainiar zintzo guztiena izan da.Biktimak dira eta izango dira de-mokraziaren erreferente morala.Ez zuten sekula konfiantza galduzuzenbide estatuaren tresnetan:legea, justizia, eta segurtasun in-darrak». Indarkeriaren desager-pena «Espainiako gizarte osoarenahaleginari» zor zaiola ziurtatuzuen. «Xantaiari modu erakusga-rrian eusten jakin du, eta bere as-katasuna defendatzeko baturikegotea jakin izan du».

Basagoitik gizarteari eskerrak«Gizarte osoaren adoreak lortudu terrorismoari gailentzea», ar-

gudiatu zuen Antonio BasagoitiEAEko PPko presidenteak, bo-rroka armatuaren amaierarenharira. Basagoitik premiazkoagerraldia egin zuen bart Bilbon.«Albiste ona ETAk uzten duelaesatea, ez duela ekintza gehiago-rik egingo, ez duela tiro gehiago-rik botako».

Aurrera begira ere ETA guztizamaitu arte lanean jarraituko du-tela agindu zuen Basagoitik.«Lan handia egin dugu, eta gehia-go egingo dugu armak ematen di-tuzten arte». PPko buruzagiakEspainiako Konstituzioa eta Ger-nikako Estatutua aldarrikatu zi-tuen, haren aburuz «elkarbizitzamarkoa» direlako.

Erredakzioa Bilbo

New Yorken bidai ofizialean zego-ela baloratu zuen atzo Patxi Lo-pez Eusko Jaurlaritzako lehenda-kariak ETAk jardun armatua uz-ten duela iragartzeko eginikoadierazpena. Lopezen arabera,komunikatuak «ETAren porrotabaieztazen du, bere amaieraraheldu baita bere helburuetakobat bera ere lortu gabe». Egoeraberria aztertzeko, gaurko EuskoJaurlaritzaren ez-ohiko gobernukontseilua deitu duela iragarrizuen, eta alderdi politikoekin bil-duko dela gaiari buruz hitz egite-ko.

Lehendakariaren esanetan«demokratek» lortu dute «Euska-diko terrorismoaren amesgaizto-arekin amaitzea», eta herritarrenaskatasunari hark eginiko meha-txua gehiago ez jasatea, «zeina ezdugun berriro ere inoiz sufritu-ko». Lopezen esanetan, «demo-kraziak eta zuzenbidezko esta-tuak irabazi egin dute, eta eragin

duten min eta sufrimendu guz-tiak ez die ezertarako balio izan».Ildo horretan, indarkeria justifi-katzen zuten jarrera «totalitaro-en» aurrean izaniko «zero tole-rantzia» eta ekimen judizial etapolizialak aipatu zituen.

Lehendakariak bereziki nabar-mendu zuen euskal gizarteakedukitako jarreragatik heldudela «bakea»; «euren askatasuna-ri uko egin ez dioten milaka eus-kal herritarren erresistentziariesker». Bere esanetan, indarkeriasustatu eta onartu dutenek ez

dute gizartea nahastea lortuko:«Ez digute inolako oparirik egin.Alderantziz, askatasuna eta el-karbizitza lapurtu digute 30 ur-tez».

Bestetik, bereziki gogoan izanzituen terrorismoaren biktimak:«etorkizun partekatua eraikitze-ko haien memoria etengabekoerreferentzia izango da. Banan-bana eskerrak ematea gustatukolitzaidake urte hauetan guztietanEuskadin demokraziari eutsi dio-tenei». Halaber, polizia guztiei es-kerrak eman zizkien, eta berezikiErtzaintzari: «Eurak izan dira etadira gure askatasunaren zaintzai-leak».

Garai berriaAtzoko iragarpenarekin EuskalHerrian garai berria hasi delako-an dago Lopez, eta garai horrekbatasunerako eta konkordiarakoaukera berria eskaintzen duela.«Ez dugu onartuko terrorismoa-ren amaiera zatiketa eta borroka-rako aitzakia izatea. Orain inoizbaino gehiago, gizarte pluralaeraiki behar dugu guztion arte-an». Horren harira, identitate ez-berdinak errekonozituko dituengizartearen aldeko deia eginzuen.

Berriro ere inoiz ez gertatzeko,«jazo denaren memoria eta egiaaintzat hartuta», etorkizuna «el-karrekin» egiteko deia egin zuen.Lehendakariaren arabera, «ezdugu inor ere soberan langintzahonetan».

Lopez: «Demokraziak eta zuzenbideestatuak irabazi egin dute»Jaurlaritzaren ezohikogobernu kontseiluradeitu du gaurko, etaalderdi politikoekinbilduko dela iragarri du

J. Senar - I. Astiz - N. Elola Iruñea

Yolanda Barcina Nafarroako le-hendakariak minutu bateko adie-razpen ofiziala kaleratu zuen atzoETAren agiria jakin bezain laster.Bertan, Barcinak nabarmendudu ETAk borroka armatua uzte-ko behin betiko erabakia «ETA-ren porrota» dela, eta, horregatik,albiste ona dela. Nafarroako le-hendakariaren aburuz, ETArenagiri horrekin «urrats sendoa»eman d a, eta horrek «demokra-ziaren arrakasta» adierazten due-la nabarmendu du. «Ez diogu ezereskertzeko ETAri», aipatu du Yo-landa Barcinak adierazpen ofizialhorretan.

Nafarroako lehendakariak «es-ker ona» adierazi die Espainiakosegurtasun indarrei bere lan era-

ginkorragatik. Era berean, ETA-ren porrota «alderdi politikoensendotasunaren, legediaren era-ginkortasunaren, eta batez ereETAren biktimen eskuzabalta-sun handiaren ondorio» dela az-pimarratu du Barcinak. «Bikti-mek sentitu behar dute euren su-frimendu guztia ez dela alferrikizan». Nafarroako gizarteak kon-tuan hartuko duela aipatu du.Bere adierazpen laburrean, denaden, Barcinak esan du oraindikETAren erabateko porrota lortze-ke dagoela: horretarako talde ar-matua desegin, armak utzi, egin-dako mina aitortu, «eta euren bu-ruetatik txanoak kendu» behardituztela dio.

Carlos Garcia Adanero UPNkoeledunak, bestalde, kritikatu duETA «desegin» egin beharko litza-tekeela eta armak utzi: «Ez da po-sible hurrengo urteetan jarduerapolitikoa zaindu nahi izatea».Dena den, Garcia Adanerok azal-du du beti hobe dela horrelakoagiri bat, bere jarduera armatua-rekin aurrera jarraitzea baino.Barcinak egin bezala, Adanerok

aipatu du demokraziak ez diolaezer eskertzeko ETAri.

PSN: «Egun historikoa da»Roberto Jimenez PSNko idazkarinagusi eta Nafarroako Gobernu-ko presidenteordeak azpimarra-tu du «egun historikoa» dela.«ETA garaitua» izan da. Barcina-ren mezu berari heldu dio eta na-barmendu du «garaipen garbia»lortu dela, «ordain politikorik ga-bea». Jimenezek eskertu egin dusegurtasun indarren lana, nazio-arteko elkarlana, eta «erresisten-tzia demokratikoa».

Jose Miguel Nuin EzkerrakoNafarroako Parlamentuko boze-ramaileak «positiboki» baloratudu ETAren erabakia. Gaineratuduenez, orain Espainiako Gober-nuak ETAren erabakia «egiazta-tzea» dagokio, «ezkutuko ele-menturik ez dagoela eta ekintza-ren etetea behin betikoa delaziurtatzeko» . Ezkerrako kidea-ren hitzetan, «hemendik aurreralan konplexua hasiko da, hamar-kada luzeetan sortutako orbanakgainditzea».

Barcinak esan du «ETAren porrotademokraziaren arrakasta» delaNafarroako Gobernuakdio ez dagoela ezerETAri eskertzeko, etabiktimen irmotasunanabarmendu du

Etorkizun partekatuaeraikitzeko, biktimenmemoria etengabekoerreferentzia izango da»

«Ez dugu onartuko terrorismoaren amaieraborrokarako aitzakia izatea»PATXI LOPEZEusko Jaurlaritzako lehendakaria

‘‘

Edurne Begiristain

EAJk pozik hartu du ETAk jar-duera armatua behin betiko uzte-ko hartu duen erabakia. «Aspal-ditik itxaroten genuen albisteada. ETAren aldetik interesatzenzitzaigun komunikatu bakarrazen, amaieraren iragarpena. Eta,azkenean, iritsi da». Horrela hitz

egin zuen atzo Iñigo Urkullu EAJ-ko EBBko presidenteak SabinEtxean egindako presazko age-rraldian, ETAren iragarpena eza-gutu eta ordubete eskasera.

Urkullu irribarretsu agertuzen komunikabideen aurrera,Euzkadi Buru Batzarreko bestehainbat kidek lagunduta. Beste-ak beste, Belen Greaves idazkari

nagusia, Andoni Ortuzar BizkaiBuru Batzarreko burua eta JosuErkoreka diputatua izan zirenprentsa aretoan.

«Baikor» hartu dute jeltzaleekETAren iragarpena. Urkulluk az-pimarratu duenez, «amaitu daETAren aldia, eta orain hasiko daaskatasunaren eta Euskadirenaldia». EAJko buruarentzat «al-biste bikaina» da ETAk biolen-tziari uko egin izana, «amesgaiz-toari» amaiera ematen dion albis-tea da, eta «geroari itxaropentsubegiratzeko» aukera ematen du,gainera. «Azkenean, hurrengoorrialdera igaro ahal izango gara.Beldurrik gabe iratzarri, eta gero-ari itxaropentsu begiratu», na-barmendu du.

«Bakea iritsi delako» pozarrenagertu da Urkullu. Eta bakea es-kuratu izana «Euskadiren lorpe-na» dela nabarmendu du. «Bakea-ren ongi gorena hementxe bertandugu. Euskadik lortu egin du.Euskadik bortxakeria makurra-razi du. Zorionak, Euskadi», esandu, gogotsu.

Biktimen memoriaETAren indarkeriaren amaitueta gero, Euskal Herriak bizi duenunea «hunkigarria eta garrantzihandikoa» dela esan du Urkulluk,eta hargatik, gogoan hartu nahiizan ditu urte hauetan guztietan«intolerantzia bortitzaren tribu-tu ankerra ordaindu» behar izandutenak. Biktimak izan ditu go-

goan Urkulluk: «Euren sakrifi-zioa ez da alferrik izango», esandu. «Biktimekiko gure oroime-nak mendeku goserik gabekoEuskadi berria loratuko du,errespetuan eta askatasunean».

«Egun garrantzitsua» biziarren, jeltzaleek hainbatetanesandakoa gogora ekarri nahiizan du EAJko presidenteak, etaETAri ez zaiola ezer «zor» nabar-mendu du. «Euskadik ez dio ETA-ri ezer zor. ETA da Euskadirekikozor larria duena», azpimarratudu.

Ezker abertzaleari eskuaHori esanda, EAJko presidente-ak nabarmendu du indarkeriarenamaierak armak uztera eta era-kunde armatua desegitera era-man behar duela, ETAk «herrihonekin hartu duen zorraren par-te delako».

Bortxakeriari behin betiko ukoegin izanak «bake iraunkorrera-ko bidea» zabaldu beharko duelauste du Urkulluk, «adiskidetzeaketa elkartasunak aldi berria za-baltzerik izan dezaten». Hala, ez-ker abertzaleari eskua luzatu dioEAJko buruak, «gainontzeko al-derdi eta eragileekin batera elkar-bizitzaren bidea ibiltzeko».

EAJko presidenteak jakiteraeman duenez, EAJko EBBk ez-ohiko bilera berezia eta asanbla-da nazionala batzartuko ditugaur, «indarkeriaren amaiera»ospatzeko. Bileretan ETAren era-bakiaren ondoren zabaldu denaro politiko berriaz hausnarketaegingo dute jeltzaleek.

EAJ: «Askatasunaren etaEuskadiren aldia hasiko da orain»Iñigo Urkullurentzat, «albiste bikaina» daETAren iragarpena, eta armak uztera etataldea desegitera eraman behar du

EAJko buruak ezker abertzaleari eskualuzatu dio, «elkarbizitzaren bidea ibiltzeko»

Iñigo Urkullu EBBko lehendakaria, ETAren agiria baloratzeko atzo egindako agerraldian. MIGUEL TOÑA / EFE

12 ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioakberria • 2011ko urriaren 21a

Joxerra Senar Iruñea

Uxue Barkos Geroa Bairen hauta-gai eta Nafarroa Bairen ordezka-riak nabarmendu du ETAren agi-ria «oso garrantzitsua eta bikai-na» dela. «Ezinbesteko albisteada bakea eraiki ahal izateko»,

esan du Uxue Barkosek. «Hau ha-siera besterik ez da», gaineratudu jarraian. Horregatik, erantzu-kizun politikoarekin jokatzekoeskatu die gainontzeko alderdipolitikoei. «Jarduera armatuabehin betiko uzteak esan nahi dujarduera armatua behin betikouztea», gogorarazi du, eta horre-gatik, albistearen garrantzia ai-tortu nahi ez dutenei eskatu diearduraz jokatzea eta inongo umi-laziorik ez bilatzea.

Uxue Barkosek azpimarratudu orain bakea eraiki egin behardela. «Hau da denok espero ge-

nuen albistea, hainbestetan ETA-ri exijitu dioguna eta azkenikeman dena». Behin hori erdietsi-ta, «dagozkion gaietan» negozia-zioak hasi behar duela iritzi dio.

Hala, azaroaren 20tik aurreraosatuko den hurrengo Espainia-ko Gobernuari eskatu dio eran-tzukizunez eta «eskuzabaltasu-nez» jokatu dezala. Barkosen esa-netan, horrek ez du esan nahi«amore emate umiliagarririk»egin behar denik, baina bai ustedu Espainiako Gobernuari dagoz-kion gaietan eskuzabaltasunezjokatu behar dela.

Era berean, Geroa Baiko ordez-kariak memoria historikoa alda-rrikatu du: «Inondik ere, ez dagotokirik ahanzturarentzat. Bikti-mei aitortza dagokie eta derrigo-rrez omenaldiak egin behar zaiz-kie».

Era berean, Uxue Barkosek al-darrikatu du politika egitekounea iritsi dela orain. Zentzu ho-rretan azpimarratu du auzi politi-koek bakarrik «herriaren subira-notasunaren ordezkarien eskue-tan» geratu behar direla. Bereustez, egungo aukera baliatu be-har da demokrazian aurrerapau-

soak emateko. Horregatik, Nafa-rroako lehendakari Yolanda Bar-cinak irakurritako agiria gaitze-tsi egin du eta bere jarrera «aka-tsa» izateaz gain «arduragabea»dela aldarrikatu du. Barkosen us-tez, umilazioa bilatzea akatsa bai-no ez da.

Yolanda Barcinak ETAren agi-ria kaleratu osteko adierazpenofizialean «ETAren porrota» ira-garri du eta ETAri ezer eskertze-ko ez dagoela azaldu du. Gainera,ETAren erabateko porrota lortze-ko oraindik armak uztea faltadela aipatu du ere bai.

Barkos: «Ezinbesteko albistea da bakea eraikitzeko» «Erantzukizunez» joka dezala eskatu dioazaroaren 20tik osatuko den EspainiakoGobernuari

Biktimekiko gureoroimenak mendekugoserik gabeko Euskadiberria loratuko du»

«Bortxakeriari behinbetiko uko egiteak bake iraunkorrerakobidea zabaldu behar du»IÑIGO URKULLUEAJko EBBko presidentea

‘‘

Erredakzioa

Agiriaren berri izan orduko, ETA-ren adierazpena baloratu egindute Euskal Herriko alderdi poli-tiko gehienek.

EUSKO ALKARTASUNA

«Euskal gizarteak itxarotenzuen erabakia baieztatu da»ETAren erabakiak Euskal Herri-ko aldaketa politikoaren «atzera-ezintasuna» erakusten du, EuskoAlkartasunaren iritziz, aldaketabera «modu erabakigarrian sen-dotuz». Iragarpenaren aurreanpoza adierazi du EAk: «ETArenjardueraren behin betiko amaie-rak euskal gizarteak itxarotenzuen erabakia baieztatu du». Eus-kal Herriko eragileei arduraz jo-katzeko eskatu die EAk.

ARALAR

«Bereziki poztekoa da ETAkeuskal herritarron eskaeraentzun eta erantzuna izana»Aralarrek balorazio «oso positi-boa» egin du ETAk nazioarteko

bake konferentziaren eskaerari«baikorki» erantzun izanaren in-guruan. ETAk deiari «aldebaka-rrekotasunez» erantzun izana ereontzat jotzekoa da, Aralarren us-tez; «eta bereziki poztekoa da eus-kal herritarron eskaera entzuneta erantzun izana». ETAren agi-riak «irabazle eta galtzailerik ga-beko bake iraunkorra eraikitzekoetapari» atea irekitzen diola erebaderitzo. Aralarren arabera,adierazpenak Euskal Herriko his-toriaren etapa bat itxi du, eta eraberean, «herriaren esku» utzi dugatazkaren konponbiderako «gil-tza». Espainiako eta Frantziakogobernuei ere deia egin nahi izandie Aralarrek, eta «bide beretik»joka dezaten eskatu die.

OSCAR MATUTEAlternatibako bozeramailea

«Politikaren ordua heldu daaitzakiarik eta atzerapenikgabe»Oscar Matute Alternatibako koor-dinatzaileak adierazi duenez,ETAren agiriaren edukia «pozhandiz» hartu du, hala, nazioarte-ko konferentziaren adierazpenabera eta, «Euskal Herriko gizon

lantzarako «inolako aukerarik»ez duelako ematen. Eskerrakeman dizkie lehenik, gizartearieta ondoren, Donostiako bakekonferentzian parte hartu dutennazioarteko eragileei, GernikakoAkordioko bide orriko azken pau-soa betetzeagatik. Orain «jus-tuak» izateko garaia iritsi dela dioZabaletak, «justuak» ideologiaeta indarkeria guztietako bikti-mekin. Horrez gain, euskal preso-ak kontuan izateko eskatu du.Ildo horretatik, Aralarreko bu-ruak ideologia guztiak errespeta-tuz eta bide politikoen eta hitza-ren bitartez «adiskidetzeko» ga-raia iritsi dela ohartarazi du.

MIKEL ARANAEzker Anitzako bozeramailea

«Gaurkoa egun historikoa daEuskal Herriarentzat»Eusko Legebiltzarreko parlamen-tari eta Ezker Anitzako kideakETAren adierazpenaren aurrean«izugarrizko poza» adierazi du.«Gaurkoa [atzokoa] egun histori-koa da Euskal Herriarentzat»,

adierazi du. Espainiako egungogobernua eta hurrengoa ere «ego-eraren mailan» egon daitezennahia adierazi du; «espero dut ba-kea lortzeko aukera historikohoni ihes egiten ez uztea». ETA-ren erabakia euskal gizartearengaraipena izan dela ere nabar-mendu du.

ANDDE SAINTE MARIEAbertzaleen Batasuna

«Agiriak konponbidearengakoa Euskal Herriko indarprogresisten esku uzten du»Berri pozgarria, baikorra eta txa-logarria dela adierazi du AnddeSainte Marie ABko bozeramaile-ak, eta ETAren erabakia alde ba-karrekoa izateak indar eta sines-garritasun handiagoa ematendiola. «Konponbidearen gakoaEuskal Herriko indar progresis-ten esku uzten du egiazki, euskalgatazka ez delako bukatzen ETAkjardun armatuari bukaera emate-arekin». Euskal Herriak bi esta-tuekin duen gatazka politikoaksegitzen duela nabarmendu du.

Agiriak aldaketapolitikoasendotu dueladiote alderdiekETAk nazioarteko konferentziari erantzunizana baloratu egin dute EAk, Aralarrek,Alternatibak, ABk eta Ezker Anitzak

Alderdi gehienek urratsak eskatu dizkieteEspainiako eta Frantziako gobernuei

Besteak beste, Alternatiba, EA eta Aralarreko ordezkariak, Gernikako Akordioaren urteurren ekitaldian. A. C. / ARP

ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioak 132011ko urriaren 21a • berria

eta emakumeek bakean eta esku-bide guztien jabe, inolako indarke-riarik eta mehatxurik gabe, eraikibehar duten etorkizunaren gaine-rako zaintzari uko egin diolako».

Matuteren hitzetan, agiriakeuskal gatazka «parametro demo-kratikoetan» konpontzeko «ata-rian» jarri du euskal gizartea. Ha-la, «bake justua eta iraunkorra lor-tzea» inoiz baino gertuago ikustendu Matutek, horregatik, harenarabera, «politikaren ordua helduda, aitzakiarik eta atzerapenik ga-be». Eragile politiko eta sozialei«arduraz» jokatzeko deia ere egindie. Espainiako eta Frantziako go-bernuei «beharrezkoak direnurratsak» egiteko eskatu die.

PATXI ZABALETAAralarreko koordinatzaile nagusia

«Justuak izateko garaia helduda, eta indarkeria guztietakobiktimak kontuan hartzekoa»Patxi Zabaleta Aralarreko koor-dinatzaile nagusiak ETAren agi-ria «oso positiboa» dela jakinarazidu, batez ere argia delako, eta za-

Erredakzioa

ETAk borroka armatua bukatzeaerabaki izana «berebiziko albisteona» da ELArentzat. Bi faktorekeragin dutela uste du: alde bate-

tik, gizarteak urte askoan adiera-zi duen borondateak, eta, beste-tik, legez kanporatutako ezkerabertzaleak azkenaldian eginda-ko hausnarketek. Sindikatuarenarabera, «jarduera armatuarenamaierak garai politiko berri ba-ten hasiera ekarri behar du».

Espainiako eta Frantziako go-bernuei eskatu die soilik gatazka-ren ondorioz aritzeko elkarrizke-tei ekiteko. Horrez gain, giza esku-bideei dagokienez, «urrats esan-guratsuak» egin behar direla dio.

«Lehenbailehen egia argitu beharda, biktima guztiei konpentsazioaeta laguntza eman. Eta atal hone-tan sartzen da espetxe politika al-datzeko exigentzia, presoen saka-banatzea amaitzea, gaixo daude-nak kaleratzea eta Parot doktrinaberrikustea». Beste eskaera batere egin dio Espainiari: «Legezkanporatutako erakundeak le-geztatu behar ditu, eta militan-tzia politikoagatik errepresalia-tutakoak kaleratu». LABek gauremango du iritzia.

ELA: «Honek garai politiko berribaten hasiera ekarri behar du»Lehenbailehen egiaaitortu behar dela diosindikatuak, eta biktimaguztiei konpentsazioaeta laguntza eman

Antzera mintzatu da Euskadi-ko CCOO ere. Albiste «parega-bea» dela dio. «Euskal gizarte de-mokratikoaren indarraren eta gi-zarte aniztasunaren froga daETAren agiria», adierazi du sindi-katuak. Alderdi politikoei eta era-kundeei eskatu die lan egin deza-tela parte hartze politikoarennormalizazioaren alde, baita he-rritarrekiko zubiak eraikitzearenalde ere.

CCOOk eta UGTk albistepozgarritzat jo duteETAren adierazpena Erredakzioa

ETAk ateratako agiria demokra-ziaren garaipen «argi eta garbia»da, UGT-Euskadiren irudiko. Ha-ren arabera, demokraziak irabaziegin dio ETAren zentzurik gabe-ko indarkeriari. Baikor agertu da,«euskal gizarte plurala, justuaeta berdintasunezkoa sortu ahalizango delako, inongo indarke-riak lekurik izango ez duena».

Erredakzioa Donostia

ETAk borroka armatuaren behinbetiko amaiera iragarri eta gero,«Espainiako eta Frantziakogobernuek erantzutea da hurren-go pausoa», Brian Currin HNTHarremanetarako NazioartekoTaldeko kidearen ustez. «Osopozik nago. Aste honetan agiriaetorriko zen esperantza nuen.Pozik nago agiria hain arin etorridelako. Hau lagungarria izangoda dinamika mantentzeko».Gatazkaren Konponbidea Susta-tzeko Nazioarteko Konferentziaegin eta hiru egunera etorri daalbistea.

Orain bi gobernuek pausoaemateko unea dela nabarmendudu Currinek. «Ziur nago Espai-niak eta Frantziak erantzungodutela. Bake adierazpena da hau.Seguru nago modu positiboanerantzungo dutela». ETAren agi-riak iragan astelehenean Donos-tian eginiko nazioarteko konfe-rentzian eskatutakoa «goitikbehera» betetzen duela nabar-mendu du Currinek.

Orain, ETAk hartutako eraba-kiaren ondorioa armak entre-gatzea izango da, hori baita ezin-bestean berekin daramanegitekoa.

Horretaz ziur dago Currin:«ETAren borroka armatuarenamaiera da; denborarekin ezin-bestean armak entregatzea eka-rriko du horrek».

Abokatuari behin eta berrizgaldegin diote armak entregatze-ko epeen inguruan, baina ez duhorrelakorik aurreratzerik nahiizan, esanez urrats batek derrigo-rrez ekarriko duela bestea etagauza bakoitzak bere denboran

etorri behar duela, ezer arinegiegin gabe.

Lokarri, «pozik, neurrigabe» «Poztasun neurrigabearekin»jaso du albistea Lokarrik, akor-dioaren eta kontsultaren aldekoherritarren sareak. «Ikaragarriz-ko zoriontasun eguna da hau gu-retzat guztiontzat». ETAk albis-tea jakinarazi eta minutu gutxiraLokarrik ohar baten bidez azpi-marratu duenez, bakerako proze-sua «ezin itzulizkoa» da. «Orainaskoz errazagoa izango da elka-rrizketari, akordioari eta adiski-detzeari heltzea; azken batean, el-karbizitzari heltzea».

ETAren indarkeria «amaiera-ra» iritsi dela ospatzeaz gain, az-

terketa sakonagoetan sartu au-rretik, «atsekabeko hainbeste ur-tetako biktimak» izan ditu gogo-an. «Euskal gizartearen lanakjaso du bere uzta. Lortu dugu».Jendearen lana ekarri du gogora.«Gure aitorpen osoa urte askoanera anonimoan bakea eta indar-keriaren amaiera aldarrikatu di-tuzten pertsonentzat da».

Momentuarekin «gozatzeko»deia egin die herritar guztiei. «Iri-tsiko da erronkez hitz egitekounea». ETAren agiria azken urra-tsa ez, beste urrats bat dela nabar-mendu du. «ETAren erabakiare-kin ez dira arazo guztiak desager-tuko. Baina pertsona guztiekaskatasun eta segurtasun han-diagoa izango dute».

Currinek esan du Espainiaketa Frantziak erantzuteadela hurrengo pausoaETAren urratsarekin,«elkarrizketa, akordioaeta adiskidetzeaerrazago» lortuko dira,Lokarriren ustez

Paul Rios eta Brian Currin, Aieteko jauregian. LUIS JAUREGIALTZO / ARP

14 ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioakberria • 2011ko urriaren 21a

«ETAk argi eta arinerantzun dio Donostiakoadierazpenari»

Max BrissonUMPko Kontseilari Nagusia

«ETAk adierazpenaren lehenpuntuari erantzun dio. Oraingaineratiko puntuak gelditzendira, eta horiek lortzeko laneanjarri behar gara. Bai EspainiakoEstatuari, bai Frantziakoari be-ren erantzuna eskatzeko orduada orain».

«Frantziako Gobernuakserioski hartu behar duDonostiako deia»

Jean Jacques LasserreForces 64, senataria

«Une historikoa bizi dugu etaoso pozik nago. Hastapenetikargi nuen egiazko bake proze-sua zela hau. Ahal dudan guztiaeginen dut Frantziako Estatuakserioski har dezan DonostianAieteko jauregian egindakoadierazpena».

«Azken agiriademokratekidatziko dute»

Rosa DiezUPD alderdiaren bozeramailea

«Azken agiria demokratek ida-tziko dute, talde terroristak hirubaldintza bete ondoren:barkamena eskatu, armak entregatu eta Justiziari argitugabeko 300 hilketak argitzenlagundu behar dio eta horrenondoren hitz egingo dugu».

«Amaieraren hasiera dajarduera armatua utzikoduela iragarri izana»

Artur MasGeneralitateko lehendakaria

«ETAk bere jarduera armatuautzi duela agiri baten bidez ira-garri izana amaieraren hasierada. Hemendik aurrera, orainnahi dugun bakarra da ETAk de-segin egingo dela eta armak en-tregatu egingo dituela iragar-tzea».

«Orain estatuari dagokioerantzutea, ErresumaBatuaren antzera»

Anna SimoERCko bozeramailea

«Adierazpen horren ondoren,orain estatuari dagokio eran-tzutea, eta Erresuma Batuarenantzera jokatzeko eskatzen dio-gu. Alderdien aldetik ere, PSOEketa PPk, taktizismoak utzita, ez-ker abertzalearekin hitz egin be-harko lukete».

Erredakzioa Donostia

«Positiboa» da ETAk ateratakoagiria Confebasken irudiko. Ala-baina, «erabat desegiteko» eska-tu dio, «hori delako euskal gizar-teak eskatzen eta exijitzen duenazken pausoa». Patronala prestagertu da gainerako erakunde po-litiko eta sozialekin batera beha-rrezkoa den normalizazio proze-surako esfortzua egiteko.

ETAri «erabatdesegiteko»eskatu dioConfebaskpatronalak

Gainerako erakundepolitiko eta sozialekinbatera normalizaziorakobidean urratsak egitekoprest dago patronala

Erredakzioa Donostia

Euskal Herriko Unibertsitateak(EHU) ohar bidez adierazi duETAk borroka armatua utzi etagero aurrera begiratzeko uneadela, «ideien eta ezagutzaren» ga-ria dela. «Euskal gizartea osatzendugunon adiskidetzea lortu be-har dugu». Horrekin batera,«itxaropen eta ilusio» mezu batzabaltzeko beharra nabarmendudu: «Ideien eztabaidak nagusitubehar du, eta sentsibilitate guz-tiek parte hartu behar dute gureherria eraikitzeko lanean».

EHUk dio aurrerabegiratzekounea dela etaezagutzaren etaideien garaia

Euskal gizartearenadiskidetzea lortu etaitxaropen eta ilusiomezu bat zabaldu behardela nabarmendu du

«Demokraziak lortuduen garaipenak puntueta amaiera dakar»

ErNE«Benetan uste dugu demokra-ziak zentzugabekeriaren eta go-rrotoaren aurka lortu duen ga-raipenak puntu eta amaiera da-karrela adierazpen honekin.Gizartea eskuzabala izan dabeti, eta zauriak ixteko formulakbilatuko ditu orain ere».

«Bizitza normalizatu bathasiko da orain Euskal Herrian»Bakearen AldekoKoordinakundea

«Pozgarria da ETAren agiria. Bi-zitza normalizatu bat hasiko daorain Euskal Herrian. Gure esku-bidea zen. Maitasunez eta el-kartasunez oroituko ditugu te-rrorismoaren biktima guztiak.Orain badakigu haien tragediakez dituztela beste tragedia ba-tzuekin gogoratuko».

«Auzi hau legearenesparruaren barruanbaloratu behar da»CGPJ

«Albiste ona da ETAren jardue-ra armatuen behin betikoamaiera iritsi izana. Dena den,auzi hau legearen esparruanbaloratu behar da. Legeak joka-bide guztien balorazioa egitendu, eskuzabaltasuna barne de-larik».

«Indar demokratikoengaraipen handia da»Cayo LaraIUko koordinatzaile federala

«Indar demokratikoen garaipenhandia da, demokraziaren iri-tsierarekin gertatu behar zuena,horrenbeste oinaze alferrikakosaihestuz. Egun honetan bikti-mekin gogoratzen gara. Indar-keriaren amaiera baieztatzendenean, indar politikoek eta go-bernuek zuzen jokatu beharkodute, terrorismoaren ondorioakgainditzen laguntzeko».

ETAren jardun armatuaren amaiera Erreakzioak 152011ko urriaren 21a • berria

Erredakzioa Donostia

Astelehenean Donostian izan zenGerry Adams, gatazkaren kon-ponbidea sustatzeko nazioartekokonferentzian, eta atzo ETAreniragarpenari buruzko iritzia ema-ten aurreneko ordezkarietako batizan zen Sinn Feineko presiden-tea. Adamsek «erabakigarritzat»jo zuen ETAk ezagutarazitakoagiria, eta astelehenean Aietenaurkeztu zuten ebazpena ekarrizuen gogora. «Nazioarteko Talde-kook eskatu genion ETAri borro-ka armatua behin betiko buka-tzen duela iragartzen duen adie-razpen publikoa, eta gatazkarenondorioen inguruan Espainiakoeta Frantziako gobernuekin hitzegiteko borondatea ager zezala».Adamsen iritzian, atzoko iragar-

penarekin bi eskaera horiei eran-tzun egin die ETAk. Hala, Espai-niako eta Frantziako gobernueiegin zien deia Sinn Feineko bu-ruak: gatazkaren ondorioen ingu-ruan ETArekin elkarrizketa za-baltzeko deia egin zien.

Irlandako bake prozesuan bizi-tako esperientzietan oinarrituzen Adams etorkizuneko urra-tsen inguruan aholkua emateko:«Adiskidetzea bultzatzeko, bikti-mak aitortzeko eta haiei eginda-ko kalteak onartzeko ahaleginaegin behar da, gizabanakoengannahiz gizartean irekitako zauriakixten joateko».

Prozesuak aurrera egin dezaneta aldeen artean «konfiantza gi-roa» sortzeko bidean hainbaturrats egin daitezkeela esan zuenAdamsek. «Presoen afera eta des-

Negoziatzekodeia egin dieAdamsek Parisieta MadriliEspainiako Gobernuak egindako ahaleginatxalotu du Erresuma Batukoak; zuhurjokatzeko deia egin du, berriz, AEBetakoak

«Pozik, zinez pozik» agertu da Pierre Joxe,eta Annanen esku hartzea nabarmendu du

Gerry Adams eta Pierre Joxe, astelehenean, Aieteko jauregian. JAVIER ETXEZARRETA / EFE

Gotzon Hermosilla

ETAren agiriaren albisteaeuskal hedabideetan ager-tzen hasi zenean, Muam-

mar Gaddafiren heriotza zen be-rri nagusia nazioarteko hedabi-deen webguneetan, baina,apurka-apurka, albiste horrekleku egin zion ETAren adierazpe-nari. BBCrenean, izenburua zen«ETAk dio kanpaina armatuaamaitu dela», eta gaineratzenzuen «euskal erakunde separa-tistak ekintza armatuak betikobertan behera uztea» iragarrizuela.

ETAk BBCri ere igorri zion bo-rroka armatuaren amaiera ira-gartzen zuen adierazpena, eta be-rau osorik irakur zitekeen katebritainiarraren webgunean. Ba-rruko informazioan, Sarah Rains-

ford kateak Madrilen duen ko-rrespontsalaren hitzak zekar-tzan: «ETAren mugimendu hauespero izatekoa zen, gertaeren ko-reografia kontu handiz prestatudelako».

CNNk ere Gaddafiren heriotza-ri ematen zion lehentasuna, bai-na azken orduko tituluetan na-barmen irakur zitekeen: «ETAeuskal talde separatistak ekinbi-de armatua betiko bertan beherauzten duela iragarri du».

Baldintzapean«Euskal separatistek indarkeria-ren gelditzea iragarri dute», zenThe New York Times-en titulua.Hedabide horrek ere jaso zuenagiria. New Yorkeko egunkariakaipatu zuen iragarpena «kontuhandiz prestatutako koreogra-fia» baten ondorioa zela.

tzea ekarri zuen agente politiko-tzat» agertu nahi duela. Madril-dik ere, ABC eskuindarrak azpi-marratu zuen ETAk ez duelaerakundearen desegiterik iraga-rri.

Begi hobez ikusi dute berriaKataluniako hedabideek. Ara, ElPunt eta Vilaweb-ek luze jorratuzuten gaia. Azken horrek VicentPartal zuzendariaren iritzi arti-kulu bat ere bazekarren: «ETAamaitu da, baina hura sorrarazizuten arrazoi sakonek hor dirau-te».

Frantzian, balorazio gutxikotestu nahiko laburrak zituztenegunkari gehienek, hala nola LeFigaro-k eta Le Monde-k. «ETAkarmak utzi ditu behin betiko»,zioen Liberation-ek, eta erakun-deak «presio politiko handiak» ja-san zituela aipatu zuen.

Londresko The Guardian-enarabera, berriz, «mende erdikoodol isurketari amaiera histori-koa» eman zaiola adierazpenare-kin.

Espainiako hedabideek luze

eta zabal eman zuten albistea. El Pais-ek «askidetzearen erron-ka» zuen hizpide. El Mundo-k,berriz, aipatu zuen astelehenekokonferentziaren ondoren ezkerabertzaleak «Euskadiren bake-

Atzerriko hedabideek Gaddafiren heriotzari eman zioten lehentasuna edizio digitaletan, baina albistea jakin zutenean, leku nabarmenaegin zioten ETAren iragarpenari; Espainiako hedabideak salbuespena izan ziren, denentzat izan baitzen berririk garrantzitsuena.

Egun «historikoa» nazioartean ere

Berria The Guardian, BBC eta The New York Times-en edizio digitaletan.

militarizazioarena, eta alderdipolitikoen eskubide demokratikoguztien errespetua», nabarmen-du zituen horien artean, eta az-ken horrekin lotuta Arnaldo Ote-gi kartzelan dela oroitarazi zuen.Hari buruz «bakearekin erabatkonprometitutako» pertsonadela esan zuen.

Aieteko ebazpena aurkeztuzuen Pierre Joxe Frantziako Bar-ne ministro ohiak ere ETAren agi-riari buruzko iritzia eman zuen:«Pozik, zinez oso pozik. Ez nuenuste asteleheneko adierazpenaegin eta hain azkar etorriko zenikagiria. Uste nuen denbora gehia-go hartuko zuela, dosier horretanhain gara zapuztuak izan. Uste

dut, era berean, eta segur naiz, Ko-fi Annan Donostian izatea izuga-rri garrantzitsua izan dela».

AEBetatik, zuhurtziaETAren agiriak nazioartean piz-tutako ikusminaren lekuko diraAEBetako eta Erresuma Batukogobernuek iritzia eman izana.Agiri laburra kaleratu zuen Erre-suma Batuko atzerri gaietarakokabineteak, eta Espainiako Go-bernuak ETAren indarkeria bu-katzeko azken urteetan egin di-tuen ahaleginak goraipatu zituenidatzian.

AEBetako Gobernuaren boze-ramaile Mark Toner zuhur ager-tu zen, eta atzoko albistea garran-

tzitsua den jakiteko denbora be-har dela esan zuen: «ETAren ira-garpena izan da, eta lehendik ereantzeko beste batzuk ikusi ditu-gu. Ez dakigu zenbateraino ari di-ren zintzoki jokatzen».

«Demokraziak terrorismoariborroka irabazi dio», txalotu zuenJerzy Buzek Europako Parlamen-tuko presidenteak, eta etorkizu-nari baikor begiratu zion: «Biho-tzez espero dut gaurko eguna Es-painian heriotza, estortsio etabeldurraren historia luzea buka-tu den egun gisan oroituko dela».Buzekek gogoan izan zituen«ETAren jarduera terroristakeragin dituen 829 biktimen seni-deak».

16 ETAren jarduera armatuaren amaieraberria • 2011ko urriaren 21a