BASOKO SAGUZARRAK BASOKO SAGUZARRAK

Joxerra Aihartza joxerra.aihartza@ehu.es

Basoko saguzar-komunitatea

� Saguzarren eta basoen arteko lotura oso aldakorra da > continuum bat da gehiago

� EHko 28 espezieetatik 19k basoa erabiltzen dute maila batean edo bestean, sasoika bada ere: babeslekutarako, bazkatzeko, edo bietarako.

� Sp. ubikuistak

� Bertan babesten direnak

� Bertan bazkatzen direnak

�  ...

� Basotar hertsiak > espezialistak

Basoko saguzarrak nola aztertu ?

� Saguzarrekin lan egiteko metodologia guztiak alboratuak dira > ez dago bat espezie guztientzat aproposa, ez eraginkortasun beretsukoa, eta beraz espezie ezberdinen datuak ezin dira konparatu

� Basoko saguzarretan zailtasun handiak ditugu espezieen presentzia identifikatzeko, eta are gehiago populazioen tamainak neurtzeko/hainbatzeko

!!!!Lagiketa)mota!

Populazioen!egoeraren!ezagutza!!!Espezieen!presentzia!

!!!Ugaritasuna!

Parametro!demografikoak!(biziraupen,!ugalkortasun…)!

!Bilaketa!zuzena!babeslekutan!

Oso!mugatua!(eraginkortasunik!ez)!

!!Ez!

!!Ez!

!� Logistikoki ezinezkoa � Zein babesleku

mota eskuragarri? � Nola miatu? � Aldiro babesleku

mota berriak

!!!!Lagiketa)mota!

Populazioen!egoeraren!ezagutza!!!Espezieen!presentzia!

!!!Ugaritasuna!

Parametro!demografikoak!(biziraupen,!ugalkortasun…)!

!!Harrapaketak!(sarez,!harpaz…)!

!!Bai!!(bereziki!monof.)!

Ez!>!aleak!harrapatzeko!probabilitatea!ez!da!ezaguna!

Oso!mugatuta!>!ale!gutxiegi!harrapatzen!da!>!biometria!oinarri!

!

� Espezie aberastasuna +banaketa bertikala neurtzeko oso erabiliak izan dira sareak

� Oso alboratua > espezie batzuk harrapagarriagoak dira beste batzuk baino > ultrasoinuak eta hegakera

� Ahaleginetan garestia � Errepikagarritasun eskasa > lagintzailearen abilezia,

saguzarren ikasketa...

!!!!Lagiketa)mota!

Populazioen!egoeraren!ezagutza!!!Espezieen!presentzia!

!!!Ugaritasuna!

Parametro!demografikoak!(biziraupen,!ugalkortasun…)!

!!!!Ultrasoinuak!

Partzialki!Sp.!Guztiak!ez!dira!berdin!entzuten,!ez!denak!identifikatzen!

Ez!Aleak!ezin!dira!berezi!>!aktibitate)!)indizeak!soilik!Ehiza)indizeak***!!!

!!!!Ez!

!� Basoko saguzarrak ingurune itxitan >

espezie “xuxurlariak”: frekuentzia altua, tarte zabala, iraupen laburra eta intentsitate baxuko pultsuak > detektagarritasun eskasa > ahaleginetan garesti

� Espezie asko identifikatzeko zailtasun handiak oraindik > sp. taldeak: Myotis txikiak, belarrihandiak...

� Koba edo eraikuntzetako koloniak zentsatzeko protokolo egokiak badauden arren, zuhaitzetan babesten diren espezieetan arazo logistiko handiak > babesleku-aldaketak, fission-fussion dinamika...

� Ar eta emeek banaketa altitudinal ezberdinak

!!!!Lagiketa)mota!

Populazioen!egoeraren!ezagutza!!!Espezieen!presentzia!

!!!Ugaritasuna!

Parametro!demografikoak!(biziraupen,!ugalkortasun…)!

!!!!Kolonien!jarraipena!(IR)!

!!Partziala!Sp.!Guztiak!ezin!dira!identifikatu!horrela!!

Bai,!baina!kontuz!Babeslekua!�kolonia!>!F/F!Babesleku!alternatiboak!ezagutu!behar�

!!!Ez!Babesleku)aldaketak!medio!

!

� Teknika osagarriak:

�  Irratitelemetria > batez ere kolonien babeslekuak topatzeko, ehiza eremuak finkatzeko eta habitat hautespena hainbatzeko.

�  Irrati-telemetria:

�  Teknika osagarriak:

�  Trasponderrak > kolonien jarraipenerako, babesleku aternatiboen erabilera, soziabilitatea... ale bakoitzaren markaketa eta monitorizazioa ahalbidetzen dute irakurgailu automatikoen bitartez.

�  Teknika osagarriak:

�  Saguzar-kutxak > saguzarrei eskeintzen zaizkien babesleku artifizial gehigarriak > babesleku eskasia konpontzeko omen.

�  Abantailak: �  babesleku kopuru handi baten okupazioa jarraitzea ahalbidetzea �  Lekuka kritikoa izan daitekeen baliabide bat ugariagotzen da

�  Arazoak: �  Komunitatearengan duen eragina ezezaguna > ona? txarra? �  Kutxen okupazio-datuek komunitate osoaren desitxuratzea ekar

dezakete

NAFARROAKO HABI-KUTXEN ADIBIDEA

�  Nafarroako 11 gunetan kokatutako 405 kutxaren erabilera aztertu dute

�  Kutxak 2001 eta 2011 inguruan jaritakoak eta 2012ko udazkenean ikuskatutakoak

�  Basoetan 230 kutxa eta basotik kanpo 175, eta gunetik gunera kopuru aldakorra (9-97kutxa)

Datu zehatzak: Alcalde et al. 2013. Ocupación de cajas-refugio por murciélagos en Navarra. Barbastella, 6(1): 34-43

Nafarroako kutxak

�  230 kutxetatik 37tan saguzarren bat eta 104tan gorotza

�  Gehienez 60 saguzar topatu dira guztira: 30 Nyctalus leisleri eta 20 Pipistrellus pipistrellus.

�  Mehatxatuta (gehiago edo gutxiago) daudenen artean soilik N. lasiopterusen aleak ailegatzen dira dozena erdira.

�  Myotis bechsteinii espeziearen alerik ez. Nyctalus noctula bezelakoak ez dira agertzen basoetan kokatutako kutxetan.

�  Basoetatik kanpo jarritakoetan ere nagusi diren espezieak Pipistreloak dira (Nyctalus noctula salbuespena da Irunerriko parketan)

BASOETAN:

Nafarroako kutxak

� Ondorioak:

� Basoko saguzarren kudeaketarako dugun mugarik nagusiena haien populazioak ezagutzeko zailtasuna da.

� Populazioetan baino, habitatean eta komunitatean oinarritutako kudeaketa egitera behartzen gaitu honek > basoen egoera da zaindu behar duguna

� Baso bakoitzeko espezie ugaritasuna eta saguzar aktibitatearen berri emango diguten indizeak erabili beharko ditugu > ultrasoinuen bitartezko ikerketa-protokoloak aztergai

� Aukerak:

� Saguzar komunitateraen aniztasunaz eta ugaritasunaz informazioa emango diguten indizeak > espezie aniztasuna + aktibitatea (ehiza-buzzak)

� Ultrasoinu detektore autonomoen bitartez + identifikazio eta analisi automatikorako softwarea

� Laginketa-protokoloak zehazteke > zenbat denboraz eduki behar dira detektoreak lanean? leku bakarrean edo askotan?

� Montoriako froga:

� 4 gune12 egunez lagindu ziren (eguraldi euritsua), ekaina-uztailean

� 23:00-6:00 epean

� Saguzarren 342 grabaketa >7 sp. + 2 sp. talde

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Espe

ziea

k

Egunak

1. lekua

2. lekua

3. lekua

4. lekua

Denak batera

Lekuen artean ezberdintasun handiak

�  Zer dakigu?

�  M. bechsteinii > Galzorian EHan, VU A2 UICNren arabera

� Espezie forestala > harizti eta ameztiak > konplexuak… ? � Zuhaitz zaharrak behar ditu, zulo ugari dutenak

� Oso espezie arraroa, banaketa ez-jarraitua eta oso

bakana duena >> urria… EDO/ETA � Aurkitzeko/harrapatzeko oso zaila

10-40 aleko koloniak Ehiza-erradioa < 1 km

Banaketa “kutsakorra”

Ultrasoinuen “erreklamoak”

+ irrati-telemetria

�  2004-2008: 6 kolonia EHan >>> 100 eme baino gutxiago

Ø Zer behar dute?

Ø EHn eta Europa erdian:

Ø Hariztiak Ø Zaharrak (?) Ø Konplexuak(?)

Ø  Extremaduran: Ø Ameztiak Ø Gazteagoak Ø  Sinpleagoak

Ø  Beraz?

Dieta “Gleaning” > batez ere artropodo lurtarrak

Ø Artropodoen komunitate aberats eta anitza Ø Egurra usteltzen: adar hilak, egurra lurrean… Ø Lurtzoru aberats bizia Ø Faktore historikoak

19 espezie basoen kudeaketaren menpe

+“E”!!

M.  myotis  

M.  mystacinus  

M.  alcathoe  

B.  barbastellus  M.  bechsteinii  

�  Amaitzeko:

�  Baso-kudeaketa-lanek eragin zuzenak eta zeharkakoak izan ditzakete saguzarretan �  Zuzenak > heriotz zuzena dakartenak > zuhaitza botata... isilak! �  Zeharkakoak > baso-kudeaketaren eraginez landaredian eta

egituran eraginak > kaltegarriagoak dirateke zuzenak baino

�  Saguzarrak babesteko 4 gako ekologiko dira garrantzitsuak: �  Babeslekuen ugaritasuna eta ezaugarriak �  Basoaren itxitze maila > egiturazko konplexutasuna �  Harrapakinen eskuragarritasuna �  Uraren eskuragarritasuna > urmaelak, ur geldoak

�  Hauek guztiak basoaren adinarekin ea kudeaketarekin

daude lotuta

�  Kudeatzaileek basoak kontserbatzean oinarritutako politikak abiatu behar dituzte, gune soilak kontserbatzea ez da eta aski.