Arauen laburpena

Ariketak

4. saioa

araugintza II

2

Aurkibidea

Onomastika. Ariketa orokorra................................................................................. 3

ONOMASTIKA ....................................................................................................... 5

Sarrera......................................................................................................... 5

Arauen zerrenda osoa alfabetikoki .................................................................. 5

Onomastika .................................................................................................. 6

Euskal Herria ................................................................................................ 7

Geografia ..................................................................................................... 8

Erlijioa.......................................................................................................... 8

Grezia, Erroma eta hizkuntzak........................................................................ 8

Munduko estatuak......................................................................................... 8

Espainiako Erresumako probintzia eta elkarte autonomoen izenak .................. 9

Espainiako probintzia eta hiriburuak...............................................................11

Munduko estatu-izenak, hizkuntza ofizialak, hiriburuak eta herritarren izenak....13

Gure egitura politiko batzuen euskal izenez ..................................................24

Hizkuntza hilak eta klasikoak ......................................................................24

Kontinenteak, geografia izen nagusi batzuk eta herritarren izenak .................25

Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak) ......................26

ARIKETAK ...........................................................................................................27

Euskal herrialdeen, herritarren eta euskalkien izenak.......................................27

Nahasian.....................................................................................................29

4. saioa

araugintza II

3

Onomastika. Ariketa orokorra

Hauta ezazu erantzun egokia.

1. Euskaltzaindiak emandako izenak kontuan harturik, zein EZ da zuzena?a) Gaztela eta Leonb) Gaztela-Mantxac) Aragoad) Kanariar Uharteak

2. Euskaltzaindiak emandako izenak kontuan harturik, zein EZ da zuzena?a) Nizab) Alpe Garaiakc) Landakd) Burdeos

3. Euskaltzaindiak emandako izenak kontuan harturik, zein EZ da zuzena?a) Norvegiab) Puerto Ricoc) Arabia Saudid) Zeelanda Berria

4. Euskaltzaindiak emandako izenak kontuan harturik, zein EZ da zuzena?a) Euskal Autonomia Elkarteab) Euskal Autonomia Erkidegoac) Nafarroako Foru Erkidegoa

5. Ondoko hauetan, zein EZ da hizkuntza izena?a) Iberiarrab) Latinac) Grekoad) Zeltiberiera

6. Euskaltzaindiaren arabera, zein EZ da zuzena?a) Hego Europab) Ertamerikac) Europard) Ekialde Hurbila

4. saioa

araugintza II

4

7. Euskaltzaindiaren arabera, zein EZ da zuzena?a) Mediterranioab) Kaspiar itsasoac) Bizkaiko Golkoad) Ozeano Barea

8. Euskaltzaindiaren arabera, zein EZ da zuzena?a) Ingelesab) Katalanac) Alemanerad) Grezierae) Gaztelania

9. Euskaltzaindiaren arabera, zein EZ da zuzena euskalkia izendatzeko?a) Arabako euskarab) Goi-nafarrerac) Bizkaitarrad) Gipuzkerae) Lapurtera

4. saioa

araugintza II

5

ONOMASTIKA

Sarrera

Izen bereziak, antroponimoak eta toponimoak, aztertzen dituen lexikologiaren adarrada onomastika.

Hori da Harluxet hiztegi entziklopedikoak ematen digun definizioa. Itxuraz, bederen,bigarren mailako “lexikoa” dirudien arren edota nahiz eta geografia irakasle/ikasleeibakarrik interesatuko zaien gaia dela iruditu, uste dugu ikastaro honetan leku bereziabehar duela, izan ere, sarritan erabili behar izaten baititugu hor agertzen diren hitz asko,batez ere, Euskal Herriko herri-izen ofizialak edo pertsona izenak, eta abar.

Goian emandako definizio horren arabera, beraz, sail honetan sartuko lirateke izenantroponimoak, hots, pertsonen izenak, eta toponimoak, hots, toki izenak. Bagenuen,bada, horren arabera sailkatzeko aukera, baina interesgarriago iruditu zaigu gaien edoizendegien araberako sailkapena egitea. Hauxe da sailkapena:

Arauen zerrenda osoa alfabetikoki

GAIKA

Euskal HerriaEskualdeen, herritarren eta erakunde politikoen izenak, herri izendegiak, euskalkienizenak...

EstatuakEspainiako elkarte autonomoen eta Frantziako eskualdeen izenak, Munduko estatuizenak, herritarrak, eta abar.

GeografiaKontinenteak, itsasoak, mendiak, ibaiak...

Hizkuntzak Mundu klasikoaHizkuntza hilak eta klasikoak, Munduko hizkuntza ofizialak, Grezia eta Erromakopertsonaia mitologikoak...

ErlijioaSantuen eta Aita santuen izenak

4. saioa

araugintza II

6

Onomastika

32 Espainako Erresumako probintzia eta elkarte autonomoen izenak36 Frantziako Errepublikako eskualdeen izenak38 Munduko estatu izenak, hiriburuak eta herritarren izenak45 Gure egitura politiko batzuen euskal izenak47 Hizkuntza hilak eta klasikoak51 Kontinentak, geografia izen nagusi batzuk eta herritarren izenak52 Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak)53 Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak57 Euskal herrialdeen, herritarren eta euskalkien izenak59 Ibaiak60 Aintzirak66 Santutegiko izen ohikoenak70 Uharte nagusiak76 Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko

erabakia82 Grezia eta Erromako pertsonaia mitologikoak92 Zuberoako herri izendegia99 Zuberoako herri eta herritarren izenak108 Lapurdiko udal izendegia122 Nafarroa Behereko herri izendegia (I)125 San, santu, done eta besteren erabilera128 Nafarroa Behereko herri izendegia (II)129 Aita santuen izenak133 Nafarroa Behereko herri izendegia (III)137 Adierazpena euskalkien erabileraz139 Euskal Herria izena140 Gipuzkoako herri izendegia141 Herri izenak: hurrenkera eta zeinu grafikoen erabilera142 Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak143 -erri(a) osagaia gaurko toponimian145 Bizkaiko herri izendegia147 Antzinateko hirien euskarazko izenak

4. saioa

araugintza II

7

Euskal Herria

45 Gure egitura politiko batzuen euskal izenak

57 Euskal herrialdeen, herritarren eta euskalkien izenak

92 Zuberoako herri izendegia

99 Zuberoako herri eta herritarren izenak

108 Lapurdiko udal izendegia

122 Nafarroa Behereko herri izendegia (I)

128 Nafarroa Behereko herri izendegia (II)

133 Nafarroa Behereko herri izendegia (III)

137 Adierazpena euskalkien erabileraz

139 Euskal Herria izena

140 Gipuzkoako herri izendegia

141 Herri izenak: hurrenkera eta zeinu grafikoen erabilera

142 Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak

143 -erri(a) osagaia gaurko toponimian

145 Bizkaiko herri izendegia

147 Antzinateko hirien euskarazko izenak

4. saioa

araugintza II

8

Geografia

51 Kontinenteak, geografia izen nagusi batzuk eta herritarren izenak

52 Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak)

59 Ibaiak

60 Aintzirak

70 Uharte nagusiak

Erlijioa

66 Santutegiko izen ohikoenak

125 San, santu, done eta besteren erabilera

129 Aita santuen izenak

Grezia, Erroma eta hizkuntzak

47 Hizkuntza hilak eta klasikoak

53 Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak

76 Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzkoerabakia

82 Grazia eta Erromako pertsonaia mitologikoak

Munduko estatuak

32 Espainako Erresumako probintzia eta elkarte autonomoen izenak

36 Frantziako Errepublikako eskualdeen izenak

38 Munduko estatu izenak, hiriburuak eta herritarren izenak

4. saioa

araugintza II

9

Espainiako Erresumako probintzia eta elkarte autonomoen izenak(32. araua, 171. or.)

Komunitateen izen soilak

ERDARAZ EUSKARAZ

Andalucía Andaluzia

Aragón Aragoi

Asturias Asturias

(Islas) Baleares Balear Uharteak / Balearrak

La Rioja Errioxa

Extremadura Extremadura

Galicia Galizia

Castilla y León Gaztela eta Leon

Castilla-La Mancha Gaztela-Mantxa

(Islas) Canarias Kanariar Uharteak / Kanariak

Cantabria Kantabria

Cataluña Katalunia

Madrid Madril

Murcia Murtzia

Valencia Valentzia

4. saioa

araugintza II

10

Izen historikoak

(Izen historiko hauek lurralde bakoitzaren historiarekin daude loturiketa, hortaz, historia gaietan erabil daitezke)

Príncipe/Principado de Asturias Asturietako Printzea/Printzerria

Santiago de Compostela Donejakue (Compostelako)

Principado de Cataluña Kataluniako Printzerria

Huesca Oska

Santander Sanandere

Sevilla Sibilia

Bestelakoak

Ceuta Ceuta

Eivissa/Ibiza Eivissa

Mallorca Mallorca

Melilla Melilla

Menorca Menorca

Mérida Merida

• Oharra: gaztelaniaz azentua duten hitzak azentuarekin nahiz azenturik gabe idatzdaitezke: León/Leon

4. saioa

araugintza II

11

Espainiako probintzia eta hiriburuak

Espainiako probintzia eta hiriburuak

ERDARAZ EUSKARAZ

A Coruña/ La Coruña Coruña

Alacant/ Alicante Alacant

Albacete Albacete

Almería Almeria

Asturias Asturias

Avila Avila

Badajoz Badajoz

Barcelona Bartzelona

Burgos Burgos

Cáceres Caceres

Cádiz Cadiz

Castelló de la Plana/ Castellónde la Plana

Castello de la Plana

Ciudad Real Ciudad Real

Cuenca Cuenca

La Rioja Errioxa

Extremadura Extremadura

Girona/ Gerona Girona

Granada Granada

Guadalajara Guadalajara

Huelva Huelva

Huesca Huesca

Jaén Jaen

Córdoba Kordoba

4. saioa

araugintza II

12

Las Palmas (de Gran Canaria) Las Palmas (Kanaria Handikoa)

León Leon

Lleida/ Lérida Lleida

Lugo Lugo

Málaga Malaga

Murcia Murtzia

Ourense/ Orense Ourense

Oviedo Oviedo

Palencia Palentzia

Palma de Mallorca Palma

Pontevedra Pontevedra

Salamanca Salamanca

Santander Santander

Segovia Segovia

Sevilla Sevilla

Santa Cruz (de Tenerife) Santa Cruz (Tenerifekoa)

Santiago de Compostela Santiago

Soria Soria

Tarragona Tarragona

Teruel Teruel

Toledo Toledo

Valencia Valentzia

Valladolid Valladolid

Zamora Zamora

Zaragoza Zaragoza

4. saioa

araugintza II

13

Munduko estatu-izenak, hizkuntza ofizialak, hiriburuak etaherritarren izenak(38. Araua,195. or.)

EREDUA

Herrialdearen izena,Estatuaren izen ofizialaHerritarren izenaHizkuntza ofiziala(k)HiriburuaHiriburuko jendearen izean

AfganistangoErrepublikaafganistandar, afganiarpaxtuera, persieraKabulkabuldar

Afrika Erdiko Errepublikaafrikaerditarfrantses, sangoBangibangiar

Albaniako Herri-Errepublika SozialistaalbaniaralbanieraTiranatiranar

Alemaniako ErrepublikaFederalaalemaniar, alemanalemanBerlinberlindar

Aljeriako Herri-ErrepublikaDemokratikoaAljeriararabieraAljeraljertar

Ameriketako EstatuBatuak / AEBestatubatuarhizkuntza ofizialik ezdago, ingelesa da ´defacto` hizkuntza ofizialaWashingtonwashingtondar

Andorrako PrintzerriaandorratarkatalanAndorra la Vellaandorratar

Angolako Herri-ErrepublikaangolarportugesLuandaluandar

Antigua eta BarbudaantiguaringelesSaint John´ssaintjohnstar

Arabiar EmirerriBatuakemirerribatuararabieraAbu Dhabiabudhabiar

Argentinako ErrepublikaargentinargaztelaniaBuenos Airesbuenosairestar

ArmeniaarmeniararmenieraErevanerevandar

Australiako ErrepublikaaustraliaringelesCanberracanberrar

Austriako ErrepublikaaustriaralemanVienavienar

AzerbaijandarErrepublikaazerbaijandarazerbaijaneraBakubakutar

4. saioa

araugintza II

14

Bahamak / BahametakoCommenwealtbahamaringelesNassaunassautar

Bahraingo EstatuabahraindararabieraManamamanamar

Bangladeshko HerriErrepublikabangladeshtarbengaleraDhaka;dhakatar

BarbadosbarbadostaringelesBridgetownbridgetowndar

Belgikako Erresumabelgikaraleman, frantses,nederlanderaBruselabruselar

BelizebelizetaringelesBelmopanbelmopandar

Beningo ErrepublikabenindarfrantsesPorto Novoportonovoar

Bhutango ErresumabhutandartibeteraThimphuthimphutar

BielorrusiakoErrepublikabielorrusiarbielorrusiera, errusieraMinskminskar

Birmaniako BatasunabirmaniarbirmanieraRangunrangundar

Boli Kostako ErrepublikabolikostarfrantsesAbidjan (leg); abidjandarJamusukro(adm.);jamusukroar

Boliviako Errepublikaboliviaraimara, gaztelania, kitxuaLa Pazlapaztar

Bosnia-HerzegovinakoErrepublikabosniarbosniera (serbokroaziera)Sarajevosarajevoar

Botswanako Errepublikabotswanaringeles, tswaneraGaboronegaboronetar

Brasilgo ErrepublikaFederalabrasildarportugesBrasiliabrasiliar

Britainia Handia /Erresuma Batua,Britainia Handiko etaIpar Irlandako ErresumaBatuabritainiaringeles, galesa (Galesen),gaelikoa (Eskozian)Londreslondrestar

Bruneiko Estatua, BakearenEgoitzabruneitaringeles, malaysieraBandar Seri Begawanbegawandar

Bulgariako ErrepublikabulgariarbulgarieraSofiasofiar

4. saioa

araugintza II

15

Burkina FasoburkinafasoarfrantsesUagaduguuagadugutar

Burundiko Errepublikaburundiarfrantses, kirundiBujumburabujumburar

Cabo VerdekoErrepublikacaboverdetarportugesPraiapraiatar

Costa RicakoErrepublikacostarricargaztelaniaSan Josesanjosetar

Danimarkako Erresumadanimarkar, daniardaniera, groenlandiera(Groenlandian), faroera (Faroeuharteetan)Kopenhagekopenhagetar

Djibutiko Errepublikadjibutiararabiera, frantsesDjibutidjibutiar

DominikakoCommonwealthdominikaringelesRoseauroseautar

Dominikar ErrepublikadominikargaztelaniaSanto Domingosantodomingoar

Egiptoko ArabiarErrepublikaegiptoararabieraKairokairotar

Eire / Irlandaeiretar / irlandargaelera/ gaeliko, ingelesDublindublindar

Ekuadorko ErrepublikaekuadortargaztelaniaQuitoquitoar

Ekuatore GineakoErrepublikaginear / ekuatoregineargaztelania, frantsesMalabomalaboar

El SalvadorkoErrepublikasalvadortargaztelaniaSan Salvadorsansalvadortar

Eritreako Estatuaeritrearez dago hizkuntza ofizialikAsmaraasmarar

ErrumaniaerrumaniarBukarestbukarestar

Errusiar FederakundeaerrusiarerrusieraMoskumoskutar

Eslovakiar ErrepublikaeslovakiareslovakieraBratislavabratislavar

Esloveniako ErrepublikaesloveniareslovenieraLjubljanaljubljanar

4. saioa

araugintza II

16

Espainiako Erresumaespainiar / espainolespainiera / gaztelania,galiziera, euskara,katalana, valentzieraMadrilmadrildar

Estoniako ErrepublikaestoniarestonieraTallinntallinndar

Etiopiako ErrepublikaFederal Demokratikoaetiopiarez dago hizkuntzaofizialik, amharera da ´defacto` hizkuntza ofizialaAddis Abebaaddisabebar

Fijiko ErrepublikaBurujabe DemokratikoafijiaringelesSuvasuvatar

Filipinak, Filipinetako Errepublikafilipinaringeles, tagalo (ofizialki´filipino`deritzo)Manilamanilar

Finlandiako Errepublika /Suomiko Errepublikafinlandiarfinlandiera / suomiera,suedieraHelsinkihelsinkiar

Frantziako Errepublikafrantses / frantziarfrantsesParisparistar

Gabondar ErrepublikagabondarfrantsesLibrevillelibrevilletar

Gambiako ErrepublikagambiaringelesBanjulbanjuldar

Georgiako ErrepublikageorgiargeorgieraTbilisitblistar

Ghanako ErrepublikaghanataringelesAkkraakkratar

Gineako ErrepublikaginearfrantsesKonakrykonakriar

Ginea BissaukoErrepublikaginear / gineabissautarportugesBissaubissautar

GrenadagrenadaringelesSaint Georgessaintgeorgestar

Grezia, HeleniarErrepublikagreko, greziargreko / grezieraAtenasatenastar

GuatemalakoErrepublikaguatemalargaztelaniaGuatemalako Hiriaguatemalar

Guyanako ErrepublikaKooperatiboaguyanarIngelesGeorgetowngeorgetowndar

Haitiko Errepublikahaitiarfrantses, Haitiko kreoleraPort-au-Princeportauprincetar

4. saioa

araugintza II

17

HegoafrikakoErrepublikahegoafrikarafrikaans, ingeles,ndebelera, pediera,sothoera, swaziera,tsongera, tswanera,vendera, xhosera, zulueraPretoria (adm.); pretoriarBloemfontein (jud.);bloemfonteindarLurmutur Hiria (leg.);lurmuturtar

Herbeereak, HerbeheretakoErresumaherbeheretar / nederlandarnederlanderaAmsterdamamsterdamdar

Hondurasko ErrepublikahondurastargaztelaniaTegucigalpategucigalpar

Hungariako ErrepublikahungariarhungarieraBudapestbudapestar

Indiako Errepublikaindiarassamera, bengalera, gujaratera,hindi, ingeles, kannada, kaxmirera,konkanera, malabarera, manipurera,marathera, nepalera, oriya,punjabera, sanskritoa, sindhi,tamilera, telugu, urduNew Delhinewdelhiar

Indonesiako ErrepublikaindonesiarindonesieraJakartajakartar

Irakeko Errepublikairakiararabiera, kurdueraBagdadbagdadar

Irango Errepublika IslamiarrairandarpersieraTeheranTeherandar

Irlanda / Eireirlandar / eiretargaelera / gaeliko, ingelesDublindublindar

Islandiako ErrepublikaislandiarislandieraReykjavikreykjavikar

Israelgo EstatuaIsraeldararabiera, hebreeraJerusalemjerusalemdar

Italiako Errepublikaitaliaritaliera, alemana (hegoTirolean), frantsesa (Vald´Aostan)Erromaerromatar

JamaikajamaikaringelesKingstonkingstondar

JaponiajaponiarJaponieraTokiotokiotar

Jordaniako HaxemiErresumajordaniararabieraAmmanammandar

4. saioa

araugintza II

18

Jugoslaviajugoslaviarserbiera (serbokroaziera)Belgradbelgradar

Kamerungo Errepublikakamerundarfrantses, ingelesJaundejaundetar

Kanadakanadarfrantses, ingelesOttawaottawar

Kanputxeako ErresumakanputxearkhmereraPhnom Penhphnompenhdar

Kazakhstango ErrepublikakazakhstandarkazakheraAstanaastanar

Kenyako Errepublikakenyaringeles, swahiliNairobinairobiar

Kirgizistan, KirgiztarErrepublikakirgizistandarerrusiera, kirgizeraBishkekbishkekar

Kiribatiko Errepublikakiribatiarez dago hizkuntza ofizialik,ingelesa eta kiribatiera dira defacto`.Bairikibairikiar

Kolonbiako ErrepublikaKolonbiarGaztelaniaBogotabogotar

Komoreak, KomoreetakoIslamiar ErrepublikaFederalakomoretararabiera, frantses,komoreeraMoronimoroniar

Kongoko Errepublikakongoarfrantses, lingala, munukutubaBrazzavillebrazzavilletar

Kongoko ErrepublikaDemokratikoa (lehenZaire)kongoarfrantses, ingelesKinshasakinshasar

Koreako Errepublika(Hego Korea)korearkoreeraSeulseuldar

Koreako Herri ErrepublikaDemokratikoa (Ipar Korea)korearkoreeraPiongiangpiongiangdar

Kroaziako Errepublikakroaziarkroaziera (serbokroaziera)zagrebzagrebar

Kubako ErrepublikakubatargaztelaniaHabanahabanar

Kuwaiteko EstatuakuwaitararabieraKuwaitkuwaitar

Laosko Herri ErrepublikaDemokratikoaLaostarLaoseraVientianvientiandar

Lesothoko Erresumalesothoaringeles, sothoeraMaserumaseruar

Letoniako ErrepublikaletoniarletonieraRigarigatar

Libanoko ErrepublikalibanoararabieraBeirutbeirutar

4. saioa

araugintza II

19

Liberiako ErrepublikaliberiaringelesMonroviamonroviar

Libiako Arabiar Herri ErrepublikaSozialistalibiararabieraTripolitripoliar

Liechtesteingo PrintzerrialiechtesteindaralemanVaduzvaduztar

Lituaniako ErrepublikalituaniarlituanieraVilniusvilniustar

Luxenburgoko Dukerri Handialuxenburgotarez dago hizkuntza ofizialik, bainaalemana ´lingua franca`da,luxenburgera nazionala eta frantsesaarazo ofizialetakoaLuxenburgoluxenburgotar

MadagaskarkoErrepublikamadagaskartarfrantses, malgaxeAntananarivoantananarivoar

Malawiko ErrepublikamalawiartxeweraLilongwe(adm.),lilongwetarBlantyre (jud.); blantyretarZonba (leg.);zonbatar

MalaysiamalaysiarmalaysieraKuala Lumpurkualalumputar

Maldivak, MaldivetakoErrepublikamaldivarmaldiveraMalemaletar

Maliko ErrepublikamaliarfrantsesBamakobamakoar

Maltako Errepublikamaltaringeles, malteraValletavalletar

Marokoko ErresumamarokoararabieraRabatrabatar

Marshall Uharteak,Marsall UharteetakoErrepublikamarshalldaringeles, marshalleraMajuromajuroar

Mauritaniako ErrepublikaIslamiarramauritaniararabiera, fula, soninkera, woloferaNuakchotnuakchotar

Maurizioko ErrepublikamauriziaringelesPort Louisportlouistar

MazedoniakoErrepublikamazedoniarmazedonieraSkopjeskopjetar

Mexikoko Estatu BatuakmexikargaztelaniaMexiko hiriamexikar

Mikronesiako EstatuFederatuakmikronesiarez dago hizkuntza ofizialikPalikirpalikirtar

4. saioa

araugintza II

20

Moldaviako ErrepublikamoldaviarerrumanieraChisinauchisinauar

Monakoko PrintzerriamonakoarfrantsesMonakomonakoar

MongoliamongoliarmongolieraUlan Batorulabatortar

MozambikekoErrepublikamozambiketarportugesMaputomaputoar

Namibiako ErrepublikanamibiaringelesWindhoekwindhoektar

NaurunauruarnaurueraYarenyarendar

Nepalgo ErresumanepaldarnepaleraKatmandukatmandutar

Nigerko errepublikanigertarfrantses, fula, zarmaNiameiniameiar

Nigeriako ErrepublikaFederalanigeriarhausa, igboera, ingeles,joruberaAbujaabujar

Nikaraguako Errepublikanikaraguargaztelania, miskitoera(miskitoen lurraldeautonomoan)Managuamanaguar

Norvegiako ErresumanorvegiarnorvegieraOsloosloar

Omango SultanerriaomandararabieraMaskatmaskatar

Pakistango IslamiarErrepublikapakistandarurduIslamabadislamabadar

Palauko Errepublikapalauaringeles, palaueraKororkorortar

Panamako ErrepublikapanamargaztelaniaPanama Hiriapanamar

Papua Ginea Berriagineaberriaringeles, motu, tok pisinPort Moresbyportmoresbiar

Paraguayko Errepublikaparaguaitargaztelania, guaranieraAsuncionasunciondar

Peruko errepublikaperutaraimara, gaztelania, kitxuaLimalimatar

Poloniako ErrepublikapoloniarpolonieraVarsoviavarsoviar

Portugalgo ErrepublikaportugesportugesLisboalisboar

Puerto Ricoko EstatuLibre ElkartuapuertoricargaztelaniaSan Juan de Puerto Ricosanjuandar

4. saioa

araugintza II

21

Qatarko EstatuaqatartararabieraDohadohatar

Ruandako Errepublikaruandarfrantses, ingeles, kinyaruandaKigalikigaliar

Saint Kitts eta Nevis,Saint Kitts eta NeviskoFederazioasankistaringelesBasseterrebasseterretar

Saint Vincent etaGrenadinaksaintvincentaringelesKingstownkingstowndar

Salomon UharteaksalomondaringelesHoniarahoniarar

Samoako EstatuBurujabeasamoaringeles, samoeraApia,apiar

San MarinokoErrepublikasanmarinoaritalieraSan Marinosanmarinoar

Santa LuziasantaluziaringelesCastriescastriestar

Sao Tome eta Principe,Sao Tome eta PrincipekoErrepublikaDemokratikoasaotometarportugesSao Tomesaotometar

Saudi ArabiakoErresumasaudiarabiararabieraRiadriadar

Senegalgo ErrepublikasenegaldarfrantsesDakardakartar

Seychelleak,SeychelleetakoErrepublikaseychelletarfrantses, ingeles,Seycheleetako kreoleraVictoriavictoriar

Sierra LeonakoErrepublikasierraleonaringelesFreetownfreetowndar

Singapurko Errepublikasingapurtaringeles, malaysiera, tamilera, txineraSingapursingapurtar

Siriako ArabiarErrepublikasiriararabieraDamaskodamaskoar

Somaliasomaliararabiera, somalieraMuqdishomuqdishoar

Sri Lankako Errepublika SozialistaDemokratikoasrilankartamilera, sinhalaKolonbo (adm.); kolonboarKotte (leg.);kottear

Sudango ErrepublikasudandararabieraKhartumkarthumdar

4. saioa

araugintza II

22

Suediako ErresumasuediarsuedieraStockholmstockholmdar

Suitzar Konfederakundeasuitzaraleman, erretorromaniera, frantses,italieraBernabernatar

Surinamgo ErrepublikasurinamdarnederlanderaParamariboparamariboar

Swazilandiako Erresumaswazilandiaringeles, swazieraMbabane (adm.);mbabanetarLobamba (leg.);lobambar

Tadjikistango ErrepublikatadjikistandartadjikeraDushanbedushanbetar

Taiwan, TxinakoErrepublikataiwandartxineraTaipeitaipeitar

Tanzaniako ErrepublikaBatuatanzaniaringeles, swahiliDar es Salaam / Dodomadaressalamdar / dodomar

Thailandiako ErrepublikathailandiarthailandieraBangkokbangkokar

Togoko ErrepublikatogoarfrantsesLomelometar

Tongako Erresumatongataringeles, tongeraNukualofanukualofar

Trinidad eta Tobago, Trinidad etaTobagoko ErrepublikatrinitatearingelesPort-of-Spainportofspaindar

Tunisiako ErrepublikatunisiararabieraTunistunistar

Turkiako ErrepublikaturkiarturkieraAnkaraankarar

Turkmenistango ErrepublikaturkmenistandarturkmenieraAshgabatashgabatar

Tuvalutuvalutarez dago hizkuntza ofizialikFongafalefongafaletar

Txadeko Errepublikatxadararabiera, frantsesN´Djamenan´djamenar

Txekiar ErrepublikatxekiartxekieraPragapragatar

Txileko ErrepublikatxiletargaztelaniaSantiagoSantiagotar

Txinako HerriErrepublikatxinatartxineraPekinpekindar

Ugandako Errepublikaugandaringeles, swahiliKampalakampalar

UkrainaukrainarukraineraKievkievtar

4. saioa

araugintza II

23

Uruguaiko EkialdekoErrepublikauruguaitargaztelaniaMontevideomontevideoar

Uzbekistango ErrepublikauzbekistandaruzbekeraTashkenttashkentar

Vanuatuko Errepublikavanuatuarbislama, frantses, ingelesVilavilatar

Vatikanoa, VatikanoHiriko EstatuavatikanoarlatinVatikano Hiriavatikanoar

Venezuelako ErrepublikavenezuelargaztelaniaCaracascaracastar

Vietnamgo ErrepublikaSozialistavietnamdarvietnameraHanoiHanoitar

Yemengo ErrepublikayemendararabieraSanasanatar

Zambiako ErrepublikazambiaringelesLusakalusakar

Zeelanda Berriazeelandaberritaringeles, maorieraWellingtonwellingtondar

Zimbaweko ErrepublikazimbawetaringelesHararehararetar

Zipreko Errepublikazipretargreko, turkieraNikosianikosiar

oharrak

1. Izen laburtua (Venezuela) eta izen ofiziala (Venezuelako Errepublika) ematendira.

2. Batzuetan bi aukera uzten dira: Irlanda eta Eire, nahi dena erabil dadin.

3. Luxenburgo-ren kasuan Luxemburg ere onartzen da (luxenburgar).Gauza beraproposatzen da Friburgo (Suitzakoa), Hanburgo, Edinburgo, Estrasburgo etaSalzburgo hiriekin. Horietan guztietan, jatorrizko grafiak ere onartzen dira:Fribourg, Hamburg, Edinburgh, Strasbourg eta Salzbourg.

4. Garrantzi handikoak diren beste izen batzuk: Estatu Burujabeen Batasuna,Holanda (holandar, holandes), Ingalaterra (ingeles), Serbia (serbiar), Ulster(ulstertar). Halaber, Pekin-ekin batera Beijin (beijindar) ere erabil daiteke;Haga (gaztelaniaz La Haya eta frantsesez La Haye).

5. Kultura kutsuaren aldetik duten garrantziagatik, beste aukera hauek ere hardaitezke egoera berezietan: Azerbaijan (azeriar); Finlandia (suomitar); Frantzia(galiar); Georgia (kartveliar); Grezia (heleniar); Hungaria (magyar); Israel(judu); Japonia (nipondar); Kanbodia (kanbodiar); Mexiko (azteka); Mongolia(mongol); Portugal (lusitaniar); Uzbekistan (uzbeko).

4. saioa

araugintza II

24

Gure egitura politiko batzuen euskal izenez(45. araua, 239. or.)

Hauek dira Euskaltzaindiak gomendatzen dituen izen ofizialak:

• Nafarroako Foru Erkidegoa• Euskal Autonomia Erkidegoa

Hizkuntza hilak eta klasikoak(47. araua, 239. or.)

Akadiera (Mesopotamia) Lidiera (Anatolia zaharrekoa)

Akitaniera Likiera (Asia Txikia)

Avestera (Pertsia zaharrekoa) Luvitera (Anatolia)

Dalmaziera Manxera (Manx uharteko gaelikoa)

Egiptoera Meroera (Nubiakoa)

Eskoziako gaeliko (eskoziera, aldiz,

gaur egun han egiten den ingeles

dialektala da)

Paliera (Indiakoa)

Etrusko Pehleviera (Pertsia)

Feniziera Prakrito (India)

Gotiko Sanskrito

Greziera / Greko Sumeriera (Mesopotamia)

Hatiera (= Aurrehititera) Tokhariera (Pamir, Txina aldean)

Hititera Tximuera (Peru)

Hurriera (Mesopotamia) Ugaritera (Siria)

Iberiera Urartuera (Mesopotamia)

Indoeuropera / Indoeuropar hizkuntza Vediko (India zaharra)

Koptoera (Egiptoko kristauen

erlijio hizkuntza)

Volapük

Kornubiera (Kornubia edo

Kornualles-ekoa)

Zeltiberiera

Latin

4. saioa

araugintza II

25

Kontinenteak, geografia izen nagusi batzuk eta herritarren izenak(51. araua, 277. or.)

Europa:• Ipar Europa• Hego Europa• Ekialdeko Europa• Mendebaldeko Europa• Erdialdeko Europa

Europar

Asia:• Asia Txikia

Asiar

Eurasia Eurasiar

Afrika Afrikar

Amerika (1):• Ipar Amerika• Hego Amerika• Erdialdeko Amerika

Amerikar (2)

Ozeania:• Antartika (baina adjektiboa denean “Antartiko”:

“Ozeano Antartikoa”. Bide beretik “OzeanoArtikoa”).

• Ekialde Hurbila• Ekialde Urruna

Ozeaniar

(1):geografia zentzu hertsian kontinenteari Amerika deitu arren, horrek ez dueragozten, hizkuntza mintzatu eta idatzian pluraleko formak ere erabiltzea(Ameriketara joan nintzen, Ameriketatik etorri da...) inguruko erdaretan egin ohi denbezala: hacer las Américas, irse a las Américas, Aller aux Amériques, il vient desAmériques...(2): amerikano hitza ere bada, noski, eta aspaldian Europatik Ipar Ameriketara bizimoduhobe baten bila joandakoa aipatzeko erabiltzen da: osaba amerikanoa, euskaldunamerikanoak... Ameriketara joandakoari esan ohi zaio.

4. saioa

araugintza II

26

Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak)(52. araua, 239. or.)

Mendiak:Alpeak (Alpe mendiak)Dinariar AlpeakDolomitak (Dolomita Alpeak)Glarisko AlpeakHegoaldeko Karpatoak edoTransilvaniako AlpeakKarpatoak (Karpato mendiak)Erdialdeko Mendigunea (Massif Central)Metal mendiakPirinioak (Pirinio mendiak)Rhetiako AlpeakTransilvaniako Alpeak edo HegoaldekoKarpatoak

Ibaiak:AmazonasDanubioEbroIbai BeltzaIbai GorriaIbai HoriaIbai Urdina edo YangziMiñoMosaMoselaRhinRodanoTajo(Hauetan guztietan “ibai” hitza jar daitekeatzean: “Amazonas ibaia”, “Ebro ibaia”,etab.

Itsasoak:

Adriatikoa (Itsaso Adriatikoa) Arabiako Itsasoa edo Omango Itsasoa Ozeano Atlantikoa Ozeano Australa Baltikoa (Itsaso Baltikoa) Ozeano Barea (Ozeano Pazifikoa) Bizkaiko Golkoa Indiako Ozeanoa Ipar Itsasoa

Itsaso Beltza Itsaso Gorria Itsaso Hila Itsaso Horia Itsaso Zuria Itsaso Jonikoa Kaspiar Itsasoa Liongo Golkoa Mediterraneoa (Mediterraneo itsasoa)

4. saioa

araugintza II

27

ARIKETAK

Euskal herrialdeen, herritarren eta euskalkien izenakA.

Herrialdea Hiriburua Herritarra Euskalkia

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

Lapurdi

Nafarroa (Garaia)

Nafarroa BehereaBaxenabarre

Zuberoa

B.

IZEN OFIZIALAK EUSKAL IZENAK NON

Muruarte de Reta N

Salvatierra A

Ayesa

Les Aldudes

Berrioplano

4. saioa

araugintza II

28

IZEN OFIZIALAK EUSKAL IZENAK NON

Berriosuso

Vidángoz

Caparroso

Dicastillo

Deusto

Monreal

Etcharry

Gallipienzo

Guirguillano

Itxassou

Larrau

Los Arcos

Miranda de Arga

Valle de Yerri

Pueyo

Rocaforte

Urroz-Villa

Sangüesa

4. saioa

araugintza II

29

NahasianA. Eman hurrengo izenen euskal ordaina

Galicia Océano Atlántico

Cantabria Alemán

Madrid Inglés

Asturias Italiano

Gerona Sueco

Córdoba Comunidad Autónoma Vasca

Aquitania Comunidad Foral de Navarra

Toulouse Vizcaíno

Japón Navarro

Paraguay Griego

Próximo Oriente Europa Central

Suecia Centroamérica

León Orense

Burdeos Pau

Argelia Pirineos

Alemania Dinamarca

Marruecos Chile

Noruega Reino Unido

Canarias Tajo

Murcia Chipre

La Rioja Europeo

Mediterraneo

4. saioa

araugintza II

30

B. Euskaratu

Gaztelaniaz Euskaraz

Madrid

Valencia

Cuenca

A Coruña

Barcelona

Badajoz

Sevilla

Gerona

Castellón

Alicante

Córdoba

Cáceres

Ceuta

Cádiz

Ciudad Real

Lérida

Ibiza

Aragón

Castilla - La Mancha

La Rioja

Galicia

Andalucía

Cataluña

4. saioa

araugintza II

31

C. Hiriak

Ezkerreko argazkiak kontuan hartuta, bete itzazu eskuineko datuak.

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza:

Nazioa:Hiriburua:Nazioko herritarrak:Hizkuntza: