antzinaroaantzinaroa

• Antzinaroa, lehenengo idatziak egin zirenean hasi

zen eta Erromatar Inperioaren erorketan amaitu zen.

Hasieran, Hispainian bi zibilizazio zeuden: Zeltak eta

Iberoak. Baina Antzinaroan, hiru herri kolonizatzaile

etorri ziren:

Feniziarrak

Greziarrak

Kartagotarrak

FEniziarraKFEniziarraK

• Asiatik eta Siziliatik etorritakoak ziren.• Salmenta egiteko etorri ziren eta ere metalak bilatzeko. Bere

lurraldeetan zuten asmakizun batzuk ekarri zituzten esaterako: eltzegilearen tornua.

• Marinel trebeak ziren eta ere merkatariak.• Andaluziako kostaldean kokatu ziren eta Gadir eta Malaca bezalako

koloniak egin zituzten. • K.a VII. Mendean etorri ziren.

GREZIARRAKGREZIARRAK

• Greziatik etorri ziren K.a VI. Mendean eta mediterraneoan kokatu ziren.

• Gatzarekin eta espartzuarekin salerosketak egiten zituzten.• Koloniak sortu zituzten, esaterako, Rodes eta Emporion.

KARtAGotARRAKKARtAGotARRAK• Kartagotik etorri ziren, Afrikako iparraldetik.• Ez ziren salerosketak egiteko edo metalak bilatzeko etorri. Izaera

militarra zuten eta Hispania konkistatu nahi zuten. Erromatar Imperioa mundua konkistatu nahi zuenean entzun zutenean haien aurka borrokatzera joan ziren eta 3 aldietan borrokatu zuten:

• 1º guda punikoan, K.a 264-tik 241-ra• 2.guda, K.a 218-tik 201-ra• 3. guda, Ka 149-tik 146-ra• Kartagotarrak, Anibal izeneko jeneral famatua zuten.Romara

joateko bere ejerzitoa Alpetatik pasatu zen.

ERRomAtAR InpERIoAERRomAtAR InpERIoA

• Munduak ezagutu duen Inperiorik handiena da. Mediterranear kostalde osoa konkistatu zuten. Konkistatzen zituzten lekuetan bere kultura,txanpona , bizimodua eta hizkuntza (latina) bereganatzen zituzten.Horri, erromanizazioa deitzen zaio.

•

• GIZARtEAGIZARtEA• Gehien agintzen zuena enperadorea zen, gero, senatariak,

hurrengoz, jenerala eta legionarioak, ondoren, patrizioak, gutxi zirenak baina diru asko zuten, plebeioak, asko ziren eta diru nahiko zuten eta azkenik eskabloak, ez zituztenak herritar bezala tratatzen.

eraikinakeraikinak

• Antzinako erroman bi etxe mota zeuden: domus-ak eta insulaeak.• Domusetan jende aberatza zegoen hala nola

enperadorea,senatariak eta patrizioak.• Insulaetan plebeioak eta haien esklabuak bizi ziren.

eraikin PUBLikOakeraikin PUBLikOak Eraikin mota asko zeuden: Templuak: jendea jainkoak gurtzera joaten zen. Antzerkia: eraikuntza erdizirkularra zen eta bertan antzerki lanak

egiten ziren. Anfiteatroa: gladiadoreen borroketarako balio zuen. Zirkua: eraikuntz luze bat zen eta zaldi lasterketak egiten ziren.

Termak: bainu publikoak ziren.

Erromatarrak oso eraikitzaile onak ziren eta akueduktuak, galtzadak eta zubiak bezalako eraikuntzak egin zituzten.

hisPaniaren kOnkistahisPaniaren kOnkista Erromatarrak K.a 218. urtean ailegatu ziren Augusto

emperadorearekin, urte berberan hasi zuten Iberiar penintsulako konkista eta K.a 19.urtean amaitu zuten. Erromatarrei aurka egin zion lehenengo ejerzitoa Viriatok zuzendutako Lusitaniena izan zen.

Erromatarrek, lehenengo, Mediterraneo aldea konkistatu zuten, gero erdiko meseta eta azkenik iparraldea.

hisPaniaren antOLaketahisPaniaren antOLaketa

• Erromatarrak konkistatu eta gero Hispaniak 5 probintzia zituen: Gallecia, Tarrakonensis, Lusitania, Kartagotarrak eta Betikoa.

• Erromatarrek landa bizimodu berria ekarri zuten. Batez ere zerealak, olibondoak eta mahastiak.

• Hiriak sortzea Hispaniako erromanizazioaren ezaugarri bat da. Hiri hauetako batzuk honakoak izan ziren: Cartago Nova (Cartagena), Tarraco (Tarragona), Gades (Cadiz), Corduba (Kordoba), Emerita Augusta (Merida), Cesaraugusta (Zaragoza) eta Legio (Leon).

• Erromatarrak egindako lege multzoari erromatar zuzenbidea esaten zaio.

Hispaniaren antolaketaHispaniaren antolaketa

• Erromatarrak konkistatu eta gero Hispaniak 5 probintzia zituen: Gallecia, Tarrakonensis, Lusitania, Kartagotarrak eta Betikoa.

• Erromatarrek landa bizimodu berria ekarri zuten. Batez ere zerealak, olibondoak eta mahastiak.

• Hiriak sortzea Hispaniako erromanizazioaren ezaugarri bat da. Hiri hauetako batzuk honakoak izan ziren: Cartago Nova (Cartagena), Tarraco (Tarragona), Gades (Cadiz), Corduba (Kordoba), Emerita Augusta (Merida), Cesaraugusta (Zaragoza) eta Legio (Leon).

• Erromatarrak egindako lege multzoari erromatar zuzenbidea esaten zaio.