SITUACIÓN XEOGRÁFICAA Antártida é o cuarto continente máis grande, despois de Asia, América e África, con 14.000.000 km2.Está situada case na súa totalidade dentro do Círculo Polar Antártico.

É o continente máis elevado da Terra, cun promedio de altitude de 2.000 m s.n.m.

Monte Erebus: volcán activo (3.794 m).

Punto máis alto: Macizo Vinson: 4.900 m.

CLIMASobre case toda a superficie do continente impera o clima polar.O clima chamado de tundra, onde o mes máis cálido supera os 0ºC, preséntase só nas zonas costeiras máis septentrionais, como na Península Antártica e illas próximas.

A temperatura media da Antártida é: -17º.A temperatura máis baixa é: -89´2º.

O mes máis cálido ten: 0º.

A profundidade do xeo da Antártida

Unha grande parte da Antártida está cuberta dun enorme casquete de xeo de 20 millons de km3, cun espesor medio de 2.500 m. O máximo espesor rexistrado é de 4.776 m.

Unha parte do xeo está sobre o mar e cando se desprende forma icebergs

A NASA atopou vida a 190 metros de profundidade, debaixo do xeo.

FLORANa actualidade, debido as condicións do clima na Antártida existe pouca vexetación, e de formas moi simples, como as

algas e os brións.

Musgos (brions)

Saniania uncinata

Tussoks: prados de gramineas

Caravel antártico

FUNGOS e LIQUES Coñécense 75 especies de fungos, a maioría

microscópicos. 10 especies medran esporadicamente entre os brións durante o curto verán antártico.

Os liques son capaces de sobrevivir

en condicións extremas e

desenvolverse nas pedras.

Xanthoria elegans

MONERAS (bacterias)● A bacteria máis destacada que

habita na Antártida é a Deinococcus radiodurans, o segundo organismo coñecido máis resistente, por iso é capaz de sobrevivir a temperaturas baixo cero como as da Antártida.

● Na Antártida tamén habita a bacteria Thernococcus gammatolerans que é un dos organismos máis resistentes.

A antartida

FAUNA

Ainda que a primeira impresión sexa que a Antártida semella inhóspita para todo tipo de vida, nas proximidades atopamos uns simpáticos habitantes tales coma os pingüíns.No inverno hai poucos animais e no entorno vense pombas antárticas e gaivotas. Ocasionalmente veñen lobos mariños, elefantes mariños e focas.No veran en cambio vense moitos animais: focas, pingüíns, elefantes mariños, lobos mariños, gaivotas, skúas, petreles, gaivotíns e baleas.

PEIXES Nos mares da Antártida, habitan preto

de 300 especies de peixes. A evolución encargouse de adaptalos ás augas extremadamente frías. Lóxicamente, canto máis nos achegamos ao polo sur diminúe a cantidade de especies. Os peixes son posiblemente os animais da fauna antártica dos que se ten menos coñecemento dado que en xeral non hai información axeitada sobre a bioloxía e distribución.

PEIXES Os peixes antárticos máis abundantes son

os óseos. Entre as especies máis comúns podense

mencionar Notothenia corliceps, Dissostichus mawsoni, Notothenia rosii, Champsocephalus gunarii, Dissostichus eleginoides, Harpagifer antarticus. Estes animais carecen de glóbulos vermellos, polo que o seu sangue é transparente.

AVESGaivota cociñeira, de hábitos preeiros. Na época invernal desprázase ata o centro de Arxentina, onde é unha ave común en moitos lugares da costa e aínda lonxe do mar.

Carráns: son algo máis pequenos que as gaivotas e de ás máis puntiagudas. Mergúllanse e non nadan. Forman colonias de moitísimos exemplares.

Os pingüíns son os representantes máis típicos da avifauna antártica. Especialmente diseñados para nadar, o seu corpo adopta unha forma cilíndrica, estirando ao máximo as súas patas ata atrás e utilizan os seus pés como verdadeiras paletas que impulsan o seu corpo. A pérdida da capacidade de voar e a atrofia das ás debese á súa adaptación ao medio acuático. As súas colonias están compostas a miúdo por centos de miles de individuos e o seu alimento básico son os calamares. Os inimigos naturais dos pingüíns son a foca leopardo, orcas e certas aves.

Pingüín papúa (Pygoscelis papua)Mide entre 71 e 75 cm e pesa preto de 6 kg. Ten o peito branco e a cabeza negra cunha faixa branca que parte dos ollos cara atrás.

Cormorán antártico de ollos azuis(Phalacrocorax bransfieldensis)E unha ave con moi boa adaptación aos medios acuáticos, aéreos e terrestres.Mide uns 70 cm de lonxitude, coas ás curtas de só 30 cm e o pescozo longo. A cor é negra no lombo e branca no ventre.

MAMÍFEROSOs mamíferos da Antártida están representados nos grupos Carnívora e Cetácea.Os carnívoros mariños teñen as extremidades moi curtas transformadas en aletas. A cabeza é pequena e claramente separada do pescozo. Gran parte da súa vida transcorre na auga. Están cubertos con pel grosa, con pelo.

Lobo mariño antártico(Arctocephalus gazella) Ten un fuciño curto en comparación con outros membros da familia. Os machos adultos teñen a pel marrón escura mentras que nas femias e machos xóvenes tenden a ser grises. Os machos adultos poden medir ata 2 m e pesar entre 110 e 230 kg. As femias son máis pequenas.

MAMÍFEROSOs cetáceos son mamíferos mariños de gran tamaño. Teñen unha cabeza xeralmente voluminosa, carecen de extremidades posteriores e posúen unha grosa capa subcutánea de graxa. Na boca teñen unha gran cantidade de láminas córneas que teñen a finalidade de filtrar a auga e reter os pequenos peixes, moluscos e crustáceos dos que se alimentan.

INVERTEBRADOS

Nos mares antárticos: esponxas, caracois, bivalos, arañas de mar, anfipodos, poliquetos e outros grupos.

Existen tamén insectos de varias especies, nematodes, rotíferos e tardígrafos que viven entre os brións e liques.

Calamar colosal(Mesonychoteuthis hemiltoni)Vive nas augas antárticas. Algúns exemplares chegaron aos 36 m de lonxitude e media tonelada.

EXPLORADORES DA ANTÁRTIDA

Gabriel de Castela

● Foi o descubridor da Antártida.● Naceu en Palencia (España) en

1577 e morreu en 1620 en Lima (Perú).

• Emprendeu a súa viaxe en Marzo de 1603 ao mando de 3 barcos. Chegou aos 64ºS e veu terra (poderían ser as illas Shetlans do Sur).

Unha base española na Antártida leva o seu nome

James Cook● Naceu o 27 de Outubro de 1728 en North

Yorkshire e morreu o 14 de Febreiro en Hawai.● Era o capitán dunha expedición coa que cruzou 3

veces o círculo polar antártico entre 1772 e 1775.

William Smith Naceu o 23 de marzo de

1769 en Oxfordshire e morreu o 28 de agosto de 1839 en Northampton.

Foi o primeiro en emprender a viaxe a Antártida (en febreiro de 1819).

En outubro de 1819 descubriu a illa da desolación, a illa Smith.

James Clark Ross Naceu 1800, e morreu en 1862 en Aylesbury.• 1839 a 1843: o capitán James Clark Ross comandou

unha expedición británica cos navíos Erebus e Terror. Cartografaron unha boa parte da costa antártica.

Robert Falcon Scott Naceu o 6 de junio de 1868 en Inglaterra, e morreu na

Antártida o 29 de marzo de 1912. En 1900, ao mando da súa expedición, foron os que

chegaron máis ao sur da Antártida (Lat. 82º 17').• O 17 de Xaneiro de 1912, ao mando da Expedición Terra

Nova chega ao Polo Sur. Morren no camiño de volta de fame e hipotermia.

Ernest Shackleton Exlorador británico. Naceu en 1874 e morreu en

1922. Ao mando da expedición Nimrod, chegou aos 180

km do Polo Sur e subiu ao monte Erebus.

Explorador noruego. Naceu o 16 de xullo de 1872 e morreu o 18 de xuño de 1928). Dirixiu a primeira expedición que chegou ao Polo Sur Xeográfico o 14 de decembro 1911

Roald Amundsen

Richard Evelyn Bird Naceu o 25 de outubro de

1888 en Virxinia (EEUU) e morreu o 11 de marzo de 1957 en Massachusetts (EEUU)

Foi un aviador que atravesou a Antártida ademais de sobrevoar os dous Polos.

• O 29 de novembro de 1929 Richard Byrd e o seu primeiro piloto Bernt Balchen sobrevoan o Polo Sur.

Primeira expedición no mundo que chegou ao Polo Sur nun vehículo eólico.Empregaron 19 días e 12 horas e, despois de 2.200 km percorridos chegaron á posición dos 90 ºS o 1 de xaneiro de 2012. Seguiron camiño e, despois de 3.500 km e 45 días, foron recollidos por unha avioneta que os devolveu á base.

Equipo: Ramón Larramendi, Javier Selva, Ignacio Oficialdegui e Juan Pablo Albar.

Expedición ACCIONA

AS BASES DA ANTÁRTIDA

A base máis antiga en operación contínua é a estación arxentina Orcadas (desde o 22 de febreiro de 1904).

A maioría dos países membros do Tratado Antártico manteñen estacións de investigación científica na Antártida. Algunhas delas operan durante todo o ano, mentres outras son de carácter temporario e operan só no verán. Hai 46 bases, cunha notable concentración na metade norte da zona da Península Antártica.

A Base McMurdo de Estados Unidos, que dispoñía ata hai uns anos dunha microcentral automática, é a maior das bases da Antártida.

A estación estadounidense Amundsen-Scott está situada case no Polo Sur.

CURIOSIDADES DA ANTÁRTIDA

As flores de xeo fórmanse sobre novas capas de xeo mariño, a partir de vapores de auga que se escapan das fisuras e ocos na capa de xeo superficial e que se conxelan ao entrar en contacto co aire frío. O sal cristaliza na superficie, servindo de núcleo para que se vaia formando a flor, pouco a pouco, molécula a molécula.

Prodúcese cando partículas cargadas son guiadas polo campo magnético da Terra e inciden en la atmósfera preto dos polos. Cando esas partículas chocan cos átomos do aire forman cortinas luminosas.

AURORAS POLARES

Aurora austral desde un satélite

Nazaret Chaves Doce, Sara López Chaves, Lorena Rey González (XEOGRAFÍA)

Iria Bugallo, Alejandra Casalderey (MONERAS)

Alessandra Apariz Chaves, Nerea Baúlde Castro, Noelia González Pérez, Daniel Paz Chaves, Rubén Domínguez García (FAUNA)

Fabiana Albornoz Camperos, Borja González Besada, Antía Agra MoimentaDimitri Dimitrov, Basilev, Sara Mayáns Osuna, Iria Otero Padín (ESPLORACIÓNS)

Adrián Alonso Vilar, L. Gonzalo Fariña Baúlo, Iván Rey Abal (FLORA, CURIOSIDADES)

Andrés Cacabelos Romero, Carlos Rey Abal (BASES)

Daniel González Otero (FUNGOS, LIQUES)

1º ESO C, marzo 2012