tema 4- a crise do antigo réxime

A crise do Antigo Réxime (1788-1833)4

O impacto da Revolución Francesa. A Guerra da Independencia e a Constitución de 1812.  O impacto da Revolución Francesa debe ser esencialmente relacionado co medo e reacción que xenera, provocando un frenazo ás ideas reformistas e o peche de fronteiras a calquera idea provinte do exterior. 

A Guerra da Independencia contemplarase a partir das facilidades que atopan as tropas francesas na ocupación do territorio español debidas esencialmente ó Tratado de Fontainebleau e ós problemas de Godoy/Carlos IV co sector encabezado por Fernando VII. A Guerra debe ser entendida non só como unha loita contra o invasor e dende posturas diferentes, senón tamén na súa vertente revolucionaria, como primeiro intento de construir unha España liberal. 

As Cortes de Cádiz son a mellor plasmación dese intento. Deben ser mencionadas as tendencias políticas nelas representadas, e destacarase o esencial do seu labor lexislativo, estudiando os principais decretos (señoríos, morgado, Inquisición); a Constitución de 1812 debe ser ben estudiada nos seus puntos fundamentais (soberanía nacional, sufraxio, división de poderes) e comprendida como a primeira gran referencia do constitucionalismo español. 

CARLOS IV

GODOY

FERNANDO VII

NAPOLEÓN

CONSTITUCIÓN DE 1812

ISABEL II

CARLOS Mª ISIDRO

APARTADOS

• 1.- A crise do reinado de Carlos IV (1788-1808) 2.- A Guerra da Independencia (1808-14)

• 3.- As Cortes de Cádiz e a Constitución de 1812• 4.- O reinado de Fernando VII (1814-33) • 5.- Absolutistas e liberais en Galicia• 6.- A Independencia da América

Invasió napoleònica

Carlos IV

Cronoloxía e etapas

17591759 17881788 18081808 18141814 18331833

Carlos III Fernando VII

Xosé Bonaparte

A Guerra de Independencia

Cádiz primeira (1812) experiència liberal

Despotismo Ilustrado

Absolutismo

1820-23Trienio liberal

1

CAL É O CAMBIO QUE SE FAI NESTE PERIODO?

QUE DEIXAMOS ATRÁS?

2.-O Antigo Réxime conceptos

O Antigo Réxime

PrivilexiadosNobreza e clero

Non privilexiadosBurguesía e clases popularesClases baixas

PrivilexiadosNobreza e clero

Non privilexiadosBurguesía e clases popularesClases baixas

- Concentración de poder no rei- Orixe divino

- Concentración de poder no rei- Orixe divino

NobrezaPropietario terraPoder económicoPoder político

NobrezaPropietario terraPoder económicoPoder político

Réxime señorial

Sociedade estamental

Monarquia absolutista

2

TEMOS QUE LOITAR POR DEIXAR ATRÁS TODO ISTO……

TEMOS QUE DAR UN PASO ADIANTE E TRAER A ESTE PAÍS……..

ESTADO LIBERAL

conceptos

Liberalismo

Montesquieu, Rousseau...

Constitución

Dereitos e Deberes dos cidadáns Dereitos e Deberes dos cidadáns SoberaníaSoberanía División de poderesDivisión de poderes

Asemblea Nacional

Libres e IguaisEleccions

Caracterízase por elaborar unha

Esta determina

Fai os cidadáns

O poder do pobo maniféstase nas

Lexislativo Xudicial Executivo

Crea as leis

Montesquieu VoltaireRousseau

3

Para constituir unha

A CRISE DO ANTIGO RÉXIME1808-1833

FE

RN

AN

DO

VII

FE

RN

AN

DO

VII

Carlos IV (1778-1808)

17

O seu reinado

• • Sucedeu a seu pai con 40 años

• Home bondadoso e nobre, pero moi débil deixou o goberno en maos da raiña e os seus ministros• Adicábase a caza e a outras diversións

• Casado coa sua prima María Luisa de Parma, que exerceu a sua influencia nos ministros

1.- A CRISE DO REINADO DE CARLOS IV (1788-1808)

• 1788: Carlos IV Rei

Coincide coa Revolución Francesa

Medo as ideas revolucionarias

Volta o pasado

Cordón sanitario

Aparece en escea GODOY

A crise do Reinado de Carlos IV (1788 – 1808)

Caracterízase pola presenza de Godoy

POLÍTICA EXTERIOR

“A Gran Guerra”(1793-1795) contra Francia

Tratado de San Ildefonso (1796) cos francesesGuerra contra Gran Bretaña ederrota de Trafalgar (1805)

Tratado de Fontainebleau (1807) cos franceses

provoca

Crise económicaMalestar social e odio a Godoy, POR QUE?

Manuel de Godoy (1792 - 1807)

Provoca a “Guerra da independencia”4

Personalidade(odiado) e política interior

GODOY

17

O motín de Aranxuez e a monarquía de Xosé Bonaparte

Tratado de Fontainebleau Tratado de Fontainebleau A ocupación francesa de España

Motín de AranxuezMotín de Aranxuez Abdicación de Carlos IVAbdicación de Carlos IV

Intervención de Napoleón

Revoltas populares do 2 de maio en MadridRevoltas populares do 2 de maio en Madrid

Capitulacions de Baiona

A resistencia Popular e GUERRA DE INDEPENDENCIAA resistencia Popular e GUERRA DE INDEPENDENCIA

Xuntas provinciaisXunta Suprema Central

A reacción popular desencadea

5

A causa do provoca

A consecuencia

Renuncia de ´Carlos e Fernando ao trono español

Coroación de Xosé I Coroación de Xosé I Supón

Apoiado por nobres e afrancesados ESTATUTO DE BAIONAPrimeiros pasos de Xosé I ?

As XUNTAS

Provoca as

Organízanse

provoca

Tratado de Fontanebleau

2.- A GUERRA DA INDEPENDENCIA (1808-1814)• Revoltas populares do 2 de maio en Madrid (

https://es.tiching.com/link/9352)

• (https://es.tiching.com/link/54725)

• provoca

• Organízanse As XUNTAS

• Xuntas locais

• Xunta Suprema Central

•

A resistencia Popular e a guerra os francesesA resistencia Popular e a guerra os franceses

Invasión,motín,Baiona,dous de maio …

8

A RESISTENCIA:SITIOS E GUERRILLAS

A Guerra Contra Francia (1808 - 1814)

O CURSO DA GUERRA

“Guerra de Guerrillas” e resistencia popular

Exército Regular e Xunta SupremaResistencia

Fases da guerra

A) Xuño-novembro de 1808

B) Novembro1808 -xuño1812

C) Xuño1812 - decembro 1813

Ofensiva aliada (Wellington) (Arapiles)

Éxitos da resistencia (Bailén)

Dominio francés menos en Cádiz

Tratado de Valençay, 1813Derrota francesa e

MAPAS

CORRENTES IDEOLÓXICAS

Bailén,Elviña,Sitios

6

Crueldade e final da guerra. Exilio

5

Fase inicial

1ª fase da guerra

2ª Fase

Retirada francesa

4.- A Guerra contra Francia (1808 - 1814) O desenvolvemento da guerra

7

ACTITUDES SOCIAIS,POLÍTICAS E IDEOLÓXICAS

3.- AS CORTES DE CÁDIZ

A CONVOCATORIA DE CORTES

1810 Xunta Suprema Central

Xunta de Rexencia Cortes deCádiz

convocacrea Liberais,ilustrados e absolutistas

Asemblea Nacional ConstituinteCAMARA ÚNICA constitu

esen

Constitución de 1812Asemblea Nacional

A ACCIÓN LEXISLATIVA DAS CORTES

Reformas sociais e administrativasLiberdade de prensaAbolición da Inquisición e señoriosLiberalismo econòmico

Liberdade comercialAbolición dos gremiosDesamortización moderada dos bens eclesiasticos

Declaración de dereitosDefinición de naciónMonarquía constitucionalRelixión católica única

División de poderesSufraxio universal Masculino Indirecto

Elabora unha

Mapa deputados

DIVISIÓN PODERES

Outros artigos

Procedencia dos deputados a cortes

ACTITUDE “PACTISTA”

Cádiz,Cortes,Constitución

8

FACEMOS UNHA GUERRA E UNHA REVOLUCIÓN AO MESMO TEMPO

PROBLEMA

O POBO NON ESTABA EN CONTAC

TO COS INTELECTUAIS

4.- O Reinado de Fernando VII (1814 - 1833)

O “Manifesto dos persas”

Petición a Fernando VII (Retornar o Antigo Réxime)

Levantamentos militares liberais

Trienio liberal (1820 - 23)Trienio liberal (1820 - 23)

Comandante Riego (Cabezas de San Juan, Sevilla)

Retorno o constitucionalismo (Constitución de 1812)

Provoca

-Debilidade dos liberais-Oposición absolutista -Intervención da Santa Alianza

Os Cen Mil Fillos de San Luís

(Duque de Angulema)

Retorno do Absolutismo a toda Europa

10

Coincide co

Iníciase co

Provoca a

Consiste nunPero...

Década ominosa (1823 - 1833)Década ominosa (1823 - 1833)Retorno o Absolutismo

Como o de

Que da lugar o

video

mapa

MAPA PRONUNCIAMENTOS

PROGRAMACIÓN

A revolución liberal e as reaccións absolutistas no primeiro tercio do século XIX.  Convén distinguir claramente as etapas do reinado de Fernando VII, co fin de que os alumnos poidan percibi-lo período 1814-1833 como a crise permanente e definitiva do Antigo Réxime, modelo inviable fronte a un liberalismo que, á súa vez, sofre avances e retrocesos ata a morte do monarca.  Como aspecto colateral, pero de innegable importancia, deberíase relaciona-lo reinado de Fernando VII co contexto europeo para entender por que as potencias lexitimistas axudan a Fernando nalgúns casos (Trienio Constitucional) e noutros non (perda do Imperio); respecto deste último asunto, convén menciona-la importante repercusión que a perda das colonias americanas terá sobre a economía española do século XIX.  É aconsellable, por último, e a xeito de enlace co bloque seguinte, facer unha breve referencia ós cambios introducidos polo rei nos últimos anos da súa vida, que conducirán ós absolutistas a apoiar a don Carlos, orixinándose así un dos problemas máis sobranceiros que terá que enfronta-la construcción do Estado liberal. 

Os cen mil fillos de San luís

1814-1820

• VOLTA O ANTIGO RÉXIME• Que fai Fernando VII?• Que fai cos liberais?• Primeiro obxectivo?• Como o ven dende Europa?• Con que problemas se atopa Fernando VII?• Con que oposición se atopa?• Situación do exército?

PAÍS ESNAQUIZADO• DECADENCIA DA AGRICULTURA

• DESBARAXUSTE ECONÓMICO E COMERCIAL

• BANCARROTA

COLONIAS EN PE DE GUERRA

Mapa pronunciamentos liberais

• SEN PROBLEMAS

• NAPOLEÓN DERROTADO

• EUROPA DA “RESTAURACIÓN”

• CONGRESO DE VIENA

1814-1820Regreso de Fernando VII

9

5.- O Reinado de Fernando VII (1814 - 1833)

11

Década ominosa (1823 - 1833)Década ominosa (1823 - 1833)

Caracterízase porRepresión e depuración política contra os liberaisProblema económico e perda colonias.

(Riego, Mariana Pineda ...)

Tamen intenta Como intenta solucionar?(colaborar cos liberais)

A Reacción dos Nobres e da Igrexa)(absolutistas radicais)Agrupados arredor de Carlos Mª IsidroA guerra dos Malcontentos (1827)

provoca

Pero... Nace Isabel (1830)

e

Fernando VII Pragmática sanción Lei Sálica

Conflicto DinásticoConflicto Dinástico

Que anula a provoca

VIDEO

TRIENIO LIBERAL

A toma de conciencia de identidadA independencia americanaA axuda americana e británica (intereses comerciais)Ideas liberais dos crioulos

4.- O Reinado de Fernando VII (1814 - 1833)A Independencia das colonias americanas (1810 - 1824)

Colonias americanas

Marxinación dos crioulosCorrupción dos funcionarios españoisIntegración dos crioulos e indíxenas no exércitoMonopolio comercial español

A causa de

Século XVIII Conciencia de identidad propiano Van prender

Causas da Independencia

Etapas da Independencia

1810 - 1814 Xuntas de goberno Insurreccións Sofocadas por Fernando VII

1815 - 1824 Campañas a gran escala (José de San Martín, Simón de Bolívar...)

Finais 1824 Ayacucho

Novos paises

División entre crioulos(clases dominantes)e indíxenas (clases explotadas) 12

5.- O Reinado de Fernando VII (1814 - 1833)A independencia das colonias americanas (1810 - 1824)

Consecuencias para España

Perdas económicasPerdas económicas Mercados coloniaisMaterias primas

Perda de prestixio internacionalPerda de prestixio internacional Perda de influencia internacional

13

5.- O Reinado de Fernando VII (1814 - 1833)

A independencia dasColonias americanas (1810 - 1824)

14

Preside

Ramon Llàtzer de Dou

Instrucción pública, Hisenda, legislació, Matèries Eclesiàstiques

o 19 de marzo de 1812 Proclamación da ConstituciónProclamación da Constitución

Declaración de Dereitos do HomeDeclaración de Dereitos do Home

Recoñecemento da liberdade política(asociación, expreión…...)Recoñecemento da liberdade política(asociación, expreión…...)

Dereito o voto dos homes maiores de 25 anosDereito o voto dos homes maiores de 25 anos

División de poderesDivisión de poderes

Monarquía parlamentariaMonarquía parlamentaria

Durante a ocupación dos franceses

Asume a Rexencia

1810Cortes Xerais de CadizCortes Xerais de Cadiz

Eles crean as

Convocatoria de elecións (1 deputado por 50.000 electores)

proclama

ComisiónsComisións

Es creen

nace

Liberais e absolutistas

184 deputadosDivididos en

(Gaspar Melchor de Jovellanos)

No 1808 creanse as 13 Xuntas

Xunta Suprema Central Gobernativa do ReinoXunta Suprema Central Gobernativa do Reino

Votan a dirección

Consulta dos artígos da Constitución

15

 Anónimo: Al Rey José I. Diario Mercantil de Cádiz. 18 de Marzo de 1812. Cádiz: Sense datar.   Comentario : Poema que desexa contribuir a fama que tiña Xosé I Ou Pepe Botella de gustarlle o viño. Era unha maneira de desacreditar o invasor 

Al ínclito Señor Pepe, rey (en deseo) de lasEspañas, y (en visión) de las Indias Salud, gran rey de la rebelde gente;salud, salud Pepillo diligente,protector del cultivo de las uvasy catador experto de las cubas;hoy te celebra mi insurgente manodesde el grandioso emporio gaditano;y sin quebrarme mucho la cabezaal momento tropezarami pluma con tus raras cualidades;no llenaré el papel de las variedades,como hacen a tu ladonecios aduladoresde tu persona y denigrado trono,que te dexan corrido como un mono,celebrando virtudes que no tienes,y coronan tus sienescon laureles de Marte, o bien de Apolo,cuando al tyrso de Baco aspiras solo.

16

TRIENIO LIBERAL

• - Por que cae Fernando VII?

• - Eleccións

• - Restaurar a labor de Cádiz

• - Oposición

• - División dos liberáis• moderados

• exaltados

¿POR QUE CAE?

• PROBLEMAS ECONÓMICOS

• PERDA DAS COLONIAS

• RECEO PAISES EXTRANXEIROS POLA REPRESIÓN

• MANTER O A. RÉXIME

RECUPERAN LABOR DE CÁDIZ

• MODERNIZACIÓN POLÍTICA E ADMINISTRATIVA

• LIBERALIZACIÓN INDUSTRIA E COMERCIO

• REFORMA FISCAL

• RECUPERAN MILICIA NACIONAL

• “RACIONALIDADE E IGUALDADE”

MANIFESTO DOS PERSAS

"Era costumbre en los antiguos persas pasar cinco días en anarquía después del fallecimiento de su rey, a fin de que la experiencia de los asesinatos, robos y otras desgracias les obligase a ser más fieles a su

sucesor. Para serlo España a V.M. no necesitaba igual ensayo en los seis años de su cautividad...La nobleza siempre aspira a distinciones; el pueblo siempre intenta igualdades; éste vive receloso de que

aquélla llegue a dominar; y la nobleza teme que aquél no la iguale; si, pues, la discordia consume los gobiernos, el que se funda en tan desunidos principios, siempre ha de estar amenazado su fin...

La monarquía absoluta es una obra de la razón y de la inteligencia; está subordinada a la ley divina, a la justicia y a las reglas fundamentales del Estado; fue establecida por derecho de conquista o por

la sumisión voluntaria de los primeros hombres que eligieron a sus reyes... Ha sido necesario que el poder soberano fuese absoluto, para prescribir a los súbditos todo lo que mira el interés común. Póngase

al lado de esta definición la antigua constitución española y medítese la injusticia que se le hace.Es arriesgado que todo dependa de uno solo, y es más infelicidad por razón opuesta, que todo dependa de

muchos...Que a este fin se proceda a celebrar Cortes con la solemnidad y en la forma en que se celebraron las antiguas... No pudiendo dejar de cerrar este respetuoso manifiesto con que se estime siempre sin valor

esa Constitución de Cádiz y por no aprobada por V.M.Madrid, 12 de abril de 1814."

Labor de Xosé Bonaparte

• 1.- Abolición do réxime señorial e desamortización• 2.- Abolición da Mesta• 3.- Abolición das aduanas interiores• 4.- Abolición das Ordes relixiosas masculinas (venta a

particulares das súas propiedades)• 5.- Centralización da administración, faina máis eficaz.• 6.- Liberalizou a economía• 7.- Divide España en 38 distritos (prefacturas)• 8.- Urbanismo, embelecer Madrid ( o Rei Plazuelas).• LIQUIDACIÓN DO ANTIGO RÉXIME

CONSTITUCIÓN DE 1812

OUTROS ARTIGOS

• 1.-Novo exército

• 2.-Servicio militar obrigatorio

• 3.-Reforma dos impostos

• 4.-Ensinanza pública obrigatoria

• 5.-División provincial

• 6.-Milicia Nacional• SOCIEDADE MODERNA!!!!!!!!!

1812 1834 1837 1845 1856 1869 1873 1874

Constitución o proyecto

1ª Constitución

Cartaotorgada

2ªConstitució

n

3ªConstitución Proyecto

4ªConstitución Proyecto V Constitución

SoberaníaNacional Real Real Real Cortes y

ReyNacional Nacional Cortes con el Rey

Relación entre los

poderes

Separación Sin separaciónde poderes

Compartido Sin separaciónde poderes

Separación Separación Separación Compartido

Poder ejecutivoRey Rey Rey Rey Rey Rey Consejo de

Ministros

Rey

LegislativoUnicameral Bicameral Bicameral Bicameral Bicameral Bicameral Bicameral Bicameral

Declaración de derechos

Si No Si No Si Si Si Si

Carácterideológico

Progresista Conservador Progresista Conservador Progresista Progresista Progresista Conservador

Sufragio Universal Censitario Censitario Censitario Censitario Universal Universal Censitario

Vigencia1812-18141820-18231836-1837

1834-1836 1837-1845 1845-18561856-1868

No nata 1869-1873 Constitución

Republicana

No nata

1876-19231923-1931

CONSTITUCIONES ESPAÑOLAS DEL SIGLO XIX

Reinado de Isabel II Sexenio Revolucionario

ABSOLUTISTAS E LIBERAIS EN GALICIA (1808-33)

GALICIA FOI ABSOLUTISTA

Para ampliar na Internet

• http://www.bne.es/es/Inicio/index.html

Exposición Miradas sobre a guerra da independencia da Biblioteca Nacional de Madrid. Pódense consultar multitude de documentos da época así como a colección de gravados “Os desastres da guerra" de Goya.

• http://www.cervantesvirtual.com/portal/1812/

Extensa e completa análise da Constitución Española de 1812, o seu contexto histórico, as influencias doutrinais, a súa proxección exterior. Inclúe imaxes, unha ampla bibliografía e a constitución orixinal dixitalizada.

4

EXÁMENES DE SELECTIVIDAD

• http://ciug.cesga.es/docs/probas/2008/paau2008%20Texto%20historico.pdf

• http://ciug.cesga.es/docs/probas/2007/paau2007%20Texto%20historico.pdf

• http://ciug.cesga.es/docs/probas/2002/paau2002%20Texto%20historico.pdf