tema 1: absolutismo e ilustración

TEMA 1 ABSOLUTISMO E

ILUSTRACIÓN

CRONOLOXÍA TEMA 11661-1715 Reinado de Luís XIV de Francia.1688 Inicio da monarquía parlamentaria en Inglaterra.1700-1713 Guerra de Sucesión española.1701 Introducción da sementadora JethroTull.1740-1786 Reinado de Federico II de Prusia. 1748 Publicación de O espirito das leis, de Voltaire.1751 Publicación do primeiro tomo da Enciclopedia.1756-1763 Guerra dos Sete Anos.1762 Publicación de O contrato social, de Rousseau. 1796 E- Jenner descobre a vacina contra a varíola.1800 A poboación europea alcanza os 180 millóns de habitantes

1.DOUS MODELOS DE MONARQUÍA

MONARQUÍA ABSOLUTA MONARQUÍA PARLAMENTARIA

FRANCIA(LUÍS XIV, LUÍS XV, LUÍS XVI)

O monarca concentra todos os poderes (lexislativo, executivo e xudicial)- con limitacións- baseándose no:1) Poder divino2) No gran centralismo3) Na burocracia que el mesmo nomeaba

INGLATERRA1688: GLORIOSA REVOLUCIÓN (Guillerme de Orange + María)

O poder do rei está controlado polo Parlamento. O Monarca comprometese a respectar a Declaración de Dereitos (Bill of Rights) que confirma legalmente:1) A supremacía do parlamento sobre o rei2) A separación de poderes 3) Dereitos individuais

2. A ilustración

DEFINICIÓN: movemento cultural que se estendeu por Europa ao longo do século XVIII e que cuestionaba os valores e a sociedade tradicionais (relixión, sistema de goberno).BASES: Razón, Progreso, Natureza e Felicidade.IDEAS PRINCIPAIS:Dereitos naturais: Liberdade individual e IgualdadePrincipios Políticos: División de poderes e Soberanía nacionalOrganización social: Contrato social, Organización en clases e Fe no progresoPRINCIPAIS ILUSTRADOS: Voltaire, Montesquieu, Rousseau, Diderot e D’AlembertVÍAS DE DIFUSIÓN DAS NOVAS IDEAS ILUSTRADAS: Salóns; Clubs e Cafés; e Libros, especialmente: A Enciclopedia.

PRINCIPAIS ILUSTRADOS

Principais Ilustrados Ideas que defenden Libro publicado e ano de publicación

MONTESQUIEU Modelo de estado baseado na división de poderes

O ESPÍRITU DAS LEIS. 1748

DIDEROT Crítica ao sistema político e a relixión

A ENCICLOPEDIA (1751-1772)

VOLTAIRE Liberdade de pensamento e tolerancia relixiosa

DICCIONARIO FILOSÓFICO. 1764

ROUSSEAU Concepto de soberanía nacional e de Contrato social.

O CONTRATO SOCIAL. 1762

O DEPOTISMO ILUSTRADO

DEFINICIÓN: Forma de goberno xurdida do intento dalgúns monarcas europeos por conciliar o absolutismo coa filosofía da Ilustración. Estes monarcas promoveron algunhas reformas modernizadoras, pero non se chegou a cambiar a estrutura política e social.FRASE QUE CARACTERIZA ESTE SISTEMA DE GOBERNO: “todo para o pobo pero sen o pobo”.MONARCAS ILUSTRADOS: Catarina II de Rusia, Federico II de Prusia, Xosé II de Austria e Carlos III de España.

3. AS RELACIÓNS INTERNACIONAIS NO XVIII: o SISTEMA UTRECHT, AS GUERRAS

SUCESORIAS E AS DISPUTAS COLONIAIS

a) A guerra de sucesión española (1700-1714)b) O Tratado de Utrecht (1714)c) A guerra de sucesión de Polonia (1733-1738).d) A guerra de sucesión de Austria (1740-1748).e) E a guerra dos sete anos (1756-1763).

GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA 1700-1714

CARLOS II

FELIPE D´ANJOUARCHIDUQUE CARLOS DE AUSTRIA

• No mes de febreiro de 1701, Filipe de Anjou foi aclamado en Madrid como Filipe V, pero a Gran Alianza decláralle a guerra. • No territorio español a maioría

apoiaba a candidatura do rei Borbón, a excepción de Valencia, Aragón e Cataluña.

CONSECUENCIAS DA GUERRA:

TRATADO DE UTRECHDECRETOS DE NOVA PLANTA

4. SOCIEDADE E ECONOMÍA DO SÉCULO XVIII

4.1 SOCIEDADE ESTAMENTAL

4.2 O MERCANTILISMO E AS NOVAS TEORÍAS ECONÓMICAS

O mercantilismo Novas teorías económicasO mercantilismo tiña como obxectivo aumentar a riqueza da nación e baseábase:na acumulación de metais preciosos (ouro e prata)na priorización do comercio exterior e no proteccionismo do comercio interior (impoñendo altas taxas aduaneiras aos produtos estranxeiros)no fomento das manufacturas e da produción de mercadorías destinadas para o comercioe na explotación colonial (materias primas e metais) e o seu monopolio.

A fisiocracia (Quesnay) sostiña que a agricultura era a fonte de toda a riqueza para a riqueza dun país e apoiaba a propiedade privada e a liberdade de comercio.

O liberalismo económico (Adam Smith) rexeitaba a intervención do estado na economía e defendía a teoría do valor do traballo.

4.3 COMERCIO COLONIAL E TRÁFICO DE ESCRAVOS

5. O SÉCULO XVIII EN ESPAÑA E GALICIA: OS BORBÓN

Filipe V1701-1746

Luís I1724-1724

Fernando VI1746-1759

Carlos III1759-1788

Carlos IV1788-1808

5.1 ESTADO ABSOLUTISTA E UNIFORMISMO TERRITORIAL

OS DECRETOS DE NOVA PLANTAAplicáronse en Valencia (1707), Aragón (1711), Mallorca (1715) e Cataluña (1716)Eran leis que lle outorgaban un poder absoluto ao rei e impoñían a organización político-administrativa de Castela no resto dos territorios hispánicos.Os foros navarros e vascos, en cambio, foron respectados, polo seu apoio á causa borbónica.

“Considerando que perderon os reinos de Aragón e Valencia e todos os seus habitantes, pola rebelión que cometeron, todos os foros e privilexios que gozaban [...], e estando os devanditos reinos de Aragón e Valencia comprendidos no conxunto dos que posúo con poder absoluto, ao que se engade agora o dereito de conquista que deles fixeron as miñas armas con motivo da súa rebelión, e considerando ademais que é un dos prin cipais atributos da soberanía impoñer e derrogar as leis, xulguei conve niente reducir todos os meus reinos de España a uniformidade das leis de Gástela, e abolir e derrogar todos os foros e privilexios, prácticas e costumes ata aquí observados nos referidos reinos de Aragón e Valencia”.

5.2 A ILUSTRACIÓN EN ESPAÑA E GALICIA

A ilustración española careceu da vertente revolucionaria e da oposición política que caracterizou á francesa.

Principais ilustrados españois:FeixooOlavide

Campomanes EnsenadaJovellanos

Aranda Floridablanca

Padre Sarmiento

“Quen persuadirá os labregos galegos de que lles ha de ser útil unha Academia de Agricultura no lugar máis areoso e estéril de Galicia, como é A Coruña; e onde os máis dos habitantes son homes de preitos e de pluma; ou son de espada e milicia; ou son de bolsa e comercio; ou son unha tropa de estranxeiros intrusos, que nin saben unha pala bra nin un verbo da lingua galega; tan preci sa para falar cos labregos galegos?”

PADRE SARMIENTO

5.3 O PROGRAMA REFORMISTA DE CARLOS III

Entre as medidas reformistas máis importantes, que significaron a aplicación no noso país do Depotismo Ilustrado, están:

a) Impoñer a autoridade real sobre a Igrexa, ata chegar a expulsar os xesuítas de España (1767)

b) Crear novas escolas dedicadas ao ensino primario, realizar unha reforma sobre os estudos universitarios e impulsar as Reais academias (Lingua, Historia ou Belas Artes).

c) Impulsar e protexer as Sociedades Económicas de Amigos do País, dedicadas a fomentar a agricultura, a industria e o comercio (en Galicia destacaron a Sociedades Económicas de Amigos do País de Santiago e Lugo).

d) Limitar os privilexios da Mesta e impulsar a colonización de zonas deshabitadas (Serra Morena)

e) Decretar a liberdade de comercio con América para todos os portos españois (1778). A Coruña puido participar deste comercio que ata o de agora estaba monopolizado polos portos de Sevilla e de Cádiz.

“Usando de la suprema autoridad económica que el Todopoderoso ha depositado en mis manos, para la protección de mis vasallos y respeto de mi corona, he venido en mandar extrañar de mis dominios de España, Indias, e islas Filipinas, y demás adyacentes, a los regulares de la Compañía, así sacerdotes como coadjutores o legos, que hayan hecho la primera profesión, y a los novicios que quisieran seguirles; y que se ocupen todas las temporalidades de la Compañía en mis dominios; y para su ejecución uniforme en todos ellos, he dado plena y privativa comisión y autoridad al conde de Aranda, presidente de Consejo, con facultad de proceder desde luego a tomar las facultades correspondientes."

6. ARTE NO SÉCULO XVIII

BARROCO ROCOCÓ NEOCLASICISMO

Casas Novoa.

Catedral de Santiago, Fachada do Obradoiro.

1738.

Fernández Sarela.

Casa do Cabido.

Santiago.

1759.

Vista da catedral desde a Quintana. Peche da catedral románica. Porta santa.

Juvarra, Palacio Stupinigi (Turín) 1729

Fragonard, O Columpio. 1767.

Soufflot. Panteón. 1752. París.

Langhans. Porta de Brandemburgo. Berlín.

Villanueva. Museo do Prado. 1785. Madrid.

David. O xuramento dos Horacios. 1783. Louvre, París.