situación, evolución e perspectivas da d.o. de euskadi: bizkaiko txacolina parte 1

Post on 29-Mar-2015

78 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

DESCRIPTION

Situación, evolución e perspectivas da D.O. de Euskadi: Bizkaiko Txacolina parte 1

TRANSCRIPT

Situación, evolución e perspectivas de D.O. Bizkaiko Txakolina.

Ramon Amenabar

Xornada Técnica, Viticultura y Enoloxía no Norte de Galicia (Viños da Terra de Betanzos) e Cornisa Cantábrica.

Xoves, 17 de xuño de 2010

Referencias históricas de la viticultura en el Arco Cantábrico del País Vasco

Baigorri

GetariaBakio

- Los Monjes de Orreaga-Roncesvalles en el Siglo XI plantan vides para los peregrinos.

- En 1659, Pacto de los Pirineos, el viñedo de Irulegi pasa a manos de los baserritarras de la zona.

Denominaciones de Origen del Arco Cantábrico del País Vasco

Irulegi

Bizkaiko txakolina

Arabako Txakolina

Getariako Txakolina

Variedades Viñedo Atlántico

Blancas

Hondarribi Zuri Gros CourbuHondarribi Zuri Zerratia Petit CourbuMuna Mahatsa Folle BlancheIzkiriota Gros MansengIzkiriota Ttippia Petit Manseng

Variedades Viñedo Atlántico

Blancas

Hondarribi Zuri Gros CourbuHondarribi Zuri Zerratia Petit CourbuMuna Mahatsa Folle BlancheIzkiriota Gros MansengIzkiriota Ttippia Petit Manseng

TintasHondarribi BeltzaBerdesarie Cabernet FrancTannat Tannat

Datos de las Denominaciones de Origen

Concesión Denominaciones de Origen Año Superficie (ha)

Superficie Actual (ha)

Irulegiko Arnoa 1970 50 250 Getariako Txakolina 1990 120 400 Bizkaiko Txakolina 1994 95 420 Arabako Txakolina 2003 25 80

Denominación de Origen Bizkaiko Txakolina / Chacolí de Bizkaia

chacolí.(Del vasco txacolín).

1. m. Vino ligero algo agrio que se hace en el País Vasco, en Cantabria y en Chile.

Real Academia Española © Todos los derechos reservados

Un txakoli Gernikes recibe el "Bacchus de Oro", prestigioso galardón internacionalVasco Press - Viernes, 19 de Marzo de 2010 - Actualizado a las 13:48h. votación

El concurso internacional 'Bacchus 2010' ha premiado a la Bodega vizcaína Itsasmendi con un 'Bacchus de Oro' a su txakoli Itsasmendi n§7 de 2008 y dos 'Bacchus de Plata' a sus txakolis "Itsasmendi Urezti" de 2006 y "Txakoli Itsasmendi" de 2009.

BILBAO. Más de 1.700 vinos de 21 países han participado en este concurso internacional y el jurado ha estado compuesto por cerca de sesenta afamados catadores

Viticultores, Denominación de Origen Bizkaiko Txakolina 2000 2003 2007 2009 Productores D.O. 232 260 293 275 Hectáreas 179 193 301 360 Superficie media m2 7.715 7.423 10.273 13.909

Bodegas, Denominación de Origen Bizkaiko Txakolina. 2000 2003 2007 2009 Número de bodegas con declaración

64 73 59 56

Txakoli elaborado L. 458.100 687.830 905.168 1.240.209 Litros por bodega 7.158 9.422 15.342 22.147

Bodegas, Declaración de Elaboración 2009, D.O. Bizkaiko Txakolina.

Litros Elaborados Número de bodegas Porcentaje sobe total > 100.000 3 36.33 20.000-100.00 12 43.32 < 10.000 41 20.34

Factores a considerar en la evolución de subsector del Txakoli en Bizkaia:

* Viticultura:- Cambio varietal. Folle Blanche – Hondarribi Zuri.- Incremento de la superficie vitícola. Contratos con bodegas.- Concentración de la producción.- Desplazamiento de la viticultura de parcelas de huerta a ladera e incluso a monte.- No hay tierras.

+ Disminución del los rendimientos productivos+ Necesidades de mecanización.+ Problemática fitosanitaria.

Cambia el perfil del viticultor-elaborador a viticultor-productor

Factores a considerar en la evolución de subsector del Txakoli en Bizkaia:

* Bodega:- Concentración de la elaboración.- Inversiones importantes en bodega.- Innovación tecnológica.- Enólogo/a de la empresa.

+ Las bodegas necesitan uva. Precio?+ Inversiones-amortizaciones-crisis.

Factores a considerar en la evolución de subsector del Txakoli en Bizkaia:

* Tipo de chacolí.

- Mantener las peculiaridades del chacolí.- Evolución a vinos-chacolis mas comerciales.

Otros factores a considerar en la evolución de subsector del Txakoli en Bizkaia:

- Precio del chacolí, “txikiteo” , restauración,…- Promoción. Presentación de las bodegas en Madrid, Barcelona,….

- Enoturismo. Proyectos de Bodegas ligados a Restauración….

ConvenioAyudas a las bodegas

D.O. Chacolí de BizkaiaConsejo Regulador

Grupo de Trabajo Promoción

Grupo de Trabajo Técnico

Grupo de Trabajo Comunicación

Diputación Foral de Bizkaia

Gobierno VascoFundación Kalitatea

ConvenioExperimentación Acreditación ENAC

Diputación Foral de Bizkaia:

Competencias de Producción y Sanidad Vegetal:

- Registro Vitícola. Planes de Restructuración

- Convenios de colaboración con:* Denominación de Origen Bizkaiko Txakolina* BIALTXA

- Experimentación Vitivinícola.

Experimentación Vitivinícola Estación y Bodega Experimental de Zalla

Líneas de trabajo:

1.-Ensayos Viticultura 2.-Ensayos Enología 3.-Ensayos Sanidad Vegetal 4.-Normas de Producción Integrada 5.-Proyectos Externos

Líneas de trabajo:

1.-Ensayos Viticultura 2.-Ensayos Enología 3.-Ensayos Sanidad Vegetal 4.-Normas de Producción Integrada 5.-Proyectos Externos

1-1.-Prospección clonal en las variedades:

Hondarribi Zuri Hondarribi Zuri Zerratia (Petit Courbu)

Mune Mahatsa (Folle Blanche)

1-1.-Prospección clonal en las variedades:

Hondarribi Zuri Hondarribi Zuri Zerratia (Petit Courbu)

Mune Mahatsa (Folle Blanche)

-Ensayos Viticultura

Antecedentes 1990:

* Variedad no catalogada.

* Falta de garantía varietal. Confusión Viveros.

* Falta de garantía sanitaria.

* Folle Blanche mayoritaria en Bizkaia. 90%

• Prospección Clones:

1991-1993 72 Folle Blanche 47 Hondarribi Zuri3 Hondarribi Zuri Zerratia

• Selección:

Estación de Fruticultura de Zalla

Parámetros controlados:

• Estado sanitario: Virus enrollado (GLRVIII) Virus entrenudo corto ( GFLV)

• Sensilidad a plagas y enfermedades• Producción• Caracteristicas Tecnológicas

Selección Clonal.

1990-1991 Selección de 47 cepas en plantaciones de Gipuzkoa y Bizkaia

1994-1995 Plantación de las candidatas a cabezas de clónen la Estación de Fruticultura de Zalla

Comprobación Sanitaria

Valoraciones agronómicasy tecnológicas

11 cabezas de clón

Campo de material base

Umbráculo 2 plantas de reserva de clón

Selección Clonal.

Homologación:Valoraciones agronómicasy tecnológicas

11 cabezas de clónRegalmento Técnico de Control y Certificación de plantas de vid(Orden 1 de julio de 1986, B.O.E. 15-07-86),en consonancia con las Directivas Europeas 68/193, 74/649 y 77/129

Mantenimiento del material Parental y Base

Clones para la producción de material certificado

Caracterización de los clones.Enológica.

Bodega Experimenta de Zalla.

Fichas de los clones:

Brotación:

Acidez total Bajo

Grado AltopH Medio

Resitencia al mildiu MediaResitencia a la botritis Media-alta

Producción MediaVigor Alto

Fenología Media

Aptitudes Agronómicas: Aptitudes tecnológicas:

Variedad Hondarrabi Zuri

Clon X8

1.2.- Determinación del sistema de formación, carga óptima, en

variedades de Vid para Chacolí

1.2.- Determinación del sistema de formación, carga óptima, en

variedades de Vid para Chacolí

Material y metodo.

Variedades: Sauvignon Riesling Folle BlancheHondarribi Zuri

• Tratamientos: -Cordon Royat -Guyot 1 piso -Guyot 2 pisos

Pulgar

Varas

Pulgar de dos yemas.

Perchón Perchón

2005 2006 2007Produc. Produc. Produc.

Variedad Formacion Plant. Plant. Plant.

RIESLING C.Royal 4,76 2,85 2,45Guyot 2 arba 5,07 3,81 3,83Guyot 3 arba 4,15 4,46 3,57

SAUVIGNON BLANCHEC.Royal 5,44 1,86 3,31Guyot 2 arba 3,53 2,16 4,07Guyot 3 arba 4,28 2,59 3,74

FOLLE BLANCHE C.Royal 4,67 1,67 2,01Guyot 2 arba 4,66 1,17 2,60Guyot 3 arba 4,17 2,03 2,11

HONDARRABI ZURI C.Royal 3,96 1,31 3,07Guyot 2 arba 2,89 1,59 4,86Guyot 3 arba 3,73 2,23 5,33

1.3.- Sistemas de Formación1.3.- Sistemas de Formación

Variedades:Variedades:• Mune mahatsa (Folle Blanche)• Hondarribi Zuri• Hondarribi Zuri Zerratia (Petit Courbu)

Sistemas de formación:Sistemas de formación:

• Guyot 4 varas en un piso.

Sistemas de formación:Sistemas de formación:

• Guyot 4 varas en un piso.

• Guyot 3 varas.

Sistemas de formación:Sistemas de formación:

• Guyot 4 varas en un piso. • Guyot 3 varas.

• Guyot 2 varas.

Pulgar

Varas

Inausketa araberako ekoizpenak Producción según sistema de formación.

Iñausketa bereiztua2002 2003 2004 2005 2006 2007 Urteetakoa

Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko LandarekoVariedad kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloakHondarrabi Zuri-2 3,047 4,274 7,771 4,938 2,226 5,178 27,435Hondarrabi Zuri-3 4,067 4,578 10,028 4,676 2,625 6,833 32,807Hondarrabi Zuri-4 4,762 5,165 9,694 5,886 2,416 5,278 33,201Folle Blanche-2 6,292 5,084 6,716 4,819 1,972 3,863 28,745Folle Blanche-3 6,590 5,578 6,583 5,294 1,873 3,694 29,612Folle Blanche-4 7,520 6,283 6,436 5,341 1,516 2,946 30,041Petit Courbu-2 4,689 5,267 6,917 4,935 2,089 4,033 27,931Petit Courbu-3 5,163 5,837 7,532 4,511 3,154 5,385 31,581Petit Courbu-4 6,586 6,381 7,493 5,192 3,371 4,971 33,994

1.4.- Estudio de portainjertos de vigor reducido en la Hondarribi

Zuri.

1.4.- Estudio de portainjertos de vigor reducido en la Hondarribi

Zuri.

Portainjertos:

- 3309 - 101-14 - Riparia gloria

Portainjertos:

- 3309 - 101-14 - Riparia gloria

2005 2006 2007 PilatutaMentagaiak kg. Landa kg. Landa kg. Landa kg. Landa

Riparia gloria 0,574 1,400 4,174 6,148101-14 0,397 1,222 3,922 5,5423309 0,544 1,209 4,012 5,765

1.5.- Evaluación de variedades “minoritarias”.

1.5.- Evaluación de variedades “minoritarias”.

Seguimiento material vegetal

• Petit Courbu 813 885

• Gros Courbu 812

• Petit Manseng 573 440

• Gros Manseng 661 439 572 397 731 634

• Baroque• Arriloba• Tannat• Cabernet Franc

HAUTAKETAareadas 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Urteetakoa

Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko Landareko LandarekoVariedad kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloak kiloakGros Manseng-731 2,14 10,56 5,50 9,70 8,40 11,07 7,05 0,84 5,20 60,46Gros Manseng-634 2,14 11,15 4,71 8,93 7,42 10,74 6,54 0,88 4,63 57,14Gros Manseng-572 2,82 9,96 6,86 9,89 6,55 11,07 5,27 0,80 5,52 58,75Gros Manseng-397 2,86 8,63 5,79 8,00 6,80 10,67 5,12 0,75 6,15 54,76Gros Manseng-661 3,18 9,82 5,29 8,46 5,57 10,07 4,87 0,87 5,00 53,13Gros Manseng-439 2,00 9,81 5,57 7,65 3,98 10,58 4,07 1,02 3,85 48,53Petit Manseng-573 0,96 5,67 4,41 3,41 4,48 6,59 3,86 0,86 3,44 33,69Petit Courbu-813 2,50 6,92 6,36 7,71 6,14 7,96 6,00 0,98 4,52 49,08Gros Courbu-812 0,21 3,96 3,78 4,46 4,17 10,01 5,67 1,36 3,57 37,19

1.6.- Prospección clonal en las variedades Tintas

1.6.- Prospección clonal en las variedades Tintas

PROYECTO DE PROSPECCIÓN DE VARIEDADES DE VID TINTAS EN EL

TERRITORIO HISTÓRICO DE BIZKAIA.

2009

Nekazaritza ZerbitzuaServicio Agrícola

LÍNEAS DE TRABAJO SOBRE VARIEDADES TINTAS DE VID EN BIZKAIA

1.- RECOGIDA MUESTRAS DE PROPECCIÓN DE VARIEDADES TINTAS DE VID.

AÑO 1995–BAKIO: BERDESARIE / CABERNET FRANC.–BALMASEDA: GASCÓN Y SEÑA.–TXORIERRI: TINTORERA.

PLANTACIÓN EN E.F.Z. CON EL OBJETIVO DE CARACTERIZACIÓN DESDE EL PUNTO DE VISTA AGRONÓMICO Y TECNOLÓGICO.

2.- ESTUDIOS DE ELABORACIONES CON VARIEDADES TINTAS.Proyecto de caracterización polifenólica de variedades de txakolis tintos en

Bizkaia. Participación de la UPV, viticultores y bodegas.

3.- ADAPTACIÓN DE VARIEDADES TINTAS “FORÁNEAS” A LAS CONDICIONES AGROCLIMÁTICAS DE BIZKAIA.

Plantación en la E.F.Z. de Tannat, 4 clones de Cabernet Sauvignon y 2 de Cabernet Franc.

Nekazaritza ZerbitzuaServicio AgrícolaNekazaritza ZerbitzuaServicio Agrícola

LÍNEAS DE TRABAJO SOBRE VARIEDADES TINTAS DE VID EN BIZKAIA

4.- EN 2008 C.R.D.O. BIZKAIKO TXAKOLINA PROPONE A LA D.F.B. REALIZAR UN ESTUDIO DE LAS VARIEDADES TINTAS PARA ELABORACIÓN DE TXAKOLI. SE COMPONE DE 2 LÍNEAS:

4.1.- PROSPECCIÓN Y CATALOGACIÓN DEL MATERIAL VEGETAL GENÉTICO DE VARIEDADES TINTAS EN BIZKAIA.

4.2.- ESTUDIO DE ADAPTACIÓN DE NUEVAS VARIEDADES TINTAS “FORÁNEAS”.

Nekazaritza ZerbitzuaServicio AgrícolaNekazaritza ZerbitzuaServicio Agrícola

BIZKAIAN PROSPEKTATUTAKO MAHATS MATERIAL BEGETALAREN BANAKETA.

DISTRIBUCIÓN DEL MATERIAL VEGETAL DE VID PROSPECTADO EN BIZKAIA.

ZALLA

GALDAKAO

LEZAMALARRABETZU

GAMIZ-FIKA

MENDEXA

BAKIO

UDALERRIA MUNICIPIO

MAHASTIZAINAK VITICULTORES

LANDARE KOPURUA

Nº PLANTASBAKIO 7 22GAMIZ-FIKA 1 1GALDAKAO 1 2LEZAMA 3 7LARRABETZU 2 4MENDEXA 1 2ZALLA 1 6

GUZTIRA / TOTAL: 16 44

ZALLA

GALDAKAO

LEZAMALARRABETZU

GAMIZ-FIKA

MENDEXA

BAKIO

ZALLAZALLA

GALDAKAOGALDAKAO

LEZAMALARRABETZU

GAMIZ-FIKA

MENDEXA

BAKIO

UDALERRIA MUNICIPIO

MAHASTIZAINAK VITICULTORES

LANDARE KOPURUA

Nº PLANTASBAKIO 7 22GAMIZ-FIKA 1 1GALDAKAO 1 2LEZAMA 3 7LARRABETZU 2 4MENDEXA 1 2ZALLA 1 6

GUZTIRA / TOTAL: 16 44

Nekazaritza ZerbitzuaServicio AgrícolaNekazaritza ZerbitzuaServicio Agrícola

MAHATSONDO KOPURUA Nº CEPAS

material begetala %

material vegetal

Landare osasuntsuak kp. Nº cepas sanas

EZEZAGUNAK / DESCONOCIDOS 3 7 1

MAHATSONDO KOPURUA Nº CEPAS

material begetala %

material vegetal

Landare osasuntsuak kp. Nº cepas sanas

BERDEXA BALTZA / HONDARRABI BALTZA 17 39 14BERDESARIE / CABERNET FRANC 7 16 5CABERNET SAUVIGNON 6 14 6GARNACHA 2 5 2GARNACHA TINTORERA 2 5 2AGUDELO 1 2 1ESPADEIRO 1 2 1GRACIANO 1 2 1

MAHATSONDO KOPURUA Nº CEPAS

material begetala %

material vegetal

Landare osasuntsuak kp. Nº cepas sanas

BACO 1 1 2 0COUDERC 7120 1 2 1

MAHATSONDO KOPURUA Nº CEPAS

material begetala %

material vegetal

Landare osasuntsuak kp. Nº cepas sanas

BESTEAK / OTROS 2 4 2

44 100 36

BESTEAK / OTROS

GUZTIRA / TOTAL :

PROSPEKTATUTAKO MAHATS MATERIAL BEGETALAREN KARAKTERIZAZIOA CARACTERIZACIÓN MATERIAL VEGETAL DE VID PROSPECTADO

BARIETATEAK / VARIEDADES

GENOTIPO EZEZAGUNAK GENOTIPOS DESCONOCIDOS

PATROIAK / PATRONES

BERDESARIE / CABERNET FRANC +BERDESARIE / CABERNET FRANC +BERDEXA BALTZA / HONDARRABI BALTZA + + +BERDEXA BALTZA / HONDARRABI BALTZA +BERDEXA BALTZA / HONDARRABI BALTZA +BACO I +Ezezaguna 1 / Desconocido 1 * +Ezezaguna 2 / Desconocido 2 * + +

* Antzeko genotipoa / Idéntico genotipo.

KUTSATURIKO MATERIAL GENETIKOA

MATERIAL GENÉTICO INFECTADO

AZTERTUTAKO BIRUS MOTA TIPO DE VIRUS ANALIZADOS

GFLV Entrenudo

corto

GLRaV1 Enrollado 1

GLRaV3 Enrollado 3

GFKV Jaspeado

ARMV Mosaico de

Arabis

MATERIAL GENÉTICO INFECTADO EN RELACIÓN CON LOS TIPOS DE VIRUS ANALIZADOS.

PROSPECCIÓN DE VARIEDADES TINTAS DE VID EN EL T.H.B.

* Genotipo berdina / genotipo idéntico.

1.7.- Mecanización:

Despunte. Deshojado.

1.7.- Mecanización:

Despunte. Deshojado.

Estrategia Variedad%

Racimos sano

% Racimos no aprovechables

% Racimos aprovechables

MILDIU

% Racimos aprovechables

BOTRITIS

Despunte

P.C. 14,16 4,57 72,15 9,13

H.Z. 11,97 22,22 57,26 8,55

F.B 5,04 15,13 36,13 43,70

10,39 13,97 55,18 20,46

Despunte+desnietado

P.C. 11,80 11,80 67,98 8,43

H.Z. 12,58 29,56 52,20 5,66

F.B 4,31 36,21 19,83 39,66

9,56 25,86 46,67 17,92

Despunte+desnietado+deshojado

P.C. 42,67 4,00 50,67 2,67

H.Z. 22,29 13,25 62,05 2,41

F.B 12,71 11,02 54,24 22,03

25,89 9,42 55,65 9,04

2.Ensayos de Enología.- Elaboraciones monovarietales. Cupage.

Txakoli blanco, tinto, ojo gallo,……Vendimias tardías,..Espumosos,…Destilados

- Técnicas de elaboración.Estudio de Levaduras, Enzimas…..Crianzas en barrica, chips……..Criomaceración………

- Proyectos de colaboración:

Selección de levaduras autóctonas en el Txakoli de Bizkaia.(EHU-UPV, Aitor Rementería)Caracterización de Txakolies tintos, Perfiles polifenólicos.

(EHU-UPV, Blanca Gallo)

Vendimia tardia

TxakoliBlanco

-Txakoli en barrica -Fermentado en

barrica-Barrica después de

la fermentación en acero inox.

-Txakoli con virutas -Fermentado con

virutas (5g/l)-Virutas después de

la fermentación en acero inox.(3g/l)

ESPUMOSOESPUMOSO

Ojo Gallo

Tinto

Sidra

top related