planetako ura

PLANETAKO URA

GURE PLANETAKO URAK

UR GAZIA ETA UR GEZA

Lurreko ura gazia edo geza da. Azken hori izotz, azaleko edo

lurpeko ur modura dago.

Planetako urik gehiena ur gazia da, Ozeano eta itsasoengandik

dator .

Uraren zati oso txiki bat geza da , eta gizakiok erabil dezakete.

URAK APROBETXATZEA

URA LORTZEA

Ur geza lortzen dugu zuzenean bilduz (Iturri, ibai etaaintziretatik zuzenean jasoz edo urtegien bidez bilduz).

Edo ura pilatuz ( lurra kolpeatzen) eta putzu, galeria, urari

gatza kentzeko instalazio eta araztegien bidez egiten da.

URAREN ZIKLOA

Planetako urak mugimenduan daude etengabe.

Uraren mugimendurik garrantzitsuena uraren zikloa da.

Uraren zikloa esaten zaio:

1. Eguzkiak lurrazala berotzen du, azaleko ura lurrundu egiten da eta ur-lurrun bihurtzen da.

2. Ur –lurruna gora egiten du atmosferan eta hodeiak sortzen ditu

3. Hodeietako ur tantak hozten dira, eta lurrara erortzen da euri, elur…. modura.

4. Euriak lurra hezetu egiten du, ibaiak, ozeanoak eta itsasoak betetzen dira.

URAREN ARAZOAK

• Gizakiok, kutsatzen ditugun urak gaur egungo arazorik larrienetakoa

da.

ESPAINAKO HIDROGRAFIA

Bizkaiko golkoa isuarialdiko ibaiak oso laburrak dira,

Atlantikoak, luzeak, eta Mediterraneoak,ertainak.

BIZKAIKO GOLKOA, ISURIALDEKO IBAIAK:

Ibai nagusienak hauek dira:

Bidasoa, Nerbioi, Besaia,Nalon,Nabia eta Eo. Oso ibai laburrak dira ( 50 km gutxi gorabehera)

neurtzen dituzte.

ISURIALDE ATLANTIKOKO IBAIAK

Ibai nagusienak hauek dira:

Miño, Duero, Tajo,Guadiana eta Guadalquivir. Ibaiak luzeak dira; izan ere, Miño izan ezik, beste guztiek 650 km baino gehiago dituzte. Ibai horiek itsasotik urrun dauden mendietan sortzen dira.

ISURIALDE MEDITERRANEOKO IBAIAK

Ibai nagusienak hauek dira:

Guadalhorce, Segura , Júcar, Turia , Ebro, Llobregat eta Ter. Gehienek 200 km

dituzte bataz beste, Ebro izan ezik, 930 km

baititu .

ARTXIPIELAGOETAKO URAK

Balear uharteetan, euri handiak gertatzen

direnean, ura uhar deritzonetatik itsasora joaten da. Kanariar uharteetan, berriz,ura troketatik doa itsasora.

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO HIDROGRAFIA

AUTONOMIA – ERKIDEGOKO IBAIEN EZAUGARRIAK:

EAE-ko ibaiak laburrak dira, emari handikoak eta ur kantitate antzekoak izaten dituzte urte osoan zehar.

EAEKO IBAIAK:

Eaeko ibai nagusiak Ibaizabal, Nerbioi, Bidasoa, Oria, Deba eta

Zadorra dira.

ARIKETAK:

1.Zure ustez, zeri esaten diogu biosferako ura? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Zeintzuk dira uraren zikloaren pausuak?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3. Zein ura da edan ahal dena ? Zergatik ? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. Zure ustez, ura amaitu ahal da? Zergatik ?

-----------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------

5. Planetako urik gehiena geza da, ala gazia?

-------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------

6. Aipatu ura lortzeko hiru modu :---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7. Izendatu Iberiar penintsulako bi isurialde hidrografikoak, eta idatzi horietako bakoitzeko biIbai:

Isurialdea:_____________ Ibaiak:_____________ Isurialdea:_____________ Ibaiak:_____________ Isurialdea:_____________ Ibaiak:_____________

EGILEAK:Alba, Irune, Lucia, Ioritz, Daniel eta Unai.