paleolitoa - gure arbasorik zaharrenak
Post on 25-Jun-2015
7.726 Views
Preview:
TRANSCRIPT
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
11
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Gaiaren mapa
PALEOLITOA: Gure arbasorik zaharrenak
Historiaurrea
Paleolitoa
ZERI ESATEN DIOGU HISTORIAURREA?
HISTORIAURREAREN AZTERKETA
HOMINIZAZIO-PROZESUA
HABITATA TEKNOLOGIA EGUNEROKO BIZITZA
SINESMENAK ETA ARTEA
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Bing BangBig Banga edo Leherketa handia, Unibertsoaren sorrera azaltzeko jaiotako teoria bati emandako izena da.
Hasieran unibertso osoa puntu batean batuta zegoela pentsatzen da.
Leherketa moduko bat egon zen hasieran eta unibertsoko materia eta energia guztia elkarrengandik aldentzen hasi zen eta aldentzen ari zen heinean hozten.
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 1
PREKANBRIKOA - 4.600-600• Lurra eratzen da• Planeta bizirik gabe dago• Itsasoak sortzen dira
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 2
LEHEN AROA - 600 –2501.- Uretako bizia hasten da2.- Ornodunak (hezurrezko eskeletoa dutenak) hedatzen
dira3.- Insektuak eta anfibioak ugaritzen dira
Ornodunak Intsektuak eta anfibioak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Fosilak : arraina, landarea, intsektua
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 3
LEHEN AROA 600 –250
• Narrastien aroa. Zuhaitz ugari, janari ugari.
• Zenbait narrastiren eboluziotik,odol beroko lehen ugaztunak agertu ziren.
Narrastiak
Ugaztunak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 4
• ARO SEKUNDARIOA - 250 –65 milioi Hiru ugaztun mota : 1. arrautza bidez ugaltzen zirenak, 2. sabeleko poltsa batean gordetzen dituztenak eta 3. amaren sabeletik sortzen direnak.
2
1
3
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 5
• Beste animalia batzuk ugaritu ziren: – haragijaleak eta – primateak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 6
• Garai batean klima hoztu egin zen (glaziazioa) eta animalia asko desagertu ziren eta beste batzuk moldatu egin ziren hotzera.
Berriro klima epeldu eta basoak hasi ziren.
Tximinoak ugaritu ziren
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Lurra zelan sortu zen - 7
ARO TERTZIARIOA - 65 - 2 3,5 miloi urte inguru klima berriro gogortu zen eta baso eta
oihanak desagertu ziren.
Tximino batzuk zuhaitzetatik jaitsi eta lurrean bizitzen hasten dira
Gizakiaren aitzindariak izan ziren.
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
HISTORIAURREA
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Begira zein desberdintasuna luzapenean Historiaurrea eta Historiaren artean.
Ia gure iragan osoa hartzen du Historiaurreak.
Denboraren ordularia
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Denboraren lerroa
B E G
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Egutegi desberdinak historian zehar
Aro olinpikoaGreziarrek ospaturiko lehen olinpiada duena abiapuntutzat. K.a. 776. urteari dagokio.
Erromatarren aroaGertakaririk garrantzitsuena Erromako hiriaren eraikuntza izan zen (K.a.753. urtea).
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Egutegi desberdinak historian zehar
Aro musulmanaGaur egun ere musulmanek erabiltzendutena eta abiapuntutzat HEGIRA duena. (Hegiraz ezagutzen dugu K.o. 622. urtean Mahomak La Meca-tik Medina-ra egin zuen ihesa).
Judutarren aroa
(hebraitarren, israeldarren) egutegia Genesis-arekin hasten da (munduaren sorrerarekin euren iritziz). Sorrera hori K.a. 3761. urtean izan zen.
Horrela, gure 2007. urtea israeldarren 5768. urtea da.
Historiaurrea eta Historia
• Historiaurrea gizakia Lurrean agertu zenetik, lehen agiri idatziak agertu ziren arte (K.a. 3.000 urte ingurura arte)
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
• Historia lehen agiri idatziak agertu zirenetik gaur egunera arte
Historiaurrea eta Historia
2,5 milioi 120.000 35.000 10.000 7.000 4.000 1.000
Behe Paleolitoa
Erdi Paleolitoa
Goi Paleolitoa
Mesolitoa
Neolitoa
Brontze Aroa
Burdin Aroa
Paleolitoa
Harri Aroa Metal Aroa
Historiaurrea Historia
Lehen agiri idatziak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Antzin Aroa
Aro Garaikidea
Aro Modernoa
Erdi Aroa
Historia – Ardatz kronologikoa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Aztarnategiaren lauki-sarea eta indusketa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Geruzak desestaltzea
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Piezen eta hondakinen aurretiko garbiketa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Piezak eta fosilak erauztea eta berregitea
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Hominizazio-prozesuari buruzko denboraren lerroa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Australopithecusa Homo habilisa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Homo erectusa Neanderthalgo gizakia
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Homo sapiens sapiensa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Gizakien hedapenaren mapa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Gizakien hedapenaren mapa
•Gizakia, Afrikatik abiatuta, mundu guztira hedatu den espezie bakarra da
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Grafikoa: biztanleriaren bilakaera Paleolitoan
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Animazioa: Atapuerca
ABRIRIREKITZEKOABRIRIREKITZEKO
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Bizimodua sabanan eta glaziazio aldian
Sua
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Historiaurrearen mapa
Behe Paleolitikoa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Behe Paleolitoa Homo habilis• Harrizko tresnak erabiltzen hasten da• Sukarria erabiltzen zuten• Taldeko bizimodua• Fruitu bilketa• Noizbehinka ehiza
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Homo erectus• Europaraino iristen da.• Lanabes gutxi eta arruntak• Taldeko antolaketa handiagoak (20 – 30)• Ibiltariak ehizaren atzetik• Ibaiertzetan bizi ziren• Sua asmatu zuen; baliagarria haragia erretzeko, animaliengandik eta hotzetik babesteko
Behe Paleolitoa
Erdi Paleolitoa Neanderthal gizakia• Familia loturak zituzten klanetan bizi ziren• Janaria, fruituak eta sustraiak;ehiza ere bai• Lanabesak landuagoak: harria, zura, adarra• Izotzaldiak, Europa izozpean, Leizetara bizitzera• Ibiltariak, baina esparru txikiagoan• Hildakoak hobiratzen hasi ziren, errituak eginez
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Goi Paleolitoa Homo Sapiens edo Cro-Magnon Ehiza, itsaso eta ibaiertzetan arrantza • Lanabes ugari: harria, adarra, hezurra; finak• Larrua josteko, arrantzarako... tresna bereziak.• Etxoletan bizi ziren ibaiertzetan• Erlijioak garrantzi handia: hildakoak hobiratu • Leizeetako pinturak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Oreina Antilopea
Leizeetako pinturak – Goi Paleolitoa – Homo Sapiens
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Zaldia Hartzak
Leizeetako pinturak – Goi Paleolitoa – Homo Sapiens
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Gezi-puntak Aurpegi bikoa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Orratzak Arpoiak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Zulagailua Harraskagailua
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Paleolitoko tribua
Harri zorrotzez ontzen zuten larrua
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Haitzuloak
Parapetoa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Etxolak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Ehiza
Lantza
Tranpa
Boleadorak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Paleolitoko hilobia
Objekturik baliotsuenekinehorzten zituzten
Maskorrez eginikolepokoak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Labar-pinturak
Aldamioa
Zuzia
Zuzia
Margoak prestatzen
ari da
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Willendorfeko Venusa Lespugueko Venusa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Brassempouy-eko dama Oreina (erliebea)
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Zaldi baten eskulturaz apainduriko propultsagailua
Basahuntzen eskulturaz apainduriko propultsagailua
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Paleolitoko txirula
Durangaldeko Bolinkoban aurkitutako lantza
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Historiaurrearen denboraren lerro mutua
Zergatik ziren nomadak ? Non bizi ziren ? Zelan jnzten ziren ? Zer jaten zuten ? Hizkuntzarik bazuten ? Erremintak ? Garai hartako asmakuntza
oso garrantzitsua ?
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Paleolitoa
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Duela 80.000 – 100.000 urte inguruko
aztarnategiak
Duela 80.000 urte baino gutxiagoko
aztarnategiak (izotzaldian)
Ekain
Haitzabal
Murba
Zuñiga
Lizarra
Mugerre
Irunberri
Arenaza
KurtziaSantimamiñe
Izturitz
GatzarriaAitzbitarte
Lezetxiki
AltxerriEkainAtxuri
Euskal gizakiaren bizilekuak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Behe Paleolitoko aztarnarik gehienak non ?
Goi Paleolitokoak non ?
Euskal gizakiaren bizilekuak
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Gizakiaren garapena aurrera doa... Neolitoa
• Neo = berria ( nuevo)• Lito = harria• Neolito = harri
berriaren aroa• zelankoa da harri berri
hori ?
Neolito
Paleolito
PALEOLITOA – GURE ARBASORIK ZAHARRENAK GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 11. GAIA
Hau bai aldaketa !
Neolitoa
top related