obradoiro proxecto sociolingüístico centro
Post on 13-Jun-2015
699 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Obradoiro de PSC
III Seminario de Dinamización Lingüística no Ensino
Mercedes Queixas ZasCoordinadora territorial ENDL
247/95 vs. 124/07P. bilingüismo complementario P. de mantemento
L1=LA
LA > LB (vehicular en materias con menos valoración social)
L1=LB
Competencia bilingüe parcial
Obxectivo: competencia bilingüe plena
L1=LA
LA ≤ LB (vehicular en materias con máis valoración
social)L1=LB
Competencia bilingüe plena
Funcionamento do cerebro dun bilingüe
Modelo 1: competencia subxacente separada
Funcionamento do cerebro dun bilingüe
Modelo 2: competencia subxacente común
Funcionamento do cerebro dun bilingüe
Modelo 2: competencia subxacente común
• Fonte integrada de pensamento
• Capacidade humana para almacenar e funcionar doadamente en dúas ou máis linguas
• Desenvolver unha das linguas = desenvolver o sistema cognitivo global, a capacidade comunicativa, a linguaxe
Hipótese da interdependencia
Transferencia da competencia de Lx a Ly
Adecuada motivación para aprender a lingua receptora
Exposición adecuada a ela:
cantidade input/output
correctocalidade input/output
variado uso de diferentes variedades lcas.
+ manipulación diferencial materiais
lcos.
Hipótese da interdependencia
Coñecemento de castelán. Sexto de primaria
Fonte: Huguet (2003)
Hipótese da interdependencia
Hipótese da interdependencia
0
2
4
6
8
10
12
14
4º EP 6º EP 2º ESO 4º ESO
Alumnado galego
Alumnado doutrascomunidadesautónomas
Hipótese da interdependencia
Maior facilidade para transferir coñecementos dunha LB a unha LA ca dunha LA a unha LB. Usar a LB na escola garantía da competencia bilingüe.
Canto maior sexa o éxito na adquisición dunha segunda lingua, máis doada resultará a aprendizaxe da(s) seguinte(s)
247/95 e 124/07P. bilingüismo complementario P. de mantemento
Obxectivo: competencia bilingüe
Aprendizaxe de linguas
=
cousa de todos
Autonomía dos centros
razóns
Modelo de conxunción de linguas
Seccións bilingües
Competencias básicas
Planificación
Competencias básicas
Capacidade de poñer en práctica de forma integrada, en contextos e situacións diversas, os coñecementos, as habilidades e as actitudes adquiridas. Máis ca coñecementos, implica o seu uso eficaz
Cada área desenvolve varias competencias Cada competencia desenvólvese dende varias áreas
Competencias básicas. Lingua galega
Comunicación lingüística - Toda a materia
Tratamento da información e c. dixital
- Traballo de busca de información nos medios ou internet (comprendela, seleccionala, transmitila, reutilizala…)
Para aprender a aprender - Lectura comprensiva diferentes tipos de textos
- Resumos, esquemas… que organizan ideas
- Interpretación información dun dicionario…
Social e cidadá - Sociolingüística
Cultural e artística - Literatura
Autonomía e iniciativa persoal
- Todo o desenvolvemento da linguaxe
- Asunción de responsabilidades no traballo colaborativo
- Lectura de literatura (estimula imaxinación e creatividade)
Coñecemento e interacción co mundo físico
- Categorización da realidade ao aprendermos a falar
- Léxico
- Traballo con textos expositivos de divulgación científica…
Matemática -Linguaxe ligada a pensamento e razoamento- Lectura resolutiva
Competencias básicas.C. en comunicación lingüística Uso do galego se esta é a lingua vehicular marcada no
decreto Traballo responsable na determinación do resto das
materias que se impartirán en galego Asunción do proxecto lingüístico de centro como propio Actitudes coherentes de uso de galego no centro Atención á propia corrección lingüística Potenciación dos usos orais e da participación do
alumnado Axudar a comprender e planificar textos. Ensinar a
pensar
Autonomía
Para avanzar na galeguización do ensino que garante o obxectivo da competencia bilingüe
Para adaptarse á realidade de cada centro
Avanzan os que non chegaban ao 50%
Dáselles cobertura legal aos centros moi galeguizados
Por que non inmersión?
Planificación
Obxectivo da escola →Competencia
Creación de espazos de uso Eliminación prexuízos
Mellora a competencia Repercusión positiva no uso
Unha nova etapa: planificación + dinamización
PLANIFICACIÓNSOCIOLINGÜÍSTICA DO CENTRO (PSC)
PROXECTO LINGÜÍSTICO DO CENTRO (PLC)
Por que é necesario elaborar unha planificación lingüística?
VISUALIZA SITUACIÓN
SOCIOLINGÜÍSTICADE PARTIDA
FACILITA A REFLEXIÓN
INTERNA
DOCUMENTOPLURIANUAL
PROCURA O TRABALLO EN
EQUIPO
APOSTA POR UN ENSINO
PLURILINGÜE REAL
NECESARIO PARA COMPLETAR O
DECRETO 124/2007
Necesidade de planificación
OPONSE A: CONCORDA CON:
IMPROVISACIÓN PROGRAMACIÓN
PARCIALIDADE UNIVERSALIDADE
RUTINA IMAXINACIÓN
DISPERSIÓN SINERXÍA
Quen elabora a planificación lingüística?
EQUIPODIRECTIVO
ENDL CCPAPOIO
DOCLAUSTRO
Cando debemos elaborar unha planificación lingüística?
Curso 2008-2009
Cambio de rumbo educativo
LOE
Novos retos: as competencias
básicas
Paso previo á elaboración do
proxecto lingüísticode centro (PLC)
Que plan de traballo preciso?
REALISTA
CONSENSUADO
PARTICIPATIVOINTEGRADOR
SECUENCIADO
Que debe garantir a planificación lingüística?
■ Que o alumnado que ten a lingua galega como lingua habitual poida mantela e consolide unha competencia plena nela.
■ Que o alumnado que ten o castelán como lingua habitual adquira unha competencia plena en galego, de maneira que se favorezan os contextos en que se exprese nela.
■ Que o alumnado adquira plena competencia en castelán tamén.
■ Que o alumnado adquira a competencia establecida no currículo para as linguas estranxeiras.
En que aspectos clave cómpre reflexionarmos?
Análise da situación sociolingüística de partida (lingua do contorno educativo, do profesorado, do alumnado e ambientalidade lingüística do centro).
Descrición de puntos fortes e febles no centro: administración, xestión pedagóxica, relación co contexto familiar, relación co contorno, interacción didáctica…
Reflexión e avaliación interna sobre a experiencia dinamizadora aplicada no centro.
Que é o método DAFO?
FORTALEZAS: Factores internos ao centro que sustentan o éxito das futuras accións
DEBILIDADES: Factores internos ao centro que formulan freos e obstáculos
OPORTUNIDADES: Factores presentes no contorno que poden influír positivamente. Facilitan novos ámbitos de actuación e novos métodos de traballo.
AMEAZAS: Factores presentes no contorno que poden influír negativamente
Que é o método DAFO?
FACTORES INTERNOS
FACTORES EXTERNOS
ASPECTOS NEGATIVOS
DEBILIDADES AMEAZAS
ASPECTOS POSITIVOS
FORTALEZAS OPORTUNIDADES
Que medidas promoverei na planificación lingüística do centro?
Criterios pedagóxicos coherentes co índice global e sectoriais do centro
Mellora da aprendizaxe lingüística.
Mellora competencia comunicativa común ao coñecemento global.
Coordinación didáctica
Incardinación da PL nos proxectos que conforman o PE (plan de lectura, dinamización TIC, plan de collida de inmigrantes, convivencia, orientación, proxecto interdisciplinar…)
Didáctica integrada das linguas da escola
Que estratexias promoverei na planificación lingüística?
INFORMAR DOSOBXECTIVOS
LINGÜÍSTICOS Á COMUNIDADE EDUCATIVA
PROGRAMAR PLANS
DE FORMACIÓN INTERNA
PROMOCIONAR O TRABALLOCOLECTIVO
COLABORAR CO
CONTORNOEDUCATIVO
AVALIAR PL
DESEÑADA
Axentes da planificación lingüística nos centros educativos
Contidos fundamentais do PLC
En que materias diferentes das xa marcadas no decreto se vai usar como lingua vehicular o galego (Decreto 124/07 como decreto de mínimos, nunca de máximos).
Medidas para que o alumnado que descoñeza as linguas vehiculares do ensino, e nomeadamente o galego, poida seguir con éxito esas materias.
Partes e contidos da PSC
Determinación do punto de partida
Contorno vs. contexto
124/07: o PLC debe incluír os criterios para determinar a lingua predominante no
contorno
?
Artigo 7: na etapa de educación infantil, o profesorado usará na clase a lingua predominante entre o alumnado, terá en conta a lingua do contorno e coidará de que o alumnado adquira, de forma oral e escrita, o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia
Contorno vs. contexto
Contorno
(Fdez. Paz et alii)
Alumnado
Profesorado
Ambientalidade lingüística do centro
Contexto extraescolar
vs 124/07
Contorno do 124/07?
Determinación da lingua do contorno
IG (indicador global)
Índices sectoriaisNecesidades
Posibilidades
Contexto
Alumnado
Profesorado
Cálculo dos índices sectoriais
Ambientalidade lingüística do centro
Observación
Contexto sociolingüístico dos centros
Fontes secundarias Documentación previa Enquisa
Situación do profesorado Enquisa
Situación do alumnado Enquisa
Fontes secundarias
Decreto 124/07 non dá indicacións para determinar a lingua do contexto, pero si a “lingua materna” do alumnado de infantil: Criterios do PLC Datos fornecidos polos pais Datos estatísticos oficiais
Censo de poboación e vivendasDo 2001. Datos por comarcas e por concellos
Enquisa de condicións de vida das familiasDo 2003. Datos por provincias
MSGDo 1992 ou do 2004. Lingua inicial e competencia lingüística. Sete cidades e outras entidades de poboación clasificadas por número de habitantes
Por que?
Que é o método DAFO?
FORTALEZAS: Factores internos ao centro que sustentan o éxito das futuras accións
DEBILIDADES: Factores internos ao centro que formulan freos e obstáculos
OPORTUNIDADES: Factores presentes no contorno que poden influír positivamente. Facilitan novos ámbitos de actuación e novos métodos de traballo.
AMEAZAS: Factores presentes no contorno que poden influír negativamente
Que é o DAFO?
FACTORES INTERNOS
FACTORES EXTERNOS
ASPECTOS NEGATIVOS
DEBILIDADES AMEAZAS
ASPECTOS POSITIVOS
FORTALEZAS OPORTUNIDADES
Fichas de traballo
Fichas de traballo
Partes e contidos da PSC
Reflexión sobre o obxectivo final que sinala a lexislación e determinación do camiño que se seguirá para chegar a el
Reflexión sobre obxectivos e medios
Repaso da lexislación
Obxectivo final
Obxectivos específicos
Reflexión sobre índices
Camiño percorrido
Márcao a lexislación: competencia
Márcaos cada centro: actitudes, espazos de uso…
Posibilidades e retos
Boas/malas prácticas
Partes e contidos da PSC
Materias do currículo
e lingua en que se imparten
Determinación da lingua vehicular
Non consiste en copiar as materias que son de obrigada impartición en galego
50% = mínimo Non 50% das materias, senón da docencia Os mínimos hai que garantirllos a todo o alumnado Secuencia lóxica. Coordinación entre centros.
Proxecto vinculante Unha materia de libre determinación pode darse uns
cursos en galego e outros en castelán Seccións bilingües
Primaria
1º 2º 3º 4º 5º 6º
Lingua castelá e literatura 4 4 4 4 4 3
Lingua galega e literatura 4 4 4 4 4 3
Lingua estranxeira 2 2 3 3 3 3
Educación artística 2 2 2 2 2 2
Educación física 2 2 2 2 2 2
Matemáticas 5 5 4 4 4 4
Coñecemento do medio 5 4 5 4 5 4
Relixión/Alternativa 1 2 1 2 1 2
Educación para a cidadanía - - - - - 2
TOTAIS 25 25 25 25 25 25
50% 12,5 12,5 12,5 12,5 12,5 12,5
Materias en galego establecidas nos artigos 6 e 8 do Decreto 124/07
14 13 13 12 13 13
Primaria
Alumnado galegofalante: Acoller a lingua minorizada na aula para
acoller o alumnado que a fala Asentar ben a competencia para que poida
ser transferida á L2 Alumnado castelanfalante:
Con familias motivadas e profesorado competente e diposto. Proceso máis lento de dominio das linguas
Con familias/profesorado non dispostos
ESO
TOTAL horas semanais: 32.
Materias en galego establecidas nos artigos 6 e 9 do Decreto 124/07
1º 2º 3º 4º
Bioloxía e xeoloxía - - 2 3*
Ciencias naturais 4 3 0 0
Ciencias sociais, xeografía e historia 3 3 3 3
Educación para a cidadanía e DDHH 0 2 0 0
Física e química 0 0 2 3*
Lingua galega e literatura 4 3 3 3
Matemáticas 4 4 4 3
TOTAL 15 15 14 9-15
HORAS QUE FALTAN PARA OS MÍNIMOS 1 1 2 7-1
Bacharelato
Artes CC e Tecnol.
Hum e CCSS
Hor Total Faltanplásticas escénicas
1 Com. Lingua galega e literatura 3
10 6
Filosofía e cidadanía 2
Ciencias para o mundo contemporáneo 2
Mod. Culturaaudiovisual
Matemat. Historia mundo
contemp.3
2 Com. Lingua galega e literatura 3
12 4
Historia da filosofía 3
Historia de España 3
Mod. TEGP Hª mus e danza
Matemat. Xeografía3
Bacharelato
Materias 2º bacharelato en extinción Horas
Historia 4
Filosofía 3
Lga galega e literatura 3
Lga castelá e literatura 3
Lga estranxeira 3
1ª propia modalidade 4
2ª propia modalidade 4
3ª propia modalidade 4
Optativa 4
Total 32
50% 16
Materias en gal. artigos 6 e disposición transitoria do 124/07 7-15
Bacharelato en extinción (2º curso).Optativas e propias da modalidade en galego
Ciencias Tecnolox Human. Artes
Mod.
A Debuxo Técnico Hª da Arte
BCC da Terra
Tecnol.
IndustrialXeogr.
OptativasIntrodución ás Ciencias Políticas e Sociais
Historia e Xeografía de Galicia
Outras
FP: Formación e orientación laboral Ensinanzas especiais: non se especifican Infantil:
A única variable a considerar é a lingua do alumnado. Mínimo espazo para a planificación
Alumnado galegofalante: galego = lingua vehicular. Lectoescritura en galego
Alumnado castelanfalante: 50% mínimo As habilidades lectoescritoras deben ser inmediatamente
transferidas. Desenvolverase o galego para que sexa idioma base da
aprendizaxe
Partes e contidos da PSC
Estratexias didácticas xerais relacionadas co uso das linguas no ámbito docente
Estratexias didácticas
Estratexias do profesorado de linguas para facilitar a transferencia das aprendizaxes lingüísticas Partir do tipo de coñecemento do alumnado
Coñecemento de cada lingua Coñecemento propio do alumnado bilingüe (MCRL)
Da unificación terminolóxica á planificación conxunta Enfoque comunicativo Reflexión lingüística contextualizada e contrastiva
Estratexias para que as áreas non-lingüísticas contribúan á competencia lingüística do alumnado: Usos correctos do profesorado Participación do alumnado Comprensión e planificación do texto oral e escrito. Ensinar
a pensar
Marco europeo común de referencia para as linguasO enfoque plurilingüe céntrase no feito de que
conforme se expande a experiencia lingüística dun individuo nos ámbitos culturais dunha lingua (…), o individuo non mantén estas linguas e culturas en compartimentos estritamente separados, senón que desenvolve unha competencia comunicativa á que contribúen todos os coñecementos e as experiencias lingüísticas e na que as linguas se relacionan entre si e interactúan.
Partes e contidos da PSC
Medidas de apoio e reforzo adoptadas para conseguir un correcto uso lingüístico escolar e educativo, dirixidas a alcanzar o obxectivo xeral establecido na LNL e na LOE de fomento do plurilingüismo
Medidas de apoio e reforzo
Para asegurar que os usos lingüísticos que se fan no centro favorecen o obxectivo de competencia bilingüe que guía a PSC Profesorado (formación, asesoramento,
actitudes…) Familias (información) Centro como espazo comunicativo (biblioteca,
radio, conferencias, teatro…)
Partes e contidos da PSC
Medidas adoptadas para que o alumnado con insuficiente dominio das dúas linguas poida
seguir con aproveitamento as ensinanzas que se lle imparten
Medidas para o alumnado que descoñece as linguas vehiculares Necesidade de que o alumnado estranxeiro
aprenda galego. Tamén fóra da aula Valoración e uso das linguas de orixe do
alumnado estranxeiro. Dominio conversacional (2 anos) vs. Dominio académico (7 anos mínimo)
Reforzo en castelán para alumnado galegofalante?
Medidas de atención á diversidade
Medidas xerais de atención á diversidade Titoría (seguimento, integración, valoración
das linguas de orixe…) Apoio dentro/fóra da aula (con PT ou con
outro profesor) Reforzo Adaptación curricular (áreas de linguas) Desdobramentos e agrupamentos
específicos (só en secundaria)
Medidas de atención ao alumnado estranxeiro Exención??? Orde 20 de febreiro de 2004 (DOG nº 40 do 26 de
febreiro) Acción titorial Curriculares
Reforzo educativo Adaptación curricular Flexibilización de idade
Organizativas Grupos de adquisición de linguas Grupos de adaptación da competencia curricular
Profesorado de apoio
Profesorado de apoio
Artigo 4º
As delegacións provinciais da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria avaliarán en todos os centros que escolaricen alumnado procedente do estranxeiro os recursos existentes e as necesidades derivadas desa escolarización co propósito de propicia-las dotacións necesarias para levar a cabo as atencións establecidas nesta orde
Grupos de adquisición de linguas
Último curso Infantil
Primaria ESO
1º cic 2º/3º cic
Destinatarios Alumnado que descoñeza completamente ambas as linguas (Orde do 2004) > alumnado que descoñeza galego e/ou castelán (artigo 15.3 do Decreto 130/07 e artigo 13.5 do Decreto 133/07)
Duración Un trimestre. Ou máis (autorización da inspección) ou menos (xunta de avaliación)
Materias na aula de referencia
E. físicaE. artística
Titoría, E. física, Música, E. plástica e visual
Máximo de permanencia
5 h/semana 10 horas 20 horas 24 horas
Procedemento Autorizados pola delegación provincial logo de solicitude da dirección e informe da inspección. As familias deberán estar informadas
Profesorado Pref. de linguas
A dinamización lingüística
A DL consiste na aplicación sistemática dun conxunto de estratexias, técnicas e recursos que permitan xerar, xestionar e avaliar un proceso participativo de cambio lingüístico nun colectivo determinado, definido por unhas características comúns, que ten como obxectivo crear as condicións que aseguren o funcionamento da planificación lingüística. Solé i Sanosa, M. ( 1991)
Planificación : determinación do camiño que cada centro debe percorrer para chegar aos obxectivos marcados pola lexislación
Dinamización: creación das condicións educativas e ambientais en cada centro que fagan posible a realización da planificaciónlingüística
A dinamización lingüística, que permite?
DINAMIZACIÓNLINGÜÍSTICA
Visualización dalingua oral e
escrita
Activación do galego oral no
alumnado
Implicación da lingua galega enactividades trans-
versais
Información e sensibilizaciónda comunidade
educativa
Neutralizaciónde prexuízos queimpidan avanzarno uso social do
galego
Cómpre partirmos no seu deseño dolabor dinamizadordesenvolvido no
centro
A dinamización lingüística: obxectivos
Estender e optimizar o uso da lingua galega nos centros educativos
Modificar os comportamentos lingüísticos Conseguir un cambio de imaxe que permita acadar cotas máis
altas de prestixio para a lingua galega Incentivar o ritmo vivo da lingua: o galego = lingua con plena
vitalidade e de proximidade aos destinatarios/as Implicar todos os axentes escolares neste proceso Sobardar o escenario educativo e escolar e contribuír á
dinamización lingüística do contorno
Unha nova estratexia dinamizadora (l)
DINAMIZACIÓN INTERNA: Acrecentar o nivel de formación e competencia en planificación lingüística. Procurar asesoramento, cando for preciso, para o seu labor dinamizador nas
coordinacións territoriais. Aproveitar a experiencia dinamizadora aplicada no centro como punto de
partida. Axudar a trazar unha Planificación Sociolingüística de Centro e colaborar na
redacción do Proxecto Lingüístico de Centro (diferenciar entre normalizar e dignificar).
Determinar as necesidades dinamizadoras, liñas estratéxicas de actuación e actividades en función do indicador global (IG) do centro.
Deseñar medidas concretas que respondan a cadanseu obxectivo e que veñan determinadas polas características propias de cada centro.
Unha nova estratexia dinamizadora (ll)
DINAMIZACIÓN INTERNA:
Asumir proxectos realistas, con obxectivos ben graduados e temporizados para conseguirmos o seu cumprimento e a nosa satisfacción.
Apostar por un proxecto coordinado con outros equipos de traballo do centro: biblioteca, proxecto lector, TIC, proxectos europeos…
Elaborar, en colaboración co ED, argumentarios para as familias onde se xustifique a planificación lingüística do centro.
Axudar a igualar a realidade do ENDL dentro da organización do centro, do mesmo xeito que calquera outro departamento didáctico.
Avaliar o plan de actividades dinamizadoras para mudar aquelas que non funcionaron correctamente.
Unha nova estratexia dinamizadora(lll)
DINAMIZACIÓN EXTERNA:
Solicitar da Administración a organización daquelas actividades que se consideren necesarias para o labor dos ENDL: intercambio de experiencias, elaboración de materiais…
Partillar as boas prácticas e as experiencias contrastadas para evitar illamentos. Iniciar/Aprofundar o traballo de dinamización vencellado ao contorno: SNL do
concello, movemento asociativo, sector comercial local… Sobordar o escenario educativo e escolar e contribuír á dinamización lingüística
da comunidade. Coordinar o proxecto cos outros centros educativos próximos (ou non) e/ou
agruparse en coordinadoras locais ou comarcais. Procurar fontes de financiamento público e privado para poder desenvolver a
dinamización programada.
Moitas grazas
Mercedes Queixas Zas
Coordinadora territorial ENDL
top related