klimak eta klimogramak

MUNDUKO KLIMAK

Elementuak eta faktoreak

Klimak

Klimogramak

ELEMENTUAK

ATMOSFERAKO ZIRKULAZIO OROKORRA

TENPERATUAK

PREZIPITAZIOAK

ATMOSFERAKO ZIRKULAZIO OROKORRA

TENPERATURAK

Tenperaturak

Atmosferako aireak zenbateko beroa duen adierazten dute. Gradutan neurtzen da eta neurgailua termometroa dugu.

Tenperaturen aldetik, Lurran hiru zonalde bereizten ditugu:

•Beroa (Tropikoea artekoa)•Epela (Tropikoen eta Zirkuluen artekoak)•Hotza (Zirkuluen eta Poloen artekoa)

ZERGATIK EGITEN DU BERO HANDIEN EKUADORREAN?

UDA UDABERRIA-UDAZKENA NEGUA

ZCIT: TROPIKOEN ARTEKO KONBERGENTZIA ALDEA

TAKA-k (ZCIT) EKUADOR TERMIKOA ADIERAZTEN DU

UDAN IPARRALDERUNTZ DESPLAZATU EGITEN DA. NEGUAN, BERRIZ, HEGOALDERUNTZ

TAKAren kokapena urtarrilan

TAKAren kokapena uztailan

NEGUAN

UDAN

UDAN

NEGUAN

Latitude berdineko puntu guztiek tenperatura berdina dute?

(Tenperaturaren faktoreak:Latitudea

KontinentaltasunaAltuera)

PREZIPITAZIOAK

ZERGATIK EGITEN DU EURIA?

AIRE-MASAK IGOTZEKO ARRAZOIAK

• KONBERGENTZIA (TAKA)

• KONBEKZIOA

• FRONTE POLARRA

• OROGRAFIA

Euri konbergenteak

Euri Konbektiboak

MENU

KLIMAK

Lurreko klimen mapa

Basamortua BasamortuaTropikal

(Sabana)

Tropikal

(Sabana)

Ekuatorial

(Baso-ohiana)

Tropikoen arteko urtaroen dinamika

Uda

Urtaro hezea

Negua

Urtaro lehorra

Fronte Polarraren bilakaera TAKAren desplazamenduaren ondorioz

Lurreko klimen ezaugarriak (Taula)

Zonalde Beroa

Ekuatoriala

Tropikala

Basamortua

Klima ekuatorialaren klimagrama

• BBT>25º• OT<3º• Tenperaturak altuak

eta erregularrak• Pmm>1500mm• Erregularrak• Máximoak

ekinozioetan• Paisaia: Baso-Oihana

Klima tropikalaren klimagrama

• BBT>25º• OT 3-5º• Tenperaturak altuak

eta erregularrak• Pmm>1000mm• Urtaro lehorra

neguan. Gero eta zabalagoa da latitudean igo ahala.

• Paisaia: Sabana

Basamortuko klimaren klimagrama

• BBT>22º (bai 18-22º artekoa ere)

• OT 5-15º artekoa (Basamortu hotzetan altuagoa da >15º)

• Tenperaturak altuak urtean zehar

• (Basamortu hotzetan udan bakarrik)

• Ez dago negurik (Basamortu hotzetan ezik)

• Pmm<300mm• Paisaia: Landaretza eza edo

landare xerofilak (Kaktusak...) Salbuespena: Oasis-ak

Klima BeroakLaburpena

Klima mota BBT HT Pmm H.Idorrak

Ekuatoriala +25º 0-3º +1500 Ez(1-4)

Tropikala +25º 3-5º +800 Bai (5-9)

Basamortukoa +22º 5-15º -300 Urte osoa

1. Prezipitazioen erritmoa eta mailakatzea TAKAren oszilazioaren araberakoak

2. Basamortuan Goi-presioen guneen eraginpean urtean zehar.3. Landaretza: Eurien araberako mailakatuta:

Baso-oihana-sabana-basamortua

Zonalde Epela

MediterranearraTxinatarraOzeaniarra

Kontinentala

Klima mediterraneoaren klimagrama

• BBT>15º• OT 10-15º artekoa• Benetako uda• Negurik ez• Pmm 300-800mm.en

artekoa• Urtaro lehora UDAN

(Klima bakarra)• Pmm maximoak

Udazkenan (Penintsulan) edo neguan.

• Paisaila: Artea eta artelatza. Garriga

Klima txinatarren klimagrama

• BBT>15º• OT 10-15º artekoa• Benetako udarik bai• Benetako negurik ez (Goi

latitudetan ezik)• Pmm>º1000mm• Urtaro lehorrik ez• Maximo oso nabarmena

udan• Minimoak neguan• Paisaia: Mistoa (Tropikala

eta Mediterranearra)

Klima ozeanikoaren klimagrama

• BBT 6-15º artekoa• HT<15º (+/-10º)• Benetako udarik ez• Benetako negurik ez

• Pmm>800mm

• Urtaro lehorrik ez• Maximoa neguan• Minimoa udan• Paisaila: Pagoa, haritza

(Hosto erorkorra)

Klima kontinentalaren klimagrama

• BBT 6-15º artekoa• OT handia (>15º)• Benetako udarik ez/bai• BenetaKO NEGURIK BAI

• Pmm 300-800mm

• Urtaro lehorrik ez• Paisaia: Koniferak (Taiga)• -hosto iraunkorreko basoa-

Klima mota BBT HT Pmm H.Idorrak

Mediterranearra 15-22º 5-15º 300-800 UDAN

Ozeaniarra 8-15º 5-15º +800 EZ

Kontinentala 5-15º +15º 300-800 EZ

Txinatarra 15-22º 5-15º +800(Udan) EZ

Zonalde Hotza

Polarra

Polar Hezeak

Klima polarraren klimagrama

• BBT<6º• OT>15º• Benetako udarik ez• Benetako negurik bai• Pmm urriak (<300mm)• Urtean zehar nahiko

erregularrak• Paisaia: Ez (Izotz iraunkorrak)

Udan tenperatura 4ºtik gorakoak badira, izotza urtu egiten da eta eta tundra deituriko paisaia garatzen da.

• Tundra agertzen den tokietan baldintzak ez dira hain muturrekoak.

Polar Hezea

Klima mota BBT HT Pmm H.Idorrak

Polar Hotza -0º >15º 0-300 Bai

Polar Hezea <5º >15º +800 Ez

Paisaiak

Oihanak

Sabana

Basamortua

Zona epelak

1. Koniferoen basoa. 2. Urtegia. 3. Errepidea. 4. Tunela. 5. Herria mendiaren ondoan. 6. Landa-eremuko industria. 7. Soro irekiak. 8. Hosto erorkorreko baso bakandua. 9. Zerrategia. 10. Soro hesituak. 11. Industria hiriaren kanpoaldean. 12. Hiri handia. 13. Higadura. 14. Baso mediterraneoa. 15. Turismoa. 16. Mahastia. 17. Olibadia.

Zona hotza

Goi-mendia

1. Laiotza. 2. Egutera. 3. Orratz malkartsuak. 4. Glaziarra. 5. Harritzak. 6. Koniferoen basoa. 7. Hosto erorkorreko basoa. 8. Larrea. 9. Soroak. 10. Abeltzaintzako ustiategia. 11. Zerrategia. 12. Eski-estazioa. 13. Urtegia. 14. Zentral hidroelektrikoa.

Zona polarrak

Betiereko izotzak

Klima-zonen eta biztanleriaren banaketaren arteko alderaketa

Klimogramak

Klimagrama (2)

• Kakuluak:– Tenperaturak:

• BBT= t1+t2+...t12/12• HT: Hilabete berotsuena-hilabete hotzena• Uda: Bai/Ez (Hilabete beroena>22º)• Negua: Bai/Ez (Hilabete hotzena<6º)

– Prezipitazioak:• Pmm=Pmm1+Pmm2+...Pmm12

• Hilabete lehorra:Bai baldin eta P<2T

• Maximoa (Urtaroa)

• Minimoa: (Urtaroa)

Komentarioa

1. pausoa: Zonalde klimatikoaZer hartu behar dugu kontutan? BBT• Baldin eta BBT>22º orduan klima beroa da• BBT>6º eta <22º Klima epela• BBT<6º Klima hotza

2. pausoa:Behin jakinda zer zonaldekoa den, zerrendatu behar ditugu zonalde

bakoitzeko barietateak:• Beroa: Ekuatoriala, Tropikala, Basamortua• Epela: Mediterranearra, Txinatarra, Kontinentala eta Ozeaniarra• Hotza: Polarra, Menditarra (Basamortu hotza)

3.pausoa: Klima identifikatu• Beroa:

– Ekuatoriala: Ez du urtaro lehorrik– Tropikala: Neguko lehortea– Basamortu: Ia hilabete guztiak lehorrak

• Epela– Mediterranearra: Udako lehortea– Ozeaniarra:

• Hezea (pmm>800mm)• HT txikia (HT<15º)• Urtaro lehorrik ez (bi hilabete baino gehiago)

– Kontinentala• Pmm>500mm• HT>15º• Benetako negua

– Txinatarra• Hezea (Pmm>800mm)• HT 10-15º artean• Udako maximoa

• Hotza– Polarra

• Hezea ala lehorra

Komentario (III)Bukaera

• Indentifikaturiko klimaren deskribapena• Paisajea (Klima mota horri dagokion paisajea)