catálogo de la exposición de carnaval
Post on 01-Jul-2015
159 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Exposición bibliográfica Febreiro 2013Febreiro 2013Febreiro 2013Febreiro 2013
Biblioteca Provincial Deputación
A Coruña
Catálogo da exposición
Máscaras, comparsas….
Entroido! Entroido! Entroido! Entroido!
2
Índice Entroido de Verín ............................................................................................................. 3 Entroido de Viana do Bolo ............................................................................................... 4 Carnaval de Cobres........................................................................................................... 5 Entroido de Laza............................................................................................................... 6 Xinzo de Limia ................................................................................................................. 7 Folión do Entroido de Manzaneda ................................................................................... 8 Gastronomía no Entroido ................................................................................................. 9 PRINCIPAIS FESTAS GASTRONÓMICAS DO ENTROIDO ............................... 11
Exposición bibliográfica................................................................................................. 12 Infantil e Xuvenil........................................................................................................ 17
Introducción
Cando chega o Entroido toda Galicia está de festa pero, quizais, máis na provincia de Ourense que noutros sitios. Ademais, dentro desa provincia hai tres localidades que destacan e dúas delas atópanse neste xeodestino. Unha é Verín, a outra, Laza. Tanto o descenso nocturno desde Monterrei o Xoves de Comadres no primeiro caso (as mulleres copan a totalidade dos restaurantes locais), como a baixada da Morena no segundo, reúnen a milleiros de persoas. En Laza, ademais, hai o costume de botar encima da xente formigas rabiosas xunto con fariña, algo que todo o mundo acepta, polas malas ou polas boas. Ademais, na zona consegue gran repercusión a Festa do Pemento de Oímbra, así como a Festa da Androlla e do Entroido de Viana do Bolo. Todas elas contan coa declaración de Festas de Interese Turístico de Galicia. O presente catálogo recolle a mellor producción bibliográfica da biblioteca sobre o Entroido nestas localidades e en Galicia en xeral. Tamén votamos unha pequena ollada aos productos gastronímicos máis típicos desta época.
3
Entroido de Entroido de Entroido de Entroido de VVVVerínerínerínerín
Nesta localidade ourensá, os “cigarróns” son os protagonistas
do Entroido que aparecen na vila o Domingo Corredoiro, o
anterior ao Domingo de Entroido, tras as misas da mañá,
saudando coas súas danzas e o son das súas chocas.
Moitos son os rituais que se suceden nestas lúdicas festas, como
son as guerras de sexos de mozos e mozas, nos Xoves de
Comadres e de Compadres.
O Luns de Entroido ten lugar en Verín a batalla de fariña,
un síntoma de ruptura das barreiras da vida cotiá,que era un
antiguo xeito que tiñan os mozos de achegarse ás mozas e chamar
a súa atención; e o Martes, o gran desfile de carrozas,
comparsas, máscaras e “cigarróns” polo centro da vila.
4
Entroido de Entroido de Entroido de Entroido de Viana dViana dViana dViana doooo Bolo Bolo Bolo Bolo
Aquí a personaxe típica é o “boteiro” que, coa súa máscara de
madeira de cor negra rematada por unha pantalla con
armazón de arame recuberta de tiras de papel de seda de cores e
os seus saltos, garda reminiscencias de culturas exóticas.
Rechamante tamén polo colorido das fitas de tea que cobren a
súa camisa, que forman debuxos xeométricos ou florais, o
“boteiro” é o encargado de abrir paso aos folións e
manter a orde da comparsa. Moi respectado polo público,
cos seus movementos ten a habilidade de facer que as chocas do
seu cinto, de distintos tons, soen como é axeitado en cada
momento.
5
Carnaval de CobresCarnaval de CobresCarnaval de CobresCarnaval de Cobres
O Carnaval de Cobres (parroquia da ría de Vigo) remóntanse ata
o século XVIII. Aquí, madamas e galáns (mulleres e
homes vestidos de branco) e aldeáns representan distintas
posicións sociais que se reflexa en bailes e exhibicións. Todos van,
neste Entroido, a cara descuberta.
De sábado a martes, durante todo o día as madamas e galáns
percorren distintos lugares das parroquias de Santa
Cristina e Santo Adrán, acompañados por unha charanga, e
agasallan aos presentes cos seus bailes, entre eles a popular
Danza dos Cobres.
O día grande é o martes, cando teñen lugar antigos
xogoscomo o da “corrida do galo”, o “galo no río” ou o
“galo na vara”, nos que participa toda a mocidade do lugar.
6
Entroido de LazaEntroido de LazaEntroido de LazaEntroido de Laza
Estas festas ourensás que aquí comezan semanas antes dos
días grandes de Entroido, con catro Venres de Folión. O
Entroido discorre entre a praza da Picota e os bares, tomados
polos mozos da vila. Os “peliqueiros”, armados con zamarras
(unha especie de látego, con mango de madeira), con seis
chocas no cinto, son as personaxes “estrelas” do Entroido (con
caretas demoníacas adornadas con imaxes de animais).
Aparecen o Domingo de Entroido, despois da misa e pódeselles
insultar pero nunca tocar nin ensuciar o seu atavío.
O Luns de Entroido ou “Día da Borralleira”, cando ten
lugar a Farrapada (batalla de trapos untados con barro) e a
Xitanada (procesión de parellas montadas en burros) e a
“Morena”, un home cuberto cunha manta e cunha cabeza de
vaca que se dedica a levantar as saias das mulleres, unha
chuvia de formigas vivas, en ocasións mesturadas con
vinagre e fariña.
7
Xinzo de Limia Xinzo de Limia Xinzo de Limia Xinzo de Limia
E o ciclo de carnaval máis longo de toda España, xa que comeza
o Domingo Fareleiro (tres antes do Domingo de Entroido) e
remata co Domingo de Piñata. O Martes de Entroido as
“pantallas” percorren a vila golpeando dúas vexigas de
animais, secas e inchadas como globos, impoñendo a súa lei.
Prazas, bares e tascas da localidade ouerensá convértense durante
estes días nunha continua troula, protagonizada pola xuventude,
entre música de charangas e verbenas.
8
Folión do Entroido de ManzanedaFolión do Entroido de ManzanedaFolión do Entroido de ManzanedaFolión do Entroido de Manzaneda
O son atronador do folión, con bombos, tambores, chocas
e utensilios de labranza metálicos enche a localidade ourensá
de Manzaneda durante este peculiar pasarrúas de carnaval, que
nesta localidade é acompañado polo seu personaxe tradicional, a
“mázcara”, cos seus característicos puchos engarzados con fitas
de cores e os seus saltos e danzas de orixe arcaica. O gran folión
ten lugar o Martes de Entroido, que é festa local, cando se
xuntan na vila os folións de todas as parroquias
formando un impresionante estrondo.
9
Gastronomía no EntroidoGastronomía no EntroidoGastronomía no EntroidoGastronomía no Entroido
Comida popular no Entroido en Galicia é a base de porco:
chourizos, cachucha, rabo..., é a comida típica destas datas.
A androlla é un embutido típico da comarca de Viana, que se
fai en tripa gorda, afumada como un chourizo, e reenchida de
costela de porco tallada e adobada con carne, todo sazonado con
sal, pemento doce e picante e un pouco de allo. Necesita afumarse
durante dez días e secarse durante uns dous meses. O Domingo
de Entroido, este produto elaborado con carne de porco é o
produto estrela da xornada en Viana do Bolo e son moitas as
persoas que acoden a degustala, acompañada de cachelos e de
grelos, en medio do ambiente festivo propio do Entroido, un dos
máis orixinais da provincia de Ourense.
10
A filloa é un produto gastronómico típico da sobremesa en
Galicia coñecido tamén nalgunhas zonas como freixó ou
marrucho. É prato propio do Entroido ou ben da época da
matanza do porco. As filloas fanse con ovos, leite ou auga e fariña
milla ou de trigo, en diversas proporcións, e outros posibles
ingredientes, segundo costumes locais. Estes ingredientes
mestúranse para dar lugar a un solto que se frite nunha tixola
especial (filloeira) ou sobre unha plancha, lousa ou pedra. No
xeito tradicional de elaboración o amoado cocíñase nunha
prancha de ferro chamada filloeira ou sobre unha pedra
rectangular, aínda que hoxe xeralmente faise nunha tixola. Nas
zonas do nordeste adoitábase botar o amoado nunha lousa ou
pedra quentada previamente ao lume. A pedra de facer filloas
chámase parrumeira en galego.
11
PRINCIPAIS FESTAS GASTRONÓMICAS DO ENTROIDO
Data Produto Localidade Provincia
Domin. anterior
Entroido
Cocido Galego Lalín Pontevedra
Domin. anterior
Entroido
Butelo A Fonsagrada Lugo
Domingo Entroido Androlla Navia de Suarna Lugo
Domingo Entroido Cabrito Vilariño de
Conso
Ourense
Domingo Entroido Androlla ou
Botelo
Viana do Bolo Ourense
Domingo Entroido Grelo As Pontes A Coruña
Febreiro (variable) Queixo galego
de tetilla
Antas de Ulla Lugo
1.º domingo marzo Queixo galego
de tetilla
Arzúa A Coruña
Domingo Piñata Filloa Lestedo-
Boqueixón
A Coruña
12
Exposición bibliogrExposición bibliogrExposición bibliogrExposición bibliográáááficaficaficafica “Máscaras, comparsas.... Entroido!”
Bioy Casares, Adolfo
Máscaras venecianas ; La Sierva ajena / Adolfo Bioy Casares. -- Madrid : Alianza, D.L. 1994 I. TITULO II. TITULO: La Sierva ajena III. SERIE 3A/1873 3A/1873 3A/1873 3A/1873 Blanco Conde, Xesús
Laza : o entroido enxebre / Xesús Blanco Conde. -- Ourense : Deputación Provincial, D.L. 2000 1. Carnavales - Laza (Ourense) I. Ourense (Provincia). Diputación Provincial, ed. II. TITULO GAL/8834 GAL/8834 GAL/8834 GAL/8834
CARNAVAL 92. -- La Coruña : Ayuntamiento, D.L. 1992 1. Carnavales - A Coruña - Programas I. TITULO FOL/12/1FOL/12/1FOL/12/1FOL/12/12222
CARNAVALES : colección de carteles del Círculo de Bellas Artes. -- 2ª ed. -- Madrid : Círculo de Bellas Artes, 1993 1. Círculo de Bellas Artes (Madrid) - Colecciones de arte 2. Carnavales - Madrid - Carteles I. Círculo de Bellas Artes (Madrid), ed. II. TITULO 4I/3144I/3144I/3144I/314 Caro Baroja, Julio
El Carnaval : análisis histórico-cultural / Julio Caro Baroja. -- Madrid : Taurus, 1965 1. Carnavales - España I. TITULO 3I/671 3I/671 3I/671 3I/671 Cocho, Federico
O Carnaval en Galicia / Federico Cocho. -- Vigo : Xerais de Galicia, D.L. 1990
13
1. Carnavales - Galicia I. TITULO II. SERIE GAL/2895GAL/2895GAL/2895GAL/2895 Cocho, Federico
O Entroido galego / Federico Cocho. -- Vigo : Promocións Culturais Galegas, D.L. 2001 1. Carnavales - Galicia I. TITULO II. SERIE GAL/9858 GAL/9858 GAL/9858 GAL/9858 Coifman, David
Imágenes carnavalescas : a propósito del Mômoprecóce de Heitor Villa-Lobos / David Coifman. -- [S.l.] : Fundación Cluster, 2003 1. Villa-Lobos, Heitor. Mômoprecóce 2. Carnavales - Historia I. TITULO 3I/13053I/13053I/13053I/1305 Díaz, Mª del Mar
Galicia : el sabor de una fiesta / [autores, Mª del Mar Díaz, Jesús Blanco, Tania Saldaña]. -- [A Coruña] : Octo, D.L. 2003 1. Gastronomía - Galicia 2. Fiestas - Galicia I. Blanco, Jesús II. Saldaña, Tania III. TITULO GAL/10746 GAL/10746 GAL/10746 GAL/10746
El CARNAVAL en Europa / edición, selección, prólogo y notas de José Luis Sánchez. -- Madrid : Miraguano, D.L. 2007 1. Carnavales - Europa - Artículos periodísticos I. Sánchez, José Luis, ed. lit. II. TITULO III. SERIE 3M/247053M/247053M/247053M/24705
FORMAS carnavalescas en el arte y la literatura / Javier Huerta Calvo... [et al.] ; edición al cuidado de Javier Huerta Calvo. -- Barcelona : Ediciones del Serbal, 1989 Seminario de la Universidad Internacional Menéndez Pelayo, Santa Cruz de Tenerife, marzo, 1987 1. Carnavales en la literatura - Congresos y asambleas 2. Carnavales en el arte - Congresos y asambleas I. Huerta Calvo, Javier, ed. lit. II. TITULO 3L/1841 3L/1841 3L/1841 3L/1841
14
Fortes, Alberto
Memorias de Ravachol / Alberto Fortes. -- Bueu (Pontevedra) : Paradela 10, D.L. 2006 1. Ravachol (Persoanje de ficción) 2. Carnavales - Pontevedra I. TITULO GAL/12849 GAL/12849 GAL/12849 GAL/12849 Fraguas Fraguas, Antonio
Carnaval e outras festas / Antonio Fraguas Fraguas. -- Ed. non venal. -- Santiago de Compostela : El Correo Gallego, D.L. 1992 1. Fiestas - Galicia I. TITULO GAL/3625 GAL/3625 GAL/3625 GAL/3625 Fraguas Fraguas, Antonio
Do entroido / Antonio Fraguas Fraguas. -- [Santiago de Compostela] : Museo do Pobo Galego, 1994 1. Carnavales - Galicia I. TITULO GAL/7347 GAL/7347 GAL/7347 GAL/7347 García, Mariano
Festas gastronómicas de Galicia : festas, receitas, calendario e puntos de interese turístico / Mariano García ; Fina Casalderrey. -- Vigo : Xerais de Galicia, 1994 1. Fiestas gastronómicas - Galicia 2. Cocina gallega - Recetas I. Casalderrey, Fina II. TITULO III. SERIE GAL/4821 GAL/4821 GAL/4821 GAL/4821 García, Mariano
Repostería en Galicia : sobremesas e outras lambetadas de onte a hoxe / Mariano García, Fina Casalderrey. -- Vigo : Xerais de Galicia, D.L. 1997 1. Repostería - Galicia - Recetas I. Casalderrey, Fina II. TITULO GAL/7320 GAL/7320 GAL/7320 GAL/7320 Gato Soengas, Antonio
O Entroido de Casa de Naia / Antonio Gato Soengas. -- Lugo : Diputación Provincial, Servicio de Publicaciones, D.L. 1992 1. Carnavales - Casa de Naia (Lugo) I. TITULO GGGGAL/4277 AL/4277 AL/4277 AL/4277 GAL/3867 GAL/3867 GAL/3867 GAL/3867
15
González Reboredo, Xosé M.
Entroido en Galicia / José Manuel González Reboredo, José Mariño Ferro. -- La Coruña : Diputación Provincial, 1987 1. Carnavales - Galicia I. Mariño Ferro, Xosé Ramón II. A Coruña (Provincia). Deputación Provincial, ed. III. TITULO 394.25(461.1) GAL/2233 GAL/2233 GAL/2233 GAL/2233 GAL/2234 GAL/2234 GAL/2234 GAL/2234 González Reboredo, Xosé M.
Guía de festas populares de Galicia / Xosé M. González Reboredo ; fotografías, Vítor Vaqueiro. -- Vigo : Galaxia, D.L. 1997 1. Fiestas - Galicia - Guías I. TITULO GAL/6849 GAL/6849 GAL/6849 GAL/6849 Heers, Jacques
Carnavales y fiestas de locos / Jacques Heers ; traducción de Xavier Riu i Camps. -- Barcelona : Península, D.L. 1988 1. Carnavales I. TITULO II. SERIE 3I/1110 3I/1110 3I/1110 3I/1110
La MASCARA / por Geneviève Allard y Pierre Lefort. -- México : Fondo de Cultura Económica, 1988 1. Máscaras I. Lefort, Pierre II. TITULO 3T/93 3T/93 3T/93 3T/93 Lista, Omayra
Galicia : la historia de una fiesta / Omayra Lista, Raquel G. Amarelle, Tania Saldaña. -- A Coruña : Octo, D.L. 2003 1. Fiestas - Galicia 2. Galicia - Historia I. Amarelle, Raquel G. II. Saldaña, Tania III. TITULO GAL/11405 GAL/11405 GAL/11405 GAL/11405 Mariño Ferro, Xosé Ramón
O Entroido ou os praceres da carne / Xosé Ramón Mariño Ferro. -- Sada (A Coruña) : Ediciós do Castro, 2000
16
1. Carnavales - Galicia I. TITULO GAL/8932 GAL/8932 GAL/8932 GAL/8932 Núñez Lendoiro, José Raimundo
El Antroido en las Mariñas dos Condes / José Raimundo Núñez Lendoiro. -- Betanzos (A Coruña) : Ayuntamiento ; A Coruña : Diputación Provincial, D.L. 1985 1. Carnavales - Mariñas dos Condes (A Coruña) I. A Coruña (Provincia). Deputación Provincial, ed. II. TITULO GAL/2969 GAL/2969 GAL/2969 GAL/2969 GAL/2232 GAL/2232 GAL/2232 GAL/2232 Puga, Carlos
O Entroido ancestral = Carnival in the past = El carnaval ancestral / Carlos Puga, Nacho Gómez, Xerardo Dasairas. -- Vigo : Edicións do Cumio, D.L. 2002 1. Carnavales - Galicia I. Gómez, Nacho II. Dasairas Valsa, Xerardo III. TITULO GAL/10368 GAL/10368 GAL/10368 GAL/10368
TEMPOS de festa en Galicia. -- [A Coruña] : Fundación Caixagalicia, D.L. 2006-2008 1. Fiestas populares - Galicia I. TITULO GAL/13759/1 GAL/13759/1 GAL/13759/1 GAL/13759/1 GAL/13759/2 GAL/13759/2 GAL/13759/2 GAL/13759/2
VERIN e Viana / [editor e director, Bieito Ledo Cabido ; redacción Equipo Ir Indo...]. -- Vigo : Ir Indo, D.l. 2005 1. Verín (Comarca, Ourense) - Descripción 2. Viana (Ourense) - Descripción I. Ledo Cabido, Bieito, ed. lit. II. SERIE GAL/13927 GAL/13054 Vila Pernas, Miguel
A Cociña do entroido e San Xoán / Miguel Vila. -- Vigo : Xerais de Galicia, 2006
17
1. Cocina gallega - Recetas 2. Gastronomía - Galicia 3. Fiestas gastronómicas - Galicia I. TITULO II. SERIE GAL/13109GAL/13109GAL/13109GAL/13109
XINZO de Limia : imaxes para a lembranza / [coordinación da obra, recompilación, identificación e datación de fotos, Concepción Rúa González]. -- Ourense : Deputación Provincial de Ourense ; Xinzo do Limia (Ourense) : Concello Xinzo de Limia, [2009] 1. Xinzo de Limia (Ourense) - Historia - Fotografías I. Rúa González, Concepción, ed. lit. II. Ourense (Provincia). Diputación Provincial, ed. III. SERIE GAL/14506
Infantil e Xuvenil
Abracadabra. Enero-marzo 2013, nº 17. A Coruña: Biblioteca Infantil e Xuvenil, Deputación da Coruña, 2008-. Durán, Teresa
Manual del carnaval / Teresa Durán ; [ilustraciones], Irene Bordoy. -- Madrid : Anaya, 199 1. Carnavales - Guías 2. Disfraces 3. Caracterización teatral I. Bordoy, Irene, il. II. TITULO 39 DUR man / v 39 DUR man / v 39 DUR man / v 39 DUR man / v Eigl, Maria
Originales y creativos disfraces y maquillajes fáciles de hacer / Maria Eigl. -- Madrid : El Drac, [2004] 13 modelos de disfraces y maquillajes 1. Trabajos manuales 2. Disfraces I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v Fittkau, Ernestine
Sorprendestes máscaras, coronas, sombreros y viseras de papel / Ernestine Fittkau. -- Madrid : El Drac, [2004]
18
1. Trabajos manuales 2. Papel - Trabajos manuales I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v Hertfelder, Birgit
Maquillajes para niños: divertidos, salvajes, terroríficos / Birgit Hertfelder. -- Madrid : El Drac, [2006] 1. Trabajos manuales 2. Maquillaje I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v 379 CRE / v 379 CRE / v 379 CRE / v Stegmann, André
Maquillajes rápidos para transformar a los niños en un pis pas / André Stegmann. -- Madrid : El Drac, [2003] 30 p. : il. ; 21 cm. -- (Crea con patrones. Serie maquillaje) 14 divertidos y fáciles modelos de maquillaje 1. Trabajos manuales 2. Maquillaje I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v
TALLER de fantasía. -- Barcelona: Hymsa, D.L. 1995 Contiene: t. 1. Disfraces para fiestas / Gill Dickinson. t. 2. Maquillaje para niños / Lynsy Pinsent 1. Trabajos manuales 2. Disfraces 3. Maquillaje I. Dickinson, Gill II. Pinsent, Lynsy III. TITULO IV. TITULO: Disfraces para fiestas V. TITULO: Maquillaje para niños 379 TAL dis / v 379 TAL dis / v 379 TAL dis / v 379 TAL dis / v 379 TAL maq / v379 TAL maq / v379 TAL maq / v379 TAL maq / v Wick, Walter
Descubro el carnaval mágico: un libro de adivinanzas visuales / fotografías de Walter Wick ; adivinanzas de Jean Marzollo. -- Madrid : Altea, [2002] 1. Libros - Juego I. Marzollo, Jean II. TITULO III. SERIE 79 WIC des / v79 WIC des / v79 WIC des / v79 WIC des / v Wilberg, Bettina
Maquillajes para fiestas / Bettina Wilberg. -- Madrid : El Drac, [2005] 1. Trabajos manuales 2. Maquillaje I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v
19
Wilberg, Bettina
Nuevos maquillajes para los más jóvenes / Bettina Wilberg. -- Madrid : El Drac, [2005] 1. Trabajos manuales 2. Maquillaje I. TITULO II. SERIE 379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v379 CRE / v
top related