carlos pérez valcárcel - cpvalcarcel.files.wordpress.com · pero as súas novas características...
Post on 22-Nov-2018
225 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Unha de rotíferosUnha de rotíferos
Carlos Pérez ValcárcelIES Adormideras R/ Juan Sebastián Elcano 25. A Coruña.
España. (valcarcelcp@hotmail.com).
Carlos Pérez ValcárcelIES Adormideras R/ Juan Sebastián Elcano 25. A Coruña.
España. (valcarcelcp@hotmail.com).Carlos P. Valcárcel
As augas docesAs augas doces
Ao redor do 70% da superficie da terrestre está cuberta de auga e desta só o 2% se corresponde coas augas continentais. A auga é un líquido de estructura química aparentemente sinxela, pero que posúe unhas propiedades peculiares que posibilitaron o desenvolvemento da vida.
Ao redor do 70% da superficie da terrestre está cuberta de auga e desta só o 2% se corresponde coas augas continentais. A auga é un líquido de estructura química aparentemente sinxela, pero que posúe unhas propiedades peculiares que posibilitaron o desenvolvemento da vida.Carlos P. Valcárcel
A auga e nosos alumnosA auga e nosos alumnos
Ideas previas :
1. Na auga, incluso na da billa, hai multitude de animais dos máis extraordinarios aspectos e colores.
2. Por suposto vese todo sen esforzo, como se fósemos espectadores dun filme.
Ideas previas :
1. Na auga, incluso na da billa, hai multitude de animais dos máis extraordinarios aspectos e colores.
2. Por suposto vese todo sen esforzo, como se fósemos espectadores dun filme.
Poucas veces estamos ante algo tan motivador e que esperta tanta capacidade de sorpresa, como una gota de auga doce ben elixida. Non obstante temos que ter en conta certas consideracións.
Poucas veces estamos ante algo tan motivador e que esperta tanta capacidade de sorpresa, como una gota de auga doce ben elixida. Non obstante temos que ter en conta certas consideracións.
O máis oído:
1. Non vexo nada
2. Vexo as miñas pestanas.
3. Profe, profe qué é iso?.
4. Non atopo nada.
5. Que mal se ve.
O máis oído:
1. Non vexo nada
2. Vexo as miñas pestanas.
3. Profe, profe qué é iso?.
4. Non atopo nada.
5. Que mal se ve.
En fin antes de comezar a facer un estudio con nosos alumnos deberíamos preparalos, para non levalos ao desánimo.En fin antes de comezar a facer un estudio con nosos alumnos deberíamos preparalos, para non levalos ao desánimo.
Todo son dificultades:
1. ¿Para que perseguilos?, si total se moven, xa virán.
2. Distintos planos ¿Qué é iso?.
3. Cambiamos a un obxectivo de maior aumento ¿Diminúe o campo?.
Todo son dificultades:
1. ¿Para que perseguilos?, si total se moven, xa virán.
2. Distintos planos ¿Qué é iso?.
3. Cambiamos a un obxectivo de maior aumento ¿Diminúe o campo?.Carlos P. Valcárcel
As augas docesAs augas doces
Na auga se desenvolven á perfección multitude de microorganismos que pertencen a cinco dos seis reinos en que Cavalier-Smith (2004), clasifica a natureza.
Na auga se desenvolven á perfección multitude de microorganismos que pertencen a cinco dos seis reinos en que Cavalier-Smith (2004), clasifica a natureza.
Carlos P. Valcárcel
Estructura dunha charcaEstructura dunha charca
Comunidades planctónicas
Comunidades bentónicas
Comunidades suxeitas a un
substrato
Bentos rico en materia orgánica
Carlos P. Valcárcel
Na superficie da auga atopamos, sobre todo, aos
organismos autótrofos, o
fitoplancto, entre o que distinguimos
especies móbiles e inmóbiles,
unicelulares, coloniais ou
filamentosas, que serven de alimento a
moitos outros organismos, que
constitúen o zooplancto.
Na superficie da auga atopamos, sobre todo, aos
organismos autótrofos, o
fitoplancto, entre o que distinguimos
especies móbiles e inmóbiles,
unicelulares, coloniais ou
filamentosas, que serven de alimento a
moitos outros organismos, que
constitúen o zooplancto.
PRODUCTORES PRIMARIOSPRODUCTORES PRIMARIOS
Carlos P. Valcárcel
ProtozoosProtozoos
Son o seguinte nivel trófico da pirámide
alimenticia. Son seres unicelulares de
organización complexa e que son heterótrofos.
Na súa forma de alimentarse, aparecen aquí, todas as formas
coñecidas de heterotrofismo. Os hai
herbívoros, depredadores, omnívoros...
Son o seguinte nivel trófico da pirámide
alimenticia. Son seres unicelulares de
organización complexa e que son heterótrofos.
Na súa forma de alimentarse, aparecen aquí, todas as formas
coñecidas de heterotrofismo. Os hai
herbívoros, depredadores, omnívoros... Carlos P. Valcárcel
AnimaisAnimaisPero nas augas doces encontramos a aparte, numerosos grupos zoolóxicos de invertebrados que se desenvolven á perfección en multitude de hábitats, e cuxa única característica común aos anteriores é o seu microscópico tamaño. Aínda que abundan máis os de vida libre, podemos atopar outros suxeitos a distintos
substratos.
Pero nas augas doces encontramos a aparte, numerosos grupos zoolóxicos de invertebrados que se desenvolven á perfección en multitude de hábitats, e cuxa única característica común aos anteriores é o seu microscópico tamaño. Aínda que abundan máis os de vida libre, podemos atopar outros suxeitos a distintos
substratos.
A súa distribución segue as mesmas pautas que os organismos unicelulares, pero as súas novas características adaptativas lles permiten unha elevada eficacia á hora de aproveitar os recursos nutritivos deste medio. Forman
comunidades tanto no plancto, como no bentos.
A súa distribución segue as mesmas pautas que os organismos unicelulares, pero as súas novas características adaptativas lles permiten unha elevada eficacia á hora de aproveitar os recursos nutritivos deste medio. Forman
comunidades tanto no plancto, como no bentos.Carlos P. Valcárcel
Fauna bentónica profundaFauna bentónica profundaA característica máis salientábel desta zona profunda é a pobreza de grupos
taxonómicos. Esta comunidade está representada por animais que viven no lodo e son detritívoros ou saprófagos. Aquí atopamos formas de resistencia de
cladóceros, larvas de copépodos, larvas de insectos e vermes, especialmente resistentes á baixa concentración de osíxeno disolvido.
A característica máis salientábel desta zona profunda é a pobreza de grupos taxonómicos. Esta comunidade está representada por animais que viven no lodo
e son detritívoros ou saprófagos. Aquí atopamos formas de resistencia de cladóceros, larvas de copépodos, larvas de insectos e vermes, especialmente
resistentes á baixa concentración de osíxeno disolvido.
Carlos P. Valcárcel
Bentos litoralBentos litoral
Na zona do bentos litoral, a luz non é un factor limitador, existe unha enorme variedade de
animais. Aquí é frecuente a presenza de hidras,
gastrotricos, oligoquetos, turbelarios, moluscos, crustáceos e larvas de insectos. Os diferentes
tipos de substrato resultan un importante factor na selección das comunidades animais
desta zona.
Na zona do bentos litoral, a luz non é un factor limitador, existe unha enorme variedade de
animais. Aquí é frecuente a presenza de hidras,
gastrotricos, oligoquetos, turbelarios, moluscos, crustáceos e larvas de insectos. Os diferentes
tipos de substrato resultan un importante factor na selección das comunidades animais
desta zona.Carlos P. Valcárcel
RotíferosRotíferosEntre todos estes animais e sendo máis comúns no plancto, destacan de
maneira especial os rotíferos que son diminutos animais, de 40 µm - 3 mm, fundamentalmente de auga doce, que varían pouco na súa estruturaxeral, aínda que presentan unha grande diversidade de formas e hábitos.
Entre todos estes animais e sendo máis comúns no plancto, destacan de maneira especial os rotíferos que son diminutos animais, de 40 µm - 3
mm, fundamentalmente de auga doce, que varían pouco na súa estruturaxeral, aínda que presentan unha grande diversidade de formas e hábitos.
Son animais con simetría bilateral, que non teñen celoma e non están segmentados. O seu corpo está dividido en tres partes; anterior ou
cefálica, torácica e pedia.
Son animais con simetría bilateral, que non teñen celoma e non están segmentados. O seu corpo está dividido en tres partes; anterior ou
cefálica, torácica e pedia.
Carlos P. Valcárcel
OrganografíaOrganografía
Aparello rotatorioAparello rotatorioMasa cerebroideMasa cerebroideOvarioOvarioDedasDedas
Rexión torácicaRexión torácica Rexión cefálicaRexión cefálicaRexión pediaRexión pedia
Carlos P. Valcárcel
Organografía IIOrganografía IIAparello rotatorioAparello rotatorio
FarinxeFarinxe Parede epitelialParede epitelial
IntestinoIntestino
EstómagoEstómago
Mancha ocularMancha ocular
EsófagoEsófago
MástaxMástax
EstómagoEstómagoEsófagoEsófago
IntestinoIntestino
EstómagoEstómago
IntestinoIntestino
EsófagoEsófago EstómagoEstómago
IntestinoIntestino
FarinxeFarinxe
EsófagoEsófago EstómagoEstómago
IntestinoIntestino
MusculaturaMusculaturaCarlos P. Valcárcel
Aparello rotatorioAparello rotatorio
Está situado na parte anterior do corpo e ademais de servir para transporta-lo alimento cara á boca, utilízano para a locomoción, que realiza mediante movementos natatorios xiratorios. Os campos de cilios están dispostos en forma de dous discos que se moven de maneira circular en sentido contrario e que se asemella dúas rodas xirando.
Está situado na parte anterior do corpo e ademais de servir para transporta-lo alimento cara á boca, utilízano para a locomoción, que realiza mediante movementos natatorios xiratorios. Os campos de cilios están dispostos en forma de dous discos que se moven de maneira circular en sentido contrario e que se asemella dúas rodas xirando.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
PéPéO pé, reducido ou
ausente nas formas peláxicas, é unha
extensión posterior estreita do tronco,
rematada en dúas dedas máis ou menos longas. Nestas desembocan un
par de glándulas adhesivas, que
segregan un líquido que lle permite ó animal
adherirse ó substrato, podendo entón,
progresar por medio de suaves movementos ao estilo das sambesugas.
O pé, reducido ou ausente nas formas
peláxicas, é unha extensión posterior estreita do tronco,
rematada en dúas dedas máis ou menos longas. Nestas desembocan un
par de glándulas adhesivas, que
segregan un líquido que lle permite ó animal
adherirse ó substrato, podendo entón,
progresar por medio de suaves movementos ao estilo das sambesugas.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
ApéndicesApéndices
O tronco en xeral carece de apéndices, excepto nalgunhas
especies planctónicas nas que favorecen a flotación.
O tronco en xeral carece de apéndices, excepto nalgunhas
especies planctónicas nas que favorecen a flotación.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
Mástax
Mástax
O poderoso aparato mastigador ou mástax, está incluído nunha farinxe musculosa que
actúa como unha perfecta máquina prensora e trituradora.
O poderoso aparato mastigador ou mástax, está incluído nunha farinxe musculosa que
actúa como unha perfecta máquina prensora e trituradora.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
Aparello dixestivoAparello dixestivo
O tubo dixestivo écompleto, cunha farinxe muscular diferenciada, equipada con o mástax.
A boca sitúase en posición ventral. Este conxunto se continúa,
cun curto esófago ciliado que desemboca nun
estómago glandular con glándulas anexas e do que parte un intestino estreito que remata no
recto.
O tubo dixestivo écompleto, cunha farinxe muscular diferenciada, equipada con o mástax.
A boca sitúase en posición ventral. Este conxunto se continúa,
cun curto esófago ciliado que desemboca nun
estómago glandular con glándulas anexas e do que parte un intestino estreito que remata no
recto.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
CutículaCutículaO corpo presenta unha capa epidérmica sen límites estre as células, é dicir, é de tipo sincitial. Esta está recuberta dunha
cutícula ornamentada ou non, que oscila entre...O corpo presenta unha capa epidérmica sen límites estre as células, é dicir, é de tipo sincitial. Esta está recuberta dunha
cutícula ornamentada ou non, que oscila entre...
Unha pel flexible, con frecuencia dividida en
aneis parcialmente invaxinábeis un dentro
do outro, como os tubos dun telescopio.
Unha pel flexible, con frecuencia dividida en
aneis parcialmente invaxinábeis un dentro
do outro, como os tubos dun telescopio.
Un recubrimento sólido, xeralmente
ornamentado, denominado loriga.
Un recubrimento sólido, xeralmente
ornamentado, denominado loriga.
Voltar
Carlos P. Valcárcel
MusculaturaMusculatura
A musculatura se distribúe en
feixes descontinuos de músculos
lonxitudinais e transversais.
Estes xeralmente presentan
fibras estriadas.
A musculatura se distribúe en
feixes descontinuos de músculos
lonxitudinais e transversais.
Estes xeralmente presentan
fibras estriadas.Carlos P. Valcárcel
Formas sedentariasFormas sedentariasAlgúns están suxeitos ao
substrato. Estes últimos son as
interesantes formas
sedentarias, que habitan nun tubo construído por eles mesmos.
Este é ás veces xelatinoso, e
outras formado por pequenas
pezas a modo de ladrillos.
Algúns están suxeitos ao
substrato. Estes últimos son as
interesantes formas
sedentarias, que habitan nun tubo construído por eles mesmos.
Este é ás veces xelatinoso, e
outras formado por pequenas
pezas a modo de ladrillos.Carlos P. Valcárcel
QuisteQuisteCando escasean as chuvias e están suxeitos a unha intensa seca, segregan unha cuberta xelatinosa, que forma unha especie de quiste de resistencia,
onde o animal permanece durante tempo indefinido. Cando as condicións do medio se restablecen saen do quiste para levar unha vida normal. A súa vida
dura, por termo medio, unha semana.
Cando escasean as chuvias e están suxeitos a unha intensa seca, segregan unha cuberta xelatinosa, que forma unha especie de quiste de resistencia,
onde o animal permanece durante tempo indefinido. Cando as condicións do medio se restablecen saen do quiste para levar unha vida normal. A súa vida
dura, por termo medio, unha semana.
Carlos P. Valcárcel
Chave de determinación das especies máis frecuentes
Chave de determinación das especies máis frecuentes
1.- Organismos coloniais, formando esferas de poucos ate 60 individuos que nadan libremente …………..................................................................................................... Conochilus1.- Organismos solitarios, libres ou sésiles .................................................................................. 2
2.- Animais que nadan libremente na auga ................................................................................ 32.- Animais sésiles ......................................................................................................................... 8
3.- Animais con cabeza e pé telescópicos e retráctiles, con corpo anelado e que cando non nadan, camiñan como unha sambesuga ....................................................................... Philodina3.- Non así ...................................................................................................................................... 4
4.- Pé brando, retráctil, anelado ao menos externamente ......................................................... 54.- Pé ríxido formado por unha ou varias pezas ou artellos rematados en dúas dedas máis ou menos longas, ou sen pé ........................................................................................................... 6Carlos P. Valcárcel
Chave de determinación das especies máis frecuentes II
Chave de determinación das especies máis frecuentes II
5.- Lóriga máis ou menos angulosa, con espiñas. Pé rematado en dúas dedas curtas ........................................................................................................................................ Brachionus5.- Lóriga circular ou ovalada, sen espiñas. Pé rematado nun penacho de cilios ....................................................................................................................................... Testudinella
6.- Superficie dorsal dividida en campos poligonais .................................................... Keratella6.- Superficie dorsal non así ......................................................................................................... 7
7.- Lóriga comprimida lateralmente. Con dúas cristas dorsais separadas por un suco ............................................................................................,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,...................... Mytilina7.- Lóriga non comprimida, asimétrica, con dúas dedas en xeral longas e as veces unha máis que a outra .................................................................................................................. Trichocerca
8.- Animais aloxados nunha cuberta mucilaxinosa transparente .............................. Collotheca8.- Animais aloxados nunha cuberta formado por numerosas pezas esféricas ou doutras formas ............................................................................................................................ FlosculariaCarlos P. Valcárcel
ConochilusConochilus
Volver a chave
As especies colonias forman en xeral, ácimos esféricos que están formadas por
dous a 25 individuos, pero en algunha especie poderían chegar ate 100.
As especies colonias forman en xeral, ácimos esféricos que están formadas por
dous a 25 individuos, pero en algunha especie poderían chegar ate 100.
Non posúen lórigaNon posúen lóriga
O pé está atrofiado, e é longo anelado e sen dedas, pero con un órgano
adhesivo terminal.
O pé está atrofiado, e é longo anelado e sen dedas, pero con un órgano
adhesivo terminal.
Atópanse nadando libremente no plancto de lagos e estanques limpos, sobre todo de
montaña. No verán as veces, está en grandes cantidades.
Atópanse nadando libremente no plancto de lagos e estanques limpos, sobre todo de
montaña. No verán as veces, está en grandes cantidades.Carlos P. Valcárcel
PhilodinaPhilodina
Volver a chave
Organismo subdividido en aneis sucesivos e parcialmente retráctiles o
mesmo que a cabeza que tamén ételescópica.
Organismo subdividido en aneis sucesivos e parcialmente retráctiles o
mesmo que a cabeza que tamén ételescópica.
Non posúen lórigaNon posúen lóriga
Aparato rotatorio ben desenvolvido con dous discos
ciliados en forma de dobre roda
Aparato rotatorio ben desenvolvido con dous discos
ciliados en forma de dobre roda
Dúas manchas oculares sobre o cerebro
Dúas manchas oculares sobre o cerebro
O mástax, está constituído por pezas mastigadoras de forma semicircular
O mástax, está constituído por pezas mastigadoras de forma semicircular
Frecuentes nadando libremente ou camiñando a modo de sambesugas entre as masas de algas e plantas de charcas, lagos e
estanques.
Frecuentes nadando libremente ou camiñando a modo de sambesugas entre as masas de algas e plantas de charcas, lagos e
estanques.Carlos P. Valcárcel
BrachionusBrachionus
Volver a chave
Espiñas nas caras anterior e posterior
Espiñas nas caras anterior e posterior
Pé retráctilPé retráctil
Dúas dedas curtas con glándulas adherentes
Dúas dedas curtas con glándulas adherentes
Os ovos sitúanse na base do péOs ovos sitúanse na base do pé
MástaxMástax
Aparello rotatorioAparello rotatorio
É un Rotífero cosmopolita que se atopa en unha grande variedade de medios de
auga doce como ríos, pantanos, estanques, lagos e charcas, sobre todo na primavera e o outono, alimentándose de
detritos.
É un Rotífero cosmopolita que se atopa en unha grande variedade de medios de
auga doce como ríos, pantanos, estanques, lagos e charcas, sobre todo na primavera e o outono, alimentándose de
detritos.Carlos P. Valcárcel
TestudinellaTestudinella
Volver a chave
Animais cunha lóriga aplanada, sen espiñas, de contorno circular,
ovalado ou piriforme e coa parte dorsal vítrea e granulosa.
Animais cunha lóriga aplanada, sen espiñas, de contorno circular,
ovalado ou piriforme e coa parte dorsal vítrea e granulosa.
A musculatura lonxitudinal é estriadaA musculatura lonxitudinal é estriada
O pé, que sae da cara ventral da lóriga, é móbil, con sucos
transversais, retráctil, brando e cun penacho de cilios no seu extremo.
O pé, que sae da cara ventral da lóriga, é móbil, con sucos
transversais, retráctil, brando e cun penacho de cilios no seu extremo.
As especies deste xénero son solitarias e se atopan sobre o lodo do fondo das charcas e
entre plantas acuáticas e algas
As especies deste xénero son solitarias e se atopan sobre o lodo do fondo das charcas e
entre plantas acuáticas e algasCarlos P. Valcárcel
KeratellaKeratella
Volver a chave
Seis espiñas longas en posición anterior
Seis espiñas longas en posición anterior
Dúas espiñas posterioresDúas espiñas posteriores
Recubrimento dividido en campos poligonais ou placas
Recubrimento dividido en campos poligonais ou placas
Non posúen nin pé nin dedas Non posúen nin pé nin dedas
Atópase no plancto de embalses, lagos, charcas, estanques e turbeiras. É un xénero amplamente difundido e a miúdo frecuente.
Atópase no plancto de embalses, lagos, charcas, estanques e turbeiras. É un xénero amplamente difundido e a miúdo frecuente.Carlos P. Valcárcel
MytilinaMytilina
Volver a chave
Cunha lóriga con varias placas ríxidas, comprimida lateralmente, que posúe
dúas cristas dorsais paralelas
Posúe tamén espiñas tanto diante como atrás.
O pé e curto, dividido en un ou tres artellos e salvo as dúas dedas en que remata, retráctil no interior da lóriga
Atópase en estanques, turbeiras e augas estancadas, movéndose entre as algas e plantas acuáticas ou tamén nos lodos.
Atópase en estanques, turbeiras e augas estancadas, movéndose entre as algas e plantas acuáticas ou tamén nos lodos.Carlos P. Valcárcel
TrichocercaTrichocerca
Volver a chave
Animais retortos asimetricamente
As pezas do mástax tamén son asimétricas
Loriga ríxida e sen espiñas, formada por unha soa peza, de sección
redondeada.
Cola curta con dúas dedas filiformes, as veces moi longas, que poden ser
de igual lonxitude ou desiguais.
Atópanse formado parte do plancto, nadando describindo liñas helicoidais, en augas
pouco profundas.
Atópanse formado parte do plancto, nadando describindo liñas helicoidais, en augas
pouco profundas.Carlos P. Valcárcel
CollothecaCollotheca
Volver a chave
Sen lóriga, aloxados dentro dunha envolta mucilaxinosa e transparente.
Posúen unha coroa ciliada ampla, rematada en un ou varios picos ou lóbulos, cunhas sedas dispersas,
longas e delgadas.
O pé é longo anelado e sen dedas, está atrofiado e posúe un órgano
adhesivo terminal.
Aloxados dentro dunha envolta mucilaxinosa e transparente.
Aloxados dentro dunha envolta mucilaxinosa e transparente.
Estes animais son sésiles, suxeitos a plantas acuáticas en lagos, estanques e carcas de
turbeira.
Estes animais son sésiles, suxeitos a plantas acuáticas en lagos, estanques e carcas de
turbeira.Carlos P. Valcárcel
FlosculariaFloscularia
Volver a chave
As coroas teñen tres ou catro lóbulos cubertos por cilios fortes, visíbeis e móbiles.
Aloxados no interior dun tubo formado por pezas esféricas.
Estas pezas presentan unha cor amarela dourada ou parda.
O pé está atrofiado e non posúe dedas, pero si un disco adhesivo
terminal.
Atópase en charcas, lagoas e lagos, sobre plantas acuáticas e no envés do nenúfar e
das lentellas de auga.
Atópase en charcas, lagoas e lagos, sobre plantas acuáticas e no envés do nenúfar e
das lentellas de auga.Carlos P. Valcárcel
ConclusiónsConclusións
De todos os organismos acuáticos é probábel que os rotíferos, sexan os máis fáciles de observar xa que:
• Son totalmente transparentes, o que facilita o seu estudo interno.
• Son o suficientemente grandes como para non pasar desapercibidos.
• Algúns son moi lentos, ou se paran o tempo suficiente ou están suxeitos ao substrato.
De todos os organismos acuáticos é probábel que os rotíferos, sexan os máis fáciles de observar xa que:
• Son totalmente transparentes, o que facilita o seu estudo interno.
• Son o suficientemente grandes como para non pasar desapercibidos.
• Algúns son moi lentos, ou se paran o tempo suficiente ou están suxeitos ao substrato.
De todas as maneiras nos plans de estudio actuais, tanto a botánica como a zooloxía, caeron en desgraza, polo que a miña percepción, e que para aos nosos alumnos e incluso para algúns profesores, poderiamos estar a falar dunha de rotíferos como de dunha
de romanos ou unha de vaqueiros.
De todas as maneiras nos plans de estudio actuais, tanto a botánica como a zooloxía, caeron en desgraza, polo que a miña percepción, e que para aos nosos alumnos e incluso para algúns profesores, poderiamos estar a falar dunha de rotíferos como de dunha
de romanos ou unha de vaqueiros.Carlos P. Valcárcel
GrazasGrazas
Carlos P. Valcárcel
top related