bigarren mundu gerra
Post on 30-Dec-2015
100 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
BIGARREN MUNDU GERRA
BIGARREN MUNDU GERRA
Kontzeptua
Kontzeptua
Bigarren Mundu Gerra:
“Bigarren Mundu Gerra” kotzeptua 1939tik 1945ra arteko gatazkari izendatzeko erabilia da
Europako potentzien arteko gerra hasi zena, mundu osora zabaldu zen, Estatu Batuek eta Japoniak ere parte izanik
Kontzeptua
Bigarren Mundu Gerra:
BIGARREN MUNDU GERRA
Versaillesko hausturak: 1919-1924
Versaillesko hausturak: 1919-1924
• Sarrera• Kausak
• Frantziaren eta Alemaniaren arteko etsaitasun giroa
• Nazioen Elkartearen ahulezia• Komunismoaren “arriskua”
Versaillesko hausturak: 1919-1924Sarrera:
1919. eta 1924. urteen bitartean Europan Lehen Mundu Gerrako tentsioak mantentzen ziren
Kausak Frantziaren eta Alemaniaren arteko etsaitasun giroa:
Versaillesko Itunak bake baldintza gogorrak ezarri zizkion Alemaniari
Frantziak exijitzen zizkion Alemaniari kalte ordainen ordainketa
1923. urtean Alemaniak ordaintzeari uztearen ondorioz Frantziak Rhur industria eskualdea inbaditu zuen
Alemanian nazionalismoa gogortu egin zen
Versaillesko hausturak: 1919-1924
Kausak
Nazio Elkartearen ahulezia:
Lehen Mundu Gerra ondoren Nazioen Elkartea eratu zen bakea ziurtatzeko
Bi gerren arteko etapan agerian geratu zen Nazioen Elkartearen ahulezia segurtasun sistema kolektiboa ziurtatzeko
1933an Alemaniak Nazioen Elkartea utzi zuen
Versaillesko hausturak: 1919-1924
Kausak
Komunismoaren “beldurra”:
Errusia sobietarraren sorrerak Europako ezegonkortasuna handitu zuen
Lehen Mundu Gerraren ondoren sortutako herrialde berrietan komunismoaren hedapena galarazten saiatu zen
BIGARREN MUNDU GERRA
Adiskidantzaren bila: 1924-1929
Adiskidantzaren bila: 1924-1929
• Sarrera• Locarnoko Ituna• Briand-Kellog Ituna
Adiskidantzaren bila: 1924-1929Sarrera:
1924. eta 1929. urteen artean etsaitasuna alde batera uzten da eta adiskidantzaren etapa zabaltzen da
Adiskidantzaren etapan bakea ziurtatzeko oinarriak finkatzen dira
Horretarako zeresan handia izan zuten:
agintari berriak: Aristide Briand eta Stresemann (adiskidantzaren aldekoak) Locarnoko eta Briand-Kellon Itunak
Adiskidantzaren bila: 1924-1929
Locarnoko Ituna:
1925an Locarnoko konferentzia ospatu zen Nazioen Elkartearen babesean segurtasun kolektiboko sistema adosteko
Konferentzian Locarnoko Ituna adosten da
Itunean ondorengo konpromisoak hartzen dira (Alemaniak eta Frantziak barne):
Versaillesko Itunak zehaztutako lurralde estatu quo-a zeritzona betetzea
Alemaniak Renaniatik militarrak erretiratzea
Alemaniak Nazioen Elkartearen arbitrajea onartzen du
Alemaniak Poloniako eta Txekoslovakiako mugak aldatzeko indarra erabiltzeari uko egiten dio
Adiskidantzaren bila: 1924-1929
Briand Kellog Ituna:
1928an sinatutako akordioa
Itunean ondorengoa adosten da:
Estatuek uko egiten diote gerra erabiltzeari nazioarteko gatazkak konpontzeko
BIGARREN MUNDU GERRA
Segurtasun kolektiboaren krisia:
1929-1939
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
• Sarrera• Hitlerrek boterea lortu: Barne
politika• Italiar faxismoa• Berlin-Erroma ardatza• Hitlerren kanpo politika:
Alemanen hedapena• Itun germaniar-sobietarra
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Sarrera:
1929. urtean adiskidantzaren etapa amaitutzak ematen da
Arrazoiak:
1929ko krisiaren ondorioek (langabezia, hiperinflazioa) herritarren erradikalizazioa eragin zuten
Krisiaren ondorioz nazionalismo ekonomikoa (protekzionismoa) hedatu zen
Protekzionismoak Europako herrialdeen elkarlana bertan behera utzi zuen
Faxismoa (muturreko ideologia) testuinguru horretan azkar hedatu zen
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Hitlerrek boterea lortu: Barne politika
1933. urtean Hitlerrek boterea eskuratzen du. Bere barne politikak Bigarren Mundu Gerra eragingo du
Barne politika:
Versaillesko Ituna ez onartzea
Politika inperialista: Pangermanismoaren defendatzailea
1933an Nazioen Elkartea uzten du
1935an Sarre eskualdea berreskuratzen du
1935an nahitaezko soldadutza ezartzen du
1936an Renania bermilitarizatu zuen
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Hitlerrek boterea lortu: Barne politika
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Italiar faxismoa:
Lehen Mundu Gerrako bake itunak ez ziren batere onuragarriak Italiarentzak
Italian, irabazleen artean egon arren, “menperatutako” sentimendua hedatu zen
1935an Italia faxistak bere hedapen teoria abian jarri zuen eta Etiopia inbaditu zuen:
Berlin-Erroma Ardatza:
o 1936an Italiak eta Alemaniak Berlin-Erroma Ardatza sinatu zuten
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Hitlerrek kanpo politika: Alemaniaren hedapena
1933tik 1939ra Alemaniak hedatzeari ekin zion: pangermanismoa
1938an armada alemana Austrian sartu zen eta Reicheko lurralde izandatu zuen: Anschluss
1938an eta Pangermanismoaren printzipioa aplikatuz Txekoslovakiako “Sudeteak” izeneko eskualdean sartu ziren
Munich-eko konferentzian Frantziak eta Britania Handiak Sudeteetako okupazioa onartu zuten
Gainerako herrialdeek bakea ziurtatzeko baretze politika aplikatu zuten eta Hitlerreri hedatzen utzi zioten
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Hitlerrek kanpo politika: Alemaniaren hedapena
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Itun Germaniar-Sobietarra
Hitler ez zegoen ados ekialdeko mugekin
Versaillesko Itunak Prusia (Alemaniaren ipar ekialdea) zatitu zuen
Hitlerrek ekialdean galdutako lurrak berreskuratu nahi zituen
Horretarako itun contra natura sinatu zuen Sobietar Batasunarekin: Itun Germaniar-Sobietarra
Itunak Polonia banatzen zuen:
Ekialdea Sobierrentzat eta Mendabala Alemaniarentzat
Segurtasun kolektiboaren krisia: 1929-1939
Itun Germaniar-Sobietarra
BIGARREN MUNDU GERRA
Gatazkaren aldiak: 1939-1945
Gatazkaren aldiak: 1939-1945
• Sarrera• Gerra piztu• Alemanen garaipenak (1939-1941)• Gerra fronte berriak• Alemanen porrota (1943-1945)• Japonia galtzaile (1943-1945)
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Sarrera:
1939ko irailaren 1an gerra hasi zen
Gerran lau fronte: europako mendebala eta ekialdea, afrikako iparraldea eta ozeano barea
Naziek okupatutako lurraldeetan “ordena nazia” ezarri zen:
Ordena nazia errepresioaren bidez gauzatu zen
Gerran taktika eta arma berriak erabili zituzten
Alemaniako “gerra bizkorra”
Frantsesen “Maginot lerroa”
Arma berriak: radarrak, sistema gidatuak, energia atomikoa, gerra psikologikoa (atzeguardiari egindako erasoak)
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Gerra piztu:
1939ko irailaren 1an Alemaniak Polonia inbaditu zuen
Itun Germaniar-Sobietarrak askatasuna ematen zion Hitlerri Polonia inbaditzeko
Frantziak eta Britania Handiak gerra deklaratzen diote Hitlerri
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen garaipenak (1939-1941):
1940ko apirilean Danimarkan eta Norvegian sartu ziren alemanak
1940ko maiatzean mendebaldeko kanpainari ekin zioten eta Holanda eta Belgika hartu zituzten
Ekainaren 14an alemanek Paris hartu zuten
Frantziak eta Alemaniak armistizioa sinatu zuten Armistizioari esker Alemaniak Alsazia eta Lorena berreskuratu zuen; Atlantikoko kostaldea eta iparraldea bereganatu zituen; eta hego
erdialdean Vichyko gobernu kolaborazionista ezarri zen
Hitler britainiarrekin hitzarmena sinatzen saiatu zen: Britania Handiko gobernuak gerrarekin jarraitzea erabaki zuen
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen garaipenak (1939-1941):
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Gerra fronte berriak:
1941. urtean gerra Europan eta munduan zehar zabaldu zen, sobietarrak, estatubatuarrak eta japoniarrak gerran sartzearen ondorioz
Gerra Sobietar Batasunean:
1941an Alemaniak SESB inbaditu zuen Okupazioak hiru ardatz zituen:
Iparraldean Leningrado eta Baltikoa kontrolatzea Erdialdean Mosku kontrolatzea Hegoaldean Ukraniako industria eskualdeak kontrolatzea
Lehen hiletan, indar handiz aurrera egin zuten alemanek 1942ko neguan operazioak atzeratu behar izan zituzten: sobietarrak militarki eta ekonomikoki berrantolatu ziren
1942ko udaberrian alemanek Estalingrado konkistatzea erabaki zuten, baina porrot egin zuten
Alemaniaren lehen porrot handia izan zen, eta gerran inflexio puntua
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Gerra fronte berriak:
Ozeano Bareko gerra (1941-1942):
20ko hamarkadaren amaieratik, Japoniako militarismoa indarberritu zen eta nazi alemanek izandakoaren antzeko hedapen joera izan zuen
1932an Mantxuria okupatu zuten 1933an Nazioen Elkartea utzi zuen 1937an Txina okupatu zuten
1941an japoniarrek Pearl Harbor base estatubatuarra bondardeatu zuten Estatubatuarrek gerra deklaratu zioten Japoniari eta Ardatzeko gainerako herrialdeei
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen porrota (1943-1945):
Gerra Sobietar Batasunean:
Stalingradoko gudaren ondoren Europako gerrak norabide berria hartu zuen 1943. urtean Sobietar Batasuna berrindartu egin zen, eta herrialdea birkonkistatzera ekin zion 1944an Sobietar Batasuneko lurraldeak aske geratu ziren
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen porrota (1943-1945):
Aliatuen aurrerapena:
Ekialdeko fronteko gerrak oso ahulduta utzi zuen armada alemana, eta horrek asko erraztu zituen aliatuen mugimenduak mendebaldeko Europan 1943an alemanak eta italiarrak errenditu ziren Tunisian. Afrika iparraldea Aliatuen eskuetan gelditu zen Aliatuak Italia okupatzen saiatu ziren:
Hegoaldea Aliatuen esku geratu zen Iparraldea alemanen kontrolpean, Mussoliniren gidaritzapean
Mendebaldean Aliatuek Frantziaren iparraldean itsasotik tropak lehorreratzea pentsatu zuten 1944ko ekainaren 6an, D day izeneko egunean, Aliatuak Normandian, Frantzian, lehorreratu ziren Abuztuaren 26an Paris askatu zuten eta 1944. urte amaieran Frantzia gehiena Alemaniak ez zeukan irtenbiderik
Mendebaldetik aliatuen erasoak Ekialdetik sobietarren erasoak
1945ko maiatzaren 5an Alemania errenditu zen (Hitler bere burua hil zuen) Egun batzuk lehenaga Mussolini exekutatu egin zuten Italiaren iparraldean
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen porrota (1943-1945):
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Alemanen porrota (1943-1945):
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Japonia galtzaile (1943-1945):
1945an Truman presidente estatubatuarrak, Japonia konkistatzean galera handiak ez izatearren bonba atomikoa erabiltzea erabaki zuen
1945ko abuztuaren 6an Hiroshima hiria eta 9an Nagasaki, txikituta utzi zituzten hiriotan bonba nuklear bana jaurtita
Irailaren 2an, Japonia errenditu egin zen
Bigarren Mundu Gerra amaitua zen
Gatazkaren aldiak: 1939-1945Japonia galtzaile (1943-1945):
BIGARREN MUNDU GERRA
Gerraren ondorioak
Gerraren ondorioak
• Gerrak utzitako hondamendia• Ondorio politikoak• Gerra amaitu ondorenerako planak
Gerraren ondorioakGerrak utzitako hondamendia:
55 milio lagunetik gora hil edo desagertu ziren
Europa zeharo suntsituta
Ondorio politikoak:
Gerra ondoren lehentasuna kontinente desnazifikatzea izan zen
Historian lehendabizikoz nazioarteko epaitegia eratu zen, bakearen eta gizateriaren aurkako krimenak epaitzeko: Nuremberg-eko epaiketa
Gerraren ondorioak
Gerra amaitu ondorenerako planak:
o Nazio Batuen Erakundea sortu zen: helburuak
o Munduko bakeari eustea, giza eskubideak defendatzea eta herri guztiei eskubide berdintasuna onartzea
o Postdameko konferentzia finkatu ziren:
o Europako muga berriak, Alemaniako etorkizuna eta Estatu Batuen eta Sobietar Batasunaren eragin eremuak
BIGARREN MUNDU GERRA
Gerraren bilakaera: http
://www.ushmm.org/wlc/media_nm.php?lang=sp&ModuleId=10005760&MediaId=6373
top related