análise da situación · corcubión, coristanco, dumbría, fisterra, a laracha, laxe, malpica de...
Post on 07-Jul-2020
3 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Análise da situación Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
Xuño, 2009
PTE Costa da Morte
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
2
APROBADO POLO COMITÉ DE DIRECCIÓN DO PTE DA COSTA DA MORTE O 18 DE XUÑO DE 2009
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
3
ÍNDICE
OS PACTOS TERRITORIAIS DE EMPREGO .............................................................................................................. 7
TERRITORIO E INFRAESTRUTURAS......................................................................................................................... 9
DELIMITACIÓN TERRITORIAL .................................................................................................................................. 9 CARACTERÍSTICAS MORFOLÓXICAS DO TERRITORIO E HÁBITAT NATURAL ............................................ 11 INFRAESTRUTURAS E EQUIPAMENTOS ............................................................................................................... 13 PLANEAMENTO VIXENTE ........................................................................................................................................ 14 PATRIMONIO CULTURAL .......................................................................................................................................... 15 ENTIDADES SUPRAMUNICIPAIS ............................................................................................................................. 16 ANÁLISE DAFO: TERRITORIO E INFRAESTRUTURAS ........................................................................................... 18
POBOACIÓN EN CIFRAS ............................................................................................................................................. 20
ÍNDICE DE RURALIDADE............................................................................................................................................. 22 POBOACIÓN POR XÉNERO ......................................................................................................................................... 24
EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN .................................................................................................................................. 25 TAXA DE NATALIDADE ................................................................................................................................................ 27 TAXA DE MORTALIDADE ............................................................................................................................................ 29 CRECEMENTO VEXETATIVO ........................................................................................................................................ 30 PERSOAS NO ESTRANXEIRO POR COMARCAS ............................................................................................................ 31
OS MOVEMENTOS MIGRATORIOS .......................................................................................................................... 32 EVOLUCIÓN SALDO MIGRATORIO PACTO – GALICIA .................................................................................................. 32
Destino das emigracións do Pacto no 2007 ............................................................................................................................. 35 Procedencia das Inmigracións do Pacto no 2007 ..................................................................................................................... 36
ESTRUTURA POR GRANDES GRUPOS DE IDADE ................................................................................................ 37 DEPENDENCIA DA POBOACIÓN ................................................................................................................................. 38 ÍNDICE DE RECAMBIO DA POBOACIÓN ACTIVA ......................................................................................................... 39
DISCAPACIDADES ..................................................................................................................................................... 44 ANÁLISE DAFO: ESTRUTURA SOCIODEMOGRÁFICA ....................................................................................................... 45
INDICADORES ECONÓMICOS ................................................................................................................................... 47
RENDA FAMILIAR DISPOÑIBLE, VEB POR HABITANTE E ÍNDICE DE PRODUTIVIDADE ........................... 47 CONTA DE RENDA DOS FOGARES.......................................................................................................................... 49 INDICADOR MUNICIPAL DA RENDA DOS FOGARES .......................................................................................... 52 PRESTACIÓNS ECONÓMICAS .................................................................................................................................. 53 VARIABLES E INDICADORES ECONÓMICOS ....................................................................................................... 55 PARQUE DE VEHÍCULOS E MATRICULACIÓNS ................................................................................................... 57 LIÑAS DE BANDA ANCHA ........................................................................................................................................ 59
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
4
O MERCADO LABORAL .............................................................................................................................................. 60
AFILIACIÓN ................................................................................................................................................................. 60 EVOLUCIÓN DA AFILIACIÓN ....................................................................................................................................... 60 AFILIACIÓN POR RÉXIMES.......................................................................................................................................... 67 AFILIACIÓN POR SECTORES ........................................................................................................................................ 69 PRINCIPAIS ACTIVIDADES ECONÓMICAS SEGUNDO O NÚMERO DE AFILIADOS ........................................................ 71
ÍNDICE DE AFILIACIÓN: ................................................................................................................................................... 75 ÍNDICE DE ACTIVIDADE: ................................................................................................................................................. 76 ACTIVIDADES ECONÓMICAS CON MÁIS PESO NO PACTO ............................................................................... 77
CONSTRUCIÓN ........................................................................................................................................................... 78 AGRICULTURA ............................................................................................................................................................ 79 COMERCIO POLO MIÚDO .......................................................................................................................................... 80 HOSTALARÍA .............................................................................................................................................................. 81 CONFECCIÓN ............................................................................................................................................................. 82 PESCA ........................................................................................................................................................................ 83 ADMINISTRACIÓN PÚBLICA ....................................................................................................................................... 84 INDUSTRIA PRODUCTOS ALIMENTARIOS ................................................................................................................... 85 COMERCIO POR XUNTO ............................................................................................................................................. 86 OUTRAS ACTIVIDADES EMRPESARIAIS ...................................................................................................................... 87
PARO REXISTRADO: ........................................................................................................................................................ 88 PARO REXISTRADO POR SEXOS ............................................................................................................................. 88 PARO REXISTRADO, POR IDADES: ......................................................................................................................... 91 PARO REXISTRADO, POR SECTORES DE ACTIVIDADE: ..................................................................................... 93 PARO REXISTRADO EN MENORES DE 25 ANOS: ................................................................................................................ 97 PARADOS DE LONGA DURACIÓN: ................................................................................................................................... 99 ÍNDICE DE PARO REXISTRADO: ..................................................................................................................................... 103
ÍNDICE DE PARO REXISTRADO POR SECTORES DE ACTIVIDADE: .............................................................................. 105 ORIENTACIÓN LABORAL ....................................................................................................................................... 110 CONTRATACIÓN ...................................................................................................................................................... 111
EVOLUCIÓN ANUAL DO NÚMERO DE CONTRATOS .................................................................................................. 111 EVOLUCIÓN DOS CONTRATOS POR IDADE E SEXO ................................................................................................... 113 EVOLUCIÓN DA CONTRATACIÓN POR NIVEL FORMATIVO ....................................................................................... 116 EVOLUCIÓN DA CONTRATACIÓN POR NIVEL FORMATIVO ....................................................................................... 116 CONTRATOS POR SECTORES .................................................................................................................................... 117 TIPO DE CONTRATOS ............................................................................................................................................... 121 EVOLUCIÓN DOS CONTRATOS POR MODALIDADE .................................................................................................. 124 GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN ......................................................................................................................... 126 ACTIVIDADE ECONÓMICA DOS CONTRATADOS ....................................................................................................... 128
SINISTRALIDADE LABORAL ................................................................................................................................. 131 RECURSOS PARA A CONCILIACIÓN .................................................................................................................... 132
1.- INFANCIA E MOCIDADE: ..................................................................................................................................... 132 GARDERÍAS E PAI´s: ................................................................................................................................................................ 132 CENTROS DE MENORES:......................................................................................................................................................... 134
2.- MAIORES: ........................................................................................................................................................... 134 3.- PERSOAS CON DISCAPACIDADES: ....................................................................................................................... 135
ANÁLISE DAFO: MERCADO LABORAL ......................................................................................................................... 136
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
5
ESTRUTURA EMPRESARIAL DO PACTO .............................................................................................................. 139
VOLUME DE EMPRESAS E DENSIDADE EMPRESARIAL .................................................................................. 139 DISTRIBUCIÓN DE EMPRESAS POR SECTORES ................................................................................................. 142 DISTRIBUCIÓN DE EMPRESAS POR NÚMERO DE ASALARIADOS ................................................................. 143 DISTRIBUCIÓN SEGUNDO A CONDICIÓN XURÍDICA ....................................................................................... 144 ALTAS E BAIXAS EMPRESARIAIS ......................................................................................................................... 145 ESPECIALIDADES PRODUCTIVAS ........................................................................................................................ 146
PESCA E ACUICULTURA ............................................................................................................................................ 146 LONXAS .................................................................................................................................................................................. 146 EMBARCACIÓNS PESQUEIRAS ................................................................................................................................................ 147 MERCADO LABORAL NO RÉXIME DO MAR............................................................................................................................. 148 ACUICULTURA ........................................................................................................................................................................ 151
AGRICULTURA E GANDEIRÍA .................................................................................................................................... 152 ACTIVIDADE AGRÍCOLA: ........................................................................................................................................... 152
DISTRIBUCIÓN MUNICIPAL DE USOS ...................................................................................................................................... 152 DISTRIBUCIÓN XERAL DE TERRAS POR COMARCAS ............................................................................................................... 152 DISTRIBUCIÓN DOS PRINCIPAIS GRUPOS DE CULTIVOS POR COMARCAS: ............................................................................. 153
ACTIVIDADE GANDEIRA: .......................................................................................................................................... 154 MERCADO LABORAL NO RÉXIME AGRARIO ............................................................................................................. 158
VOLUME DE EMPRESAS ......................................................................................................................................................... 160 MERCADO LABORAL NO SECTOR DA INDUSTRIA ................................................................................................................... 164
SECTOR DA CONSTRUCIÓN ...................................................................................................................................... 167 MERCADO LABORAL NO SECTOR DA CONSTRUCIÓN ............................................................................................................. 172
SECTOR COMERCIO .................................................................................................................................................. 175 MERCADO LABORAL NO SECTOR DO COMERCIO ................................................................................................................... 177
O TURISMO NA COSTA DA MORTE .......................................................................................................................... 179 A OFERTA TURÍSTICA .............................................................................................................................................................. 179 ESTABLECEMENTOS TURÍSTICOS ............................................................................................................................................ 182
Tipos de aloxamentos ....................................................................................................................................................... 184 Establecementos Hoteleiros: ....................................................................................................................................... 185 Establecementos de turismo rural:.............................................................................................................................. 190
MERCADO LABORAL NO SECTOR TURÍSTICO ......................................................................................................................... 193 CHAN INDUSTRIAL ................................................................................................................................................. 195 ANÁLISE DAFO: ESTRUTURA PRODUTIVA .................................................................................................................... 197
FORMACIÓN ................................................................................................................................................................. 204
FORMACIÓN REGRADA.......................................................................................................................................... 204 FORMACIÓN OCUPACIONAL ................................................................................................................................. 206 FORMACIÓN CONTÍNUA ........................................................................................................................................ 207 ANÁLISE DAFO: FORMACIÓN E ORIENTACIÓN LABORAL ............................................................................................. 210
ÍNDICE DE TÁBOAS .................................................................................................................................................... 215
ÍNDICE DE GRÁFICAS................................................................................................................................................ 219
ÍNDICE DE MAPAS ...................................................................................................................................................... 221
AGRADECEMENTOS .................................................................................................................................................. 222
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
6
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
7
Os Pactos Territoriais de Emprego
En 1996 a Comisión Europea creou a figura do Pacto Local para o Emprego, insistindo na
necesidade dunha ampliación e unha intensificación da cooperación entre os interlocutores sociais
e o sector privado dunha determinada zona que presentase unha inestabilidade laboral moi aguda.
O primeiro paso para a implantación destas estruturas foi a creación de 89 Pactos pilotos (6 en
España) que contribuíron a orientar a actuación dos Estados membros ao ámbito do
desenvolvemento local do emprego.
Despois, o Consello Europeo de Amsterdam (xuño de 1997) recoñeceu que o problema do
desemprego era unha cuestión de interese común para o conxunto da UE. Este enfoque plásmase
no artigo 127 del Tratado da Comunidade Europea modificado polo Tratado de Amsterdam, que
establece que ao formular e aplicar todas as políticas e medidas comunitarias deberase ter en conta
o obxectivo dun nivel de emprego alto (Comisión Europea, 1999).
En novembro de 1999 os Fondos Estruturais da UE publican a “Guía dos Pactos Territoriais en favor
do Emprego. 2000-2006” na que establecen o seu Marco de acción, baseado na Estratexia Europea
para o Emprego e nos Regulamentos dos fondos estruturais.
Xa dentro do novo período de programación e tendo en conta a situación de Galicia dentro do
obxectivo de converxencia e de acordo co establecido no Programa Operativo Fondo Social
Europeo de Galicia 2007-2013, establécense catro eixes de programación:
Eixo 1. Fomento do espírito empresarial e mellora da adaptabilidade de traballadores,
empresas e empresarios
Eixo 2. Fomentar a empregabilidade, a inclusión social e a igualdade entre homes e mulleres
Eixo 3. Aumento e mellora do capital humano
Eixo 4. Promover a cooperación transnacional e interrexional
En Galicia os Pactos Territoriais de Emprego están recollidos no Acordo sobre un Novo Marco de
Relacións Laborais en Galicia, subscrito no marco do Proceso de Diálogo Social aberto pola Xunta de
Galicia xunto cos axentes económicos e sociais máis representativos de Galicia. Este documento
está integrado por nove acordos concretos, que abarcan os diferentes aspectos da concertación
social.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
8
O apartado concreto no que se recolle a figura dos Pactos Territoriais de Emprego é o Acordo sobre
o Novo Modelo do Servizo Público de Emprego de Galicia, onde se di: “Un terceiro ámbito de
participación, a crear de novo, viría determinado pola necesidade de implicar a todas as
organizacións nun ámbito territorial para que aporten os seus coñecementos e experiencias. Esta
implicación debe realizarse por medio da posta en marcha de Pactos Territoriais de Emprego. O
obxectivo destes é acercar o nivel de intervención ao ámbito no cal se desenvolven as diferentes
políticas de emprego e a creación de marcos de coordinación - intervención das diferentes
administracións e axentes sociais implicados nos temas de emprego”.
O Decreto 98/2008, do 15 de maio, polo que se crean e regulan os órganos consultivos
denominados Pactos territoriais de emprego (PTE), recolle na súa disposición adicional segunda a
constitución inicial de catro deles, entre os que se atopa o da Costa da Morte, ademais de Lugo,
Valdeorras e o Salnés.
O PTE Costa da Morte está integrado polos
concellos de Cabana de Bergantiños,
Camariñas, Carballo, Carnota, Cee,
Corcubión, Coristanco, Dumbría, Fisterra, A
Laracha, Laxe, Malpica de Bergantiños,
Mazaricos, Muros, Muxía, Ponteceso, Santa
Comba, Vimianzo e Zas. A súa composición
abrangue, ademais dos concellos
mencionados, á Xunta de Galicia, a través
da Consellería de Traballo, e ás
organizacións empresariais e sindicais
intersectoriais máis representativas no
ámbito da Comunidade Autónoma.
Mapa 1. Fonte: elaboración propia
O PTE Costa da Morte estrutúrase en torno á Asemblea Xeral e o Comité de Dirección, co apoio
dunha comisión técnica. Paralelamente ao nacemento do Pacto, a Asociación Impulsora do Pacto
Territorial do Emprego da Costa da Morte creou unha unidade de promoción e desenvolvemento
(UPD), que será a encargada de levar a cabo o plan de traballo marcado polo Comité de Dirección,
que comeza co presente diagnóstico.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
9
Territorio e infraestruturas
DELIMITACIÓN TERRITORIAL
A Costa da Morte está situada no extremo occidental da provincia da Coruña, lindando de norte a
sur coas comarcas de A Coruña, Ordes, Santiago, A Barcala e Noia, e ao oeste co Océano Atlántico.
En canto ao Mapa Comarcal de Galicia, o Pacto Territorial de Emprego da Costa da Morte
comprende na súa totalidade cinco comarcas: Bergantiños, Terra de Soneira, Fisterra, Xallas e
Muros.
O espazo que estamos estudando abrangue unha boa lonxitude de costa (máis de 300 km), e
ningún punto dista do mar máis de 40 quilómetros en liña recta.
O nome da comarca invita a pensar que a Costa da Morte só comprende concellos do litoral. Sen
embargo, trátase dun territorio heteroxéneo, que mestura totalmente litoral e interior. Ademais, a
proximidade de diversas cadeas montañosas ao litoral separa fisicamente ámbalas zonas.
Coristanco, Zas, Santa Comba e Mazaricos son concellos de interior. A Laracha, Cabana de
Bergantiños, Vimianzo e Dumbría, tamén poden considerarse de interior malia ter unha pequena
saída ao mar. Carballo, Ponteceso, Muxía e Cee, son concellos costeiros que tamén contan cunha
importante extensión interior. Finalmente, Malpica, Laxe, Camariñas, Fisterra, Corcubión, Carnota e
Muros son eminentemente costeiros. Esta diversidade determina as peculiaridades
socioeconómicas de cada unha das comarcas que conforman o territorio do PTE da Costa da Morte.
No seu conxunto, o territorio do Pacto abarca 1990 km. cadrados, que supoñen a cuarta parte da
superficie da provincia da Coruña e o 6,7% do total de Galicia. A superficie dos concellos varía
enormemente, dende os 6,5 km2 de Corcubión até os 203 km2 de Santa Comba. En termos xerais,
os concellos do interior teñen unha superficie maior que os costeiros.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
10
Concellos Superficie % Pacto
Cabana 100,3 5,04
Camariñas 51,9 2,61
Carballo 186,8 9,38
Carnota 70,9 3,56
Cee 57,5 2,89
Corcubión 6,5 0,33
Coristanco 141,1 7,09
Dumbría 124,7 6,26
Fisterra 29,4 1,48
Laracha, A 125,8 6,32
Laxe 36,9 1,85
Malpica 61,4 3,08
Mazaricos 187,3 9,41
Muros 72,9 3,66
Muxía 121,3 6,09
Ponteceso 91,9 4,62
Santa Comba 203,7 10,23
Vimianzo 187,4 9,41
Zas 133,2 6,69
PACTO 1990,9 100,00
A Coruña 7.950,40 25,04%
Galicia 29574,4 6,73%
Táboa 1. Fonte: elaboración propia
Estamos nunha zona moi diferente dos
sectores litorais que o rodean polo norte
(Golfo Ártabro) e contra o sur (as Rías Baixas).
Diferénciase deles pola dinámica
demográfica, social e económica.
Malia estar situada na franxa costeira
occidental, a Costa da Morte non pertence ao
denominado Eixo Atlántico, a zona máis
desenvolvida do territorio galego. Os
indicadores socioeconómicos da Costa da
Morte seméllanse máis aos de outras zonas
de Galicia que non acadaron aínda os niveis
de desenvolvemento do Eixo, coma o Ortegal
ou moitas das comarcas do interior.
Posteriormente examinaremos os datos
socioeconómicos do territorio e
observaremos como se sitúan bastante
afastados das medias provincial e galega.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
11
CARACTERÍSTICAS MORFOLÓXICAS DO TERRITORIO E HÁBITAT NATURAL
O litoral da Costa da Morte mestura zonas de cantís rochosos con grandes extensións areosas,
entre as que se atopa a praia de Carnota, a máis longa de Galicia cunha lonxitude de seis
quilómetros. As rías que están situadas neste treito de litoral son as de Corme-Laxe, Camariñas,
Lires, Corcubión e Muros-Noia.
Os ríos Anllóns, Grande, Castro, Xallas e Tambre son os máis importantes que discorren polo
territorio do PTE Costa da Morte, se ben a rede hidrográfica de todas as comarcas é moi extensa.
O punto máis alto da Costa da Morte é o Alto da Ruña, no concello de Mazaricos, que acada os 646
metros, uns poucos máis que o mítico Monte Pindo. En xeral, o relevo da Costa da Morte
caracterízase pola alternancia de pequenas formacións montañosas, coma o denominado Bloque
de Xallas ou o Macizo Pindo-Serra de Outes, e os grandes vales de interior, coma o val de Vimianzo
ou o do Anllóns.
Unha das características xeográficas mais destacados da Costa da Morte son os seus cabos. O Cabo
Fisterra, que foi considerado historicamente o lugar máis occidental da Península Ibérica, é o
segundo lugar máis visitado de Galicia, coa importancia que isto ten dende o punto de vista
turístico. Outras puntas de interese son Cabo Touriñán, Cabo Vilán e Cabo San Adrán.
Mapa 2. Lic1 Costa da Morte. Fonte: Consellería de Medio Ambiente
1 Lic - son todos aqueles ecosistemas protexidos co obxecto de contribuír a garantir a biodiversidade mediante a
conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres consideradas prioritarias no territorio pola directiva
92/43/CEE dos estados membros da Unión Europea.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
12
Os espazos protexidos existentes no Pacto suman unha extensión terrestre de 124,15 km2, aos que
hai que engadir unha extensión de 54,68 km2 de augas mariñas. Isto supón unha porcentaxe do
6,25% do territorio, moi afastada do 11,7% galego e aínda máis do 26,4% español.
O lugar de interese comunitario (LIC) Costa da Morte comprende o extenso tramo de costa entre o
cabo Fisterra e a praia de Alba (Arteixo). A excepción dunha gran parte da ría de Camariñas e dos
núcleos habitados máis importantes, abarca a totalidade do litoral noroccidental de Galicia e algúns
dos treitos máis apartados e mellor conservados da costa galega.
Ademais do LIC Costa da Morte hai outros espazos protexidos pertencentes á Rede Natura 2000,
como son as zonas de especial protección dos valores naturais (ZEPVN) Carnota-Monte Pindo,
Monte e Lagoa de Louro e Río Anllóns; e a zona de especial protección de aves (ZEPA) Illas Sisargas.
Este arquipélago pode pasar a formar parte do Parque Nacional das Illas Atlánticas, para o que
sería necesario o seu cambio de titularidade ao dominio público.
A Costa da Morte posúe un clima oceánico similar ao resto da costa galega. As temperaturas,
suaves, oscilan entre os 18o e os 25o en verán, e entre os 8o e os 12o no inverno. As precipitacións
son abundantes, arredor de 1500 mm. anuais. Novembro, decembro e xaneiro son os meses máis
chuviosos e xuño, xullo e agosto os máis secos.
A gráfica e os datos que aparecen debaixo deste texto corresponden ás medicións efectuadas na
estación meteorolóxica de Malpica durante o ano 2007, publicadas no Anuario Climatolóxico de
Galicia da Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible da Xunta de Galicia.
Gráfica 1. Fonte: Anuario climatolóxico de Galicia. Consellería de Medio Ambiente
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
13
INFRAESTRUTURAS E EQUIPAMENTOS
A comarca presenta déficits importantes de comunicación que teñen sido denunciados
historicamente.
A única autoestrada existente no territorio do Pacto é a AG-55, A Coruña - Carballo, que comunica a
capital provincial coa comarca de Bergantiños. Recentemente comezaron as obras da Vía de Alta
Capacidade (VAC) da Costa da Morte, que paliará en parte o illamento secular das comarcas de
Soneira e Fisterra. A demanda dun enlace de alta capacidade coa capital de Galicia suscita o
consenso de todos os sectores políticos e socioeconómicos do territorio.
A Costa da Morte carece de rede ferroviaria en toda a súa extensión. En canto ao transporte
público de viaxeiros, o seu funcionamento é deficiente, suscitando numerosas queixas da
poboación.
A Costa da Morte conta con 24 instalacións portuarias. O porto de Brens (en obras para a súa
ampliación), no Concello de Cee é a maior instalación portuaria de titularidade autonómica e o
peirao cun maior tráfico de mercadorías do territorio do Pacto (derivado sobre todo da
proximidade á Factoría de Ferroatlántica). Dende o pasado ano o Porto de Laxe estableceu o tráfico
de madeira con Portugal. Sen embargo, a práctica totalidade das instalacións portuarias da Costa da
Morte só teñen actividade pesqueira. Hai pequenos embarcadoiros, que dan servizo ás pequenas
embarcacións tradicionais, e tamén importantes dársenas pesqueiras, coma Malpica, Fisterra ou
Muros.
Con respecto aos equipamentos sanitarios, a Costa da Morte conta cun hospital de carácter
comarcal, o Virxe da Xunqueira de Cee, que atende á poboación das comarcas de Soneira e Fisterra.
Ademais, hai dezanove centros de saúde (un por cada concello), e 12 consultorios.
Dende o punto de vista dos servizos sociais, o territorio do Pacto conta con cinco escolas infantís
municipais, sete de titularidade privada e cinco galescolas. Hai unha residencia para persoas
maiores en Carballo, e estase a construír unha nova en Vimianzo. Ademais, Carballo conta cunha
oficina I+B, e hai cinco centros de información á muller (CIM).
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
14
PLANEAMENTO VIXENTE Estado de tramitación do planeamento revisado e adaptado a Lei 9/2002, “de ordenación urbanística e protección do medio rural de Galicia en data 12/05/2008”
Figura Data aprobación Figura Estado Tramitación DataTramitación
CABANA PXOM 09/06/1999CAMARIÑAS 29/01/1981 PXOM Inf. A.I. 21/06/2004
CARBALLO1 PXOM 20/05/2003 PXOM CONTRATADOCARNOTA NSP 08/06/1996CEE NSP 23/02/1995CORCUBIÓN NSP 13/01/1989CORISTANCO PXOM 12/05/2000DUMBRÍA PXOM Inf. A.I. 10/04/2006FISTERRA NSP 17/07/1996 PXOM AI 31/12/2007LARACHA PXOM 30/06/2003LAXE NSP 06/02/1987 PXOM AP 27/09/2006MALPICA NSP 23/02/1995MAZARICOS NSP 04/05/1995MUROS PXOM AI 28/04/2006MUXÍA NSP 04/05/1995 PXOM AP 28/04/2007PONTECESO PXOM 26/08/2002SANTA COMBA PXOM 05/04/2001VIMIANZO NSP 01/07/1994ZAS PXOM 08/11/2007
PLANEAMENTO EN REVISIÓNPLANEAMENTO VIXENTE CONCELLO
1 Anulado por sentenza do TSXG de data 1/3/2007, vixente en tanto non se resolva o recurso de casación
PXOM - Plan Xeral de Ordenación Municipal DSU - Delimitación de Solo Urbán NSP - Normas Subsidiarias de Planeamento
Táboa 2. Fonte: Consellería de Política Territorial e Urbanismo
Mapa 3. Fonte: Consellería de Política Territorial e Urbanismo
Só sete dos 19 concellos que conforman o Pacto contan na actualidade con PXOM aprobado. Nos restantes son de aplicación as Normas subsidiarias de planeamento, aínda que en 7 destes últimos o planeamento atópase en proceso de revisión.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
15
PATRIMONIO CULTURAL
A Costa da Morte posúe unha enorme e variada riqueza patrimonial froito da pegada das distintas
civilizacións que poboaron consecutivamente o seu territorio. A simple enumeración dos elementos
patrimoniais do territorio obrigaría a encher moreas de páxinas de información. Como non é ese o
obxectivo do presente estudo, limitarémonos a sinalar os aspectos sobranceiros do patrimonio da
Costa da Morte.
A riqueza patrimonial da Costa da Morte aséntase fundamentalmente sobre un elemento: a pedra.
Xa na idade antiga foi así, como o demostran as abundantes mostras de monumentos megalíticos
existentes na comarca, dos que o Dolmen de Dombate é o máis coñecido. Pero o culto ás pedras
non remata aí, senón que se estende de norte a sur e a través do tempo en vestixios coma a Pedra
da Serpe, en Corme (Ponteceso), o castro de Borneiro, en Cabana, as pedras do Santuario da Barca
de Muxía, ou as pedras santas do Monte de San Guillerme, en Fisterra. As paisaxes pétreas e
antropomorfas de enclaves coma o Monte Pindo e os Penedos de Traba e Pasarela, por nomear os
máis salientábeis, son lugares cheos de misterio, maxia e crenzas de todo tipo.
As mostras de arquitectura relevantes, tanto relixiosa coma civil, son numerosas. Hai varias igrexas
de estilo románico moi apreciadas, coma a de Moraime en Muxía e Santa María das Areas, en
Fisterra, por citar só dúas. En canto ás edificacións civís abundan os castelos e fortalezas (Torres de
Mens, Castelo de Vimianzo,…) e tamén os pazos e casas señoriais (Torres do Allo, Pazo de
Vilardefranco,…) Especial mención merecen construcións de arquitectura popular, coma os hórreos
de Lira e Carnota, os meirandes do país, e os numerosos muíños de auga que hai no territorio.
A nivel administrativo, de protección dos bens patrimoniais, temos que sinalar que no conxunto do
territorio hai un total de 19 Bens de Interese Culturais2, como podemos observar na seguinte táboa:
Galicia A Coruña Costa da MorteMonumentos 583 117 16
Xardín Histórico 6 3 0
Conxunto Histórico 48 16 2
Sitios históricos 16 4 0
Zona Arqueolóxica 7 1 1
Outros Bens 8 3 0
BENS DE INTERESE CULTURAL 2008
Táboa 3. Fonte: Ministerio de Cultura
2 Segundo a Ley 16/1985, de 25 de junio, del Patrimonio Histórico Español, un Ben de Interese Cultural (BIC) é calquera
inmoble e obxecto moble de interese artístico, histórico, paleontolóxico, arqueolóxico, etnográfico, científico ou
técnico, que fora declarado como tal pola administración competente.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
16
ENTIDADES SUPRAMUNICIPAIS
Diversas entidades están a traballar en proxectos de desenvolvemento sectoriais no territorio
comprendido polo PTE Costa da Morte. O ámbito territorial de actuación non coincide totalmente
en ningún dos casos.
O Consorcio de Turismo agrupa aos mesmos
concellos que o PTE agás Muros e Santa Comba. Esta
entidade naceu como prolongación do Plan de
Dinamización Turística da Costa da Morte, unha
actuación trianual que foi financiada pola Secretaria
General de Turismo do Goberno de España, a
Dirección Xeral de Turismo e a Deputación da
Coruña, en representación dos 17 concellos obxecto
do Plan.
Mapa 4. Fonte: elaboración propia
No referente ao Grupos de Desenvolvemento Rural
(GDR), dous deles, o 26 e 27, están completamente
inseridos no territorio do PTE, sendo de novo os
concellos de Muros e Santa Comba os que se
integran noutros ámbitos territoriais (GDR 25 e 24
respectivamente).
Mapa 5. Fonte: elaboración propia
Dous Grupos de Acción Costeira (GAC) afectan aos
concellos da Costa da Morte. O que leva este
mesmo nome desenvólvese integramente en
concellos costeiros do territorio do Pacto, mentres
que o GAC Seo de Fisterra, Ría de Muros-Noia,
afecta a concellos situados fóra do territorio do
PTE, como Outes, Noia e Porto do Son.
Mapa 6. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
17
A Asociación Neria xestionou diferentes proxectos
europeos como Leader e Equal. Ademáis desenvolve
a súa actividade en diversas áreas, como a
prevención de drogodependencias, cultura,
patrimonio e turismo.
Mapa 7. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
18
Análise DAFO: TERRITORIO E INFRAESTRUTURAS
Para finalizar esta visión xeral do territorio e das infraestruturas, preséntase o apartado correspondente da análise DAFO consensuada polos axentes económicos e sociais integrantes do PTE Costa da Morte.
Debilidades:
Rede de infraestruturas
deficitarias: viarias, enerxéticas,
portuarias (portos con pouco
calado), telecomunicacións…
Ausencia do ferrocarril e de nodos
de transporte.
Deficiente rede de transporte
público que dificulta a
mobilidade laboral e o acceso
aos servizos (sanitarios, sociais,
administrativos,…).
Deterioro do entorno.
Tradicionalmente deuse unha
escasa atención polos temas
medioambientais.
Deficiente ordenación
territorial. Necesidade dunha
maior planificación dos usos do
solo, tanto para temas produtivos
coma para cuestións de índole
urbanística.
Situación periférica do
territorio. A Costa da Morte é
unha das poucas zonas da costa
atlántica galega que non pertence
ao denominado Eixo Atlántico, o
polo de desenvolvemento máis
importante de Galicia
Rede de infraestruturas de
atención á infancia e
dependencia non adaptadas á
realidade demográfica do
pacto.
Ameazas:
A presión urbanística sobre
zonas de especial interese
paisaxístico. A maioría dos
concellos teñen sen aprobar o Plan
Xeral de Ordenación Municipal.
Insuficiente regulación
medioambiental que garanta o
tráfico marítimo seguro e evite
catástrofes naturais. O territorio
da Costa da Morte ten sufrido
importantes desastres naturais
provocados pola mala acción do
home, como os lumes, as
inundacións e as mareas negras.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
19
Fortalezas:
Abundancia de recursos
monumentais, culturais,
naturais e paisaxísticos.
Riqueza de recursos
enerxéticos. Galicia é unha
potencia europea no referente á
enerxía eólica e a Costa da Morte é
unha das zonas da comunidade
con maior concentración de
parques. Así mesmo, tamén é
significativa a produción
hidroeléctrica.
Infraestruturas portuarias. O
corredor de Fisterra é unha das
canles de tráfico marítimo máis
importantes a nivel mundial e o
porto de Brens é a maior
instalación portuaria de
titularidade autonómica.
Amplo territorio (unha cuarta
parte do da provincia da
Coruña) e extensa lonxitude de
costa (máis de trescentos
quilómetros).
Clima axeitado para as
producións do sector primario.
Oportunidades:
A difusión entre a poboación
dos servizos prestados pola
Administración Autonómica a
través dos concellos (portelo
único, PIC, terminais telemáticas
do SPEG,...)
Creación de reservas mariñas
como a dos Miñarzos, en Lira
(Carnota).
Porto exterior de Punta
Langosteira, a ampliación do
porto de Brens e a mellora das
infraestruturas viarias.
Desenvolvemento das TIC.
Asentamento de empresas
chegadas de áreas próximas
máis desenvolvidas (Arteixo ou A
Coruña), no caso de que se
melloren as infraestruturas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
20
Poboación en cifras
O territorio do Pacto tivo nas últimas décadas unha evolución paralela á de zonas rurais e periféricas
do país, ou sexa, un descenso da natalidade así coma un saldo migratorio negativo. As
consecuencias máis inmediatas desta situación son o descenso da poboación e o seu
envellecemento. Non obstante, compre analizar máis polo miúdo os distintos indicadores
demográficos dos concellos que conforman o Pacto, para observar as peculiaridades de cada un
deles con respecto ao territorio da Costa da Morte e ao de Galicia. A partir desta análise poderemos
extrapolar en que medida as características demográficas son unha debilidade do territorio, tendo
en conta que un dos piares básicos do desenvolvemento é o capital humano, dentro do cal a
situación demográfica ten moito peso.
Na táboa da seguinte páxina podemos ver que a poboación, segundo o Padrón de habitantes do
2008, ascende a 144.533 habitantes. O municipio con menor poboación é Corcubión mentres que
Carballo é o que conta con maior poboación. Case a metade da poboación do territorio habita na
comarca de Bergantiños.
A densidade de poboación3 do Pacto é de 72,60 habitantes por quilómetro cadrado, sendo
Camariñas, Carballo, Cee, Fisterra, Malpica e Muros os que superan os 100 hab/Km2 e Corcubión o
que ten a densidade de poboación maior, acadando os 280 hab/Km2.
Gráfica 2. Fonte: IGE e elaboración propia
3 Densidade de poboación: indica o número de persoas ou habitantes que constitúen a poboación nunha zona por
unidade de superficie territorial de dita zona (km2).
PACTOA Coruña
Galicia0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
140,00
160,00
72,60
143,2894,14
Densidade de poboación - 2008
PACTO A Coruña Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
21
Táboa 4. Fonte: Padrón e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
22
ÍNDICE DE RURALIDADE
O territorio do Pacto, está formado por 1.856 entidades singulares de poboación4. No 99,62%
destas entidades de poboación hai menos de 2.000 habitantes. En total, nestas entidades hai
censadas 111.601 persoas, que representan o 77,21% do total de poboación do Pacto.
CONCELLOSEE SS
<2000 Hab.
EE SS
2000 - 10000
Hab.
EE SS
>10000
Hab.
Nº Total
EE SS
Pob. Entidades
<2000 Hab.
Pob entidades
2000 - 10000
Hab.
Pob entidades
> 10000 Hab.
CABANA 145 145 5045
CAMARIÑAS 25 1 26 3506 2701
CARBALLO 319 1 320 13909 16744
CARNOTA 51 51 4958
CEE 48 1 49 4239 3452
CORCUBIÓN 7 7 1822
CORISTANCO 141 141 7376
DUMBRÍA 72 72 3820
FISTERRA 23 1 24 2022 2937
LAXE 39 39 3434
LARACHA 247 1 248 8588 2491
MALPICA 61 1 62 4229 2091
MAZARICOS 96 96 5050
MUXÍA 102 102 5579
MUROS 61 61 9823
PONTECESO 73 73 6381
STA. COMBA 134 1 135 8061 2516
VIMIANZO 107 107 8300
ZAS 98 98 5459
PACTO 1849 6 1 1856 111601 16188 16744
ANO 2008
Táboa 5. Fonte: INE e elaboración propia
4 Entidade singular de poboación: calquera área habitable do termo municipal, habitada ou excepcionalmente
deshabitada, claramente diferenciada do mesmo, e que se coñece por unha denominación específica que a identifica
sen posibilidade de confusión. Unha área considérase habitable cando existen na mesma vivendas habitadas ou en
condicións de selo e considérase claramente diferenciada cando as edificacións e vivendas pertencentes á mesma
poden identificarse perfectamente sobre o terreo e o conxunto das mesmas coñécese por unha denominación.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
23
O Instituto Nacional de Estatística (INE) define como hábitat rural aquelas zonas onde os municipios
teñen unha poboación inferior aos 2.000 habitantes. No territorio do Pacto hai 12 concellos cun
índice de ruralidade5 do 100%, o que significa que non hai ningunha entidade singular de poboación
neses concellos na que os seus habitantes superen a cifra de 2.000.
No Pacto hai seis entidades de poboación que segundo o índice semirural ou semiurbano6 son
consideradas semirurais, é dicir, cunha poboación entre os 2.000 e os 10.000 habitantes.
En canto ó índice urbano7, na zona do Pacto só hai unha entidade singular no concello de Carballo
con poboación superior ós 10.000 habitantes.
CONCELLOS Pob. Total % RuralSemirural ou
Semiurbano% Urbano
CABANA 5045 100%
CAMARIÑAS 6207 56,48% 43,52%
CARBALLO 30653 45,38% 54,62%
CARNOTA 4958 100%
CEE 7691 55,12% 44,88%
CORCUBIÓN 1822 100%
CORISTANCO 7376 100%
DUMBRÍA 3820 100%
FISTERRA 4959 40,77% 59,23%
LAXE 3434 100%
LARACHA 11079 77,52% 22,48%
MALPICA 6320 66,91% 33,09%
MAZARICOS 5050 100%
MUXÍA 5579 100%
MUROS 9823 100%
PONTECESO 6381 100%
STA. COMBA 10577 76,21% 23,79%
VIMIANZO 8300 100%
ZAS 5459 100%
TOTAL PACTO 144533 77,21% 11,20% 11,58%
ANO 2008
Táboa 6. Fonte: INE e elaboración propia
5 Índice de ruralidade (% rural): é a porcentaxe de poboación residente en entidades singulares con menos de 2.000
habitantes, en relación á poboación total do concello.
6 Índice semirural: é o porcentaxe de poboación residente en entidades singulares con poboación entre os 2.000 e os
10.000 habitantes.
7 Índice urbano: é o porcentaxe de poboación residente en entidades singulares con poboación superior aos 10.000
habitantes.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
24
POBOACIÓN POR XÉNERO
No tocante á proporción entre homes e mulleres, no territorio do Pacto obsérvase a mesma
tendencia que no resto de Galicia, é dicir, unha porcentaxe de mulleres máis alta que a de homes
(agás nos concellos de Fisterra e Ponteceso). A diferenza é maior en Carnota, Dumbría e Mazaricos,
tal e como expresa o índice de masculinidade (no entorno dos 92 puntos), máis baixo con respecto
non só ao Pacto, senón tamén aos Concellos que o compoñen e a Galicia. Se poñemos en relación
ao Pacto e á Comunidade Autónoma o índice de masculinidade tamén é maior no territorio que
estamos a analizar, como se pode observar a continuación:
Homes Mulleres Total % Homes %MulleresIndice
masculinidade
Cabana 2486 2559 5045 49,28% 50,72% 97,15
Camariñas 3081 3126 6207 49,64% 50,36% 98,56
Carballo 15015 15638 30653 48,98% 51,02% 96,02
Carnota 2380 2578 4958 48,00% 52,00% 92,32
Cee 3716 3975 7691 48,32% 51,68% 93,48
Corcubión 892 930 1822 48,96% 51,04% 95,91
Coristanco 3587 3789 7376 48,63% 51,37% 94,67
Dumbría 1833 1987 3820 47,98% 52,02% 92,25
Fisterra 2500 2459 4959 50,41% 49,59% 101,67
Laracha, A 5437 5642 11079 49,07% 50,93% 96,37
Laxe 1711 1723 3434 49,83% 50,17% 99,30
Malpica 3070 3250 6320 48,58% 51,42% 94,46
Mazaricos 2429 2621 5050 48,10% 51,90% 92,67
Muros 4770 5053 9823 48,56% 51,44% 94,40
Muxía 2723 2856 5579 48,81% 51,19% 95,34
Ponteceso 3214 3167 6381 50,37% 49,63% 101,48
Santa Comba 5144 5433 10577 48,63% 51,37% 94,68
Vimianzo 4057 4243 8300 48,88% 51,12% 95,62
Zas 2667 2792 5459 48,86% 51,14% 95,52
PACTO 70712 73821 144533 48,92% 51,08% 95,79
GALICIA 1344268 1439901 2784169 48,28% 51,72% 93,36
Táboa 7. Fonte: Padrón e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
25
EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN
Ao longo dos últimos oito anos a poboación do territorio que conforma o Pacto territorial de
emprego da Costa da Morte segue unha tendencia8 negativa, ao reducirse un 2,43%, ao contrario
que Galicia, onde o número de habitantes ascende ao 1,21%. En termos absolutos, a Costa da
Morte perdeu 6.631 habitantes durante ese período de tempo.
Dentro do Pacto houbo Concellos que sufriron reducións da poboación aínda máis bruscas como é o
caso de Mazaricos (-11,46%), Dumbría (-9,71%), Malpica (-8,28%), Carnota (-7,39%), Zas (-7,67%),
Cabana de Bergantiños (-7%), que superaron o 7% de perda de poboación. Do lado contrario, só
atopamos aos concellos de Carballo, Cee e A Laracha, que gañan un 5,01%, 4,13% e 2,93%
respectivamente, todos por enriba das medias provincial e galega.
No seguinte mapa amósase a situación dos concellos do Pacto en relación a evolución da poboación
entre os anos 2000 e 2008:
Mapa 8. Fonte: elaboración propia.
8 Indicador de tendencia: indicador relativo á evolución anual e do período de referencia. A fórmula aplicada é a seguinte: (Valor ano
n – media anos anteriores)/media anos anteriores*100
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
26
A continuación observamos a evolución anual do número de habitantes do Pacto, de cada un dos
concellos que o conforman, da provincia e de Galicia:
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Tendenc
08-00
Cabana 5.733 5.689 5.592 5.447 5.354 5.294 5.199 5.091 5.045 -7,00%
Camariñas 6.813 6.747 6.620 6.597 6.502 6.467 6.323 6.275 6.207 -5,14%
Carballo 28.271 28.497 28.527 28.949 29.521 29.689 29.985 30.091 30.653 5,01%
Carnota 5.645 5.593 5.510 5.421 5.285 5.244 5.112 5.017 4.958 -7,39%
Cee 7.364 7.320 7.239 7.308 7.344 7.467 7.489 7.555 7.691 4,13%
Corcubión 1.945 2.001 2.002 1.997 1.964 1.927 1.912 1.887 1.822 -6,77%
Coristanco 8.146 8.098 8.001 7.860 7.765 7.646 7.582 7.528 7.376 -5,78%
Dumbría 4.529 4.488 4.428 4.307 4.166 4.067 3.970 3.890 3.820 -9,71%
Fisterra 5.224 5.175 5.132 5.141 5.093 5.042 5.009 4.971 4.959 -2,73%
Laracha, A 10.701 10.666 10.683 10.782 10.800 10.806 10.803 10.871 11.079 2,93%
Laxe 3.551 3.575 3.557 3.544 3.558 3.539 3.489 3.453 3.434 -2,81%
Malpica 7.262 7.172 7.070 6.944 6.890 6.786 6.567 6.432 6.320 -8,28%
Mazaricos 6.185 6.072 5.948 5.787 5.639 5.488 5.329 5.179 5.050 -11,46%
Muros 10.519 10.378 10.272 10.095 10.050 9.995 9.999 9.931 9.823 -3,27%
Muxía 6.213 6.191 6.103 6.029 5.899 5.823 5.746 5.663 5.579 -6,37%
Ponteceso 7.155 7.118 7.019 6.880 6.810 6.698 6.588 6.494 6.381 -6,78%
Santa Comba 10.930 10.920 10.892 10.823 10.704 10.683 10.647 10.588 10.577 -1,82%
Vimianzo 8.766 8.787 8.686 8.653 8.517 8.466 8.402 8.364 8.300 -3,26%
Zas 6.212 6.160 6.082 5.978 5.867 5.780 5.674 5.549 5.459 -7,67%
PACTO 151.164 150.647 149.363 148.542 147.728 146.907 145.825 144.829 144.533 -2,43%
A Coruña 1.108.419 1.108.002 1.111.886 1.120.814 1.121.344 1.126.707 1.129.141 1.132.792 1.139.121 1,72%
Galicia 2.731.900 2.732.926 2.737.370 2.751.094 2.750.985 2.762.198 2.767.524 2.772.533 2.784.169 0,0121
Táboa 8. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
27
TAXA DE NATALIDADE9
No ano 2000 a taxa de natalidade do territorio do Pacto de Emprego da Costa da Morte foi de 5,54
nacementos por cada mil habitantes, inferior á de Galicia que acadou os 7. No ano 2006, dos 19
concellos que conforman o Pacto, só Carballo, Cee, Corcubión, Fisterra e Laracha se sitúan por
enriba da media autonómica. Máis tamén destacan negativamente os casos de Cabana de
Bergantiños, Carnota e Mazaricos, que non acadan o 4 por mil. Este último pasa dunha taxa de
natalidade bruta do 5,1 no 2000 ao 3,9 no 2006 acorde coa perda de poboación que sofre.
Concello 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Cabana 4,4 6,1 5,6 4,4 4,8 3,8 3,4
Camariñas 5 5,3 5,4 6 6,4 5,9 5,4
Carballo 8 7,6 7,1 8,2 8,5 8,2 8,8
Carnota 4,3 4,5 5,4 4,4 4,6 4,8 3,5
Cee 5,4 5,3 6 6,8 7,1 8 8,5
Corcubión 7,2 6,7 8 10,3 6,6 4,2 8,4
Coristanco 5 5,3 5,4 5 5 5,2 4,9
Dumbría 4,5 4,7 5 4,2 3,8 3,9 4,5
Fisterra 7,5 6,7 6,9 7,3 6,8 7,3 7,1
Laracha, A 5,1 5,3 5,1 5,6 5,2 4,8 7,5
Laxe 6,1 5,5 5,3 6,8 6,5 5,1 5,3
Malpica 5,2 4,8 4,5 4,5 5,2 5,1 4,9
Mazaricos 5,1 5,9 4,7 3,7 4,2 4,6 3,9
Muros 6,2 6,9 6,3 6,8 7,1 6,1 6,6
Muxía 4,6 4,4 5 5,7 6 6,7 5,3
Ponteceso 4,2 4,4 4,6 5 5 4,8 5,5
Santa Comba 5,7 5,4 5,3 5,8 5,7 5,9 6,6
Vimianzo 5,8 4,8 4,5 5,1 5,5 5,3 6,3
Zas 6 6 5,4 4,9 4,3 4,9 5,3
PACTO 5,54 5,56 5,55 5,82 5,70 5,51 5,88 Táboa 9. Fonte: IGE e elaboración propia
Na gráfica da páxina seguinte podemos observar a evolución da taxa de natalidade do Pacto e de
Galicia desde o 2000 ata o 2006:
9 Taxa de natalidade: número de nacementos por cada 1.000 habitantes.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
28
Gráfica 3. Fonte: IGE e elaboración propia
O descenso da natalidade nas últimas décadas é algo común a calquera país do occidente, por
cuestións sociais como a incorporación da muller ao mercado laboral, novas condutas sociais... Pero
sen dúbida, este problema agrávase nas zonas máis desfavorecidas, entre outras cousas por ser un
territorio periférico, coma no caso que nos atinxe.
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
9,00
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Evolución da taxa de natalidadePacto-Galicia
PACTO Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
29
TAXA DE MORTALIDADE10
A taxa bruta de mortalidade reflicte o número de defuncións por cada mil habitantes. A súa
combinación coa taxa de natalidade indícanos o crecemento vexetativo da poboación nun territorio.
Durante os anos 2000 e 2001 a taxa de mortalidade no territorio do Pacto é similar á de Galicia,
pero a partir do ano 2002 a taxa é superior no Pacto, o cal implica un maior envellecemento da
poboación.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Cabana 10,6 10,4 12,7 13,5 12,9 11,9 11,5
Camariñas 9 9,3 8,8 8,9 8,9 10,4 10,4
Carballo 9,1 9,1 9,1 9,3 8,8 7,9 8,5
Carnota 13,7 12,2 12,5 14,7 14 12,7 13,5
Cee 10,5 10,6 12 11,2 9,7 9,2 9,2
Corcubión 4,9 7,5 9,7 8,8 10,7 13,2 12
Coristanco 10,7 10,5 10,6 10,1 11,2 11,8 10,6
Dumbría 8,1 8,7 9,1 11,5 11,9 9,6 9,9
Fisterra 9,3 9,5 10,2 9,9 8,7 8,3 9,2
Laracha, A 11,1 10,6 9,8 10,2 11,4 11,1 11,1
Laxe 9,6 11,5 9,8 9,6 10,5 9,3 8,9
Malpica 13,6 12,9 12,6 11,8 12,9 13,9 13,9
Mazaricos 12,1 12,4 12,4 11,5 11,8 12,8 13,7
Muros 10,9 9,7 9,7 11,1 11 11 11,5
Muxía 11,6 10,5 10,6 12,7 12,2 12,4 13,3
Ponteceso 13,2 11,4 11,7 11,5 11,2 13,1 13,8
Santa Comba 10 9,8 9,9 10,1 11,8 12,4 11,7
Vimianzo 11,1 10,1 8,6 9,5 10,9 10,5 11,3
Zas 10,3 10,9 11,3 12,5 12,4 11,2 13,3
PACTO 10,49 10,40 10,58 10,97 11,21 11,19 11,44
GALICIA 10,6 10,5 10,3 10,6 10,6 10,5 10,6
Táboa 10. Fonte: IGE e elaboración propia
10
Taxa de mortalidade: número de defuncións por cada 1.000 habitantes.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
30
CRECEMENTO VEXETATIVO11
A consecuencia de todo o anterior é unha taxa de crecemento vexetativo12 negativo que está na liña
da tendencia galega. De feito, na táboa seguinte podemos observar as diferenzas entre o ano 1992
e o ano 2007 nos que sobresaen os casos de Vimianzo e Zas que pasan dun crecemento vexetativo
de -2 e -9 a -63 e -41 respectivamente. Aínda así, non todos son datos negativos xa que tamén se
observa que hai concellos como Cabana de Bergantiños, Cee, Carballo, Laracha, Mazaricos ou
Ponteceso onde melloran os datos do crecemento vexetativo do ano 2007 en relación ao 2002.
A taxa de crecemento vexetativo considérase alta se supera o 2%, moderada se vai do 1 ao 2% e
baixa se está por debaixo do 1%.
1992 1997 2002 2007Taxa Crecem.
VexetativoCabana -11 -30 -54 -37 -0,73%
Camariñas 17 -27 -18 -24 -0,38%
Carballo 9 -55 -50 -17 -0,06%
Carnota -25 -58 -44 -53 -1,06%
Cee 18 -9 -38 -17 -0,23%
Corcubión -8 -2 1 -10 -0,53%
Coristanco -36 -43 -40 -69 -0,92%
Dumbría -9 -15 -19 -19 -0,49%
Fisterra -29 -10 -12 -13 -0,26%
Laracha, A -29 -61 -49 -43 -0,40%
Laxe -8 -1 -13 -23 -0,67%
Malpica -44 -57 -53 -64 -1,00%
Mazaricos -23 -41 -47 -44 -0,85%
Muros -19 -41 -46 -53 -0,53%
Muxía -5 -26 -32 -60 -1,06%
Ponteceso -16 -44 -52 -50 -0,77%
Santa Comba -54 -29 -51 -79 -0,75%
Vimianzo -2 -32 -26 -63 -0,75%
Zas -9 -50 -39 -41 -0,74%
Pacto -283 -631 -682 -779 -0,54%
Galicia -5383 -9455 -9026 -8129 -0,29%
Táboa 11. Fonte: IGE e elaboración propia
11
Crecemento vexetativo: é a diferenza entre o número de nacementos e o número de falecementos nunha poboación.
12 Taxa de crecemento vexetativo: é a diferenza entre o número de nacementos e o número de falecementos nunha
poboación determinada dividida pola poboación no ano considerado e expresado en porcentaxe.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
31
PERSOAS NO ESTRANXEIRO POR COMARCAS
Segundo os datos publicados no INE referidos ao Padrón de españois residentes no estranxeiro, o
territorio da Costa da Morte ten 37.511 persoas no estranxeiro. Se sumamos as persoas que están
censadas no territorio do Pacto e os da diáspora o número de habitantes supera as 180.000
persoas. Os residentes no estranxeiro representan case o 21% do total de persoas orixinarias do
territorio.
Tendo en conta o número de habitantes censados máis o número de persoas no estranxeiro, o
concello cunha maior porcentaxe de persoas no exterior é Cabana (30,94%), seguido de Fisterra
(30,49%) e Vimianzo (30,44%). No lado contrario atópase o concello de Carballo (13,54%).
PADRÓN 2008 PERE 01/01/2009 TOTAL% Poboac. Residente no
estranxeiro Bergantiños 70.288 14.552 84.840 17,15%
Fisterra 23.871 7.155 31.026 23,06%
Muros 14.781 3.155 17.936 17,59%
Soneira 19.966 7.096 27.062 26,22%
Xallas 15.627 5.553 21.180 26,22%
PACTO 144.533 37.511 182.044 20,61%
CORUÑA 1.139.121 135.377 1.274.498 10,62%
GALICIA 2.784.169 383.599 3.167.768 12,11%
Táboa 12. Fonte: Padrón de españois residentes no estranxeiro (PERE) – IGE – Elaboración propia
A porcentaxe de poboación do Pacto que reside no estranxeiro é moi superior ás medias provincial
e galega, que acadan o 10,62 (practicamente a metade) e o 12,11% respectivamente.
Por comarcas, a que conta con máis persoas no
estranxeiro en relación á súa poboación censada
é Soneira (26,22%), seguida de Xallas (26,22%),
Fisterra (23,06%), Muros (17,59%) e Bergantiños
(17,15%). Todos os concellos do Pacto teñen
unha porcentaxe de poboación no exterior
superior á media de Galicia e á provincia da
Coruña.
Mapa 9. Fonte: elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
32
OS MOVEMENTOS MIGRATORIOS
Se o crecemento vexetativo é un factor importante á hora de analizar a evolución da poboación, os
movementos migratorios tamén poden ser determinantes nesa análise.
Un saldo migratorio13 positivo é un indicador de desenvolvemento, en tanto que a acumulación de
riqueza atrae a outras sociedades emigrantes. Galicia foi historicamente unha rexión moi dada á
emigración, non obstante isto parece estar cambiando. Hoxe en día, a pesar de que Galicia segue a
ser unha das comunidades autónomas con menores porcentaxes de inmigración, esta comeza a ser
significativa e os seus saldos migratorios son positivos. De todas maneiras, no caso do Pacto a
situación non vai parella á da comunidade autónoma.
EVOLUCIÓN SALDO MIGRATORIO PACTO – GALICIA
En relación á evolución do saldo migratorio observamos que en Galicia é positivo, e cada vez
recibimos mais inmigración do exterior. No territorio do pacto a situación en xeral é diferente,
tendendo a un saldo negativo. A partir do 2003, o saldo é positivo, excepto no ano 2005. O saldo
positivo consolida a Carballo, A Laracha, Santa Comba, Cee e Fisterra como núcleos de atracción de
poboación.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Cabana -39 -50 -73 -15 -40 -60 -60 -7
Camariñas -79 -66 -32 29 19 -71 8 -11
Carballo 151 63 305 343 229 307 173 537
Carnota 3 -52 -61 -21 12 -45 -37 -12
Cee -12 -27 89 97 110 46 112 73
Corcubión 47 13 -54 -12 -16 -26 -1 -55
Coristanco 2 -44 -63 -33 -70 -21 -9 -82
Dumbría -27 -7 -91 -49 -49 -54 -45 -51
Fisterra -37 -3 -4 -7 -20 -33 -5 25
Laracha, A 70 60 99 100 78 78 105 252
Laxe 31 8 3 39 5 -32 -21 -8
Malpica -40 -37 -72 3 -47 -136 -78 -50
Mazaricos -86 -38 -68 -68 -78 -84 -72 -42
Muros -103 -73 -77 -11 -17 -32 -35 -41
Muxía -9 -45 -68 -30 -35 -4 -9 -30
Ponteceso -4 -34 -81 -34 -50 -35 -18 -61
Santa Comba 34 33 -36 -28 44 22 57 90
Vimianzo -41 -32 -26 -28 -15 20 -6 4
Zas -27 -28 -44 -20 -24 -65 -55 -28
PACTO -166 -359 -354 255 36 -225 4 503
A CORUÑA 3331 3749 6146 6190 7168 6915 7644 9396
GALICIA 6894 7166 10341 11175 15052 16845 17601 19583 Táboa 13. Fonte: IGE e elaboración propia
13
Saldo migratorio: É a diferenza entre o total de inmigrantes e o total de emigrantes. Se é positivo indica que as
entradas de poboación superan ás saídas, e ao contrario se é negativo.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
33
Na seguinte gráfica obsérvase de xeito máis claro a tendencia da evolución do saldo migratorio do
Pacto e de Galicia dende o ano 2000 ata o ano 2007:
Gráfica 4. Fonte: IGE e elaboración propia
No que atinxe á migración interna, durante o ano 2007, 3.036 persoas residentes nos concellos do
Pacto cambiaron o seu lugar de residencia a outro concello de Galicia, cando no ano 2002 foran
2467 persoas. O 94,2% dos movementos migratorios internos no Pacto son de persoas que cambian
a súa residencia a outro concello da mesma provincia, namentres que en Galicia estes movementos
supoñen o 82,08%.
PACTO A CORUÑA GALICIATotal 1651 25287 52220
Da mesma provincia 1547 21615 42885
Doutra provincia galega 104 3672 9335
Total 2467 24298 52220
Á mesma provincia 2362 21615 42885
A outra provincia galega 105 2683 9335
PACTO A CORUÑA GALICIATotal 2330 29987 65223
Da mesma provincia 2194 25603 53535
Doutra provincia galega 136 4384 11688
Total 3036 28968 65223
Á mesma provincia 2860 25603 53535
A outra provincia galega 176 3365 11688
Emigración interna
Inmigración interna
Emigración interna
2007
Inmigración interna
2002
Táboa 14. Fonte: IGE e elaboración propia
0
5000
10000
15000
20000
25000
-600
-400
-200
0
200
400
600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución saldo migratorio Galicia-Pacto
PACTO GALICIA
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
34
Na táboa anterior observamos como no ano 2007 marcharon do Pacto cara a outros concellos
3.036 persoas e chegaron doutros concellos para o noso territorio 2.330 persoas, polo que o saldo
migratorio intraprovincial é de – 666 persoas e co resto de Galicia de – 40 persoas.
No referido á migración externa, durante o ano 2007 saíron do Pacto con destino a outra
comunidade autónoma 771 persoas (68,35%) e chegaron aos concellos do Pacto 894 persoas
(38,25%), o que sitúa ao Pacto cun saldo migratorio positivo de 123 persoas co resto de España. Así
tamén, o saldo migratorio co estranxeiro é positivo (1086 persoas), xa que chegaron máis persoas
do estranxeiro (1443 persoas), ca persoas emigraron ao estranxeiro (357 persoas).
A seguinte táboa pon de manifesto a diminución da emigración das xentes do territorio do Pacto
cara a outros países, que pasou de 577 persoas no 2002 a 357 no 2007. A emigración cara ao
exterior apenas é perceptible, o cal sen dúbida é todo un indicador de que as cousas están
cambiando respecto ao pasado. Porén, a situación empeora con respecto a emigración a outras
partes do Estado.
PACTO A CORUÑA GALICIATotal 1889 14437 33218
Doutra CCAA 657 6206 15032
Do estranxeiro 1232 8231 18186
Total 1427 9280 22877
A outra CCAA 850 7405 18684
Ao estranxeiro 577 1875 4193
PACTO A CORUÑA GALICIATotal 2337 19123 47772
Doutra CCAA 894 8494 21386
Do estranxeiro 1443 10629 26386
Total 1128 10746 28189
A outra CCAA 771 8740 22722
Ao estranxeiro 357 2006 5467
Inmigración externa
2002
Emigración externa
2007
Inmigración externa
Emigración externa
Táboa 15. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
35
Destino das emigracións do Pacto no 2007 Os principais destinos dos desprazamentos de poboación dos concellos do Pacto son a outras
poboacións de Galicia (73%), a outras CCAA (19%) e ao estranxeiro (9%), tal e como amosa a
seguinte gráfica.
Gráfica 5. Fonte: IGE e elaboración propia
69%
4%
19%
9%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Á MESMA PROVINCIA
A OUTRA PROVINCIA
A OUTRA CCAA
AO ESTRANXEIRO
Destino das emigracións do Pacto 2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
36
Procedencia das Inmigracións do Pacto no 2007 Os lugares de procedencia principais dos desprazamentos de poboación galegos son tamén os
internos (50%); os que proceden doutras CCAA supoñen un 19%, mentres que os que proceden do
estranxeiro son un 31%.
Gráfica 6. Fonte: IGE e elaboración propia
Os concellos do Pacto que máis poboación reciben de inmigracións externas no ano 2007 son
Carballo (28,16%), Santa Comba (8,64%), Laracha (8,04%) e Muros (7,53%).
En canto a inmigracións internas no ano 2007, os concellos que máis poboación reciben son
Carballo (26,22%), Laracha (13,26%), Cee (7,9%) e Vimianzo (6,18%).
Por outra banda, segundo os datos facilitados polos distintos concellos do Pacto, os principais
países dos que se recibiron inmigrantes foron de:
o América do Sur: Arxentina, Perú, Brasil, Uruguai.
o Centro América: Cuba, Rep. Dominicana,
o Europa: Romanía, Portugal.
47%
3%
19%
31%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
DA MESMA PROVINCIA
DOUTRA PROVINCIA
DOUTRA CCAA
DO ESTRANXEIRO
Procedencia das inmigracións do Pacto 2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
37
ESTRUTURA POR GRANDES GRUPOS DE IDADE
O primeiro aspecto a resaltar en canto á análise da porcentaxe de poboación segundo os grandes
grupos de idade é o feito de que nos concellos do territorio do Pacto a porcentaxe de poboación
maior de 64 anos é de 23,56 %, superior ao 10,97% de poboación menor de 16 anos, o que reflexa o
dito ata o de agora en canto ao envellecemento da poboación.
Territorio Pob Total Pob.<16 Pob. 16-64 Pob >64
Cabana 5.045 9,08% 65,09% 25,83%
Camariñas 6.207 11,52% 65,93% 22,56%
Carballo 30.653 13,31% 67,40% 19,29%
Carnota 4.958 7,79% 61,98% 30,23%
Cee 7.691 12,60% 67,21% 20,19%
Corcubión 1.822 11,09% 68,22% 20,69%
Coristanco 7.376 9,06% 63,53% 27,41%
Dumbría 3.820 9,74% 65,73% 24,53%
Fisterra 4.959 12,91% 67,27% 19,82%
Laracha, A 11.079 10,64% 66,12% 23,24%
Laxe 3.434 10,22% 67,15% 22,63%
Malpica 6.320 8,56% 63,96% 27,48%
Mazaricos 5.050 8,53% 63,43% 28,04%
Muros 9.823 11,33% 64,32% 24,35%
Muxía 5.579 10,72% 63,36% 25,92%
Ponteceso 6.381 9,12% 63,67% 27,21%
Santa Comba 10.577 10,92% 65,05% 24,03%
Vimianzo 8.300 10,73% 65,18% 24,08%
Zas 5.459 9,64% 63,78% 26,58%
PACTO 144.533 10,97% 65,46% 23,56%
A Coruña 1.139.121 12,15% 67,20% 20,65%
GALICIA 2.784.169 12,16% 66,19% 21,65%
2008
Táboa 16. Fonte: Padrón 2008
Se temos en conta que para que unha poboación se considere equilibrada é recomendable que os
menores de 16 anos se correspondan co 25% do total e os maiores de 64 anos non superen o 15 %,
observamos que o territorio estudado se atopa moi afastado destas óptimas condicións, o cal é algo
xeneralizado en Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
38
2008ÍNDICE DE
ENVELLECEMENTO
ÍNDICE DE
DEPENDENCIA GLOBAL
ÍNDICE DE RECAMBIO
DA POBOACIÓN ACTIVA
Cabana 203,28 62,69 130,72
Camariñas 140,85 62,79 125,57
Carballo 112,46 57,34 102,48
Carnota 281,77 69,39 146,43
Cee 119,55 58,94 115,28
Corcubión 131,36 57,34 127,27
Coristanco 220,74 66,20 115,90
Dumbría 172,24 63,32 122,67
Fisterra 116,61 58,28 110,74
Laracha, A 158,25 58,54 112,73
Laxe 165,28 59,50 124,87
Malpica 230,37 65,06 141,79
Mazaricos 223,70 68,28 117,65
Muros 184,67 66,54 122,58
Muxía 161,73 65,04 125,49
Ponteceso 218,09 65,78 122,28
Santa Comba 162,74 63,40 125,29
Vimianzo 164,12 63,29 130,43
Zas 197,41 66,79 119,50
PACTO 159,72 62,12 119,68
A Coruña 131,50 57,11 112,39
Galicia 136,73 59,97 108,77
Táboa 17. Fonte: Padrón 2008 e elaboración propia
DEPENDENCIA DA POBOACIÓN
O índice de dependencia global expresa o volume de poboación que polas súas características de
inactividade (ben por ser demasiado novos ou polo seu envellecemento) dependen da poboación
activa. Canto maior sexa este índice, maior será a carga que a poboación traballadora terá que
sobrelevar. Se este índice é elevado pola cantidade de poboación nova, resulta positivo, porque o
relevo nas actividades produtivas estaría garantido. Pero neste caso o elevado índice global débese
á situación de envellecemento da poboación, e terá repercusións económicas negativas no futuro.
Tal e como se amosa na táboa anterior, o índice de dependencia global ou xeral é similar ao de
Galicia pero o índice de envellecemento14 é superior, chegando case a duplicalo en concellos como
Carnota, Malpica, Mazaricos ou Coristanco. Isto implica que, por exemplo no caso de Carnota, por
cada 100 persoas menores de 20 anos hai 282 maiores de 65 o cal nos leva a realizar o estudo do
índice de reemprazo xeracional.
14
Índice de envellecemento: Mide a relación existente entre a poboación maior de 64 anos e a menor de 20.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
39
ÍNDICE DE RECAMBIO DA POBOACIÓN ACTIVA No ano 2008 no Pacto o índice de recambio de activos15 situábase en 119,68 persoas; en cambio en
Galicia, a cifra era de 108,77 persoas. Isto quere dicir que non temos a capacidade necesaria para
substituír ás persoas que se van xubilando. Como poderemos comprobar na pirámide, temos máis
poboación de 60 a 64 anos, ca poboación de 20 a 24 anos.
RESUMO DE INDICADORES DEMOGRÁFICOS COMARCAIS
Poboación
total 2008
Evolución
poboación 00-08Poboac. <16 Poboac. 16-64 Poboac. >64 Idade media
Bergantiños 70288 -0,3% 11,2% 66,0% 22,9% 45,2
Fisterra 23871 -3,1% 11,7% 66,2% 22,2% 44,9
Muros 14781 -4,7% 10,1% 63,5% 26,3% 46,9
Soneira 19966 -5,1% 10,7% 65,0% 24,3% 46
Xallas 15627 -5,2% 10,2% 64,5% 25,3% 46,9
PACTO 144533 -2,4% 11,0% 65,5% 23,6% 45,98
CORUÑA 1139121 1,7% 12,2% 67,2% 20,7% 44
GALICIA 2784169 1,2% 12,2% 66,2% 21,7% 44,4
Poboación
total 2008
Evolución
poboación 00-08Poboac. <16 Poboac. 16-64 Poboac. >64 Idade media
Bergantiños 70288 -0,7% 11,2% 66,0% 22,9% 45,2
Fisterra 23871 -5,6% 11,7% 66,2% 22,2% 44,9
Muros 14781 -8,6% 10,1% 63,5% 26,3% 46,9
Soneira 19966 -8,4% 10,7% 65,0% 24,3% 46
Xallas 15627 -8,7% 10,2% 64,5% 25,3% 46,9
PACTO 144533 -4,4% 11,0% 65,5% 23,6% 45,98
CORUÑA 1139121 2,8% 12,2% 67,2% 20,7% 44
GALICIA 2784169 1,9% 12,2% 66,2% 21,7% 44,4
Táboas 18 e 19. Fonte: Padrón 2008, IGE e elaboración propia
15
Índice de recambio da poboación activa: Mide a relación entre a poboación entre 60 e 64 anos e a poboación entre
20 e 24 anos. Calculando a capacidade dunha poboación para substituír os individuos que se van xubilando.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
40
ESTRUTURA POR PEQUENOS GRUPOS DE IDADES
Para levar a cabo unha análise da poboación por pequenos grupos de idade, a mellor
representación gráfica son as pirámides de poboación, que nos presentan, mediante o cruce das
variables idade e sexo, a porcentaxe correspondente a cada grupo.
O que faremos será comparar a pirámide de poboación do territorio do Pacto coa pirámide de
poboación de Galicia.
Tanto na pirámide galega
coma na do Pacto a base é
moi reducida, síntoma da
caída da natalidade desde
mediados dos anos 80.
O 14,75% da poboación do
Pacto ten menos de 20 anos
fronte ao 15,84 galego
(recordemos que a taxa de
natalidade tamén é inferior no
Pacto).
Gráfica 7. Fonte: IGE e elaboración propia
Dentro da base da pirámide podemos destacar que o grupo de idade de 15-19 presenta unha
porcentaxe lixeiramente superior á galega, debido ao incremento da natalidade que se produciu no
Pacto a principios dos anos noventa.
No tocante ao cumio das dúas pirámides observamos que ámbalas dúas presentan un forte
envellecemento da poboación, moito máis acusado no caso do Pacto.
O 21,65% da poboación de Galicia ten máis de 65 anos e no noso territorio esa cifra acada o
23,56%. Dentro deste grupo de idade a diferenza de composición entre homes e mulleres aumenta.
Así, no caso do Pacto un 13,71% dos maiores de 65 son mulleres (12,67% en Galicia) e un 9,85% son
homes (8,98% en Galicia)
6 4 2 0 2 4
0-45-9
10-14 15-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-84
85 e mais
Pirámide de poboación Pacto 2008
% Mulleres % Homes
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
41
O groso da poboación sitúase entre os 20 e os 64 anos (61,68% no Pacto e 62,51% en Galicia) e a
cohorte de idade con máis poboación no Pacto é a de 30 a 34 anos (7,25% no Pacto e 8,17% en
Galicia).
Por último, existe un
elemento común a tódalas
pirámides. Este é a fenda
existente entre os 60 e os 64
anos, que corresponde coas
xeracións que viviron a
posguerra.
A idade media da poboación
do Pacto sitúase en 46,2
anos, case dous puntos por
riba que a media de Galicia
que está en 44,4 anos.
Gráfica 8. Fonte: IGE e elaboración propia
En canto á análise por comarcas, as que teñen unha estrutura máis similar á do Pacto na súa base
son as de Bergantiños, Soneira e Xallas. A Comarca de Fisterra achégase máis ás cifras de Galicia,
mentres que Muros se atopa por debaixo da media do Pacto.
A porcentaxe de poboación entre 20 e 64 anos tamén varía dunhas comarcas a outras. Mentres as
comarcas de Bergantiños (62,33%) e Fisterra (62,08) se achegan ás cifras galegas (62,51%), as
comarcas de Muros, Xallas e Soneira están por debaixo da media do Pacto (61,68%).
No cumio da pirámide, todas as comarcas presentan porcentaxes de poboación maior de 65 anos
superiores a Galicia. Na comarca de Muros o 26,32% ten máis de 65 anos sendo a de Fisterra a que
presenta a menor porcentaxe cun 22,19%.
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
0-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85 e máis
Pirámide de poboación Galicia 2008
% Mulleres % Homes
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
42
Cohorte máis numerosa: 45-49 anos
Idade media: 45,2 anos
Índice de dependencia: 60,1
Índice de envellecemento: 150
Gráfica 9. Fonte: IGE e elaboración propia
Cohorte máis numerosa: 30-34 anos
Idade media: 44,9 anos
Índice de dependencia: 60,5
Índice de envellecemento: 135,9
Gráfica 10. Fonte: IGE e elaboración propia
Cohorte máis numerosa: 70-74 anos
Idade media: 46,9 anos
Índice de dependencia: 66,8
Índice de envellecemento: 180,7
Gráfica 11. Fonte: IGE e elaboración propia
Pirámide de poboación Bergantiños 08
-6 -4 -2 0 2 4 6
0-4 05-09
10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
85 e
%Homes % Mulleres
Pirámide de poboación C. Fisterra 08
-6 -4 -2 0 2 4 6
0-4 05-09
10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
85 e
%Homes % Mulleres
Pirámide de poboación C. Muros 08
-6 -4 -2 0 2 4 6
0-4 05-09
10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
85 e
%Homes % Mulleres
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
43
Cohorte máis numerosa: 45-49 anos
Idade media: 46 anos
Índice de dependencia: 63,9
Índice de envellecemento: 156,1
Gráfica 12. Fonte: IGE e elaboración propia
Cohorte máis numerosa: 55-59 anos
Idade media: 46,9 anos
Índice de dependencia: 65,1
Índice de envellecemento: 175,9
Gráfica 13. Fonte: IGE e elaboración propia
Pirámide de poboación C. Xallas 08
-6 -4 -2 0 2 4 6
0-4 05-09
10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
85 e
%Homes % Mulleres
-5 0 5
0-405-09
10-14 15-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-84
85 e mais
Pirámide de poboación C. Soneira 08
% Mulleres %Homes
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
44
DISCAPACIDADES
O número de discapacidades nos concellos do Pacto ascende a 12.254, segundo os datos de
Vicepresidencia. Estes datos non se corresponden co total de persoas discapacitadas, posto que
unha mesma persoa pode figurar en máis dun tipo de discapacidade. O 60% das discapacidades,
corresponde a persoas de entre 18 a 65 anos, o 37,10% a persoas maiores de 65 anos e o 2,91%
restante a menores de 18. Este dato resulta moi importante á hora de elaborar o futuro plan de
emprego da Costa da Morte por causa de que se trata dun colectivo cunhas dificultades engadidas á
hora de atopar traballo.
Na gráfica seguinte observamos as
discapacidades clasificadas por
idades no Pacto no ano 2007:
Gráfica 14. Fonte: elaboración propia a partir dos datos de Vicepresidencia
O tipo de discapacidade máis frecuente é a física, cun total de 6990 (o 46,35% son homes e o
53,65% son mulleres). Aínda que a clasificación non se axusta ao estándar en canto a poboación en
idade de traballar (16 a 65 anos), podemos dicir que 3.909 desas persoas están en dita idade, e o
82,53% teñen un grao de discapacidade inferior ao 75%. No caso das discapacidades psíquicas e
sensoriais a situación é similar:
TOTAL HOME MULLER TOTAL HOME MULLER TOTAL HOME MULLER
33% a 75% 104 46 58 124 75 49 27 13 14
> 75 46 23 23 35 19 16 21 5 16
33% A 75% 3226 1683 1543 1984 964 1020 691 354 337
> 75 683 420 263 575 324 251 192 108 84
33% A 75% 1999 724 1275 505 151 354 360 164 196
> 75 932 344 588 485 159 326 265 105 160
6990 3240 3750 3708 1692 2016 1556 749 807
PSÍQUICA
TOTAL
18 a 65
IDADE
>65
< 18
SENSORIALGRAO
FÍSICA
Táboa 20. Fonte: elaboración propia a partir dos datos de Vicepresidencia.
2,91%
59,99%
37,10%
% PACTO
< 18
18 a 65
> 65
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
45
Análise DAFO: Estrutura sociodemográfica
Completamos a análise da estrutura sociodemográfica coa análise DAFO que lle corresponde, froito do consenso dos axentes económicos e sociais integrantes do PTE Costa da Morte.
Debilidades:
Deterioro da estrutura da
poboación. Estrutura demográfica
con baixos índices de natalidade e
elevados índices de dependencia e
avellentamento.
Perda constante de poboación,
máis agravada no rural. Dende o
ano 2000 a perda de poboación no
territorio do Pacto foi dun 4,4%,
pero algún concello superou o
15%.
Baixa densidade de poboación
e dispersión dos núcleos rurais.
O Pacto ten aproximadamente a
metade de densidade de
poboación que a provincia da
Coruña e tamén é bastante inferior
á media galega.
Saldo migratorio flutuante. Uns
anos positivo e outros negativo, o
que impide a planificación de
medidas concretas.
O índice de recambio da
poboación activa non está
garantido. O índice no ano 2008 é
de 119,68 o que demostra que non
temos a capacidade necesaria para
substituír ás persoas que se van
xubilando.
Ameazas:
Atracción da poboación cara a
outras zonas con maiores
posibilidades de emprego. A
falta de postos de traballo na zona,
fai que a xente en idade de
traballar se desprace a núcleos
máis desenvolvidos
economicamente, e que lles
ofrecen unhas mellores condicións
de vida, o que provoca unha perda
de poboación importante no
territorio do Pacto.
Emigración da xuventude cara a
outras comunidades
autónomas, coa conseguinte
perda do capital humano máis
formado e a redución da
poboación en idade de traballar.
A perda de poboación pode
significar unha diminución dos
ingresos provenientes das
administracións (Estado e
Comunidades Autónomas)
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
46
Fortalezas:
Lixeiro aumento da taxa de
natalidade en relación co ano
2000.
No ano 2007 o número de
inmigrantes que recibe o territorio
do Pacto supera o número de
emigrantes que o abandonan, polo
que dá lugar a un saldo
migratorio positivo en canto a
migracións externas.
Dentro do territorio do pacto
hai concellos que funcionan
como foco de atracción de
poboación: Carballo, A Laracha e
Cee.
Oportunidades:
Medidas de apoio á natalidade
e á dependencia das distintas
administracións (estatal,
autonómica e local). Dotación de
servizos á comunidade que fagan
atractivo vivir no rural.
Retorno dos emigrantes debido
á actual crise económica. Se o
mercado laboral pode absorbelos
aumentará a poboación en idade
de traballar. As persoas retornadas
tamén poden aportar a súa
cualificación e experiencia.
Redución do éxodo rural,
debido á eliminación da oferta
de emprego nos territorios
urbanos. A xente será máis reacia
a marchar se diminúen as
oportunidades de emprego nas
zonas que funcionaron até agora
como polos de atracción.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
47
Indicadores económicos
Neste apartado estudamos a situación económica do territorio do Pacto, empregando os datos
publicados no IGE e no Atlas Socioeconómico de Galicia 2008, editado por Caixanova. Analízanse os
indicadores da renda dos fogares, e outros como o turístico, o industrial ou o comercial.
RENDA FAMILIAR DISPOÑIBLE, VEB POR HABITANTE E ÍNDICE DE PRODUTIVIDADE
A renda familiar dispoñible16 estimada para o ano 2006 para as comarcas do Pacto Territorial de
Emprego da Costa da Morte sitúase entre os 10.000€ e os 11.000€, cantidades inferiores ás da
provincia, da comunidade galega e de España.
A renda familiar media dispoñible do Pacto sitúase en torno aos 10.515€. Só 9 concellos
pertencentes ao territorio do Pacto superan esta media.
Os concellos con maior renda dispoñible do Pacto, son Corcubión, Cee e Carnota.
POBOACIÓN
(2007)
RENDA FAMILIAR
DISPOÑIBLE POR
HABITANTE (2006)
VEB POR
HABITANTE
(2006)
ÍNDICE DE
PRODUTIVIDADE
(2001)
Cabana 5.091 10.037 10.264 75
Camariñas 6.275 10.490 11.240 86
Carballo 30.091 10.666 15.863 101
Carnota 5.017 11.000 11.772 99
Cee 7.555 11.187 17.849 99
Corcubión 1.887 11.489 11.422 85
Coristanco 7.528 10.002 10.451 117
Dumbría 3.890 10.169 25.541 294
Fisterra 4.971 10.101 9.038 90
Laracha, A 10.871 10.794 13.559 130
Laxe 3.453 10.201 10.809 101
Malpica 6.432 10.704 11.956 79
Mazaricos 5.179 10.115 14.599 108
Muros 9.931 10.944 11.722 102
Muxía 5.663 10.033 9.840 79
Ponteceso 6.494 10.896 12.558 93
Santa Comba 10.588 10.059 13.698 88
Vimianzo 8.364 10.344 15.207 104
Zas 5.549 10.561 13.762 105
A CORUÑA 1.132.792 12.378 19.273 105
GALICIA 2.772.533 12.418 18.474 100
ESPAÑA 45.200.737 14.084 22.306 100
Táboa 21. Fonte: Atlas socioeconómico de Galicia 2008. Caixanova.
16
Renda familiar dispoñible: nivel de renda en € de que dispoñen as economías domésticas para gastar e aforrar, ou ben a suma de todos os ingresos efectivamente percibidos polas economías domésticas durante un período.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
48
Mapa 10. Fonte: elaboración propia a partir de datos do Atlas socioeconómico de Galicia 2008. Caixanova.
A media do VEB17 do territorio do Pacto, sitúase en torno aos 13218€/hab. Por debaixo dos 10000 €
do VEB atópanse os concellos de Fisterra e Muxía, e por riba dos 15000€/hab., o concello de
Dumbría, que supera a media da Coruña e de Galicia debido ao desenvolvemento industrial da
zona, e máis concretamente á empresa FERROATLÁNTICA S.L.
POBOACIÓN
(2007)
RENDA FAMILIAR
DISPOÑIBLE POR
HABITANTE (2006)
VEB POR
HABITANTE
(2006)
ÍNDICE DE
PRODUTIVIDADE
(2001)
Bergantiños 69960 10570 13583 103
Fisterra 23966 10544 14869 117
Muros 14948 10963 11739 104
Soneira 20188 10449 13576 97
Xallas 15767 10078 13999 97
A CORUÑA 1132792 12378 19273 105
GALICIA 2772533 12418 18474 100
ESPAÑA 45200737 14084 22306 100 Táboa 22. Fonte: Atlas socioeconómico de Galicia 2008. Caixanova.
O índice medio de produtividade18 do Pacto, sitúase en 107, superior á media do índice da provincia,
Galicia e España. Os maiores índices de produtividade alcánzanse nos concellos de Dumbría,
Laracha e Coristanco; os menores valores preséntanse nos concellos de Cabana, Malpica e Muxía.
17
Valor engadido bruto: é a diferenza entre a produción de bens e servizos e o consumo intermedio, referidos ambos ao conxunto de ramas de actividade económica e todos os sectores institucionais.
18 Índice de produtividade: é a proporción entre o valor engadido bruto total e a poboación ocupada no nivel municipal.
Calcúlase tendo en conta a poboación ocupada derivada do Censo de Poboación e Vivendas do ano 2001.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
49
CONTA DE RENDA DOS FOGARES
Para estudar este apartado, só contamos cos datos publicados no IGE, que fan referencia ao período
2000-2002. A conta de renda dos fogares estúdase en base á renda dispoñible bruta, que é a
diferenza entre os recursos e empregos de dita conta.
As partidas que forman parte dos recursos da conta de renda dos fogares son as seguintes:
Remuneración dos asalariados: comprende toda a remuneración en efectivo e en especie a
pagar polos empresarios aos seus asalariados como contrapartida do traballo realizado por
estes durante o período contable.
Excedente de explotación bruto e a renda mixta: é o excedente xerado pola produción por
conta propia de servizos de alugamento das vivendas ocupadas polos seus propietarios. A
renda mixta é a remuneración do traballo realizado polo propietario de empresas non
constituídas en sociedades, ou os membros da súa familia, e que non poden distinguirse dos
seus beneficios como empresarios.
Prestacións sociais: son un conxunto de medidas que pon en funcionamento a Seguridade
Social para prever, reparar ou superar determinadas situacións de infortunio ou estados de
necesidade concretos, que adoitan orixinar unha perda de ingresos ou un exceso de gastos
nas persoas que os sofren.
A remuneración dos asalariados, ten unha evolución positiva no período analizado (2000-2002),
incrementándose nun 19,77% se comparamos o ano 2000 co 2002. A media estimada para o Pacto
é de 4296 € no ano 2002, un 63,9% inferior que no caso da Coruña, e un 54,4% que Galicia. Seis
concellos do territorio do Pacto (Carballo, Cee, Corcubión, Laracha, Coristanco e Malpica) superan a
media do mesmo.
O excedente de explotación bruto e a renda mixta experimentan un incremento dun 17,06% dende
o ano 2000 ata o 2002 no territorio do Pacto. A media estimada para o Pacto é de 2573 € no ano
2002, un 5,02% superior que no caso da Coruña, e un 2,8% que no caso de Galicia. Dez concellos do
Pacto, superan a media do mesmo.
A prestación social media estimada para o territorio do Pacto, é de 1756 € no ano 2002, un 15,33%
inferior que no caso da Coruña, e un 15,21% menos que no caso de Galicia. O seu comportamento
dende o ano 2000 ata o 2002 é positivo, incrementándose nun 10,09%. Só seis concellos do Pacto
superan a súa media. Os concellos de Carnota e Ponteceso, superan a media da Coruña e de Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
50
2000 2001 2002 2000 2001 2002 2000 2001 2002 2000 2001 2002
Cabana 2264 2516 2680 3407 3775 4161 1561 1642 1731 525 543 539
Camariñas 2045 2308 2435 2660 3049 3365 1449 1535 1582 2048 2325 2380
Carballo 2530 2824 2977 5415 5757 6111 1416 1497 1566 870 841 811
Carnota 2004 2204 2267 2985 3353 3860 2128 2242 2348 840 703 858
Cee 1988 2222 2351 5027 5457 5927 1638 1718 1786 1455 1476 1434
Corcubión 1570 1628 1726 5073 5331 5838 1627 1673 1740 733 754 831
Coristanco 2145 2318 2508 4237 4638 4990 1612 1680 1765 712 766 786
Dumbría 1728 2006 2154 3041 3369 3803 1592 1702 1746 692 714 685
Fisterra 1700 1838 1957 3435 3650 4215 1393 1510 1594 600 563 680
Laracha 2510 2831 2950 4727 4938 5326 1484 1562 1613 711 720 752
Laxe 1969 2257 2362 3319 3675 4136 1439 1444 1520 1118 1222 1266
Malpica 2451 2698 2777 3903 4296 4544 1795 1911 2031 506 514 478
Mazaricos 2379 2821 3005 2243 2490 2748 1517 1611 1713 1062 1102 956
Muros 1912 2011 2080 3585 3949 4252 1825 1922 2012 588 619 579
Muxía 2262 2538 2577 2544 2798 3138 1463 1548 1572 898 875 888
Ponteceso 2459 2678 2763 3597 3834 4263 1956 2074 2176 693 698 684
Santa Comba 2766 3203 3404 2870 3125 3549 1566 1630 1709 2861 2618 3032
Vimianzo 2345 2636 2785 3026 3314 3656 1341 1403 1481 984 1103 939
Zas 2729 2951 3129 3067 3350 3737 1498 1576 1686 1710 1620 1669
PACTO * 2197,7 2446,7 2573 3587,4 3902,5 4295,7 1594,7 1677,9 1756,4 1031,9 1040,8 1065,6
A CORUÑA 2152 2351 2450 6269 6659 7041 1901 1974 2074 683 669 628
GALICIA 2221 2412 2504 5883 6239 6633 1904 1991 2071 622 622 580
Outros recursos
RECURSOSExcedente de
explotación bruto/
Renda mixta
Remuneración dos
asalariadosPrestacións sociais
Táboa 23. Fonte: IGE e elaboración propia
(*) Os datos do Pacto están calculados como a media entre os datos dos concellos.
As partidas que forman parte dos empregos da conta dos fogares, son as seguintes:
Cotizacións sociais: inclúense as efectivas e as imputadas. As efectivas comprenden todos os
pagamentos que as persoas aseguradas ou os seus empresarios fan a institucións que
conceden prestacións sociais. As cotizacións sociais imputadas representan a contrapartida
das prestacións sociais directas dos empresarios.
Impostos de renda e patrimonio: recollen os distintos impostos que pagan as familias.
Renda dispoñible bruta: a diferenza entre os recursos e os empregos das familias, nos
proporciona a renda dispoñible bruta, elemento básico no cálculo do Indicador Municipal da
Renda dos Fogares.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
51
Tanto as cotizacións sociais coma os impostos de renda e patrimonio, teñen unha evolución positiva
no período analizado (2000-2002). As cotizacións sociais, incrementáronse nun 17,19% se
comparamos o ano 2000 co 2002. A media estimada para o Pacto é de 1302 € no ano 2002, un
33,77% inferior que no caso da Coruña, e un 30,41% que no caso de Galicia. Os impostos da renda e
o patrimonio incrementáronse nun 36,78% se comparamos o ano 2000 co 2002. A media estimada
para o Pacto é de 331€ no ano 2002, un 64,6% inferior que no caso da Coruña, e un 58,63% menor
que no caso de Galicia.
A renda dispoñible bruta do Pacto, unha vez tidos en conta os recursos e descontados os empregos,
sitúase nos 8058 €, o que supón un 13,28% inferior que na Coruña, e un 11,62% menor ca en
Galicia. Só tres concellos do territorio do Pacto superan a media da renda dispoñible de Galicia:
Santa Comba, que tamén supera a provincial, Cee e Carballo.
2000 2001 2002 2000 2001 2002 2000 2001 2002
Cabana 183 209 240 1090 1213 1294 6484 7054 7577
Camariñas 161 216 250 818 949 1013 7223 8052 8499
Carballo 371 415 484 1625 1761 1813 8235 8743 9168
Carnota 198 222 271 920 1039 1143 6839 7241 7919
Cee 463 505 579 1465 1626 1702 8180 8742 9217
Corcubión 462 508 576 1412 1512 1599 7129 7366 7960
Coristanco 190 249 283 1287 1419 1488 7229 7734 8278
Dumbría 241 292 347 940 1058 1156 5872 6441 6885
Fisterra 146 186 229 987 1073 1191 5995 6302 7026
Laracha 293 343 394 1421 1519 1584 7718 8189 8663
Laxe 199 260 265 1014 1147 1236 6632 7191 7783
Malpica 204 266 301 1210 1343 1373 7241 7810 8156
Mazaricos 166 231 291 815 905 979 6220 6888 7152
Muros 257 313 356 1046 1160 1206 6607 7028 7361
Muxía 149 166 198 849 940 1004 6169 6653 6973
Ponteceso 279 305 353 1149 1236 1317 7277 7743 8216
Santa Comba 244 283 316 996 1093 1202 8823 9200 10176
Vimianzo 211 258 285 1005 1112 1185 6480 7086 7391
Zas 175 217 269 1068 1157 1246 7761 8123 8706
PACTO* 241,68 286,53 330,89 1111,42 1224,32 1301,63 7058,63 7557,16 8058,21
A CORUÑA 733 823 935 1774 1922 1966 8498 8908 9292
GALICIA 630 705 800 1683 1818 1871 8317 8741 9117
Impostos renda
e patrimonioCotizacións sociais
Renda dispoñible
bruta
EMPREGOS
Táboa 24. Fonte: IGE e elaboración propia.
(*) Os datos do Pacto, están calculados como a media dos datos dos concellos.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
52
INDICADOR MUNICIPAL DA RENDA DOS FOGARES
Tomando a renda dispoñible bruta media de Galicia no ano 2002 como base 100, na seguinte táboa
observamos o índice municipal da renda dos fogares dos concellos que forman o PTE da Costa da
Morte. No ano 2002 só tres concellos do territorio do Pacto superan a media da renda galega (Santa
Comba, Carballo e Cee), mentres que dez concellos da zona do Pacto, non superan a media da
renda do Pacto.
2000 2001 2002
Cabana 78 81 83
Camariñas 87 92 93
Carballo 99 100 101
Carnota 82 83 87
Cee 98 100 101
Corcubión 86 84 87
Coristanco 87 88 91
Dumbría 71 74 76
Fisterra 72 72 77
Laracha 93 94 95
Laxe 80 82 85
Malpica 87 89 89
Mazaricos 75 79 78
Muros 79 80 81
Muxía 74 76 76
Ponteceso 87 89 90
Santa Comba 106 105 112
Vimianzo 78 81 81
Zas 93 93 96
PACTO (*) 85 86 88
A CORUÑA 102 102 102
GALICIA 100 100 100
Indicador municipal da renda dos fogares (Base 2000)
Táboa 25. Fonte: IGE e elaboración propia
(*) Os datos do Pacto, están calculados como a media dos datos dos concellos.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
53
PRESTACIÓNS ECONÓMICAS
Neste apartado estudaremos a Renda de Integración Social19 (RISGA) e as Axudas de Emerxencia
Social20 (AES), xa que son as únicas das que dispoñemos de datos desagregados a nivel municipal.
No territorio do Pacto, o número de persoas beneficiarias no ano 2008 da RISGA e da AES foron 215
e 61 respectivamente. Nos dous casos, representan aproximadamente o 13% do total da provincia
da Coruña e o 4,94% e o 2,81% de Galicia respectivamente.
O 48,37% dos beneficiarios da RISGA, e o 45,90% dos beneficiarios das AES na zona do Pacto
pertencen á comarca de Bergantiños, e máis concretamente no caso da RISGA, o 28,37% son do
concello de Carballo, e no caso das AES, o 85,71% pertencen ó mesmo concello.
Destaca o concello de Carnota, onde non hai persoa algunha beneficiaria da RISGA. Nos concellos
de Corcubión e Cabana hai menos de tres persoas beneficiadas pola RISGA.
No caso das AES, os concellos de Carnota, Mazaricos, Cabana, Malpica, Ponteceso, Dumbría e
Corcubión, non teñen ningún beneficiario desta prestación no ano 2008.
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
RISGA 271 253 226 226 224 227 223 215
AES 64 80 81 55 77 102 83 61
RISGA 1887 1825 1904 1844 1785 1755 1726 1717
AES 427 425 525 397 484 532 535 473
RISGA 4357 4310 4499 4173 4145 4225 4178 4350
AES 1473 1599 1834 1747 1915 2123 2074 2172GALICIA
BENEFICIARIOS DA RISGA E DAS AES
PACTO
CORUÑA
Táboa 26. Fonte: IGE e elaboración propia
O 71,16% das persoas beneficiarias da RISGA no territorio do Pacto son mulleres, porcentaxe similar
á da provincia da Coruña, no caso das AES esta porcentaxe é do 70,49%.
Hai concellos como Corcubión, Fisterra e Ponteceso, onde o 100% dos perceptores da RISGA son
mulleres. O mesmo sucede no caso das AES, en Coristanco, Laxe, Fisterra e Muxía.
19
RISGA: configúrase como unha prestación social destinada a garantir recursos económicos de subsistencia a quen
careza deles, así como a acadar a súa autonomía e integración normalizada mediante un proxecto personalizado de
inserción.
20 AES: son axudas económicas de pagamento único destinadas a paliar necesidades extraordinarias e urxentes de
persoas afectadas por situacións de emerxencia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
54
Gráficas 15 e 16. Fonte: Informe de Xestión RISGA 2008. Vicepresidencia da Xunta. Elaboración propia.
Segundo o informe de Xestión da RISGA 2008 publicado pola Vicepresidencia da Xunta, o perfil da
persoa beneficiaria da RISGA é unha muller de entre 25 e 44 anos, solteira ou separada, con cargas
familiares e que vive nunha zona urbana, nun piso de aluguer ou cedido en precario, con estudos
primarios incompletos e en situación de desemprego aínda que non na busca do seu primeiro
traballo.
208
1717
4350
62
517
1506
146
1200
2844
0 1000 2000 3000 4000 5000
PACTO
CORUÑA
GALICIA
Persoas beneficiarias de RISGA, por sexo (2008)
Mulleres
Homes
Total
61
473
2172
18
150
720
43
323
1452
0 500 1000 1500 2000 2500
PACTO
CORUÑA
GALICIA
Persoas beneficiarias de AES, por sexo (2008)
Mulleres
Homes
Total
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
55
VARIABLES E INDICADORES ECONÓMICOS
Para facer un estudo máis profundo do territorio do Pacto, inclúese a cota de mercado21 e os índices
de participación territorial para os concellos que o constitúen.
O territorio do Pacto acada o 11,83% da cota de mercado da provincia da Coruña, cun valor de 476,
destacando o concello de Carballo cunha cota de mercado de 106, o que representa
aproximadamente tres veces máis que o valor da cota do segundo e terceiro concello (Santa Comba
e Laracha), e demostra a súa elevada capacidade de consumo.
O índice de poboación22 está relacionado coa cota de mercado, xa que esta é fundamentalmente
función da poboación e do seu poder adquisitivo. O 12,51% da poboación da provincia da Coruña
reside no territorio do Pacto. O concello de Carballo é o máis importante en termos de poboación
con 109 puntos, seguido de Santa Comba e Muros con 38 e 36 puntos respectivamente. Os
concellos con menor índice de poboación son Corcubión (7), Laxe (12) e Dumbría (14).
Cota de
mercado
Índice de
poboación
Índice
industrial
Índice
comercial
Índice de
restauración
e bares
Índice
turístico
Índice de
actividade
económicaCabana 14 18 14 8 10 7 8
Camariñas 22 23 28 12 25 15 17
Carballo 106 109 66 105 108 69 77
Carnota 19 18 19 15 13 10 11
Cee 29 27 13 25 33 30 18
Corcubión 5 7 1 2 7 12 2
Coristanco 22 27 14 19 12 2 14
Dumbría 10 14 88 6 4 3 34
Fisterra 14 18 2 9 14 16 5
Laracha (A) 34 29 37 23 47 6 27
Laxe 10 12 5 7 11 3 5
Malpica 20 23 17 11 20 9 13
Mazaricos 17 19 43 11 11 4 21
Muros 32 36 15 17 35 37 15
Muxía 15 20 5 9 12 19 6
Ponteceso 22 23 17 13 22 3 14
Santa Comba 34 38 54 30 55 9 37
Vimianzo 29 30 39 22 24 8 25
Zas 22 20 10 14 19 4 12
PACTO 476 511 487 358 482 266 361
CORUÑA 4022 4086 4056 4279 4485 4595 4240
TOTAL
PACTO/CORUÑA11,83% 12,51% 12,01% 8,37% 10,75% 5,79% 8,51%
Táboa 27. Fonte: Atlas socioeconómico de Galicia 2008. Caixanova – Elaboración propia
21
Cota de mercado: Índice que expresa a capacidade de consumo comparativa dos concellos, referida a 1 de xaneiro
de 2007, expresando a participación, en tanto por dez mil, de cada concello sobre unha base para o total de Galicia de
10.000 unidades.
22 Índice de poboación: índice comparativo da importancia da poboación de cada concello a 1 de xaneiro de 2007, que
reflexa o peso relativo (en tanto por 10.000) da poboación dun concello respecto ao total de Galicia, con base na
poboación de Galicia=10.000 unidades.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
56
O índice industrial23 na provincia da Coruña acada 4.056 unidades das 10.000 galegas, é dicir, a
actividade industrial provincial representa o 40% da galega. A porcentaxe para o Pacto é do 4,87%.
Destaca o alto índice industrial de Dumbría (88), motivado pola presenza da empresa Ferroatlántica
S.L., que representa o 2,17% da actividade industrial da provincia da Coruña. Os concellos cun
índice industrial inferior a 10 puntos son Corcubión (1), Fisterra (2), Laxe (5) e Muxía (5).
O índice comercial24 do Pacto supón o 3,58% do galego e o 8,37% do provincial. Sobresae o concello
de Carballo, cun índice de 105 unidades. Por debaixo das dez unidades atópanse os concellos de
Cabana, Corcubión, Dumbría, Fisterra, Laxe e Muxía.
O índice de restauración e bares25 supón o 4,82% do galego e o 10,75% do provincial. De novo
destaca o concello de Carballo cun índice de 108 unidades, e pola contra, os concellos de Corcubión
e Dumbría con menos de 10 unidades.
O índice turístico26 do Pacto acada o 2,66% do galego e o 5,79% do provincial. O concello cun maior
índice turístico do Pacto é Carballo (69). Seis dos concellos teñen un índice inferior a 5: Coristanco,
Dumbría, Laxe, Mazaricos, Ponteceso e Zas.
O índice de actividade económica27 segue a mesma tendencia observada nos índices anteriores, xa
que o 42,4% da actividade económica galega localízase na provincia da Coruña, da que o 8,51%
pertence ao territorio do Pacto cun valor de 361 unidades. Destaca o concello de Carballo con 77
unidades, que supón o 21,33% da actividade económica do Pacto.
23
Índice industrial: é o índice comparativo da importancia da industria, incluída a construción, de cada concello,
referido a 2006. Elabórase en función do IAE correspondente ás actividades industriais. O valor do índice reflexa o peso
relativo (en tanto por 10.000) da industria dun municipio respecto ao total de Galicia, con base: total € de recadación
de IAE en Galicia=10.000 unidades.
24 Índice comercial: índice comparativo da importancia do comercio (por xunto e retallista conxuntamente) de cada
concello, referido a 2006. Este índice elabórase en función do IAE correspondente ás actividades comerciais dun
concello respecto ao total de Galicia, con base: total € de recadación de IAE en Galicia= 10.000 unidades.
25 Índice de restauración e bares: índice comparativo da importancia da restauración e bares de cada concello referido
ao 2006. Elabórase en función do IAE correspondente ás actividades de restauración e bares dun concello respecto ao
total de Galicia, con base: total € recadación IAE en Galicia= 10.000 unidades.
26 Índice turístico: índice comparativo da importancia turística de cada concello, referido a 2006. Obtense en función do
IAE correspondente ás actividade turísticas, o cal se basea pola súa vez na categoría dos establecementos turísticos,
número de habitacións e ocupación anual. O valor do índice indica a participación (en tanto por 10.000) de cada
concello sobre o total de Galicia de 10.000 unidades.
27 Índice de actividade económica: índice comparativo do conxunto da actividade económica municipal no 2006.
Obtense en función do imposto correspondente ao total de actividades económicas empresariais e profesionais. O
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
57
Son dous os concellos que seguen a liña provincial no referente á diferenza favorable entre a
participación da actividade económica e a participación da poboación, que ven determinada pola
comparación entre o índice da actividade económica e o índice de poboación. Estes concellos son
os de Dumbría e Mazaricos.
PARQUE DE VEHÍCULOS E MATRICULACIÓNS
Dúas variables económicas a ter en conta á hora de analizar a realidade económica e social do
territorio do Pacto son o parque de vehículos e as matriculacións. Ata o ano 2007, coincidindo co
auxe económico, as matriculacións de vehículos foron en aumento, mentres que a partir do ano
2008, coa crise económica que está a sufrir o país, comezan a reducirse.
Total Turismos MotosFurgonetas e
camiónsAutobuses
Tractores
industriaisOutros
Bergantiños 46.955 36.494 1.841 6.655 132 370 1.463
Fisterra 13.123 10.476 518 1.669 1 72 387
Muros 7.795 6.504 357 796 4 8 126
Soneira 12.823 9.756 490 2.034 48 50 445
Xallas 10.425 8.251 371 1.338 55 62 348
PACTO 91.121 71.481 3.577 12.492 240 562 2.769
CORUÑA 699.617 558.353 34.055 83.895 1.806 4.585 16.923
GALICIA 1.845.467 1.434.751 99.731 241.840 4.600 13.631 50.914
PARQUE DE VEHÍCULOS A 31/12/2007
Táboa 28. Fonte: IGE e elaboración propia
O 13,02% dos vehículos da provincia da Coruña atópanse no territorio do Pacto e tamén o 11,9%
das matriculacións. Se comparamos o 2008 co 2005, o número de matriculacións descendeu nun
27,8% no territorio do Pacto, diminución superior á da provincia da Coruña e á de Galicia (23,18% e
22,92% respectivamente). As matriculacións que máis descenderon no Pacto foron as dos tractores
nun 50% e a dos camións e furgonetas nun 40,88%. As únicas matriculacións que aumentaron foron
as dos autobuses que pasaron de 7 a 11 e as das motocicletas que aumentaron un 35,64%.
valor do índice expresa a participación da actividade económica (en tanto por 10.000) de cada concello sobre unha base
galega de 10.000 unidades equivalente á recadación do imposto de actividades económicas, empresariais e
profesionais de Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
58
Comarcas TotalCamións e
furgonetasAutobuses Turismos Motocicletas
Tractores
industriaisCiclomotores
Remolques e
semirremolquesOutros
Bergantiños 3107 325 5 2049 154 48 155 135 236
Fisterra 915 73 0 668 37 6 39 32 60
Muros 478 38 0 376 22 1 22 2 17
Soneira 897 111 1 574 45 6 49 32 79
Xallas 649 67 1 404 17 11 27 49 73
PACTO 6046 614 7 4071 275 72 292 250 465
CORUÑA 47734 4335 88 35018 2789 558 1827 1286 1833
GALICIA 118303 12340 257 80868 8739 1401 5044 3912 5742
MATRICULACIÓNS DE VEHÍCULOS 2005
Táboa 29. Fonte: IGE e elaboración propia
Comarcas TotalCamións e
furgonetasAutobuses Turismos Motocicletas
Tractores
industriaisCiclomotores
Remolques e
semirremolquesOutros
Bergantiños 2103 200 5 1346 197 22 118 80 135
Fisterra 732 45 1 504 64 3 32 41 42
Muros 390 19 1 293 44 1 23 3 6
Soneira 592 60 1 370 35 4 33 39 50
Xallas 548 39 3 306 33 6 22 74 65
PACTO 4365 363 11 2819 373 36 228 237 298
CORUÑA 36671 2810 81 25574 3817 365 1374 1246 1404
GALICIA 91184 7849 245 59245 10869 926 3807 4166 4077
MATRICULACIÓNS DE VEHÍCULOS 2008
Táboa 30. Fonte: IGE e elaboración propia
Comarcas 2005 2006 2007 2008
Bergantiños 3107 3152 3114 2103
Fisterra 915 1005 1012 732
Muros 478 581 544 390
Soneira 897 865 862 592
Xallas 649 634 669 548
PACTO 6046 6237 6201 4365
CORUÑA 47734 49236 49409 36671
GALICIA 118303 121745 124625 91184
EVOLUCIÓN MATRICULACIÓNS
Táboa 31. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
59
Gráfica 17. Fonte: IGE e elaboración propia
LIÑAS DE BANDA ANCHA
No ano 2007, o número de liñas de
banda ancha do territorio do Pacto
representan o 5,46% das liñas da
provincia da Coruña, e o 2,48% das
galegas.
Hai concellos, como o de Mazaricos,
nos que o ADSL non se implantou até
comezos do ano 2009. Os concellos de
Cee e Corcubión, e en xeral as zonas
urbanas, son as que contan cunha
maior implantación do acceso rápido á
rede.
Táboa 32. Fonte: Atlas socioeconómico 2008. Caixanova – Elaboración propia
-0,35
-0,3
-0,25
-0,2
-0,15
-0,1
-0,05
0
0,05
Variac. 05-06 Variac. 06-07 Variac. 07-08
Evolución matriculacións
PACTO GALICIA
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
60
O Mercado Laboral
AFILIACIÓN
EVOLUCIÓN DA AFILIACIÓN (Nota Metodolóxica: A partir de xaneiro de 2008 desaparece o Réxime Especial Agrario por conta propia, e os seus afiliados intégranse no Réxime Especial de Autónomos. Todos os datos anuais corresponden á afiliación a data 31 de decembro)
Existen dúas posibilidades para levar a cabo o estudo da afiliación: ben considerando o concello de
residencia do traballador, ou ben tomando como referencia a conta de cotización, é dicir, o concello
onde está situado o seu centro de traballo. No estudo empregamos maiormente a afiliación por
conta de cotización, para analizar os empregos que realmente se desenvolven no territorio do Pacto
e ver o volume real do mercado de traballo. Pero no caso dos índices de afiliación e actividade
utilizamos os datos segundo o concello de residencia, posto que se trata de coñecer a porcentaxe de
persoas de cada localidade que están dentro do mercado laboral, independentemente do lugar
onde desenvolvan a súa actividade.
Os datos e indicadores de afiliación varían substancialmente segundo a alternativa de explotación
dos mesmos pola que optemos. Máis de 12.000 persoas residentes no Pacto traballan fóra do
territorio do mesmo. De feito, Cee é o único concello que conta con máis afiliados por conta de
cotización que por concello de residencia. O mercado laboral da Costa da Morte non é quen de
absorber a man de obra local. Esta situación acentúase nas comarcas de Bergantiños e Muros.
Afiliación por conta
de cotización
Afiliación por concello
de residenciaDiferencial
Cabana 1.159 1.828 -669
Camariñas 1.429 1.884 -455
Carballo 9.748 11.815 -2.067
Carnota 1.157 1.409 -252
Cee 2.710 2.481 229
Corcubión 289 564 -275
Coristanco 1.708 2.793 -1.085
Dumbría 768 1.142 -374
Fisterra 978 1.400 -422
Laxe 687 1.110 -423
Laracha, A 2.696 4.246 -1.550
Malpica 1.710 2.379 -669
Mazaricos 1.315 1.745 -430
Muxía 1.159 1.735 -576
Muros 1.454 2.541 -1.087
Ponteceso 1.604 2.232 -628
Santa Comba 3.266 3.771 -505
Vimianzo 2.377 2.738 -361
Zas 1.679 2.162 -483
PACTO 37.893 49.975 -12.082 Táboa 33. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
61
O incremento porcentual (tendencia 00-08)28 da afiliación por conta de cotización foi maior na
Costa da Morte ca en Galicia no período 2000 - 2008. Sen embargo, durante o último ano, o
descenso porcentual do número de persoas afiliadas á seguridade social foi moi superior no
territorio do Pacto, case o dobre que na comunidade. A decembro de 2008 había algo máis de dúas
mil persoas afiliadas menos que no mesmo mes do ano anterior.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 7.753 7.888 8.019 8.233 8.110 7.873 8.057 7.724 7.387
Sector secundario 6.197 6.366 6.108 6.189 6.173 6.588 6.895 7.165 6.581
Sector Construción 5.903 6.475 6.607 6.786 7.081 7.813 8.368 8.552 7.602
Sector Servizos 10.468 11.092 12.046 12.811 13.857 14.627 16.344 16.476 16.323
Comercio e hostalería 6.322 6.613 6.986 7.498 7.937 8.534 9.483 9.108 9.007
Transporte e comunicacións 932 1.018 1.137 1.223 1.296 1.283 1.451 1.524 1.431
Outros servizos 3.214 3.461 3.923 4.090 4.624 4.810 5.410 5.844 5.885
TOTAL 30.321 31.821 32.780 34.019 35.221 36.901 39.664 39.917 37.893
Evolución do número de afiliados na Costa da Morte
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05% Var 05-06% Var 06-07% Var 07-08% Tendenc. 00-08 %
4,95 3,01 3,78 3,53 4,77 7,49 0,64 -5,07 8,02
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 107.793 103.518 100.233 98.850 94.999 90.967 88.153 84.512 79.973
Sector secundario 153687 157156 159673 158751 159732 160898 165817 174842 163395
Sector Construción 101.694 109.014 111.412 109.712 118.843 126.066 133.510 136.742 120.429
Sector Servizos 512763 536086 551380 569269 593418 622597 654269 675782 677102
Comercio e hostalería 216.167 221.896 228.719 235.645 243.316 252.805 260.152 263.161 259.164
Transporte e comunicacións 43.784 45.860 47.018 47.072 48.310 50.152 53.357 57.118 56.502
Outros servizos 252.812 268.330 275.643 286.552 301.792 319.640 340.760 355.503 361.436
TOTAL 877.598 906.253 923.126 940.999 961.265 1.000.755 1.041.762 1.071.890 1.040.899
Evolución do número de afiliados en Galicia
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 % Var 07-08 % Tendenc. 00-08 %
3,27 1,86 1,94 2,15 4,11 4,10 2,89 -2,89 7,81
Táboas 34, 35, 36 e 37. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
28
Indicador de tendencia: indicador relativo á evolución anual e do período de referencia. A fórmula aplicada é a seguinte: (Valor
ano n – media anos anteriores)/media anos anteriores*100
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
62
Gráfica 18. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
As táboas e a gráfica anteriores conteñen o total de persoas afiliadas, incluíndo aos que traballan
por conta allea (que nós chamaremos traballadores) e aos que o fan por conta propia (autónomos).
A partir de xaneiro de 2008, o colectivo que pertencía ao Réxime Especial Agrario por conta propia
intégrase no Réxime Especial de Autónomos. Esta circunstancia dificulta a análise separada dos
traballadores e os autónomos, polo que nos gráficos de evolución non incluímos os datos de 2008.
Gráfica 19. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
-6,00
-4,00
-2,00
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
Var 00-01 % Var 01-02 %Var 02-03 %Var 03-04 %Var 04-05 %Var 05-06 %Var 06-07 %Var 07-08 %
Evolución da afiliación
Pacto Galicia
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
16,00
18,00
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
Variación interanual de autónomos
Pacto Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
63
O ritmo de afiliación de autónomos na Costa da Morte foi moi superior ao de Galicia, malia o seu
brusco descenso durante o ano 2007. No 2006 produciuse un incremento superior ao 15%. O 1 de
xaneiro de 2008 prodúcese o cambio no sistema de afiliación, coa entrada en vigor da lei 18/2007
do 4 de xullo, que avanza na liña establecida pola Recomendación IV do Pacto de Toledo, ao crear
dentro do réxime de autónomos o sistema especial para traballadores por conta propia agrarios.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 112 120 133 154 171 175 196 224 4.760
Sector secundario 775 810 879 911 954 963 1165 1163 1150
Sector Construción 1.519 1.712 1.897 2.079 2.287 2.474 2.845 3.041 3.000
Sector Servizos 4314 4670 4966 5340 5701 6021 6956 7071 7051
Comercio e hostalería 3.099 3.329 3.531 3.766 3.998 4.216 4.925 4.939 4.901
Transporte e comunicacións 475 511 529 558 579 599 684 699 683
Outros servizos 740 830 906 1.016 1.124 1.206 1.347 1.433 1.467
TOTAL 6.720 7.312 7.875 8.484 9.113 9.633 11.162 11.499 15.961
Evolución do número de autónomos na Costa da Morte
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
8,81 7,70 7,73 7,41 5,71 15,87 3,02
21%
5%
13%
31%
21%
3%
6%
31%
Composición por sectores dos autónomos na Costa da Morte
Sector primario Sector secundario Sector Construcción
Sector Servizos Comercio e hostalería Transporte e comunicacións
Outros servizos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
64
Gráficas 20 e 21. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 2.066 2.248 2.479 2.803 3.060 3.335 3.656 3.962 46.828
Sector secundario 16.312 16.287 16.089 16.210 16.323 16.249 16.304 16.262 16.258
Sector Construción 24.147 25.161 26.035 27.450 28.931 30.146 31.742 33.570 32.917
Sector Servizos 120.570 121.303 122.558 126.199 130.395 133.784 136.289 138.281 137.210
Comercio e hostalería 80.913 80.865 80.943 82.509 83.974 84.986 85.177 85.067 83.543
Transporte e comunicacións 12.742 12.609 12.525 12.575 12.699 12.778 12.861 12.863 12.756
Outros servizos 26.915 27.829 29.090 31.115 33.722 36.020 38.251 40.351 40.911
TOTAL 164.549 165.287 167.426 172.911 172.942 183.736 188.004 192.087 233.213
Evolución do número de autónomos en Galicia
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
0,45 1,29 3,28 0,02 6,24 2,32 2,17
Táboas 38, 39, 40 e 41. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
En canto á evolución do número de traballadores dados de alta no período 2000-2007, o
incremento foi constante tanto en Galicia coma no Pacto, con porcentaxes similares. Sen embargo,
durante o ano 2007, na Costa da Morte diminuíu o número de traballadores por conta allea,
mentres que en Galicia aumentou un 3%.
13%4%
9%
37%
23%
3%
11%
37%
Composición por sectores dos autónomos en Galicia
Sector primario Sector secundario Sector Construcción
Sector Servizos Comercio e hostalería Transporte e comunicacións
Outros servizos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
65
Gráfica 22. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
No ano 2008 o número de traballadores afiliados descendeu en todos os sectores económicos no
Pacto, mentres que para Galicia só medrou no sector servizos. No caso do sector primario o
descenso hai que matizalo, polo cambio dos afiliados do Réxime especial agrario, que pasaron a ser
considerados autónomos.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 7.641 7.768 7.886 8.079 7.939 7.698 7.861 7.500 2.627
Sector secundario 5422 5556 5229 5278 5219 5625 5730 6002 5431
Sector Construción 4.384 4.763 4.710 4.707 4.794 5.339 5.523 5.511 4.602
Sector Servizos 6154 6422 7080 7471 8156 8606 9388 9405 9272
Comercio e hostalería 3.223 3.284 3.455 3.732 3.939 4.318 4.558 4.169 4106
Transporte e comunicacións 457 507 608 665 717 684 767 825 748
Outros servizos 2.474 2.631 3.017 3.074 3.500 3.604 4.063 4.411 4418
TOTAL 23.601 24.509 24.905 25.535 26.108 27.268 28.502 28.418 21.932
Evolución do número de traballadores na Costa da Morte
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
3,85 1,62 2,53 2,24 4,44 4,53 -0,29
Táboas 42 e 43. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
-1,00
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
Variación interanual de traballadores/as
Pacto Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
66
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sector primario 105.727 101.270 97.754 96.047 91.939 87.632 84.497 80.550 33.145
Sector secundario 137.375 140.869 143.584 142.541 143.409 144.649 149.513 158.580 147.137
Sector Construción 77.547 83.853 85.377 82.262 89.912 95.920 101.768 103.172 87.512
Sector Servizos 392.193 414.783 428.822 443.070 463.023 488.813 517.980 537.501 539.892
Comercio e hostalería 135.254 141.031 147.776 153.136 159.342 167.819 174.975 178.094 175.621
Transporte e comunicacións 31.042 33.251 34.493 34.497 35.611 37.374 40.496 44.255 43.746
Outros servizos 225.897 240.501 246.553 255.437 268.070 283.620 302.509 315.152 320.525
TOTAL 713.049 740.966 755.700 768.088 788.323 817.019 853.758 879.803 807.686
Evolución do número de traballadores en Galicia
Var 00-01 % Var 01-02 % Var 02-03 % Var 03-04 % Var 04-05 % Var 05-06 % Var 06-07 %
3,92 1,99 1,64 2,63 3,64 4,50 3,05
Táboas 44 e 45. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
Gráficas 23 e 24. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
9%17%
15%
30%
13%
2%
14%
30%
Composición sectorial dos traballadores na Costa da Morte
Sector primario Sector secundarioSector Construcción Sector ServizosComercio e hostalería Transporte e comunicaciónsOutros servizos
2%
11%7%
40%
13%
3% 24%
40%
Composición sectorial dos traballadores en Galicia
Sector primario Sector secundario
Sector Construcción Sector Servizos
Comercio e hostalería Transporte e comunicacións
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
67
AFILIACIÓN POR RÉXIMES
O estudo da afiliación á seguridade social debe contemplar os diferentes réximes existentes. A
continuación examinaremos o ritmo de crecemento das diferentes modalidades de afiliación dende
o ano 2004 e a proporción de cada un dos réximes sobre o total de afiliados.
RÉXIME 2004 2005 2006 2007 2008
XERAL/CARBÓN 18.018 19.462 20.531 20.852 19.214
AGRARIO 5.385 5.244 5.394 5.085 204
MAR 2.438 2.242 2.230 2.111 2.109
FOGAR 267 320 347 370 405
AUTONOMOS 9.129 9.648 11.162 11.499 15.961
TOTAL 35237 36916 39664 39917 37893
XERAL/CARBÓN 683.503 713.886 753.483 783.165 757.806
AGRARIO 60.601 56.935 54.490 51.347 4.364
MAR 28.390 27.596 26.685 25.502 24.795
FOGAR 15.829 18.602 19.100 19.789 20.721
AUTONOMOS 178.942 183.736 188.004 192.087 233.213
TOTAL 967265 1000755 1041762 1071890 1040899
PACTO
GALICIA
Táboa 46. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
O comportamento dos autónomos foi analizado previamente, polo que nos centraremos nos
restantes réximes, cos datos dos que dispomos, dende o ano 2004. A evolución é similar en termos
porcentuais, cun leve decrecemento nos réximes asociados ao sector primario e un crecemento
continuo no réxime do fogar, que ten unha presenza case testemuñal. O número de persoas
afiliadas ao réxime xeral aumentou considerablemente entre os anos 2004 e 2007, pero durante o
ano 2008 sufriu un brusco descenso (8%). Observamos a práctica desaparición do réxime especial
agrario, que xa foi comentado con anterioridade e que redunda no aumento dos autónomos
durante 2008.
Gráfica 25. Fonte:. Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2004 2005 2006 2007 2008
Afiliación por reximes Pacto
XERAL/CARBÓN AUTONOMOS AGRARIO MAR FOGAR
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
68
Gráfica 26. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo e do I.G.E.
A comparación das porcentaxes de cada réxime sobre o total de afiliados amosa, con respecto a
Galicia, a importancia do autoemprego na comarca e a maior presenza dos réximes ligados ao
sector primario.
Gráfica 27. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo e do I.G.E.
0
200.000
400.000
600.000
800.000
2004 2005 2006 2007 2008
Afiliación por rexímenes Galicia
XERAL/CARBÓN AUTONOMOS AGRARIO MAR FOGAR
51%
0%
6%
1%
42%
Afiliación por rexímenes no Pacto 2008
XERAL/CARBÓN
AGRARIO
MAR
FOGAR
AUTONOMOS
73%
1%
2%
2%
22%
Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
69
AFILIACIÓN POR SECTORES
Por último, imos examinar a afiliación segundo os grandes sectores económicos:
Gráfica 28. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
Observamos unhas enormes diferenzas na composición da afiliación en Galicia e nas nosas
comarcas. A Costa da Morte ten máis do dobre de traballadores no sector primario, un 8% de
traballadores máis dedicados ao sector da construción e similar porcentaxe só no caso da industria.
Todo isto, claro está, implica unha menor terciarización do mercado de traballo.
A fin de completar a panorámica sobre as afiliacións na Costa da Morte cómpre ver as variacións
que se presentan entre os distintos territorios que a conforman, como podemos observar nas
gráficas comarcais. Comprobamos a maior dependencia do sector da construción das comarcas de
Terra de Soneira e Bergantiños, e as grandes diferenzas no sector primario, sobre todo na Comarca
de Xallas, onde case alcanza a porcentaxe do sector servizos.
20%
17%
20%
43%
Afiliacións por sectores no Pacto - 2008
Sector primario Sector secundario Sector Construcción Sector Servizos
8%
16%
11%
65%Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
70
Gráficas 29, 30, 31, 32 e 33. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
13%
21%
22%
44%
Comarca de Bergantiños
22%
14%
15%
49%
Comarca de Fisterra
28%
12%
17%
43%
Comarca de Muros
23%
17%
24%
36%
Comarca Terra de Soneira
34%
12%18%
36%
Comarca de Xallas
Sector primario Sector secundario
Sector Construcción Sector Servizos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
71
PRINCIPAIS ACTIVIDADES ECONÓMICAS SEGUNDO O NÚMERO DE AFILIADOS
O descenso a un nivel inferior de análise realizámolo a través do estudio da afiliación por
actividades económicas segundo a Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE) a dous
díxitos.
Gráfica 34. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
A simple enumeración das actividades económicas que contan cun maior número de traballadores
apórtanos unha perspectiva sincrónica da actividade económica no territorio do pacto. Para obter
unha visión diacrónica debemos observar a evolución do número de persoas afiliadas durante un
período de tempo concreto.
8588; 29%
5183; 17%
3986; 13%
2777; 9%
2106; 7%
2080; 7%
12
51
; 4%
Peso actividades económicas segundo afiliados -xuño 2008
Construción Agricultura, gandeiría
Comercio polo miúdo Hostalaría
Pesca, acuicultura Industria confección e peletería
Administración pública Comercio polo xunto
Transporte terrestre Industria productos alimenticios
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
72
Se analizamos a evolución do período xuño 2005 – xuño 2008, ollamos como a maioría das
actividades incrementan o número de afiliados. Sen embargo, se focalizamos a observación no
derradeiro ano a situación cambia drasticamente, posto que todas as actividades perden afiliación.
Gráfica 35. Fonte: Elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
0 2000 4000 6000 8000 10000
xuño 2005
xuño 2006
xuño 2007
xuño 2008
Evolución dos dez sectores con máis peso no Pacto 2005-2008
Industria productos alimenticios Transporte terrestre
Comercio polo xunto Administración pública
Industria confección e peletería Pesca, acuicultura
Hostalaría Comercio polo miúdo
Agricultura, gandeiría Construción
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
73
AFILIADOS xuño 2005 xuño 2006 xuño 2007 xuño 2008 EVOL 05-08 EVOL 07-08
Construción 7744 8473 8827 8588 10,9% -2,7%
Agricultura, gandeiría 5542 5747 5565 5183 -6,5% -6,9%
Comercio polo miúdo 3475 3980 3998 3986 14,7% -0,3%
Hostalaría 2302 2643 2781 2777 20,6% -0,1%
Pesca, acuicultura 2294 2248 2179 2106 -8,2% -3,4%
Industria confección e
peletería2063 2169 2246 2080 0,8% -7,4%
Administración pública 1263 1104 1540 1463 15,8% -5,0%
Comercio polo xunto 1578 1692 1324 1313 -16,8% -0,8%
Transporte terrestre 1144 1242 1311 1306 14,2% -0,4%
Industria productos
alimenticios1419 1403 1341 1251 -11,8% -6,7%
Táboa 47. Fonte: elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Consellería de Traballo
O estudo das actividades económicas con maior afiliación a nivel municipal amosa a
heteroxeneidade do territorio e a preocupante dependencia do sector da construción en moitos dos
concellos.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
74
Concello Actividade económica % afiliados/asConstrución 25,17%Industria da confeccion e da peletaría 16,91%Pesca, acuicultura... 24,69%Construción 18,42%Construción 24,99%Comercio polo miudo 10,45%Pesca, acuicultura... 25,10%Construción 16,60%Comercio polo miudo 14,09%Actividades sanitarias e veterinarias 12,76%Hostalaría 12,34%Administracion publica, defensa... 12,34%Construción 24,34%Agricultura, gandeiría,... 17,78%Construción 28,59%Agricultura, gandeiría,... 26,11%Pesca, acuicultura... 29,85%Hostalaría 17,85%Construción 24,86%Agricultura, gandeiría,... 12,32%Construción 19,92%Pesca, acuicultura... 16,10%Construción 16,58%Pesca, acuicultura... 13,03%Agricultura, gandeiría,... 52,23%Construción 15,12%Construción 17,70%Comercio polo miudo 14,63%Agricultura, gandeiría,... 25,21%Pesca, acuicultura... 16,32%Construción 26,02%Agricultura, gandeiría,... 16,55%Agricultura, gandeiría,... 25,80%Construción 20,22%Construción 26,93%Agricultura, gandeiría,... 14,25%Agricultura, gandeiría,... 25,58%Construción 23,72%
Corcubión
Zas
Vimianzo
Ponteceso
Muros
Malpica
Laracha, A
Coristanco
Fisterra
Laxe
Mazaricos
Muxía
Santa Comba
Dumbría
Actividades económicas con maior afiliación por concello
Cabana
Carballo
Carnota
Camariñas
Cee
Táboa 48. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
75
Índice de Afiliación:
(Nota Metodolóxica: ao igual que no Plan Aurora, calculamos este índice en lugar da Taxa de Ocupación, debido a non ter datos de Ocupados por concellos, por ser outro dato da EPA. Índice de Afiliación= Nº Afiliados Residentes / habitantes 16-64 anos).
Neste Índice observamos que no 2008 medra en máis
de medio punto a fenda existente entre Galicia e o
Pacto, xa presente nos dous anos anteriores, que
significa que en Galicia hai da orde de 57 afiliados por
cada 100 persoas en idade de traballar (case 5 máis ca
no Pacto).
En 10 dos 19 concellos do Pacto o índice de afiliación
non acada o 50%, é dicir, máis da metade da poboación
entre 16 e 64 anos non está afiliada á seguridade social.
Hai que sinalar que só cinco concellos do Pacto (Zas, A
Laracha, Carballo, Coristanco e Malpica) presentan un
Índice de Afiliación superior á media de Galicia. Os
concellos costeiros do sur do Pacto son os que peores
datos presentan, sobre todo Muros e Fisterra que se
aproximan ao 40% .
Táboa 49. Fonte: elaboración propia
Entre un índice do 50% - 57,23% atopamos 4
concellos do Pacto (Santa Comba, Cabana,
Ponteceso e Mazaricos), que superan
lixeiramente o índice medio do territorio. Se
ollamos detidamente o mapa vemos que hai
unha maior afiliación nas comarcas de
Bergantiños, Xallas e Soneira.
Mapa 11. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
76
Índice de Actividade: (Nota Metodolóxica: Calculamos este índice en lugar da Taxa de Actividade debido a non ter os datos de Poboación Activa por concellos (equiparamos Activos a afiliados residentes+parados), por ser un dato da EPA. Índice de Actividade= Afiliados Residentes + Parados Rexistrados / habitantes 16-64 anos).
O Índice de Actividade no territorio do Pacto está a algo
máis de tres puntos por debaixo do índice medio
galego. En Galicia houbo, durante o ano 2008, unha
media de 67 persoas activas por cada 100 persoas en
idade de traballar.
Obsérvase unha gran similitude co Índice de Afiliación,
xa que destacan os mesmos 5 concellos por encima da
media de Galicia (Carballo, Zas, Coristanco, A Laracha e
Malpica). No punto contrario atópanse de novo os
concellos de Fisterra e Muros que se sitúan a máis de
20 puntos de Carballo, que presenta o índice máis alto
(72,30).
O índice medio do Pacto é de 64,37, malia que a
maioría dos concellos (12) sitúanse por debaixo del. Só
Santa Comba está na franxa comprendida entre o índice
medio de Galicia e o provincial.
Táboa 50. Fonte: elaboración propia
Entre un Índice dun 60-65% sitúanse os
restantes 7 concellos (Cabana, Ponteceso,
Cee, Laxe, Mazaricos, Vimianzo e Muxía).
Mapa 12. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
77
ACTIVIDADES ECONÓMICAS CON MÁIS PESO NO PACTO
Dentro do Pacto Territorial de Emprego da Costa da Morte as dez actividades económicas que
teñen un maior peso en canto a volume de activos (afiliados e parados rexistrados) son as
seguintes: construción, agricultura e gandeiría, comercio miúdo, hostalaría, confección-peletaría,
pesca, administración pública, industria de produtos alimentarios, comercio por xunto e outras
actividades empresariais.
Para a súa definición analizouse o comportamento de 24 actividades económicas no territorio
entre os meses de xaneiro de 2006 e decembro de 2008, ambos incluídos (en total 36 meses),
tomando como referencia a Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE) a 2 díxitos.
As actividades que incluímos son as que permiten o seu tratamento completo, ao dispor tanto dos
datos de afiliación, poboación parada rexistrada e formación. Debido a cuestións de metodoloxía,
que impiden a publicación de datos protexidos polo segredo estatístico, foi imposible analizar todas
as actividades económicas, pero sí están as que contan con máis activos no territorio do Pacto.
Aínda así, as actividades económicas tratadas no presente documento supoñen máis do 90% da
actividade económica xeral do territorio.
O eixo de ordenadas das gráficas representa os 36 meses estudados, mentres que o eixo de
abscisas é dobre. O da dereita representa a proporción entre persoas paradas rexistradas e afiliados
(sobre base cen), mediante as barras verticais de cor granate (afiliados) e salmón (PPR). O da
esquerda indica o número absoluto de activos, representado gráficamente pola línea de cor negra.
As restantes líneas de cores mostran as medias de afiliados para cada un dos tres anos analizados.
A continuación de cada gráfica lévase a cabo unha lectura analítica da evolución da actividade que
representa, na que se incorporan valoracións extraidas do estudo do mercado laboral do territorio
da Costa da Morte. Esta análise incorpora información que non aparece detallada nas
representacións gráficas, como a porcentaxe de afiliados e parados sobre o total das actividades no
Pacto, o peso no pacto,29 e o índice de paro sintético30.
29
peso no pacto: estímase tomando como referencia o 75% da porcentaxe de afiliados e o 25% da porcentaxe de
parados. Calcúlase a efectos de establecer unha orde motivada das actividades analizadas.
30 índice de paro sintético: é o resultado de dividir a media dos tres anos estudados de poboación parada rexistrada
entre a media de activos.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
78
CONSTRUCIÓN AFILIADOS - PPR. CNAE 45. CONSTRUCIÓN. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 36. Fonte: elaboración propia
O comportamento do sector da construción no período analizado (xaneiro 2006 – decembro 2008) foi o
seguinte: rexistrou unhas medias de 8.523 afiliados, 1.787 persoas paradas rexistradas e 10.310 activos
(afiliados + parados).
No referente aos valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente o 82,66%
e 84,45% dos activos, pasando no 2008 ao 80,91%. Obsérvase unha certa estacionalidade, xa que os picos
máis baixos de afiliación, e polo tanto os máis altos de paro, danse durante os meses de inverno.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
21,37% de afiliados da Costa da Morte pertencen á actividade da construción, así como o 19,01% das
persoas paradas rexistradas e o 20,94% dos activos do Pacto (que obtemos pola suma de afiliados e
parados).
A construción acada o maior peso das actividades da Costa da Morte: 20,78%. Polo que respecta ao índice
sintético de paro é do 17,33%.
Observando as gráficas vemos como o período de maior afiliación entre o ano 2007 e mediados do 2008,
momento a partir do cal descenderon os valores por debaixo dos do 2006, os máis baixos en todo o período
analizado. As maiores porcentaxes de paro rexistráronse en novembro e decembro do 2008 e a liña de
activos amósase bastante estable, cunha lixeira tendencia ascendente que permanece entre os 10.000 e
11.000 activos.
400045005000550060006500700075008000850090009500100001050011000
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Mar-
06
Abr-
06
Mai-
06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Feb-0
7
Mar-
07
Abr-
07
Mai-
07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-
08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
79
AGRICULTURA AFILIADOS - PPR. CNAE 01. AGRICULTURA – GANDERÍA. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 37. Fonte: elaboración propia
O comportamento do sector agrogandeiro durante os tres anos que abarca o estudo foi o seguinte: rexistrou
unhas medias de 5.468 afiliados, 74 persoas paradas rexistradas e 5.542 activos (afiliados + parados).
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 98,70% e 98,77% dos activos, pasando no 2008 ao 98,49%. Queda clara, pois, a grande estabilidade da
afiliación neste sector, que podería deberse ao feito de tratarse dunha actividade na que prima moi
maioritariamente o autoemprego e na que a contratación é moi escasa .
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
13,71% de afiliados da Costa da Morte pertencen á actividade agro-gandeira, así como o 0,79% das persoas
paradas rexistradas e o 11,26% dos activos do Pacto (que obtemos pola suma de afiliados e parados).
A agricultura e gandería acadan o segundo maior peso das actividades da Costa da Morte: 10,48%. Polo que
respecta ao índice sintético de paro (media de persoas paradas rexistradas / media de activos) é do 1,34%.
Observando as gráficas atopamos o momento de maior afiliación en maio do ano 2006 (5774 afiliados), e
vemos como dende entón foi descendendo lenta e constantemente ata decembro de 2008, o último mes
analizado e o de menor afiliación do período (5.026). As maiores porcentaxes de paro rexistráronse durante
o último semestre de 2008. A liña de activos amosa un declive suave pero imparable.
400045005000550060006500700075008000850090009500100001050011000
95%
96%
97%
98%
99%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Mar-
06
Abr-
06
Mai-06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Fe
b-0
7
Mar-
07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
80
COMERCIO POLO MIÚDO AFILIADOS - PPR. CNAE 52. COMERCIO MIÚDO. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 38. Fonte: elaboración propia
O sector do Comercio pólo miúdo tivo o seguinte comportamento no período 2005 - 2008: rexistrou unhas
medias de 3950 afiliados, 463 persoas paradas rexistradas e 4413 activos.
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 88,77% e 90,17% dos activos, pasando no 2008 ao 89,58%. As maiores porcentaxes de afiliación danse no
2º semestre do ano 2007.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
9,90% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector do Comercio polo miúdo, así coma o 4,95% das
persoas paradas rexistradas e o 8,96% dos activos do Pacto.
O peso do Comercio pólo miúdo na actividade económica da Costa da Morte é do 8,67%. Polo que respecta
ao índice sintético de paro é do 10,49%, e mantense moi estable dende o 2º semestre do 2006.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación foi no 2º semestre do ano 2007, e o de
menor no 2º semestre do 2005, que presentou tamén as maiores porcentaxes de paro. A liña de activos
oscila entre as 4000-4500 persoas, presentando unha case total estabilidade dende o 2006: arredor das 4500
persoas.
3000
3500
4000
4500
5000
5500
6000
6500
7000
7500
8000
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xa
n-0
6
Fe
b-0
6
Mar-
06
Abr-
06
Mai-06
Xu
ñ-0
6
Xull-
06
Ag
o-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xa
n-0
7
Fe
b-0
7
Mar-
07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ag
o-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xa
n-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xu
ñ-0
8
Jul-08
Au
g-0
8
Se
p-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
81
HOSTALARÍA AFILIADOS - PPR. CNAE 55. HOSTALARÍA. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 39. Fonte: elaboración propia
No período analizado (xaneiro 2006 – decembro 2008) o comportamento do sector da Hostalaría foi o
seguinte: rexistrou unhas medias de 2687 afiliados, 773 persoas paradas rexistradas e 3460 activos.
En canto ao resto de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente o
77,49% e 78,06% dos activos, pasando no 2008 ao 77,45%. As maiores porcentaxes de afiliación danse no 3º
trimestre do ano 2008.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
6,74% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector da Hostalaría, así coma o 8,26% das persoas
paradas rexistradas e o 7,02% dos activos do Pacto.
O peso da Hostalaría na actividade económica da Costa da Morte é do 7,12%. Polo que respecta ao índice
sintético de paro (media de persoas paradas rexistradas / media de activos) é do 22,33%, e diminuíu
lixeiramente nos dous últimos anos.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación deuse no 3º trimestre do ano 2008, e o
de menor no 1º trimestre do 2006, que implica tamén as maiores porcentaxes de paro. A liña de activos
oscila entre as 3000 e 3800 persoas, presentando unha tendencia ascendente dende o 2006 e moi marcada
póla estacionalidade nos momentos de maior afiliación (cumios no 3º trimestre do ano e vales entre estes
períodos).
2000
2200
2400
2600
2800
3000
3200
3400
3600
3800
4000
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Mar-
06
Abr-
06
Mai-06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Fe
b-0
7
Mar-
07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
82
CONFECCIÓN AFILIADOS - PPR. CNAE 18. CONFECCIÓN E PELETARÍA. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 40. Fonte: elaboración propia
O sector da Confección e peletaría presentou os seguintes datos no trienio analizado: rexistrou unhas
medias de 2158 afiliados, 909 persoas paradas rexistradas e 3067 activos.
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 70,05% e 72,08% dos activos, pasando no 2008 ao 68,90%. As maiores porcentaxes de afiliación danse no
primeiro e último cuadrimestre do ano 2007.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
5,41% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector da Confección e peletaría, así coma o 9,72% das
persoas paradas rexistradas e o 6,23% dos activos do Pacto.
O peso da Confección e peletaría na actividade económica da Costa da Morte é do 6,49%, mentres que o
índice sintético de paro é do 29,64%.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación é no 1º e 3º cuadrimestre do ano 2007,
e o de menor no segundo semestre do 2008, que implica tamén as maiores porcentaxes de paro. A liña de
activos sufre pequenas oscilacións, pero mantense arredor das 3000 persoas en todo o período.
100015002000250030003500400045005000550060006500700075008000
60%
65%
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan
-06
Feb
-06
Mar-
06
Abr-
06
Mai-
06
Xuñ
-06
Xull-
06
Ag
o-0
6
Set-
06
Ou
t-0
6
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan
-07
Feb
-07
Mar-
07
Abr-
07
Mai-
07
Xuñ
-07
Xu
ll-0
7
Ago
-07
Set-
07
Ou
t-0
7
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan
-08
Feb
-08
Mar-
08
Abr-
08
Mai-
08
Xu
ñ-0
8
Jul-
08
Aug
-08
Sep
-08
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
83
PESCA AFILIADOS - PPR. CNAE 5. PESCA. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 41. Fonte: elaboración propia
O sector da Pesca e a acuicultura entre xaneiro de 2006 e decembro de 2008 foi o seguinte: rexistrou unhas
medias de 2234 afiliados, 249 persoas paradas rexistradas e 2484 activos.
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 89,92% e 89,80% dos activos, pasando no 2008 ao 90,17%. As maiores porcentaxes de afiliación danse no
2º semestre do ano 2008.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
5,61% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector da Pesca, acuicultura, así coma o 2,67% das
persoas paradas rexistradas e o 5,04% dos activos do Pacto.
O peso da Pesca, acuicultura na actividade económica da Costa da Morte é do 4,87%. Polo que respecta ao
índice sintético de paro é do 10,04%, e mantense bastante estable en todo o período analizado.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación é no 2º semestre do ano 2008, e o de
menor no 2º trimestre do 2007, que implica tamén as maiores porcentaxes de paro. A liña de activos case
non oscila e permanece arredor das 2500 persoas en todo o período.
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
5500
6000
6500
7000
7500
8000
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Ma
r-06
Abr-
06
Mai-06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Fe
b-0
7
Ma
r-07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
84
ADMINISTRACIÓN PÚBLICA AFILIADOS - PPR. CNAE 75. ADMÓN. PÚBLICA. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 42. Fonte: elaboración propia
O sector da Administración Pública presenta os seguintes datos: rexistrou unhas medias de 1.459 afiliados,
538 persoas paradas rexistradas e 1.998 activos (afiliados + parados).
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 67,11% e 76,50% dos activos, pasando no 2008 ao 74,60%. As maiores porcentaxes de afiliación
prodúcense durante os meses centrais do ano.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
3,65% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector da Administración Pública, así como o 5,75% das
persoas paradas rexistradas e o 4,06% dos activos do Pacto.
O peso do sector da Administración Pública na actividade económica da Costa da Morte é de 4,18%. Polo
que respecta ao índice sintético de paro é do 26,95%, se ben a tendencia dos últimos dous anos marca unha
leve melloría.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación é durante os meses de verán do ano
2007, e o de menor no primeiro semestre do 2006. As maiores porcentaxes de paro danse tamén no
primeiro semestre de 2006. A liña de activos presenta un comportamento moi irregular, con flutuacións
entre as mil e as mil oitocentas persoas.
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
2400
50%
55%
60%
65%
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xa
n-0
6
Fe
b-0
6
Ma
r-06
Abr-
06
Ma
i-06
Xu
ñ-0
6
Xu
ll-06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
No
v-0
6
De
c-0
6
Xa
n-0
7
Fe
b-0
7
Ma
r-07
Abr-
07
Ma
i-07
Xuñ-0
7
Xu
ll-07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
No
v-0
7
De
c-0
7
Xa
n-0
8
Fe
b-0
8
Ma
r-08
Abr-
08
Ma
i-08
Xu
ñ-0
8
Ju
l-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
No
v-0
8
De
c-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
85
INDUSTRIA PRODUCTOS ALIMENTARIOS AFILIADOS - PPR. CNAE 15. IND. PROD. ALIMENTAR. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 43. Fonte: elaboración propia
No período analizado (xaneiro 2006 – decembro 2008) o comportamento do sector da industria de produtos
alimenticios e bebidas foi o seguinte: rexistrou unhas medias de 1.288 afiliados, 436 persoas paradas
rexistradas e 1.724 activos (afiliados + parados).
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 76,60% e 75,11% dos activos, pasando no 2008 ao 72,24%. Observamos unha grande estacionalidade, cun
aumento significativo da afiliación no verán.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
3,23% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector da industria de produtos alimenticios e bebidas,
así como o 4,66% das persoas paradas rexistradas e o 3,50% dos activos do Pacto.
O peso da industria de produtos alimenticios e bebidas na actividade económica da Costa da Morte é de
3,59%. Polo que respecta ao índice sintético de paro é do 25,29%, e a súa tendencia é claramente negativa.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación foron os meses centrais do ano 2006, e
os menores os meses de decembro dos tres anos estudados. As maiores porcentaxes de paro danse nos
meses de decembro, xaneiro e febreiro de cada ano. A liña de activos presenta un comportamento moi
irregular, con flutuacións entre as mil cincocentas e mil novecentas persoas.
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
60%
65%
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Feb-0
6
Mar-
06
Abr-
06
Mai-06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Feb-0
7
Mar-
07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Feb-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
86
COMERCIO POR XUNTO AFILIADOS - PPR. CNAE 51. COMERCIO POR XUNTO. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 44. Fonte: elaboración propia
No período analizado (xaneiro 2006 – decembro 2008) o comportamento do sector do comercio por xunto e
intermediarios do comercio foi o seguinte: rexistrou unhas medias de 1.434 afiliados, 194 persoas paradas
rexistradas e 1.628 activos (afiliados + parados).
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 88,84% e 87,62% dos activos, pasando no 2008 ao 87,59%. Observamos unha certa estacionalidade, con
picos máis altos de afiliación nos meses centrais do ano e maior paro no primeiro e último trimestres.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
3,60% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector do comercio por xunto, así como o 2,07% das
persoas paradas rexistradas e o 3,31% dos activos do Pacto.
O peso do comercio por xunto na actividade económica da Costa da Morte é de 3,22%, entanto que o
índice sintético de paro é do 11,92%.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación foi no ano 2006, e os menores no
segundo semestre do 2008, coincidindo coas maiores porcentaxes de paro. A liña de activos tivo un brusco
descenso en xaneiro de 2007, en que pasou de oscilar na franxa dos 1800 a facelo na dos 1400.
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Ma
r-06
Abr-
06
Ma
i-06
Xu
ñ-0
6
Xu
ll-06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
No
v-0
6
De
c-0
6
Xa
n-0
7
Fe
b-0
7
Ma
r-07
Abr-
07
Mai-07
Xu
ñ-0
7
Xu
ll-07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
No
v-0
7
De
c-0
7
Xa
n-0
8
Fe
b-0
8
Ma
r-08
Abr-
08
Ma
i-08
Xu
ñ-0
8
Ju
l-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
No
v-0
8
De
c-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
87
OUTRAS ACTIVIDADES EMRPESARIAIS AFILIADOS - PPR. CNAE 74. OUTRAS ACT. EMPRESARIAIS. PACTO COSTA DA MORTE (01/2006 - 12/2008)
Gráfica 45. Fonte: elaboración propia
O sector de Outras actividades empresariais engloba unha ampla diversidade de actividades económicas:
actividades xurídicas e de contabilidade, auditoría e asesoría fiscal, servizos técnicos de arquitectura e
enxeñería, publicidade, selección e colocación de persoal, actividades industriais de limpeza, fotografía,
envasado e empaquetado por conta de terceiros, secretaría, tradución e reprografía, deseño non industrial e
decoración de interiores e actividades de centro de chamadas.
No período analizado (xaneiro 2006 – decembro 2008) este sector rexistrou unhas medias de 877 afiliados,
670 persoas paradas rexistradas e 1547 activos.
Se continuamos falando de valores medios, no ano 2006 e 2007 os afiliados representaban respectivamente
o 58,43% e 56,72% dos activos, pasando no 2008 ao 55,25%.
Comparando esta actividade coa totalidade da actividade económica no territorio do Pacto, vemos que o
2,20% de afiliados da Costa da Morte pertencen ao sector de Outras actividades empresariais, así coma o
7,15% das persoas paradas rexistradas e o 3,14% dos activos do Pacto.
O peso de Outras actividades empresariais na actividade económica da Costa da Morte é do 3,44%. Polo que
respecta ao índice sintético de paro é do 43,28%, e foi aumentando nos últimos 2 anos.
Observando as gráficas vemos como o momento de maior afiliación é no 2º semestre do ano 2006, e o de
menor no 2º semestre do 2008, que implica tamén as maiores porcentaxes de paro. A liña de activos ten
unha tendencia ascendente debido á influencia do paro, partindo de algo menos das 1500 persoas no 2006
ata superar ben esa cifra no 2008.
1000
1500
2000
2500
3000
50%
55%
60%
65%
70%
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Xan-0
6
Fe
b-0
6
Ma
r-06
Abr-
06
Mai-06
Xuñ-0
6
Xull-
06
Ago-0
6
Set-
06
Out-
06
Nov-0
6
Dec-0
6
Xan-0
7
Fe
b-0
7
Ma
r-07
Abr-
07
Mai-07
Xuñ-0
7
Xull-
07
Ago-0
7
Set-
07
Out-
07
Nov-0
7
Dec-0
7
Xan-0
8
Fe
b-0
8
Mar-
08
Abr-
08
Mai-08
Xuñ-0
8
Jul-08
Aug-0
8
Sep-0
8
Oct-
08
Nov-0
8
Dec-0
8
% Afiliados % PPR % Afiliados s/ Total 2006
% Afiliados s/ Total 2007 % Afiliados s/ Total 2008 Total Activos
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
88
Paro Rexistrado:
(Nota Metodolóxica: Datos de paro rexistrado a 31 de decembro de cada ano. A partir de maio do 2005 o INEM incluíu nas estatísticas de paro rexistrado a 3 colectivos inicialmente non previstos na Orde de 1985: os demandantes estranxeiros, os demandantes que teñen suspendida a demanda e os demandantes no período de inactividade dun contrato laboral fixo descontinuo, de aí que para poder comparar os datos dos concellos se aplicase o factor de corrección da provincia da Coruña).
Tanto no Pacto coma en Galicia a variación no período 2001-2008 supón un forte incremento da
porcentaxe de paro (o 11,18% no Pacto e o 9,5% en Galicia), debido fundamentalmente aos malos
datos do último ano. O paro aumenta en todos os concellos, agás en Mazaricos (-24,31%),
Corcubión (-3,72%) e Zas, onde se mantén.
PARO REXISTRADO POR XÉNERO
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Tend.01-08
Pacto 9478 10016 11185 11328 10284 9385 9343 11280 11,18%
Homes 4663 4576 4871 4949 4227 3622 3552 4950 13,76%
Mulleres 4811 5431 6309 6575 6057 5763 5791 6330 8,77%
Galicia 166761 179850 188407 184680 178676 160666 154982 189903 9,50%
Homes 65790 71805 75071 73190 69155 60245 59090 83966 23,91%
Mulleres 100971 108045 113336 111489 109521 100421 95892 105937 0,25%
Táboa 51. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
Dáse unha notable diferenza na variación por sexos, posto que no Pacto a porcentaxe de paro
masculino medrou o 13,76% fronte a un aumento dun 23,91% en Galicia. Sen embargo, o
desemprego feminino en Galicia só aumentou un 0,25%, por un 8,77% no Pacto, evidenciando a
maior fraxilidade do emprego feminino na Costa da Morte. Cabe sinalar que a porcentaxe do paro
rexistrado por sexos no 2008 é similar nos dous territorios (44% masculino e 56% feminino), pero no
2001 as diferenzas eran bastante acusadas (as cifras igualáronse polo descenso do 0,25% do paro
feminino en Galicia e o seu aumento; na mesma proporción; no Pacto):
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
89
39,45%
60,55%
Galicia 2001
44,22%
55,78%
Galicia 2008
PARO REXISTRADO POR XÉNERO
Gráficas 46, 47, 48 e 49. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
Gráfica 50. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
HOMES PACTO HOMES GALICIA MULLERES PACTO MULLERES GALICIA
Variación 2001-2008 do Paro rexistrado (%)Pacto - Galicia
49,20%
50,76%
Pacto 2001 Homes
Mulleres
43,88%
56,12%
Pacto 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
90
Como sinalamos anteriormente o paro rexistrou, entre 2001 e 2008, unha tendencia de incremento
en todos os concellos do Pacto, agás Mazaricos e Corcubión.
Esta tendencia á subida do paro dáse en
maior medida en 5 concellos, que acadaron
un incremento comparativo de máis do 15%.
Destaca Camariñas, onde esta tendencia ao
incremento alcanzou o 32,65%. Séguenlle
Laxe e Muros, con máis do 19%, e Cabana e
Carballo que rexistraron arredor do 17%.
O caso de Mazaricos resulta especial, porque
foi o único concello no que diminuíu o paro
tanto en homes coma en mulleres, aínda que
cunha diferenza notable entre eles, o 20% no
caso dos homes e só o 1,45% no das mulleres.
No caso de Corcubión obsérvase, pola contra,
que a baixada do paro se debeu á tendencia
favorable que mantivo o desemprego
feminino, que diminuíu un 16,4%, a maior
baixada en todo o Pacto e a tendencia inversa
ao paro feminino rexistrado en Galicia, que
subiu neste período un 0,25%. Outros
concellos do Pacto nos que baixou o
desemprego feminino foron Coristanco e Zas,
arredor do 8 e 7% respectivamente.
Táboa 52. Fonte: Cª Traballo e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
91
PARO REXISTRADO, POR IDADES:
Para levar a cabo a análise do paro por idades establecemos tres tramos: menores de 25 anos, entre
25 e 45, e maiores de 45, coa correspondente división en función do xénero.
Home Muller Home Muller Home Muller
2000 502 677 2242 2830 2242 1252
2001 529 645 2060 2923 2098 1245
2002 528 701 1926 3225 2167 1508
2003 629 769 2086 3730 2194 1808
2004 572 705 1976 3812 2241 2056
2005 469 617 1677 3543 2081 1897
2006 376 462 1406 3277 1840 2024
2007 354 421 1342 3212 1856 2158
2008 552 437 2117 3493 2281 2400
<25 25 - 45 >45
Táboa 53. Fonte: Elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Cª de Traballo
Observamos que o paro feminino aumentou considerablemente máis que o masculino, sobre todo
para as maiores de 45 anos, que practicamente dobran a cifra que había no ano 2000. Tamén o
colectivo de mulleres entre 25 e 45 anos sofre un incremento substancial, manténdose como a
franxa de idade e sexo que concentra maior número de persoas desempregadas. Só no caso das
menores de 25 anos o paro descendeu na última década. No caso dos homes, ata o ano 2007 todos
os colectivos sufrían un descenso practicamente constante, pero os efectos da crise fixéronse notar
no ano 2008 e o paro xa é lixeiramente maior para os menores de 25 e os maiores de 45 anos. O
colectivo de 25 a 45 aínda non alcanzara a finais de 2008 as cifras do 2000.
Gráfica 51. Fonte: Elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Cª de Traballo
Na gráfica anterior observamos o peso de cada un dos tramos de idade no desemprego cada un dos
anos estudados.
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Paro por idades e xénero no Pacto <25 Home
<25 Muller
25 - 45 Home
25 - 45 Muller
>45 Home
>45 Muller
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
92
Á hora de comparar os datos con Galicia vemos que as peores cifras do territorio do Pacto danse
para os homes maiores de 45 anos, que representan un 20,2% de todos os desempregados do
territorio por un 15,9% no caso de Galicia. Ao contrario sucede co colectivo masculino de 25 a 45
anos, que suman o 18,8% dos parados da Costa da Morte e o 22,5% de Galicia. O resto de tramos
móvense en diferenzas de menos dun punto porcentual.
Home Muller Home Muller Home Muller
Cabana 13 12 56 99 80 82
Camariñas 28 23 108 170 101 131
Carballo 162 107 529 954 480 654
Carnota 16 7 70 104 54 70
Cee 37 26 129 220 116 133
Corcubión 7 7 34 37 23 25
Coristanco 34 19 107 156 162 138
Dumbría 9 10 64 71 50 44
Fisterra 19 12 84 130 51 77
Laracha, A 40 30 131 248 170 175
Laxe 13 17 51 94 60 73
Malpica 15 18 86 140 73 77
Mazaricos 18 15 50 65 93 33
Muros 22 22 160 243 124 150
Muxía 23 27 72 117 87 115
Ponteceso 19 17 85 132 73 69
Santa Comba 42 30 129 249 255 169
Vimianzo 21 28 98 178 132 131
Zas 14 10 74 86 97 54
PACTO 552 437 2117 3493 2281 2400
A Coruña 4093 3083 16889 23613 12353 15736
Galicia 11001 8436 42720 58028 30245 39473
<25 25 - 45 >452008
Táboa 54. Fonte: Elaboración propia a partir de datos proporcionados pola Cª de Traballo
Na análise por concellos atopamos grandes contrastes. Nos menores de 25 anos, Mazaricos é o
único concello que supera a porcentaxe galega, mentres nas mulleres desa mesma idade
acompáñano outros cinco: Corcubión, Laxe, Malpica, Muxía e Vimianzo.
Corcubión, Fisterra e Dumbría superan a porcentaxe galega de homes parados que teñen entre 25 e
45 anos, e en oito concellos sucede o mesmo para as mulleres dese rango.
En canto aos maiores de 45, só Fisterra está por debaixo da porcentaxe galega no caso dos homes, e
no das mulleres son 7 concellos os que están nesa situación: Cee, Corcubión, Dumbría, Malpica,
Mazaricos, Ponteceso, Santa Comba e Zas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
93
PARO REXISTRADO, POR SECTORES DE ACTIVIDADE:
(Nota Metodolóxica: Datos de paro rexistrado a 31 de decembro de cada ano. A partir de maio do 2005 o INEM incluíu nas estatísticas de paro rexistrado a 3 colectivos inicialmente non previstos na Orde de 1985: os demandantes estranxeiros, os demandantes que teñen suspendida a demanda e os demandantes no período de inactividade dun contrato laboral fixo descontinuo, de aí que se aplicase o factor de corrección da provincia da Coruña ós datos dos concellos para poder comparalos).
Agric/Gand. Industria Construc. Serv. Sen Empr.
Pacto 2001 4,51% 20,67% 22,66% 37,43% 14,03%
2002 3,86% 22,44% 21,79% 36,45% 14,65%
2003 3,56% 22,75% 21,57% 39,38% 12,05%
2004 3,37% 23,66% 21,10% 40,73% 10,37%
2005 3,89% 23,80% 20,64% 40,43% 11,23%
2006 3,78% 24,23% 19,44% 40,53% 12,02%
2007 3,91% 24,75% 19,01% 39,91% 12,43%
2008 3,73% 23,48% 23,58% 38,09% 11,13%
Galicia 2001 2,74% 18,11% 10,94% 50,71% 17,50%
2002 2,65% 17,44% 11,40% 51,22% 17,29%
2003 2,76% 16,89% 11,71% 52,43% 16,20%
2004 2,97% 16,37% 11,77% 54,38% 14,51%
2005 3,01% 16,32% 11,21% 55,33% 14,13%
2006 3,15% 16,04% 10,66% 55,53% 14,63%
2007 3,22% 15,80% 10,92% 55,16% 14,89%
2008 3,06% 15,93% 14,29% 54,27% 12,45%
Táboa 55. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
Porcentaxe de paro rexistrado por sectores
4,51%
20,67%
22,66%37,43%
14,03%
Pacto 2001
2,74%
18,11%
10,94%
50,71%
17,50%
Galicia 2001 Agric/Gand.
Industria
Construc.
Serv.
Sen Empr.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
94
3,06%15,93%
14,29%
54,27%
12,45%
Galicia 2008
Gráficas 52, 53, 54 e 55. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
En canto ao paro rexistrado por sectores de actividade, tal e como se deduce da táboa e as gráficas
anteriores, hai diferentes tendencias no Pacto e en Galicia ao comparar o ano 2001 co 2008:
No Pacto baixou algo máis de medio punto o paro rexistrado na agricultura/gandería, que rexistra
no 2008 un 3,7%. Tamén descendeu no colectivo de persoas sen emprego anterior, case 3 puntos,
situándose no 11,3%. Pola contra, subiu cerca de 3 puntos na industria (acadando o 23,48%), preto
do 1% na construción, ata o 23,58%, e algo máis de medio punto nos servizos.
Na Comunidade Galega, pola contra, subiu tres décimas o paro rexistrado na agricultura/gandería
(3,06%) e baixou na industria algo máis de 2 puntos (15,93%). Pero onde máis diminuíu foi nas
persoas sen emprego anterior, arredor dos 5 puntos (queda no 12,45%). A construción e o sector
servizos presentan un incremento semellante, que se aproxima ao 3,5%, para deixar as súas
respectivas porcentaxes no 14,29% e o 54,27% respectivamente.
A modo de resumo, no 2008 a situación é a seguinte:
Sector primario:
Semellanza no paro rexistrado neste sector entre o Pacto e Galicia (2,74 – 3,06%).
Os concellos con maior porcentaxe de paro rexistrado neste sector coinciden cos portos pesqueiros
máis importantes: Camariñas, Fisterra, Malpica, Muxía, Muros ou Ponteceso.
Industria:
Sete puntos e medio máis de paro no Pacto (case 1 de cada 4 persoas paradas).
A maior porcentaxe de paro industrial rexístrana os concellos de Bergantiños, onde todos alcanzan
o 30%.
3,73%
23,48%
23,58%
38,09%
11,13%
Pacto 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
95
Construción:
Arredor de 9 puntos máis de paro no Pacto (case 1 de cada 4 persoas paradas).
Os concellos con máis paro na construción foron Mazaricos, Zas, Dumbría, Coristanco e Vimianzo.
Servizos:
16 puntos menos de paro no Pacto.
As maiores porcentaxes de Paro son para Corcubión, Fisterra, Santa Comba, Cee e Muros.
Persoas sen emprego anterior:
Certa semellanza entre o Pacto e Galicia, con aproximadamente un punto menos para o primeiro
(12%). Este sector rexistra maior porcentaxe de paro en Camariñas e Muxía.
Nas seguintes gráficas pódese ver a evolución do paro rexistrado por sectores de actividade, tanto
no Pacto coma en Galicia, dende o 2001 e ata o 2008:
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución do paro rexistrado por sectores de actividade (%)Pacto 2001-2008
Agric/Gand. Industria Construc. Serv. Sen Empr.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
96
Gráficas 56 e 57. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución do paro rexistrado por sectores de actividade (%)Galicia 2001-2008
Agric/Gand. Industria Construc. Serv. Sen Empr.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
97
Paro rexistrado en menores de 25 anos:
(Nota Metodolóxica: Datos de paro rexistrado a 31 de decembro de cada ano. A partir de maio do 2005 o INEM incluíu nas estatísticas de paro rexistrado a 3 colectivos inicialmente non previstos na Orde de 1985: os demandantes estranxeiros, os demandantes que teñen suspendida a demanda e os demandantes no período de inactividade dun contrato laboral fixo descontinuo, de aí que se aplicase o factor de corrección da provincia da Coruña ós datos dos concellos para poder comparalos).
Na táboa e na gráfica podemos ver a porcentaxe de paro que representa o grupo de persoas
menores de 25 anos en relación ao total de parados e tamén a súa evolución do 2001 ao 2007:
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Cabana 14,44% 13,57% 14,33% 14,81% 13,55% 10,04% 12,45% 7,89%
Camariñas 16,81% 15,89% 20,17% 15,27% 15,17% 17,60% 8,80% 10,00%
Carballo 13,68% 13,49% 14,40% 13,99% 12,56% 8,82% 9,65% 10,28%
Carnota 16,67% 16,28% 15,36% 12,38% 9,22% 9,35% 10,85% 7,72%
Cee 12,58% 14,37% 13,26% 10,29% 8,47% 9,36% 10,20% 10,54%
Corcubión 8,41% 12,69% 10,64% 13,77% 15,79% 15,09% 7,77% 11,76%
Coristanco 11,63% 9,14% 12,28% 13,22% 10,50% 7,16% 7,00% 9,41%
Dumbría 16,83% 14,42% 13,72% 13,79% 10,92% 11,58% 8,49% 8,30%
Fisterra 21,78% 25,90% 26,97% 17,98% 16,81% 18,09% 17,51% 9,06%
Laracha, A 14,10% 13,46% 12,54% 13,55% 11,47% 9,08% 8,39% 9,67%
Laxe 11,48% 15,69% 12,74% 14,17% 12,50% 11,44% 8,96% 10,79%
Malpica 15,79% 14,79% 15,97% 12,44% 12,42% 8,19% 6,38% 8,78%
Mazaricos 12,42% 13,51% 12,83% 10,84% 8,99% 11,72% 6,49% 13,69%
Muros 11,89% 11,29% 14,49% 10,34% 10,67% 8,21% 8,85% 6,50%
Muxía 18,08% 20,63% 18,43% 13,60% 15,12% 10,36% 10,99% 12,79%
Ponteceso 19,62% 14,24% 16,35% 14,16% 13,07% 12,45% 14,39% 10,03%
Santa Comba 12,16% 13,40% 10,18% 9,68% 10,18% 8,26% 4,73% 8,98%
Vimianzo 13,03% 13,98% 13,99% 8,22% 10,53% 9,02% 5,77% 9,09%
Zas 15,17% 11,18% 9,90% 11,08% 10,28% 9,13% 9,41% 7,72%
Pacto 14,13% 14,03% 14,29% 12,45% 11,81% 9,80% 9,05% 9,61%
Galicia 16,76% 16,36% 15,61% 13,93% 13,92% 12,23% 11,40% 11,40%
Porcentaxe de Paro que representan os < 25 anos
Táboa 56. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
Observamos que a tendencia é similar, aínda que resulta máis favorable ao Pacto, xa que as persoas
paradas menores de 25 anos sempre supuxeron unha porcentaxe menor ca na Comunidade Galega,
arredor dos 2 puntos en todo o período. Tamén se conclúe que o paro neste grupo de idade (< 25
anos) foi diminuíndo a medida que transcorría o tempo, pero no 2008 incrementouse en medio
punto no Pacto mentres que en Galicia se mantivo inalterado.
No período 2001-2007, Fisterra foi o concello con máis paro entre as persoas menores de 25 anos.
Sen embargo, reduciuno á metade no 2008, mentres que Mazaricos o duplicou, converténdose no
concello do territorio con maior porcentaxe de paro entre os menores de 25 anos.
Se valoramos a evolución por sexos, vemos o seguinte:
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
98
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Homes 11,33% 11,54% 12,87% 11,54% 11,10% 10,38% 9,97% 11,15%
Mulleres 13,41% 12,94% 12,22% 10,72% 10,19% 8,02% 7,27% 6,90%
Homes 13,52% 14,50% 14,50% 13,78% 14,70% 13,44% 12,97% 13,10%
Mulleres 14,90% 13,76% 12,84% 11,21% 10,66% 9,37% 8,54% 7,96%
Porcentaxe de Paro que representan os < 25 anos
Pacto
Galicia
Táboa 57. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
Tanto no Pacto coma en Galicia destaca a tendencia do paro feminino de menos de 25 anos, que
descendeu ata situarse por debaixo do masculino, acadando no 2008 4 puntos menos no Pacto e 5
menos en Galicia. Nas gráficas apréciase mellor esta evolución:
Gráficas 59 e 60. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). Elaboración propia.
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Porcentaxe de paro menores de 25 anos - Pacto
Homes Mulleres
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Porcentaxe de paro menores de 25 anos - Galicia
Homes Mulleres
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
99
Parados de Longa Duración:
(Nota Metodolóxica: consideramos parados de longa duración aos demandantes inscritos durante 12 ou máis meses. Debido ao segredo estatístico non se coñecen os datos exactos e traballamos cunha marxe de erro medio no período 2005-2008 cifrada nun -1,30%).
Pacto Total Homes % Mulleres %
2005 4.280 1.501 35,07% 2.779 64,93%
2006 4.017 1.371 34,13% 2.646 65,87%
2007 3.847 1.264 32,86% 2.583 67,14%
2008 4.004 1.421 35,49% 2.583 64,51%
Galicia Total Homes % Mulleres %
2005 69.866 21.197 30,34% 48.669 69,66%
2006 65.175 19.625 30,11% 45.550 69,89%
2007 59.453 17.564 29,54% 41.889 70,46%
2008 61.531 19.253 31,29% 42.278 68,71%
Parados L.D. por xénero
Táboa 58. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración Propia.
Pacto Total Homes Mulleres2005 41,62% 35,51% 45,88%
2006 42,80% 37,85% 45,91%
2007 41,18% 35,59% 44,60%
2008 35,50% 28,71% 40,81%
Galicia Total Homes Mulleres2005 39,10% 30,65% 44,44%
2006 40,57% 32,58% 45,36%
2007 38,36% 29,72% 43,68%
2008 32,40% 22,93% 39,91%
Peso do paro LD por xénero
Táboa 59. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración Propia.
Na 1ª táboa vemos a evolución dos últimos 4 anos e pódese observar que tanto no Pacto coma en
Galicia a tendencia era de redución do número de parados de longa duración, ata que no 2008 se
inverteu (situouse no Pacto en valores absolutos do 2006). Atendendo á distribución por sexos,
atopamos situacións similares no Pacto e na Comunidade Autónoma:
Existe un claro predominio das mulleres como perfil de persoas paradas de longa duración,
tendencia aínda máis acentuada en Galicia que no Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
100
No 2008 a distribución porcentual por razón de sexo acada no Pacto valores do 2005 (35% homes e
64% mulleres), amosando unha variación de 3 puntos respecto ao ano anterior (aumentan os
homes parados de longa duración e diminúen as mulleres). Galicia marca no 2008 unha diferenza de
4 puntos respecto á distribución porcentual por razón de sexo no Pacto (31% homes e 68%
mulleres) e tamén respecto ao 2007 aumentan os homes e diminúen as mulleres a razón de 2
puntos porcentuais.
Na segunda táboa vemos que as persoas paradas de longa duración supoñían, ata o 2007, arredor
dun 41% das persoas paradas rexistradas no Pacto e dun 39% das de Galicia. No 2008, ámbolos
dous territorios rexistraron unha baixada porcentual de 6 puntos no peso das persoas paradas de
longa duración respecto ás persoas paradas rexistradas.
Gráficas 61 e 62. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración propia.
0,00%5,00%
10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%50,00%
2005 2006 2007 2008
Peso paro L.D. por xénero no Pacto
Homes Mulleres
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
50,00%
2005 2006 2007 2008
Peso paro LD por xénero en Galicia
Homes Mulleres
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
101
Observando a distribución por sexos no período 2005-2007, vemos que os homes parados de longa
duración supoñen arredor dun 36% de tódolos homes parados do Pacto e un 31% en Galicia (28 e
22% respectivamente no 2008). As mulleres paradas de longa duración acadan o 45% de tódalas
mulleres paradas do Pacto e o 44% do total de mulleres paradas na Comunidade Galega, pasando
no 2008 a un 40 e 39% respectivamente. É dicir, o 2008 supón unha baixada de 7 puntos nos homes
e 4 nas mulleres do peso dos/as parados/as de longa duración sobre o total de paro rexistrado por
sexos.
16-24 25-34 35-44 45-54 55-64
2005 3,00% 16,46% 23,89% 21,08% 35,57%
2006 2,27% 14,87% 23,14% 21,52% 38,19%
2007 1,80% 14,44% 20,65% 23,36% 39,75%
2008 1,28% 13,24% 21,33% 24,28% 39,87%
Media 05-08 2,10% 14,76% 22,28% 22,55% 38,31%
Porcentaxes paro LD por rangos de idadePacto
Táboa 60. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración propia.
As persoas paradas de longa duración no Pacto concéntranse no rango de 55-64 anos (38%) e en
menor medida no de 45-54 e 35-44 anos (22% de media). Por debaixo atópanse os parados de
longa duración de 25 a 34 anos (14%) e cun peso xa pouco representativo, os de 16-24 anos. Isto
amósanos que o perfil dun parado/a de longa duración no Pacto é unha persoa entre 55 e 64 anos.
Cómpre salientar que no 2008 os segmentos case non sufriron variacións respecto ao 2007.
Os 3 primeiros rangos de idade (16 – 44 anos) marcan unha tendencia a diminuíren no tempo, pola
contra, os 2 últimos (45 – 64 anos) marcan unha tendencia a incrementarse paulatinamente.
Gráfica 63. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración propia.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
16-24 25-34 35-44 45-54 55-64
Evolución Paro L.D. por rangos de idade no Pacto (%)
2005 2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
102
PactoAta Certif.
Escol.
Ensino
Obrigat.F.P.
BUP,Bachl.
Sup., COUTitulados
Outras
Titulac.2005 63,30% 23,27% 6,70% 3,05% 3,66% 0,02%
2006 63,16% 24,42% 6,19% 3,14% 3,07% 0,02%
2007 64,89% 24,22% 5,96% 2,94% 1,99% 0,00%
2008 64,66% 24,31% 5,84% 3,03% 2,15% 0,00%
Media 05-08 63,99% 24,05% 6,18% 3,04% 2,73% 0,01%
Galicia2005 44,97% 26,94% 10,06% 8,73% 9,25% 0,05%
2006 46,73% 26,88% 9,63% 8,33% 8,37% 0,05%
2007 48,95% 26,97% 8,86% 8,05% 7,14% 0,04%
2008 48,62% 27,88% 9,01% 8,01% 6,44% 0,04%
Media 05-08 47,22% 27,16% 9,42% 8,30% 7,86% 0,04%
Porcentaxes paro LD por niveis de estudos
Táboa 61. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración propia.
Gráfica 64. Fonte: I.G.C. (Observatorio Ocupacional). Elaboración propia.
En canto ao perfil das persoas paradas de longa duración por niveis de estudos, non cabe dúbida
que tanto no Pacto coma en Galicia é dun nivel de formación de ata o Certificado de Escolaridade
(64% no Pacto e 47% en Galicia).
O segundo tramo con maior peso, o do Ensino Obrigatorio, aglutina case un terzo dos parados de
longa duración con menor nivel de estudos e a metade a nivel galego (24 e 27% respectivamente).
O resto dos niveis de estudos xuntos só acadan representar un 12% dos parados/as de longa
duración no Pacto e un 25% en Galicia. Hai que subliñar que Galicia conta con case o triplo de
parados de longa duración con estudos de Bacharelato e Titulados.
Da análise feita do paro de longa duración extráese que o perfil correspóndese cunha muller dunha
idade comprendida entre 55 e 64 anos e cun baixo nivel de estudos (ata o certificado de
escolaridade).
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Ata Certif. Escol.
Ensino Obrigat.
F.P. BUP,Bachl. Sup., COU
Titulados Outras Titulac.
Evolución Paro L.D. por niveis de estudos no Pacto (%)
2005 2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
103
Índice de Paro Rexistrado: (Nota Metodolóxica: Índice de Paro Rexistrado é a relación existente entre os demandantes de emprego parados existentes nun concello e os habitantes entre 16-64 anos do mesmo. Como non temos datos da Poboación Activa en vez de Taxa de Paro falaremos de Índice de Paro Rexistrado. Datos de paro rexistrado a 31 de decembro de cada ano. A partir de maio do 2005 o INEM incluíu nas estatísticas de paro rexistrado a 3 colectivos inicialmente non previstos na Orde de 1985: os demandantes estranxeiros, os demandantes que teñen suspendida a demanda e os demandantes no período de inactividade dun contrato laboral fixo descontinuo, de aí que se aplicase o factor de corrección da provincia da Coruña aos datos dos concellos para poder comparalos).
Táboa 62. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). INE. Padrón municipal de habitantes. IGE. Elaboración propia.
Gráfica 65. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). INE. (Padrón) IGE. Elaboración propia.
O Índice de Paro Rexistrado no Pacto é superior ao de Galicia en todo o período 2001-2008. No
2001 a diferenza era de 0,32 puntos por riba no Pacto, pero ao final do período sitúase en 1,61
puntos. É dicir, incrementouse 5 veces máis. En Galicia, do 2001 ao 2007 o Índice de Paro Rexistrado
diminuíu en 0,75 puntos, mentres que no Pacto se incrementou en 0,31 puntos. No 2008 ámbolos
dous territorios sufriron unha subida deste índice de arredor de 2 puntos respecto ao ano anterior.
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución do índice de paro rexistrado por sexos (%) 2001-2008
Homes Pacto Mulleres Pacto Homes Galicia Mulleres Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
104
A evolución deste índice en canto á análise por sexos amosa que do 2001 ao 2007 o índice de paro
rexistrado só se incrementou para as mulleres do Pacto, pero no 2008 subiu tanto para homes coma
para mulleres, no Pacto e na Comunidade Galega. Hai que remarcar, aínda así, que o
comportamento deste índice foi moito mellor para as mulleres ( incrementouse arredor dun punto
nos dous territorios) que para os homes, que sufriron un incremento medio de 3 puntos nas dúas
zonas.
En canto aos concellos que conforman o territorio do Pacto, sinalar que no 2001 tiñamos 9
concellos cun Índice de Paro Rexistrado inferior ao de Galicia (Cabana, Carnota, Corcubión,
Dumbría, Fisterra, Malpica, Muros, Ponteceso e Zas), 6 no 2007 (Cabana, Carnota, Laracha,
Mazaricos, Ponteceso e Zas) e só 5 no 2008 (Dumbría, Malpica, Mazaricos, Ponteceso e Zas).
O seguinte mapa amosa a situación dos concellos do Pacto en relación aos índices de paro
rexistrado no Pacto e en Galicia no 2008:
Mapa 13. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
105
ÍNDICE DE PARO REXISTRADO POR SECTORES DE ACTIVIDADE: (Nota Metodolóxica: Índice de Paro Rexistrado é a relación existente entre os demandantes de emprego parados existentes nun concello e os habitantes entre 16-64 anos do mesmo. Como non temos datos da Poboación Activa en vez de Taxa de Paro falaremos de Índice de Paro Rexistrado. Datos de paro rexistrado a 31 de decembro de cada ano. A partir de maio do 2005 o INEM incluíu nas estatísticas de paro rexistrado a 3 colectivos inicialmente non previstos na Orde de 1985: os demandantes estranxeiros, os demandantes que teñen suspendida a demanda e os demandantes no período de inactividade dun contrato laboral fixo descontinuo, de aí que se aplicase o factor de corrección da provincia da Coruña aos datos dos concellos para poder comparalos).
Na análise por sectores de actividade e comparando o 2007 co 2001 vemos que as tendencias do
Pacto e de Galicia só coinciden no sector da construción e no das persoas sen emprego anterior
(onde diminúe o índice de paro rexistrado no 2007 respecto do 2001, é dicir, baixan nestes sectores
o número de parados/as por cada 100 persoas en idade de traballar).
Nos demais sectores as tendencias de Pacto e Galicia son inversas, como vemos de seguido:
mentres na agricultura/gandería o Pacto reduciu o índice de paro rexistrado Galicia aumentouno,
pero aínda así a Comunidade Autónoma mantén un índice lixeiramente inferior (0,11 puntos
menos).
Na industria, subiu o índice de paro no Pacto mentres en Galicia baixou, o que sitúa á Comunidade
Galega cun punto menos neste sector.
No sector servizos ocorre xusto o contrario, subiu no Pacto e baixou en Galicia. Malia isto, o sector
mantén 0,73 puntos menos de índice de paro rexistrado no Pacto (menos parados nos servizos por
cada 100 persoas en idade de traballar).
Agric/Gand. Industria Construc. Serv. Sen Empr.Pacto 2001 0,43% 1,97% 2,16% 3,56% 1,33%
2002 0,39% 2,28% 2,22% 3,71% 1,49%
2003 0,41% 2,60% 2,46% 4,50% 1,38%
2004 0,39% 2,75% 2,45% 4,74% 1,21%
2005 0,41% 2,52% 2,18% 4,28% 1,19%
2006 0,37% 2,36% 1,90% 3,96% 1,17%
2007 0,38% 2,43% 1,87% 3,92% 1,22%
2008 0,44% 2,80% 2,81% 4,54% 1,33%
Galicia 2001 0,25% 1,67% 1,01% 4,66% 1,61%
2002 0,26% 1,73% 1,13% 5,08% 1,72%
2003 0,29% 1,75% 1,21% 5,42% 1,68%
2004 0,30% 1,66% 1,19% 5,50% 1,47%
2005 0,29% 1,59% 1,09% 5,38% 1,37%
2006 0,28% 1,40% 0,93% 4,86% 1,28%
2007 0,27% 1,33% 0,92% 4,65% 1,26%
2008 0,32% 1,64% 1,47% 5,59% 1,28%
Índice de Paro rexistrado por sectores de actividade (%)
Táboa 63. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). INE. Padrón. IGE. Elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
106
O 2008 amosa, respecto ao 2007, incrementos do índice de paro rexistrado en tódolos sectores e
nos dous ámbitos territoriais, se ben as diferenzas máis acusadas se rexistran na construción e nos
servizos: na construción incrementouse en case 1 punto no Pacto e ½ punto en Galicia e nos
servizos situouse en 0,6 puntos máis no Pacto e case 1 en Galicia.
A industria acadou no Pacto, no 2008, un índice de paro rexistrado do 2,80%, máis de 1 punto por
encima do de Galicia e a construción o 2,81%, o dobre có galego. Os servizos, cun 4,54% no Pacto
mantense 1 punto por debaixo do índice de paro galego.
Na seguinte táboa podemos ver os índices de paro rexistrado por sectores de actividade nos
concellos que integran o Pacto:
2008 Agric/Gand. Industria Construc. Serv. Sen Empr.Cabana de Berg. 0,37% 3,20% 2,65% 3,44% 0,76%
Camariñas 1,20% 1,52% 3,15% 5,52% 2,32%
Carballo 0,20% 4,21% 3,06% 5,02% 1,48%
Carnota 0,55% 1,95% 2,77% 4,13% 1,04%
Cee 0,41% 1,70% 2,65% 6,35% 1,68%
Corcubión 0,08% 0,64% 2,09% 6,44% 1,45%
Coristanco 0,26% 4,25% 3,99% 3,48% 1,17%
Dumbría 0,40% 1,71% 2,95% 3,78% 1,04%
Fisterra 1,02% 0,93% 1,50% 6,26% 1,47%
Laracha, A 0,12% 2,87% 2,65% 4,22% 0,98%
Laxe 0,43% 3,17% 2,56% 5,42% 1,78%
Malpica de Berg. 0,72% 3,22% 1,90% 3,36% 0,92%
Mazaricos 0,31% 1,16% 3,59% 2,44% 1,06%
Muros 1,00% 2,36% 2,30% 4,84% 0,92%
Muxía 0,85% 2,77% 2,49% 4,07% 2,29%
Ponteceso 0,66% 2,81% 1,90% 3,22% 1,13%
Santa Comba 0,20% 1,99% 3,30% 5,89% 1,32%
Vimianzo 0,43% 2,90% 3,05% 3,18% 1,31%
Zas 0,23% 2,24% 3,02% 3,22% 0,92%
Pacto 0,44% 2,80% 2,81% 4,54% 1,33%
Galicia 0,32% 1,64% 1,47% 5,59% 1,28%
Índice de Paro Rexistrado por sectores de actividade (%)
Táboa 64. Fonte: Cª Traballo. (Informes Paro Rexistrado). INE. Padrón. IGE. Elaboración propia.
Nos mapas reflíctese de modo visual como se sitúan os concellos respecto dos índices de paro
rexistrado por sectores de actividade no Pacto e en Galicia:
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
107
Agricultura/gandería (sector primario): Índice en Galicia = 0,32%, Índice no Pacto = 0,44%
Mapa 14. Fonte: elaboración propia
Industria (sector secundario): Índice en Galicia = 1,64%, Índice no Pacto = 2,80%
Mapa 15. Fonte: elaboración propia
7 concellos cun índice menor có galego e outros 7 cun maior có do Pacto.
4 concellos cun índice menor có galego e 8 cun índice maior có do Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
108
Construción: Índice en Galicia = 1,47%, Índice no Pacto = 2,81%
Mapa 16. Fonte: elaboración propia
Servizos: Índice en Galicia = 5,59%, Índice no Pacto = 4,54%
Mapa 17. Fonte: elaboración propia
Ningún concello cun índice inferior ó galego e 8 cun índice superior ó do Pacto.
Só 4 concellos teñen un índice maior có galego.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
109
Sen Emprego Anterior: Índice en Galicia = 1,26%, Índice no Pacto = 1,22%
Mapa 18. Fonte: elaboración propia
Só 7 concellos teñen un índice maior có do Pacto e có galego.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
110
ORIENTACIÓN LABORAL
(Nota Metodolóxica: Non existen datos rexistrados pola Cª de Traballo no ano 2005).
A análise das orientacións laborais realizadas a través das Oficinas de Emprego e entidades
colaboradoras do SPEG no período 2000-2007 revela os seguintes datos:
En canto á distribución por sexos das persoas orientadas, destaca de forma moi notable a
porcentaxe de mulleres, que no referido período acada unha cota do 64% das persoas beneficiarias
dos servizos de orientación laboral. Os homes supoñen o 36% dos beneficiarios do servizo. En
termos absolutos, o número de mulleres orientadas suma 6.667 e o de homes 3.752.
Gráfica 66. Fonte: Cª de Traballo. Elaboración propia.
Segundo a distribución por grupos de idade das persoas orientadas no Pacto, resalta que máis da
metade das 10.419 orientacións realizadas, en concreto 5445, tiveron por suxeito a persoas
comprendidas na franxa de idade de 25 a 44 anos. Este grupo acada o dobre de porcentaxe do
segundo grupo máis numeroso, o de 16 a 24 anos, que con 2.603, se sitúa no 25% (1 de cada 4
persoas orientadas tiñan entre 16-25 anos). Sígueos de preto a franxa de 45-64 anos, que acadou o
22% da orientacións realizadas, con 2.360. O número de orientacións realizadas a persoas de outras
idades é insignificante, xa que só representa o 0,1% das orientacións realizadas e 11 persoas.
Gráfica 67. Fonte: Cª de Traballo. Elaboración propia.
36,01%
63,99%
Persoas orientadas no Pacto segundo o sexo2000-2007
Home
Muller
24,98%
52,26%
22,65%
0,11%
Persoas orientadas no Pacto por grupos de idade2000-2007
16-24 anos
25-44 anos
45-64 anos
Out. Idad.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
111
CONTRATACIÓN
EVOLUCIÓN ANUAL DO NÚMERO DE CONTRATOS
O número de contratos asinados no territorio do Pacto Territorial de Emprego da Costa da Morte
experimentou un incremento constante entre os anos 2002 e 2006, tendencia que se rompeu no
ano 2007 e se agravou durante o 2008. Até ese momento a evolución da contratación na Costa da
Morte avanzaba parella á da provincia da Coruña e á de Galicia, incluso con maiores incrementos
porcentuais no período 2002 – 2005. No ano 2006 o incremento da contratación foi menor que o
provincial e o galego, e durante o 2007 xa se produce unha diminución do número de contratos
asinados. Finalmente, en 2008 o descenso porcentual no número de contratos asinados no Pacto é
practicamente o dobre do da provincia da Coruña e tamén maior que o de Galicia.
Gráfica 68. Fonte: IGE e elaboración propia
O exame do número de contratos iniciais asinados por concello amosa o grande peso relativo de
Carballo no territorio do Pacto, posto que aglutina case un terzo do total durante o período 2002-
2008, cunha media de algo máis de 6600 contratos. Sen embargo, os datos indican que a capital de
Bergantiños perdeu certo peso dende o ano 2002, pasando do 33% ao 28 % de contratos que se
asinan na Costa da Morte.
-15,00
-10,00
-5,00
0,00
5,00
10,00
Var 02-03% Var 03-04% Var 04-05% Var 05-06% Var 06-07% Var 07-08%
PACTO
A Coruña
Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
112
O concello de Cee experimentara o maior crecemento en termos absolutos e relativos no período
2002 – 2006. Ademais, lograra un lixeiro incremento no ano 2007, fronte ao pronunciado descenso
da maioría de concellos. Sen embargo, malia que en 2008 aparece de novo como o segundo
concello no que máis se contrata, tras Carballo, o número de contratos asinados baixou
drasticamente, dende a franxa dos 2500 contratos anuais onde se instalara desde 2004 ata os 1586.
A continuación aparecen as outras localidades que tamén son cabeceira de comarca: Santa Comba,
Muros e Vimianzo, ademais de A Laracha, que oscilaron até 2008 entre os 1200 e 1500 contratos
anuais, baixando durante este exercicio ao entorno dos 1000, 1100, agás Santa Comba que se
mantén nos valores anteriores.
Un terceiro grupo o conformarían os concellos que se sitúan na franxa dos 700 aos 1000 contratos,
concretamente Cabana de Bergantiños, Camariñas, Carnota, Coristanco, Malpica e Ponteceso.
Por último, temos aos concellos nos que se asinan 500 ou menos contratos anuais: Corcubión,
Dumbría, Fisterra, Laxe, Mazaricos, Muxía e Zas.
Gráfica 69. Fonte: INE e elaboración propia
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bergantiños 10844 11608 11731 12624 12546 11335 9852
Soneira 2349 2598 2605 2888 3142 2872 2522
Fisterra 2850 3512 3929 3707 3904 3893 3053
Xallas 1561 1536 1685 1783 1950 1840 1756
Muros 1960 2085 2047 1867 2271 1989 1660
Evolución dos contratos iniciais por comarcas
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
113
EVOLUCIÓN DOS CONTRATOS POR IDADE E SEXO
A evolución da contratación na Costa da Morte atendendo ao xénero presenta un comportamento
moi estable dende o ano 2000, sendo unhas décimas maior a feminina cá masculina, agás o ano
2000, en que foi lixeiramente maior a masculina e os anos 2007 e 2008, nos que practicamente
danse o mesmo número de contratos para homes e mulleres.
Gráfica 70. Fonte: IGE e elaboración propia
A porcentaxe de contratación feminina no Pacto é algo maior que a media de Galicia, se ben a
diferenza foise reducindo ano tras ano polo crecemento que se produce a nivel autonómico.
Gráfica 71. Fonte: IGE e elaboración propia
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución da contratación por xénero no Pacto
Muller Home
200000
250000
300000
350000
400000
450000
500000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución da contratación por xénero en Galicia
Muller Home
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
114
Se descendemos a análise á perspectiva municipal, hai un comportamento moi dispar, con moitos
concellos nos que a contratación masculina veu sendo dende o ano 2000 moito maior cá feminina
(vinte puntos porcentuais ou máis): Dumbría, A Laracha, Laxe, Mazaricos, Muxía, Santa Comba,
Vimianzo e Zas (agás 2008).
Mapa 19. Fonte: elaboración propia a partir de datos do IGE Ano 2008
O equilibrio a nivel de Pacto dáse pola preeminencia da contratación feminina nos dous concellos
onde hai un maior volume de contratación: Carballo e Cee, sumados a outros como Cabana,
Carnota, Muros ou Corcubión, onde as mulleres son frecuentemente as máis contratadas.
Outros concellos presentan un comportamento moi irregular, variando de ano en ano o xénero máis
contratado, ou corrixindo progresivamente a masculinización do mercado de traballo.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
115
En relación cos grupos de idade, e se analizamos a evolución da contratación no territorio do Pacto
desde o ano 2000, observamos que o colectivo de persoas traballadoras menores de 25 anos é o
único que sofre unha redución, tanto en termos porcentuais coma absolutos. Ese descenso do
10,1% repártese entre os seguintes grupos de idade, de forma que o colectivo de 25-34 medra case
un 3%, os de 35-44 e 45-54 un 2,9 e un 2,4% respectivamente, e o de 55 anos e máis, un 0,8%.
PACTO 2000 % 2001 % 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2007 % 2008 %<25 6334 34,0 6373 32,6 6158 30,7 6391 29,3 6018 26,6 5976 25,2 6287 24,4 5650 23,9 4819 23,9
25 a 34 5580 30,0 6134 31,4 6304 31,4 6815 31,2 7445 32,9 8034 33,9 8646 33,6 7900 33,4 6637 32,9
35 a 44 3913 21,0 4084 20,9 4483 22,3 4957 22,7 5187 22,9 5430 22,9 5892 22,9 5570 23,5 4825 23,9
45 a 54 2067 11,1 2219 11,3 2328 11,6 2718 12,4 2905 12,8 3160 13,3 3658 14,2 3393 14,3 2919 14,5
55 e máis 718 3,9 735 3,8 791 3,9 956 4,4 1099 4,9 1119 4,7 1245 4,8 1169 4,9 948 4,7
GALICIA 2000 % 2001 % 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2007 % 2008 %<25 225659 32,8 225414 32,0 218809 30,9 223121 30,0 221477 28,9 213334 27,0 224106 26,1 227334 26,3 197618 24,9
25 a 34 253134 36,8 260430 37,0 268676 37,9 282545 38,0 299846 39,1 315101 39,8 341768 39,9 333156 38,6 299041 37,7
35 a 44 128877 18,7 134063 19,0 134588 19,0 142304 19,1 145512 19,0 155794 19,7 172420 20,1 178084 20,6 173228 21,8
45 a 54 61579 9,0 64340 9,1 66303 9,4 73392 9,9 75020 9,8 80905 10,2 91442 10,7 96526 11,2 95162 12,0
55 e máis 18396 2,7 20213 2,9 20642 2,9 22310 3,0 24168 3,2 26094 3,3 27858 3,2 28545 3,3 29121 3,7
Contratos por tramos de idade
Contratos por tramos de idade
Táboas 65 e 66. Fonte: IGE e elaboración propia
O comportamento da contratación na Costa da Morte é similar ao da media de Galicia, onde tamén
os restantes grupos de idade recollen o que perde o colectivo de menores de 25. Sen embargo, este
descenso é menor en termos porcentuais.
En definitiva, na Costa da Morte deuse unha menor contratación xuvenil e unha maior contratación
dos tramos de idade de persoas maiores de 35 anos.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
116
EVOLUCIÓN DA CONTRATACIÓN POR NIVEL FORMATIVO
Por nivel formativo, o que caracteriza ao territorio do Pacto respecto a Galicia é o meirande peso
que teñen os contratos dos que posúen a educación secundaria, case 10 puntos maior. Sen
embargo, os contratos asinados con titulados universitarios están moi lonxe de acadar as cifras
galegas. Hai que ter en conta que o nivel de titulados na Costa da Morte é inferior á media de
Galicia (ou cando menos o era no censo de 2001 que son os datos dos que dispoñemos)
Gráficas 72 e 73. Fonte: IGE e elaboración propia
2,3 3,6
84,4
9,7
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Sen estudos Educación primaria Educación secundaria
Educación superior
Nº contratos por nivel de estudos no Pacto - 2008
3,9 4,3
74,9
16,9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Sen estudos Educación primaria Educación secundaria
Educación superior
Nº contratos por nivel de estudos Galicia - 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
117
CONTRATOS POR SECTORES
A contratación tendo en conta os sectores de actividade económica, amosa cambios moi profundos
durante os últimos seis anos na Costa da Morte, que contrastan coa estabilidade a nivel galego. Se
no ano 2002 a industria era o sector no que se asinaba un maior número de contratos, no 2008
ocupou o terceiro lugar, cun 20% de contratos asinados por un 50% do sector servizos. De feito, o
sector terciario foi o que recibiu a gran maioría dos contratos que perdeu o sector industrial, como
se pode observar na diverxencia das liñas verde e rosa da seguinte gráfica.
Gráfica 74. Fonte: IGE e elaboración propia
A análise das cifras desvela unhas enormes diferenzas coa distribución sectorial da Comunidade
Autónoma, coa que apenas comparte a progresiva terciarización da actividade económica. Os
contratos que se asinan no sector primario, na industria e na construción representan o dobre, en
termos comparados, que os que se asinan en Galicia. Pola contra, hai unha enorme diferenza no
peso que representa a contratación no sector servizos: 77% en Galicia, fronte ao 50,1% do Pacto.
Gráficas 75 e 76. Fonte: IGE e elaboración propia
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Evolución da contratación por sectores no Pacto
Agricultura e pesca Industria Construción Servizos
8%
20%
22%
50%
Contratación sectores Pacto - 2008
Agricultura e pesca
Industria
Construción
Servizos
3%10%
10%
77%
Contratación sectores Galicia - 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
118
O elevado peso que ten o sector da construción na Costa da Morte respecto a Galicia é un factor
moi a ter en conta dada a actual situación de parón inmobiliario. Polo que respecta ao sector da
industria é preciso estudar detalladamente o alto nivel de contratación da comarca de Bergantiños.
A análise a nivel municipal presenta unha grande heteroxeneidade. A continuación observamos os
mapas coa porcentaxe de contratación para cada un dos sectores de actividade:
Mapa 20. Fonte: elaboración propia
Hai unha serie de concellos nos que a contratación no sector primario aínda ten unha gran
relevancia, como Carnota, Laxe, Mazaricos e Muxía. En Carnota, máis da metade dos contratos
asinados pertencen a este sector. O concello de Santa Comba ten a mesma porcentaxe que a media
de Galicia, e por debaixo dela están Cabana, Carballo, Corcubión, Coristanco, Dumbría, A Laracha e
Zas. A maior contratación nos concellos costeiros revela o predominio case absoluto do
autoemprego no sector agrario.
Na industria, presentan valores moi superiores á media: Cabana (máis da metade dos contratos),
Carballo, Coristanco e Malpica, e en xeral a Comarca de Bergantiños, posto que en todos os
concellos agás Laxe cando menos a cuarta parte dos contratos asinados pertencen a este sector.
Pola contra, a menor actividade industrial dáse nas Comarca de Fisterra e Muros. Concellos como
Santa Comba, Muxía, Laxe e Dumbría están moi cerca da porcentaxe galega (9,7%).
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
119
Mapa 21. Fonte: elaboración propia
A construción destaca en concellos coma Dumbría, Vimianzo e Santa Comba, onde representa
arredor de un de cada tres contratos. Carballo, A Laracha ou Mazaricos, superan en cinco puntos a
media de contratación do Pacto para este sector. Só en Cee e Corcubión sitúanse por debaixo da
porcentaxe galega, que acada o 10,3%.
Mapa 22. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
120
Por último, no sector servizos destaca Corcubión (cunha porcentaxe dez puntos superior á media
galega), Cee e Fisterra. Pola contra, na comarca de Bergantiños só o concello de Laxe supera a
metade dos contratos no sector servizos (50,3%). Por debaixo, chama a atención o concello de
Cabana, con só o 25,2%.
Mapa 23. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
121
TIPO DE CONTRATOS
Analizaremos neste apartado o tema relativo á duración dos contratos, indefinidos ou temporais, e
á duración da xornada de traballo, a tempo completo ou parcial.
2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2007 % 2008 %
PACTO 20073 100 21845 100 22654 100 23719 100 25728 100 23682 100 20160 100
Indefinida 1444 7,19 1237 5,66 1523 6,72 1899 8,01 3051 11,86 3063 12,93 2417 11,99
Temporal 18629 92,81 20608 94,34 21131 93,28 21820 91,99 22677 88,14 20359 85,97 17743 88,01
A Coruña 299035 100 323662 100 335337 100 340140 100 365542 100 373438 100 343158 100
Indefinida 23818 7,96 25884 8,00 28264 8,43 29357 8,63 40494 11,08 41209 11,04 36626 10,67
Temporal 275217 92,04 297778 92,00 307073 91,57 310783 91,37 325048 88,92 332229 88,96 306532 89,33
Galicia 709018 100 743672 100 766023 100 791228 100 857594 100 864632 100 767814 100
Indefinida 57712 8,14 60239 8,10 64245 8,39 69860 8,83 95595 11,15 98708 11,42 85238 11,10
Temporal 651306 91,86 683433 91,90 701778 91,61 721368 91,17 761999 88,85 765924 88,58 682576 88,90
Contratación indefinida/temporal
Táboa 67. Fonte: IGE e elaboración propia
En canto á duración dos contratos, ata 2008, obsérvase un crecemento constante do peso dos
contratos indefinidos, tanto na Costa da Morte coma en Galicia, se ben é un crecemento lento.
Mesmo no 2007, no que houbo unha diminución do número de contratos no territorio do Pacto, a
contratación indefinida medrou, superando por segundo ano consecutivo as porcentaxes da
provincia e de Galicia. Durante o último ano o peso da contratación indefinida retrocedeu case un
punto na Costa da Morte, o triplo que en Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
122
Gráfica 77. Fonte: IGE e elaboración propia
A contratación temporal descendeu bruscamente en Galicia no ano 2008, despois do
ininterrompido período de crecemento 2002 – 2007. O mesmo sucede na Costa da Morte, coa
particularidade de que o descenso adiantouse ao ano 2007.
Se observamos o tipo de contrato en función do xénero, comprobamos que tanto en Galicia coma
nas 5 comarcas obxecto de estudo, hai unha maior porcentaxe de contratación indefinida para os
homes. Esta fenda é bastante máis acusada na Costa da Morte, salvo durante o período 2005 –
2007, no que logrou equipararse á media da comunidade.
Gráfica 78. Fonte: IGE e elaboración propia
Ata 2008 na Costa da Morte asinábanse máis contratos temporais ás mulleres que en Galicia,
cunhas marxes de diferenza moi pequenas, que se foron reducindo no transcurso dos últimos sete
anos.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
%
Tipo de Contratación
Indefinida Pacto Temporal Pacto Indefinida Galicia Temporal Galicia
30,00
35,00
40,00
45,00
50,00
55,00
60,00
65,00
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Contratación indefinida por xénero
Homes Pacto Mulleres Pacto Homes Galicia Mulleres Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
123
Gráfica 79. Fonte: IGE e elaboración propia
O estudo dos contratos segundo a duración da xornada de traballo, a tempo completo ou parcial,
evidencia a menor utilización da xornada partida no territorio do Pacto, circunstancia que non se
corrixe co paso dos anos, senón que mesmamente se fai máis acusada.
Gráfica 80. Fonte: IGC e elaboración propia
40,00
44,00
48,00
52,00
56,00
60,00
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Contratación temporal por xénero
Homes Pacto Mulleres Pacto Homes Galicia Mulleres Galicia
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Duración da xornada
T. Completo Pacto T. parcial Pacto T. Completo Galicia T. parcial Galicia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
124
EVOLUCIÓN DOS CONTRATOS POR MODALIDADE
Vimos de ver que a contratación temporal é moito máis frecuente que a indefinida, tanto a nivel de
Pacto coma de Galicia. No referente ás modalidades de contrato, observamos unha proporción
semellante de contratos indefinidos ordinarios e de fomento do emprego na Costa da Morte e
Galicia. As conversións en indefinidos, que presentaban valores inferiores anteriormente, superaron
por primeira vez a proporción galega no ano 2006, manténdose dende entón cunha porcentaxe
lixeiramente superior.
PACTO 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2007 % 2008 %
Indefinido ordinario e
fomento do emprego922 4,6 723 3,4 849 3,7 1034 4,4 1121 4,4 1280 5,4 1082 5,4
Conversións a indefinidos 509 2,5 506 2,4 657 2,9 850 3,6 1915 7,4 1753 7,4 1318 6,5
Total Indefinidos 1431 7,1 1229 5,8 1506 6,6 1884 7,9 3036 11,8 3033 12,8 2400 11,9
De obra ou servizo 11823 58,9 11871 56,5 12463 55,0 13248 55,9 12827 49,9 10771 45,5 9417 46,7
Eventual por circunstancias
da produción3915 19,5 4459 21,2 4749 21,0 5071 21,4 6245 24,3 5959 25,2 5025 24,9
Interinidade 671 3,3 160 0,8 1233 5,4 1294 5,5 1416 5,5 1698 7,2 1492 7,4
En prácticas 152 0,8 160 0,8 168 0,7 193 0,8 210 0,8 149 0,6 112 0,6
Para a formación 987 4,9 923 4,4 1060 4,7 1107 4,7 1091 4,2 1218 5,1 784 3,9
Outros 1094 5,5 2219 10,6 1475 6,5 922 3,9 903 3,5 854 3,6 930 4,6
Total temporais 18642 92,9 19792 94,2 21148 93,4 21835 92,1 22692 88,2 20649 87,2 17760 88,1
TOTAL CONTRATOS 20073 100 21021 100 22654 100 23719 100 25728 100 23682 100 20160 100
Táboa 68. Fonte: IGE e elaboración propia
Os contratos temporais máis frecuentes no territorio do Pacto son os de obra ou servizo. A metade
dos contratos que se asinan no noso territorio pertencen a esta modalidade, mentres que os
eventuais apenas alcanzan o 25%. Non sucede o mesmo en Galicia, onde tanto os contratos
eventuais coma os de obra se moven en cifras semellantes, no contorno do 35%, aínda que neste
caso a modalidade máis frecuente é a eventual.
En canto ás outras modalidades de contratos, os de prácticas presentan valores parellos, mentres
que hai o dobre de contratos para a formación no territorio do Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
125
GALICIA 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2007 % 2008 %
Indefinido ordinario e
fomento do emprego30135 4,3 30983 4,2 30688 4,0 34788 4,4 38843 4,5 48705 5,6 45735 5,8
Conversións a indefinidos 27165 3,8 28791 3,9 33012 4,3 34470 4,4 55984 6,5 49166 5,7 41654 5,2
Total Indefinidos 57300 8,1 59774 8,0 63700 8,3 69258 8,8 94827 11,1 97871 11,3 87389 11,0
De obra ou servizo 264619 37,3 273109 36,7 278444 36,3 289911 36,6 305514 35,6 299237 34,6 270545 34,1
Eventual por circunstancias
da produción261138 36,8 274962 37,0 294076 38,4 312072 39,4 327917 38,2 335506 38,8 309166 38,9
Interinidade 60940 8,6 68898 9,3 68620 9,0 65492 8,3 75557 8,8 86533 10,0 87966 11,1
En prácticas 6325 0,9 6565 0,9 6735 0,9 7197 0,9 7457 0,9 7048 0,8 5260 0,7
Para a formación 14802 2,1 15298 2,1 14255 1,9 13303 1,7 12724 1,5 12879 1,5 9080 1,1
Outros 43894 6,2 45066 6,1 40193 5,2 33995 4,3 33598 3,9 25558 3,0 24764 3,1
Total Temporais 651718 91,9 683898 92,0 702323 91,7 721970 91,2 762767 88,9 766761 88,7 706781 89,0
TOTAL CONTRATOS 709018 100 743672 100 766023 100 791228 100 857594 100 864632 100 794170 100
INDEFINIDOS
Táboa 69. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
126
GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN
Os contratos asociados aos grandes grupos de ocupación amosan diferenzas significativas entre a
Costa da Morte e Galicia, así como valores moi dispares en función do xénero.
Gráfica 81. Fonte: IGC e elaboración propia
O tipo de contrato máis frecuente na Costa da Morte até o 2002 era o de operadores de instalación
de maquinaria e montadores. Sen embargo, a contratación para este grupo diminuíu ano tras ano
até o 2008, pasando do 30% dos contratos formalizados no 2000 ao 17% do pasado ano. O grupo
máis contratado dende o 2003 é o de artesáns e traballadores cualificados das industrias
manufactureiras, a construción, e a minería, agás os operadores de instalacións e maquinaria.
Os datos amosan o grande peso do sector secundario e a construción na comarca, aínda que tamén
medran os contratos no sector da hostalería e o comercio, sobre todo no caso das mulleres, como
veremos no estudo por xénero. En Galicia, o grupo máis contratado ano tras ano é o dos
traballadores non cualificados, cun de cada catro contratos, se ben descende o peso relativo
continuamente. Sígueo moi de preto o grupo de traballadores do sector da hostalaría e o comercio,
que medra constantemente e acada o 23,6%.
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Dire
cción
em
pre
sas e
Ad
min
istracion
s
Técn
icos e
p
rofe
sion
ais cie
ntífico
s
Técn
icos e
p
rofe
sion
ais de
ap
oio
Emp
regad
os d
e tip
o
adm
inistrativo
Traballad
ore
s se
rvizos d
e
restau
ración
Traballad
ore
s cu
alificado
s na
agricultu
ra
Arte
sáns e
trab
allado
res
cualificad
os
Op
erad
ore
s de
in
stalación
e
maq
uin
aria
Traballad
ore
s no
n
cualificad
os
Contratos por grandes grupos de ocupación no Pacto - 2008
Total
Muller
Home
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
127
Gráfica 82. Fonte: IGC e elaboración propia
O contrato máis frecuente para os homes da Costa da Morte é o de artesáns e traballadores
cualificados das industrias manufactureiras, a construción, e a minería, que acada practicamente a
metade deles, seguido moi de lonxe polos traballadores non cualificados. No caso das mulleres, o
ano 2008 foi o segundo ano consecutivo en que o grupo de traballadoras dos servizos de
restauración, persoais, protección e vendedoras dos comercios acumulou maior número de
contratos, culminando así un ascenso continuo. En sentido contrario se comporta o colectivo de
operadoras de instalación e maquinaria e montadoras, que descendeu dende os 4525 contratos de
2002 aos preto de 2150 do pasado ano.
0
50000
100000
150000
200000
250000
Dire
cción
e
mp
resas e
A
dm
inistracio
ns
Técn
icos e
p
rofe
sion
ais cie
ntífico
s
Técn
icos e
p
rofe
sion
ais de
ap
oio
Emp
regad
os d
e
tipo
ad
min
istrativo
Traballad
ore
s se
rvizos d
e
restau
ración
Traballad
ore
s cu
alificado
s na
agricultu
ra
Arte
sáns e
trab
allado
res
cualificad
os
Op
erad
ore
s de
in
stalación
e
maq
uin
aria
Traballad
ore
s no
n
cualificad
os
Contratos por grandes grupos de ocupación en Galicia - 2008
Total
Muller
Home
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
128
ACTIVIDADE ECONÓMICA DOS CONTRATADOS
Realizamos a análise das actividades económicas dos contratados en función do CNAE a 2 díxitos, e
o facemos separadamente para os dous sexos, dadas as evidentes diferenzas que se manifestan nos
seguintes mapas:
Mapa 24. Fonte: elaboración propia
A construción é a principal actividade de contratación masculina, mentres que para as mulleres
domina a confección no norte do territorio do Pacto e a hostalaría e outros servizos no sur.
Mapa 25. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
129
GRUPO OCUPACIONAL DOS CONTRATADOS
Do mesmo xeito que no apartado anterior, análise dos principais grupos ocupacionais realizámola
separadamente para cada un dos sexos, porque o seu tratamento agregado oculta información
interesante. Como podemos observar nos seguintes mapas, hai uns grupos de contratación
preferentes tanto para os homes coma para as mulleres.
En canto ás principais ocupacións das mulleres, observamos o grande peso do téxtil na Comarca de
Bergantiños, mentres que no resto de comarcas e concellos hai unha maior heteroxeneidade.
Mapa 26. Fonte: elaboración propia
Respecto aos homes, só nalgúns concellos de Costa a ocupación de mariñeiro de altura supera o
monopolio dos traballadores da construción. En Cee ponse de manifesto o potencial de
contratación da factoría de ferroaleacións.
Mapa 27. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
130
OFERTAS DE EMPREGO
O acordo sobre o novo modelo de emprego do Servizo Público de Emprego de Galicia (SPEG), que se
inscribe no Novo Marco de Relacións Laborais en Galicia, asinado pola Xunta de Galicia e as
organizacións empresariais e sindicais máis representativas da Comunidade, sinala como primeiro
obxectivo do SPEG a colocación dos demandantes de emprego. Ese obxectivo realízase a través da
intermediación entre demandantes e empresas. Pero, ao igual que ocorre en Galicia, os índices de
intermediación no territorio do Pacto son meramente testemuñais.
Na seguinte táboa amósase a relación entre os contratos asinados e as ocupacións ofertadas
durante os últimos dous anos:
Comarca de Bergantiños 10844 55,4 11608 54,4 11731 53,3 12624 55,2 12546 52,7 11335 51,7 9852 52,3%
Comarca de Soneira 2349 12,0 2598 12,2 2605 11,8 2888 12,6 3142 13,2 2872 13,1 2522 13,4%
Comarca de Fisterra 2850 14,6 3512 16,5 3929 17,9 3707 16,2 3904 16,4 3893 17,8 3053 16,2%
Comarca de Xallas 1561 8,0 1536 7,2 1685 7,7 1783 7,8 1950 8,2 1840 8,4 1756 9,3%
Comarca de Muros 1960 10,0 2085 9,8 2047 9,3 1867 8,2 2271 9,5 1989 9,1 1660 8,8%
PACTO 19564 2,9 21339 3,0 21997 3,0 22869 3,0 23813 3,0 21929 2,7 18843 2,6
Galicia 681853 100 714881 100 733011 100 756758 100 801610 100 815466 100 727464 100
2006 2007 20082002 2003 2004 2005
Táboa 70. Fonte: IGC e elaboración propia
As ocupacións máis ofertadas na Costa da Morte foron as seguintes:
CNO TOTAL
71100016 70
50200018 35
42100010 29
50100017 19
83630022 17
94400012 16
93510013 15
71300018 15
72200014 14
53300010 12
34110038 12
34110038 11
TÉCNICO ADMINISTRATIVO, EN XERAL
TÉCNICO ADMINISTRATIVO, EN XERAL
MOZO DE RECOLLIDA DE LIXO-VARREDOR
CARPINTEIRO, EN XERAL
FONTANEIRO
DEPENDENTE DE COMERCIO, EN XERAL
OPERADOR DE MÁQUINA INDUSTRIAL DE COSER Á PLANA, EXCEPTO
PELETARÍA, CALZADO, MARROQUINARÍA E GUANTARÍA DE PEL
PEÓN FORESTAL
DESCRICIÓN
ALBANEL
CAMAREIRO, EN XERAL
12 Ocupacións mais ofertadas
EMPREGADO ADMINISTRATIVO, EN XERAL
COCIÑEIRO, EN XERAL
Táboa 71. Fonte: IGC e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
131
SINISTRALIDADE LABORAL
Os datos que presenta a Consellería de Traballo sobre os accidentes laborais, amósannos que no
ano 2008 o total de accidentes reduciuse no territorio do Pacto en termos relativos nun 4,21%,
porcentaxe superior á da provincia da Coruña (1,62%) e á de Galicia (2,79%).
O 8,15% dos accidentes que sucederon na Provincia da Coruña, tiveron lugar no territorio do Pacto.
Aproximadamente o 14% dos accidentes mortais da Coruña ocorreron na Costa da Morte.
Os accidentes que máis se reduciron foron os graves, reducíndose no Pacto un 25%, diminución
superior á da Coruña e á de Galicia.
No ano 2008, os accidentes que máis aumentaron tanto no territorio do Pacto coma na provincia da
Coruña foron os mortais, en cambio en Galicia diminúen nun 4%.
En termos absolutos, o territorio do Pacto rematou o 2008 con 76 accidentes menos que o ano
anterior.
Dos 1728 accidentes que houbo no Pacto, 557 (32,23%) ocorreron no concello de Carballo, dos
cales 549 foron leves, o que supoñen un terzo dos que sucederon no Pacto. A razón pola cal o
concello de Carballo acolle un maior número de accidentes, é porque tamén é o municipio do Pacto
con maior actividade económica, e polo tanto con maior poboación con máis risco de sufrir
accidentes.
2006 2007 2008Total 1685 1804 1728
Leves 1623 1762 1693
Graves 57 40 30
Mortais 5 2 5
Total 19891 21555 21205
Leves 19489 21238 20914
Graves 371 291 256
Mortais 31 26 35
Total 48571 51848 50399
Leves 47544 50939 49626
Graves 949 834 701Mortais 78 75 72
Pacto
A Coruña
Galicia
Accidentes laborais rexistrados segundo gravidade
2006 2007 2008Total 8,47% 8,37% 8,15%
Leves 8,33% 8,30% 8,10%
Graves 15,36% 13,75% 11,72%Mortais 16,13% 7,69% 14,29%
Peso dos accidentes laborais do Pacto na provincia (%)
Pacto
Táboas 71 e 72. Fonte: ISSGA. Consellería de Traballo. Elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
132
RECURSOS PARA A CONCILIACIÓN
“O tempo de traballo, a súa distribución, e os sistemas de organización do traballo, ligados aos
sistemas de produción e prestacións de servizos das empresas para atender as demandas do
mercado, están pensados e deseñados na maioría dos casos na adaptación ás necesidades
empresariais e á obtención do maior beneficio económico posible, sen ter en conta os
requirimentos e as necesidades dos traballadores para facer realmente compatible a súa vida e
desenvolvemento persoal co traballo retribuído31”.
No noso país a incorporación da muller ao mercado laboral non ven acompañada dun cambio de
roles na esfera doméstica. Son maioritariamente as mulleres as que se encargan do coidado que
requiren os fillos e as persoas dependentes, o que supón un freo a súa plena incorporación en
igualdade de condicións no mercado laboral.
Neste apartado preténdese facer unha análise dos diferentes recursos existentes no territorio que
contribúen a facer posible a conciliación e compatibilización da vida persoal, familiar e profesional
das mulleres e dos homes.
1.- INFANCIA E MOCIDADE:
GARDERÍAS E PAI´s:
As garderías son centros de atención á primeira infancia (0 – 3 anos), que recollen unha dobre
función educativa e asistencial, afondando en determinados requisitos e prestacións que tratan de
ofrecer unha garantía de calidade e adaptarse ás novas necesidades de funcionamento.
Na zona do Pacto hai 17 garderías infantís, incluíndo as de titularidade pública e privada, e un Punto
de Atención á Infancia (PAI). Os PAI son establecementos de carácter diúrno e titularidade
municipal, encadrados nos servizos sociais especializados dos concellos, que teñen como finalidade
prestar unha atención de apoio aos pais, titores ou gardadores dos/das nenos/as de entre 3 meses
e 3 anos cando concorran situacións ou circunstancias que lles impidan o seu coidado. Ademais
poderán atender aqueles casos que respondan a necesidades puntuais.
Na comarca de Bergantiños atópanse 7 das 17 garderías do Pacto, o que supón o 41,18% do total e
o 53,84% das prazas. O PAI, atópase nesta mesma comarca, no concello de Coristanco, e conta con
20 prazas.
31 “Conciliación de la vida laboral, personal y familiar para que todo encaje”. Secretaría para la igualdad – Dpto. Confederal de la Mujer. UGT
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
133
No territorio do Pacto hai, en base ao Padrón municipal de habitantes do ano 2008, 4.596 nenos/as
de entre 0 e 4 anos.
En canto a prazas, no territorio do Pacto temos 821, o que nos ofrece unha ratio de
aproximadamente 18 prazas por cada 100 nenos de entre 0 e 4 anos. A partir dos tres anos, as
nenas e nenos son escolarizados nos centros de educación infantil e primaria. O INE só ofrece datos
de poboación para o intervalo de 0 a 4 anos, polo que a ratio que calculamos non se corresponde
estritamente co público obxectivo das escolas infantís.
En canto aos servizos prestados polas garderías, 12 das
17 que hai no Pacto contan con servizo de comedor, só
dúas contan con servizo de transporte e outras
actividades como poden ser a natación, inglés, música e
informática entre outros.
T Táboa 74. Fonte: Información facilitada polos concellos e elaboración propia
Mapa 28. Fonte: elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
134
CENTROS DE MENORES:
A Comarca de Fisterra conta cun Centro de Menores dotado con 16 prazas, que se atopa no concello
de Fisterra. Estes equipamentos proporciónanlles, durante as 24 horas do día, a menores en
situación de risco, desamparo ou conflito social, unha serie de servizos de apoio socioeducativo e
familiar, co obxecto de favorecer o seu proceso de normalización. A súa titularidade é privada sen
ánimo de lucro.
2.- MAIORES:
CENTROS DE DÍA: son equipamentos destinados á atención diúrna de persoas con algún tipo de
discapacidade que, residindo nos seus propios fogares, precisan dunha serie de coidados e
atencións de carácter persoal, terapéutico ou social.
No territorio do Pacto hai 9 centros de día, 5 na comarca
de Bergantiños, o 55,55% dos centros da zona.
O número de prazas no territorio do Pacto ascende a
320, das que o 62,81% se sitúan na comarca de
Bergantiños. No territorio do Pacto temos 0,94 prazas
por cada 100 persoas maiores de 64 anos.
Táboa 75. Fonte: Información facilitada polos concellos e elaboración propia
RESIDENCIAS: son centros nos que se presta, dunha maneira estable e continuada, atención directa
a persoas con idade igual ou superior aos 65 anos ou, excepcionalmente, a maiores de 60 que pola
súa situación persoal ou social precisan destes centros. Son centros destinados a vivenda
permanente e común nos que se presta unha asistencia integral e continuada ás persoas maiores.
No territorio do Pacto hai 6 centros residenciais, 4 deles na comarca de Bergantiños, o 66,67%.
En canto a prazas, na Costa da Morte hai 384, das cales 214 están na comarca de Bergantiños, o que
representan o 55,73% das que hai no Pacto. No concello
de Vimianzo hai un único centro con 150 prazas que
entrará en funcionamento en breve.
No territorio do Pacto, hai 1,19 (superior á galega, 0,95)
prazas en residencias por cada 100 persoas maiores de
64 anos, ratio moi próxima á recomendada situada en
1,4 prazas residenciais públicas por cada 100 maiores.
Táboa 76. Fonte: Información facilitada polos concellos e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
135
VIVENDAS COMUNITARIAS: consisten en fogares de pequeno ou mediano tamaño destinados a
aloxar en réxime de convivencia case familiar a un número máximo de 12 persoas cun alto grao de
independencia.
No territorio do Pacto, hai dúas vivendas comunitarias para maiores, unha delas é a que Aspadex
ten no concello de Cee, que conta con 13 prazas, e outra é a que ten o concello de Vimianzo, con 12
prazas.
3.- PERSOAS CON DISCAPACIDADES:
VIVENDAS TUTELADAS: son fogares de pequeno ou mediano tamaño destinados a aloxar en réxime
de convivencia casi familiar a un número máximo de 12 persoas discapacitadas, preferentemente
cun alto grao de independencia. No concello de Carballo hai un piso tutelado con 5 prazas, e outro
de próxima apertura que terá 10 prazas. En Cee existe unha vivenda tutelada con 5 prazas.
4.- BANCOS DE TEMPO: son un sistema de intercambio destinado a subministrar servizos e/ou
coñecementos nos que o valor de cambio é o tempo e a unidade de medida a hora. Teñen por
finalidade favorecer ás persoas a conciliación da súa vida persoal, familiar e laboral.
Nestes momentos existen bancos de tempo nos concellos de Cabana, Camariñas, Carballo, Cee,
Corcubión, Coristanco, Laxe, Muros, Santa Comba, Vimianzo e Zas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
136
Análise DAFO: Mercado Laboral
A continuación observamos o apartado da análise DAFO adicado á analise do mercado laboral,
froito do consenso dos axentes económicos e sociais integrantes do PTE Costa da Morte.
Debilidades:
Maior dependencia do sector
da construción. Temos maior
porcentaxe de afiliados neste
sector que Galicia. No ano 2008 un
20% no territorio do Pacto, fronte
a un 12% en Galicia.
Feminización do paro. Temos
similares porcentaxes de paro
rexistrado por sexos ca Galicia,
tamén de longa duración, pero un
maior índice de paro rexistrado nas
mulleres do Pacto.
Menor proporción de afiliados
que en Galicia. En Galicia hai da
orde de 58 afiliados por cada 100
persoas en idade de traballar (4
máis que na Costa da Morte).
Baixo nivel de asalariados en
xeral. Os traballadores por conta
allea en Galicia representan o 73%,
mentres que na Costa da Morte só
o 52%.
Estacionalidade de
determinados sectores
(industria alimentaria,
administración pública, hostalería).
Temporalidade no emprego.
Aumentan as contratacións pero
non diminúe o paro.
Escasa capacidade de
contratación do sector servizos.
Mentres que en Galicia 3 de cada 4
contratos pertencen a este sector,
no Pacto apenas acadan a metade.
Elevada porcentaxe de paro de
longa duración en relación con
Galicia.
Existencia de economía
somerxida en diversos sectores.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
137
Ameazas:
Crise económico-financeira
mundial. Que repercute en todos
os sectores económicos e mesmo
pon en perigo empresas rendibles.
Crise do sector inmobiliario e
da construción. Máis acusada en
España que noutros países
europeos.
Alta taxa de precariedade
laboral e de desemprego.
Alta temporalidade. O sector
servizos é un dos que máis paro
rexistrado reflicte, estando suxeito
a unha alta temporalidade en
función da estacionalidade da
demanda e a etapa do ciclo
económico no que nos atopemos.
Baixa retribución salarial. Os
salarios baixos poden provocar o
éxodo da poboación traballadora
cara a outros territorios.
Minifundismo empresarial. O
feito de que o mercado laboral do
Pacto estea constituído por
empresas de pequeno tamaño,
incide na falta de ofertas de
traballo para perfiles máis
especializados.
Escasa capacidade de absorción
da man de obra retornada.
Debido á crise económica a
capacidade de absorción da man
de obra, que antes emigrou a
outras zonas buscando unhas
mellores posibilidades económicas,
é escasa.
Fortalezas:
Existencia de subsectores que
empregan sobre todo man de
obra feminina. Por exemplo o
téxtil, a industria alimentaria ou a
hostalaría.
Existencia de novos viveiros de
emprego sen explotar. Falta de
desenvolvemento das actividades
consideradas como novos filóns de
emprego que poden incidir
positivamente na economía da
zona.
Maior refuxio de emprego no
sector primario que Galicia. No
pacto hai un 19% de persoas
afiliados no sector primario fronte
a un 8% en Galicia.
Nos menores de 25 anos a taxa
de paro rexistrado é inferior á
galega, con case dous puntos
menos.
Espírito emprendedor. En
termos comparados o Pacto ten
unha porcentaxe maior de
autónomos que Galicia.
Existencia de profesionais
formados en temas de
formación e emprego. Case a
totalidade dos concellos contan
cun persoal técnico especializado
en temas de formación e emprego.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
138
Oportunidades:
As liñas de axuda á promoción
do emprego desde as
administracións públicas
(Consellería de Traballo, IGAPE,…)
Retorno de capital humano, que
enriquece o mercado laboral. As
persoas retornadas poden aportar
a súa cualificación e experiencia.
Oportunidades de emprego.
Existen oportunidades de emprego
ligadas aos novos viveiros de
emprego e a implantación da Lei
de dependencia. Ao mesmo
tempo, a estrutura madura da
pirámide poboacional do Pacto,
provoca a aparición dun novo
sector centrado na atención e
coidado das persoas maiores.
Impulsar o emprego feminino.
A ocupación da poboación
feminina leva asociado un
aumento na demanda de servizos
que favorece a creación de novos
postos de traballo neste sector.
Formación ocupacional. Incidir
na formación ocupacional, tanto
inicial como continua, en sectores
con mellores perspectivas de
emprego, favorece a ocupabilidade
da poboación traballadora
(ocupada e desempregada), e
tamén a produtividade das
empresas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
139
Estrutura Empresarial do Pacto
VOLUME DE EMPRESAS E DENSIDADE EMPRESARIAL
Neste apartado veremos a evolución do tecido empresarial dos concellos do Pacto, facendo un
estudo sobre o crecemento empresarial comparando o ano 2000 co 2007, analizando o volume de
empresas segundo a condición xurídica, por sectores de actividade e segundo estratos de
asalariados.
Entre os anos 2000 e 2007, o número de empresas dos concellos do Pacto incrementouse en 1.764,
situándose no 2007 en 10.144 unidades empresariais, o que representa o 4,93% do total de
empresas activas nese período no conxunto de Galicia.
A tendencia32 positiva do número de empresas no Pacto foi, en termos relativos, inferior á
rexistrada en Galicia: 13,33% e 14,65%, respectivamente.
2000 2007Cabana 279 332 53 9,62%
Camariñas 324 419 95 19,37%
Carballo 2164 2710 546 16,57%
Carnota 233 253 20 7,00%
Cee 478 588 110 13,86%
Corcubión 84 106 22 8,80%
Coristanco 384 431 47 4,90%
Dumbría 145 179 34 10,98%
Fisterra 190 235 45 20,69%
Laracha 617 802 185 17,52%
Laxe 194 238 44 13,03%
Malpica 459 516 57 9,55%
Mazaricos 191 248 57 17,62%
Muros 467 485 18 5,57%
Muxía 268 290 22 7,58%
Ponteceso 381 432 51 8,23%
Santa Comba 603 771 168 15,91%
Vimianzo 546 675 129 12,85%
Zas 373 434 61 11,49%
PACTO 8380 10144 1764 13,33%
CORUÑA 69358 86102 16744 15,31%
GALICIA 166055 205906 39851 14,65%
Nº EmpresasDiferenza Tendencia 00-07
Táboa 77. Fonte: IGE e elaboración propia
32
Indicador de tendencia: indicador relativo á evolución anual e do período de referencia. A fórmula aplicada é a seguinte: (Valor
ano n – media anos anteriores)/media anos anteriores*100.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
140
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07
PACTO 0,93% 0,91% 2,24% 5,45% 3,54% 3,16% 3,20%
CORUÑA 2,17% -0,06% 2,60% 6,00% 2,48% 5,26% 3,64%
GALICIA 1,99% 0,92% 2,88% 5,78% 2,38% 4,30% 3,68%
Táboa 78. Fonte: IGE e elaboración propia
Gráfica 83. Fonte: IGE e elaboración propia
Ao analizar a densidade empresarial (nº total empresas/total habitantes*1000) no Pacto, temos que
no ano 2007 había un total de 70 empresas por cada mil habitantes, fronte ás 74 de Galicia. Pero
esta cifra por si soa non nos dá unha información veraz sobre distribución empresarial, como
consecuencia da contía do emprego, xa que as empresas que se están agregando son moi
heteroxéneas en canto a número de traballadores. Non é o mesmo que nun concello teñamos 10
microempresas ca 10 empresas de máis de 50 traballadores.
A fin de acadar un índice sintético de densidade empresarial que poida ser comparable entre os
distintos concellos elaborouse un índice ponderado baseado na idea de que unha empresa de máis
de 250 traballadores equivale a un número determinado e tomando como referencia o número
total de microempresas do Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
141
Mapas 29 e 30. Fonte: IGE e elaboración propia
Os concellos do Pacto cunha maior densidade de empresas son: Carballo (90 empresas por cada mil
habitantes), Vimianzo (81 empresas por cada mil habitantes), Malpica (80 empresas por cada mil
habitantes), Cee e Zas con 78 empresas por cada mil habitantes ambos os dous, mentres que na
banda contraria temos a Dumbría, Fisterra, Mazaricos e Muros que non acadan 50 empresas por
cada 1000 habitantes.
Pero como se sinalou con anterioridade estas empresas son moi heteroxéneas en canto a volume de
traballadores. O índice de densidade empresarial ponderado móstranos a densidade de empresas
tendo en conta ó mesmo tempo a variable número de empregados.
Os concellos do Pacto cunha maior densidade empresarial ponderada son: Carballo, Vimianzo e
Cee, seguidos por Zas, Ponteceso, A Laracha, Carnota e Coristanco.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
142
DISTRIBUCIÓN DE EMPRESAS POR SECTORES
No ano 2007, o sector servizos recolle máis da metade das empresas activas (66,6% das empresas
do Pacto), 6.755 empresas, fronte ás 2.308 do sector da construción (22,75%) e 1.081 empresas
industriais (10,65%).
En Galicia estas porcentaxes representan o 77,33% no sector servizos, o 14,61% no sector
construción e o 8,05% no sector industria.
PACTO
GALICIA
Gráficas 84, 85, 86, e 87. Fonte: IGE e elaboración propia
O peso das empresas dos concellos do Pacto con respecto a Galicia flutúa segundo o sector que
consideremos. O 4,24% das empresas dedicadas a servizos en Galicia están situadas nos concellos
do Pacto, o 6,52% no caso da industria, e no caso da construción o 7,67%.
Se comparamos dentro do territorio do Pacto o ano 2000 co 2007, vemos que os tres sectores
económicos creceron en canto ó número de empresas, aumentando significativamente o sector da
construción (49,77%), seguido polo sector servizos (15,6%) e polo sector da industria (8,64%). O
mesmo que ocorre en Galicia onde os incrementos son os seguintes: construción (43,44%), servizos
(22,22%) e industria (12,08%).
11,87%
18,39%
69,74%
2000
INDUSTRIA
CONSTRUCCIÓN
SERVIZOS
10,66%
22,75%
66,59%
2007
8,91%
12,63%
78,46%
2000
INDUSTRIA
CONSTRUCCIÓN
SERVIZOS
8,05%
14,61%
77,34%
2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
143
DISTRIBUCIÓN DE EMPRESAS POR NÚMERO DE ASALARIADOS
Por outra banda, se analizamos o número de empresas segundo o número de asalariados,
chegamos á conclusión de que máis da metade (62,42%) das empresas (6.332 firmas) do Pacto non
teñen asalariados, valor relativo superior ó de Galicia (59,40%). Destaca dentro do noso territorio
que o 96,14% das empresas son microempresas, por tanto teñen menos de 10 traballadores.
EMPRESAS T. Empr. 0 1-2 3-5 6-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250 ou máis
PACTO 10144 6332 2260 839 321 231 142 14 5 0
% sobre o Pacto 100% 62,42% 22,28% 8,27% 3,16% 2,28% 1,40% 0,14% 0,05% 0%
GALICIA 205906 122310 45984 19350 8075 5633 3295 793 357 109
% sobre Galicia 100% 59,40% 22,33% 9,40% 3,92% 2,74% 1,60% 0,39% 0,17% 0,05%
Distribución das empresas segundo o número de asalariados no ano 2007
Táboa 79. Fonte: IGE e elaboración propia
Nas seguintes gráficas podemos observar distribución empresarial segundo o número de
asalariados en Galicia e no Pacto no 2007.
Gráficas 88 e 89. Fonte: IGE e elaboración propia
62,42%
22,28%
8,27%
3,16%
2,28%1,40%
PACTO 20070
1-2
3-5
6-9
10-19
20-49
50-99
100-249
250 ou máis
59,40%
22,33%9,40%
3,92%
2,74%
1,60%
0,39%
0,17%
0,05%
GALICIA 2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
144
DISTRIBUCIÓN SEGUNDO A CONDICIÓN XURÍDICA
En canto á condición xurídica das empresas do Pacto, predomina a figura da persoa física que
representa o 70,29% do total de empresas do Pacto, seguido pola Sociedade de Responsabilidade
Limitada (20,66%).
O peso relativo da condición xurídica de persoas físicas sobre o total de persoas físicas de Galicia é
do 5,75%, e o das Sociedades de Responsabilidade Limitada é do 3,43%.
ANOSTOTAL
EMPRESASPERS. FÍS. S.A. S.R.L. SOC. COOP. OUTROS
2000 8380 6420 78 1315 49 518
2007 10144 7130 69 2096 39 810
2000 100% 76,61% 0,93% 15,69% 0,58% 6,18%
2007 100% 70,29% 0,68% 20,66% 0,38% 7,99%
2000 69358 47827 1848 14623 412 4648
2007 86102 52637 1683 21088 399 7295
2000 100% 68,96% 2,66% 21,08% 0,59% 6,70%
2007 100% 61,13% 1,95% 24,49% 0,46% 8,47%
2000 166055 113366 4128 37767 953 9841
2007 205906 124057 4008 61117 1000 15724
2000 100% 68,27% 2,49% 22,74% 0,57% 5,93%
2007 100% 60,25% 1,95% 29,68% 0,49% 7,64%
PACTO (%)
GALICIA
GALICIA (%)
PACTO
Distribución de empresas segundo a súa condición xurídica
CORUÑA
CORUÑA (%)
Táboa 80. Fonte: IGE e elaboración propia
Gráficas 90 e 91. Fonte: IGE e elaboración propia
70,29%0,68%
20,66%
0,38%7,99%
PACTO 2007
PERS. FÍS.
S.A.
S.R.L.
SOC. COOP.
OUTROS
60,25%
1,95%
29,68%
0,49%
7,64%
GALICIA 2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
145
ALTAS E BAIXAS EMPRESARIAIS
En canto á situación da actividade e sede social, podemos apreciar que no Pacto no ano 2007, o
número de empresas que se deron de alta aumentou nun 21,47% respecto ao ano 2000, situándose
en 1092 empresas de nova creación no 2007. Pola contra, o número de empresas que se deron de
baixa nese mesmo ano foron 708, un 1,87% máis que no 2000. O número de altas supera ao de
baixas; esta mesma tendencia séguea Galicia.
En Galicia, a evolución nas altas dende o 2000 ata o 2007 tamén foi positiva (22,75%), valor relativo
similar ó Pacto. En canto ás baixas, o porcentaxe de crecemento das mesmas foi do 13,68%,
porcentaxe superior ó do Pacto.
Alta Permanencia Baixa Alta Permanencia Baixa
PACTO 899 7481 695 1092 9052 708
GALICIA 18993 147062 13893 23312 182594 15794
2000 2007
Táboa 81. Fonte: IGE e elaboración propia
Gráficas 92 e 93. Fonte: IGE e elaboración propia
0
5000
10000
15000
20000
25000
0
200
400
600
800
1000
1200
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ALTAS
PACTO GALICIA
0
5000
10000
15000
20000
0
200
400
600
800
1000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
BAIXAS
PACTO GALICIA
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
146
ESPECIALIDADES PRODUCTIVAS
PESCA E ACUICULTURA
LONXAS
No territorio do Pacto Territorial de Emprego da Costa da Morte hai 12 lonxas: Muros, Carnota
(Lira), Corcubión, Fisterra, Baldaio, Caión, Camariñas, Corme, Laxe, Malpica, Muxía e Río Anllóns.
Dende o ano 2001 ata o 2008 só tres lonxas aumentaron as súas vendas: Corcubión, Fisterra e o Río
Anllóns. A que máis o fixo con respecto a valor monetario e a quilos vendidos foi Corcubión.
No ano 2008, con respecto ao 2007, reducíronse as vendas no conxunto das lonxas do Pacto un
6,11% en canto a valor monetario, e un 12,13% en canto a quilos.
A lonxa con maior facturación e con maior volume de venda en kg. no ano 2008 no territorio do
Pacto foi Muros (4.697.632,86 €) seguida de Camariñas (3.832.507,91 €), Malpica (3.801.794,63 €) e
Fisterra (2.598.728,71 €).
A lonxa de Muros representa un 26,37% do valor das vendas das lonxas do Pacto. Polo que respecta
á cantidade de producto vendido, a lonxa de Muros representa o 37,56% do total no ano 2008. No
ano 2007, en cambio, a lonxa que máis kg. vendeu foi Camariñas, co 36,04% das vendas do Pacto.
En canto ás especies vendidas nas lonxas do Pacto, as de maior importancia en cantidade de vendas
no ano 2008 son: xurelo (2.736.617,06 kg), a xarda (1.296.137,75 kg) e a sardiña (1.288.378,25 kg).
En cambio, a especie que máis aporta á facturación é o polbo, que no ano 2008 alcanzou un
importe de 3.413.837,24 €, seguido polo xurelo (2.355.365,26 €), a pescada (1.298.358,97 €) e o
percebe (1.288.090,44 €).
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
147
EMBARCACIÓNS PESQUEIRAS
O número de buques pesqueiros no territorio do Pacto no ano 2008 ascendía a 595 embarcacións,
oito máis que o ano anterior. No relativo á evolución da frota, o porto de Corme (Ponteceso), sufriu
no ano 2008 un descenso dun 10,34% no número de embarcacións respecto do 2007, seguido de
Caión (Laracha) cun 10%, Malpica (8,11%) e Camariñas (5,52%). Pola contra, Muros (22,99%) e
Carnota (11,11%) destacan polo incremento do número de embarcacións no ano 2008.
O porto de Camariñas representa no ano 2008 o 23,03% da flota pesqueira do Pacto, seguida por
Muros (17,98%), Fisterra (14,45%) e Malpica (11,43%).
O 85,38% (508) das embarcacións do Pacto dedícanse a artes menores, seguidas pola acuicultura
(28) que representa o 4,71%.
Hai concedidos 2136 permisos de pesca nos portos base do Pacto, dos cales o 17,79% son de nasa
de polbo, seguidos polos dos miños (9,83%), o palangriño (9,64%) e as nasas da nécora (9,5%).
O 16,54% das embarcacións dedicadas ás nasas de polbo, encóntranse en Fisterra, seguidas de
cerca por Camelle, Malpica, Camariñas e Laxe.
2007 2008
Nº Buques Nº Buques
Camariñas 145 137 -5,52%
Carnota 36 40 11,11%
Corcubión 30 29 -3,33%
Fisterra 82 87 6,10%
Laracha 10 8 -20,00%
Laxe 53 53 0,00%
Malpica 74 68 -8,11%
Muros 87 107 22,99%
Muxía 41 40 -2,44%
Ponteceso 29 26 -10,34%
PACTO 587 595 1,36%
CORUÑA 2577 2985 15,83%
GALICIA 5029 6078 20,86%
Variac. 07-08
Táboa 82. Fonte: Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos, Rexistro de Buques de Galicia – Elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
148
MERCADO LABORAL NO RÉXIME DO MAR
O número de persoas afiliadas no réxime do mar no territorio do Pacto descendeu un 1,46% en
decembro do 2008, con respecto ao mesmo mes do ano anterior; mentres que en Galicia tamén se
reduciu nun 2,77%.
O concello que máis afiliados ten no réxime do mar é Camariñas, característica que se cumpre ao
longo dos anos, malia que o seu peso con respecto ao total do Pacto vai diminuíndo.
En decembro do 2008, os afiliados de Camariñas representan o 18,10% dos afiliados do sector da
pesca no Pacto, seguido de Fisterra que
acada o 15,18%, e de Malpica que chega
ata o 11,35%.
Ademais de ser o que máis afiliados ten,
a lonxa de Camariñas é a terceira con
maior volume de facturación no ano
2008.
O territorio do Pacto, acolle o 31,64% dos
afiliados do réxime do mar da provincia
da Coruña; en canto a Galicia, os afiliados
do Pacto, teñen un peso do 8,84%.
En decembro do 2008 con respecto ao
mesmo mes do ano anterior, só en 7
concellos do Pacto, creceron os afiliados
no réxime do mar; noutros 5 concellos
descenderon, e no resto permaneceron
sen variacións.
Táboa 83. Fonte: IGE e elaboración propia
Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008
Cabana 29 30 32
Camariñas 425 395 397
Carballo 88 83 93
Carnota 320 324 318
Cee 104 92 87
Corcubión 17 15 17
Coristanco 0 0 0
Dumbría 1 2 2
Fisterra 308 299 333
Laracha 21 19 18
Laxe 121 115 126
Malpica 274 236 249
Mazaricos 0 0 0
Muros 240 237 176
Muxía 201 192 192
Ponteceso 153 150 137
Santa Comba 0 0 0
Vimianzo 5 16 16
Zas 0 0 0
PACTO 2307 2205 2193
CORUÑA 7049 7034 6931
GALICIA 26685 25502 24795
Afiliados Réxime do Mar
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
149
Como podemos comprobar na táboa das variacións intermensuais dos afiliados no sector da pesca,
non se segue unha tendencia que se repita nos distintos anos, senón que as variacións son moi
dispares.
Con todo, podemos xeneralizar que o número de afiliados medra no mes de xullo (6,66%) e sofre a
súa caída máis brusca nos meses de outubro a decembro.
2006Variac.
Interm. 062007
Variac.
Interm. 072008
Variac.
Interm. 08
Xaneiro 2219 2223 -0,31% 2099 -0,57%
Febreiro 2243 1,08% 2196 -1,21% 2107 0,38%
Marzo 2186 -2,54% 2145 -2,32% 2082 -1,19%
Abril 2199 0,59% 2156 0,51% 2087 0,24%
Maio 2177 -1,00% 2083 -3,39% 2030 -2,73%
Xuño 2182 0,23% 2098 0,72% 1996 -1,67%
Xullo 2229 2,15% 2153 2,62% 2129 6,66%
Agosto 2213 -0,72% 2147 -0,28% 2142 0,61%
Setembro 2203 -0,45% 2437 13,51% 2269 5,93%
Outubro 2218 0,68% 2146 -11,94% 2166 -4,54%
Novembro 2236 0,81% 2109 -1,72% 2168 0,09%
Decembro 2230 -0,27% 2111 0,09% 2109 -2,72%
Afiliados Sector Pesca
Táboa 84. Fonte: Consellería de Traballo – Elaboración propia
O maior descenso do número de parados no réxime do mar durante o ano 2008 foi no mes de xullo,
reducíndose nun 25,61%. Ao longo dos anos é habitual que o número de parados descenda durante
este mes. O maior incremento produciuse no mes de decembro (11,74%).
2006
Variac.
Interm. 06 2007
Variac.
Interm. 07 2008
Variac.
Interm.08
Xaneiro 284 1,43% 226 -3,42% 246 -4,28%
Febreiro 261 -8,10% 242 7,08% 239 -2,85%
Marzo 295 13,03% 277 14,46% 256 7,11%
Abril 283 -4,07% 254 -8,30% 235 -8,20%
Maio 277 -2,12% 285 12,20% 256 8,94%
Xuño 267 -3,61% 277 -2,81% 285 11,33%
Xullo 237 -11,24% 254 -8,30% 212 -25,61%
Agosto 230 -2,95% 240 -5,51% 201 -5,19%
Setembro 238 3,48% 244 1,67% 203 1,00%
Outubro 221 -7,14% 231 -5,33% 225 10,84%
Novembro 233 5,43% 247 6,93% 247 9,78%
Decembro 234 0,43% 257 4,05% 276 11,74%
Parados Sector Pesca
Táboa 85. Fonte: Consellería de Traballo – elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
150
Gráfica 94. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
0
50
100
150
200
250
300
350
Evolución paro rexistrado sector pesca
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
151
ACUICULTURA
O territorio do Pacto conta con 13 piscifactorías, cinco delas de augas continentais e as oito
restantes marítimas. Entre as empresas radicadas na Costa da Morte hai que destacar ao Grupo Tres
Mares, un dos maiores produtores de troita a nivel europeo, e sobre todo Stolt Sea Farm,
multinacional norueguesa que conta con catro plantas no noso litoral, que fundamentalmente
producen rodaballo (a planta de Cabo Vilán-Camariñas é a maior granxa de Rodaballo do mundo, e
anteriormente fórao a de Lira)
En canto á produción de mexillón, o cultivo en bateas é máis propio das Rías Baixas, polo que só hai
unha produción significativa no concello de Muros e un pequeno parque en Corme (Ponteceso)
O que si abunda son os establecementos de cultivos mariños e auxiliares, posto que o 20,21% das
cetarias de Galicia, están radicadas no territorio do Pacto de emprego da Costa da Morte.
No que respecta aos criadeiros, o 19,05% dos que hai en Galicia están no Pacto.
Por outra banda, o 92% das embarcacións dedicadas á acuicultura están asentadas en Muros.
Cetáreas Criadoiros Granxas DepuradorasCentro
expedición
Centro reg.
CrustácParques cultivo Viveiros
Cabana 1 1 6
Camariñas 3 1 2 2 6 4
Carballo
Carnota 5 1 2 1 1
Cee 1
Corcubión
Coristanco
Dumbría
Fisterra 3
Laracha 1 1
Laxe
Malpica 1 1 1
Mazaricos
Muros 2 1 1 1 107
Muxía 3 1 1 1 1 1 1
Ponteceso 1 12
Santa Comba
Vimianzo
Zas
PACTO 19 4 7 7 3 2 14 123
CORUÑA 42 10 17 31 11 7 50 1045
GALICIA 94 21 30 83 28 18 1127 3737
Táboa 86. Fonte: Consellería de Pesca e asuntos marítimos: Establecementos de cultivos mariños e auxiliares. (Xaneiro 2009) – Elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
152
AGRICULTURA E GANDEIRÍA
ACTIVIDADE AGRÍCOLA:
DISTRIBUCIÓN MUNICIPAL DE USOS
A superficie total do territorio do Pacto supón o 25,03% da superficie da provincia da Coruña, e o
6,73% da de Galicia.
Segundo os datos do Anuario Estatístico Agrario do 2005, o territorio do Pacto conta cunha
superficie agraria utilizada (SAU) do 28%, cifra igual á provincial pero lixeiramente superior á de
Galicia (24%); sen embargo, a superficie forestal é do 56,22%, oito puntos inferior á de Galicia.
DISTRIBUCIÓN XERAL DE TERRAS POR COMARCAS
Do total da superficie xeográfica do territorio do Pacto (199.050 Ha), un 56,22% corresponde á
superficie forestal, en tanto que a superficie cultivada acada o 31,1% (porcentaxe superior á da
Coruña (25,7%) e á de Galicia (17,94%)), e a prados e pasteiros o 9,76%.
Cultivos
herbáceos
Cultivos
leñosos
Outras terras
de cultivo
Cultivos asociados
e sucesivos
Bergantiños 17.846 552 999 4.001 6.799 10.002 42.172 74.369
Fisterra 6.255 131 280 1.256 4.082 3.524 20.933 33.949
Muros 564 65 54 71 2.748 2.705 8.317 14.382
Soneira 7.330 54 438 1.316 2.560 4.912 23.278 37.256
Xallas 17.454 50 344 2.840 3.243 3.638 17.206 39.095
PACTO 49.449 852 2.115 9.484 19.432 24.781 111.906 199.051
CORUÑA 155.853 10.220 7.107 31.230 103.294 107.584 442.499 795.327
GALICIA 382.524 75.897 18.901 53.247 449.161 322.899 1.761.707 2.957.842
Distribución Xeral de terras por comarcas - 2005
Ámbito
Aproveitamento (Ha) Terras de cultivo
Prados e
pasteiros
Outras
superficies
Superficie
forestal
Superficie
total
Táboa 87. Fonte: Consellería do Medio Rural. Anuario de Estatística Agrario 2005. Elaboración propia.
O 79,89% da superficie de cultivo dedícase a cultivos herbáceos. A comarca de Bergantiños é a
comarca coa maior superficie dedicada a terras de cultivo, con 23.398 Ha, seguida por Xallas con
20.688 Ha.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
153
DISTRIBUCIÓN DOS PRINCIPAIS GRUPOS DE CULTIVOS POR COMARCAS:
Se temos en conta os principais grupos de cultivos, no territorio do Pacto predomina a superficie
dedicada ós cultivos forraxeiros, ao que se dedican un total de 40.514 Ha (o 65,45% da superficie de
cultivo), seguida da superficie dedicada a cereais gran, con 4.445 Ha (o 7,18% da superficie de
cultivo). En Galicia estas porcentaxes son de 54,49% e 9,58% respectivamente; e na provincia da
Coruña as porcentaxes ascenden a 61,19% e 7,24%.
Cereais
gran
Cultivos
forraxeirosTubérculos
Leguminosas
gran
Hortícolas, flores e
viveirosFroiteiras Castiñeiro Viñedo
Bergantiños 2.525 12.208 1.501 672 940 442 63 46
Fisterra 745 5.174 145 111 80 70 46 15
Muros 179 199 109 23 53 62 0 3
Soneira 589 6.247 167 162 166 31 9 14
Xallas 407 16.686 199 74 88 31 13 6
PACTO 4.445 40.514 2.121 1.042 1.327 636 131 84
CORUÑA 14.792 125.081 6.652 1.968 7.360 5.252 2.000 2.968
GALICIA 50.855 289.081 20.829 3.501 18.258 11.796 30.414 33.687
Ámbito
Distribución dos principais grupos de cultivos por comarcas - 2005
Cultivos herbáceos (Ha) Cultivos leñosos (Ha)
Táboa 88. Fonte: Consellería do Medio Rural. Anuario de Estatística Agrario 2005. Elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
154
ACTIVIDADE GANDEIRA:
O número de explotacións de gando bovino ascendeu no ano 2007 no territorio do Pacto a 4849 (o
25,02% das explotacións da provincia da Coruña, e o 9,36% das explotacións de Galicia) das que o
33,53% están na comarcas de Bergantiños (1626 explotacións). Se comparamos o ano 2001 co 2007,
comprobamos que o número de empresas dedicadas ao gando bovino descendeu un 24,16%. A
comarca na que máis descenderon as explotacións de gando bovino en termos absolutos foi en
Bergantiños (861), seguida de Soneira (220), Xallas (214), Fisterra (200) e Muros (50).
2001-2002 2003 2004 2005 2006 2007Cabana 297 295 275 221 200 189
Camariñas 50 65 61 60 56 49
Carballo 642 643 589 482 430 409
Carnota 44 40 29 24 20 17
Cee 138 136 130 106 94 84
Corcubión 6 6 6 6 6 6
Coristanco 465 463 444 383 345 313
Dumbría 365 377 355 342 322 308
Fisterra 65 65 55 41 35 29
Laracha, A 548 541 523 437 400 384
Laxe 126 123 121 101 91 72
Malpica 162 161 152 123 119 114
Mazaricos 739 767 782 701 674 664
Muros 74 76 72 62 57 51
Muxía 417 453 429 400 383 364
Ponteceso 247 246 226 186 169 145
Santa Comba 921 948 965 853 817 782
Vimianzo 588 611 585 514 481 456
Zas 500 524 522 452 428 413
PACTO 6394 6540 6321 5494 5127 4849
Variac. Interan. 2,28% -3,35% -13,08% -6,68% -5,42%
CORUÑA 24854 25906 25239 21827 20470 19381
Variac. Interan. 4,23% -2,57% -13,52% -6,22% -5,32%
GALICIA 63414 67628 69496 58034 54634 51796
Variac. Interan. 6,65% 2,76% -16,49% -5,86% -5,19%
Nº Explotacións de gando bovino
Táboa 89. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
155
En canto ao número de cabezas de gando bovino, no ano 2007 ascenden no territorio do Pacto a
95.351, que representa o 27,38% das reses da provincia da Coruña, e o 10% de Galicia.
2001-2002 2003 2005 2006 2007Cabana 3620 3016 3296 3194 3167
Camariñas 176 163 166 154 141
Carballo 6993 5896 5917 5537 5293
Carnota 247 174 138 110 102
Cee 1137 968 1107 961 912
Corcubión 25 17 23 18 19
Coristanco 6757 5390 6011 5650 5373
Dumbría 6450 5470 6215 5854 5843
Fisterra 303 234 216 172 145
Laracha, A 7945 6698 7214 6673 6727
Laxe 802 719 759 677 646
Malpica 2396 2095 2162 2122 2027
Mazaricos 20367 17495 20053 18738 19569
Muros 165 144 140 120 114
Muxía 6644 6129 6936 6638 6637
Ponteceso 3599 3466 3791 3618 3643
Santa Comba 20207 17751 20052 19005 18857
Vimianzo 8145 7330 8418 8138 8430
Zas 8858 7281 8264 7797 7706
PACTO 104836 90436 100878 95176 95351
CORUÑA 373319 329144 365841 346669 348203
GALICIA 939848 887449 986626 939794 954325
Nº de bovinos (vacas + outros bovinos)
Táboa 90. Fonte: IGE e elaboración propia
Do total de bovinos, o 43,43% dedícanse á produción de leite, mentres que o 14,66% á produción
de carne. As vacas de muxidura do Pacto, representan o 29,14% da provincia da Coruña, e o 12,40%
de Galicia. O 40,3% do conxunto das reses do Pacto, pertencen á comarca de Xallas, que representa
o 11,04% das reses da provincia da Coruña, e o 4,03% de Galicia. As vacas produtoras de leite da
comarca de Xallas supoñen o 47,03% do Pacto, o 13,71% da Coruña e o 5,83% de Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
156
Total Vacas leite Vacas carne Outros bovinosBergantiños 26876 9903 5469 11504
Fisterra 13556 4986 3064 5506
Muros 216 20 107 89
Soneira 16277 7026 2111 7140
Xallas 38426 19478 3224 15724
PACTO 95351 41413 13975 39963
CORUÑA 348203 142121 64656 141426
GALICIA 954325 334077 217214 403034
Nº de bovinos 2007Ámbito
Táboa 91. Fonte: IGE e elaboración propia
O número medio de reses por explotación no territorio do Pacto dende o 2000 ata o 2005, é
superior á rexistrada na provincia da Coruña e de Galicia, acadando as 12,1 reses por explotación no
Pacto, e as 11,1 e 11,5 no conxunto da Coruña e de Galicia respectivamente.
Os concellos con maior número de reses por explotación son os de Mazaricos, Santa Comba e
Ponteceso.
2000 2001 2002 2003 2004 2005
Cabana 8,3 9,3 9,3 9,4 9 10,3
Camariñas 2,3 2,5 2,5 2,7 2,9 2,8
Carballo 7,5 8,1 8,1 7,6 7,8 8,1
Carnota 5,2 4,4 4,4 4 5,3 3,9
Cee 4,7 5,5 5,5 5,7 5,5 6,2
Corcubión 2,5 2,7 2,7 2,3 2,2 2
Coristanco 9,3 10,4 10,4 10,4 9,8 10,3
Dumbría 12 13,5 13,5 13,1 11,6 11,3
Fisterra 2,8 3,1 3,1 2,8 2,9 3,1
Laracha, A 8,9 10,9 10,9 10,2 9,3 10,1
Laxe 4,4 4,6 4,6 4,9 4,9 4,9
Malpica 8,4 10,4 10,4 10,2 9,9 10,4
Mazaricos 16,6 21,8 21,8 20,7 17,3 17,6
Muros 1,7 1,6 1,6 1,7 1,7 1,7
Muxía 10,3 11,7 11,7 11,8 10,7 10,9
Ponteceso 11,6 11,2 11,2 13,5 13 14,5
Santa Comba 13,7 19,9 19,9 18,1 15,5 16,4
Vimianzo 9,4 11,2 11,2 11,4 10,5 10,6
Zas 11,4 13,5 13,5 13,2 11,5 12
PACTO 16,6 13 13 12,3 11,5 12,1
CORUÑA 10,1 12,4 12,4 11,7 10,7 11,1
GALICIA 9,5 11,9 11,9 11,8 11 11,5
Nº de vacas por explotación
Táboa 92. Fonte: Consellería do Medio Rural – Anuario Estatístico Agrario – Elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
157
En relación ao gando porcino, no territorio do Pacto no ano 2005 había un total de 7615 prazas de
reprodutoras e 2440 prazas de cebo, sendo o seu peso na provincia da Coruña de 21,6% e 4,72%
respectivamente. A comarca de Bergantiños é a que ten o maior número de prazas reprodutoras
representando o 86,62% do Pacto, e en canto a prazas de cebo, representa o 100% do Pacto.
ÁmbitoPrazas de
reprodutoras
Prazas de
cebo
Bergantiños 6596 2440
Fisterra 296 0
Muros 28 0
Soneira 535 0
Xallas 160 0
PACTO 7615 2440
CORUÑA 35270 51665
GALICIA 95775 269619
Táboa 93. Fonte: Cª do Medio Rural
Anuario Estatístico Agrario – Elaboración propia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
158
MERCADO LABORAL NO RÉXIME AGRARIO
Os afiliados do réxime agrario no territorio do Pacto de Emprego da Costa da Morte, descenderon
en decembro do 2008, con respecto ao mesmo mes do ano anterior, un 5,89%. En todos os
concellos do Pacto se reduce o número de afiliados neste réxime en decembro de 2008, se o
comparamos con decembro do 2007.
O concello que máis afiliados ten
no réxime agrario é Santa
Comba, característica que se
cumpre ao longo dos anos, aínda
que vai en descenso.
En decembro do 2008, os
afiliados de Santa Comba
representan o 16,35% dos
afiliados do sector agrario no
Pacto, seguido de Mazaricos que
acada o 13,25%, e de Carballo
que chega ata o 10,76%.
Táboa 94. Fonte: IGE e elaboración propia
No ano 2008, so hai un mes no que a afiliación do sector agrario medra, que se corresponde con
maio. O mes no que máis se reduciu o número de afiliados foi en abril (1,12%).
2006Variac.
Interm. 062007
Variac.
Interm. 072008
Variac.
Intermens. 08
Xaneiro 5577 5751 0,02% 5488 -0,56%
Febreiro 5557 -0,36% 5759 0,14% 5465 -0,42%
Marzo 5831 4,93% 5744 -0,26% 5448 -0,31%
Abril 5845 0,24% 5747 0,05% 5387 -1,12%
Maio 5878 0,56% 5745 -0,03% 5397 0,19%
Xuño 5845 -0,56% 5698 -0,82% 5356 -0,76%
Xullo 5826 -0,33% 5693 -0,09% 5336 -0,37%
Agosto 5797 -0,50% 5655 -0,67% 5302 -0,64%
Setembro 5777 -0,35% 5641 -0,25% 5280 -0,41%
Outubro 5758 -0,33% 5618 -0,41% 5267 -0,25%
Novembro 5770 0,21% 5572 -0,82% 5224 -0,82%
Decembro 5750 -0,35% 5519 -0,95% 5194 -0,57%
Afiliados Sector Agrario
Meses
Táboa 95. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008Cabana 244 230 214
Camariñas 50 45 42
Carballo 614 598 559
Carnota 165 144 117
Cee 128 130 114
Corcubión 5 6 3
Coristanco 362 336 304
Dumbría 224 214 201
Fisterra 55 54 49
Laracha 391 351 333
Laxe 82 75 68
Malpica 197 189 184
Mazaricos 714 703 688
Muros 92 82 71
Muxía 317 308 297
Ponteceso 299 302 277
Santa Comba 915 884 849
Vimianzo 425 410 393
Zas 471 458 431
PACTO 5.750 5.519 5.194
Afiliados Réxime Agrario
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
159
No territorio do Pacto, o número de parados no réxime agrario no ano 2008 sufriu o seu maior
descenso no mes de xuño, reducíndose nun 9,02%. O seu maior incremento produciuse no mes de
novembro (15,65%).
2006
Variac.
Interm. 06 2007
Variac.
Interm. 07 2008
Variac.
Interm. 08
Xaneiro 127 119 -1,65% 118 9,26%
Febreiro 131 3,15% 117 -1,68% 119 0,85%
Marzo 131 0,00% 125 6,84% 120 0,84%
Abril 131 0,00% 119 -4,80% 125 4,17%
Maio 130 -0,76% 120 0,84% 122 -2,40%
Xuño 128 -1,54% 109 -9,17% 111 -9,02%
Xullo 115 -10,16% 106 -2,75% 104 -6,31%
Agosto 107 -6,96% 102 -3,77% 99 -4,81%
Setembro 102 -4,67% 104 1,96% 103 4,04%
Outubro 106 3,92% 100 -3,85% 115 11,65%
Novembro 116 9,43% 109 9,00% 133 15,65%
Decembro 121 4,31% 108 -0,92% 145 9,02%
Parados Sector Agrario
Meses
Táboa 96. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Gráfica 95. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Evolución paro rexistrado sector agrario
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
160
SECTOR DA INDUSTRIA
VOLUME DE EMPRESAS
Dende o ano 2000 ata o 2007, o número de empresas do sector da industria incrementouse nun
8,64%, o que equivale á constitución de 86 novas unidades empresariais. O peso das firmas
dedicadas ao sector da industria no Pacto sobre a provincia da Coruña no ano 2008, é dun 16,84%,
e sobre Galicia é dun 6,52%; acadando un incremento medio interanual do 1,06%.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Bergantiños 574 588 566 580 602 629 629 648
Fisterra 111 118 117 117 118 120 120 123
Muros 77 75 71 67 63 63 61 61
Soneira 149 150 151 151 153 160 164 160
Xallas 84 86 86 88 88 89 90 89
PACTO 995 1017 991 1003 1024 1061 1064 1081
CORUÑA 5805 5944 5854 5924 6079 6276 6396 6418
GALICIA 14796 15016 15059 15345 15706 16097 16391 16583
Nº empresas do sector da industria, incluída a enerxía
Táboa 97. Fonte: IGE e elaboración propia
Tal e como amosa a táboa seguinte, o motor da actividade no sector industrial no territorio do Pacto
é a industria manufactureira, que acada o 97,87% do total da actividade industrial.
A industria manufactureira do Pacto representa o 17,04% da provincia da Coruña e o 6,68% de
Galicia.
Se comparamos o ano 2000 co 2007, podemos comprobar que a industria manufactureira
aumentou nun 9,18%, crecemento inferior ao da Coruña e ao de Galicia (9,58% e 10,93%
respectivamente).
Ind. Extractiva Ind. Manuf.Prod. dist. enerxía
eléctrica, gas e auga
2000 6 564 4
2007 5 639 4
2000 0 106 5
2007 0 119 4
2000 0 76 1
2007 0 61 0
2000 2 142 5
2007 1 152 7
2000 2 81 1
2007 0 87 2
2000 10 969 16
2007 6 1058 17
2000 62 5666 77
2007 68 6209 141
2000 402 14268 126
2007 448 15827 308
Bergantiños
Fisterra
CORUÑA
GALICIA
Muros
Soneira
Xallas
PACTO
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
161
Táboa 98. Fonte: IGE e elaboración propia
Xa que a industria manufactureira é a maior compoñente industrial do territorio do Pacto,
estudarémola de forma máis pormenorizada de seguido.
Dentro da industria manufactureira, destacan cinco subsectores: a industria téxtil e de confección é
a que máis peso ten no territorio do Pacto, posto que representa o 27,03% no ano 2007, seguido
pola industria da metalurxia cun 16,64%, da industria da alimentación, bebidas e tabaco cun 15,5%,
da industria da madeira e cortiza cun 11,72% e por industrias diversas cun 10,78%.
A industria téxtil do Pacto acada o 27,11% deste subsector na provincia da Coruña, e o 15,36% de
Galicia. A comarca de Bergantiños concentra as tres cuartas partes das empresas do territorio do
Pacto.
A presenza da industria téxtil no Pacto aumentou no ano 2007 respecto ao 2000 un 7,52%,
porcentaxe superior ao da provincia da Coruña (0,86%), e ao de Galicia (neste caso decreceu un
2,1% o número de empresas dedicadas á industria téxtil).
ÁmbitoInd. alim,
beb, tab
Ind. Text
e confec
Ind. Coiro,
calzado
Ind. Mad
e cortiza
Ind.
Papel
Ind. Ref.
petról
Ind.
Química
Ind.
Transf.
Caucho
Ind. Doutros
prod minerais
non metál
MetalurxiaInd. Const
maquin
Ind. Mat.
Equip eléc
Ind. Mat.
Transp
Ind.
Diversas
Bergantiños 87 230 3 71 14 0 2 4 46 94 13 8 14 53
Fisterra 20 17 2 23 4 0 0 0 9 18 3 1 1 21
Muros 14 6 0 11 3 0 0 1 7 8 0 0 0 11
Soneira 21 26 2 16 5 0 1 2 19 28 4 1 4 23
Xallas 22 7 0 3 2 0 0 0 12 28 5 1 1 6
PACTO 164 286 7 124 28 0 3 7 93 176 25 11 20 114
CORUÑA 958 1055 32 624 609 0 71 68 347 1043 230 223 173 776
GALICIA 2962 1862 68 1832 1313 0 173 234 1119 2871 585 545 564 1699
2007
Táboa 99. Fonte: IGE e elaboración propia
No ano 2007, no territorio do Pacto, dentro do subsector da industria téxtil e confección, o 59,44%
das empresas (170) están dedicadas á confección de pezas de vestir en téxtiles e accesorios.
No caso da metalurxia, o 75% das unidades empresariais (132), atópanse no epígrafe de fabricación
de elementos metálicos para a construción.
Na industria da alimentación, bebidas e tabaco, as firmas que máis abundan son as dedicadas á
fabricación doutros produtos alimenticios como poden ser a fabricación de produtos de panadería e
pastelería, entre outros, que acadan o 76,83% das empresas (126) do subsector da alimentación.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
162
Gráfica 96. Fonte: IGE e elaboración propia
Na industria da madeira e da cortiza, o 91,13% das empresas (113) deste subsector, pertencen ás
actividades de aserrado e cepillado da madeira; preparación industrial da madeira; fabricación de
estruturas de madeira e pezas de carpintería e ebanistería para a construción.
As empresas clasificadas no apartado de industrias diversas, o 86,84% dedícanse á fabricación de
mobles (99).
En canto á condición xurídica das empresas do sector industrial, o 56,43% son persoas físicas ou
autónomos, e o 43,57% son persoas xurídicas. Dentro das empresas coa condición de persoas
xurídicas, o 75,37% son Sociedades de Responsabilidade Limitada.
TOTAL PERS. FÍSICAS S.A. S.R.L. SOC. COOP. OUTROS
Bergantiños 648 376 18 218 3 33
Fisterra 123 74 2 33 5 9
Muros 61 33 2 16 5 5
Soneira 160 86 1 51 1 21
Xallas 89 41 3 37 3 5
PACTO 1081 610 26 355 17 73
CORUÑA 6418 2659 403 2840 95 421
2007
Condición xurídica das empresas do sector industrial
Táboa 100. Fonte: IGE e elaboración propia
15,50%
27,03%
0,66%
11,72%
2,65%0,28%
0,66%
8,79%
16,64%
2,36%
1,04%
1,89%
10,78%
Industria manufactureira 2007 (PACTO) Ind. alim, beb, tabInd. Text e confecInd. Coiro, calzadoInd. Mad e cortizaInd. Papel
Ind. Ref. petrólInd. Química
Ind. Transf. CauchoInd. Doutros prod minerais non metálMetalurxia
Ind. Const maquin
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
163
No referente ás empresas do sector industrial segundo o número de asalariados, o 64,01% das
mesmas teñen entre 0 e 2 traballadores. O 84,46% son microempresas, xa que teñen menos de 10
traballadores.
TOTAL 0-2 3-5 6-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250 ou máisBergantiños 648 424 71 43 48 52 8 2 0
Fisterra 123 75 23 14 7 4 0 0 0
Muros 61 44 11 0 2 2 2 0 0
Soneira 160 101 24 10 14 11 0 0 0
Xallas 89 48 16 9 7 9 0 0 0
PACTO 1081 692 145 76 78 78 10 2 0
CORUÑA 6418 3982 857 489 521 391 111 51 16
GALICIA 16583 10249 2298 1277 1264 1024 300 129 42
Nº empresas sector industria segundo nº de asalariados 2007
Táboa 101. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
164
MERCADO LABORAL NO SECTOR DA INDUSTRIA
Se comparamos o mes de decembro do 2006 co mesmo mes do ano 2008, podemos ver que a cifra
de persoas paradas no sector industrial aumentou nun 16,45%.
Na seguinte táboa amósanse as variacións no paro rexistrado dende o 2006 ata o 2008:
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 2356 -3,76% 2158 -5,10% 2253 -2,55%
Febreiro 2373 0,72% 2217 2,73% 2208 -2,00%
Marzo 2372 -0,04% 2224 0,32% 2258 2,26%
Abril 2328 -1,85% 2292 3,06% 2298 1,77%
Maio 2214 -4,90% 2203 -3,88% 2308 0,44%
Xuño 2174 -1,81% 2175 -1,27% 2310 0,09%
Xullo 2210 1,66% 2137 -1,75% 2292 -0,78%
Agosto 2186 -1,09% 2139 0,09% 2347 2,40%
Setembro 2077 -4,99% 2051 -4,11% 2321 -1,11%
Outubro 2142 3,13% 2080 1,41% 2358 1,59%
Novembro 2241 4,62% 2140 2,88% 2479 5,13%
Decembro 2274 1,47% 2312 8,04% 2648 6,82%
Variacións mensuais do paro no sector industrial
Táboa 102. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Gráfica 97. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Como podemos ver na táboa, dende o mes de outubro, o paro sigue un ritmo de crecemento
positivo. O mes no que máis aumentou foi en decembro do 2007, cunha porcentaxe do 8,04%,
seguido do mes de decembro do 2008 (6,82%). Do total de parados en decembro do 2008, o sector
da industria representa o 23,48%.
1900
2000
2100
2200
2300
2400
2500
2600
2700
Evoluc. paro rexistrado Industria
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
165
En canto a afiliación, descende na maioría
de concellos do Pacto, destacando o caso de
Carballo, que perde máis do 10% de
afiliados entre decembro de 2007 e o
mesmo mes de 2008. Pola contra, sube
significativamente nos concellos de A
Laracha e Coristanco.
A diferencia de afiliación que aparece no
caso do concello de Cee entre os anos 2006
e 2007 débese ao cambio da codificación
dos contratos da meirande empresa local.
Táboa 103. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
O comportamento dos datos dos afiliados é inverso ao dos datos de paro. No mes de decembro
sofre un baixón. Se comparamos o mes de xaneiro co mes de decembro do ano 2008, descendeu a
cifra de afiliados un 10,9%. A partir de febreiro do 2008 comezan a baixar as afiliacións, recupéranse
no mes de maio e logo sigue baixando. As cifras dos afiliados en decembro do 2008 volven a valores
do 2005.
2006 % 2007 % 2008 %
Xaneiro 6955 7498 8,75% 7386 3,08%
Febreiro 6856 -1,42% 7604 1,41% 7538 2,06%
Marzo 7207 5,12% 7598 -0,08% 7428 -1,46%
Abril 7327 1,67% 7496 -1,34% 7412 -0,22%
Maio 7371 0,60% 7539 0,57% 7477 0,88%
Xuño 7211 -2,17% 7608 0,92% 7404 -0,98%
Xullo 7105 -1,47% 7486 -1,60% 7302 -1,38%
Agosto 7322 3,05% 7539 0,71% 7177 -1,71%
Setembro 7535 2,91% 7658 1,58% 7187 0,14%
Outubro 7347 -2,50% 7628 -0,39% 7159 -0,39%
Novembro 7301 -0,63% 7633 0,07% 7085 -1,03%
Decembro 6895 -5,56% 7165 -6,13% 6581 -7,11%
Variacións mensuais da afiliación no sector industrial
Táboa 104. Fonte: IGE e elaboración propia
Concello Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008Cabana 377 370 290
Camariñas 199 207 196
Carballo 2522 2430 2132
Carnota 226 194 192
Cee 299 608 567
Corcubión 34 35 36
Coristanco 231 229 266
Dumbría 133 119 91
Fisterra 30 26 29
Laracha 566 647 685
Laxe 76 81 56
Malpica 432 390 365
Mazaricos 42 47 50
Muros 159 150 158
Muxía 158 119 114
Ponteceso 236 240 199
Santa Comba 434 498 499
Vimianzo 510 537 450
Zas 231 238 206
PACTO 6895 7165 6581
CORUÑA 60121 63660 60889
GALICIA 165817 174842 163395
Afiliados Industria
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
166
Un 13,69% dos contratos asinados durante o ano 2008 no sector da industria na provincia da
Coruña pertencen ao territorio do Pacto (5,43% de Galicia). O ano 2006 é o que alcanza unha cifra
maior de contratos no período 2006 - 2008, tanto no territorio do Pacto como na provincia da
Coruña e en Galicia. A partir dese ano o sector da industria vaise resentindo, chegando a descender
a cifra de contratos nun 39,9% do 2006 ao 2008 no Pacto, porcentaxe moi superior á da Coruña e
Galicia (17,30% e 19,60% respectivamente).
2006 2007 2008Bergantiños 4753 3851 3007
Fisterra 405 408 366
Muros 650 351 83
Soneira 682 479 418
Xallas 307 279 211
PACTO 6797 5368 4085
CORUÑA 36079 34499 29838
GALICIA 93581 92247 75242
Nº Contratos Sector Industria
Táboa 105. Fonte: INEM e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
167
SECTOR DA CONSTRUCIÓN
No ano 2007 había 2308 empresas no territorio do Pacto que pertencían ao sector da construción, o
que supón o 22,75% do total de empresas dos sectores da industria, a construción e os servizos
(10.144). O peso das empresas da construción da Costa da Morte respecto á provincia da Coruña é
do 19,44%, e do 7,67% respecto das de Galicia. Por comarcas destaca Bergantiños, co 56,07% das
empresas da construción do Pacto.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Bergantiños 869 894 975 1039 1123 1195 1253 1294
Fisterra 193 189 190 192 216 236 254 268
Muros 87 88 95 97 104 119 133 131
Soneira 253 267 279 302 327 332 341 383
Xallas 139 154 158 167 172 195 209 232
PACTO 1541 1592 1697 1797 1942 2077 2190 2308
CORUÑA 8126 8288 8866 9282 10018 10470 11097 11875
GALICIA 20979 21521 22720 23788 25581 26746 28224 30092
Nº empresas do sector da Construción
Táboa 106. Fonte: IGE e elaboración propia
Se comparamos o ano 2000 co 2007, o número de empresas dedicadas á construción
increméntanse nun 49,77%, por un 46,14% na provincia da Coruña e un 43,44% en Galicia.
Ámbito Forma 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tendencia 00-07 P.F. 542 565 629 666 732 769 795 814 21,29%
P.X. 327 329 346 373 391 426 458 480 26,79%
P.F. 145 138 137 136 157 172 185 195 27,57%
P.X. 48 51 53 56 59 64 69 73 27,75%
P.F. 55 58 65 67 69 81 93 94 34,84%
P.X. 32 30 30 30 35 38 40 37 10,21%
P.F. 185 194 197 218 242 244 246 266 22,02%
P.X. 68 73 82 84 85 88 95 117 42,43%
P.F. 102 118 114 121 120 138 146 161 31,20%
P.X. 37 36 44 46 52 57 63 71 48,36%
P.F. 1029 1073 1142 1208 1320 1404 1465 1530 23,94%P.X. 512 519 555 589 622 673 725 778 29,82%P.F. 4493 4529 4846 5032 5506 5702 5981 6377 23,69%P.X. 3633 3759 4020 4250 4512 4768 5116 5498 28,04%
P.F. 11709 11929 12569 13048 14149 14673 15314 16260 21,87%
P.X. 9270 9592 10151 10740 11432 12073 12910 13832 27,12%
Persoas físicas (P.F.) e persoas xurídicas (P.X.) no sector da construción
Bergantiños
Fisterra
Muros
GALICIA
Soneira
Xallas
PACTO
CORUÑA
Táboa 107. Fonte: IGE e elaboración propia
En relación ás formas xurídicas, se comparamos o ano 2007 coa tendencia dos seis anos anteriores,
o número de persoas físicas aumenta nun 23,94%, mentres que as persoas xurídicas fano nun
29,82%, crecementos moi similares aos da provincia da Coruña e lixeiramente superiores aos de
Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
168
No ano 2007, as persoas físicas no Pacto representan o 66,29% do total de empresas, feito
indicativo de que a meirande parte dos empresarios son autónomos. Este colectivo representa o
24% do total da provincia da Coruña, e o 9,41% de Galicia.
Nas seguintes gráficas, podemos observar a evolución do número de empresas da Construción nas 5
comarcas que pertencen ao Pacto dende o ano 2000 ata o 2007:
Gráficas 98, 99, 100, 101 e 102. Fonte: IGE e elaboración propia
869 894 975 1039 1123 1195 1253 1294
0
500
1000
1500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución do número de empresas da Construción na Comarca de Bergantiños 2000-2007
193 189 190 192216 236 254 268
0
100
200
300
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución do número de empresas da Construción na Comarca de Fisterra 2000-2007
87 88 95 97 104119
133 131
0
50
100
150
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución do número de empresas da Construción na Comarca de Muros 2000-2007
253 267 279 302 327 332 341383
0
100
200
300
400
500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución do número de empresas da construción na Comarca de Soneira 2000-2007
139 154 158 167 172195 209
232
0
50
100
150
200
250
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evolución do número de empresas da Construción na Comarca do Xallas 2000-2007
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
169
De seguido, móstranse unhas gráficas onde vemos o peso das empresas da construción por
concellos sobre a comarca á que pertencen no ano 2007:
Gráficas 103, 104, 105, 106 e 107. Fonte: IGE e elaboración propia
Cabana ; 7,65%
Carballo; 47,8%
Coristanco; 9,6%
Laracha; 15,7%
Laxe; 4,48%
Malpica; 7,81%
Ponteceso; 7,0%
Distribución das empresas do sector da construción na Comarca de Bergantiños
(2007)
Cee; 37,31%Corcubión;
4,10%
Dumbría; 20,15%
Fisterra;12,69%
Muxía; 25,75%
Distribución das empresas da Construción na Comarca de Fisterra (2007)
Carnota; 36,64%
Muros; 63,36%
Distribución das empresas da Construción na comarca de Muros (2007)
Camariñas; 24,28%
Vimianzo; 46,21% Zas;
29,50%
Distribución das empresas da construción na comarca de Soneira (2007)
Mazaricos; 25,43%
Santa Comba; 74,57%
Distribución das empresas da construción na comarca do Xallas (2007)
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
170
Na comarca de Bergantiños, o concello no que máis se concentran as empresas dedicadas á
construción é Carballo (619), seguido de Laracha (203) e Coristanco (124). No resto das comarcas,
os concellos que máis destacan son Vimianzo (177), Santa Comba (173), Zas (113) e Cee (100).
Seguindo a clasificación do CNAE 45, o sector da construción está conformado polas seguintes
actividades:
Preparación de obras.
Construción xeral de inmobles e obras de enxeñería civil.
Instalacións de edificios e obras.
Acabado de edificios e obras.
Alugueiro de equipo de construción ou demolición dotado de operario.
Construción. Non clasificados.
Como podemos ver na táboa seguinte, a maior parte das empresas do sector da construción
dedicábanse no ano 2007 á actividade de Instalación de edificios e obras. Representan o 42,76% do
das empresas do Pacto. A continuación están as empresas que se dedican ao acabado de edificios e
obras (25,78%), e pola construción xeral de inmobles e obras de enxeñería civil (25,43%).
O peso das empresas do Pacto dedicadas á instalación de edificios e obras (ano 2007) respecto ás
da provincia da Coruña é do 18,52%, e do 7,12% respecto das de Galicia.
Ámbito TotalPreparación
de obras
Construción xeral
de inmobles e
obras de
enxeñería civil
Instalación
de edificios
e obras
Acabado de
edificios e
obras
Alugueiro de equipo
de construción ou
demolición dotado de
operario.
Non
clasificados
Bergantiños 1294 74 346 485 389 0 0
Fisterra 268 15 66 149 38 0 0
Muros 131 7 24 71 29 0 0
Soneira 383 22 93 166 102 0 0
Xallas 232 21 58 116 37 0 0
PACTO 2308 139 587 987 595 0 0
CORUÑA 11875 487 3192 5329 2867 0 0
GALICIA 30092 1247 8251 13863 6730 1 0
2007
Táboa 108. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
171
Distribución por comarcas do sector da construción segundo a actividade principal
Gráficas 108, 109, 110, 111 e 112. Fonte: IGE e elaboración propia
As empresas da Costa da Morte caracterízanse polo seu pequeno tamaño e por ter un baixo número
de traballadores. Isto ocorre tamén no sector da construción, onde o 78,47% das empresas teñen
menos de 2 traballadores, porcentaxe tres puntos superior á da Coruña e Galicia (75,83% e 75,34%
respectivamente). O 94,89% das empresas do Pacto son microempresas (< 10 traballadores).
TOTAL 0-2 3-5 6-9 10-19 20-49 50-99 100-250 >250BERGANTIÑOS 1294 1005 159 57 47 25 1 0 0
FISTERRA 268 205 32 20 7 3 0 0 0
MUROS 131 100 18 5 5 3 0 0 0
SONEIRA 383 311 39 19 9 3 1 1 0
XALLAS 232 190 17 13 7 5 0 0 0
PACTO 2308 1811 265 114 75 39 2 1 0
CORUÑA 11875 9005 1332 690 485 271 66 23 3
GALICIA 30092 22671 3589 1766 1254 633 124 51 4
Empresas da construción segundo o número de asalariados
Táboa 109. Fonte: IGE e elaboración propia
5,72
26,74
37,48
30,06
Comarca de Bergantiños (2007)
5,60%
24,63%
55,60%
14,18%
Comarca de Fisterra (2007)
5,34%
18,32%
54,20%
22,14%
Comarca de Muros (2007) Preparación de obras
Construción xeral de inmobles e obras de enxeñería civil
Instalación de edificios e obras
Acabado de edificios e obras
5,74%
24,28%
43,34%
26,63%
Comarca de Soneira (2007)
9,05%
25,00%
50,00%
15,95%
Comarca de Xallas (2007)
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
172
MERCADO LABORAL NO SECTOR DA CONSTRUCIÓN
Durante o último trimestre do 2008 a construción é o sector no que máis medra o paro rexistrado.
Ata o ano 2006 fora un sector en auxe e a partir de entón foi perdendo capacidade de absorción de
emprego. Se comparamos os datos do mes de decembro de 2006 co mesmo mes do ano 2008,
podemos comprobar que a cifra de parados aumentou nun 45,83%.
Na seguinte táboa amósanse as variacións no paro rexistrado dende o 2006 ata o 2008:
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 2069 -2,54% 1761 -3,45% 1848 4,05%
Febreiro 1959 -5,32% 1697 -3,63% 1857 0,49%
Marzo 1910 -2,50% 1641 -3,30% 1856 -0,05%
Abril 1868 -2,20% 1580 -3,72% 1869 0,70%
Maio 1787 -4,34% 1534 -2,91% 1856 -0,70%
Xuño 1720 -3,75% 1502 -2,09% 1876 1,08%
Xullo 1643 -4,48% 1561 3,93% 1833 -2,29%
Agosto 1617 -1,58% 1574 0,83% 1911 4,26%
Setembro 1565 -3,22% 1531 -2,73% 1933 1,15%
Outubro 1587 1,41% 1526 -0,33% 2051 6,10%
Novembro 1633 2,90% 1585 3,87% 2327 13,46%
Decembro 1824 11,70% 1776 12,05% 2660 14,31%
Variacións mensuais do paro no sector da construción
Táboa 110. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
Gráfica 113. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
1400
1600
1800
2000
2200
2400
2600
2800
Evoluc. paro rex. Construción
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
173
Como vemos na táboa, o mes no que máis aumenta o paro é en decembro, característica que se
cumpre ao longo destes tres anos, alcanzando o seu maior valor en decembro do 2008. Podemos
afirmar que no último trimestre do ano é cando o sector sufre unhas cifras máis altas de paro. O
sector da construción representa o 23,58% do total de parados en decembro do 2008.
En canto aos datos dos afiliados, seguen o
mesmo comportamento que os datos do paro.
No mes de decembro sofre un baixón e logo en
xaneiro volve a subir. A partires do mes de marzo
do 2008, comezan a baixar as afiliacións de
maneira ininterrompida ata final do ano, en que
se dá a afiliación máis baixa do trienio.
Táboa 111. Fonte: IGE e elaboración propia
A caída da afiliación foi practicamente xeneralizada durante o 2008 en todos os concellos do Pacto
(só se incrementou un 20% no concello de Dumbría). Os concellos onde máis descendeu
porcentualmente foron Corcubión, Fisterra, Muros e Zas.
Concello Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008Cabana 312 332 285
Camariñas 238 279 238
Carballo 2445 2590 2292
Carnota 204 200 179
Cee 407 397 352
Corcubión 37 34 25
Coristanco 372 411 385
Dumbría 157 183 219
Fisterra 113 123 89
Laracha 735 717 593
Laxe 134 146 138
Malpica 277 265 260
Mazaricos 220 184 177
Muros 270 294 242
Muxía 177 189 176
Ponteceso 410 416 378
Santa Comba 692 681 588
Vimianzo 725 648 628
Zas 443 463 358
PACTO 8368 8552 7602
CORUÑA 58547 59506 52408
GALICIA 133510 136742 120429
Afiliados Construción
Táboa 112. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Cª de Traballo
2006 2007 2008
xaneiro 7978 8466 8602
febreiro 8104 8424 8619
marzo 8333 8607 8651
abril 8365 8681 8641
maio 8469 8780 8637
xuño 8473 8827 8588
xullo 8578 8841 8594
agosto 8585 8803 8516
setembro 8602 8895 8379
outubro 8542 8879 8277
novembro 8600 8885 8082
decembro 8368 8552 7602
Afiliados sector construción
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
174
En canto ao número de contratos asinados no sector da construción no ano 2008, dos 38.062 da
provincia da Coruña un 11,65% pertencen ao territorio do Pacto, que á súa vez representan un
5,43% dos 81.641 de Galicia.
No período 2002 – 2008, o ano 2006 é o que alcanza unha cifra maior de contratos, tanto no
territorio do Pacto como na provincia da Coruña e en Galicia. A partir dese ano o sector da
construción vaise resentindo, e a cifra de contratos descende nun 25,46% no Pacto ata 2008,
porcentaxe superior á da Coruña e Galicia (22,86% e 23,41% respectivamente).
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Bergantiños 2494 2546 2682 2980 3244 3148 2544
Fisterra 634 651 637 669 675 592 400
Muros 183 286 338 294 364 405 275
Soneira 611 640 662 825 901 878 592
Xallas 548 478 606 724 763 658 622
PACTO 4470 4601 4925 5492 5947 5681 4433
CORUÑA 42078 45360 44287 44833 49344 47153 38062
GALICIA 89347 95166 95538 98084 106600 101679 81641
Nº de contratos iniciais e conversións a indefinidos na Construción
Táboa 113. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
175
SECTOR COMERCIO
Dende o ano 2000 ata o 2007, o número de empresas do sector do comercio incrementouse nun
3,41%, o que equivale á constitución de 93 novas unidades empresariais, aumento inferior ao da
provincia da Coruña e ao de Galicia (6,47% e 8,44% respectivamente). O peso das firmas dedicadas
ao sector do comercio no Pacto é dun 12,13% en relación á provincia da Coruña e dun 4,84% en
relación a Galicia, no ano 2008.
Ámbito 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Bergantiños 1402 1353 1362 1337 1383 1418 1427 1436
Fisterra 391 384 386 383 402 420 417 412
Muros 258 252 243 243 250 244 239 239
Soneira 444 449 435 441 445 452 466 470
Xallas 235 238 242 246 250 260 256 266
PACTO 2730 2676 2668 2650 2730 2794 2805 2823
CORUÑA 21851 21783 21317 21435 22334 22512 23104 23265
GALICIA 53800 53983 53538 54100 56415 56772 57767 58339
Nº empresas do subsector do comercio
Táboa 114. Fonte: IGE e elaboración propia
Tal e como amosa a táboa seguinte, o motor da actividade no subsector comercial no noso territorio
é o comercio polo miúdo, que acada o 69,50% do total da actividade comercial.
O comercio polo miúdo do Pacto representa o 12,79% da provincia da Coruña e o 5,2% de Galicia.
Se comparamos o ano 2000 co 2007, comprobamos que o comercio polo miúdo foi o que menos
creceu (0,1%); pola contra, a venda, mantemento e reparación de vehículos de motor, motocicletas
e ciclomotores; venda polo miúdo de combustible para vehículos de motor aumentou nun 12,02%,
seguido polo comercio por xunto e intermediarios do comercio, agás de vehículos de motor e
motocicletas que creceu un 11,65%.
2000 2007 2000 2007 2000 2007
Bergantiños 172 190 222 250 1008 996
Fisterra 44 49 61 76 286 287
Muros 22 22 29 29 207 188
Soneira 61 69 77 71 306 330
Xallas 42 52 40 53 153 161
PACTO 341 382 429 479 1960 1962
CORUÑA 2146 2326 4779 5600 14926 15339
GALICIA 5525 6115 11686 14485 36589 37739
Número de empresas do subsector comercio
50. Venda, mantemento e reparación de
vehículos de motor, …
51. Comercio por xunto e
intermediarios do comercio…52. Comercio polo miúdo…
Ámbito
Táboa 115. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
Ámbito TOTAL
52.1 Comercio polo miúdo en
establecementos non
especializados
52.2 Comercio polo miúdo de
alimentos, bebidas e tabaco en
establecementos especializados
52.3 Comercio polo miúdo de productos
farmacéuticos, artigos médicos, beleza e
hixiene
52.4 Outro comercio polo
miúdo de artigos novos en
establecementos
especializados
52.5 Comercio polo miúdo de
bens de segunda man, en
establecementos
52.6 Comercio polo miúdo
non realizado en
establecementos
52.7 Reparación de efectos
persoais e utensilios
domésticos
52.N Comercio polo miúdo, agás o comercio de vehículos
de motor, motocicletas e ciclomotores; reparación de
efectos persoais e utensilios domésticos. Non clasificados
Bergantiños 1008 187 136 25 515 0 129 16 0
Fisterra 286 75 50 14 108 0 35 4 0
Muros 207 59 33 8 85 0 21 1 0
Soneira 306 75 34 13 141 0 37 6 0
Xallas 153 37 16 10 78 0 11 1 0
PACTO 1960 433 269 70 927 0 233 28 0
CORUÑA 14926 2349 2463 756 7778 32 1156 392 0
GALICIA 36589 6264 6051 1824 18315 63 3166 904 2
2000
Ámbito TOTAL
52.1 Comercio polo miúdo en
establecementos non
especializados
52.2 Comercio polo miúdo de
alimentos, bebidas e tabaco en
establecementos especializados
52.3 Comercio polo miúdo de productos
farmacéuticos, artigos médicos, beleza e
hixiene
52.4 Outro comercio polo
miúdo de artigos novos en
establecementos
especializados
52.5 Comercio polo miúdo de
bens de segunda man, en
establecementos
52.6 Comercio polo miúdo
non realizado en
establecementos
52.7 Reparación de efectos
persoais e utensilios
domésticos
52.N Comercio polo miúdo, agás o comercio de vehículos
de motor, motocicletas e ciclomotores; reparación de
efectos persoais e utensilios domésticos. Non
clasificados
Bergantiños 996 148 139 25 535 1 122 26 0
Fisterra 287 60 44 14 132 0 33 4 0
Muros 188 48 27 11 77 0 22 3 0
Soneira 330 77 30 16 162 0 39 6 0
Xallas 161 30 18 7 92 0 12 2 0
PACTO 1962 363 258 73 998 1 228 41 0
CORUÑA 15339 1938 2290 852 8518 28 1267 446 0
GALICIA 37739 4979 5641 2044 20624 60 3374 1017 0
2007
Táboas 116 e 117. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
177
MERCADO LABORAL NO SECTOR DO COMERCIO
Se comparamos o mes de decembro do 2006 co mesmo mes do ano 2008, podemos ver que a cifra
de persoas paradas no subsector comercial aumentou un 10,26%. A partir do mes de xullo de 2008
a cifra de parados comeza a incrementarse, destacando o mes de outubro, cun aumento dun 8,65%
con respecto ao mes anterior. No mes de decembro de 2008 baixa o paro nun 0,49% respecto a
novembro, pero é unha circunstancia que se repite sempre nese mes, debido á campaña de nadal
que afecta positivamente ao mercado laboral do sector.
Na seguinte táboa amósanse as variacións no paro rexistrado dende xaneiro do 2006 ata decembro
de 2008:
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 864 4,98% 763 4,38% 736 8,24%
Febreiro 839 -2,89% 742 -2,75% 698 -5,16%
Marzo 831 -0,95% 753 1,48% 690 -1,15%
Abril 842 1,32% 726 -3,59% 700 1,45%
Maio 836 -0,71% 696 -4,13% 685 -2,14%
Xuño 785 -6,10% 681 -2,16% 675 -1,46%
Xullo 742 -5,48% 657 -3,52% 660 -2,22%
Agosto 715 -3,64% 648 -1,37% 672 1,82%
Setembro 709 -0,84% 618 -4,63% 705 4,91%
Outubro 745 5,08% 651 5,34% 766 8,65%
Novembro 756 1,48% 684 5,07% 810 5,74%
Decembro 731 -3,31% 680 -0,58% 806 -0,49%
Variacións mensuais do paro no subsector comercio
Táboa 118. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Gráfica 114. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
0100200300400500600700800900
1000
Evolución paro rex. comercio
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
178
Do total de parados en decembro do 2008, o subsector do comercio representa o 7,15%.
Polo que respecta ás afiliacións, o mes no que máis baixou a cifra de afiliados foi xaneiro de 2007, o
5,56%. En decembro do 2008, rómpese a tendencia de subida das afiliacións dos anos anteriores,
posto que aínda que se reduciu o paro, non subiron as afiliacións con respecto ao mes anterior.
No subsector do comercio, observamos unha certa estacionalidade, con picos máis altos de
afiliación nos meses centrais do ano e maior paro no primeiro e último trimestres.
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 6212 -0,46% 6469 -5,56% 6422 -1,09%
Febreiro 6173 -0,63% 6387 -1,27% 6431 0,14%
Marzo 6657 7,84% 6398 0,17% 6456 0,39%
Abril 6666 0,14% 6405 0,11% 6442 -0,22%
Maio 6666 0,00% 6410 0,08% 6433 -0,14%
Xuño 6750 1,26% 6474 1,00% 6461 0,44%
Xullo 6848 1,45% 6529 0,85% 6520 0,91%
Agosto 6812 -0,53% 6503 -0,40% 6502 -0,28%
Setembro 6828 0,23% 6501 -0,03% 6381 -1,86%
Outubro 6749 -1,16% 6434 -1,03% 6339 -0,66%
Novembro 6782 0,49% 6456 0,34% 6366 0,43%
Decembro 6850 1,00% 6493 0,57% 6336 -0,47%
Variación mensual da afiliación no subsector comercio
Táboa 119. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
En canto aos datos por concellos
observamos que a caída da afiliación
foi algo maior de decembro de 2006
ao mesmo mes do ano seguinte, que
do 2007 ao 2008. Destaca o caso de
Cee, que perdeu un 35% de afiliados
deste sector durante o ano 2007. No
2008 o concello de Ponteceso foi o
que máis incrementou a afiliación en
Cabana e Laxe, os municipios nos
que máis diminuíu.
Táboa 120. Fonte: elaboración propia a partir de datos da Consellería de Traballo
Concello Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008Cabana 134 131 118
Camariñas 245 243 228
Carballo 1882 1841 1779
Carnota 107 115 119
Cee 889 580 566
Corcubión 47 48 46
Coristanco 390 368 343
Dumbría 95 98 98
Fisterra 135 134 138
Laracha 507 494 497
Laxe 128 125 113
Malpica 269 304 286
Mazaricos 173 157 155
Muros 339 334 332
Muxía 134 142 135
Ponteceso 223 221 239
Santa Comba 463 453 429
Vimianzo 392 387 394
Zas 298 318 321
PACTO 6850 6493 6336
CORUÑA 81069 82214 81085
GALICIA 197120 198550 194649
Afiliados Comercio
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
179
O TURISMO NA COSTA DA MORTE
A OFERTA TURÍSTICA
TOTAL HOSTALARÍA OUTROS
PACTO 1081 2308 6755 1354 5401
CORUÑA 6418 11875 67809 9786 58023
GALICIA 16583 30092 159231 22741 136490
SERVIZOSINDUSTRIA CONSTRUCIÓN
Táboa 121. Fonte: IGE e elaboración propia
No ano 2007 a provincia da Coruña representaba o 43,03% da actividade turística de Galicia, e o
sector da hostalaría do territorio do Pacto da Costa da Morte supoñía o 13,84% do da provincia da
Coruña.
O 20% das empresas do sector servizos pertencen á hostalaría e representan o 13,35% do total de
empresas do Pacto (10.144) dos tres sectores: Industria, Construción e Servizos.
Ámbito HoteisCamping e outros tipos de
hospedaxe de curta duraciónRestaurantes
Establecementos de
bebidas
Comedores colectivos e
provisión de comidas
preparadas
Totais
BERGANTIÑOS 13 17 87 492 8 617
FISTERRA 17 13 45 167 2 244
MUROS 8 10 27 85 2 132
SONEIRA 17 2 32 143 4 198
XALLAS 7 0 33 122 1 163
PACTO 62 42 224 1009 17 1354
CORUÑA 419 297 1753 7135 182 9786
GALICIA 1123 791 4322 16122 383 22741
Táboa 122. Fonte: IGE e elaboración propia
O subsector turístico de establecementos de bebidas (cafeterías e bares) representa no ano 2007 o
74,52% do total do sector no noso territorio, seguido das actividades de restauración co 16,54%, e
dos establecementos hoteleiros cun 4,58%.
Por comarcas, a máis destacada é a de Bergantiños, que no ano 2007 conta con 617 empresas, o
45,57% da actividade hostaleira do Pacto, o 6,30% da actividade provincial, e o 2,71% de todo o
sector turístico galego.
A segunda comarca do Pacto máis relevante por volume de empresas turísticas é a de Fisterra, con
244 empresas dedicadas á hostalaría, que supoñen o 18,02% da actividade empresarial relacionada
co turismo no territorio do Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
180
Os tres concellos con máis empresas do sector turístico son Carballo (274), Santa Comba (124) e
Laracha (107), que representan o 81,85% das empresas hostaleiras do Pacto.
Desde o 2000 ata o 2007, os tres concellos nos que máis aumentou a actividade turística en canto a
número de empresas foron: Fisterra (37,78%), Camariñas (34%) e Corcubión (31,25%).
Se comparamos o ano 2000 co 2007, as licenzas empresariais de Campings e outros tipos de
hospedaxe de curta duración, foron as que máis creceron no territorio do Pacto, nun 250%,
seguidas das dos hoteis (148%), restaurantes (51,35%), comedores colectivos e provisión de
comidas preparadas (30,77%). Pola contra, diminuíron as licenzas de establecementos de bebidas
nun 1,18%.
A actividade empresarial turística máis representativa no noso territorio é a dos establecementos
de bebidas (1.009), seguida polos restaurantes (224), que entre elas xa representan o 91,06% da
actividade hostaleira do Pacto.
Gráfica 115. Fonte: IGE e elaboración propia
O número de empresas do sector turístico na Costa da Morte sufriu moitas variacións dende o 2000
ata o 2007, destacando que a partir do 2006 volve a crecer. O concello que máis creceu dende o
2000 foi o de Fisterra (34,78%), seguido de Camariñas (31,37%) e Corcubión (31,25%). Os concellos
nos cales descendeu máis o número de empresas turísticas foron os de Ponteceso (15,15%) e
Cabana (9,09%).
0
100
200
300
400
500
Hoteis Camping e outros tipos de hospedaxe de curta
duración
Restaurantes Establecementos de bebidas
Comedores colectivos e provisión de comidas
preparadas
Nº Empresas sector turístico PACTO 2007
BERGANTIÑOS
FISTERRA
MUROS
SONEIRA
XALLAS
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
181
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007PACTO 1224 1240 1213 1238 1303 1289 1340 1354
CORUÑA 9091 9242 8935 9107 9563 9345 9726 9786
GALICIA 20853 21085 20680 21273 22482 22011 22424 22741
Nº empresas turísticas da Costa da MorteÁmbito
Táboa 123. Fonte: IGE e elaboración propia
A razón social máis destacada das empresas do sector hostaleiro, é a persoa física que acada o
83,46%, fronte ao 16,54% de persoas xurídicas.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007PACTO 90,85% 90,32% 88,95% 88,13% 87,18% 86,19% 84,63% 83,46%
CORUÑA 82,85% 81,75% 80,37% 79,20% 78,40% 76,61% 74,99% 74,20%
GALICIA 81,89% 80,59% 79,24% 78,10% 77,21% 75,55% 73,63% 72,67%
Persoas físicasÁmbito
Táboa 124. Fonte: IGE e elaboración propia
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007PACTO 9,15% 9,68% 11,05% 11,87% 12,82% 13,81% 15,37% 16,54%
CORUÑA 17,15% 18,25% 19,63% 20,80% 21,60% 23,39% 25,01% 25,80%
GALICIA 18,11% 19,41% 20,76% 21,90% 22,79% 24,45% 26,37% 27,33%
Persoas xurídicasÁmbito
Táboa 125. Fonte: IGE e elaboración propia
A evolución no número de empresas baixo a razón de persoas físicas sofre flutuacións en canto a
crecementos e diminucións, pero dende o 2006 vai en descenso. Pola contra, o número de persoas
xurídicas aumenta entre o ano 2000 e o 2007.
Dende o 2000 ata o 2007, as persoas físicas incrementáronse un 1,62%, e as persoas xurídicas
fixérono nun 100%.
Destaca a existencia nos concellos de Carballo, Corcubión e Malpica de 3 sociedades anónimas
(unha en cada un dos concellos mencionados) no 2007, condición moi pouco habitual neste sector.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
182
ESTABLECEMENTOS TURÍSTICOS
As cifras do sector amósannos unha tendencia33 positiva da actividade empresarial turística, que se
mostra de forma específica na evolución dos datos dende o 2000 ata o 2007.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tend. 00-07BERGANTIÑOS 574 575 569 584 607 588 622 617 4,86%
FISTERRA 213 218 209 212 225 229 242 244 10,34%
MUROS 126 123 119 118 129 136 131 132 4,76%
SONEIRA 163 168 172 174 181 179 182 198 13,70%
XALLAS 148 156 144 150 161 157 163 163 5,75%
PACTO 1224 1240 1213 1238 1303 1289 1340 1354 7,13%
CORUÑA 9091 9242 8935 9107 9563 9345 9726 9786 5,37%
GALICIA 20853 21085 20680 21273 22482 22011 22424 22741 5,56%
Nº establecementos turísticos 2000-2007Ámbito
Táboa 126. Fonte: IGE e elaboración propia
Na comarca de Soneira, obsérvase un aumento dun 13,70% no número de negocios turísticos,
pasando dos 163 no ano 2000 a 198 no ano 2007. Este incremento, non foi tan representativo na
provincia da Coruña, 5,37%, nin en Galicia: 5,56%.
Destaca tamén a comarca de Fisterra cun crecemento empresarial turístico do 10,34%, seguido de
cerca por Xallas (5,75%).
Por tanto, o Pacto en canto a número de establecementos hostaleiros, medra por enriba da Coruña
e de Galicia.
33
Indicador de tendencia: indicador relativo á evolución anual e do período de referencia. A fórmula aplicada é a seguinte: (Valor
ano n – media anos anteriores)/media anos anteriores*100
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
183
0
100
200
300
400
500
600
700
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Nº establecementos turísticos 2000-2007
BERGANTIÑOS
FISTERRA
MUROS
SONEIRA
XALLAS
Gráfica 116. Fonte: IGE e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
184
Tipos de aloxamentos
HoteisTurismo
ruralCamping Hoteis
Turismo
ruralCamping Hoteis
Turismo
ruralCamping Hoteis
Turismo
ruralCamping Hoteis
Turismo
ruralCamping
PACTO 22 18 11 28 19 11 30 18 11 31 21 11 32 24 11
CORUÑA 148 114 48 166 122 47 187 124 47 204 140 49 219 147 50
GALICIA 582 442 111 630 468 113 678 474 110 722 521 114 767 540 113
2003 2004 2005 2006 2007
Táboa 127. Fonte: IGE e elaboración propia
En canto á evolución dos tipos de aloxamento, segundo a clasificación do IGE, dende o 2003 ata o
2007 produciuse un crecemento do número de hoteis nun 45,45% no territorio do Pacto,
incremento inferior ao da Coruña (47,97%), pero superior ao de Galicia (31,79%).
Os hoteis do Pacto no ano 2007, representan o 14,61% dos hoteis da provincia da Coruña, e o 4,17%
dos de Galicia.
En canto aos establecementos de turismo rural, no territorio do Pacto, incrementáronse nun
26,32%, porcentaxe superior á da Coruña (17,6%) e a de Galicia (13,39%).
Os establecementos de turismo rural do Pacto no ano 2007, representan o 16,33% da oferta de
turismo rural da Coruña, e o 4,44% de Galicia.
No que respecta aos campamentos turísticos, no Pacto mantivéronse constantes en todo o período,
mentres que na Coruña se incrementaron nun 4,71%, porcentaxe inferior ao de Galicia (0,89%). Os
campamentos turísticos do Pacto no ano 2007, representan o 22% destes establecementos na
Coruña, e o 9,73% en Galicia.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
185
Establecementos Hoteleiros:
Para analizar os establecementos hoteleiros empregamos como fonte a Enquisa de Ocupación
Hoteleira do INE, que estuda a zona da Costa da Morte incluíndo os seguintes concellos: Arteixo,
Laracha, Carballo, Malpica, Ponteceso, Cabana, Laxe, Camariñas, Muxía, Cee, Fisterra e Corcubión.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Tend. 00-08
Xaneiro 65 68 48 65 56 65 68 61 67 8,06%
Febreiro 65 68 50 70 70 65 70 70 71 7,58%
Marzo 67 68 50 71 71 67 71 73 78 15,99%
Abril 70 71 42 71 70 64 75 73 76 13,43%
Maio 70 70 52 73 73 66 71 77 77 11,59%
Xuño 75 75 64 76 78 69 77 81 87 16,97%
Xullo 75 75 67 83 81 79 84 83 87 11,00%
Agosto 75 76 80 84 82 83 83 86 90 10,94%
Setembro 74 73 72 74 74 73 80 82 81 7,64%
Outubro 69 69 64 64 68 65 68 75 70 3,32%
Novembro 69 69 68 64 65 68 66 68 73 8,75%
Decembro 69 69 68 64 64 69 62 71 74 10,45%
Promedio anual 70 71 60 72 71 69 73 75 78
Evolución dos establecementos abertos na Costa da Morte
Táboa 128. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
A evolución dos establecementos hoteleiros é variable ó longo dos anos dende o 2000 ata o 2008,
acadando neste último ano unha media de 77,58 establecementos abertos.
Como amosa a táboa anterior, a media anual
vai en aumento a partir do ano 2006,
conseguindo o seu maior valor no 2008.
O mes no que se alcanzou un maior número
de establecementos abertos foi en agosto do
2008, con 90 hoteis abertos.
Mapa 31. Fonte: IGE. ANO 2007.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
186
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Tend. 00-08Variac.
Intermens. 08
Xaneiro 1542 1102 1195 1651 1281 1807 1887 1751 1841 20,56% -10,72%
Febreiro 1706 1226 1322 1739 1781 1934 2054 2061 2003 15,92% 8,80%
Marzo 1750 1458 1326 1817 1823 1997 2001 2159 2240 25,04% 11,83%
Abril 1839 1292 1079 1825 1898 1991 2148 2176 2241 25,83% 0,04%
Maio 1839 1282 1351 1852 1936 2031 2102 2227 2254 23,34% 0,58%
Xuño 1908 1372 1704 1929 2071 2101 2139 2311 2523 29,93% 11,93%
Xullo 1958 1440 1771 2077 2166 2249 2335 2347 2541 4,38% 0,71%
Agosto 1958 1532 2028 2100 2239 2303 2316 2389 2568 21,81% 1,06%
Setembro 1917 998 1876 1927 1974 2151 2248 2329 2451 27,16% -4,56%
Outubro 1817 1133 1653 1764 1903 1975 2043 2134 2209 22,54% -9,87%
Novembro 1570 1118 1801 1686 1762 1983 2020 1953 2128 22,54% -3,67%
Decembro 1606 1133 1802 1534 1724 2017 1807 2062 2194 28,26% 3,10%
Promedio 1784 1257 1576 1825 1880 2045 2092 2158 2266
Evolución prazas estimadas establec. Hoteleiros na Costa da Morte
Táboa 129. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
Atendendo ás prazas estimadas nos establecementos hoteleiros, no ano 2008, vemos unha
concentración temporal nos meses de tempada alta, sendo no mes de agosto o que maior número
de prazas ten con 2568, e xaneiro o mes máis baixo con 1841 prazas. Destacamos a forte caída nas
prazas a partir do mes de setembro.
A Costa da Morte conta co 9,4% das prazas hoteleiras da provincia e co 3,74% das de Galicia.
En canto ao grao de ocupación por prazas hoteleiras na Costa da Morte no 2007, tan só acadan o
25,89% do nivel de ocupación da zona. Os maiores niveis de ocupación no ano 2008 alcánzanse nos
meses de xullo e agosto, chegando neste último mes case ó 50%. O mes no que máis baixo foi o
nivel de ocupación foi no mes de xaneiro.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Total 20,2 24,48 23,31 26,26 26,75 23,21 25,68 25,89
Xaneiro 8,66 11,52 7,47 16,07 15,74 10,35 9,74 12,86 10,75
Febreiro 15,01 19,72 14,24 16,2 18,41 16,34 15,9 18,27 16,83
Marzo 13,59 16,25 27,65 19,99 21,09 21,74 17,59 17,86 27,51
Abril 17,72 20,32 17,61 21,83 23,36 17,12 24,41 25,27 19,14
Maio 15,26 21,54 18,77 21,3 24,13 23,66 22,66 20,45 21,7
Xuño 19,24 21,23 19,58 25,26 23,04 22,16 26,36 27,12 24,7
Xullo 26,13 31,27 26,34 29,64 35,24 31,17 44,09 37,78 35,8
Agosto 56,78 55,13 57,03 49,96 53,69 53,22 53,54 60,13 48,65
Setembro 19,17 29,37 20 ,76 39,24 26,9 24,82 29,46 28,53 28,12
Outubro 16,63 21,25 17,11 23,82 27,2 19,36 22,23 21,76 23,67
Novembro 13,21 20,33 17,89 23,16 20,41 19,01 15,2 17,51 15,5
Decembro 13,88 17,85 19,7 21,51 20,79 12,47 17,97 14,14 11,85
Evoluc. grado ocupac. Establec. Hotel. por prazas Costa da Morte
Táboa 130. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
187
Gráfica 117. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
En canto ao persoal ocupado nos establecementos hoteleiros da Costa da Morte, como podemos
ver na seguinte táboa, acádanse os maiores valores nos meses de xullo, agosto e setembro, o que
reflexa o alto grao de estacionalidade do sector.
A media anual, alcanza a cifra de 177 persoas ocupadas nos establecementos hoteleiros no ano
2008, superior ó dos anos anteriores.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Xaneiro 87 65 82 124 86 108 105 102 141
Febreiro 105 90 98 118 119 120 134 135 148
Marzo 109 90 123 131 122 131 139 138 172
Abril 115 84 95 133 130 118 154 157 171
Maio 114 88 115 148 126 129 154 165 172
Xuño 120 111 143 154 144 141 157 173 183
Xullo 143 139 161 179 167 167 202 202 218
Agosto 148 176 207 209 213 190 227 201 230
Setembro 138 95 171 198 155 147 189 172 204
Outubro 120 90 138 151 131 123 151 160 169
Novembro 90 88 137 140 126 125 142 127 156
Decembro 90 88 139 132 121 126 139 135 160
Promedio anual 114,92 100,33 134,08 151,42 136,67 135,42 157,75 155,58 177,00
Evoluc. Persoal ocupado na Costa da Morte
Táboa 131. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
O número de viaxeiros entrados na Costa da Morte en establecementos hoteleiros, vemos como se
concentran nos meses de xuño, xullo, agosto e setembro.
Aproximadamente o 21% dos viaxeiros que entran na Costa da Morte chegan no mes de agosto. O
55% dos turistas chegan na época estival.
20,2
24,48
23,31
26,2626,75
23,21
25,6825,89
20
22
24
26
28
30
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Evoluc. grado ocupac. prazas hotel. Costa da Morte
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
188
Aínda así, cada vez é máis común que os viaxeiros cheguen nos meses de abril, maio e outubro, tal e
como se observa na seguinte táboa, que reflicte o aumento do número de turistas ano tras ano.
Se comparamos os datos do ano 2000, cos do 2007, podemos comprobar que o mes no que máis
aumentou a afluencia de viaxeiros foi no mes de maio (87,41%), seguido por xuño (84,53%) e
outubro (80,94%).
Con respecto ao total anual, no 2007 aumentaron os viaxeiros nun 48,77% con respecto ao 2000.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Xaneiro 2466 2534 2140 4402 3421 3357 3145 3833
Febreiro 2785 2535 2191 3757 4060 4151 3312 4312
Marzo 2806 2486 6061 3949 5491 6163 4166 4143
Abril 5543 3910 2516 4855 7143 4810 7719 7872
Maio 3766 3277 3204 5666 6536 6676 6375 7058
Xuño 4873 3263 3870 6251 7191 6985 7438 8992
Xullo 7703 6059 7908 7988 12150 12366 13929 13696
Agosto 18758 14038 20764 16159 20019 18288 16813 19744
Setembro 5386 3656 5859 9884 8123 7756 9864 9608
Outubro 3878 3588 4042 5637 6551 5086 6175 7017
Novembro 3082 2440 3976 4583 4532 3953 3648 4336
Decembro 2392 3090 4809 4577 4911 3948 4065 3764
Total anual 63438 50876 67340 77708 90128 83539 86649 94375
Nº viaxeiros entrados na Costa da Morte - Hoteis
Táboa 132. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
Os viaxeiros que máis nos visitan son os residentes en España, que no ano 2007 representaron o
81,53%. No período que abarca dende o 2003-2007, as flutuacións dos viaxeiros residentes en
España foron positivas e negativas, destacando un aumento no 2007 con respecto ao 2006 dun
14,24%. Pola contra, os viaxeiros non residentes en España descenderon un 9,65% no 2007.
Os viaxeiros que nos visitan da Unión Europea (sen ter en conta España), representan o 16,34% de
todos os turistas que nos visitan.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
189
2003 2004 2005 2006 2007 Residentes en España 66.455 75.655 67.733 67.355 76.944
No residentes en España 11.253 14.471 15.808 19.294 17.433
Unión Europea ( sin España) 8.925 1.914 13.305 16.720 15.419
Alemania 2.756 334 3.266 3.861 3.960
Austria 367 290 441 549 270
Bélgica 117 262 550 722 466
Dinamarca .. 100 197 233 121
Finlandia .. 2.225 148 145 101
Francia 1.220 .. 2.274 2.907 2.421
Grecia .. 408 100 35 43
Irlanda 163 232 346 260 415
Italia 1.295 2.188 2.038 3.205 2.848
Luxemburgo 207 53 104 112 77
Países Bajos 398 2.030 498 333 345
Portugal 1.781 877 2.142 2.475 2.085
Reino Unido 551 91 764 1.308 1.580
República Checa .. 127 18 23 25
Suecia .. 0 112 231 163
Noruega 105 487 44 108 48
Rusia .. 0 15 .. ..
Suiza 266 795 724 614 574
Japón .. 199 .. 232
Estados Unidos 1.081 11.005 730 744 214
Total 77.708 90.127 83.541 86.649 94.377
Viaxeiros entrados na Costa da Morte segundo país de residencia
Táboa 133. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
190
Establecementos de turismo rural:
O número de establecementos de turismo rural abertos sempre aumenta na época estival, e soe
diminuír a finais do ano. As prazas estimadas seguen a mesma evolución.
A media anual no ano 2008 descendeu un pouco respecto do 2007, aínda que dende o 2005 esta
media vai en aumento.
Mapa 32. Fonte: IGE. ANO 2007.
Nº establec.
Abertos
Nº prazas
estimadas
Nº establec.
Abertos
Nº prazas
estimadas
Nº establec.
Abertos
Nº prazas
estimadas
Xaneiro 14 172 15 187 16 194
Febreiro 15 178 16 185 15 169
Marzo 17 196 18 223 17 203
Abril 17 197 17 212 18 223
Maio 17 197 18 223 18 222
Xuño 17 197 18 223 18 223
Xullo 17 197 18 223 18 223
Agosto 17 197 18 223 18 223
Setembro 17 197 18 223 17 218
Outubro 17 197 18 223 18 222
Novembro 14 156 13 158 15 181
Decembro 14 176 14 173 12 171
Promedio anual 16,08 188,08 16,75 206,33 16,67 206,00
2005 2006 2007
Establecementos abertos e prazas estimadas - Turismo Rural na Costa da Morte
Táboa 134. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
O grao de ocupación medio ponderado por prazas no 2007 foi de 21,44%, dita media vemos que vai
en descenso dende o 2005.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
191
O grao de ocupación34 no ano 2008 alcanza os seus maiores valores nos meses de xullo (36,9%) e
agosto (65,63%), cuestión que se repite ao longo dos anos. O valor máis representativo alcanzouno
en agosto do 2006 cunha cifra do 69,9%.
2005 2006 2007Total 26,32 23,35 21,44
Xaneiro 8,72 6,9 6,52
Febreiro 8,43 9,81 6,04
Marzo 18,56 7,99 5,57
Abril 9,64 21,38 20,68
Maio 17,48 14,59 19,16
Xuño 21,59 20,63 20,39
Xullo 60,27 51,18 36,9
Agosto 82,44 69,9 65,63
Setembro 31,77 22,99 28
Outubro 18,97 16,56 15,69
Novembro 16,17 10,83 9,06
Decembro 14,46 17,42 12,19
Grao ocupación Turismo Rural Costa da Morte
Táboa 135. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
O persoal ocupado nos establecementos de turismo rural da Costa da Morte, vai en aumento dende
o 2005, tal e como se aprecia na táboa ó calcular a media anual, que no ano 2007 alcanza un valor
de 29,92 persoas.
2005 2006 2007Xaneiro 27 24 35
Febreiro 22 23 24
Marzo 29 30 35
Abril 29 27 29
Maio 25 32 29
Xuño 25 31 31
Xullo 30 33 38
Agosto 36 44 39
Setembro 30 33 32
Outubro 24 33 26
Novembro 20 22 24
Decembro 24 20 17
Promedio 26,75 29,33 29,92
Persoal ocupado Turismo Rural Costa da Morte
Táboa 136. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
34
grao de ocupación (por prazas ou habitacións) – defínese como a relación, expresada en porcentaxe, entre o total das
pernoctacións nun mes determinado e o produto das prazas/habitacións hoteleiras polo número de días do mes.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
192
En canto ó número de viaxeiros que visitan a Costa da Morte e se aloxan en establecementos de
turismo rural, o 91,88% son residentes en España, e o 8,12% son estranxeiros.
Dende o ano 2005 ata o 2007, as cifras de viaxeiros en establecementos de turismo rural vai en
descenso. Se comparamos o dato do 2005 co do 2007, o número de turistas nestes
establecementos reduciuse nun 10,68%. A maior variación ven dada polo lado dos viaxeiros
estranxeiros, que descenderon un 38,04%, e os españois un 7,05%.
Total
viax.
Viax. Res.
España
Viax. no res.
España
Total
viax.
Viax. Res.
España
Viax. no res.
España
Total
viax.
Viax. Res.
España
Viax. no res.
España
Total anual 7.680 6.781 899 7.608 6.845 763 6.860 6.303 557
Xaneiro 319 288 31 245 213 32 132 132 .
Febreiro 237 237 .. 300 300 .. 176 176 .
Marzo 502 447 55 362 354 8 227 227 .
Abril 358 341 17 697 674 23 624 545 79
Maio 521 451 70 538 385 152 613 553 59
Xuño 664 474 190 681 563 118 751 687 64
Xullo 1.229 984 245 1.336 1.199 137 847 735 112
Agosto 1.700 1.561 138 1.459 1.291 168 1.654 1.536 119
Setembro 823 732 91 748 683 65 821 718 103
Outubro 574 533 41 556 497 59 466 449 17
Novembro 365 357 8 283 283 .. 256 250 6
Decembro 388 376 12 403 403 .. 293 293 .
2005 2006 2007
Táboa 137. Fonte: INE – Enquisa de ocupación hoteleira – Elaboración propia
No mes de agosto do 2007, os viaxeiros entrados nos establecementos de turismo rural
representaron o 24,13% do total anual, e no mes de xullo un 12,35%.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
193
MERCADO LABORAL NO SECTOR TURÍSTICO
Entre decembro de 2007 e o mesmo mes do ano seguinte o paro aumentou no sector da hostalaría
en máis de 100 persoas (o 15%). O sector caracterízase por presentar unha grande estacionalidade,
posto que o paro diminúe no verán e aumenta o resto do ano.
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 822 822 3,40% 786 0,51%
Febreiro 815 -0,85% 816 -0,73% 795 1,15%
Marzo 799 -1,96% 794 -2,70% 798 0,38%
Abril 752 -5,88% 755 -4,91% 806 1,00%
Maio 745 -0,93% 758 0,40% 786 -2,48%
Xuño 720 -3,36% 751 -0,92% 744 -5,34%
Xullo 693 -3,75% 718 -4,39% 699 -6,05%
Agosto 677 -2,31% 715 -0,42% 721 3,15%
Setembro 710 4,87% 741 3,64% 794 10,12%
Outubro 744 4,79% 769 3,78% 850 7,05%
Novembro 780 4,84% 772 0,39% 894 5,18%
Decembro 795 1,92% 782 1,30% 896 0,22%
Variacións mensuais do paro no subsector da hostalaría
Táboa 138. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Gráfica 118. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
En canto ao número de afiliados no sector turístico, medrou moi levemente entre decembro de
2007 e 2008, concretamente un 2%. A estacionalidade da afiliación actúa de maneira inversa á do
paro, cun incremento durante os meses de verán e a conseguinte baixada durante a temporada
invernal.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Evolución paro rexistrado hostalaría
2006 2007 2008
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
194
O comportamento da afiliación por
concellos non presenta variacións moi
bruscas. Destaca o incremento de
Ponteceso nun 23% entre os meses de
decembro de 2007 e 2008. Só Corcubión (-
12%) e Camariñas (-9%) perden máis do
5% durante ese mesmo intervalo de
tempo.
Táboa 139. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
2006 % 2007 % 2008 %Xaneiro 2271 2625 -0,30% 2596 -0,73%
Febreiro 2292 0,92% 2637 0,46% 2618 0,85%
Marzo 2482 8,29% 2660 0,87% 2630 0,46%
Abril 2547 2,62% 2677 0,64% 2639 0,34%
Maio 2581 1,33% 2705 1,05% 2672 1,25%
Xuño 2643 2,40% 2781 2,81% 2777 3,93%
Xullo 2892 9,42% 3012 8,31% 3060 10,19%
Agosto 2909 0,59% 2981 -1,03% 3065 0,16%
Setembro 2697 -7,29% 2755 -7,58% 2742 -10,54%
Outubro 2593 -3,86% 2630 -4,54% 2684 -2,12%
Novembro 2622 1,12% 2636 0,23% 2703 0,71%
Decembro 2633 0,42% 2615 -0,80% 2671 -1,18%
Variacións mensuais da afiliación no subsector da hostalaría
Táboa 140. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
Concello Dec. 2006 Dec. 2007 Dec. 2008Cabana 52 56 53
Camariñas 96 97 88
Carballo 590 621 615
Carnota 91 87 92
Cee 199 180 197
Corcubión 36 34 30
Coristanco 76 70 65
Dumbría 34 32 31
Fisterra 141 135 137
Laracha 225 212 212
Laxe 43 46 53
Malpica 149 151 154
Mazaricos 70 63 62
Muros 152 148 159
Muxía 85 79 80
Ponteceso 95 95 117
Santa Comba 280 290 303
Vimianzo 141 136 134
Zas 78 83 89
PACTO 2633 2615 2671
CORUÑA 26632 27286 27146
GALICIA 63032 64611 64515
Afiliados Turismo
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
195
CHAN INDUSTRIAL
Na actualidade, no territorio do Pacto existen catro polígonos industriais en funcionamento35:
Bértoa (Carballo), Ponteceso, Mazaricos e Santa Comba, cunha superficie útil de 526.004 m2
(811.154 m2 brutos).
O polígono de Bértoa representa o 71,49% dos m2 netos totais do solo industrial que está nestes
momentos en funcionamento.
Só dúas das comarcas do Pacto contan con solo industrial en funcionamento: Bergantiños (79,74%
do solo neto industrial) e Xallas (20,26% do solo neto industrial).
Logo existen polígonos en construción ao longo da Costa da Morte:
1ª Fase do polígono de Carballo: 422.330 m2 de superficie neta con 168 parcelas.
Cee: 106.805 m2 de superficie neta con
Outros polígonos xa pasaron da fase de construción e están na da venda de parcelas:
Malpica: 30.989 m2 de superficie neta con 20 parcelas.
Muros: 92.124,36 m2 de superficie neta con 92 parcelas.
Vimianzo: 169.825 m2 de superficie neta con 110 parcelas.
Cando estean rematados os polígonos anteriores, o territorio do Pacto contará con 1.348.077,3 m2
de superficie neta.
Os polígonos en proxecto no territorio do Pacto son: Laxe, Laracha, Camariñas, Carnota, Muxía, Zas
e a 2ª Fase do polígono de Carballo.
Como Polígonos emerxentes sinalamos o de O Allo (Zas)
35
Fonte: AEDLs dos Concellos; Antena Cameral de Carballo; CESGA; www.infoinvest.es
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
196
De seguido, móstranse unhas táboas coas características dos parques empresariais que están en
funcionamento, dos que están en construción e dos que están na fase da venda de parcelas.
Táboas 141 e 142. Fonte: elaboración propia a partir de datos facilitados polos técnicos dos concellos, www.infoinvest.es, www.cesga.es, www.xesturcoruna.com
Superficies:
Bruta (m2) 517.845 113.454 105.243 74.612 718.482 228.485 321.445 54.979 181.433
Neta (m2) 376.017 67.249 43.393 39345 422.330 106.805 169.825 30.989 92.124
Industrial (m2) 376.017 67.249 - 39.345 213.726 63.107 72.478 30.989 80.469
Terciario (m2) - - - - 28.413 57.749 31.125 - 11.654
Equip. Público (m2) 10.245 4.484 - 5.287 15.267 10.101 7.797 4.823 7.330
Zonas Verdes (m2) 51.785 11.160 - 9.981 103.476 44.985 61.687 8.058 57.728
Viales (m2) 61.624 22.311 - 1.295,60 138.476 30.461 61.024 11.109 30.013
Parcelas de servicios (m2) 5.814 - - - - - 57.749 - 2.335
Parcelas urbanísticas: Nº parcelas 128 41 118 35 168 37 110 20 92
Sup. Mínima (m2) 1.000 778 300 2.000 300 300 600 300 465
Sup. Máxima (m2) 10.000 3.000 3.000 3.000 >5.000 - 36.500 5.500 15.460
Edificabilidad (m2/m2) 6 0,7 - 0,42 - 1,10-1,17 0,59 0,9-1,2
Servizos: Pavimentado si si - si si si si si si
Abastec. Auga pot e indust si si - si - si si si si
Saneamentos si si - si si separativo separativo si separativo
Rede de comunicacións si si - parcial si si si si si
Rede eléctrica subterránea no si - parcial si si si si si
Rede de incendios si si - non si si si si si
Aparcam. e zonas verdes si si - si si si si si si
Ponteceso Mazaricos 1ª f. Carballo Cee Vimianzo Malpica
En funcionamento En construción En venda
Bértoa Sta Comba Muros
Emerxentes
Superficies: Bruta (m2) 554.007 50.508 850.000 59.840 57.000 52.528 375.490 46.240
Neta (m2) 282.554 25.492 - - - - 244.068 5.700
Industrial (m2) 147.174 23.763 - - - - 4.125 4.125
Terciario (m2) 77.410 1.729 - - - - 1.575 1.575
Equip. Público (m2) - 1.972 - - - - - -
Zonas Verdes (m2) - 12.323 - - - - - -
Viales (m2) - 10.721 - - - - - -
Parcelas de servicios (m2) - - - - - - - -
Parcelas urbanísticas:
Nº parcelas 184 - - - - - - -
Sup. Mínima (m2) 500 500,8 - - - - 500 500
Sup. Máxima (m2) > 5.000 - - - - - - -
Edificabilidad (m2/m2) - 0,7 - 1,2 - - - - 0,65 0,12
Servizos:
Pavimentado si non - - - - non non
Abastec. Auga pot e indust - non - - - - non -
Saneamentos si non - - - - non -
Rede de comunicacións si non - - - - non -
Rede eléctrica subterránea - non - - - - non -
Rede de incendios si non - - - - non -
Aparcam. e zonas verdes si non - - - - non -
En proxecto
2ª f. Carballo O Allo (Zas)Laxe Laracha Camariñas Carnota Muxía Zas
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
197
Análise DAFO: Estrutura produtiva As conclusións da análise DAFO da estrutura produtivaque seguen son froito do consenso dos axentes económicos e sociais integrantes do PTE Costa da Morte.
Debilidades:
Pequena dimensión
empresarial. As empresas
caracterízanse por seren de
pequeno tamaño e predominan
aquelas que teñen entre 0 e 2
traballadores, o que as leva a teren
unha capacidade de inversión
limitada. Por outra banda existe
unha escasa implantación de
empresas de economía social.
Baixa profesionalización dunha
parte empresas. A baixa
cualificación dunha parte do
empresariado pode constituír un
dos principais obstáculos para o
crecemento e mellora competitiva
das empresas, así como para a
implantación dunha nova cultura
empresarial.
Escaseza de RRHH cualificados
e pouco atractivo de salarios.
Dificultade por parte das empresas
dalgúns sectores como o das novas
tecnoloxías da información ou a
hostalaría á hora de atopar man de
obra especializada.
Escasa colaboración,
cooperación e coordinación
institucional e empresarial
intermunicipal. O localismo
impide obter un aproveitamento
idóneo dos recursos comarcais que
permitiría unha redución de
costos, e niveis de eficacia e
eficiencia.
Falta de adaptación á realidade
e aos novos mercados e non
aposta por I+D+i.
Falta de solo industrial a prezos
competitivos e a inexistencia de
axudas específicas para a
adquisición dos terreos. Iso
unido a que os parques
empresariais son de pequeno
tamaño e en moitos concellos, dá
lugar a unha grande dispersión
empresarial.
Baixa renda dispoñible das
familias. A renda da cal dispoñen
as familias para facer fronte ao
consumo é reducida, o cal provoca
unha diminución da demanda ás
empresas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
198
Produción orientada ao
comercio interior o que limita o
volume de exportacións e a
entrada de novos clientes
potenciais.
Falta de transformación,
comercialización e posta en
valor dos produtos
agrogandeiros e do mar.
Diminución da Superficie
Agraria Utilizada (SAU). Presión
da rede urbana sobre o solo
agrario, o que leva a unha
diminución da superficie cultivada.
Redución das vendas nas lonxas
locais. Cada vez máis, as
embarcacións do territorio do
Pacto, apostan por facer a venda
dos seus produtos nas lonxas ás
que concorren máis compradores.
Excesiva dependencia do sector
da construción. Nestes
momentos, esta característica fai
que nos prexudique debido á crise
que está a vivir este sector.
Pequena dimensión dos
establecementos hostaleiros.
Sector turístico con baixo nivel de
especialización e
profesionalización. Pouca oferta de
servizos complementarios ao
turismo.
Escaso desenvolvemento do
sector servizos. Sector terciario
tradicional centrado no pequeno
comercio non especializado e o
transporte.
Existencia de economía
somerxida en diversos sectores,
que distorsiona o mercado e supón
competencia desleal.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
199
Ameazas:
Falta de coordinación e
eficiencia nas políticas públicas
orientadas ao sector
empresarial.
Crise económico-financeira
actual. Pesimismo xeneralizado
sobre a situación económica actual
que fai que se limite o acceso ás
liñas de créditos freando o proceso
produtivo das empresas. A crise
tamén pode afectar negativamente
na demanda de servizos que non
son de primeira necesidade e de
xeito moi significativo na demanda
turística.
Crise do sector da construción
que afecta a máis da cuarta parte
das empresas da comarca, con
escasa capacidade de reacción.
Situación xeográfica do
territorio. Afastamento dos
principais eixes loxísticos e de
comunicacións, tanto a nivel da
comunidade, coma do país, coma
da UE.
Competencia exterior no sector
pesqueiro (unido á
sobreexplotación dos bancos
pesqueiros) e agrogandeiro
dadas as importacións doutras
especies e produtos. Moitas das
empresas do sector primario
atópanse a niveis mínimos de
rendibilidade, o que lle impide
facer investimentos para conseguir
unha boa posición futura e buscar
alternativas viables.
O carácter cíclico da economía
primaria pode xerar maiores
distorsións nunha zona que
depende da evolución deste
sector, dado o tamaño reducido do
resto.
Aumento da competencia como
consecuencia da ampliación da
Unión Europea. As novas
incorporacións de países a UE
supoñen unha nova competencia
para os produtos locais.
O fenómeno da deslocalización
de empresas (téxtil, etc.).
Proceso de deslocalización en
certos sectores cunha presenza
moi importante no Pacto como
poden ser o téxtil e a conserva.
Diminución da poboación entre
o ano 2000 e o 2008, o que ten
un efecto negativo na
economía ó reducirse a
demanda. A redución da
poboación no territorio do Pacto,
fai que as empresas vexan
reducidas as posibilidades de
vendas dos seus produtos.
Competencia con outras zonas
turísticas próximas (Rías Altas,
Rías Baixas). A competencia
creada entre as distintas zonas
turísticas que pola súa posición
territorial teñen unhas mellores
condicións climatolóxicas que as
do Pacto.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
200
Fortalezas:
O entorno xeográfico e as súas
características
medioambientais. A zona
costeira na que nos atopamos
supón unha fonte de riqueza
pesqueira, ademais de ter a
posibilidade de contar con portos
deportivos, lonxas, etc… Tamén
debemos destacar que o chan e o
clima son propicios para o sector
da agrario – gandeiro. A riqueza
paisaxística natural e cultural é un
potencial para o sector turístico,
posibilitando a creación de rutas
turísticas alternativas que superen
a estacionalidade do sector; por
exemplo, as escapadas de fin de
semana, turismo rural, etc.
Sector primario pouco
explotado. Permite un amplo
abano de posibilidades de
desenvolvemento, tanto no agro,
no monte e no mar, poñendo en
valor a produción natural e
ecolóxica, e incluíndo o turismo
nestas actividades. (turismo activo
e de aventura, náutico – pesqueiro,
náutico – deportivo).
Feiras e mercados tradicionais.
A existencia aínda na actualidade
destes eventos con unha forte
tradición e sona, posibilitan a
creación de canles directas entre o
produtor e o consumidor,
eliminando así ó intermediario, o
que supón unha redución de
costos.
A existencia de produtos de
recoñecido prestixio. O territorio
do Pacto destaca polo amplo
abano de artesanía como pode ser
o encaixe de Camariñas, a olería de
Buño, o liño de Zas; en canto a
produtos agrarios e do mar,
podemos mencionar a pataca de
Coristanco, o longueirón de
Fisterra, o percebe do Roncudo, o
polbo de Muxía e o pan de
Carballo
Existencia de superficie agraria
útil e un número importante
de comunidades veciñais de
montes en mancomún . A
cantidade de SAU e o clima
favorece ao sector e ao
desenvolvemento de novas
actividades que poden contribuír á
modernización do mesmo.
Imaxe de marca de calidade
“Costa da Morte”. A zona da
Costa da Morte, comeza a ser
recoñecida no exterior,
representando unha imaxe de
exotismo, turismo virxe e de
calidade no referente ó produto
gastronómico, cultural e
paisaxístico.
Ampla oferta de
establecementos de turismo
rural. Nos últimos anos,
incrementouse a oferta de prazas
no sector turístico, tanto en hoteis
como en establecementos de
turismo rural.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
201
Asociacionismo empresarial. A
unión entre as empresas do sector
turístico, favorece o lanzamento de
campañas publicitarias atractivas
co fin de captar fluxos de compra
doutras poboacións, así como a
creación de paquetes turísticos co
fin de eliminar a estacionalidade.
Implicación das administracións
na mellora do entorno
socioeconómico (GAC, GDR,
Consorcio de turismo, Neria, …).
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
202
Oportunidades:
Liñas de financiamento a
empresas. As axudas á creación
de empresas supoñen unha axuda
importante aos novos
emprendedores tanto no aspecto
económico coma no de
asesoramento.
Mellora das infraestruturas de
comunicación internas. As
potenciais novas redes de
comunicación poden favorecer o
desenvolvemento da comarca,
sempre que exista un axeitado plan
de transportes. A proximidade do
porto exterior de Punta
Langosteira, a ampliación do porto
de Brens e a construción da vía de
alta capacidade (Carballo-
Berdoias-Cee) pode favorecer ó
desenvolvemento do sector
empresarial. Contar cun elevado
número de portos pesqueiros
situados de forma estratéxica nas
rutas navieiras pode relanzar o
comercio por vía marítima.
Ampla oferta de chan
industrial. A ampliación do chan
empresarial pode actuar como
foco de atracción e consolidación
de empresas no territorio do
Pacto. Posibilitar novas formas de
acceso ao chan industrial como
pode ser o alugueiro.
Impulsar o asentamento de
industrias asociadas á materia
prima, como é o caso do silicio e a
empresa Ferroatlántica na Costa da
Morte, e desta forma poder
exportar produtos elaborados co
ferrosilicio aparte da mesma
materia prima.
Aposta polas enerxías
renovables e as novas
tecnoloxías no territorio do
Pacto.
Dinamización do rural e
modernización do sector
agrario. Valorización dos produtos
a través da súa transformación e
aproveitamento das novas
oportunidades que supoñen as
concentracións parcelarias, o
banco de terras...
Especialización do sector
pesqueiro e transformación das
especies mariñas, dando valor
engadido as mesmas.
Orientación da industria
conserveira a produtos de
calidade. Desenvolvemento de
servizos e industrias anexos ao
sector da pesca..
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
203
Especialización do sector
turístico orientado ao turismo
rural e cultural. Fomento das
actividades náutico –
pesqueiras. O escaso grao de
saturación turística na zona da
Costa da Morte, permite ofertar un
turismo de calidade vinculado á
natureza, á tranquilidade, á
cultura, á gastronomía….
Apoio institucional á creación
do Consorcio de Turismo, como
continuidade do Plan de
Dinamización Turística.
Existencia de programas
comunitarios para o
desenvolvemento do territorio.
Os fondos comunitarios, favorecen
a creación de diversos plans que
permiten mellorar a situación na
que se atopa a zona do Pacto,
como poden ser o Consorcio de
Turismo, o Pacto de Emprego, o
proxecto Leader, os GAC, os GDR,
…
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
204
Formación
O estudo da formación para o emprego require unha exhaustiva compilación de información das
múltiples institucións e organismos implicados neste ámbito. Antes da aprobación do Real Decreto
395/2007, de 23 de marzo, polo que se regula o subsistema de formación profesional para o
emprego, existían tres tipos de formación profesional: regrada, ocupacional (para desempregados)
e continua (para traballadores).
FORMACIÓN REGRADA
A formación profesional regrada ofrece unha especialización e coñecemento práctico respecto ao
mundo laboral. Organízase en ciclos formativos: de grao medio para a obtención do título de
Técnico da materia cursada e de grao superior para a obtención do título de Técnico Superior. Por
último, están os Programas de Cualificación Profesional Inicial (PCPI), que constitúen a canle para
que os alumnos obteñan unha acreditación profesional de nivel 1, segundo o Catálogo nacional de
Cualificaciones Profesionales, así como para a obtención do título da ESO. Os PCPI desenvólvense
segundo tres modalidades36, en función dos módulos formativos carácter xeral e específico
impartidos, en centros educativos ou en entidades colaboradoras (corporacións locais, asociacións
profesionais, entidades empresariais, sindicais,…)
En canto á oferta de ciclos formativos no territorio do Pacto, os datos amosan que hai diversas
especialidades que se ofertan en todas as comarcas, independentemente da súa adecuación ás
necesidades dos mercados de traballo locais. Ademais, trátase dunha oferta formativa que se
mantén ao longo dos anos e que apenas experimenta variacións.
36
Modalidade A, en que todos os módulos obrigatorios se imparten no mesmo centro formativo, agás a formación en
centros de traballo
Modalidade B, en que os módulos especifícaos se imparten nun centro educativo, agás a formación en centros de
traballo, e os módulos formativos de carácter xeral se imparten noutro.
Modalidade C, programas mixtos en que os módulos formativos de carácter xeral se imparten nun centro educativo, e
os módulos formativos de carácter específico fóra deles.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
205
Nº DE CENTROS: 18
ESPECIALIDADES: 14
Comercio
Xestión Administrativa (5)
Equipos e instalacións electrotécnicas (5)
Equipos electrónicos de consumo
Mecanizado
Desenvolvemento de produtos electrónicos
Administración e Finanzas (4)
Animación de actividades físicas e deportivas
Administración de sistemas informáticos
Explotacións agrarias extensivas
Electromecánica de vehículos (2)
Explotación de sistemas informáticos
Coidados auxiliares de enfermería
Instalación e mantemento electromecánico de maquinaria e condución de liñas
(O número que aparece entre parénteses corresponde ao número de centros que ofertan a especialidade)
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
206
FORMACIÓN OCUPACIONAL
A Formación Ocupacional engloba as Accións Formativas dirixidas prioritariamente a
desempregados/as (AFD) e o Fondo Social Europeo (FSE) para desempregados. A programación de
AFD realízase fundamentalmente tendo en conta as especialidades formativas de interese
determinadas para cada comarca e os centros homologados que imparten unha determinada
especialidade. No caso das comarcas que conforman o territorio do Pacto territorial de emprego
Costa da Morte, as especialidades que se poden impartir en centros homologados apenas coinciden
coas que foron consideradas de interese baseándose nos criterios dos técnicos locais de emprego
(TLE) e de datos sobre inserción manexados pola administración competente en materia de
traballo.
Estes son algúns dos datos de interese que podemos extraer da análise da formación ocupacional:
De 38 especialidades formativas homologadas no territorio do Pacto só 18 son consideradas
de interese. (En total, nas cinco comarcas hai 116 especialidades consideradas de interese)
Hai especialidades homologadas en máis de tres centros de formación que non son
consideradas de interese en ningunha comarca.
Das nove especialidades formativas consideradas de interese nas cinco comarcas, só dúas
están homologadas: electricista de edificios e carpinteiro. A primeira só nunha comarca e
localidade (Bergantiños/Carballo) e a segunda en Camariñas e Santa Comba, que pertencen
as comarcas de Soneira e Xallas respectivamente. As non homologadas pero de interese nas
cinco comarcas son as seguintes:
o albanel
o mantedor reparador de edificios
o instalacións de enerxías renovables en edificios
o electricista de mantemento
o camareiro/a de restaurante-bar
o carpinteiro metálico e de pvc
o auxiliar de axuda a domicilio
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
207
FORMACIÓN CONTÍNUA
É unha formación non regrada dirixida á poboación que xa exerce unha actividade laboral.
Trala aprobación do Real Decreto 395/2007, de 23 de marzo, as tres modalidades de formación
profesional intégranse nunha soa, favorecendo o acceso á formación de toda a poboación activa, co
obxectivo de promover a aprendizaxe permanente para a competitividade, o emprego e o
desenvolvemento persoal e profesional dos traballadores, atendendo ás necesidades do mercado
de traballo actual.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
208
CÓDIGO CURSO CONCELLOS DE INTERESE COMARCASConstrución (45) ELEL10 ELECTRICISTA DE EDIFICIOS Carballo SI BER, FIS, MUR, SON, XAL
AGAH10 HORTICULTOR Coristanco (EFA) NON
AGAO50 XARDINEIRO
Cabana, Carnota, Cee,
Coristanco, Muxía SI BER
Comercio polo miúdo COMD10 XERENTE PEQUENO COMERCIO Coristanco, Malpica SI SON
TCPF10 PATRONISTA ESCALADOR Ponteceso NON
TCPF30MAQUINISTA DE CONFECCIÓN
INDUSTRIAL Carballo(2), Cee, A Laracha NON
TCPF70COORDINADOR TÉCNICO DE
PRODUCIÓN DE CONFECCIÓN Carballo NON
ARTT40 MODISTO/A Muxía, Cee NON
TMVC31CONDUTOR DE VEHÍCULOS
CLASES C1-C Santa Comba (mata) SI BER, FIS, MUR, XAL
TMVC41CONDUTOR DE VEHÍCULOS
CLASE D Santa Comba (mata) SI XAL
Actividades diversas
servizos persoais (93) IMPP10 PERRUQUEIRO CARBALLO (Astarté) SI BER
Fabricación Produtos
Metálicos (28) FMEL50SOLDADOR DE ESTRUTURAS
METÁLICAS LIXEIRAS CARBALLO (cf) SI BER, FIS
Venda e reparación
vehículos (50) TMVH10CHAPISTA PINTOR DE
VEHÍCULOS Carballo (CF) SI BER, XAL
Actividades sanitarias,
veterinarais e Serv.
Soc. (85)SANC30
AUXILIAR DE ENFERMARÍA EN
XERIATRÍA CABANA (CONCELLO) SI BER
Fabricación Mobles
(36)MAMS10 CARPINTEIRO Camariñas e Santa Comba SI BER, FIS, MUR, SON, XAL
AFDB40 MONITOR DEPORTIVO Muxía e Cee SI BER, FIS
SSCS10 MONITOR SOCIOCULTURAL Coristanco NON
ARGD01
PROGRAMAS DE RETOQUE
DIXITAL E ESCANEAMENTO
IMAXES Carballo NON
ARGD02DESEÑO E MODIFICACIÓN DE
PLANOS EN 2D E3D Carballo NON
ARGD10TÉCNICO AUXILIAR EN DESEÑO
GRÁFICO Carballo (2), Santa Comba NON
Electricidade (40) ELEA10 ELECTRICISTA INDUSTRIAL Carballo SI BER, FIS, XAL
ADGA10 EMPREGADO DE OFICINA
Cabana, Carballo (4), Cee
e Vimianzo (2) SI BER
ADGA20 ADMINISTRATIVO DE PERSOAL Carballo (2), Vimianzo NON
ADGA30 ADMINISTRATIVO COMERCIAL Carballo (3) NON
ADGA40 ADMINISTRATIVO CONTABLE Carballo (3), Cee (1) NON
ADGC02APLICACIÓNS INFORMÁTICAS
DE XESTIÓN
Cabana, Cee, Coristanco,
Santa Comba SI XAL
ADGF01 INGLÉS FINANCIEIRO Cee e Carballo NON
ADGF10EMPREGADO ADMINISTRATIVO
DE ENTIDADES FINANCIEIRAS Cee e Muxía NON
ADGF60EMPREGADO DE XESTIÓN
FINANCIERA DE EMPRESAS Cee e Muxía NON
ADGX01 INGLES: XESTIÓN COMERCIAL Vimianzo NON
ADGX04EXPERTO EN XESTIÓN DE
SALARIOS E SEGUROS SOCIAIS Cee e Santa Comba SI XAL
ADGZ83XERENTE DE EMPRESAS DE
ECONOMIA SOCIAL Santa Comba SI XAL
ADG120 SECRETARIO/A Cee NON
ADG121 SECRETARIADO DE DIRECCIÓN Santa Comba NON
IFC123 INFORMÁTICA DE USUARIO
Carballo, Carnota,
Coristanco, Santa Comba SI BER, FIS, MUR, XAL
IFC117TÉCNICO EN SOFTWARE
OFIMÁTICO Coristanco, Muros NON
IFCX02 INICIACIÓN A REDE INTERNET
Carballo, Carnota, Cee,
Coristanco, Santa Comba
e Zas SI BER, XAL
IFCX0304DESEÑADOR WEB E
MULTIMEDIA Carnota NON
outros SSCA10 TÉCNICO EN CONSUMO Santa Comba NON
Ad
min
istr
ació
n e
xe
stió
n (
74
e 7
5)
Info
rmá
tic
a
(tra
ns
ve
rsa
l)
Formación Homologada
Agricult., ganaderia
(01)
Industria confección e
peletería (18)
Transporte terrestre
(60)
Activ recreativas,
culturais e deportivas
(92)
Edición, artes gráficas
e reproducción de
soportes gravados (22)
Táboa 143. Fonte: Consellería de Traballo e elaboración propia
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
209
INICIATIVAS MIXTAS DE FORMACIÓN E EMPREGO
Dende o ano 2000 beneficiáronse das Escolas Obradoiro e Obradoiros de Emprego 1366 persoas,
contando as que participan durante o ano 2009 nalgunha destas iniciativas.
O tipo de iniciativa preferida polas entidades que xestionan estes programas son os Obradoiros de
Emprego. Tres de cada catro persoas que participan nestes programas son maiores de vintecinco
anos.
O tipo de formación que se oferta é moi constante e só se dá a innovación nalgunha iniciativa illada.
O 53% das persoas que se formaron nos Obradoiros de Emprego e Escolas Obradoiro dende o ano
2000, fixérono en especialidades do sector da construción. Outro 21% na especialidade de
xardinería e o 18% en carpintería de madeira.
Gráfica 119 e 120. Fonte: elaboración propia.
1017
349
0
200
400
600
800
1000
1200
BENEFICIARIOS DOS PROGRAMAS MIXTOS DE FORMACIÓN E EMPREGO
OE
EO
719; 53%
252; 18%
18; 1%
50; 4%
287; 21%40; 3%
ESPECIALIDADES DOS PROGRAMAS MIXTOSPOR ACTIVIDADE ECONÓMICA (OE e EO)
Construcción (45) Industria Madeira (20)
Electricidade (40) Fabricación Produtos Metálicos (28)
Agricultura, gandeiría (01) Hostalería (55)
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
210
Análise DAFO: Formación e orientación laboral Aportamos as conclusións da parte da análise DAFO relativa á formación e orientación laboral, froito do consenso dos axentes económicos e sociais integrantes do PTE Costa da Morte.
Debilidades:
Desaxuste entre a formación
profesional ocupacional
ofertada e as necesidades da
zona. Algúns dos sectores con
máis actividade carecen de
formación e de centros
homologados onde poder
impartila (ex. Hostalaría). Pola
contra, hai sectores en declive ou
con escasa inserción cun exceso de
oferta formativa. A formación
ocupacional é cada vez mais
estática
Descoordinación da formación
regrada e ocupacional. Falta de
planificación e repetición das
mesmas especialidades en todas as
comarcas.
Escasa formación empresarial
dunha parte dos xestores das
empresas. Desinterese do sector
empresarial tradicional pola
formación continua. Cando o
autoemprego se converte na única
saída laboral pode non haber unha
cualificación suficiente.
Menos da metade das
especialidades formativas
homologadas son de interese.
Ademais, hai especialidades
homologadas en diversos centros
que non son de interese en
ningunha comarca. Das nove
especialidades que son de interese
en todas as comarcas do territorio
do Pacto, só dúas están
homologadas (unha nunha soa
comarca e outra en dúas)
Falta de abano de
especialidades nos programas
mixtos de formación e
emprego. Máis da metade das
especialidades impartidas nos
Obradoiros de Emprego e Escolas
Obradoiro son do sector da
construción, e coas especialidades
de xardinaría e carpintería suman
máis do 90%.
Dificultades para realizar cursos
específicos en diversos sectores
no territorio. Ex: mar, agro e
monte.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
211
Falta de busca activa de
emprego por parte dos
colectivos en situación de
desemprego. As persoas que
desenvolven os servizos de
orientación laboral constatan que ,
moitas veces, as persoas
desempregadas non realizan unha
busca de traballo real, se non que
se amosan pasivas ou esperan que
os distintos profesionais deste
sector lles presenten as ofertas.
Falta de compromiso por parte
dos usuarios dos IPI´s. Maior
interese pola axuda económica
que realmente pola formación
para o emprego.
Certo desinterese pola
formación se non é a cambio
dunha remuneración
económica. Este desinterese dáse
sobre todo canto menor é a
cualificación profesional.
Inestabilidade da rede de
orientación laboral. En gran
parte dos concellos os
orientadores/as contrátanse en
función da concesión das
subvencións da Xunta o que fai que
estes profesionais non estean
contratados durante todo o ano.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
212
Ameazas:
Perda dos fondos estruturais na
barreira do 2013. A maioría dos
cursos fináncianse co FSE.
Inexistencia de oferta de
formación regrada adaptada ás
necidades da zona. Falla de
planificación e repetición das
mesmas especialidades en todas as
comarcas dende hai moitos anos.
Dificultade da homologación
dos centros de formación que
imparten novos cursos
axeitados para a zona.
Temporalidade dos servizos de
orientación. (Inadecuación da
duración do IPI coa duración do
contrato de traballo do
orientador.) A breve duración dos
contratos das persoas que atenden
estes servizos impiden que poidan
atender a mais persoas e ademais
supón que moitos IPIS se paren na
metade da súa realización,
ocasionando un cambio de
profesional despois de un certo
tempo ou simplemente que
ninguén continúe con ese proceso.
Por este motivo algunhas persoas
non queren facer IPIS se non se lles
asegura contar co mesmo
profesional ata finalizalo.
Ralentización no proceso de
posta en marcha do servizo. En
moitos casos, desde que o
orientador/a é contratado/a ata
que se lle carga a axenda
transcorre unha media de 3 meses.
Isto unido á tardanza na súa
concesión e á brevidade dos
contratos, orixina que algúns
profesionais case non teñan tempo
a realizar mais que 2-4 semanas de
entrevistas.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
213
Fortalezas:
Existencia de profesionais
cualificados en formación e
emprego. AEDL, orientadores, ...
Novas iniciativas de formación
que se están a desenvolver
nalgúns concellos do Pacto.
(Fórum Carballo e Casa dos
Oficios)
Achegamento da formación aos
concellos a través de aulas
móbiles. En concreto no sector
pesqueiro, a través de Salvacon,
ofértanse cursos do sector náutico.
Infraestruturas formativas
derivadas de programas de
emprego. Obradoiros de
carpintaría en Camariñas e Santa
Comba, infraestruturas de
formación en hostalaría en Aldea
Madeira, Casa dos Oficios …
Multiplicidade de axentes que
ofrecen formación. Concellos,
patronal, sindicatos, confrarías,
axencias comarcais agrarias,...
Máis interese polo servizo de
orientación debido á situación
de crise. A situación actual que fai
aínda máis precario o traballo
supón que moitas persoas teñan
mais interese por contar con
tódalas axudas posibles para
atopar emprego. Isto supón que os
profesionais da orientación sexan
demandados xa polas persoas
desempregadas sen esperar a que
lles chegue a cita enviada polo
Servizo Público de Emprego.
Oportunidades:
Fondos europeos até o 2013.
Formación en sectores
emerxentes.
Aproveitamento dos novos
sistemas de formación a
distancia. Facilita a posibilidade
de realizar formación que non
existe no territorio.
A promoción da formación
continua. Garante a adaptación
técnica e a reciclaxe continua ás
novas necesidades da economía.
Formación no sector primario.
Os novos programas europeos
(fondo europeo de pesca e fondos
leader), poden ser unha
oportunidade para xente formada
no sector agrogandeiro, forestal e
do mar.
Políticas activas de emprego
centradas na formación. Escolas
obradoiro, Obradoiros de
Emprego, cursos FIP, de Formación
Continua,…
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
214
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
215
Índice de táboas
Núm. de páxina Táboa 1: Superficie territorial dos concellos do pacto ........................................................................................................................... 10
Táboa 2: Planeamento urbanístico ........................................................................................................................................................ 14
Táboa 3: Bens de interese cultural 2008 ................................................................................................................................................ 15
Táboa 4: Poboación, superficie e densidade de poboación dos concellos do Pacto .............................................................................. 21
Táboa 5: Índice de ruralidade (Entidades singulares de poboación) ...................................................................................................... 22
Táboa 6: Índice de ruralidade (Porcentaxes de rural, semiurbano ou urbano dos concellos do Pacto .................................................. 23
Táboa 7: Poboación por xénero e índice de masculinidade .................................................................................................................. 24
Táboa 8: Evolución da poboación e tendencia dos concellos do Pacto.................................................................................................. 26
Táboa 9: Taxa de natalidade ................................................................................................................................................................... 27
Táboa 10: Taxa de mortalidade .............................................................................................................................................................. 29
Táboa 11: Crecemento vexetativo ........................................................................................................................................................... 30
Táboa 12: Porcentaxe de poboación residente no estranxeiro, por comarcas ....................................................................................... 31
Táboa 13: Evolución saldo migratorio Pacto – Galicia ............................................................................................................................ 32
Táboas 14 e 15: Comparativa 2002-2007 inmigración e emigración ................................................................................................ 33-34
Táboa 16: Estrutura da poboación por grandes grupos de idade .......................................................................................................... 37
Táboa 17: Dependencia da poboación e índice de recambio da poboación activa................................................................................. 38
Táboas 18 e 19: Resumo de indicadores demográficos comarcais ......................................................................................................... 39
Táboa 20: Discapacidades ....................................................................................................................................................................... 44
Táboas 21 e 22: Renda familiar dispoñible, VEB por habitante e índice de produtividade ..................................................................... 48
Táboa 23: Conta de renda dos fogares (recursos) .................................................................................................................................. 50
Táboa 24: Conta de renda dos fogares (empregos) ............................................................................................................................... 51
Táboa 25: Indicador municipal da renda dos fogares............................................................................................................................. 52
Táboa 26: Prestacións económicas (RISGA e AES) .................................................................................................................................. 53
Táboa 27: Variables e indicadores económicos ....................................................................................................................................... 55
Táboa 28: Parque de vehículos 2007 ..................................................................................................................................................... 57
Táboa 29: matriculacións 2005 ............................................................................................................................................................... 58
Táboa 30: matriculacións 2008 ............................................................................................................................................................... 58
Táboa 31: Evolución das matriculacións 2005-2008 ............................................................................................................................... 58
Táboa 32: Liñas de banda ancha ............................................................................................................................................................. 59
Táboa 33: Afiliación por conta de cotización e concello de residencia .................................................................................................. 60
Táboa 34: Evolución do número de afiliados na Costa da Morte ............................................................................................................ 61
Táboa 35: Variacións interanuais e tendencia do número de afiliados na Costa da Morte ................................................................... 61
Táboa 36: Evolución do número de afiliados en Galicia .......................................................................................................................... 61
Táboa 37: Variacións interanuais e tendencia do número de afiliados en Galicia ................................................................................. 61
Táboa 38: Evolución do número de autónomos na Costa da Morte ...................................................................................................... 63
Táboa 39: Variacións interanuais do número de autónomos na Costa da Morte ................................................................................... 63
Táboa 40: Evolución do número de autónomos en Galicia .................................................................................................................... 64
Táboa 41: Variacións interanuais do número de autónomos en Galicia ................................................................................................. 64
Táboa 42: Evolución do número de traballadores na Costa da Morte .................................................................................................... 65
Táboa 43: Variacións interanuais do número de traballadores na Costa da Morte ............................................................................... 65
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
216
Táboa 44: Evolución do número de traballadores en Galicia ................................................................................................................. 66
Táboa 45: Variacións interanuais do número de traballadores en Galicia ............................................................................................. 66
Táboa 46: Afiliación por réximes ............................................................................................................................................................ 67
Táboa 47: Principais actividades económicas segundo o número de afiliados (evolución) .................................................................... 73
Táboa 48: Actividades económicas con maior afiliación por concello ................................................................................................... 74
Táboa 49: Índice de afiliación ................................................................................................................................................................. 75
Táboa 50: Índice de actividade ............................................................................................................................................................... 76
Táboa 51: Evolución 2001-2008 do paro rexistrado, por sexos .............................................................................................................. 88
Táboa 52: Tendencia e Paro rexistrado por sexos e concellos ................................................................................................................ 90
Táboa 53: Evolución 200-2008 do paro rexistrado por idades no Pacto ................................................................................................ 91
Táboa 54: Paro rexistrado por idades nos concellos do Pacto (2008) ..................................................................................................... 92
Táboa 55: Evolución 2001-2008 do paro rexistrado por sectores de actividade no Pacto e Galicia ....................................................... 93
Táboa 56: Evolución da porcentaxe de paro que representan os < 25 anos nos concellos do Pacto .................................................... 97
Táboa 57: Evolución da porcentaxe de paro que representan os <25 anos, por sexos .......................................................................... 98
Táboa 58: Evolución parados de longa duración, por sexos ................................................................................................................... 99
Táboa 59: Porcentaxe de parados de longa duración sobre o total de paro .......................................................................................... 99
Táboa 60: Porcentaxe de parados de longa duración por rangos de idade .......................................................................................... 101
Táboa 61: Porcentaxe de parados de longa duración por niveis de estudos ........................................................................................ 102
Táboa 62: Evolución do Índice de paro rexistrado… .............................................................................................................................. 103
Táboa 63: Evolución do Índice de paro rexistrado por sectores de actividade no Pacto e Galicia ........................................................ 105
Táboa 64: Índice de paro rexistrado por sectores de actividade nos concellos do Pacto (2008) .......................................................... 106
Táboa 65: Contratos por tramos de idade no Pacto ............................................................................................................................. 115
Táboa 66: Contratos por tramos de idade en Galicia ........................................................................................................................... 115
Táboa 67: Evolución 2002-2008 da Contratación indefinida/temporal................................................................................................ 121
Táboa 68: Evolución 2002-2008 dos contratos por modalidade no Pacto ........................................................................................... 124
Táboa 69: Evolución 2002-2008 dos contratos por modalidade en Galicia........................................................................................... 125
Táboa 70: Relación entre os contratos asinados e as ocupacións ofertadas ........................................................................................ 130
Táboa 71: As 12 ocupacións máis ofertadas no Pacto ......................................................................................................................... 130
Táboa 72: Accidentes laborais rexistrados segundo gravidade ............................................................................................................. 131
Táboa 73: Peso dos accidentes laborais do Pacto na provincia ............................................................................................................ 131
Táboa 74: Recursos para a conciliación – Infancia e mocidade (Escolas Inf.) ....................................................................................... 133
Táboa 75: Recursos para a conciliación – Maiores (C. de Día) ............................................................................................................. 134
Táboa 76: Recursos para a conciliación – Maiores (Residencias) ......................................................................................................... 134
Táboa 77: Volume de empresas e tendencia 2000-2007 ..................................................................................................................... 139
Táboa 78: Variacións interanuais no volume de empresas 2000-2007 ................................................................................................ 140
Táboa 79: Distribución das empresas segundo o número de asalariados no ano 2007 ....................................................................... 143
Táboa 80: Distribución de empresas segundo a condición xurídica ..................................................................................................... 144
Táboa 81: Comparativa Altas e baixas empresariais 2000 e 2007 ........................................................................................................ 145
Táboa 82: Número de Embarcacións pesqueiras e variación 2007-2008 ............................................................................................. 147
Táboa 83: Afiliados réxime do mar 2006-2007-2008 ........................................................................................................................... 148
Táboa 84: Afiliados sector pesca mensual 2006-2007-2008 ................................................................................................................ 149
Táboa 85: Parados sector pesca mensual 2006-2007-2008 ................................................................................................................. 149
Táboa 86: Establecementos de cultivos mariños e auxiliares .............................................................................................................. 151
Táboa 87: Distribución xeral de terras por comarcas 2005 .................................................................................................................. 152
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
217
Táboa 88: Distribución dos principais grupos de cultivos por comarcas 2005 ...................................................................................... 153
Táboa 89: Número de explotacións de gando bovino .......................................................................................................................... 154
Táboa 90: Evolución Número de bovinos 2001-2007 ............................................................................................................................ 155
Táboa 91: Número de bovinos 2007 ..................................................................................................................................................... 156
Táboa 92: Número de vacas por explotación ....................................................................................................................................... 156
Táboa 93: Prazas de reprodutoras e de cebo ....................................................................................................................................... 157
Táboa 94: Afiliados réxime agrario 2006-2008 ..................................................................................................................................... 158
Táboa 95: Afiliados e variacións intermensuais sector agrario mensual .............................................................................................. 158
Táboa 96: Parados e variacións intermensuais sector agrario mensual ............................................................................................... 159
Táboa 97: Sector da Industria - Número de empresas ........................................................................................................................ 160
Táboa 98: Sector da Industria – Comparativa do número de empresas por tipo de actividade .......................................................... 160
Táboa 99: Número de empresas por subsectores da industria manufactureira (2007) ........................................................................ 161
Táboa 100: Distribución de empresas do sector industrial segundo a condición xurídica (2007) ........................................................ 162
Táboa 101: Número de empresas do sector industrial segundo número de asalariados (2007) ......................................................... 163
Táboa 102: Variacións mensuais do paro no sector industrial ............................................................................................................. 164
Táboa 103: Afiliados no sector industrial 2006-2007-2008.................................................................................................................. 165
Táboa 104: Variacións mensuais da afiliación no sector industrial 2006-2007-2008 ........................................................................... 165
Táboa 105: Número de contratos no sector industrial 2006-2007-2008 ............................................................................................. 166
Táboa 106: Evolución do nº de empresas do sector da Construción .................................................................................................... 167
Táboa 107: Sector da Construción - Número de empresas segundo condición xurídica ..................................................................... 167
Táboa 108: Número de empresas por subsectores da construción ..................................................................................................... 170
Táboa 109: Empresas da construción segundo o número de asalariados ............................................................................................ 171
Táboa 110: Variacións mensuais do paro no sector da construción .................................................................................................... 172
Táboa 111: Afiliados no sector da construción, por meses .................................................................................................................. 173
Táboa 112: Afiliados no sector da construción, por concellos ............................................................................................................. 173
Táboa 113: Número de contratos iniciais e conversións a indefinidos na construción ........................................................................ 174
Táboa 114: Sector do Comercio - Número de empresas ..................................................................................................................... 175
Táboa 115: Número de empresas por subsectores do comercio ......................................................................................................... 175
Táboa 116: Número de empresas do subsector do comercio polo miúdo, ano 2000 .......................................................................... 176
Táboa 117: Número de empresas do subsector do comercio polo miúdo, ano 2007 .......................................................................... 176
Táboa 118: Variacións mensuais do paro no subsector do comercio .................................................................................................. 177
Táboa 119: Variacións mensuais da afiliación no subsector do comercio............................................................................................ 178
Táboa 120: Afiliados do comercio, decembro 2006, 2007, 2008 ......................................................................................................... 178
Táboa 121: Comparación do número de empresas da industria, construción e servizos ..................................................................... 179
Táboa 122: Número de empresas por subsectores do sector turístico ................................................................................................. 179
Táboa 123: Evolución do número de empresas turísticas da Costa da Morte ..................................................................................... 181
Táboa 124: Evolución do número de empresas turísticas segundo persoas físicas .............................................................................. 181
Táboa 125: Evolución do número de empresas turísticas segundo persoas xurídicas .......................................................................... 181
Táboa 126: Evolución do número de establecementos turísticos do ano 2000 ó 2007 ....................................................................... 182
Táboa 127: Evolución do número de aloxamentos segundo tipoloxía ................................................................................................. 184
Táboa 128: Evolución dos establecementos hoteleiros abertos na Costa da Morte ............................................................................ 185
Táboa 129: Evolución do número de prazas estimadas nos establecementos hoteleiros da Costa da Morte ..................................... 186
Táboa 130: Evolución do grao de ocupación por prazas dos establecementos hoteleiros da Costa da Morte ..................................... 186
Táboa 131: Evolución do número de persoas ocupadas nos establecementos hoteleiros na Costa da Morte ................................... 187
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
218
Táboa 132: Evolución do número de viaxeiros entrados na Costa da Morte en establecementos hoteleiros ..................................... 188
Táboa 133: Evolución do número de viaxeiros entrados na Costa da Morte segundo país de residencia ........................................... 189
Táboa 134: Evolución do número de establecementos abertos e prazas estimadas no turismo rural ................................................ 190
Táboa 135: Evolución do grao de ocupación no turismo rural na Costa da Morte .............................................................................. 191
Táboa 136: Evolución do número de persoal ocupado no turismo rural na Costa da Morte ................................................................ 191
Táboa 137: Evolución de viaxeiros en establecementos de turismo rural segundo residencia ............................................................. 192
Táboa 138: Variacións mensuais do paro no subsector da hostalaría .................................................................................................. 193
Táboa 139: Evolución dos afiliados no turismo 2006-2007-2008 ......................................................................................................... 194
Táboa 140: Variacións mensuais da afiliación no subsector da hostalaría ........................................................................................... 194
Táboa 141 e 142: Características dos parques empresariais situados no Pacto.................................................................................... 196
Táboa 143: Formación non regrada homologada no Pacto ................................................................................................................. 208
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
219
Índice de gráficas
Núm. de páxina Gráfica 1. Anuario climatolóxico de Galicia. Medicións Estación Meteorolóxica de Malpica ................................................................. 12
Gráfica 2. Densidade de poboación ........................................................................................................................................................ 20
Gráfica 3. Evolución taxa de natalidade Pacto – Galicia .......................................................................................................................... 27
Gráfica 4. Evolución saldo migratorio Pacto – Galicia ............................................................................................................................. 33
Gráfica 5. Destino das emigracións do Pacto 2007 ................................................................................................................................. 35
Gráfica 6. Procedencia das inmigracións do Pacto 2007 ......................................................................................................................... 36
Gráfica 7. Pirámide de Poboación do Pacto 2008 ................................................................................................................................... 40
Gráfica 8. Pirámide de Poboación de Galicia 2008.................................................................................................................................. 41
Gráficas 9, 10, 11, 12, 13. Pirámide de Poboación das comarcas do Pacto...................................................................................... 42 e 43
Gráfica 14. Discapacidades por idades no Pacto ..................................................................................................................................... 44
Gráfica 15. Persoas beneficiarias do RISGA por sexo .............................................................................................................................. 54
Gráfica 16. Persoas beneficiarias de AES por sexo .................................................................................................................................. 54
Gráfica 17. Evolución das matriculacións ................................................................................................................................................ 59
Gráfica 18. Evolución da afiliación no Pacto e en Galicia ........................................................................................................................ 62
Gráfica 19. Variación porcentual interanual dos autónomos .................................................................................................................. 62
Gráficas 20 e 21. Composición sectorial dos autónomos en Galicia e no Pacto .............................................................................. 63 e 64
Gráfica 22. Variación porcentual interanual dos traballadores ............................................................................................................... 65
Gráfica 23 e 24. Composición sectorial dos autónomos en Galicia e no Pacto ....................................................................................... 66
Gráfica 25. Evolución da afiliación por réximes no Pacto ........................................................................................................................ 67
Gráfica 26. Evolución da afiliación por réximes en Galicia ...................................................................................................................... 68
Gráfica 27. Afiliación por réximes en 2008 no Pacto e Galicia ................................................................................................................ 68
Gráfica 28. Afiliación por sectores en 2008 no Pacto e Galicia ............................................................................................................... 69
Gráficas 29, 30, 31, 32 e 33. Afiliación por sectores en 2008 nas comarcas do Pacto ............................................................................ 70
Gráfica 34. Peso das actividades económicas segundo afiliados – xuño 2008 ........................................................................................ 71
Gráfica 35. Evolución dos dez sectores con máis peso no Pacto 2005 – 2008 ........................................................................................ 72
Gráfica 36. Gráfica CNAE Construción ..................................................................................................................................................... 78
Gráfica 37. Gráfica CNAE Agricultura ...................................................................................................................................................... 79
Gráfica 38. Gráfica CNAE Comercio polo miúdo ..................................................................................................................................... 80
Gráfica 39. Gráfica CNAE Hostalaría ........................................................................................................................................................ 81
Gráfica 40. Gráfica CNAE Confección ...................................................................................................................................................... 82
Gráfica 41. Gráfica CNAE Pesca ............................................................................................................................................................... 83
Gráfica 42. Gráfica CNAE Administración Pública ................................................................................................................................... 84
Gráfica 43. Gráfica CNAE Industria de produtos alimentarios ................................................................................................................ 85
Gráfica 44. Gráfica CNAE Comercio por xunto ........................................................................................................................................ 86
Gráfica 45. Gráfica CNAE Outras actividades empresariais ..................................................................................................................... 87
Gráfica 46, 47, 48 e 49. Paro rexistrado por sexos. Pacto e Galicia 2001 e 2008 .................................................................................... 89
Gráfica 50. Variación 2001 - 2008 do Paro rexistrado en Galicia e o Pacto ............................................................................................. 89
Gráfica 51. Paro por idades e xénero no Pacto ....................................................................................................................................... 91
Gráficas 52, 53, 54 e 55. Porcentaxe de paro rexistrado por sectores. Pacto e Galicia 2001 e 2008 ............................................... 93 e 94
Gráficas 56 e 57. Evolución do Paro rexistrado por sectores de actividade no Pacto e Galicia 2001 – 2008 .......................................... 95
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
220
Gráfica 58. Evolución da porcentaxe de parados <25 anos ..................................................................................................................... 96
Gráficas 59 e 60. Evolución da porcentaxe de parados <25 anos por xénero ......................................................................................... 98
Gráfica 61 e 62. Evolución da porcentaxe de parados de Longa Duración (LD) por sexo no Pacto e Galicia ......................................... 100
Gráfica 63. Evolución do paro LD por rangos de idade no Pacto........................................................................................................... 101
Gráfica 64. Evolución do paro LD por nivel de estudos no Pacto .......................................................................................................... 102
Gráfica 65. Evolución do índice de paro rexistrado por sexos ............................................................................................................... 103
Gráfica 66. Persoas orientadas segundo sexo no Pacto ........................................................................................................................ 110
Gráfica 67. Persoas orientadas segundo idade no Pacto ...................................................................................................................... 110
Gráfica 68. Evolución anual do número de contratos ........................................................................................................................... 111
Gráfica 69. Evolución anual do número de contratos iniciais por comarcas ......................................................................................... 112
Gráficas 70 e 71. Evolución da contratación por xénero no Pacto e Galicia .......................................................................................... 113
Gráficas 72 e 73. Contratos por nivel de estudos no Pacto e Galicia en 2008....................................................................................... 116
Gráfica 74. Evolución da contratación por sectores no Pacto ............................................................................................................... 117
Gráficas 75 e 76. Contratación por sectores no Pacto e Galicia 2008 ................................................................................................... 117
Gráfica 77. Tipo de contratación ........................................................................................................................................................... 122
Gráfica 78. Contratación indefinida por xénero .................................................................................................................................... 122
Gráfica 79. Contratación temporal por xénero ..................................................................................................................................... 123
Gráfica 80. Duración da xornada laboral ............................................................................................................................................... 123
Gráfica 81. Contratos por grandes grupos de ocupación no Pacto 2008 .............................................................................................. 126
Gráfica 82. Contratos por grandes grupos de ocupación en Galicia 2008............................................................................................. 127
Gráfica 83. Evolución do crecemento empresarial ............................................................................................................................... 140
Gráficas 84, 85, 86 e 87. Distribución de empresas por sectores 2000 e 2007, Pacto e Galicia ............................................................ 142
Gráficas 88 e 89. Distribución de empresas por número de asalariados en 2007 no Pacto e Galicia ................................................... 143
Gráficas 90 e 91. Distribución de empresas segundo a condición xurídica en 2007 no Pacto e Galicia ................................................ 144
Gráficas 92 e 93. Evolución das altas e baixas de empresas no Pacto e Galicia .................................................................................... 145
Gráfica 94. Evolución do Paro rexistrado no sector da pesca ................................................................................................................ 150
Gráfica 95. Evolución do Paro rexistrado no sector agrario .................................................................................................................. 159
Gráfica 96. Composición da industria manufactureira .......................................................................................................................... 162
Gráfica 97. Evolución do Paro rexistrado no sector da industria ........................................................................................................... 164
Gráficas 98, 99, 100, 101 e 102. Evolución do número de empresas da construción por comarcas ..................................................... 168
Gráficas 103, 104, 105, 106 e 107 Composición da distribución de empresas da construción por comarcas ...................................... 169
Gráficas 108, 109, 110, 111 e 112. Distribución comarcal da construción segundo a actividade principal .......................................... 171
Gráfica 113. Evolución do Paro rexistrado no sector da construción .................................................................................................... 172
Gráfica 114. Evolución do Paro rexistrado no sector do comercio ........................................................................................................ 177
Gráfica 115. Número de empresas do sector turístico no Pacto en 2007 ............................................................................................. 180
Gráfica 116. Evolución do número de establecementos turísticos por comarcas ................................................................................. 183
Gráfica 117. Evolución do grao de ocupación das prazas hoteleiras no Pacto ...................................................................................... 187
Gráfica 118. Evolución paro rexistrado na hostalaría ............................................................................................................................ 193
Gráfica 119. Especialidades dos programas mixtos de formación e emprego por CNAE ...................................................................... 209
Gráfica 120.Beneficiarios dos programas mixtos de formación e emprego .......................................................................................... 209
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
221
Índice de mapas
Núm. de páxina
Mapa 1. Delimitación xeográfica do PTE Costa da Morte ......................................................................................................................... 8
Mapa 2. Lugares de interese comunitario (LIC) da Costa da Morte ........................................................................................................ 11
Mapa 3. Planeamento vixente no Territorio do Pacto ............................................................................................................................ 14
Mapa 4. Ámbito territorial do Consorcio de Turismo da Costa da Morte ............................................................................................... 16
Mapa 5. Ámbito territorial dos Grupos de Desenvolvemento Rural que afectan á Costa da Morte ....................................................... 16
Mapa 6. Ámbito territorial dos Grupos de Acción Costeira que afectan á Costa da Morte .................................................................... 16
Mapa 7. Ámbito territorial da Asociación Neria ..................................................................................................................................... 17
Mapa 8. Evolución da poboación ............................................................................................................................................................ 25
Mapa 9. Porcentaxe de persoas no estranxeiro ...................................................................................................................................... 31
Mapa 10. Renda familiar dispoñible ....................................................................................................................................................... 48
Mapa 11. Taxa de afiliación ..................................................................................................................................................................... 75
Mapa 12. Índice de actividade ................................................................................................................................................................ 76
Mapa 13. Índice de paro rexistrado ...................................................................................................................................................... 104
Mapa 14. Índice de paro rexistrado sector primario ............................................................................................................................. 107
Mapa 15. Índice de paro rexistrado industria ....................................................................................................................................... 107
Mapa 16. Índice de paro rexistrado construción .................................................................................................................................. 108
Mapa 17. Índice de paro rexistrado servizos ........................................................................................................................................ 108
Mapa 18. Índice de paro rexistrado persoas sen un emprego anterior ................................................................................................ 109
Mapa 19. Contratación por xénero ....................................................................................................................................................... 114
Mapa 20. Contratación sector primario 2008 ....................................................................................................................................... 118
Mapa 21. Contratación industria 2008 ................................................................................................................................................. 119
Mapa 22. Contratación construción 2008 ............................................................................................................................................. 119
Mapa 23. Contratación servizos 2008 ................................................................................................................................................... 120
Mapa 24. Principal actividade económica dos contratados .................................................................................................................. 128
Mapa 25. Principal actividade económica das contratadas .................................................................................................................. 128
Mapa 26. Principal grupo de ocupación das contratadas ..................................................................................................................... 129
Mapa 27. Principal grupo de ocupación dos contratados ..................................................................................................................... 129
Mapa 28. Escolas infantís, centros de día e residencias no Pacto ......................................................................................................... 133
Mapas 29 e 30. Densidade empresarial e densidade empresarial ponderada ..................................................................................... 141
Mapa 31. Establecementos hoteleiros .................................................................................................................................................. 185
Mapa 32. Establecementos de turismo rural ........................................................................................................................................ 190
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
222
Agradecementos
Agradecemos a colaboración brindada por todas as persoas, institucións e organizacións que
participaron na elaboración do presente estudo, en especial aos axentes de emprego e
desenvolvemento local das entidades que forman parte do Pacto, técnicos que desenvolven o
verdadeiro traballo de campo en todos os temas referentes ao emprego (emprendemento,
dinamización, análise, formación…) Igualmente, damos as grazas ás entidades que forman parte do
Pacto, que puxeron á nosa disposición os datos necesarios para a elaboración do estudo.
| Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte
223
Equipo Técnico:
Anabel Piñeiro – Directora
Daniel Oca – Técnico de emprendemento
Jesús Noya – Técnico de orientación
Margarita Vilela – Técnica de análise
Victoria Rey - Administrativa
top related