a arquitectura islámica. al-Ándalus

AL – ANDALUS, A ESPAÑA MUSULMANA (S. VIII-XV)

AL – ANDALUS: A ESPAÑA MUSULMÁ

•ANO 711, A CONQUISTA MUSULMÁ DO REINO VISIGODO

711-756, EMIRATO (PROVINCIA) DEPENDENTE DO CALIFA DE DAMASCO.• 756-911, EMIRATO INDEPENDENTE GOBERNADO POR UNHA DINASTÍA OMEIA, CÓRDOBA, CAPITAL POLÍTICA• 911-1031, CALIFATO INDEPENDENTE (proclamado por Ab Al Rhamán III) DE CÓRDOBA• 1031, DESCOMPOSICIÓN DO CALIFATO E APARICIÓN DOS REINOS DE TAIFAS• S. XII-XII CHEGADA DOS ALMORÁVIDES E, POSTERIORMENTE, DOS ALMOHADES• 1212, DERROTA NAS NAVAS DE TOLOSA, AVANCE CRISTIÁN CARA AO SUR• PERVIVENCIA DO REINO NAZARÍ DE GRANADA ATÉ 1492

RESISTENCIA CRISTIÁNO NORTE DA PENÍNSULA E

SOMETEMENTO AO PODER ANDALUSÍ

CONSOLIDACIÓN DOS PEQUENOS

REINOS CRISTIÁNS DO NORTE

EXPANSIÓN POLÍTICA E TERRITORIAL

DOS REINOS CRISTIÁNS,

A “RECONQUISTA”

MAPA DE AL-ANDALUS

S. X(ÉPOCA DO

CALIFATO DE CÓRDOBA)

REINO ASTUR-LEONÉS

REINO DE NAVARRAREINO DE

ARAGÓN

A ARTE HISPANOMUSULMÁ

O CALIFATO OMEIA

OS ALMOHADES

O REINO NAZARÍ DE GRANADA

VISTA AÉREA DA MESQUITA DE CÓRDOBA

MESQUITA DE TIPO HISPÓSTILO. 175 m. x 128 m. A súa construción inícase durante o reinado de Abderram´an I (786). É ampliada por Abderramán II no 833. Posteriormente, Al Hakam II amplíaa cara ao sur. Al

Mansur decide a última e definitiva ampliación da mesquita, que acada entónas súas actuais dimensións

Debuxo que reconstrúe a mesquita de Córdoba sen o “engadido” da catedral cristiá

A PLANTA DA MESQUITA: EVOLUCIÓN E AMPLIACIÓNS

O edificio actual é produto dunha mesquita inicial

levantada por Abderramán I sobre a basílica cristiá de San

Vicente, utilizando os seus materiais construtivos.

Posteriormente foi ampliada por Abderramán II e Almanzor.

ELEMENTOS ESTRUTURAIS DA MESQUITA

fonte ou Sabil

minarete

Mihrab

Qibla

Minarete

Fonte ou Sabil

Patio ou Shan

S

O

N

L

A FACHADA OESTE DA MESQUITA

Exteriormente a mesquita é semellante a unha gran “fortaleza da fe”,con muros que parecen murallas, rematadas en almeas e reforzadas

por grosos contrafortes. O uso de pedras de cantaría calcarias aparelladas a soga e tizón

contribúe a subliñar este efecto de fortaleza

AS PORTAS DA MESQUITA

Porta dos Visires ou de San Estevo(S. VIII)

Porta da ampliación de Al Mansur(S. X)

A PORTA: detalle

ALFIZ a media altura

Aparello de soga e tizón (tres pedras de cantaría

nunha dirección e outra alternando)

DOELAS dícromas

Arco de ferradura

OUTRAS PORTAS DA MESQUITA

Na Mesquita de Córdoba non existe unha fachada ou porta principal.Os accesos ábrense a toda a contorna, agás a parte que dá ao río,onde está o muro da Quibla

A chamada Porta do Perdón, aberta en

1377

O PATIO DOS LARANXOS O patio orixinal foi ampliado sucesivamente por Abderramán III e Almanzor no s. X. Os claustros actuais son produto dunha

remodelación total realizada nas primeiras décadas do s. XVI. Baixo os laranxos existe

un amplo alxibe que asguraba a auga necesaria para as purificacións dos

musulmánsNo s. XIII xa estaba plantado con palmeiras e, dende o s. XV, sabemos da presenza de

laranxos

GALERÍA ABERTA AO PATIO DOS LARANXOS

O INTERIOR DA MESQUITA: O HARAM OU SALA DE ORACIÓN

O espazo interno da mesquita produce unha sensación de uniformidade debidoá sucesión de naves idénticasÉ un espazo indiferenciado onde predomina a horizontalidade

A primeira mesquita, de once naves, conservaba o espírito da vella cultura helenística mediterránea (procedencia dos materiais) Cómpre destacar a variedade das columnas grecorromanas, exipcias e visigodasSobre as columnas ergueuse unha pilastra até acadar a altura desexada (máis de 11 metros). Xorde, así, a arquería superposta con doela de pedra e de ladrilloA cuberta da mesquista é plana e está realizada en madeira

UN BOSQUE DE 514 COLUMNAS de mármore xaspeado e alabastro, quesemellan un bosque de palmeiras en medio dun oase de paz e

recollemento espiritual

A arquitectura disólvse en perspectivas e visións fugaces (…) onde queira que se sitúe, o viaxeiro modifica o espazo ao mirar e convértese no eixo e centro das fileiras de columnas que veñen sempre confluír na súa presenza, igual que os radios de todas as direccións do universo conflúen no monolito negro da Meca, e o no crente solitario que se prosterna ante Deus. O centro da mesquita de Córdoba é cada columna e cada home que deambula por ela (…)

OS ELEMENTOS CONSTRUTIVOS

As columnas, de fuste liso, tamén aproveitadas e, polo xeral visigodas, utilízanse sen basa

Aparecen nelas os primeiros capiteis árabes que se formaron a partir dun modelo corintio, con capitel de follas de acanto estilizadas talladas a

trépano, rematadas nun cimacio

O SISTEMA DE ARCADAS DA MESQUITA (ou como elevar a altura para rachar a sensación de agustia que podía producir un

edificio tan amplo e baixo)

ARCOS DE FERRADURAsobre as columnas

(Ambos inseridos nos soportes)

Dous soportes superpostos:Sobre a columna superponse

un piar cimeiro conmodillón de rolo na súa base

DOELAS DÍCROMAS

ARCOS DE MEDIO PUNTOna parte superior

O MIHRAB DA MESQUITA DE CÓRDOBA

O luxo da decoración concéntrase na interior do mihrab, destacando

os mosaicos artísticos, agasallo do emperador bizantino

O interior do mihrab cúbrese cunha enorme cuncha de xeso de gran valor decorativoTen inscricións en louvanza do califa, datan esta obra no 965A decoración anicónica combina todo o repertorio islámico: ataurique, lacería e caligrafía, con prufusión de pequenos arcos polilobulados na parte superior

Fachada do mihrab(época de Al Hakan II)

Concebida como un pórtico en forma de arco de ferradura, enmarcado nun dobre alfiz (moldura rectangular que deixa uns espazos intermedios ou albanegas que se decoran de forma exquisita)As doelas decóranse con ataurique altenando as cores

Detalle da fachada do MIHRAB

DECORACIÓN CALIGRÁFICA

A cuberta do mihrab é unha cúpula de nervos califais, elevada sobre

trompas, cunha estrutura octogonalOs nervos non se cruzan no centro,

xerando unha cúpula gallonada con forma

de cuncha, que simboliza a sabeduría

divina

O revestimento de mosaico subliña o

esplender e a riqueza da

mesquita, en consonancia co

esplendor do califato de Córdoba

A MAQSURA

era un espazo fronte ao Mihrab que estaba

reservado para o Califa

Estaba cuberta por 4 ricas cúpulas de nervos califais, elevadas sobre trompas cunha estrutura octogonal, semellantes á

do mihrab

A MAQSURA

data da ampliación realizada baixo o califato de Al Hakan II.É un espazo fronte ao Mihrab, que estaba acotado por arcos polilobulados superpostos e

entrelazados; enrriba hai pequenos arcos de ferradura

sobre pequenas columnas adosadas, que non desempeñan

ningunha función tectónica

NAVES DA AMPLIACIÓN DE AL

HAKAM II

Cúpula das naves da maqsura

A PLANIMETRÍA DA CIUDADE- PALACIO DE MADINAT AL ZAHRA

A Alxafería de Zaragoza

Palacio da época de Taifas (s. XI)

PLANIMETRÍA DA ALXAFERÍA DE ZARAGOZA

O nome do palcio deriva do seu construtor, Abu Jafar Ahmed Almoctadir Bilá (de jafar, al-jafaría e, despois Alxafería), gobernador da taifa zaragozana entre 1047 ye1081. A fábrica primitiva deste palacio ou quinta de recreo, consruída a

extramuros xunto á marxe dereita do Ebro, era de planta rectangular, cunha sólida muralla exterior con torreóns. Sufriu distintas modificacións e irreversibles

destrucións co paso do tempo. As dúas épocas de modificacións da fábrica primitiva corresponden aos reinados de Pedro IV e a dos Reis Católicos, sendo, dende a toma de Zaragoza por Alfonso el Batallador en 1118, alcázar dos reis

cristiáns. Na actualidade é a sede das Cortes de Aragón

DETALLES DO INTERIOR DA ALXAFERÍA DE ZARAGOZA

A XIRALDA DE SEVILLA(antigo minarete da mesquita da época

almohade)

A TORRE DEL ORODE SEVILLA, S. XIII

Torre defensiva da muralla deépoca almohade