8.gaia.onddoen erreinua

8. UNITATEA

Onddoen erreinua

1. ONDDOEN EZAUGARRIAK

• Zelula eukariotez osatutako organismoak dira (zelula-pareta dute baina ez dute kloroplastorik)

• Zelulabakarrak eta zelulaniztunak izan daitezke.

• Zelulabakarrek forma biribila edo obala dute eta mikroskopikoak dira.

• Zelulaniztunek HIFA izeneko harizpi mikroskopikoz osatuta daude. Hifa multzokatzen da MIZELIOA (onddoaren gorputza) osatzeko.

2. ONDDOEN BIZI-FUNTZIOAK

2.1. ELIKADURAHeterotrofoa: saprofitoak, sinbionteak edo parasitoak izan daitezke.

2.2. ERLAZIOABeste izaki bizidun bati lotuta bizi edo lurzoruari finkatuta bizi daitezke.

2.3. UGALKETA•ONDDO ZELULABAKARRAKUgalketa asexuala, GEMAZIO bidez.

Gemazio bidez, zelulak ezberdin banatzen dira. Zil izeneko konkor bat ateratzen zaie eta hortik beste banako bat sortuko da.

•ONDDO ZELULANIZTUNAKUgalketa asexuala, ESPOREN bidez.

Esporak ugalketa zelulak dira. Esporangio izeneko ontzi batzuetan biltzen dira eta espora batetik banako berria sor daiteke.

3. ONDDO MOTAKLEGAMIAK LIZUNAK PERRETXIKOAK

• Zelulabakarrak• Gemazio bidezko

ugalketa• Elikagaien industrian

erabiltzen dira, adibidez, ogia egiteko.

• Zelulaniztunak• Esporen bidezko

ugalketa• Batzuk parasitoak

dira eta beste batzuk saprofitoak.

• Zelulaniztunak.• Esporen bidezko

ugalketa.• Aske bizi dira leku

ilun eta hezeetan

4. ONDDOEN GARRANTZIA4.1. ONDDO ONURAGARRIAK•Lurzoruan dagoen materia organikoa biodegradatzen laguntzen dute.•Algekin batera likenak sortzen dituzte eta parte hartzen dute lurzoruaren osaketan.•Sukaldaritzan preziatuak dira.•Legamiak ere produktu jangarriak egiteko erabiltzen dira.

4.2. ONDDO KALTEGARRIAKParasitoek honelako gaixotasunak sor ditzakete:•Alergiak•Perretxikoak jatean izan ahal diren intoxikazioak.•Inkekzioak edo MIKOSIA: azal, azazkal edo ileetako keratinaz elikatzen diren parasitoen ondorioz.