6.gaia.moneroen erreinua

6. UNITATEA:

Moneroen erreinua

1. BAKTERIOEN EZAUGARRIAK

• Organismo zelulabakarrak eta prokariotak dira.

• Bazter guztietan daude: lurzoruan, airean, uretan, janarietan, izaki bizidunen barnean…

• Tenperatura gogorrak jasan ditzakete (0ºC –tik behera eta 100ºC-tik gora)

• Bakarka bizi dira. Batzuetan koloniak sortzen dituzte.

2. BAKTERIO MOTAKFormaren arabera:

KOKOAK BAZILOAK

BIBRIOAK ESPIRILOAK

Biribilak Luzangak Makotuak(koma forma)

Kiribilak (espiral forma)

3. BAKTERIOEN BIZI-FUNTZIOAK3.1. ELIKADURA•Bakterio heterotrofoak, gehienak– SAPROFITOAK: Hildako edo usteltzen ari den

materia organikoaz elikatzen dira.– PARASITOAK: Beste organismo batetik lortzen

dute elikagaia, hari kalte eginez.– SINBIOTIKOAK: Beste organismo batzuekin

elkartuta bizi dira eta bientzat onuragarria da erlazio hori.

•Bakterio autotrofoak: – ZIANOBAKTERIOAK: Fotosintesia egiten dute.

3.2. ERLAZIOABakterio batzuk flageloa daukate eta haren bidez lekualdatzen dira.

3.3. UGALKETASexugabeko ugalketa dute bakterioek: ERDIBITZEAren bidez ugaltzen dira

4. BAKTERIOEN GARRANTZIABakterio batzuk onuragarriak dira eta beste batzuk kaltegarriak4.1. BAKTERIO ONURAGARRIAK•Bakterio deskonposatzaileek hildako animalien eta landareen hondakinak soilago bihurtzen dituzte, lurrera itzultzeko.•Digestio-hodien barruan bizi diren bakterioek elikagaien digestioan laguntzen dute.•Bakterio batzuek elikagaiak egiten laguntzen dute, adibidez, jogurta eta gazta.

4.2. BAKTERIO KALTEGARRIAKPATOGENOAK: izaki bizidunoi gaixotasunak eragiten dizkiguten bakterioak

salmonellosi, tetanos eta meningitisa.

Patogenoak saihestekoGARBIKETA