284_4 froga zernola assa ikastola dbh 2.odp

Ebro gure ibaia aztertzen

ASSA IKASTOLADBH 2. maila

ASSA IKASTOLADBH 2.maila

1. IBAIAREN DESKRIBAPENA

Ebroren erabilera zonalde honetan batez ere zentral elektriko baten energia lortzeko erabiltzen da, bestela aisialdirako erabili ohi da udako eguraldi ona dagoenean.Orduan piraguekin ibiltzeko aukera dugu eta baita bainatzeko.

2. KOKATU ZUEN IBAIA

EbroEbroEspainian emari handiena duen ibaia Espainian emari handiena duen ibaia da, eta izen berbera daukan ibarra da, eta izen berbera daukan ibarra zeharkatuz ( 83.093 km²) Mediterraneo zeharkatuz ( 83.093 km²) Mediterraneo itsasoan jotzen du sorbidetik 910 itsasoan jotzen du sorbidetik 910 kilometrora, Ebroren Delta sortuz.kilometrora, Ebroren Delta sortuz.

Ebro ibaia, Fontibren (Kantabria) jaiotzen da, Ebro ibaia, Fontibren (Kantabria) jaiotzen da,

1980 metroko garaieran, eta hemen ikusten diren herriak 1980 metroko garaieran, eta hemen ikusten diren herriak zeharkatzen ditu bere Mediterraneorako bideanzeharkatzen ditu bere Mediterraneorako bidean.

Ebro tortosan amaitzen daEbro tortosan amaitzen da

Zabalera ezagutzeko zubia alde batetik bestera neurtu Zabalera ezagutzeko zubia alde batetik bestera neurtu genuen eta genuen eta 6262 metrotako zabalera metrotako zabalera duela ikusi genuen.duela ikusi genuen.

Azkenik, Ebro ibaiaren korrontearen abiadura neurtzeko Azkenik, Ebro ibaiaren korrontearen abiadura neurtzeko laranja bat bota genuen zubitik eta distantzia jakin bat (100 metro) laranja bat bota genuen zubitik eta distantzia jakin bat (100 metro) egiteko izan zuen iraupena kronometratu genuen. Ondorioz egiteko izan zuen iraupena kronometratu genuen. Ondorioz 4.4 m/s 4.4 m/s abiaduraabiadura duela konturatu ginen. duela konturatu ginen.

Behin Ebrora irteera egin ondoren, gure ibilbidean sakonera Behin Ebrora irteera egin ondoren, gure ibilbidean sakonera neurtu genuen. Horretarako soka bat bota genuen harri bat lotuta neurtu genuen. Horretarako soka bat bota genuen harri bat lotuta zuelarik eta ondoren buztita dagoen soka zatia neurtu genuen, ondorioz zuelarik eta ondoren buztita dagoen soka zatia neurtu genuen, ondorioz Lapueblako zubia dagoen tokian Lapueblako zubia dagoen tokian Ebrok 6,25 metroko sakoneraEbrok 6,25 metroko sakonera du.du.

3. IKUSIZKO AZTERKETA

Ebro ibaiaren tarte batzuk Ebro ibaiaren tarte batzuk kontaminatuak daude metal pozoitzu kontaminatuak daude metal pozoitzu batzuengandik:batzuengandik:

Metal pozoitzu batzuengandik, merkurioa,kadmio eta kromoa bazalakoak, antzeman dira Ebro ibaiaren tarte batzuetan, Zaragozako Farmazeutiko eskolan egindako estudioarengaitik.

Kontaminazioaren gradu altuarengaitik, arrainen heriotza ugaritu egin da, eta urak oxigeno faltaz daude. Ebroren kontaminazio indizea oso altua da, eta Bocal-en (Ebroren sarrera Zaragozan)adibidez, hiri-isurkinen eta beste isurkideen ezarpenengandik daude horrelako kontaminazioak. Ebro ibaiaren ura, tarte horretatik,oxigeno gabe gelditzen da eta horrek arrainen heriotzaz aparte, ere hil egiten dute uharkako landareak.

Erregistratu egin dira, olioko zenbait lohidura 200 metroko longitudean, eta horrek kezkatzen ditu udaletxeko inguru-girokoteknikoei bere aldizkakotazun irregularraren eta bere zail lekupenen prozedentziaz.

Ere susmatzen da isurkin ilegal eta klandestino batez zenbait faktoria situatutak ibai-gorantz edo zenbait tailer mekanikoen garbiketa batengandik, baina teknikoek ezin izan dute konprobaziorik egin “pertsonal falta”gaitik.

4.BIZITZARIK?LandareriaLandareria

1.zonaSAUZEA:

Salix generokoak dira eta espezie asko dituzte. Beste batzuk, altuera eta beraien diametroa oso altua edukitzera iristen dira.Sauce negartia, oso dotorea da apaintzeko.

TXOPOA:Populus generokoak dira. Oso dotoreak dira eta urari aparte, lurrari eta ur gatzei aurre egin diezaiokete. Zuhaitz hauek beraien kortezagatik (zuria) ikusi edo desberdindu ditzazkegu. Hosto ugari botatzen eta jaiotzen zaizkie eta urtaroak pasatzen joan ala, koloreak aldatu ere.

TAMARIZ:Genero Tamarix-ekoa da, oso lur buztintsuen gainean agertu ohi da. Dezente masa itxiak formatu ohi ditu eta osa ezazu, zonen gatz lurzoruetan, landarediaren osagai nagusietan. Klimak jasaten ditu oso aldatuak eta ondo eusten du hotz bizia. Oso malguak dira haren surak.

IPURUAK:Zuhaizka honen hostoak biribildutak daude eta oso gogorrak dira ukimenarentzako.Honen loreak 2 urtetan behin jaiotzen dira: neguan eta udaberrian.Edozein klimari jasaten dio edozein lekutara adaptatzen delako.

2.zona

KAÑA:Landare graminea da(ARUNDO DONAX) eta erabilera handia du ekonomia ruralean;elementu nagusia izan zelako konstrukziorako.Hala ere,landare hau,gutxitzen edo desagertzen ari da.Bukatzeko,landare hauek,leku hezeetan,ibaietan...aurki ditzazkegu.

KARRIZOA(Phragmites communis y P. isiacus):Landare hauek ere gramineak dira, putzuen inguruak eta lur hezeak inbaditzen dituzte. Baita ere, ur gazietan aurki daitezke.4m-ko altuerara ailega daiteke eta hegazti ezberdinez okupatuta dago; bertan izkutatu eta beraien arrautzak jartzen dituzte.

TAMARIZ: Genero Tamarix-ekoa da, oso lur buztintsuen gainean agertu ohi da.Dezente masa itxiak formatu ohi ditu, zonen gatz lurzoruetan, landarediaren osagai nagusietan.Klimak jasaten ditu oso aldatuak eta ondo eusten du hotz bizia.Oso malguak dira haren surak.

LABANDA: Landare usaintsuen barruan dago zalantzarik gabe, haren adiera zientifikoa, lavandula da.Landare hau, apaintzen ditu Iberiar Penintsularen lorategiak(askotan).

LARRAK: Zuhaixka iraunkorraren espezie bat da eta tamaina txikiaren zenbait forma eskaintzen duen arren, oro har trinkoa da. Landare hau oso koloretsua eta aproposa da etxeak,kaleak...apaintzeko.

ERROMEROA: Sukalderako asko erabiltzen da landare hau,batez ere, bere hostoak eta ardaxkak.2m-ko altuerara iritsi daiteke, bere hostoak kolore berde ilunekoak dira eta lore batzuk ematen dituzte;urdin argi kolorekoa.

3.zonaCOLA DE ZORRO: Hosto berdeak dituen belarkari bat da eta hostoak(oso estuak) zatitutak daude ukimenaren ondorioz.Altueraz metro batera heldu daiteke eta hotza dagoenean oso erresistentea da.

PASTO DE AGUA: Landare hau oso delikatua da eta beren hostoen zabalera bakarrik5-mm-koa da.Luzeeraz 0.5 metro iritsi ahal daiteke eta hau ere,izoztetan oso erresistentea da.

ROTOLA: Landare hau ere, oso delikatua da eta bere hostoak oso ahulak dira.Altueraz 0.4 metrora iritsi ahal daiteke.Izoztetan ez da oso erresistentea.

ARRAINAK:

LUTXOA KARPA

KARPINA

ALBURNOA

BARBOA ANGIRA PERKASOLA

EBRO IBAIAKO ANIMALIAK

SUGEAK

DORTOKA

MUSKUILU ZEBRA

KARRAMARROA SILUROA

LUTXOA

Europako lutxoa gorputza luzea eta ia zilindrikoa du.Burua luzea du eta bere ahoa hegazti batena dirudi.Bere alboko aleta luzea da eta atzeraka dauka.

KARPA

Karpa 1'2 metro neurtzera iritzi daiteke eta 40 kilo pisatzera,baina normalean 60 edo 90 centimetro neurtzen ditu, eta 9 kilo.Kasuak eman dira 65 urteetara iristea lortu dutela.

Europako lutxoa gorputza luzea eta ia zilindrikoa du.Burua luzea du eta bere ahoa hegazti batena dirudi.Bere alboko aleta luzea da eta atzeraka dauka.

ALBURNOA

Barboa ibaiko arrain bat da. Gutxi gora behera 60 cm-takoa. Bere izena 4 bizar antzekoak dituelako da. Bi ilaretan ditu hortzak.

BARBOA

Angira 60 edo 80 cm neurtzen ditu.Tropikal eta ur epeletan egoten dira, pacifiko eta atlantiko itsasoetan ezik.

ANGIRA

SUGEAK

Elapidae familiakoa da, Australiako sugeen antzekoa.Itsaso tropikaletan bizi dira, bereziki indiko eta pacifiko itsasoetan.

MUSKUILU

ZEBRA

Muskuilu zebra mulusko txiki bat da, 3 cm neurtu egiten da gutxi gora behera.Bere maskorra triangularra da, marrak beltzak eta zuriak dira.

SILUROA

Arrain oso handia da, 2,5 metrokoa eta 100 kilokoa, aurkitu dira 5 metrokoak eta 306 kilokoak ere.

6. HAUSNARKETA

Ebro ibaia Lapueblako ibilbidean honako ezaugarriak dituela esan dezakegu:

Ibilbidearen leku batzuetan zabalera handiagoa du eta bestetan ordea, askoz gutxiago, bestetik ibaiaren guneen arabera kutsadura handiagoa dago ertzetan zentral elektrikoa dagoelako, eta honek isuritako zikinkeria nabaria delako.

7. BIBLIOGRAFIA

http://www.elpais.com/articulo/sociedad/

LUR HIZTEGI ENTZIKLOPEDIKOA.

ATLAS MUNDIALA.

ASSA IKASTOLADBH 2.maila