afriga 67

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO

Nº 67A N O X I I I

Marzo–Abril 2007

P R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

VARIEDADES DE GALICIA E ASTURIASO XURRO, UN ABONO COMPLETO E ECONÓMICOINFLUENCIA DA ROTACIÓN NO CONTROL DE MALAS HERBAS

ROBERTO LORENZANA, TÉCNICO AGRÍCOLA: “Non se debería investir en cota máis do que se poida amortizar en cinco anos”

A SAT OUTEIRO-FRADES, EXEMPLO DE MANEXO RACIONAL

BVD: EXTRACTOS DA GUÍA SANITARIA PARA ADSG

SEMENTEIRA DO MILLODO MILLO

ROBERTO LORENZANA, TÉCNICO AGRÍCOLA: ROBERTO LORENZANA, TÉCNICO AGRÍCOLA: ROBERTO LORENZANA, TÉCNICO AGRÍCOLA:

BVD: EXTRACTOS DA GUÍA SANITARIA PARA ADSG

O MANEXO DO PERÍODO SECO, BÁSICO PARA A PRODUTIVIDADE DA VACA

A SAT OUTEIRO-FRADES, EXEMPLO DE MANEXO RACIONALEXEMPLO DE MANEXO RACIONAL

A MÁIS COMPLETA GUÍA

COMERCIAL DE SEMENTES

A F R I G A

01 portada.indd 1 19/3/07 00:19:54

pub_fontao.indd 2 18/3/07 14:02:49

AFRIGA | ANO XIII - Nº 67

sumARIo �

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIO, Agustín Pulleiro Bermúdez. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOCAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e Juan Carlos Landeira Castro. E-mail: [email protected]

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR COMERCIAL, José Manuel Gegúndez. DESEÑO GRÁFICO/MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez.Enderezo: Recinto Feiral O Palomar s/n. 27004 Lugo. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.ctransmedia.com

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Imprime: Gráficas Rigel SA. Tirada: 9.000 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

EXPLOTACIÓN

SAT Outeiro-Frades: o gando en lotes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

MANEXO

Como xestionar ben o período seco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO

Elección da variedade correcta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

Variedades probadas en Asturias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

Variedades probadas en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

O abonado con xurros. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

A rotación e o control das malas herbas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

SANIDADE

Guía da BVD para ADSG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62

ECONOMÍA

Cambios estruturais nas explotacións de bovino . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70

03 sumario.indd 3 18/3/07 14:04:07

www.poettinger.es

Agricultura inteligenteAgricultura inteligente

Durán Maquinaria Agrícola s.l.Carretera N-640, km. 87,5 - 27192 LA CAMPIÑA (Lugo)Tel.: 982.22.71.65 - Fax: 982.25.20.86E-mail: [email protected]

www.duranmaquinaria.com

El sistema ISOBUS de Pöttinger

� sistema de conexión rápido y sencillo� para utilizar con los principales fabricantes de tractores� un solo mando de control para todos los aperos� posibilidad de utilizar a traves del mando del tractor� comodidad de uso� infinidad de funciones adicionales

Maquinaria Agricola s.l.

pub_duran.indd 4 17/3/07 21:53:53

EXPLOTACIÓN

AFRIGA ANO XIII - Nº 67

�

A explotación gandeira fundada por Manuel Berdomás no concello de Frades (A Coruña) transformouse hai dez anos nunha SAT familiar integrada por el mesmo, a súa muller, Am-paro Pérez, e dous dos fillos, Víctor e Miguel. No momento de iniciar a actividade como SAT contaba con 50 vacas en ordeño e unha cota de 400.000 quilos. Na actualidade hai 116 vacas _96 en ordeño_ e 938.000 quilos de cota.

Un dos aspectos que diferencian esta explotación, enclava-da nun municipio de clara vocación láctea, é a coidadosa separación do gando en lotes. A granxa dispón de dúas na-ves de estabulación. A máis nova, construída hai tres anos, destínase a vacas de alto rendemento. A nave antiga acolle as vacas de baixo rendemento, as secas, as de preparto e os boxes dos xatos.

SAT OUTEIRO-FRADES. PAPUCÍN (FRADES)

UNHA AXEITADA SEPARACIÓN DO GANDO POR LOTESA SAT da familia Berdomás, constituída en 1997, presenta aspectos moi orixinais tanto no manexo do gando como na concepción das instalacións. As vacas están distribuídas en lotes de alta e baixa produción, con racións diferenciadas, e nun futuro prevese separar tamén as reses de primeiro parto co obxecto de mellorar a súa calidade de vida.

Os xatos da explotación pasan en boxes os dous primeiros meses de vida, nunhas condicións hixiénicas que os protexen de enfermidades

explotacion.indd 5 20/3/07 02:56:58

EXPLOTACIÓN


�

A rede que cubre a parte frontal do establo novo torna con eficacia o vento e a chuvia

Os diferenciais de produción entre as vacas de alto e baixo rendemento son notables: 32’4 quilos/día fronte a 19 qui-los/día. “A diferencia está no momento de lactación. As vacas de baixo rendemento están na cola da lactación, próximas ao período seco. Son as vacas preñadas que previsiblemente secarán nun mes ou mes e medio”, explica Víctor Berdomás. As vacas en alto rendemento, a situación normal da granxa, presentan unha produción bastante homoxénea e estable que se concreta nunha media de 9.000 quilos por vaca e ano.

A explotación dispón de 60 hectáreas de terreo. 30 dedícanse a millo e 15 a raigrás

A existencia de distintos lotes plásmase na diferenciación de dietas.

Ración de alta29 quilos de silo de millo (35% de materia seca)8,5 quilos de silo de herba (30% m.s.)8,5 quilos de concentrado0,5 quilos de palla

CONTrOL LEITEIrOGraxa 3,75%Proteína 3,01%Células somáticas 200.000Bacterioloxía 11.000

O obxectivo da SAT é mellorar en proteína, primada pola industria, e baixar en niveis de graxa, que ademais de non producir beneficios económicos absorbe cota. Para isto están en conversas cos nutrólogos, co obxecto de conseguir eses axustes a través da alimentación.

Detalle da rede frontal de cobertura do establo

As vacas de alta produción da SAT dan unha media de 32,4 quilos de leite ó día


MANOVAC, S.L. – Islas Canarias, 31 – Pol. Ind. Fuente del Jarro – 46988 PATERNA (VALENCIA) SPAINTEL - + 34 96 1321591 – FAX - + 34 96 1343082 – [email protected] - www.manovac.com

MANOVAC, S.L. – Gutierre de Cetina, 63 – 28017 MADRID – SPAINTEL - + 34 91 4085133 – 91 4088978 – FAX - + 34 91 4076648 – [email protected]

MILKING EQUIPMENT

SALAS DE ORDEÑO• ORDEÑO TRASEIRO, SAÍDA

RAPIDA, ESTRUTURA INOXIDABLE

• ESPIÑA DE PEIXE INOXIDABLECON CABINAS INDIVIDUAIS

• BOMBAS DE VACÍO DE LÓBULOSCON VARIADOR DE FRECUENCIA

• XESTIÓN INFORMATIZADA EIDENTIFICACIÓN AUTOMÁTICA

Distribuidores en Galicia:

AGRIGAN GALLEGA, S.L.ESTDA. DA VIDE A PIÑEIRA. A VEIGA, 2727400 MONFORTE DE LEMOSLUGOTLF: 982 40 36 19

LUIS CASTAÑO ARIASCAMPO DA FEIRA, S/N27166 O PARAMOLUGOTLF: 982 53 90 96

VIGO BARREIRO FCO. J.M., S.C.AVD. SANTIAGO, S/N15830 NEGREIRAA CORUÑATLF: 981 88 52 04



MILKING EQUIPMENT












MILKING EQUIPMENT












MILKING EQUIPMENT












MILKING EQUIPMENT












MILKING EQUIPMENT










• Ordeño traseiro, saída rápida, estructura inoxidable• Espiña de peixe inoxidable con cabinas individuais• Bombas de vacío de lóbulos con variador de frecuencia• Xestión informatizada e identificación automática • Medición electrónica e retirada automática

Para caBras:• rotativas• side by side de cascada• amarres de saída rápida revoltable en acero inoxidable

para vacas para cabras

OrDEÑOsaLas de

pub_manovac.indd 6 17/3/07 21:59:32

EXPLOTACIÓN


�

Ración de baixaA mesma composición, pero con 4,5 quilos de concentrado.

Ración de período seco5 quilos de silo de millo3 quilos de concentrado3 quilos de palla

Unha novidade recente na explotación foi a creación dunha zona especial para os xatos, con boxes nos que pasan os dous primeiros meses de vida. Trátase de casetas moi hixiénicas. ”Non é preciso limpalas mentres o xato está alí”, asegura Víc-tor. “Grazas a elas, descenderon moito os problemas de dia-rreas e neumonías”. Os boxes dispoñen de soportes elevados para o biberón, de xeito que o xato ten que tomar o leite estalicando o pescozo, nunha postura tan natural como se mamase da nai.

Nestes momentos, os Berdomás barallan tamén a posibilidade de facer un lote exclusivo para vacas de primeiro parto. “A idea é separar os animais novos dos adultos. O animal adulto sem-pre está castigando na xovenca. Os animais novos respéctanse máis entre eles, hai menos competitividade e máis liberdade de acceso aos bebedeiros, comedeiros e cubículos”. A experiencia indica que dese xeito as vacas novas están menos estresadas, o cal redunda positivamente na súa produtividade e saúde.

Os Berdomás proxectan poñer aparte os animais novos. A idea é apartalos da presión dos adultos para que haxa menos competitividade e máis liberdade de acceso aos recursos. Os animais teñen así menos estrés e máis calidade de vida

Manuel Berdomás e o seu fillo Víctor, á entrada dun dos establos

O uso da xenética por parte dos Berdomás apunta a con-seguir “calidades e leite, boas patas e bos ubres”. A vida produtiva das vacas da SAT abrangue unha media de tres partos. Nada estraño tendo en conta o ritmo de produción alto e un sistema absolutamente intensivo, sen intervención do pastoreo.

Recría externalizadaDe dous anos a esta parte, a SAT Outeiro-Frades envían as súas xatas para recría ao centro especializado de Mayán, en Zaragoza. Para Víctor Berdomás, a ventaxa disto está en que “os técnicos do centro dedícanse exclusivamente á recría e optimizan todos os momentos da vida do animal.

Corredor de unión entre o establo novo e a sala de ordeño


EXPLOTACIÓN


�

COOPERATIVA AGRARIA PROVINCIAL DE A CORUÑA, SOC. COOP. GALEGAServizos de asesoramento e xestión de explotacións agro-gandeiras

Avda Manuel Platas Varela, 144 Baixo. Vilarrodís. 15141 Arteixo. A CoruñaTfno: 981647560. Fax: 981647561 • Enderezo electrónico: [email protected]

As naves teñen amplos corredores que permiten a entrada do carro mesturador

O carro subministra racións á carta para os distintos lotes de reses

O comedeiro é de fibra de vidro branca, hixiénico e máis barato có aceiro inoxidable

A xovenca necesita bastante materia seca e fibra para des-envolver a barriga e ter máis capacidade de inxesta, e iso consíguese mellor con forraxe seca que con silo. É máis barato levar as vacas a onde hai forraxe seco en abundancia que non traer a forraxe aquí”.

O centro de recría de Mayán colle as reses con 15 días de vida e devólveas á explotación preñadas e a mes e medio do parto.

Durante ese tempo, case dous anos, fánselles oito controis de peso e medidas aos animais co obxecto de uniformizar as tallas.

Os custos de estancia en Mayán son de 2,09 euros por día e res, máis os derivados do transporte e a inseminación. “O custo hai que avalialo tamén polo que recibes. Se falamos só de euros, este sistema sae máis caro, pero tamén hai que considerar o valor do produto final”, considera Víctor. “Aínda é cedo para que nós vexamos os beneficios do sistema, porque só levamos dous anos mandando as vacas alí, pero terán que verse na vida dos animais, a produción e a reprodución”.

PArquE dE mAquINArIAA maquinaria en propiedade é mínima: cargadora telescópica, tractor e cisterna. O laboreo agrícola está totalmente externalizado.

A SAT está integrada na CUMA Frades-Papucín, constituída hai tres anos por 5 explotacións da parroquia de Frades e 10 da parroquia de Papucín co único obxecto de dispoñer dun carro unifeed. Esta máquina optimízase grazas ao radio reducido no que se ubican as explotacións nas que tra-balla. Diariamente só ten que percorrer 20 quilómetros.


suministros agrícolas e gandeiros

comedeiros Para Vacas e caBalos2.000 Vendidos en galicia e asturias

pub_toni-javy.indd 10 17/3/07 22:03:53

Rosalía de Castro, 90. 27120. Castroverde (Lugo) • Tel. 982 312 307 Móbil 669 356 410 / E-mail: [email protected] Y JAVI

NOVO BEBEDEIRO INOX, VOLTEO CON PROTECTOR

Piso de goma da sala de esPera

Rosalía de Castro, 90. 27120. Castroverde (Lugo) • Tel. 982 312 307 Móbil 669 356 410 / E-mail: [email protected] Y JAVI

Nº 1 eN FraNCia eN ColCHÓNs Para VaCas

limPeZas aUTomÁTiCas de CaBle

mÁis de 30.000 limPeZas iNsTaladas eN eUroPa

pub_toni-javy.indd 11 17/3/07 22:06:28

EXPLOTACIÓN


12

benestar animal

Recollida directa na

explotación

trazabilidade garantida

clasificación europea

contrastada

rendemento óptimo

da canal

mf * mat. frig. de montellos

autovía do noroeste Saída 567, Crta. a Mesón do Vento Km 3.30

mONTELLOS 15319 • BETaNZOS (a CORUña)telfno: 981 77 28 00 • 981 77 28 54

Fax: 981 77 08 74 • 981 77 09 03 E-mail: [email protected]

...Onde a vaca importa.

Cada vez son máis as explotacións galegas que optan por ex-ternalizar a recría. No concello de Frades hai xa cinco granxas que envían as súas xatas ao centro aragonés. Berdomás cita outros casos en lugares como Mesía e Tordoia.

HabitabilidadeA granxa dos Berdomás dispón de dúas naves cubertas de 777 metros cadrados. A nave vella, duns 20 anos de antigüidade, está totalmente pechada e conta cun ventilador para com-bater o calor en verán. A nave moderna, seguindo as novas tendencias, deixa ao descuberto toda a parte frontal e amplos espazos nos laterais. A entrada principal conta cunha rede ex-tensible que brinda unha eficaz cobertura contra o vento do norde e o frío invernal, con problemas mínimos de entrada de chuvia. Os laterais están cubertos co mesmo tipo de material, pero permanentemente pechados.

Víctor Berdomás destaca a eficacia e o baixo custo deste sis-tema. “En Galicia sempre tivemos a tendencia de pechar con bloque ata arriba, o cal é moito máis caro. Estas redes pro-texen perfectamente os animais e custaron só 180.000 euros. A rede frontal ten ademais a ventaxa de permitirche ampliar o establo sen necesidade de romper nada, chega con levantala e continuar a obra”.

O establo novo da explotación ten a parte frontal totalmente aberta, con cobertura de rede extensible. Isto resulta máis económico có bloque, as vacas están igual de abrigadas e facilítase a posible ampliación do establo

Pendello anexo á nave de estabulación nova, destinado a garaxe e almacén

A sala de ordeño dispón de 8 puntos, ampliable a 12


Distribuidor e asistencia tecnica para Galicia e Asturias

CARACTERÍSTICAS• Arranque sincronizado de todos

os órganos de ordeño• Unidade en posición de ordeño• Bomba de baleiro• Pulsación• Bomba de leite• Retirada automática

VANTAXES• 1 botón = 1 acción• Posibilidade de preparar para lavado unha liña,

mentres se ordeña na outra• Considerable ganancia de tempo de posta en marcha• Simplicidade de emprego (cambios de persoal)• Concepto de ordeño único e novidoso• CONPATIBLE CON OUTRAS MARCAS

Ronda Fontiñas, 123 Entrechan 27002 LUGO - Teléfono/Fax: 982.24.29.12

Web: www.agroor.com - Teléfono 24 horas: 639.81.65.43

A ASISTENCIA ACTIVA dA MáqUINA AO SERVIzO dO gANdEIRO

AgRO-OR SLR E F R I G E R A C I Ó N

Automatización da sala de ordeño

TANqUES dE LEITE VERTICAIS

Mellora a calidade do leite co minimo esforzo

Novidoso sistema

de limpeza de tetos

pub_agroor.indd 13 18/3/07 19:21:24

PIENSOS ARA• Fabricación personalizada de todo tipo de pensos: mesturas,

pensos simples, compostos, en fariña ou granulados

• Servizo de racionamentos para calquera especie animal

• Asesoramento técnico

• Servizo de menos de 24 horas para pedidos de calquera volume e a calquera lugar

• Venta de forraxes (alfalfa, palla, reigrás). Cantidade mínima, unha paca

• Venta de fertilizantes

Praza Maior, s/n - 27377 Muimenta (Lugo) - Telf.: 982.52.81.03 - Fax: 982.52.81.33 - Mail: [email protected]

pub_ara.indd 14 17/3/07 22:09:49

EXPLOTACIÓN


15

Ramiro Rodríguez ÓnegaSan Martín de Ferreiros. 27283. Pol (Lugo)Tel. / Fax 982 81 25 24Móbil 619 22 62 66E-mail: [email protected]

Distribuidores de

• As alfombras Interlock melloran a circulación da vaca e reducen ao 50% o número de úlceras podais

• A vaca circula cun paso máis firme e longo, o cal reduce o estrés e permite recoñecer mellor os celos

• As alfombras manteñen o ambiente máis seco e limpo

• A limpeza é más rápida e doada, reducíndose os custos de xestión

Pode instalarsedebaixo da robadeira

O cepillo Agricow mellora a transpiración da pel e estimula a circulación sanguínea

O COnfOrtda vaca

MÁIS TRANQUILIDADE E RELAX PARA O GANDO...

Interlock está aconsellada en salas de ordeño e salas de espera e descanso

instalarse

Piso antideslizante para parrillas

robadeira

Piso antideslizante BAsE TErrITOrIALA SAT conta con 60 hectáreas de terreo en laboreo repartidas entre 13 fincas. 24 hectáreas son propiedade da explotación e o resto están arren-dadas. Os Berdomás sementan cada ano unhas 30 hectáreas de millo e 15 de raigrás. Dispoñen de seis silos.

A sAT ten externalizada a recría nun centro especializado de Aragón onde se optimizan todos os momentos de vida da xovenca. Van para alá con 15 días e volven un mes antes do primeiro parto

A fosa de purín xeral recolle todos os xurros da explotación. Está apartada dos establos para que o tractor e a cisterna non teñan que invadir as zonas do gando

Outra innovación que se observa na nave nova é o comedeiro corrido, feito de fibra de vidro branco. Resulta máis barato có aceiro inoxidable e igual de limpo, dado que os restos de comida non se pegan ás paredes e é a propia vaca a que o mantén aseado.

A hixiene xeral do establo mellora grazas ás camas, feitas cunha mestura de casca de arroz e carbonato cálcico. Lím-panse dúas veces ao día e reponse o encamado cada 15 días, vertendo a mestura coa cargadora telescópica.

Os xurros dos establos recóllense en fosas de purín distintas. A fosa xeral, de 1,1 millóns de litros de capacidade, recibe todos os xurros da explotación, os da nave nova e os das dúas fosas da nave vella, que suman 700.000 litros de capa-cidade. A fosa grande atópase a certa distancia dos establos e a cisterna cárgase sempre alí, de maneira que o tractor non estresa as vacas co ruído nin tampouco deixa rodeiras que poderían danar as pezuñas das reses. Hai ademais unha fosa de decantación para recoller os fluxos de lavado da sala de ordeño, con 3.000 litros de capacidade. Estes líquidos reutilízanse para o abonado.

A nave vella acolle vacas de baixa produción, xatos e vacas de preparto


manexo


16

Durante o secado, o teto involuciona e rexenera novo tecido produtor, preparándose para a seguinte lactación. Ade-mais destes cambios tisulares prodúcese o final da xestación, con todos os requirimentos metabólicos que implica.

Aproximadamente 30 días antes do parto, o animal empe-za a preparar a secreción de calostro para protexer o recén nacido durante as primeiras semanas de vida. A calidade dese calostro dependerá da calidade de vida que teña a vaca durante o secado.

O inicio do período de secado supón un cambio de estabulación e de racionamento. Os cambios de aloxamento supoñen variacións de grupos, o que obriga aos animais a establecer de novo escalas xe-rárquicas. Os cambios de nutrición implican que o rume das vacas debe pasar en moi pouco tempo a adaptarse á nova dieta de seca-do, posteriormente á de preparto e finalmente á de produción.

Por poucos coñecementos de alimentación que se teñan, é doado comprender a magnitude dos cambios metabólicos aos que sometemos os animais nesta fase.

MANEXO DO PERÍODO SECOo período seco é unha fase do ciclo produtivo da vaca cuxa importancia se despreza a miúdo nas explotacións de vacún de leite. É un período de vital importancia por moitos motivos. non se trata dunha fase non produtiva, senón dunha etapa dentro do ciclo de produción do animal.

Susana Astiz BlancoEspecialista Técnico Rumiantes de Ordeño (Schering Plough AH)

manexo.indd 16 18/3/07 01:12:05

manexo


17

Por outro lado, dentro do período de secado sucede o parto, circunstancia especialmente estresante para as vacas. Final-mente, o secado é un período óptimo para a aplicación de de-terminados tratamentos profilácticos e metafilácticos, o que dá lugar a medidas de manexo especiais.

En definitiva, o resultado é que este período resulta de gran relevancia, xa que suceden nel moitas cousas das que depende o futuro produtivo e reprodutivo dos nosos animais. E ese fu-turo determina a produtividade da nosa granxa a medio e longo prazo, xa que é o dos animais que proporcionarán a recría.

Polo tanto, as vacas secas deben deixar de ser as grandes olvidadas das nosas explotacións para pasar a ser todo o con-trario, xa que son o futuro, inmediato e a longo prazo.

Obxectivos do período secoOs obxectivos do período seco son, por un lado, conseguir xatos sans e capaces de manterse sans. Por outro lado, trátase de preparar a seguinte lactación para dar lugar a unha máxi-ma produción sen mamite.

Animais nos que non se produce o secado experimentan mer-mas na produción de entre un 30% e un 40% Tratamentos axeitados de secado conseguen unhas taxas de curación de mamites subclínicas e clínicas de entre o 70% e o 80% e a prevención de novos casos de mamite para reducilos a menos dun 20%

Tipos de secadoExiste o secado paulatino, sobre o que se describen distintos protocolos que en xeral consisten nun ordeño alternado du-rante uns días antes do secado definitivo.

O secado brusco consiste nun último ordeño, a colocación das cánulas do tratamento antibiótico e non volver ordeñar ata despois do parto.

Sempre que se combine o secado cunha terapia con cánulas antibióticas e unha reducción previa da inxesta de enerxía, non está demostrado que haxa maior incidencia de mamite nun sistema ca noutro. En xeral téndese a aconsellar o secado brusco porque evita erros de manexo e reduce o estrés dos animais. Pero, ben realizados, son válidos os dous sistemas.

ProcedementoAínda que é unha técnica dominada pola maioría dos pro-fesionais gandeiros, nunca está de maís lembrar a rutina de manexo no momento do secado.

En primeiro lugar, débese producir un ordeño completo do teto. Despois desinféctase o esfínter do teto con alcohol de 70 graos, aplicando primeiro o desinfectante nos cuarteróns que están máis lonxe para rematar nos máis próximos. Unha práctica que pode substituír a aplicación de alcohol é un predeeping repeti-do, deixando transcorrer un minuto entre un e outro.

A continuación aplícanse as cánulas, introducíndose parcial-mente na canle do teto segundo unha orde inversa (do cuar-terón máis próximo ao de máis lonxe).

Finalmente aplícase un baño de tetos ou postdeeping e non se volve ordeñar máis a vaca ata que volva parir.

Á hora de escoller o produto de secado debemos ser cons-cientes de que a maioría dos produtos están formulados para manter unha actividade elevada contra todos os xermes sus-ceptibles de producir infección mamaria, só durante a primei-ra fase do período seco pero cunha persistencia media inferior ao período seco (entre 14 e 28 días). De calquera xeito, debe-mos deixarnos asesorar polo noso veterinario de explotación ou responsable do programa de calidade de leite da granxa e aplicar o que eles prescriban.

Duración do período de secadoEn xeral acéptanse como períodos de secado os comprendidos entre 40 e 60 días, debéndose tender aos 50 días. Este inter-valo dá lugar ás máximas producións na seguinte lactación.

Períodos secos prolongados, por riba dos 70 días, conducen a un exceso de condición corporal por riba do desexable, co que iso implica (enfermidades metabólicas posparto), mentres que os períodos secos moi breves, de menos de 40 días, dan lugar a un posible solapamento da fase de involución activa e a calostroxénese. Isto supón que o xato neonato non poderá recibir un calostro de suficiente calidade e será moi suscepti-ble a calquera infección durante os primeiros días de vida.

En calquera caso, o que é imprescindible e de vital importan-cia para unha explotación é que sexamos nós os que decida-mos a duración do período seco, e non a vaca. Por suposto, a sucesión do parto ten unha variabilidade fisiolóxica, de máis ou menos 10 días desde a data do parto prevista, e esa é a variabilidade máxima que debemos aceptar.

Para poder decidir nós o intervalo seco temos que levar un rexistro exhaustivo das inseminacións e montas, así como de datas de secado e de partos. Estes datos son especialmente importantes á hora de decidir os períodos de retirada de leite, unha vez que o animal pariu.

non se deben aloxar as xovencas coas vacas secas nin as vacas secas coas de produción para evitar a propagación de infeccións

as vacas secas, dada a gran cantidade de cambios que afrontan, son animais que padecen moito estrés. Cómpre evitarlles o estrés social, o calor, os insectos e os manexos innecesarios

manexo.indd 17 18/3/07 01:12:28

manexo


18

Cómpre resumir os principias ámbitos do manexo das vacas secas para conseguir os obxectivos que nos fixamos. Excluín-do o momento do parto, que constitúe un extenso tema por si mesmo, agrupamos as medidas de manexo do período seco nos seguintes apartados:

• Instalacións e hixiene• Alimentación• Evitar o estrés• Prevención da saúde do teto • Prevención doutras enfermidades

Instalacións e hixieneSon válidos distintos tipos de aloxamentos (con cama quente, cubículos, pisos de parrilla ou lisos, prados, etc.) O importante é que non se produza unha concentración excesiva de animais e que o seu nivel hixiénico e o ambiente sexan exquisitos.

Un erro, desgraciadamente frecuente, é aloxar as xovencas xunto coas vacas secas, o que se debe evitar para proteger as xovencas de infeccións propagadas polas vacas. Igualmente, as vacas secas deben ser agrupadas separadas das de produc-ción, xa que estas supoñen un reservoiro activo de fontes de infección e mamite.

É fundamental constituír un grupo de vacas secas e outro de prepar-to (teñen distintos requirimentos nutritivos), e o ideal sería facer

unha subclasificación en grupos segundo a súa condición corporal (CC). Deste xeito, é moi doado evitar que as vacas gordas engorden máis, manter estables as que gocen dunha CC de entre 2,5 e 3,5 (escala 1 a 5) e facer recuperar peso aos animais máis fracos.

O acceso á auga de boa calidade e ad limitum debe estar ga-rantido.

AlimentaciónNeste tema débese requirir o asesoramento e seguimento de ex-pertos veterinarios e nutrólogos. É moi importante o raciona-mento das vacas secas e as de preparto, podéndose previr nes-tes momentos unha gran cantidade de patoloxías postparto.

En xeral débese dar un aporte máximo de forraxe (evitando os forraxes moi enerxéticos e os moi proteicos), cun aporte de concentrados axustado a necesidades metabólicas do animal (mantemento e fin da xestación).

Tratamentos axeitados de secado conseguen unhas taxas de curación de mamites subclínicas e clínicas de entre o 70% e o 80%

manexo.indd 18 18/3/07 01:18:37

Desde o 15 de xaneiro e durante todo o ano 2007 ábrese de novo o período de contrata-ción do Seguro de Explotación para o Gando Vacún Reprodutor e Recría, que presenta os seguintes cambios con respecto ao pasado ano:

• Só poderán asegurarse no sistema de manexo de explotación láctea as explotacións que teñan cota láctea oficialmente asignada.

• O número de animais a asegurar non poderá ser inferior ao que ten no momento da realización da póliza.

• Inclúese a raza Gastona como de excelente conformación.

• No réxime de explotacións de bois elimínase a porcentaxe mínima de bois menores e amplíase a 72 meses a idade dos bois.

• Na garantía adicional para a EEB garántense os animais asegurados que directa ou indirectamente resulten decomisados por esta enfermidade cunha indemnización de 240 euros por animal.

É importante lembrar que existen tres opcións de aseguramento, A, B e C, e que, indepen-dentemente da elixida, o gandeiro pode contratar unha serie de garantías adicionais xerais en función do sistema de manexo e tipo de animais que posúa na súa explotación, como é a Síndrome Respiratoria Bovina, o Meteorismo, o Carbunco e o saneamento gandeiro de Brucelose, Tuberculose e Leucose. Por último, existen unhas garantías adicionais exclusivas, de contratación restrinxida, como son a morte súbita e a Mamite séptica nun cuarterón. O gandeiro pode contratar a EEB como garantía adicional a esta liña de seguro ou facelo por separado

As explotacións deben terse sometido a dúas campañas de saneamento, agás as de nova creación, para as que será obrigatoria unha soa campaña.

Todo sinistro debe ser comunicado a Agroseguro, pero en caso de accidente, operación ou tratamento, o asegurado debe comunicarse urxentemente utilizando o número do Centro de Atención de Chamadas de Agroseguro: 900 90.04.20.

O Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación, a través de ENESA, subvenciona ao gan-deiro ata o 46% do custo neto do seguro. Esta subvención obtense mediante a suma das distintas porcentaxes e depende, entre outros aspectos, das características do asegurado.

TIPO DE SUBVENCIÓN PORCENTAXES

Subvención base aplicable a todos os asegurados 18%

Subvención por contratación colectiva 5%

Subvención adicional segundo as condicións do asegurado 14% *

Subvención por renovación de contrato 6% ó 9% * *

As Comunidades Autónomas tamén poden subvencionar este seguro, acumulándose á sub-vención que aporta o Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

O gandeiro interesado neste seguro pode solicitar máis información á ENTIDAD ESTA-TAL DE SEGUROS AGRARIOS C/ Miguel Angel 23-5ª planta 28010 MADRID, con teléfono 91.308.10.30, fax 91.308.54.46 e correo electrónico [email protected] e a través da páxina web www.mapa.es. E, sobre todo, ao seu Tomador do Seguro ou ao seu Mediador, xa que estes atópanse máis próximos e pódenlle aclarar todas as dúbidas que se lle presenten antes de realizar a póliza, así como asesoralo posteriormente en caso de sinistro.

(*) No caso dunha gandeira nova, a subvención adicional segundo as condicións do asegurado incre-méntase en dous puntos.

(**) Segundo se aseguraran nun ou dous anos anteriores.

Informa:

Seguro de Explotación de Gando Vacún Reprodutor e Recría

pub_enesa.indd 19 17/3/07 22:19:19

Unha Axencia Agroalimentaria garantía da Saúde Pública

A Veterinaria, unha profesión con moitos campos

CONSELLOGALEGO DECOLEXIOSVETERINARIOS

pub_veterinarios2.indd 20 20/3/07 11:35:17

manexo


21

Os animais deben recibir correctores minerais e vitamínicos específicos, con especial interese no aporte de vitaminas E, A e Beta, así como de selenio, zinc e cobre, elementos traza que xogan un papel fundamental no sistema inmune da vaca.

A alimentación nas últimas dúas semanas preparto debe es-tar diferenciada da das vacas secas, xa que as necesidades metabólicas varían (o feto acelera xeometricamente o seu crecemento e comeza a produción de calostro, que se vai al-macenando no teto).

Dentro do apartado de alimentación incluímos o control da condición corporal dos nosos animais. En xeral considérase unha CC óptima ao parto a situada entre 2,5 e 3 (escala 1 a 5). Se a CC é excesiva aumentan os problemas de distocias, co que isto implica (problemas metabólicos e produtivos para o animal e de vitalidade para o xato), mentres que se a CC é demasiado escasa prodúcese un descenso na fertilidade, unha menor produción e unha elevación de distocias por partos lánguidos.

Unha regra de ouro é que a CC das vacas non debe diminuír baixo ningún concepto durante a fase do secado. Se a vaca secou demasiado gorda, o que debemos facer é evitar que siga engordando, pero non facela adelgaxar. Está comprobado que isto traería problemas graves no periparto.

É importante que sexa o gandeiro, e non a vaca, o que decida o intervalo seco. Para iso ten que levar un rexistro exhaustivo de inseminacións e montas, datas de secado e partos

La solución a sus problemasde forrajes

RSNuevo sistema de alimentación RACIÓN SECA

JavierGanadero

TESTIMONIO DE JAVIER

Ganadería Rizo S.L Fafián – Rodeiro - Pontevedra

P.: ¿Porque se decidió usted a ser pionero en lautilización del nuevo sistema de alimentación “RACIÓNSECA”?

R.: Mi principal motivación fue poder ahorrar tiempo ypoder alimentar individualmente a mi ganado paraobtener una mayor rentabilidad.

P.: ¿Cree usted que lo ha conseguido?

R.: ¡SIN DUDA! ¡No esperaba resultados tan rápidos!:

• Desde el primer mes noto un ahorro efectivo

• Los partos responden como nunca

• Evito muchos problemas de desplazamientos

• La producción es realmente estable

Lo he notado hasta en la línea de los animales, y ademásse ven sanas y tranquilas, relajadas.

Y yo, que trabajo solo, acabo las tareas y me sobratiempo para poder dedicárselo a mi familia.

¿Tu sabes la tranquilidad que es eso?

Yo le aseguro a cualquier ganadero que le va afuncionar, ¡lo veo todos los días!

NOS ALEGRAMOS JAVIER, ¡ENHORABUENA!

EVIALIS GALICIA S.A Espíritu Santo, 29-30 Soñeiro 15168 Sada – La Coruña TEL.: 981.63.13.00

pub_elvisGalicia.indd 1 18/3/07 01:20:38

manexo.indd 21 18/3/07 01:23:56

manexo


22

O control da CC resulta máis doado se obrigamos aos animais a facer exercicio, para o cal podemos colocar o bebedeiro, o comedeiro e a zona de camas nos vértices dun triángulo, de xeito que o animal teña que pasear tranquilamente durante todo o día para ir saciando as súas necesidades.

Evitar o estrésAs vacas secas, dada a gran cantidade de cambios que expe-rimentan, tanto nelas mesmas como no seu ambiente, son animais que padecen moito estrés. Débese intentar paliar no posible o seu efecto e en ningún caso aumentalo: evitar o estrés social, proporcionar unha hixiene moi boa, etc.

Hai que evitar especialmente que as vacas sufran estrés por calor, garantindo zonas de sombras nos patios que aloxan os animais. Debemos controlar a carga de insectos no verán. Absternos de realizar actuacións veterinarias ou de manexo prescindibles. E as que sexan imprescindibles, realizalas transcurrida a primeira semana depois do secado, e nunca nas dúas últimas semanas do anteparto.

Prevención da saúde do teto A taxa de novas infeccións é seis veces maior no período seco que durante a lactación precedente. Teñen especial relevancia nesta fase os xermes patóxenos ambientais (Streptococcus uberis, Streptococcus dysgalactiae y E coli, principalmente), xa que se considera que o 95% das novas infeccións durante o período seco son causadas por patóxenos ambientais. Por outra banda, a ausencia de ordeño, principal vía de contaxio dos xermes contaxiosos, evita a diseminación de novas infec-cións por estes xermes.

Outros datos de interese son que o 55% das infeccións por estreptococos ambientais establecidas no principio do secado persiste na seguinte lactación. Un 52% das mamites clínicas por coniformes que aparecen nos primeiros 100 días de lacta-ción teñen a súa orixe durante o período seco.

Anque os axentes contaxiosos só supoñan o 1% das novas infeccións, o secado ofrece unha oportunidade para eliminar estas infeccións e evitar que se fagan crónicas. Non se debe esquecer isto.

Dentro deste capítulo, a hixiene do ambiente volve ser un asunto fundamental para a prevención deste tipo de mamites, ao igual que a xa comentada separación das vacas en produ-ción, por ser un reservoiro de patóxenos contaxiosos.

A limitación da inxesta na última semana de lactancia acelera a involución da glándula mamaria, reducindo o risco de infección. A práctica máis habitual é deixar o animal con forraxe (alfalfa, feos de herba ou mesmo palla) e auga ad limitum, observándose como en tan só un día se reduce drásticamente a produción.

Outro consello practicamente rutinario, que proporciona moi-tos beneficios non só respecto á seguinte lactación senón ta-mén na saúde do xato recén nacido e da propia vaca, é que as explotacións teñan instalacións exclusivar para aloxar as va-cas durante o parto, as chamadas comunmente parideiras. En granxas onde se teñen este tipo de instalacións conséguese unha reducción significativa da incidencia de novos casos de mamites, así como doutras enfermidades infecciosas (metrite postparto, entre outras).

Ademais do xa comentado sobre a alimentación das vacas se-cas, aconséllase unha suplementación continuada de vitami-na E e selenio por vía oral (adición en corretores de 0,6 ppm/vaca/día de Se y 1000UI /vaca/día Vit E) e unha aplicación parenteral no momento do secado e entre 15 e 7 días antes do parto de 650UI de VitE e 15-35mg de Se. A razón é que se comprobou que esa suplementación induce unha mellora da resposta do sistema inmune e dos índices reprodutivos postparto, reduce a incidencia de mastite e exerce un efecto protector na saúde do teto. Segundo o produto comercial que se empregue, a dose en mililitros variará, polo que debemos aconsellarnos co veterinario que prescriba o produto.

Antibióticos durante o secadoA terapia con antibióticos durante o secado pretende dous efectos fundamentais: reducir a taxa de novas infeccións du-rante o período seco e reducir as infeccións presentes no teto no momento mesmo do secado.

Actualmente considérase fundamental tratar a todos os animais da explotacións sen excepcións, quedando demostrado que os animais aos que non se lles aplica o tratamento de secado so-fren un aumento de novas infeccións de entre o 8% e o 12% Ademais, durante as 17 primeiras semanas as vacas tratadas no secado chegan a producir, como media, 179 quilos máis.

Prevención doutras enfermidadesPor último, faremos un fugaz recordatorio doutras patoloxías que debemos previr na fase do secado e do preparto. Volvemos facer fincapé na alimentación como base da prevención dos problemas metabólicos postparto (cetose, desprazamento de abomaso, hipocalcemia, etc.), lembrando que a alimentación non só consiste na formulación e determinación dunha ra-ción, senón no manexo da dieta. É dicir, debemos garantir que as vacas coman o que se nos aconsella.

É fundamental constituír un lote de vacas secas e outro de preparto, xa que teñen distintas necesidades nutricionais

Considérase unha condición corporal (CC) óptima ao parto a situada entre 2,5 e 3 (escala 1 a 5). Se a CC é excesiva aumentan os problemas de distocias, se é demasiado escasa prodúcese un descenso na fertilidade e unha menor produción

manexo.indd 22 18/3/07 01:25:23

Compuesta

C M Y CM MY CY CMY K

Cepravin®

Vacas Secas

CEPRAVIN® Vacas Secas. Cefalonium. Suspensión intramamaria. Vía intramamaria. Composición: Cefalonium 250 mg. Baseoleosa c.s.p. 3 g. Indicaciones y especies de destino: Suspensión intramamaria en jeringas para el tratamiento y prevenciónde las mamitis del ganado vacuno durante todo el periodo seco. CEPRAVIN® Vacas Secas se recomienda en la terapia de rutinaen la vaca seca para tratar infecciones subclínicas existentes y para prevenir nuevas infecciones que se producen en el períodoseco. La aplicación del producto en el secado reduce el riesgo de mamitis al parto. Posología y modo de administración: Introducirel contenido de una jeringa en cada uno de los canales intracisternales de los cuatro pezones inmediatamente después delúltimo ordeño del periodo de lactancia. Contraindicaciones: CEPRAVIN® Vacas Secas no debe usarse en vacas en lactación.No debe utilizarse dentro de los 51 días que ateceden al parto. Tiempo de espera: No utilizar la leche para consumo humanohasta 96 horas después del parto. En el supuesto de que la vaca pariera dentro de los 51 días que siguen a la aplicación podríaproducirse una persistente excreción del antibiótico. En tal caso se desechará la leche y se harán análisis a intervalos regulareshasta que no se detecte antibiótico. Si las vacas padecen hipocalcemia puede ser necesario desechar la leche más tiempo.Carne 21 días. CONSERVACION: Almacenar a temperatura ambiente (no superior a 30°C). No conservar en lugar frio. Usoveterinario. Instrucciones completras en el envase. Prescripción veterinaria. Manténgase fuera del alcance de los niños. Reg.Nº: 8946 • Schering-Plough, S.A. Ctra. Nacional I, Km. 36 • 28750 San Agustín de Guadalix - MADRID

Km. 36 Ctra. Nacional I. San Agustínde Guadalix (Madrid).Tel.:91 848 85 96

Cefazolina

Cefapirina

Bencilpenicilinapenetamatoframicetina

0 1 ª 2 ª 3 ª 4 ª 5 ª 6 ª 7 ª Parto

FaseReabsorción Láctea

FasePreparto

GramGram -

GramGram -

GramGram -

Gram Cloxacilina

+

+

+

+

• Mayor persistencia yprotección

• Tratamiento de elección frente a Streptococcus Uberis.

• Con registro especifico parauso en novillas

Cepravin® Vacas SecasGram +Gram -

pub_schering.indd 23 17/3/07 22:24:53

manexo


24

Cómpre evitar as distocias na medida do posible, para o cal está indicado facilitar o movemento das vacas secas e ase-gurar unha correcta asistencia aos partos, correcta tanto no momento como na técnica.

Indícanse unha serie de vacinacións estratégicas a realizar nas nais para previr a saúde do xato a través do calostro, aconsellándose a vacinación contra os xermes produtores de diarreas neonatais (E.coli enterotoxigénico, rotavirus y coro-navirus) entre os 60 e os 21 días antes do parto. En granxas onde se observan problemas de clostridiose nos xatos débese incluír, igualmente, a vacinación das nais con vacinas poli-clostridiais durante o secado.

En caso de requirirse, o secado é tamén o momento axeitado para efectuar desparasitacións cos produtos a escoller polo veterinario responsable.

Finalmente, o secado é o período que aconsellan frecuente-mente os podólogos para someter os animais a arranxos de pezuñas. Sen embargo, debemos facerllo aos animais que o precisen, evitando a primeira semana do secado e as últimas tres (por motivos de estrés), e efectuando un manexo exquisito durante estes arranxos, xa que se ben é un bo momento para tratalos, un novo problema de coxeira nesta fase de vida da vaca pode ser grave.

En resumo, debemos ter clara a importancia das vacas secas dentro da nosa explotación, xa que delas depende o noso fu-

acéptanse como períodos de secado os comprendidos entre 40 e 60 días, debéndose tender aos 50 días. este intervalo dá lugar ás máximas producións na seguinte lactación

turo profesional como gandeiros. Cómpre deixarse asesorar por profesionais veterinarios e nutrólogos para aplicar unhas medi-das de manexo e profilaxe axeitadas que optimicen o benestar, a saúde e, por tanto, a produtividade dos nosos animais.

BiBliografía consultada

• Smith KL, Harrison JH, Harrison DD, et al. Effect of vitamin E and sele-nium supplementation on incidence of clinical mastitis and duration of clinical symptoms. J Dairy Sci 1984; 67:1293-1300

• Bartlett PC, Van Wijk J, Wilson DJ, et al. Temporal patterns of lost milk production following clinical mastitis in a large dairy herd. J Dairy Sci 1991; 74:1561-72

• Zadoks RN, Allore HG, Barkema HW, Sampimon OC, Wellenberg GJ, Grohn YT, Schukken YH. Cow- and Quarter-Level Risk Factors for Strep-tococcus uberis and Staphylococcus aureus Mastitis. J Dairy Sci 2001; 84:2649–63

• Rastani RR, Grummer RR, Bertics SJ, Gumen A, Wiltbank MC, Mashek DG, Schwab MC. Reducing dry period length to simplify feeding tran-sition cows: milk production, energy balance, and metabolic profiles. J Dairy Sci 2005; 88(3):1004-14

• M. T. Kuhn and J. L. Hutchison. Methodology for Estimation of Days Dry Effects. J Dairy Sci. 2005; 88:1499–508

• Funk, DA, Freeman AE, Berger PJ. Effects of pervious days open, pre-vious days dry, and present days open on lactation yield. J Dairy Sci 1987; 70:2366–73.

• Swecker WS. Selenium and immune function in cattle. Comp Cont Educ 1997; 19(10): 248-53

Períodos secos por riba dos 70 días conducen a un exceso de condición corporal e enfermidades metabólicas posparto, mentres que os de menos de 40 días comprometen a calidade do calostro e fan ao xato neonato vulnerable ás infeccións

manexo.indd 24 18/3/07 01:26:19

pub_semanaVerde.indd 25 17/3/07 22:28:37

QUIéNES SOMOS…Ragt es una compañía privada e independiente, de origen francés, desde 1944, tiene 1.300 accionistas, esencial-mente agricultores. Inicialmente fue fundada como coope-rativa en 1919.El grupo RAGT, compuesto por más de 1.130 personas, está totalmente dedicado a la agricultura y desarrolla tres actividades que cubren todas las necesidades del agricul-tor-semillista a nivel internacional, servicios a agricultores y grupos de producción.

EN VANGUARDIATrabajamos en mejora y biotecnología. Nuestro campo son especies como maíz, girasol, colza, sorgo, gramíneas y leguminosas forraje-ras, trigo blando, trigo duro, triticale, cebada.Disponemos de un laboratorio especifico de RAGT de marcadores moleculares.Somos integrantes de BIOGEMA, primera empre-sa francesa de biotecnología vegetal, dedicada al mejoramiento de plantas de grandes cultivos (más de 100 investigadores), con la voluntad de lograr más protección del medio ambiente, más calidad y seguridad alimentaria.

PRODUCCIÓNEn cuanto a la producción de semilla, se desarrollan en 15.000 has. controladas totalmente por RAGT. Disponemos de 5 plantas de control de calidad a todos los niveles: cosecha, secado, selec-ción, tratamiento, acondicionamiento, transporte; 70 técnicos.Contamos con programas técnicos y de ventas para satisfacer sus necesidades y mejorar su rentabilidad.En Francia somos líderes en trigos duros, triticales y también en pratenses y cebadas forrajeras, además de en otras especies como la colza.

RAGT IBéRICA ENTRA CON FUERZA EN EL MERCADO ESPAÑOL DE LA SEMILLA

Amediados del año 2006 nació RAGT IBÉRICA, con el fin de satisfacer las necesidades de los agricultores de la Penín-sula Ibérica. Su sede central se encuentra muy cerca de la ciudad de Palencia, con unas instalaciones especializadas en la selección y comercialización de semilla de cereal: CEBADAS CERVECERAS, TRIGOS BLANDOS, TRIGOS

DUROS, TRITICALE.

Algunas de sus variedades son ya muy conocidas, de alto rendimimento y con una gran aceptación por parte de los agri-cultores como son:

GRAPHIC, PRESTIGE, MONTAGNE, BLANCHE, AINSA, PRIN-CES, MARADO Y CLASS en cuanto a cebadas. ALTRIA, CHARGER, SIENA, GURU Y GADES si hablamos de trigos blandos. BIENSUR, BRENNUR, KARUR Y NAUTILUR en cuanto a trigos duros. BELLAC, CARNAC Y SEGONZAC como triticales.

Ahora y bajo la dirección de Javier Dehesa, el equipo que integra RAGT IBÉRICA incrementará su plantilla y adaptará sus instalaciones para poder atender e impulsar en toda la Península Ibérica el mercado del resto de las especies que hasta ahora no comercializaba directamente como son:

1 MAÍZ CICLO 200: HEXXER, LOXXAN, CICLIXX, TAXXOA CICLO 300: JUXXIN, SILEXX, RULEXX, LUXXUS CICLO 400: AXXO, BERGXXON, PRISIO, CALIXXA CICLO 500: ROXXANE, MX 502, MX 447

2 GIRASOL CICLOS MEDIOS-CORTOS TRADICIONALES: DELLIS, OLLEAN, TELLIA, DALLY CICLOS MEDIOS-CORTOS, ALTOS OLEICOS: IOLLINE, HELIABEST

3 COLZA COLZA LINEA: GRIZZLY (VARIEDAD MÁS VENDIDA EN FRANCIA) COLZA HIBRIDA: FINNESSE, IBEX

4 SORGO GRANO BURGGO Y CARGGO 5 PRATENSES, CÉSPED….

Todo tiene un único objetivo y es satisfacer las necesidades de los agricultores.

RAGT desea colocarse dentro del mercado de semillas en la Península en el lugar que le corresponde, como una de las empresas líderes del sector.

En Francia somos líderes en trigos duros, triticales y también en pratenses y cebadas forrajeras, además de en otras especies como la colza.

LA SEMILLA: PRIORIDAD EN LA INVESTIGACIÓN PARA EL BENEFICIO DEL AGRICULTOR

pub_ragt2.indd 26 20/3/07 15:18:25

Amediados del año 2006 nació RAGT IBÉRICA, con el fin de satisfacer las necesidades de los agricultores de la Penín-sula Ibérica. Su sede central se encuentra muy cerca de la ciudad de Palencia, con unas instalaciones especializadas en la selección y comercialización de semilla de cereal: CEBADAS CERVECERAS, TRIGOS BLANDOS, TRIGOS

DUROS, TRITICALE.

Algunas de sus variedades son ya muy conocidas, de alto rendimimento y con una gran aceptación por parte de los agri-cultores como son:

GRAPHIC, PRESTIGE, MONTAGNE, BLANCHE, AINSA, PRIN-CES, MARADO Y CLASS en cuanto a cebadas. ALTRIA, CHARGER, SIENA, GURU Y GADES si hablamos de trigos blandos. BIENSUR, BRENNUR, KARUR Y NAUTILUR en cuanto a trigos duros. BELLAC, CARNAC Y SEGONZAC como triticales.

Ahora y bajo la dirección de Javier Dehesa, el equipo que integra RAGT IBÉRICA incrementará su plantilla y adaptará sus instalaciones para poder atender e impulsar en toda la Península Ibérica el mercado del resto de las especies que hasta ahora no comercializaba directamente como son:

1 MAÍZ CICLO 200: HEXXER, LOXXAN, CICLIXX, TAXXOA CICLO 300: JUXXIN, SILEXX, RULEXX, LUXXUS CICLO 400: AXXO, BERGXXON, PRISIO, CALIXXA CICLO 500: ROXXANE, MX 502, MX 447

2 GIRASOL CICLOS MEDIOS-CORTOS TRADICIONALES: DELLIS, OLLEAN, TELLIA, DALLY CICLOS MEDIOS-CORTOS, ALTOS OLEICOS: IOLLINE, HELIABEST

3 COLZA COLZA LINEA: GRIZZLY (VARIEDAD MÁS VENDIDA EN FRANCIA) COLZA HIBRIDA: FINNESSE, IBEX

4 SORGO GRANO BURGGO Y CARGGO 5 PRATENSES, CÉSPED….

Todo tiene un único objetivo y es satisfacer las necesidades de los agricultores.

RAGT desea colocarse dentro del mercado de semillas en la Península en el lugar que le corresponde, como una de las empresas líderes del sector.

En Francia somos líderes en trigos duros, triticales y también en pratenses y cebadas forrajeras, además de en otras especies como la colza.

LA SEMILLA: PRIORIDAD EN LA INVESTIGACIÓN PARA EL BENEFICIO DEL AGRICULTOR

pub_ragt2.indd 27 20/3/07 15:18:51

agricultura


28 sementeira do millo

A variedade máis axeitada en cada caso variará en fun-ción da zona xeográfica onde se desenvolva o cultivo, da data na que se vai realizar a sementeira, da data na que se ten previsto ensilar e das condicións que posúe a explotación en canto a carga gandeira ou superficie dispoñible para cultivos, dándose incluso o caso de que pode haber diferentes varieda-des idóneas para diferentes parcelas dun mesmo gandeiro.

Nas táboas de avaliación expóñense os resultados das ava-liacións de variedades de millo para silo levadas a cabo no Servicio Regional de Investigación y Desarrollo Alimentario (SERIDA) nos últimos 11 anos. Están agrupadas en dúas lis-tas, segundo foran avaliadas cando menos durante dous anos, e polo tanto os seus resultados están consolidados, ou só se avaliaran un ano, co cal precísanse novas avaliacións que con-firmen o conseguido nun primeiro estudo.

¿ CAl é A mellOr vArIedAde de mIllO?

esta é a pregunta que con máis frecuencia se formula aos técnicos participantes nas avaliacións de variedades. Pois ben, a resposta é tan ambigua coma esta: “depende”. trataremos de explicarnos.

Nas táboas exponse para cada variedade a información básica para realizar a elección das variedades en función dos criterios xa mencionados. En concreto, figuran os datos de DID DÍAS REC (diferencia de días transcurridos desde a sementeira ata a recolección con respecto á variedade máis precoz, de 0 días); % PL CAID (porcentaxe de plantas caídas); ÍNDICES DE PRODUCIÓN (porcentaxes segundo a produción conseguida en cada zona de cultivo); ALMID % MS (porcentaxe de almi-dón sobre materia seca); UFL/qg MS (unidades forraxeiras de leite por quilogramo de materia seca), Nº ANOS (número de ensaios realizados de cada variedade) e CASA COMERCIAL.

CRITERIOS PARA ESCOLLER A VARIEDADERealizar unha preselección coas variedades que sexan ca-paces de completar unha maduración axeitada nas condi-cións nas que imos desenvolver o cultivo, que vai

Antonio Martínez Martínez, Nuria Pedrol Bonjoch.SERIDA (Estación Experimental de La Mata – Grado)

agricultura.indd 28 18/3/07 23:26:55

agricultura


29sementeira do millo

depender da altitude da zona e datas previstas de semen-teira e recolección.

_Se temos pensado sementar millo para silo nunha zona de pouca altitude, cunha integral térmica grande (sumatorio de graos de temperatura media diaria por riba do umbral de cre-cemento durante o desenvolvemento do cultivo) e nos propo-ñemos ensilar na primeira quincena do mes de outubro, pode-mos escoller calquera das variedades ensaiadas se realizamos a sementeira a principios de maio.

_Se retrasamos a sementeira ata finais de maio e mantemos a previsión da época de ensilado, teremos que escoller unha variedade de ciclo curto ou das máis temperás de ciclo medio, pois o resto das variedades de ciclo medio e as de ciclo longo sobrepasarán o período de tempo do que se dispón para que complete a súa maduración.

_Nas zonas de máis altitude, con menor temperatura media mensual que no caso anterior, se sementamos en maio e pre-tendemos ensilar en outubro debemos escoller variedades de ciclo curto ou de ciclo medio temperás, pero se sementamos dentro do mes de xuño unicamente poderían ser empregadas as variedades de ciclo máis curto.

Polo tanto, é posible que a variedade axeitada tamén poida variar para un mesmo gandeiro en función da data na que vaia realizar a sementeira de cada parcela se pretende ensilar na mesma época toda a forraxe da explotación.

Da preselección anterior, escoller unha variedade que po-súa as seguintes características:

Que teña unha boa resistencia ao encamado, con por-centaxes de plantas caídas inferiores ao 10%Con bo nivel produtivo.Cun alto valor nutritivo, expresado en unidades fo-rraxeiras, leite e almidón o máis altos posibles.

Igualmente, nesta fase da decisión cómpre ter en conta as condicións particulares da explotación en canto á necesi-dade de conseguir preferentemente quilos de MS/hectárea _ pola falta de superficie forraxeira suficiente para atender as necesidades do rabaño_ ou ben priorizar a forraxe de elevado contido enerxético, axeitada para vacas de leite de alta produción.

En definitiva, e volvendo á pregunta do inicio, pódese afirmar que a mellor variedade de millo para sementar en xeral non existe, senón que é preciso adaptar as decisións ás condicións particulares nas que vai ser usado.

■

■

■

se se retrasa a sementeira ata finais de maio cómpre escoller unha variedade de ciclo curto


agricultura



RESULTADOS DE 10 AÑOS (1996 - 2006)INDICES DE PRODUCCION

Costa Interior

TIPO CICLO VARIEDAD DIF DIAS RECO % PL CAID TOTAL Occide Oriente Baja Alta ALMIDON (% s MS) UFL/QG MS Nº Año Casa ComercialPANAMA 27 10 125 118 130 127 125 30.84 0.98 2 Agrar

Largo FEROUZ 27 6 124 122 127 127 119 31.36 0.95 2 AgrarBELMONT 30 3 115 112 121 122 105 28.02 0.96 2 SenasaORENSE 28 3 114 114 114 115 113 29.44 0.97 2 FitóCISKO 26 7 121 115 126 121 122 35.01 0.98 3 SyngentaSEIDI 20 5 120 121 123 113 122 28.59 0.97 2 Caussade

NAUDY 25 4 118 119 112 126 116 27.81 0.97 2 CaussadeCONCA 24 3 117 111 121 117 119 34.56 1.00 6 MonsantoDUKLA 22 6 117 115 124 113 116 32.28 0.95 2 Arlesa

AURORA 24 4 117 118 119 112 118 30.23 1.02 2 VernuilMedio LG 34.40 24 5 116 111 123 123 105 32.46 0.97 2 L G

FABRI 25 3 114 111 116 115 113 31.72 0.98 2 CodisemLAXXOT 26 5 112 111 114 116 109 34.93 0.97 2 Rocalba

DKC 3745 24 5 113 106 114 115 116 33.07 0.99 2 MonsantoSURTEP 24 5 112 98 118 107 123 33.35 1.00 2 Syngenta

SUM 24 5 112 95 114 117 120 30.53 0.97 2 BatlleMIGUEL 25 9 110 112 108 107 112 30.04 0.97 2 SyngentaBC 4982 24 4 108 102 108 117 105 32.46 0.97 2 BCZAMORA 21 4 107 107 109 106 107 32.80 1.02 3 Fitó

OPTI 21 5 105 108 108 102 103 27.71 0.96 2 FitóANJOU 290 14 9 116 107 129 108 119 29.77 0.96 2 Senasa

FANGIO 19 4 115 113 119 110 119 32.67 0.98 3 AgrarBENICIA 16 7 115 117 119 114 109 31.74 0.99 6 PioneerCERGI 16 3 115 115 114 110 119 27.74 0.96 4 Caussade

LG 33.03 15 4 114 109 120 107 121 27.45 0.96 2 L GCRAZI 14 4 113 106 119 110 117 30.22 1.00 2 Codisem

LOXXAM 16 4 111 104 119 106 115 31.08 0.99 3 De la RivaDK 287 14 2 111 103 118 108 113 33.13 0.96 2 MonsantoTECK 18 5 110 115 104 110 112 28.12 0.98 4 Fitó

ANJOU 249 13 3 110 109 115 103 114 27.43 0.96 2 SenasaCorto ANJOU 304 12 3 110 107 115 104 114 29.70 1.01 4 Senasa

BELONIA 15 4 108 110 106 103 111 31.12 0.98 3 PioneerANNABELLE 7 4 105 105 109 96 110 32.08 0.98 2 Nickerson

NATHAN 6 3 105 99 107 101 113 28.77 0.95 2 KWSDUERO 17 3 104 106 108 101 100 30.21 0.99 3 Fitó

ATRIBUTE 4 2 104 104 110 98 104 26.27 0.96 2 NickersonJAZZ 19 9 103 98 107 104 104 31.37 0.96 2 BC

DK 282 17 1 103 102 104 105 101 31.14 1.00 3 De la RivaAURELIA 4 4 103 101 104 108 99 29.35 0.96 1 AdvantaAMADEO 6 3 102 92 106 99 109 29.33 0.97 2 KWSDIXXMO 8 3 101 95 107 99 101 28.34 0.97 3 De la Riva

RAVENNA 7 2 90 83 95 90 92 33.56 0.97 2 BatlleMEDIA 18 4 111 108 114 110 112 30.66 0.98

100=Producción en t MS/ha 16.2 15.5 17.2 16.4 15.80 dias entre siembra - recogida 117 111 103 147

DMS 5% 3 5 7 6 7 6 1.44 0.03

C.V.(%) 2.3 5.5 7.5 6.2 7.7 6.6 4.8 4.0

MJ/qg MS: Megajulios por qg de materia seca UFL/qg MS: Unidades forrajeras leche por qg de materia seca

lista PrinciPal de Variedades de maiZ( Variedades con al menos 2 años de evaluación)


agricultura



RESULTADOS DE 10 AÑOS (1996 - 2006)INDICES DE PRODUCCION

Costa InteriorTIPO CICLO VARIEDAD DIF DIAS RECO % PL CAID TOTAL Occide Oriente Baja Alta ALMIDON (% s MS) UFL/QG MS Nº Año Casa Comercial

PARDI 27 4 131 125 137 132 128 30.11 1.01 1 CodisemLargo ES PAOLIS 27 5 128 120 128 138 127 34.20 0.95 1 Arlesa

DKC 4845 27 4 115 107 124 117 110 36.36 0.98 1 MonsantoSALSA 32 1 113 106 117 116 111 33.95 1.01 1 Agrar

ANJOU 387 21 8 121 117 125 120 119 31.50 0.95 1 SenasaLAPOPI 20 4 120 117 123 116 125 30.81 1.03 1 Caussade

PR 35 P 12 21 10 119 106 129 119 118 31.43 1.00 1 PioneerRIXXER 25 9 118 119 119 118 118 34.54 0.97 1 RocalbaMASABA 24 3 118 114 125 119 113 31.90 1.04 1 MonsantoCLARITI 22 3 118 116 113 118 125 34.83 0.96 1 Codisem

Medio BAXTER 22 9 117 114 122 114 118 32.91 0.96 1 SyngentaPOLLEN 22 5 116 114 118 123 108 32.43 1.03 1 AgrarDK 313 20 4 116 111 117 120 115 29.02 0.99 1 De la RivaJOKARI 20 2 115 109 121 112 118 31.82 0.98 1 CaussadeKUXXAR 20 4 109 107 116 105 109 30.95 0.99 1 RocalbaLG 32.76 15 3 115 106 122 110 124 31.37 0.97 1 L GBENLEY 14 5 114 110 128 112 106 30.59 0.96 1 AdvantaSECURA 15 2 112 114 112 111 111 31.80 0.97 1 AdvantaKABANAS 13 5 111 106 113 114 110 32.47 0.97 1 KWS

ADNET 11 2 108 104 112 102 113 29.80 0.97 1 NickersonCorto COXXIMO 13 4 107 105 111 109 104 32.86 0.96 1 Rocalba

KROKUS 13 2 106 99 114 104 108 31.46 0.97 1 KWSMONCADA 15 4 106 104 114 99 107 33.38 0.98 1 SyngentaSURPRISE 7 2 103 98 105 102 105 31.04 0.97 1 BatlleLG 22.75 8 3 101 99 98 96 113 26.11 0.94 1 L G

MONUMENTAL 18 12 98 98 116 80 98 29.77 1.00 1 MonsantoOLDHAN 11 7 84 111 73 72 84 32.53 1.02 1 NKMEDIA 19 5 113 109 117 111 113 31,85 0,98

100=Producción en t MS/ha 16.2 15.5 17.2 16.4 15.80 dias entre siembra - recogida 117 111 103 147

DMS 5% 3 5 7 6 7 6 1.44 0.03C.V.(%) 2.3 5.5 7.5 6.2 7.7 6.6 4.8 4.0

MJ/qg MS: Megajulios por qg de materia seca UFL/qg MS: Unidades forrajeras leche por qg de materia seca

lista ProVisional de Variedades de maiZ(Variedades con solo 1 año de evaluación. Convienen nuevas contrastaciones de sus resultados)

RESPONSABLE ZONA NORTE, TELEFONOS: 660.63.48.43 • 660.63.48.43 • 660.63.48.43 648.059.470

Excelentes resultados na pasada campaña, a pesar da forte sequía

A variedade Stern ocupa os primeiros postos dos ciclos 300 nos ensaios de

Mabegondo

Saen á venda os millos que ofreceron os mellores resultados o ano pasado

Avalados polos numerosos gandeiros que visitan os campos de ensaio de Koipesol Semillas

VARIEDADES 2007GOLDASTE . . . . . . . . . . . . .Ciclo 500GOLDINTER . . . . . . . . . . . .Ciclo 400GOLDFRANK . . . . . . . . . . .Ciclo 300STERN . . . . . . . . . . . . . . . .Ciclo 300 curtoGOLDLEO . . . . . . . . . . . . . .Ciclo 280OCCITAN . . . . . . . . . . . . . .Ciclo 260AROBASE . . . . . . . . . . . . . .Ciclo 260 curtoCALIBA . . . . . . . . . . . . . . .Ciclo 180

KOIPESOLSEMILLAS S.A.GOLDEN HARVEST


agricultura



resultados de ProduciÓn e calidade. Periodo 1999-2006

Variedades con dous ou máis anos de avaliaciónVariedade dÍas s-c altura esPiga rms rmod iP dmo PB anos comercial

(días) (cm) (% ms) (t/ha) (t/ha) (% mo) (% ms)carolus 118 291 53 21.9 14.0 91 68.3 6.9 2 AGRARearlYstar 118 253 57 18.9 12.2 79 71.0 7.7 2 ARLESAaBondance 120 262 55 20.7 14.5 94 72.4 8.2 4 SYNGENTAZomBa 120 270 53 22.2 15.1 98 71.3 7.3 3 SENASAamPli 120 257 54 20.1 14.1 92 72.9 7.7 3 CAUSSADEeurostar 120 277 54 23.0 15.7 102 71.7 7.7 3 ARLESAseidi 121 280 53 25.0 16.8 109 70.5 7.3 2 CAUSSADEaroBase 121 275 52 23.5 15.9 103 70.5 7.6 2 KOIPESOLFauna 121 282 54 22.4 15.4 100 71.7 7.6 2 AGRARsesVer 122 270 54 20.9 14.6 95 72.1 7.1 3 ADVANTAdarius 122 259 55 22.0 14.1 92 70.6 7.0 3 ADVANTAaurelia 122 271 54 23.9 17.1 111 74.1 7.2 2 ADVANTAisostar 122 274 52 20.8 14.1 92 70.9 7.5 2 RUSTICAaPogee 123 266 55 19.9 13.9 91 73.4 7.9 2 CALFENSAloXXam 123 285 55 22.8 15.5 101 71.2 7.5 2 DELARIVABaltimore 123 268 53 21.4 14.8 96 72.8 7.2 3 SENASAmagellan 123 267 55 22.1 15.3 99 72.7 8.0 4 SYNGENTAmagister 123 267 56 21.7 15.0 98 72.8 7.7 3 SYNGENTAParoli 123 280 54 22.9 15.8 103 72.5 7.7 2 ARLESAanJou304 123 283 55 22.6 15.9 104 73.7 7.8 3 SENASAJustina 123 255 57 20.0 13.5 88 71.3 7.6 2 PIONEERotaWa 123 264 54 19.2 13.8 90 74.3 8.3 2 SENASAricHmond 123 265 54 21.1 14.4 94 72.6 7.2 3 VERNEUILdelitoP 123 275 55 21.7 14.0 91 70.5 7.4 2 SYNGENTAraVenna 123 267 53 20.4 13.9 91 71.5 7.1 2 BATLLEatriBute 124 269 53 21.8 15.1 98 73.3 7.0 3 SENASAPHaraon 124 247 55 21.2 14.6 95 72.1 7.4 6 ADVANTAneXXos 124 286 56 21.9 14.9 97 71.1 7.3 2 DELARIVAcosmic 124 273 54 19.6 13.3 87 71.0 7.8 3 AGRARlg2265 124 270 54 20.6 14.4 94 74.0 7.1 3 LIMAGRAINedenstar 124 274 51 23.3 15.5 101 71.6 8.4 3 ARLESAoreste 124 268 53 21.2 14.5 95 71.7 7.6 4 AGRARa285 124 267 52 22.6 15.1 98 70.6 6.8 3 SENASAcergi 125 280 50 24.0 16.1 105 70.3 7.1 5 CAUSSADEcraZi 125 287 55 24.7 16.6 108 70.4 7.3 2 CODISEMgaVott 125 270 54 23.9 16.5 107 71.8 7.5 2 KWSmoncada 125 263 55 21.2 14.2 93 72.0 7.7 2 SYNGENTAdK262 126 267 53 20.1 13.3 86 70.3 7.1 2 DELARIVAFaKir 126 284 51 24.6 16.6 108 70.6 7.1 2 AGRARKaddi 127 263 54 24.7 17.1 111 72.2 7.6 2 SAPROGALtotem 128 269 54 19.8 14.2 93 72.8 7.3 2 CALFENSAdK282 129 274 54 22.2 15.1 98 71.5 7.7 3 DELARIVAdKc3745 129 286 52 24.1 16.7 108 70.7 7.1 2 MONSANTOBenicia 130 283 55 23.7 16.0 104 70.6 6.8 5 PIONEERBelonia 130 280 54 22.7 15.3 100 70.7 6.9 3 PIONEERPerseo 131 291 50 21.0 14.3 93 70.9 7.5 3 ROCALBAValoi 131 266 56 22.5 15.6 102 72.3 7.0 3 ADVANTAcocHise 131 272 52 20.8 14.4 93 72.1 7.4 3 VERNEUILJaZZ 131 266 53 20.7 14.1 91 71.9 7.3 2 B.C.agrostar 131 285 53 24.3 16.3 106 70.1 7.4 4 ARLESAtecK 131 264 52 22.2 15.1 98 71.4 6.7 2 FITOProsilage 132 289 55 22.1 15.2 99 72.3 7.7 3 ROCALBAoVni 132 267 52 22.5 15.1 98 70.0 7.1 3 SAPROGALgoldleo 133 271 55 23.3 15.8 103 70.8 6.6 2 KOIPESOLKuXXar 133 278 55 24.6 16.6 108 70.6 6.5 2 ROCALBA462B 133 250 50 23.1 15.8 102 71.6 6.7 2 B.C.clarica 133 265 57 22.2 15.2 99 72.1 7.3 5 PIONEERduKla 134 285 54 24.7 16.5 107 69.2 6.5 2 ARLESAaZal 134 286 53 24.4 16.8 110 71.2 6.4 2 BATLLEuVea 135 280 51 23.2 15.6 101 70.2 7.4 2 VERNEUILmacHero 135 278 52 22.3 15.1 98 71.2 7.3 3 BATLLEdK440 135 277 55 22.3 15.6 102 70.9 6.6 2 DELARIVAconca 135 280 54 24.3 16.7 109 71.9 6.8 4 MONSANTOgoldiVin 136 277 54 21.8 15.0 98 71.2 7.6 3 KOIPESOLortensia 137 283 50 24.5 16.5 107 70.1 6.7 2 PROSEMEnaudi 137 289 50 23.5 15.6 101 69.1 7.2 2 CAUSSADEZola 137 272 54 25.3 17.8 116 72.0 6.7 3 GOLDENWESTBuXi 138 278 54 24.6 16.8 109 71.1 6.6 3 SAPROGALPisuerga 138 293 51 24.2 16.3 106 69.9 7.1 3 ADVANTAgoldaris 139 289 55 23.4 16.1 104 71.9 7.6 4 KOIPESOLrelaX 139 271 52 22.6 15.6 101 72.1 7.2 3 AGRARnirVana 139 273 54 22.1 15.1 98 71.5 7.5 3 I.S.noVadour 140 283 52 23.0 15.6 102 71.3 7.1 2 I.S.eXcellis 141 293 49 23.5 15.8 103 70.1 7.7 3 ARLESAViPer 141 283 53 22.3 15.0 98 70.6 7.6 3 ADVANTAnKtHermo 141 283 55 25.1 16.9 110 70.3 7.9 2 SYNGENTAsucses 142 289 54 22.0 14.5 95 70.4 7.6 3 ADVANTAcHarron 142 285 54 26.2 18.5 120 73.3 6.9 3 ADVANTAnKcisco 142 279 54 25.2 16.8 110 69.8 6.8 2 SYNGENTABaKero 143 283 54 22.5 15.2 99 71.0 7.2 2 BATLLEdK485 144 272 52 22.1 14.9 97 70.9 7.4 2 DELARIVAsPatial 144 280 56 24.5 17.2 112 72.6 6.9 3 DELARIVAalteZa 146 273 53 21.8 14.8 96 71.2 7.4 3 BATLLE

cV (%) 2.6 3.3 6.2 7.7 8.3 2.3 5.5dms (5%) 7 12 4 2.3 1.7 11 2.2 0.5

Media de los testigos ‘Clarica’, ‘Pharaon’ y ‘Agrostar’= 15.4 t/ha MOD

Co obxetivo de avaliar o rendemento e calidade das variedades comerciais de millo forraxeiro máis utilizadas en Galicia, así coma outras que poidan resultar de interese, véñense facendo

ensaios dende o ano 1999 en campos situados en tres comar-cas rurais de Galicia: 1) Sarria (centro sur de Lugo), 2) Deza (noreste de Pontevedra) e 3) Ordes (centro da Coruña).

CV (%) Coeficiente de variación. É un índice da calidade estatística dos experimentos. Canto máis baixo, mellor. DMS (5%) É a menor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.


pub_codisen.indd 33 17/3/07 22:34:12

agricultura



interPretaciÓn dos resultados das Variedades ensaiadasNos ensaios utilízase un deseño en bloques ao chou con tres repeticións, cunha densidade de 90.000 plantas/ha. Colleitouse cada variedade no momento en que a liña de leite estaba a 1/3-1/2 do ápice (gran pastoso-vítreo) e analizouse a parte verde da planta e as espigas por separado.

ALTURA . . . . . Altura total da planta, en cm.

ANOS . . . . . . . Nº de anos nos que a variedade foi ensaiada.

COMERCIAL . . Entidade comercializadora da variedade.

DÍAS S-C . . . . Son os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a Comarca de Ordes. Para a Comarca de Sarria débense restar 15 días á cifra da táboa. Os DIAS S-C e un índice do ciclo, ou precocidade, de maduración das distintas variedades.

DMO . . . . . . . . . Dixestibilidade in vitro da materia orgánica, determinada polo NIRS (Sistema de reflectancia no infravermello cercano)

ESPIGA . . . . . Porcentaxe que representa a espiga sobre o rendemento en materia seca.

IP . . . . . . . . . . . Índice productivo, que é a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas “Agrostar”, “Clarica” e “Pharaon” (15,4 t/ha MOD).

MO. . . . . . . . . . Materia orgánica.

MS. . . . . . . . . . Materia seca.

PB . . . . . . . . . . Proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determina-da polo NIRS.

RMOD . . . . . . . Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea.

RMS . . . . . . . . Rendemento da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

resultados de ProduciÓn e calidade. ano 2006Variedades con un ano de avaliación (datos provisionais)

VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB COMERCIAL(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (% MO) (% MS)

DIXXMO 121 271 55 21.4 15.6 101 75.7 7.8 DELARIVASURPRISE 121 272 52 22.2 15.5 100 72.3 6.8 BATLLEMADI 123 252 54 19.7 13.6 88 72.4 7.9 PROSEMEANJOU 290 127 296 54 27.7 19.4 126 72.5 7.1 SENASASAKEA 127 279 54 23.9 17.1 111 74.3 7.2 AGRARCLARITI 129 258 55 24.8 17.1 111 71.6 6.5 CODISEMDUERO 129 231 53 18.6 12.8 83 72.3 7.3 FITOJUXXIN 129 281 54 24.1 16.9 110 73.7 7.4 DELARIVASTERN 129 287 52 26.7 18.0 117 70.0 6.6 KOIPESOLJOKARI 133 272 53 23.9 16.7 108 72.7 7.4 CAUSSADERIXXER 133 301 53 26.4 18.2 118 71.8 7.2 ROCALBAZAMORA 133 251 51 21.7 14.8 96 71.4 6.9 FITOLAXXOT 136 291 52 23.3 15.5 101 69.8 6.8 ROCALBAPUCCINI 136 283 54 24.6 16.7 108 70.8 6.9 SAPROGALSTATUS 136 276 54 24.1 16.6 108 71.5 6.9 GOLDENWESTCV (%) 2.6 3.3 6.2 7.7 8.3 2.3 5.5DMS (5%) 7 12 4 2.3 1.7 11 2.2 0.5Media de los testigos ‘Clarica’, ‘Pharaon’ y ‘Agrostar’= 15.4 t/ha MOD

Importador para España

dUraN maQUINarIa aGrICoLa, s.L. • Carretera N 640 Km 87.5 • 27192 A Campiña, LugoTel. 982.22.71.65 • tel / Fax 982.25.20.86 • E-mail [email protected] • Web www.duranmaquinaria.com

RECOMENDACIóNÁ hora de elixir unha variedade, o primeiro que temos que ter en conta é o ciclo que resulte máis axeitado ao clima da zona; e se sabemos a data de sementeira e sumamos os días que aparecen na columna DIAS S-C, teremos a data probable de recollida para unha zona fría do interior. Se é unha zona cálida haberá que restarlle 15 días. Tamén é importante a dispoñibilidade de maqui-naria para esa data.

Dentro do ciclo elixido, escolleriamos aquelas variedades que reúnan as dúas condicións seguintes ao mesmo tempo: 1) Un elevado ín-dice productivo (IP)(canto maior sexa o dato da columna IP, mellor) e 2) Unha elevada calidade (canto maiores sexan os datos das columnas ESPIGA, DMO e PB, mellor).

rede de ensaios en colaboración:• Servizo de Transferencia Tecnolóxica, Estudos e

Publicacións

• Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo

• Servizo de Producción Agraria Sustentable e Sanidade Vexetal


Milagro seguro.

...abonei con Fertimón...

986.50.26.61 981.80.33.00

Fertimón da máis.

n i

Gratis

10% máis de

unidades fertilizantes

pub_fertimon.indd 35 17/3/07 22:39:57

agricultura



como empregar o xurro de xeito eficiente

aforro de custos de aBonado no cultiVo do millo forraxeiro

Xoán Castro Insua (*), Maribel García Pomar (*), Dolores Báez Bernal (*), Ricardo Blázquez Rodríguez (**) (*) Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM).(**) Laboratorio Agrario e Fitopatolóxico de Galicia (LAFIGA)

1.-introdución

No proxecto europeo Green Dairy, finalizado no ano 2006 e no que participaron 139 explotacións gandeiras de vacún de leite representativas de once rexións do Arco Atlántico (Irlan-da do Norte, Escocia, Irlanda, Gales, Inglaterra, Bretaña, País do Loira, Aquitania, País Vasco, Galicia e Norte de Portugal), puídose constatar que o grupo das 18 explotacións galegas seleccionadas para este proxecto tiñan o prezo do leite máis alto e ao mesmo tempo os maiores custos de produción en alimentación do gando e en gastos de abonado (Figura 1).

Figura 1: Comparación das marxes económicas de explo-tacións leiteiras do Arco Atlántico: prezo do litro de leite menos custes de alimentación e abonado (€./1000 litros)

Unha das conclusións deste proxecto foi que nas explotacións galegas se poderían reducir custos diminuíndo o emprego de abonos minerais se se fixera unha boa xestión do xurro, xa que este contén suficiente nitróxeno, fósforo e potasio para satisfacer as necesidades de abonado dos cultivos forraxeiros da maioría das explotacións seleccionadas.

2.-comparación do aBonado con xurro e o aBonado mineral

En estudos sobre custes de producción de millo forraxeiro rea-lizados en Cataluña (Lloveras, 2006), obsérvase que os custos de abonado poden supoñer entre 250 e 430 € por hectárea e ano, que representarían entre o 28 e o 41% do total dos cus-tes de cultivo (sen ter en conta os gastos da rega).

Adubado de millo con xurro en parcelas experimentais do CIAM

Figura 1


pub_bayer.indd 37 17/3/07 22:42:09

pub_rocalba.indd 38 17/3/07 22:44:01

pub_rocalba.indd 39 17/3/07 22:45:13

agricultura



Noutros traballos sobre abonado de millo con xurro de porco realizados en Cataluña, demóstrase que se pode abonar o millo só con xurro e que a utilización de abono nitroxenado mineral (en doses de ata 200 quilogramos por hectárea) non mellora ou non compensa o gasto polos mínimos incrementos de colleita que se obtiveron, sempre que o xurro se aplique nunha dose de 60 metros cúbicos e se enterre inmediatamen-te despois de aplicado o solo (Figura 2).

Figura 2

Outra das ventaxas que ten o xurro sobre o abono mineral é o aporte de materia orgánica. Aproximadamente un 50% do nitróxeno do xurro de vacún e un 25% do nitróxeno do xurro de porco se considera que están en forma orgánica e polo tanto son abonos de liberación lenta.

A materia orgánica do xurro mineralízase lentamente apor-tando nutrientes como o nitróxeno ou o fósforo, por iso as parcelas abonadas con xurro en anos anteriores van ser máis fértiles que aquelas nas que nunca se aplicou debido ao efecto residual procedente da mineralización da materia orgánica. Na Figura 3 pódese ver que cando se abona o ano anterior con xurro ao ano seguinte obtense máis produción que se só se abonou con abono mineral, e que necesitariamos 240 quilos de nitróxeno para que non se notara a diferencia de produción entre os dous tratamentos.

Figura 3

3.-XestIón do XuRRo pARA AbonAdo do mIllo

Moitas veces na primavera tense que recorrer á compra de abono mineral, xa que non hai suficiente xurro nas fosas. Por iso unha axeitada xestión do xurro vainos permitir aforrar cartos no abonado do millo.

Os aspectos máis importantes que hai que ter en conta para unha xestión eficiente do xurro como abono pódense ordenar en función da súa dificultade de modificación polo gandeiro e son os seguintes:

Enterramento Redución do volumen de xurro Tamaño da cisterna Dimensionamento adecuado das fosasDistancia ás parcelas

3.1.1- Xestión do xurro para mellorar o aproveita-mento dos nutrientes

Os factores a ter en conta para mellorar o aproveitamento dos nutrientes son o enterramento para evitar as perdas do nitróxeno amoniacal, a atmósfera e a dimensión da fosa, para ter suficiente nitróxeno na primavera.

3.1.2- Incorporación ao solo ou enterramentoSe o xurro non se enterra pódese evaporar a totalidade do nitróxe-no amoniacal, que representa aproximadamente dun 50% ata un 75% do nitróxeno no xurro de vacún e porcino, respectivamente.

As perdas de nitróxeno amoniacal serán maiores canto maior sexa a materia seca do xurro (xurros espesos), e menores en xurros diluídos, debido á maior facilidade de infiltración no terreo destes últimos.

Se o terreo está labrado antes de botar o xurro a infiltración será mellor, e polo tanto as perdas serán menores.

En todo caso, se o enterramento do xurro é simultáneo a aplicación pódense reducir ao mínimo as perdas de nitróxeno amoniacal (menos do 10% de perdas en condicións óptimas)

3.1.3- Dimensionamento da fosa para o abonado do millo A fosa é fundamentalmente un almacén de abono, e polo tan-to temos que ter almacenado suficiente xurro para satisfacer as necesidades de abonado do millo a mediados de abril ou a principios de maio.

Coñecendo que a dose de abonado será de entre 50 e 70 me-tros cúbicos por hectárea (para un xurro de entre 10% e 8 % de materia seca, respectivamente), só teremos que multipli-car a dose pola superficie de millo a sementar para coñecer as necesidades de almacenamento.

A superficie de millo que poderemos abonar só con xurro de-pende do número de vacas que teña a explotación, xa que son as que aportan os nutrientes coas súas dexeccións. Pódese es-timar que para abonar unha hectárea de millo necesitaremos o purín producido por 3 ou 4 UGM (unidades de gando maior) durante seis meses.

■

■

■

■

■


agricultura



Se a superficie de millo cultivada fora o 100% da explotación, para poder abonala só con xurro resultaría necesaria unha carga gandeira de entre 6 e 8 UGM/hectárea, tendo unha fosa de 6 meses de capacidade de almacenamento. Na Figura 4 amósase a superficie de millo que poderemos abonar só con xurro en función do número de UGM da explo-tación e do volume da fosa.

Figura 4

3.1.4- Redución dos custos e do tempo de transporteAínda que se teña unha fosa ben dimensionada e con sufi-ciente xurro para abonar o millo, existe outro factor limitante na primavera, que é o tempo ou traballo que deberiamos em-pregar en botar o xurro.

En moitos casos falta tempo ou man de obra para poder botar o xurro na primavera. Para reducir o tempo necesario en apli-car o xurro debemos actuar nos seguintes aspectos:

Redución do volume a manexar:oCubrir a fosa e patios de exercicio para evitar as au-

gas de choivaoEvitar as augas de limpeza da sala de ordeño (foso),

circuitos e tanque

Redución do tempo de carga e transporte:oUsar cisternas de gran capacidade, preferiblemente

de xeito compartido (SAT, CUMAs ) para abaratar cus-tos de amortización

oRedución da distancia ás parcelas:• Promovendo a concentración parcelaria• Situando a fosa próxima ás parcelas de millo

Na Figura 5 pódese apreciar como pode variar o tempo nece-sario para aplicar o xurro nunha explotación de 50 vacas e cunha fosa dimensionada para 6 meses de almacenamento en función dos anteriores factores (fosa cuberta ou descuberta, tamaño da cisterna, dispersión das parcelas).

■

■

Tapando o xurro inmediatamente podemos aforrar ata 2,5€ por metro cúbico de xurro pola reducción das perdas de volatilización do nitróxeno

NickersonNickersonNickersonLíderes en Xenética Vexetal

Para triunfar na vida é importante contar cos mellores aliados. Gandeiro, elixa a mellor xenética para o seu gando e a mellor xenética vexetal para alimentalo.

LIMAGRAIN IBÉRICA, S.A.Telf. 902 39 40 50Fax 948 31 78 15e-mail: [email protected]


O noso sistema de xestión e tratamento de residuos é absolutamente respetuoso co entorno, xa que non orixina ningún tipo de contaminación

Adaptámonos ás súas necesidades según o seu volume xerado e cun servizo optimizado en puntualidade e rapidez

pub_agroamb.indd 42 17/3/07 22:40:39

agricultura



Pódese comprobar que no caso do manexo máis eficiente (fosa cuberta, parcelas xuntas e cisterna de gran capacidade), po-deríase aplicar todo o xurro sen problemas en menos de 3 días e poderíase aforrar practicamente todo o abono mineral, mentres que no caso menos eficiente se necesitarían 17 días para aplicar todo o xurro, o que sería completamente inviable ou antieconómico.

Figura 5

Figura 6: Aspectos a ter en conta para xestión eficiente do xurro como abono do millo

3.1.5- Influencia dos labores de cultivoOs labores de cultivo na primavera, con volteo do terreo, pro-vocan a mineralización da materia orgánica, polo que mobi-lizan unha cantidade importante de nitróxeno, sobre todo se houbo anteriormente unha leguminosa na rotación como podería ser o chícharo a veza, a alfalfa, etc. Se houbo antes unha pradeira, a mineralización de nitróxeno vai ser máis importante canto maior fora a duración desta, pero menor que se houbera unha leguminosa.

É moi prexudicial para o millo a compactación do terreo que se produce cando se bota o xurro coa cisterna no inverno en terreo húmido, e ademais perderase todo o nitróxeno (aínda que se enterre), pero si nos quedarán no terreo o fósforo e o potasio aportados co xurro no inverno, xa que estes nutrien-tes non se lixivian ou se lixivian pouco normalmente.


OS PRODUCTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

A acidez dos solos é unha das limitacións para a semen-teira do millo. Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas cálcias ou magnésicas nas terras de cultivo.

Os produtos Galical reducen rapidamente a acidez dos solos grazas aos seus altos índices de neutralización de-bidos ao alto contido en calcio e magnesio.

Ademais, o calcio e o magnesio son elementos esen-ciais para o bo desenvolvemento da planta.

As emendas cálcicas melloran as condicións químicas, físicas e biolóxicas do solo. Favorecen a mobilidade e permanencia da auga, o aire e os nutrientes no solo. Deste xeito, favorécese a penetración das raíces no solo e a mellor absorción dos nutrientes.

As cales vivas e apagadas son produtos de actuación rápida. Prácticamente nun mes reaccionan co solo e re-alizan a súa acción neutralizante.

As calizas ou carbonato cálcico son produtos de ac-tuación lenta e córrese o risco de que as chuvias provo-quen perdas da emenda, xa que durante o primeiro mes só reacciona o 50% Precísanse seis meses ou máis para que se complete a acción neutralizante.

O millo pide un pH de entre 6.0 e 7.5, pero cun manexo axeitado pode dar boa colleira en terra máis alcalina

O millo adáptase moi ben en solos de pH entre 6 e 7. Require solos profundos ricos en materia orgánica, con boa circulación da drenaxe para non producir encharcamentos que asfixien as raíces

pub_galical.indd 44 20/3/07 02:41:32

GALICALCALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

Reducen rapidamente a acidez dos solos

Aumentan a produtividade das colleitas

SERVIZO EN CAMIÓNS A CALQUERA PUNTO DE GALICIA

INCLÚESE APLICACIÓN SOBRE O TERREO

NON LEVANTA

PO

GALICAL, S.L.L.CALES Y DOLOMIAS AGRICOLAS

Arieiras s/n P.I. Louzaneta, 27294 LUGO • Teléfono 982 22.14.84 • Fax 982 22.14.08E-mail: [email protected] • Web: www.galical.es

EMENDA DE CAL VIVA GRANULADA (98% CaO)

Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90% Sacos de 35 quilos, big bag de 1.100 quilos, camión cisterna, camión volquete, extendida na propia finca

EMENDA DE CAL VIVA GRANULADA DOLOMÍTICA (35% MgO) (60% CaO)

Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 70% Big bag de 1.100 quilos, camión cisterna, camión volquete, extendida na propia finca

EMENDA DE CAL VIVA (79% CaO)

Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 77% Sacos de 35 quilos, big bag de 1.100 quilos, camión cisterna, camión volquete, extendida na propia finca

GRAN PODER DE NEUTRALIZA-CIÓN

EMENDA DE CAL APAGADA (61% CaO)

Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: 58% - Big bag de 1.100 quilos, camión volquete, extendida na propia finca

EMENDA DE CAL APAGADA MÁIS DOLOMÍA (61% CaO)(13 MgO)

Aporta magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta. Valor neutralizante: 62% - Sacos de 35 quilos, Big bag de 1.100 quilos, camión cisterna, camión volquete, extendida na propia finca

EMENDA CALIZA, CARBONATO 56% (CaO)

Para camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para la produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 48% - Big bag de 1.100 kilos, produto a granel en camión volquete

FANSE ANALÍTICAS DE TERRAS PARA APLICAR A VARIEDADE MÁIS ACONSELLABLE EN CADA CASO

GRAN PODER DE NEUTRALIZACIÓN

pub_galical.indd 45 20/3/07 02:45:57

agricultura



4. recomendacións de abonado do millo en base a xurro de vacún de leite

En Galicia o xurro debe ser o abono principal nas recomenda-cións de abonado para millo forraxeiro, mentres que o abono mineral ten que ser empregado como complemento en caso de que non teñamos xurro suficiente, ou para compensar as per-das de nitróxeno se non se pode enterrar inmediatamente.

4.1- Análise de terra e encaladoE conveniente analizar as terras cada 5 anos, sobre todo para coñecer as necesidades de encalado, xa que os abonos non se-rán ben aproveitados polos cultivos se non se corrixe a acidez do solo, que é a que impide que se desenvolva ben o sistema radicular das plantas.

As análises de terras de explotacións de vacún de leite ana-lizados no CIAM e no LAFIGA mostran xeralmente acidez do solo e uns niveis altos de fósforo e potasio, o que demostra unha falta de encalado e, en cambio, un exceso de abonado fosfórico e potásico.

Estes datos tamén evidencian unha falta dun bo asesoramen-to técnico, xa que xeralmente o gandeiro está gastando cartos en abonos que son máis caros e non son necesarios e en cam-bio non se gasta no máis barato e o máis importante, como é o cal, nin tampouco se fan análises de terra ou de xurros que evitarían gastar innecesariamente en abonos botados moitas veces “a ollo” .

4.2- NitróxenoSerán suficientes de 150 a 200 quilos de nitróxeno total (ni-tróxeno orgánico e nitróxeno mineral) por hectárea, depen-dendo do aporte da mineralización do solo no laboreo, o his-torial de abonado (efecto residual) e o historial de cultivo ou tipo de rotación (barbeito, leguminosas, duración da pradeira anterior, etc).

As necesidades de abonado nitroxenado quedarán cubertas cunha dose de entre 50 e 70 metros cúbicos de xurro ente-rrado, sendo prudente completar con urea ou con nitrato amónico para cubrir posibles perdas por volatilización, que poden chegar ao 40% en caso dun enterramento en malas condicións.

4.3- Fósforo e potasioA diferencia do nitróxeno, que se debe aplicar xusto na se-menteira ou en coberteira, o fósforo e o potasio son nutrien-tes que se poden acumular no solo. Por iso se poden aplicar en calquer época do ano (como abonado de fondo), quedando a disposición das raíces dos cultivos.

Por iso, cando se aplica o xurro á terra van quedar o fóforo e o potasio, independentemente da época do ano en que se aplique. Por esta razón, a maioría das terras que regular-mente se abonan con xurro teñen unha alta fertilidade en fósforo e potasio.

Cubrindo as fosas pódese reducir ata a metade o volume de xurro producido en seis meses


pub_ragt.indd 47 18/3/07 18:39:38

pub_ager.indd 48 17/3/07 22:46:38

agricultura



As necesidades de abonado fosfórico e potásico quedarán normal-mente cubertas cunha dose de entre 40 e 70 metros cúbicos de xurro, aplicados antes da sementeira ou nos meses anteriores.

Polo xeral, nos labradíos que teñen un longo historial de abo-nado con xurro ou esterco estase a ver un exceso de fósforo e potasio, pero sorprendentemente estase a ver tamén unha falta de encalado.

5.- dosificación do xurro en función da densidade e a materia seca

Na Figura 7 pódese ver como varía a dose de xurro calculada para o abonado do millo en función da materia seca.

Figura 7

Unha forma rápida de coñecer a materia seca do xurro sen necesidade de analizalo en laboratorio é utilizando un den-símetro, xa que a densidade do xurro está relacionada coa materia seca (Figura 8).

Figura 6: Determinación da densidade do xurro con densímetro


pub_fito.indd 27 16/3/06 3:47:53pub_fito.indd 50 17/3/07 18:50:57

pub_fito.indd 27 16/3/06 3:47:53pub_fito.indd 51 17/3/07 18:51:18

agricultura



recomendación de abonado de millo forraxeiro con xurro de vacún en función da densidade ou da ms

densidade (qg/l) . . . . . . . materia seca . . . . dose de xurro (m/ha)(para xurro enterrado en menos de catro horas)

1.02–1.03 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4–5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 1.03–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5–6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 1.04–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6–7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 1.05–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7–8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 1.06–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8–9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 1.07–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9–10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 1.08–1.04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10–6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 > 1.09 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . > 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

recoméndase aplicar como complemento 40–50 qg de n mineral por Ha para compensar posibles perdas de n na aplicación .

Non é necesario complementar con P nin K mineral (sempre que os análisis de terra non dean valores baixos de fertilidade)

Táboa 1

Na Táboa 1 pódese calcular a dose de abonado do xurro en función da materia seca ou a densidade deste, e sempre que o enterramento se faga en menos de 4 horas.

Se temos suficiente xurro para aplicar as doses da táboa 2, quedarán cubertas as necesidades de mantemento para o millo de nitróxeno de fósforo e potasio.

6 .1-adubado con xurro insuficiente

6.1.1- Abonado nitroxenadoSe no momento de sementar o millo non se dispón da cantida-de de xurro reflexada na táboa 1, pódese calcular o nitróxeno aplicado utilizando a Táboa 2, sendo necesario completar con abono nitroxenado mineral (nitrato amónico, urea etc.) ata chegar a 150-200 quilos de nitróxeno/hectárea de ni-tróxeno total (orgánico e mineral) en función do ciclo do millo, o historial de fertilización da parcela e o tipo de cultivo (pradeira de longa duración, cultivo de leguminosas, etc.).

6.1.2- Abonado fosfóricoSe no momento de sementar o millo non se dispón da canti-dade de xurro reflexada na Táboa 1, pódese calcular o fósforo aplicado coa dose de xurro que botemos nese momento utili-zando a Táboa 2, debéndose aplicar abono fosfórico mineral ata chegar a completar 100-120 quilos/ hectárea de P2O5 total (orgánico e mineral), pero teremos que descontar o fós-foro xa aportado co xurro botado nos últimos 6 meses.

Se dan uns valores de fertilidade menores de 25 ppm (Ol-sen), deberemos aportar entre 75 e 150 quilos/hectárea de P2O5 en forma de superfosfato1.

6.1.3- Abonado potásico:Se a dose de xurro aplicada no momento do abonado do millo máis as doses aportadas nos últimos 6 meses son maiores de 50 metros cúbicos, non será necesario botar nigún tipo de abonado mineral potásico, sempre que as análises de terra non sexan inferiores a 100 ppm1

1 Esto só é habitual en parcelas de monte que levan pouco tempo en cultivo ou en parcelas que hai tempo que non se abonan, pero case nunca sucederá en labradíos, xa que estes normalmente teñen unha alta fertilidade. En caso de dúbida deberá facerse unha análise de terra.

NITRÓXENO E FOSFORO APORTADO CON 10 M3 DE XURRO EN FUNCIÓN DA MATERIA SECA OU A DENSIDADE

densidade (qg/l)

materia seca (%)

n (qg/10 m3)P2o5 (1)

(qg/10 m3)

1,02

1,03

1,04

1,05

1,06

1,07

1,08

1,09

4

5

6

7

8

9

10

11

20*E

23*E

27*E

30*E

34*E

38*E

41*E

45*E

9

11

12

14

15

17

18

20

Táboa 2

(1) Deberase contabilizar o xurro aplicado nos últimos 6 meses na parcela.

En donde E é a eficiencia, que se obtén da seguinte táboa en función das condicions de aplicación:

forma de aplicación tempo trascurrido

condicions de aplicaciónóptimas malas

EnterradoInmediatamente Menos de 4 horas O mesmo día

0.9 0,8 0,7

0.8 0,7 0,6

Táboa 3: determinación do coeficiente E

Condicións de aplicación óptimas: Elevada humidade relativa do aire: orballo, mañanciña ou solporVento en calma Temperatura baixa.

Condicións de aplicación malas:Tempo seco, mediodíaVento forte e seco (do nordés na Coruña e zona central e sur de Lugo; do sur na Mariña de Lugo)Temperatura alta.

■

■

■

■

■

■

Non se debe botar o xurro en inverno, xa que compactamos o solo e perdemos o nitróxeno


CALFENSA, A CALIZA DA TÚA TERRAC A L I Z A A G R I C O L A - C A L I Z A M A G N E S I A N A

MODALIDADES DE SERVIZO: • APLICADO SOBRE O TERREO• ENVASADO. Saco de 40 Kg.- Big Bag de 1.000 Kg.• A GRANEL OFICINAS:

27161 SANTA COMBA-LUGO Teléfono: 982 30 59 02

FÁBRICA:OURAL-LUGOTeléfono: 982 54 66 23

pub_calfensa.indd 53 20/3/07 02:48:32

agricultura



A conversión de granxas convencionais e o nacemento de novas explotacións gandeiras para a produción de carne e leite ecolóxicos seguen unha tendencia ascendente sostida en zonas templado-húmidas, en parte fomentadas polas axudas ambientais e de extensificación da nova PAC. No ano 2002 había en Asturias 314 hectáreas rexistradas en Agricultura Ecolóxica, das cales 266 estaban dedicadas á produción ecoló-xica de pastos e forraxes. No 2004 xa estaban rexistradas 2694 hectáreas, con 2572 dedicadas a pastos, pradeira e forraxes. As estatísticas do MAPA do mesmo ano asignan a Galicia 6726 hectáreas inscritas, con 5593 destinadas á produción de ali-mentos para a gandería ecolóxica.

Un dos principais condicionantes da conversión é a estrutura pouco axeitada das explotacións. Á escasa superficie en rela-ción ao número de cabezas manexadas súmase unha distribu-ción de parcelas pouco práctica, habitualmente diseminadas e alonxadas das instalacións. Esta situación limita a adopción do pastoreo como método básico para a alimentación do gando, o máis eficiente en produción ecolóxica e o máis beneficioso en canto á integración co medio e ao benestar animal. Tal limita-ción obriga ao uso de forraxes para aproveitamento en pesebre, habitualmente comprados fóra da explotación, encarecendo notablemente os custos de produción. Incluso no mellor dos casos, en granxas con base territorial ampla, en época de esca-sez de pastos sería necesario un suplemento nutricional.

Neste escenario refórzase o papel do millo forraxeiro cultiva-do na propia explotación, tanto polo seu forte potencial de produción nun curto espazo de tempo como polos aportes de nutrientes á ración do gando. Son ben coñecidas as posibili-dades de alimentación de vacas de bo potencial xenético de

produción mediante o pastoreo complementado con forraxes energéticos coma o silo de millo. Pero a agricultura ecolóxi-ca exclúe por completo o emprego de pesticidas e herbicidas de síntese (EC 2092/91), extendéndose a impresión entre os gandeiros de que nestas condicións resulta imposible a viabi-lidade do cultivo de millo forraxeiro.

O Servicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimen-tario (Serida) vén traballando estes últimos anos na xeración de información sobre a produción ecolóxica de forraxes. Nes-te artigo abórdase o problema do control eficiente de malas herbas en millo forraxeiro ecolóxico e recóllense os resultados conseguidos en relación ao efecto de tres rotacións de cultivo con distinta intensidade de manexo sobre a produción e o control natural da flora arvense.

Control de malas herbas en agricultura ecolóxicaÉ importante resaltar que a agricultura ecolóxica non pretende a erradicación das malas herbas, senón manter as súas poboa-cións en niveis manexables. O control natural de malas herbas contempla o agroecosistema no seu conxunto, e o seu obxectivo é manter un balanzo sostible entre plantas cultivadas e non cultivadas, co uso de todos os métodos ao alcance do agricultor ecolóxico para manter este balanzo a favor do cultivo, e coa rotación de cultivos como órgano vital do sistema. Comprometer un tanto a colleita a favor de ser máis competitivo e rendible é unha boa estratexia, particularmente desde o punto de vista dos custos económicos e ambientais asociados ao uso de herbicidas.

O control da flora arvense conséguese basicamente con medi-das preventivas (selección dunha alternativa apropiada, rota-ción, laboreo con tempero, falsas sementeiras, abonos verdes, soutosementeira, etc.) A intervención e os métodos mecáni-cos (escarda, rastreo, queima...) co investimento económico, de tempo e de man de obra que supoñen, ademais dos custos ambientais, deben considerarse como ferramentas secunda-rias, recorrendo a elas só cando certas malas herbas gañan dominio e vólvense problemáticas.

millo ForraXeiro ecolÓXico:control natural de malas HerBas mediante rotaciÓn de cultiVos

Nuria Pedrol Bonjoch, Antonio Martínez MartínezServicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimentario (SERIDA).33820. Grado (Asturias). [email protected]

Infestación de cenizo e amaranto en parcelas experimentais con cultivo anual de millo forraxeiro

Control natural de malas herbas en rotacións ecolóxicas de baixa e media intensidade. En segundo termo obsérvase o poder desherbante da pradeira no cultivo de millo subseguinte, fronte ao efecto dun manexo intenso en primeiro termo, con invasión de cenizo e amaranto

Conteo do establecemento de especies arvenses en parcelas experimentais con millo forraxeiro ecolóxico


pub_pioneer.indd 55 18/3/07 15:08:26

agricultura



biof-1abono organicoEnvases de 20, 25, 700 y 1000 kg

biofrut liberatos bio-npk biof

f e r t i l i z a n t e s

Carretera LU-633, km 76,5 PORTOMARÍN (Lugo)Telf. 982 547 505 Fax 982 545 100http://www.aviporto.com – e-mail: [email protected]¡Producir o mesmo! ...Naturalmente

O mellor abono para millo e praderias

Os custos do control mecánico en millo son elevados; ademais do custo de adquisición dos aparellos, hai que sumar a man de obra, o combustible e o mantemento da maquinaria. Calcúlase un custo duns 100 euros por hectárea e ano no caso da escarda mecanizada entre liñas, e duns 30 euros para a rastra de púas flexibles. Un control aceptable esixiría pases complementarios de ambos aparellos. O momento do control tamén é limitante, de maneira que canto menor sexa a plántula, mellor vai ser o control. A rastra de púas non sería efectiva sobre malas herbas ben enraizadas, nin sequera realizando varios pases. Tanto os ensaios do SERIDA como os realizados no CIAM de Mabegondo demostran unha maior eficacia do control mecánico cando se realiza no contexto da rotación de cultivos.

Ensaios de control de malas herbas en millo forraxeiroOs ensaios realizados no SERIDA, resumidos no cadro de arri-ba, consistiron na comparación dos efectos de tres rotacións ecolóxicas de distinta intensidade de manexo sobre a abun-dancia e a composición da flora arvense e sobre as producións de millo forraxeiro no terceiro ano de rotación.

Realizáronse catro repeticións por rotación, distribuíndo ao azar as parcelas experimentais nun terreo de pradeira multies-pecífica en pastoreo, cun banco de sementes de malas herbas inicialmente homogéneo. Empregáronse fertilizantes orgánicos e minerais autorizados en agricultura ecolóxica, ás doses reco-mendadas para millo e segundo análises previos de solo.

A rotación 1 (R1) corresponde a unha intensidade media. Des-pois dunha pradeira de curta duración establecida en souto-sementeira baixo o cultivo invernal de cereal-leguminosa, cultívase millo por segundo ano consecutivo cun intervalo de abono verde (nabo forraxeiro).

Na rotación 2 (R2), de baixa intensidade, cultívase millo fo-rraxeiro por primeira vez despois dunha pradeira máis longa.

Na rotación 3 (R3) cultívase millo forraxeiro por terceiro ano consecutivo, intercalando abonos verdes (veza, haboncillo e nabo forraxeiro) para crear fertilidade. En R3 ensaiáronse ade-mais dous tratamentos mecánicos para o control de arvenses: rastra de púas flexibles sobre corredores e liñas, co millo a

dúas follas, e escarda mediante pase de cultivador entre liñas, co millo a catro follas.

Analizouse tamén o estado fisiolóxico do millo cun medidor portátil da actividade fotosintética (taxa fotosintética neta). A colleita efectuouse a primeiros de setembro. Como controis de produción empregáronse a altura da planta, o peso verde e a materia seca das liñas centrais das parcelas, determinándo-se as porcentaxes de proteína bruta sobre materia seca.

En todos os casos se fixo un seguimento da flora arvense, den-sidade de establecemento de plántulas, mediante lanzamento de cadros ao azar nas distintas parcelas e produción total e por especies no momento da colleita. Finalmente, os datos analizá-ronse estatisticamente mediante un programa informático.

ResultadosComo amosa o cadro de colleita de millo forraxeiro (3º ano), o cultivo de millo forraxeiro despois da pradeira longa (R2) pro-duciu a mellor colleita de millo ecolóxico obtida nestes ensaios (13,9 toneladas de materia seca por hectárea), apuntando así a boa perspectiva deste cultivo para zonas húmidas, sempre dentro dun esquema de rotación ecolóxica de cultivos.

En R1, a pesar de ser a segunda colleita dun cultivo moi de-mandante en dous anos consecutivos, tamén se obtiveron producións notables, se ben se manifestaron certos efectos significativos como unha menor actividade fotosintética (TFN) ou menor altura das plantas, traducidos finalmente nunha merma moderada de produción respecto a R2.

En R3 puxéronse de manifesto os efectos indesexables da inten-sificación por introducir anualmente un cultivo tan demandante coma o millo, sen períodos longos de creación de fertilidade e con escasa diversidade de especies cultivadas, obténdose tan só a me-tade de toneladas de materia seca por hectárea de millo forraxeiro ca nas rotacións ecolóxicas media e longa (R1 e R2).


CICLOS 200 LARGOSKroKus• El más productivo y

de mayor sanidad• Tolerante a

Helmintosporium

Brissac• El milagro en

rendimiento para ensilado

• Tolerante a Helmintosporium

CICLOS 200 CORTOSamadEo• Precocidad y

rendimiento

NaTHaN• El más competitivo

de todos los ciclos cortos

pub_kws.indd 57 17/3/07 22:54:05

pub_causade.indd 58 20/3/07 10:14:08

Beneficios

Asegura la ración de base.

Híbrido « Almidón Rápido »

Degradación ruminal del almidón.

Tiempos

Mise à disposición de la

energía proviniente del

almidón para la microflora del

rumen

DUO CS

Híbrido « Almidón Lento »

1ª série de medidas

Ensayos maíz forraje 2004/2005

Escuela Agrícola de RETHEL.

• Témoin-Testigo. Producción début d´essai-Producción antes del ensayo.•Écart-Diferencia. “ fin “ - “ después “ .

•Gain de producción-Ganancia de producción.•KG de lait-KG de leche.

2ª série de medidas

Ensayos maíz forraje 2004/2005

• Témoin-Testigo. Producción début d´essai-Producción antes del ensayo.•Écart-Diferencia. “ fin “ - “ después “ .

•Gain de producción-Ganancia de producción.•KG de lait-KG de leche.

de la utilización de

DUO CS

DUO CS®

Ganancia economica.Regularidad y nivel de rendimiento elevado.

(más UFL producidas/ha)

Facilidad de recoleción y de conservación del forraje.

(forraje sano, apetente y aumento ingestión)

++

Excelente aprovechamiento de las UFL del maíz forraje.

(poco desperdicio de la energía)

++

Mejoramiento de la produción y/o de la persistencia lechera.++

Redución significativa de riesgo de acidosis.

(mantenimiento de los animales en buen estado sanitario)

++

Destribuidor en Galicia:Agro-Dubra, SL.Tlf.: 629.86.71.77 • Benbibre Val do Dubra - 15873 A Coruña

Distribuidor en Asturias:Agricultura y Veterinaria FALO, SL. Telf. 985 837 234 • Carretera general 53La espina - Salas 33891 OVIEDO

CONCLUSIONES…

Mejor utilización energética y una

buena expresión del potencial de

produción a lo largo de la lactación.

Existe una diferencia de produción

lechera positiva y una persistencia

lechera bien marcada.

DUO CS®

Destribuidor en Galicia:Agro-Dubra, SL.Tlf.: 629.86.71.77 • Benbibre Val do Dubra - 15873 A Coruña

Favorece la ingestión diaría.

Temps de incubación

(heures)

30

40

50

60

70

80

0 10 20 30 40

Híbrido « Almidón Lento »

Híbrido « Almidón Rápido »

Dis

pari

tio

n d

e la M

S (

en

%)

DUO CS

Cinética de degradación de la MS

Explotaciones Ganaderas

pub_causade.indd 59 20/3/07 10:14:55

agricultura



A mala calidade da forraxe obtida en R3 reflíctese tanto na baixa produción de millo (6, 7 toneladas de materia seca por hectárea) como na perda altamente significativa de proteína bruta (PB) e no aumento de porcentaxe de materia seca (MS).

Este detrimento de colleita en R3 pode sen dúbida achacarse á invasión de malas herbas (2, 4 toneladas de materia seca por hectárea). Non obstante, e a pesar do contraste de calidade de millo obtido en R1 e R2 respecto a R3, as diferencias non se deberon tanto á cantidade total de arvenses entre rotacións, que incluso non variaron significativamente entre R1 e R3, senón máis ben ás diferencias en composición botánica e, máis claramente, ao distinto historial de invasión das parcelas durante o desenvolvemento inicial do millo.

Os conteos de establecemento de arvenses (número de plántulas por metro cadrado) revelaron unha infestación máis precoz e numerosa na rotación máis intensificada (R3), onde, aínda cos tratamentos mecánicos aplicados (rastra ou escarda), as malas herbas dominaron competitivamente as plántulas de millo.

En R2, pola contra, observouse un excelente control precoz exercido pola pradeira anterior de longa duración (16 vs. 213 plántulas por metro cadrado), probablemente debido á libera-ción de compostos alelopáticos por parte do trevo. Como se ve, o retraso na xerminación e establecemento de malas herbas pode ser crucial para que o millo gañe ventaxa competitiva.

Nas análises de composición botánica finais, tanto en R1 coma en R2, observouse un maior equilibrio porcentual entre especies e unha maior diversidade botánica, favorecéndose así un balanzo sostible entre flora arvense e cultivo. Debe apuntarse, non obstante, o incremento de malas herbas no millo de R1 con respecto aos resultados do ano anterior (1,6 vs. 0,1 toneladas de materia seca por hectárea), progresión que probablemente continuaría no caso de intensificarse o cultivo. A sementeira dunha nova pradeira como inicio dunha nova rotación paliaría sen dúbida o crecemento exponencial do banco de sementes de arvenses.

Respecto aos efectos do control mecánico aplicado en R3, non se atoparon evidencias de eficacia nin diferencias significati-

vas entre o rastreo en corredores e liñas co millo a dúas follas ou a escarda entre corredores a catro follas, feito que apunta a exterma dificultade de control da flora arvense fóra dun es-quema de rotacións ecolóxicas de ciclo medio a longo. O millo invadiuse rapidamente de malas herbas, sendo infestado case exclusivamente por dúas das especies máis agresivas para o millo: cenizo e amaranto.

ConclusiónsOs modelos propostos de rotacións de duración mínima de 2-3 anos son os axeitados para conseguir o obxectivo de escasa incidencia das malas herbas no millo ecolóxico, en contra-posición a unha intensificación maior, onde nin sequera os métodos de control mecánico resultan efectivos.

Poden obterse producións de millo forraxeiro ecolóxico en torno ás 13 toneladas de materia seca por hectárea sen nece-sidade de aplicar tratamentos de control de malas herbas.

Púxose de manifesto a capacidade de control de xerminado e establecemento de malas herbas exercido polas mesturas de pra-tenses raigrás-trevo previas á introdución do millo forraxeiro.

A pesar dos inconvenientes asociados á base territorial é necesa-rio avaliar as posibilidades de cada explotación para acoller rota-cións cada vez máis longas en busca dos beneficios descritos.

Cos resultados conseguidos nos ensaios, recomendamos cando sexa posible traballar con follas de cultivos, de tal xeito que todos os anos se realice silo de millo na explotación pero non nas mesmas parcelas, rotando así os terreos para a produción deste cultivo máis esixente.

Este artigo é un resumo do traballo presentado na XLV Reunión Científica da SEEP (Sociedad Española para el Estudio de los Pastos), publicado polos autores como “Control de la flora ar-vense en rotaciones ecológicas con maíz forrajero” en De la Roza B., Martínez A., Carballal A. (eds), “Producciones agroga-naderas: Gestión eficiente y conservación del medio natural”, pp. 665-671. DL AS-2.313/2005

Poden obterse producións de millo forraxeiro ecolóxico en torno ás 13 toneladas de materia seca por hectárea sen necesidade de aplicar tratamentos de control de malas herbas.

VENDO SILO DE MILLOBOA CALIDADE

SERVIZO A DOMICILIOTlf: 699.47.41.88


pub_caixanova.indd 61 18/3/07 15:14:38

sanidade


62

deFiniCiÓn

A BVD é unha enfermidade infecto-contaxiosa do gando va-cún causada por un pestivirus e caracterizada por producir un gran número de infeccións subclínicas con inmunodepre-sión transitoria. Cando causa enfermidade maniféstase con

(*) extraCtos do manual de Control destinado ás agrupaCiÓns de deFensa sanitaria gandeira (adsg)

diarrea VÍriCa BoVina (BVd): CaraCteriZaCiÓn e medidas de Control (*)

a diarrea vírica bovina (BVd) é unha das enfermidades infecciosas do gando vacún que máis preocupan a gandeiros, veterinarios, administración, organizacións e empresas privadas relacionadas co sector bovino. este estado de inquietude é debido á extensa diseminación que presenta a enfermidade nos principais países produtores de gando vacún e as perdas económicas directas e, sobre todo, indirectas derivadas das diferentes formas clínicas da enfermidade ou da inmunodepresión que acompaña as infeccións, inaparentes clinicamente pero que fan que os animais infectados sexan máis receptivos a outras enfermidades.

Javier Diéguez Casalta (*), Eduardo Yus Respaldiza (*), Carmen Eiras Ferreiro (**), Ignacio Arnaiz Seco (**), Ramiro Fouz Dopacio (***)

* Unidade de Epidemioloxía e Sanidade Animal (Facultade de Veterinaria de Lugo). Instituto de Investigación e Análises Alimentarias

** Laboratorio de Sanidade e Producción Animal de Lugo. Xunta de Galicia

*** Africor Lugo

lesións na mucosa dixestiva e atrofia do tecido linfático, ca-dros crónicos debilitantes con diarreas e necroses cutáneas e alteracións reprodutivas con abortos, momificación fetal e efectos teratóxenos.

sanidade.indd 62 18/3/07 00:47:21

sanidade


63

iMPORTanCia eCOnÓMiCa

As principais perdas económicas derivadas da infección polo BVD débense a:

- Descenso da producción láctea- Descenso no número de partos- Alteracións respiratorias- Maior sensibilidade a padecer outras enfermidades- Animais mortos por infección aguda (síndrome hemo-

rráxico) ou pola enfermidade das mucosas- Abortos ou reabsorción e repetición de celo, co conse-

guinte aumento no intervalo entre partos- Defectos conxénitos- Crecemento retardado de animais infectados na época

fetal- Tamén se comprobou que existe asociación entre BVD

e maior risco de aparición de mamites clínicas e reten-cións placentarias

- Débense engadir ademais o gasto por aumento de repo-sición.

PaTOXenia

Infección agudaNormalmente causada polo biotipo NCP

• Cadro normalmente leve ou inaparente (dependerá da virulencia da cepa implicada)

• Exame minucioso pode revelar febre ou leucopenia (in-munodepresión, con recuperación completa entre 11 e 17 días)

• Mortalidade normalmente baixa• Resposta inmune celular e humoral duradeira trala in-

fecciónOutros síndromes asociados o BVDV• Forma aguda grave• Síndrome hemorráxico.

Infeccion fetal• A infección fetal producirase en femias seronegativas

infectadas durante a xestación co BVDV.• As consecuencias dependerán do momento da xestación

no que se produza a infección:

40-120 d.:- Aborto- PI

<40 d.: morte embrionaria

90-160 d.:- Aborto- Terneiro con anomalías (+/- a virus ou +/- a Acs)

160-nacemento:- Aborto- Terneiro

normal con Acs

Figura 2. Consecuencias da infección fetal polo BVDV

aniMais Pi (PeRsisTenTeMenTe infeCTadOs)

- Eliminarán virus constantemente, toda a vida- Entre o 2 e o 5% de animais- Os animais PI estarán inmunodeprimidos toda a vida- O título de Ac (anticorpos) calostrais descende máis ra-

pidamente que nos demais- É frecuente que morran cedo por infeccións secundarias ou

por enfermidade das mucosas ou son eliminados do rabaño polo seu menor crecemento e mal estado corporal

- Sen embargo, cada vez é menos raro que cheguen a adultos sen ser identificados como PI ou incluso empre-garse como vacas reproductoras (dando lugar a novos PI) ou sementais

- Animais PI superinfectados cunha cepa CP heteróloga poderán ter Acs.

Probablemente estes Acs non neutralizan o virus e os títulos son baixos

Figura 3.-Tenreiros da mesma idade. De Lee et al. CVJ 38:29

Enfermidade das mucosas• Animal PI superinfectado con cepa CP homóloga (simi-

lar antixenicamente á NCP que causa a infección persis-tente e, polo tanto, o sistema inmune non á recoñece como estraña): ENFERMIDADE DE MUCOSAS AGUDA

• Animal PI superinfectado cunha CP heteróloga (dife-rente antixénicamente á NCP que causa a infección per-sistente, o sistema inmune recoñécea como estraña, pero a resposta inmune non e completa): ENFERMIDADE DAS MUCOSAS CRÓNICA, RETARDADA OU POST-VACINAL (cando a superinfección é causada por unha vacina que conteña unha cepa viva citopática heteróloga)

a BVd maniféstase con diarreas, necroses cutáneas e alteracións reprodutivas con abortos no primeiro tercio da xestación. Tamén produce alteracións conxénitas no sistema nervioso e os ollos

sanidade.indd 63 18/3/07 00:48:13

sanidade


64

Figura 4.- Ulceración mucosa consecuencia da EM.

TRansMisiÓn

Principais fontes de infección:

Animais PI, animais con infección aguda, ovellas e menos probablemente cabras, porcos e rumiantes silvestres.

Vías de eliMinaciÓn

Exudados nasais e oculares, saliva, ouriños, feces, secre-cións vaxinais, abortos, envolturas fetais, placenta, seme, leite, sangue.

Os animais PI eliminarán virus en altas cantidades durante toda a vida. Os animais con infección aguda eliminarano a baixas cantidades, de forma intermitente, durante 4-10 días.

RuTas de infecciÓn

Intrarrabaño• A partir de PI por contacto coas súas secrecións, espe-

cialmente exudado nasal, oral e ocular• A partir de PI mediante moscas hematófagas, material

de veterinario, roupa, botas, material de limpeza… (po-sible, pero difícil)

• A partir de PI vía aeróxena. Non foi demostrada pero é a única forma de explicar a extensión da enfermidade tras introducir un PI

• A partir animais con infección aguda. Pouco eficaz: a eliminación é baixa, intermitente, poucos días

• Outras vías como o seme ou a transferencia de embrións teñen moita menos importancia epidemiolóxica.

Entre rabaños

• Introducción dun animal PI ou vaca con feto PI• Introducción de animais con infección aguda (pouco

eficaz)• Feiras, concursos e exposicións: femias seronegativas

nas catro primeiros meses de xestación• Pastos comunais ou a través de vaias ou cercados• Vacinas vivas contaminadas• Seme ou transferencia de embrións (menos importante

epidemioloxicamente)• Persoal veterinario, visitas, instrumentos (difícil pero

posible)• Contacto con outras especies (ovellas, tamén difícil).• Casos de MD (enfermidade das mucosas)

siGnOs de aleRTa iMPORTanTes

Táboa 5.- Sintomatoloxía de casos de enfermidade das mucosas

• Alteración reprodutiva• Abortos, mortalidade embrionaria e momificación de

fetos son os efectos máis importantes • Os abortos prodúcense máis frecuentemente no pri-

meiro tercio de xestación• Tamén poden aparecer anomalías conxénitas, como

se sinalou no apartado de patoxenia, que afectan principalmente o sistema nervioso e os ollos.

Figura 5.- Aborto e hipoplasia cerebelar causados polo BVDV

un animal Pi pode espallar varios billóns de partículas víricas por día, actuando como reservoiro de BVd. Polo tanto, o principal obxectivo dentro dun programa de control é a identificación e eliminación de animais Pi

O contaxio pode producirse por contacto coas secrecións orais, nasais ou oculares de animais persistentemente infectados (Pi)

sanidade.indd 64 18/3/07 00:48:43

pub_sp.indd 65 20/3/07 02:49:50

sanidade


66

• Casosdesíndromehemorráxico/formaagudagrave•Osprincipaissignosdaformaagudagravesonmar-

cado descenso da producción, anorexia e diarreaacuosaprofusa

•Os principais signos do síndrome hemorráxico sontrombocitopenia,hemorraxiaspetequiaisenmucosasediarreasanguinolenta.Inicialmentepodechamaraatenciónaconxestiónocular

•Amortalidadeenamboscasoséalta.

RetRaso cRecemento

• TerencontaquenontódolosPIpresentanretrasonocrecementoninqueanimaisconretrasodecrecementosontodosPI.

• Síndromedeterneirodébil• Comoconsecuenciadeinfección“inutero”• Sonnormalmentedepequenotamañoepresentandebi-

lidadexeneralizada• Nonadoitansobrevivirmáisdetresdías.

siGnos de aLeRta menos imPoRtantes

• Retornoócelo• Alteracióntransitoria,oBVDVnonpareceestarimplica-

doenfenómenosdevacarepetidoraninanoestros

• Caídadeprodución• Eninfecciónsagudastransitoriasadoitaaparecerunha

caídadeentornoaun20%normalmenteduranteunbreveperíodo

• Picosdefebre• Comonocasoanterior,comoconsecuenciadeinfeccións

agudastransitorias,podenaparecerepisodiosdefebremoderados.

• Diarreaagudacontaxiosa• CandoestasinfecciónstransitoriasporBVDVseexpresan

clínicamente(poucofrecuente)pódenseobservarcasosdediarreaagudaquexuntoconhipertermiaeexudadooculo-nasalcompletanocadroclínicomáisfrecuente.

• Patoloxíaneonatal• ApresenciadeBVDVpodeaumentarafrecuenciaegra-

vidadede infecciónscomodiarreasneonataisouneu-mopatíasdebidoaoseucarácterinmunodepresor.

tiPos de Vacinas

• VACINASVIVASVentaXas inconVenientes

Máis baratasPoden producir enfermidade postvacinal (incluído EM en animais PI)

Conteñen unha única cepa CPPoden provocar infección fetal (excepto as termosensibles)

Requírese unha soa dose inicialPoden ocasionar inmunodepre-sión transitoria

Resposta inmune rápida (3-6 semanas p.i.) e duradeira (1 ano) e de espectro máis amplo

Poden recombinarse con cepas de campoFallos post-vacinais

• VACINASINACTIVADASVentaXas inconVenientes

Son seguras (aplicables en femias xestantes)

Son máis carasRequire dúas doses en primo-vacinación con 2-4 semanas de intervalo

Conteñen cepas CP e NCP e incorporan diversos adxuvantes

Protección pouco duradeira (4-6 meses) e de espectro máis reducidoDobre dose en primovacinación

Non producen inmunosupresiónPoden producir reaccións adver-sas locais ou anafilácticasSoen non previr a infección fetal

BioseGURidade en BVd

OcontroldoBVDpasaporinstaurarunplandebioseguridade,uncontroldedeteccióndeanimaisPIeunaxeitadoplandevacinación.

os protocolos de vacinación menos intensos deberían incluír sempre a vacinación das femias reproductoras, xa que a inmunización eficaz deste grupo de animais é un dos obxectivos prioritarios dos plans vacinais

aconséllase o uso de vacinas inactivadas ou mortas fronte á BVd ou vacinas elaboradas con cepas termosensibles de aplicación intranasal en casos de emerxencia onde se busque a inmunización rápida

sanidade.indd 66 18/3/07 00:48:59

C M Y CM MY CY CMY K

pub_pfizer.indd 67 18/3/07 01:43:33

sanidade


68

animais persistentemente infectados

• UnanimalPIpodeespallarvariosbillónsdepartículasvíricaspordía,actuandocomoreservoirodeBVD

• Polotanto,oprincipalobxectivodentrodunprogramadecontroléaidentificacióneeliminacióndeanimaisPI

• OsPIsonosúnicosportadorespermanentesdeBVD.Osani-maisvulnerables(nonvacinados)expostosáinfecciónaguda,espallanovirusduranteunspoucosdíasenbaixacantidadeeintermitentemente,recupéranse,evólvenseinmunes

• OúnicométododeidentificarunPIéunhaprobasanguí-neaparadetermina-loantíxeno.Encasopositivo,confir-marasecunhaprobaentornoós21días.Osfalsospositi-vossonimprobables(estímaseun5%defalsosnegativos)

• Incorporarunanimaldoutrorabañodeberíaseesixiruncertificadodenegatividadeóvirus,dunlaboratorioofi-cial.Sesefaiunhavezincorporadoóestablo,débesemanterencorentena,afastadodorestodorabaño,seben,detratarsedunPI,oillamentoseguroémoidifícildeestablecer,poloqueseincorrenunriscomoielevado,recomendándoseaanalíticapreviaáincorporación

• Amaiores,deberíarecabarinformaciónsobreoestatusreproductivodorabañodeprocedenciaeplansdevaci-naciónquelevaacabo

• Aadquisicióndunanimalvacinadononobrigaavacina-loduranteorestodasúavida,simplementesedeixamosdevacinaloperdeasúaprotecciónfronteóvirus.Decal-queraxeito,inclusonunrabañocorrectamentevacinado,aintroduccióndunPIpodedesenvolve-laenfermidade

• UnhavezdetectadoeeliminadooPI,débeseseguirche-queandotódolosanimaisnacidosnaexplotaciónduran-teoseguinteanoposterioráeliminacióndoPI

• Non é en absoluto aconsellable empregar animais PIcomovacinadoresdorestodosanimais.

en infeccións agudas transitorias adoita aparecer unha caída da produción de en torno a un 20%, normalmente durante un breve período

non se poden establecer un ou varios programas de vacinación tipo fronte á BVd, senón que haberá que valorar os factores de cada explotación

o único método de identificar un pi é unha proba sanguínea para determinar o antíxeno. en caso positivo, confirmarase cunha proba en torno ós 21 días. os falsos positivos son improbables

incorporación de noVos animais: corentena

• Acorentenadebeduraruns30días,senpermiti-locon-tactocorestodosanimaisdaexplotación.Esteperíododetempoénecesario,considerandoanecesidadedunhasangríaeperíododetemposuficienteparaqueoanimalpresentesíntomasdeenfermidade

• Débesefacernoutroestablo,eextremandoasmedidasdedesinfecciónderoupaecalzadodoscoidadoresnotránsitodunestabloóoutro

• Azonadecorentenadebeseromáisalonxadadoes-tablo.Ograodeillamentodependerádosantecedentesque poidamos ter da orixe do animal, extremando asmedidasnocasodenondispoñerdedatosouanalíticapreviadoanimal.TerencontaqueendiversospaísesdeEuropa lévanseacaboprogramasdeerradicación,coaconseguintevendadeanimaisportadoresóexterior

• Osanimaisencorentenanondebencompartirbebedeirosninferramentaparaalimentaloscorestodorabaño

• Débeseusarunbañodepéscondesinfectantenaentra-daásinstalaciónsdacorentena

• Débese comprobar periodicamente o estado de saúdedos animais en corentena (temperatura corporal, ali-mentoinxerido,comportamentoxeral,etc.)

• Asmedidasrelativasáincorporacióndeanimaisproce-dentes doutras ganderías débese facer efectiva ós ani-maisqueparticipanenconcursoseexposiciónsdapropiaexplotaciónelimitandonoposiblemovementosdentroefóradaexplotación,especialmentefemiasxestantes.

outras medidas de Bioseguridade

• Evitar pastos comunais e con explotacións veciñas eoutrasespeciesquepoidanactuarcomoreservoirodoBVDV

• Evita-latransmisiónatravésdainseminaciónartificialenotransplantedeembrións,controlandoqueninafe-miadoanteninareceptorasexanPIesendocoidadosonolavadodeembrións

• Medidasdebioseguridadeparaveterinariosevisitantesrutinariosdaexplotación.

sanidade.indd 68 18/3/07 00:49:28

sanidade


69

PLans de VaCinaCiÓn

Consideracións xerais:

• Actualmente non existe unha vacina que confira aos animais ou poboacións animais uns niveis de protección completos, coa finalidade primordial de preve-la infec-ción conxénita fronte a tódalas cepas antixenicamente diversas do BVDV

• Por outra banda, existen aínda lagoas con respecto a algúns aspectos relacionados coa seguridade dos produ-tos vacinais considerados máis efectivos dende o punto de vista inmunóxeno

• A pauta de vacinación a establecer dependerá das cir-cunstancias particulares de cada explotación

• Así, non se poden establecer un ou varios programas de vacinación tipo fronte á BVD, senón que haberá que valorar en cada explotación os factores mencionados, así como o tipo de vacina que se pensa empregar

• No obstante, os protocolos de vacinación menos inten-sos deberían incluír sempre a vacinación das femias re-productoras, xa que a inmunización eficaz deste grupo de animais é un dos obxectivos prioritarios dos plans vacinais.

ReComendaCiÓns PRáCtiCas: Haberá que valorar a opción de establecer unha vacinación uni-

camente nas subpoboacións animais en risco como poden se-las xovencas, animais recén incorporados ou xatos de poucos meses de idade e non na poboación de vacas adultas, que en moitos casos poden estar xa inmunizadas por infeccións naturais máis ou menos recentes.

Outro aspecto fundamental a comentar é o non empregar en ningún caso animais PI diagnosticados como “inmunizadores ou vacinadores naturais”. Nun momento dado poderíannos ocasionar unha gran diseminación de cepas víricas patóxenas que nos poden ocasionar verdadeiros cadros clínicos graves e incontrolables durante un tempo.

As prácticas de rotación, nos plans de vacinación, de vacinas ela-boradas por distintos laboratorios con obxecto de amplia-la gama antixénica de cepas vacinais, así como a administración secuencial dunha vacina inactivada seguida por unha viva, son temas a con-siderar. A nivel técnico - científico existen máis datos que apoian a segunda práctica e ausentes ou de valor dubidoso no primeiro caso.

No caso de explotacións que van entrar na dinámica –ou que estean xa– de certificarse ou calificarse como libres de BVD sería moi inte-resante que se valorase o deixar a curto prazo de vacinar, intensifi-cando o máximo as medidas de bioseguridade para preservar a ser posible o status de libre da enfermidade, aínda que existira un nivel intermedio de indemne da infección coa aplicación simultánea de vacinas inactivadas.

exCePCiÓns: Aplicación de vacinas vivas atenuadas en cebadoiros de tenreiros

con obxecto de manexar só unha vez os animais e non ser problemá-ticas desde o punto de vista da posibilidade de transmisión e dise-minación de cepas vacinais, se entre lote e lote de cebo se realiza un eficaz vaciado sanitario das instalacións coa conseguinte limpeza e desinfección.

En casos de emerxencia, coa enfermidade presente nunha explota-ción con curso agudo e causando importantes perdas económicas, evaluaríase a posibilidade de aplicar unha vacina viva atenuada que inducira unha máis rápida inmunización na poboación animal afec-tada con obxecto de mitiga-los efectos negativos do proceso clínico.

En base ás características das vacinas inactivadas e vivas ate-nuadas, e tendo en conta a situación epidemiolóxica actual en Galicia, aconséllase o uso de vacinas inactivadas ou mor-tas fronte á BVD ou vacinas elaboradas con cepas termosen-sibles de aplicación intranasal en casos de emerxencia onde se busque a inmunización rápida e eficaz na principal vía de entrada da BVDV.

Dose: 3-4 semanas antes da cubrición Novillas Revacinación anual ou semestral

Reproductoras

Vacas de un Dose: 3º trimestre de xestación ou máis partos (4-6 semanas antes do parto)

tenreiros

De nais seronegativas1ª dose: 2-4 semanas

Revacinación anual ou semestral

De nais seropositivas:

1ª dose: 4-6 meses (posibilidade de revacinar os 21 días para evitar a interferencia con Acs calostrais.

Revacinación anual ou semestral

PRogRama oRientatiVo

no caso de explotacións que vaian calificarse como libres de BVd sería moi interesante deixar a curto prazo de vacinar, intensificando ao máximo as medidas de bioseguridade

sanidade.indd 69 18/3/07 00:49:44

economía


70

_¿Cales son as tendencias que se observan no bovi-no galego entre 1962 e 2003, o período que abrangue a túa tese?_Hai unha forte desaparición do número de explotacións e de ocupados. Redúcense a unha quinta parte os números de hai 40 anos. No 62 tiñamos 285.000 explotacións de bovino e no 2003 había 65.000. Intuitivamente xa sabia-

mos como eran as cousas, pero levamos sorpresa polo ritmo de desaparición das explotacións, non pensamos que fose tan acelerado. En paralelo deuse un incremento na cabana media, pero bastante moderado. Non medrou como debería. No 2003 a media de vacas dunha explotación galega era de 11, cando no resto de España se triplica ou cadriplica ese tamaño.

RoBeRTo LoRenZana, enxeñeiRo Técnico agRícoLa

“ esTá demosTRado que cando os ingResos do LeiTe Baixan un 1% a maRxe de ganancia descende un 5%”

o enxeñeiro agrónomo Roberto Lorenzana logrou a máxima calificación coa súa tese El cambio estructural en las explotaciones de bovino en Gali-cia, unha análise deste subsector entre o 1962 e o 2003. a partir dos datos dos censos agrarios e as enquisas do instituto nacional de estadística (ine), Lorenzana conclúe que no 2009 non haberá máis de 14.000 explota-cións de leite en galicia.

Roberto Lorenzana, autor da tese sobre a evolución do bovino en Galicia, no seu despacho da Politécnica de Lugo

economia.indd 70 18/3/07 00:41:56

economía


71

_¿Hai liñas de evolución distintas no leite e na carne?Na década dos 80 houbo unha expansión cara ao leite. Nos 90 dáse unha certa reorientación cara á carne. Mantense, e in-cluso descende, o número de explotacións de leite en relación ás de carne. Pero, analizando polo miúdo, o repunte da carne é un pouco ficticio. Débese a que parte das explotacións que abandonan o leite meten vacas de carne.

_¿Que proxeccións se poden facer para o futuro inmedia-to?_Nós fixemos distintas tipoloxías en función da viabilidade da explotación. Se a explotación ten sucesor ou supera un certo umbral económico dicimos que é viable. O que vemos é que se está acelerando o ritmo de peche de explotacións. Fixemos proxeccións de futuro para o ano 2009 e vemos, por exemplo, que nesa data quedarán en Galicia unhas 14.000 explotacións de leite (ver cadro estatístico).

_¿Como se fixa o umbral mínimo de viabilidade dunha explotación?_Unha explotación sería viable desde o punto de vista demo-gráfico se ten polo menos unha persoa que vaia continuar na actividade. Como esa pregunta non estaba nos censos nin nas enquisas, o que fixemos foi considerar que toda explo-tación que teña unha persoa de menos de 55 anos ocupada na agricultura, durante 10 anos teoricamente vai continuar aberta. En canto ao umbral de rendibilidade, usamos 9.600 euros ao ano. É moi baixo, pero como subiramos o tema do umbral quedabámonos con moi pouquiñas explotacións via-bles. É un salario bastante raquítico, pero tamén é certo que en Galicia as explotacións complementan rendas. Por un lado temos o grupo dos pensionistas e por outro, as persoas que botan unha man na explotación e en paralelo teñen algún traballo fóra.

_As explotacións que quedan por baixo do umbral de viabilidade son as chamadas “fráxiles”, as máis vulne-rables._Si. Ese é o tema máis complicado, o da fraxilidade. Incluso moitas das que consideramos viables son en realidade fráxiles, porque estamos collendo un umbral de renda moi pequeniño. Das 66.000 explotacións de bovino que temos na actualidade hai 45.000 que, ben porque non teñen sucesor ou ben porque non chegan ao umbral mínimo de renda, están nun estado de suma precariedade. E dentro das outras, se estratificamos por umbrais de renda temos moi poucas que produzan rendas aceptables, de calidade.

_¿Pódense dar dinámicas de fortalecemento das explota-cións de vacún galegas?_Agora mesmo, tal e como está a cuestión, penso que van seguir desaparecendo explotacións. O que é prioritario, en es-pecial no leite, é controlar os temas de custos. Levamos moi-tos anos dicindo que para medrar temos que producir máis. Parémonos un pouco e miremos os custos. Un estudo que fixe-mos indica que de cada 100 pesetas, 80 vanse en custos de produción. Isto déixanos unha marxe de 20 pesetas. Por cada 1% que baixemos nos ingresos imos perder un 5% na marxe de ganancias. No ano 2015, case seguro que se suprimirán as cotas na Unión Europea. O prezo do leite, no mellor dos casos, vaise manter. E o custo dos cereais poida que se encareza de-bido ao seu uso para fabricar biocombustibles. Claramente, o que nos queda é axustar o noso custo de produción.

_¿Cales son as principais medidas a adoptar para reducir custos?_Cada explotación é un mundo, non se poden dar liñas mes-tras para todas. Pero si que hai que limar na alimentación, que supón o 60% dos custos, en sanidade, reprodución, hixie-ne, reparacións e mantemento. Hai que dimensionar ben o parque de maquinaria, non lanzarse porque si a mercar un tractor. Cómpre mirar ben o tema de empresas de servizos, no período de vida útil da maquinaria pode saír máis caro, pero tamén o produtor está libre para facer outras cousas. E é moi importante pararse a botar contas, hai que facer unha estrutura de custos.

_A ausencia de xestión segue a ser un problema maiori-tario._Maioritario. Incluso en xente con certo volume de produ-ción. Hai que mellorar o control de custos, non se trata só de levar os papeis á xestoría cada tres meses e non deterse a analizalos.

_Ademais da redución de custos, cítase tamén a diversifi-cación produtiva como unha vía de futuro._Si, hai que mellorar tamén nese aspecto. O que pasa é que a diversificación, no noso caso, ten que estar ligada a unha liberalización do mercado de terras. Non pode ser que teña-mos un 30% da superficie abandonada e que a superficie das explotacións que se pechan non estea dispoñible para as que quedan. O noso caso é o contrario ao de Cantabria, que ten unha presión urbanística terrible sobre a terra de uso agríco-la. Unha vez que tes superficie, podes pensar en diversificar. Un caso claro é o da Bretaña francesa. Nas explotacións di-versifican enormemente: queixerías, produción de cereal para forraxe propio ou para comercializar, etc.

“Das 66.000 explotacións de bovino galegas hai 45.000 que, ben por non ter sucesor, ben por non chegar a un umbral mínimo de renda, están nun estado de suma precariedade”

“coa desaparición máis que posible do mercado de cotas no 2015, o produtor ten que botar números para a adquisición de cota. ao mellor pódese meter a un investimento amortizable en catro ou cinco anos. eu non me iría máis aló”

economia.indd 71 18/3/07 00:42:18

economía


72

_A creación por parte da Xunta dun banco de terras apun-ta nese sentido. ¿Vai haber unha mentalidade receptiva do produtor a iso?_Eu penso que si. Xa non se trata só de extensificar, senón tamén de medrar. Os produtores decátanse de que o factor li-mitante segue a ser a superficie, tanto aquí como en Asturias e, especialmente, en Cantabria.

“na produción de leite, de cada 100 pesetas 80 vanse en custos de produción. o prezo do leite vaise manter e os cereis quizais suban. o que nos queda é axustar custos”

eXPLoTacIÓnS, caBeZaS e ocUPaDoS1962 1982 2003

explotaciónsBovino 284,608 182,843 59,573Leite 109,284 24,626Carne 98,426 38,120CabezasBovino 832,897 831,230 998,406Vacas leite* 40,770 352,983 392,373EmpregadosTotais na agricultura 1,240,451 753,884 240,833

* dato 1962 son vacas exclusivamente de muxido

PRoXeccIÓn a 2009 das explotaciónsen 1999 Proxección 2009 en 2003

Expl.de leite*Totais 35,870 19,330 22,420Viables 13,111 10,360 11,570Expl.de carne**Totais 38,300 31,270 36,540Viables 2,250 1,890 1,350

* Expl.con alomenos unha vaca de leite

** Expl.con alomenos unha vaca de carne

PReZoS Ó conSUmIDoR*euros/kg.produto euros en equivalente leite**

LeitesLeite líquido 0.66 0.66Leite oferta 0.50 0.50Leite primeiras marcas 0.77 0.77Leites enriquecidas (calcio e vitaminas) 0.92 0.92Leites enriquecidas (outros aditivos) 1.10 1.10outrosBatidos de leite 1.13 1.13Batidos de iogurt 1.86 1.86Leites fermentados 2.33 2.33Iogurt natural 1.30 1.30Iogurt froitas 1.74 1.74Iogurt enriquecido 3.32 3.32Queixo fresco 4.58 1.02Queixo curado 8.96 1.12Queixo tipo azul 8.27 1.03

* prezo medio en euros por kilo de produto (de outubro 2005 a setembro 2006)

** Prezo por litro de leite empregado para facer o produto

Fonte: ministerio de agricultura, Pesca e alimentación (maPa)

economia.indd 72 18/3/07 00:42:41

pub_lacaixa.indd 73 18/3/07 15:19:30

economía


74

“o repunte da carne é un pouco ficticio. Débese a que parte das explotacións que abandonan o leite meten vacas de carne”

en DeTaLLe

En Galicia hai censadas 650.000 vacas, das cales 390.000 son de leite. Isto supón o 36% das vacas leiteiras de España.

Das 150.000 personas que traballan en explotacións de bovino gale-gas, o 50% ou son pensionistas ou teñen outro traballo fóra da granxa

A superficie agrícola empregada polas granxas de bovino é de 560.000 hectáreas, a maioría ocupada por pradeiras, pastos e forraxes.

Os principais factores que explican o peche de explotacións: envellece-mento dos ocupados no sector e cambio de actividade dos máis novos; deterioro das marxes unitarias; descenso dos prezos pagados ao produ-tor; abandono adiantado incentivado polas políticas de cesamento e a venda de cotas lácteas.

Os impactos do axuste

1. económico: redución da renda global.

2. Social: perda de ocupados e situación de marxinalidade en gran parte das explotacións por falta de ingresos.

3. Territorial: desaparición do vacún en gran parte do oeste e o sur de Galicia. Estas zonas son, precisamente, as máis castigadas por incendios nos últimos anos.

4. ambiental: polo elevado grao de intensificación nas explotacións de maior tamaño e o abandono do territorio, que o fai máis vulne-rable ao lume.

“non pode ser que teñamos un 30% da superficie agrícola útil abandonada e que a das explotacións que pechan non estea dispoñible para as que quedan”

_Outra asignatura pendente é darlle valor engadido ao leite líquido._Está clarísimo que o que lle dá valor engadido ao leite é a transformación. Nós somos grandísimos produtores de leite e a penas o transformamos. Si que necesitamos un grupo, unha industria, chámalle como queiras, que deixe valor engadido na comunidade autónoma. A día de hoxe, nos supermerca-dos ou nos grandes híper hai pouco leite líquido normal. Hai moitísimo omega 3, calcio... todo tipo de innovacións e de produtos á carta.

_¿Que panorama lles espera aos produtores de leite gale-gos unha vez que se supriman as cotas? No horizonte que agora se nos vén, coa desaparición máis que posible do mercado de cotas no 2015, o produtor ten que botar números para a adquisición de cota. Ao mellor pódese meter a un investimento amortizable en catro ou cinco anos. Eu non me iría máis aló. Está claro que cando se suprima a cota, que non sabemos cando nin como se fará, vai entrar leite de fóra a un prezo máis reducido. Agora ben, haberá que diferenciar o noso produto.Ao mellor o consumidor pode chegar a pagar máis por algo producido aquí. E habería que mirar o tema dos leites reconstituídos. Ás veces aparece no stand de distribución un prezo menor porque o leite está feito de concentrado. É dicir, que non é leite.

_¿Veranse cambios de mentalidade no agro galego grazas á renovación xeracional?_O problema da xente nova é moi claro: hai que facer dous muxidos durante 365 días ao ano, e iso átate. O importante para que a xente nova entre no campo é mellorar a calidade de vida, que no caso dos mozos significa tempo de ocio. Ten que haber empresas de substitución e hai que cambiar a men-talidad respecto a elas. Temos a barreira de que se vén xente de fóra vai coidar mal as vacas.

economia.indd 74 18/3/07 00:43:13

pub_mediorural.indd 75 18/3/07 00:33:59

pub_nutricor.indd 76 18/3/07 00:35:55

afriga 67

Documents