a sociolingüística. definición, disciplinas fronteirizas, abordaxes e áreas de estudo.doc

7/25/2019 A sociolingüística. Definición, disciplinas fronteirizas, abordaxes e áreas de estudo.doc

http://slidepdf.com/reader/full/a-sociolingueistica-definicion-disciplinas-fronteirizas-abordaxes-e-areas 1/12

1. A sociolingüística. Definición, disciplinas fronteirizas, abordaxes e áreas de estudo

1. Lingüística e Sociolingüística

1.1. A Lingüística: cronoloxía e paradigmas A Lingüística é unha disciplina relativamente recente, xa que aparece

como tal no século XIX. Antes do seu nacemento o estudo da lingua seguira tresdireccións, todas elas sen método rigoroso:

1) Filosófica, relacionada co significado.2) Preceptiva ou prescritiva, relacionada coa retórica e a elocuencia.3) Descritiva, relacionada coa etimoloxa.

! no século XIX cando aparece un paradigma ling"stico especiali#ado,unha definición conceptual da lingüística $o%xecto, métodos), que vai acompa&adadunha definición institucional dada pola división de sa%eres nas universidades$nomeadamente nas alem's, modelo das universidades europeas). As, os dousparadigmas principais da Lingüística científica son:

1) Lingüística histórica comparada1 (século XIX): infludo polo Positivismo2,ten unha orientación descritiva. (nténtase reconstrur a evolución das linguastendo en conta os testemuños $especialmente escritos) para facer unhacomparación entre as variantes. e aqu nace a dialectoloxía $que ten d*asorientacións: diatópica e diacrónica).

2) Paradigma estruturalista (século XX): a +ing"stica struturalista defínese asi mesma coma unha disciplina científica e diferénciase da +ing"stica -istóricaomparada en que é fortemente formalista e elimina a consideración devariación ling"stica do seu o%xecto de estudo. / grande representante doestruturalismo é Saussure $Curso de Lingüística Xeral ), quen resalta que a

lingua é un feito social $anda que nunca desenvolve esta afirmación) e ten como %ase dos seus estudos as seguintes dicotomas:a) Langue – parole: Langue: é o sistema a!stracto compartido pola comunidade ling"stica.

e%e ser o o!"ecto de estudo da +ing"stica, xa que é sistem'tica. Parole: é a reali#ación da langue dos actos de fala, unha reali#ación

imperfecta e asistem$tica por estar condicionada por moitos factores que afan moi vari'%el.

Chomsky reformula esta dicotoma e fala de competencia e actuación: A formulación de homs0, ao contrario c' de aussure, é fortemente

individualista. ara el a competencia é o coñecemento implícito que cada falante tendos par'metros da gram'tica da s*a lingua.

A tarefa da Lingüística é, segundo homs0, facer e"plícito esecoñecemento implícito que o falante ten na s*a mente. ola contra,

1 /u filoloxa. A distinción entre filoloxa e ling"stica é algo anda de%atido na actualidade.2 / Positivismo céntrase na o%servación da realidade tal cal é, o cal non d' lugar ' teora explcita,senón a preconceitos $teora implcita). (sto é as porque non podemos o%servar a realidade tal cal é,senón só como fenómeno, é dicir, hai mediacións entre a realidade e as nosas mentes. A linguaxe éunha desas mediacións, xa que esta%lece categoras para entender o continuum amorfo que é arealidade.3 era reformulada como sistema – fala e homs0 falara de competencia – actuación / realización /

performancia.

Introdución á Sociolingüística Galega2007/2008

USC

1




o%servar a actuación, a reali#ación dese co&ecemento, non é o%xecto deestudo da +ing"stica.

%) %incronía – diacronía: é unha dicotoma que leva a aporas porque aconcepción da langue coma un sistema &omo"éneo e est$tico no que os

elementos se definen por oposición é incompat%el co cam!io lingüístico.orén, as linguas cam%ian. ara solucionar isto aussure explica que:

/ sistema é un feito de sincronía. A diacronía é unha sucesión de estados sincrónicos, é dicir, o cam%io

ling"stico prod*cese pola sucesión de estados sincrónicos.

1.2. Obxeccións da sociolingüística á Lingüística

a) Obxeccións dicotomía langue ! parole: Admtese que é unha dicotoma que pode ser 'til teoricamente, mais unha

teora ling"stica coherente non se pode %asear nela, xa que sera unha

teoría lingüística parcial. A %ociolingüística préstalle especial atención ' parole e parte de que os

feitos de lingua non son asistem'ticos, senón que se poden atopar neles pautas complexas suscept%eis de ser o%xecto dun estudo sistem'tico$ Pragmática4). ! dicir, afirma a existencia de certa regularidade nareali#ación $sociolingüística variacionista).

/ pro%lema das teoras que proclaman que a lingua"e é independentedas linguas é que a primeira só é reali#$!el nas segundas, polo que tal independenciaé cuestion'%el.

%) Obxeccións dicotomía sincronía ! diacronía: A ocioling"stica considera que a visión de %aussure non é real, xa que

o cam%io 5 movemento non se pode dividir en momentos, senón que écontinuo. este xeito, o cam%io é unha pertur%ación, un desequili%rio paraa visión estrutural $como poden funcionar as linguas a pesar de que

cambian). ara a %ociolingüística as linguas funcionan gra#as a (ue cam!ian, a

que son &etero"éneas e inest$!eis para satisfacer as necesidades dunhascomunidades de falantes complexas e cam%iantes. ! dicir, o cam!iolingüístico) est' ligado ao cam!io social.

! dicir, o polisistema6 est' organi#ado so%re criterios sociais, non

ling"sticos, e o non ter isto en conta é o que d' lugar aos pro%lemas teóricos dalingüística cl$sica, que a%strae a lingua das condicións sociais $lingüística

!e"terna#) constitundose coma unha ciencia formal que só pode dar unhavisión parcial da lingua, pero non esgotar o o%xecto de estudo. ola contra, aocioling"stica avoga por unha lingüística interna, que te&a en conta que parafacer un estudo integral da lingua hai que o%servar os seus condicionamentossociais.

4 A ragm'tica estuda como se usa a linguaxe e, anda que est' moi vinculada ' ocioling"stica, naactualidade é unha disciplina independente dela.7 8a lingua, segundo a consideración social, existen fenómenos centrais $est'%eis) e fenómenosperiféricos $os que dan lugar ao cam%io). 9ue un fenómeno sexa central ou periférico, ou que pase de

ser central a periférico ou viceversa depende de criterios sociais.6 A lingua é un polisistema, un sistema de sistemas vari'%el, complexo e cunha organi#ación xer'rquica


USC

2




O anterior estaría en relación tamén coa dicotomía lingua ! punto de "ista do discurso

1) Lingua sistema homox#neo e est!tico"2) $iscurso noción no#a e en desen#ol#emento $ue se re%ire ! lin&ua como 'roceso"

una noción 'olisémicaa) *esde una perspecti"a lingüística re%írese a una an!lise do discurso en termos

lin&+ísticos (a entoación no discurso oral)" ,este senso est! asociado ! -ra&m!tica(estudo dos actos de %ala. é cronoloicamente o ltimo ni#el en&adido aos ni#eislin&+ísticos)"

) *esde una perspecti"a %ilosó%ica relaciónase coa e'osto 'or &ocault7. $uen estudaas ideas a tra#és das 'alaras or&aniadas no discurso. a $ue son a samateriali'ación" 3sta noción de discurso est! relacionada con 4 tradición da sem!ntica diacrónica. $ue estuda o léico illado en cam'os nocionais" 4 tradición da lin&+ística da enunciación (5én#iste)" 4 lin&ua 'rodcese como

enunciado. 'olo $ue non se 'ode 'rescindir da enunciación (realiación) ! ora deestudala"

6in&+ística do teto 'on en cuestión a a%irmación da lin&+ística estrutural e

enerati#a de $ue a unidade m!ima de an!lise é a oración" Considérase $ue aunidade m!ima é o teto 'or$ue ai %enómenos (eli'se. 'ronominaliación) $uenon son e'lic!eis se non se recorre ao teto"

3sta ltima 'ers'ecti#a é a $ue ten un maior interese 'ara a sociolin&+ística. a$ue se ace&a ao estudo das actitudes. $ue se estudaron

1) ,un 'rimeiro momento de eito cuantitati#o. estatístico" Isto é un estudo moiincom'leto a $ue as res'ostas dadas nas en$uisas non trans'arentan a #erdadeiraactitude do indi#iduo"

2) *es'ois desen#ól#ese una an!lise m!is com'leta analiando o discurso. a $ue asactitudes son mecanismos mentais aos $ue só 'odemos ce&ar mediante o discurso"

(. ) sociolingüística

2.1. Precursores da sociolingüísticaon aquelas disciplinas que prestaron atención ' variación lingüística,

ra#ón pola cal eran disciplinas mar"inais. ! o caso das seguintes:c) Dialectoloxía: variación diatópica.d) Estilística.e) ectores da lingüística prescritiva: variación correcto * incorrecto.

2.2. A sociolingüística como disciplina

A) A ocioling"stica como disciplina é moi recente $ten menos de cincuenta anos)que non nace coma unha disciplina de corpo completo, senón:) 8ace coma un campo interdisciplinar, coma unha alian#a de sa%eres

constitudos para dar solución a pro!lemas pr$cticos, nomeadamente: iencias sociais coma a socioloxía, a politoloxía e a antropoloxía. isciplinas aplicadas coma a pedagoxía e a pedagoxía didáctica. A psicoloxía $en parte).

) ;ecentemente xorden pretensións transdisciplinares, é dicir, de superar asfronteiras deses sa%eres.

<) 8on é unha disciplina en senso estrito, senón un campo de estudos:

= >ocault céntrase nos estudos so%re epistemoloxa $como co&ecemos) e afirma que en cada época elugar se desenvolve un aparello especfico que define a forma de co&ecer $epistem$).


USC




comple"o, de fronteiras pouco definidas, cunha articulación interna non moi organi#ada, sen un&a grande teoría que lle dea unidade e coherencia.

Anda que poida parecer que isto ten moitas desvantaxes, tamén pode ter vanta"es:a) ! un campo polimórfico, a%ord'%el desde numerosas perspectivas.

%) ! un campo inest$!el, na %usca do seu o%xecto, polo que pode ser m'isincitante ca outros.

) $istnciase das pretensións de cienti%icidade da ling"stica?, / seu o%xecto de estudo é o campo dos fenómenos &umanos, polo que

non pode pretender un co&ecemento o%xectivo, senón un coñecementointersu!"ectivo, a verdade construída socialmente $a través do de%ate).

(sto non significa que non te&a métodos rigorosos.

Alg*ns exemplos disto deste distanciamento das pretensións de ser unha ciencia son:

1) Prescrición: segundo a socioling"stica, un fenómeno normativo non pode ser científico porque se funda en valores, pero pode ser estudado cientificamente.

A socioling"stica avoga por unha normatividade ilustrada, ra#oadafronte a unha normatividade prexui#osa e ar%itraria.

A socioling"stica non se desentende da normatividade, como di facer alingüística estrutural, da que di: que o seu desentendemento pola normativa é falso xa que, por

exemplo, unha gram'tica estrutural do francés só descri%e o francésest'ndar, de xeito que se toma a parte polo todo e se d' a entender que ofrancés verdadeiro é só o normativo.

que é mellor que asuma que ten un papel na normativa, xa que o nonfacelo significa deixar a prescrición sometida a criterios ar%itrarios, sensoporte cientfico.

2) Patrimonio compartido e co*ecemento parcial da lingua: aussure explicita a idea de que todos os falantes te&en un coñecemento

&omo"éneo compartido da lingua $patrimonio compartido). (sto est' %aseado nunha concepción est$tica e &omo"énea da lingua.

A socioling"stica parte de que a lingua é un sistema comple"o, unproceso e, polo tanto, é &etero"énea. este xeito, ning'n falante podecoñecer a totalidade do sistema e, anda que poida ha%er un n'cleo

com'n a tódolos falantes, tamén neste n*cleo pode ha%er diferen#as. or exemplo, hai persoas que sa%en ler e escri%ir e outras que non@ unenxe&eiro, un mari&eiro e un avogado co&ecen rexistros diferentes e,ademais, pode ha%er diferen#as no n*cleo com*n entre os tres$posi%elmente o avogado domine mellor a retórica ou o mari&eiro use unhaversión m'is dialectal da lingua cós outros dous...)

3) +onolingüísmo e bilingüismo: A lingüística científica aceptou de forma implcita o presuposto do

monolingüísmo como situación ideal, considerando anómalos os casos decontacto lingüístico $tanto individual coma social). /%xectivamente é m'isfrecuente o contacto ling"stico có monoling"smo $ideal procedente do

? A ling"stica defnese como ciencia, afirmación que a socioling"stica mira con escepticismo.


USC




modelo napoleónico segundo o cal un estado de%a ser mononacional emonoling"e), polo que o que fai é presentar como descrición o que enrealidade é un ideal+. ! dicir, incorpora un concepto cultural ' s*a %ase,

polo que as conclusións que se deriven diso non poden ser cientficas. As,o contacto ling"stico, que noutros contextos é contemplado coma unha

rique#a, vese coma un pro%lema porque se opón ao ideal %uscado. A socioling"stica, pola contra, non admite este pre"uí#o xa que moitos

dos seus estudos parten do contacto lingüístico, porque o monoling"smonon é o ha%itual. A socioling"stica entende que a realidade social non é sóo que podemos descri!ir dela, senón tamén en como as persoas a ven.

2.3. ara un!a de"inición

2.3.1. Lingüística #ariacionista e socioloxía da lingua

A socioling"stica é a suma de:

1) Lingüística "ariacionista, a sociolingüística en senso estrito. 8ace da dialectolo"ía, cando alg*ns estudosos son conscientes danecesidade de %otar man de par$metros e"tralingüísticos para o estudo davariación: La!ov se decata de que esta non é da%ondo para estudar a variación

ling"stica nunha gran cidade coma 8ova or0 $dialectolo"íaur!ana), onde tamén hai que ter en conta a estratificación social, o

prestixio etc, ademais do espa#o e o tempo. ,- ,einric&, no seu estudo do contacto ling"stico entre o alem'n e

o romance en u#a dec'tase tamén de que ten que %otar mar devaria%les que est'n fóra da lingua, como é a noción de prestixio.

Ben como o%xecto de estudo a lingua, e necesita recorrer a varia!les nonlingüísticas para explicar a variación, é dicir, céntrase na lingua e non pro%lemati#a as varia%les sociais.

2) Socioloxía da lingua: estuda sistematicamente as varia!les e"ternas de xeitoespecfico, non pro!lemati#a as varia!les lingüísticas.

A distinción en dous niveis $micro e macro) hérdase da socioloxía:1) .icro:

st*danse pe(uenas unidades concretas $un acto ling"sticoconcreto).

Csanse metodolo"ías cualitativas, xa que o o%xecto son os axentes,

non o escenario. /s resultados do macro poden axudar a entender omicro, pero non a%ondan xa que só son pautas xerais e moitas veces

poden ser incongruentes.2) .acro:

! o 'm%ito cl'sico de estudo da socioloxa. st*danse grandescomunidades.

Dso de metodolo"ías son cuantitativas, util#anse ferramentasestatísticas que nos permitan apreciar as grandes regularidades, oselementos estruturantes. ! unha an'lise de tipo conceptual que, ao

E ! dicir, é o que se denomina uso performativo, ou o que Althussen chamou interpelación. escr%ese

como real o que se pretende para favorecer os procesos que convertan ese ideal en realidade.


USC

9




igual c's ciencias sociais e humanas, pretende entender os feitos $m'isca explicalos).

As ciencias sociais normalmente come#an con an'lises a nivel macro, pero non podemos presupo&er que a estrutura determina as accións dos a"entes$concepción determinista que est' en crise), por iso é importante unha an'lisecualitativa para explicar mellor isto $como os axentes se sit*an perante a realidade).

ara a socioling"stica a descrición da realidade ten que inclur o xeito noque os a"entes ven a realidade, senón sera incompleta. ara isto non a%onda unhaan'lise cuantitativa, son precisas descricións cualitativas a partir das cales poidamosfacer "enerali#acións. -ai que ter en conta tamén que nos procesos sociais éfundamental o papel da e"pectativa, dependente da an'lise e conceptuali#ación dasituación por parte dos axentes. e a a importancia das an'lises cualitativas.

2.3.2. $acetas da sociolingüística

a) Sociolingüística teórica: ten como finalidade a construción dun aparelloteórico e analítico para a categori#ación dos fenómenos sociolingüísticos e oesta%lecemento das relacións entre eles de xeito sistem$tico. Ben, polo tanto,unha finalidade cognitiva. xemplo: constitución da noción de diglosia.

%) Sociolingüística descriti"a: procura dotarse das ferramentas adecuadas paraa descrición de situacións socioling"sticas concretas. on ferramentas de tipometodoló"ico para a clasificación de datos $relacións, xerarqui#ación...). Bentamén unha finalidade cognitiva.

c) Sociolingüística aplicada: ten como finalidade intervir na resolución de pro%lemas socioling"sticos usando o co&ecemento das d*as anteriores

$finalidade operativa). orén, non é totalmente pr'ctica, xa que tamén adquireco&ecementos a partir da experiencia.

stas tres facetas compleméntanse entre si. 8esta materia monos centrar na socioling"stica teórica e, so%re todo, na descritiva.

2.3.3. %ituacións monolingües e situacións de contacto lingüístico

istnguese entre sociolingüística das situacións monolingües esocioling"stica das situacións de contacto lingüístico, xa que son situacións con

pro%lemas diferentes para os que ser'n precisos procedementos distintos.

8esta materia monos centrar nos seguintes puntos:

&ntrodución á%ociolingüística'alega

socioloía da lin&uani#el macrosociolin&+ística descriti#a e teóricasociolin&+ística das situacións de contacto lin&+ístico

2.3.(. )reas de estudo


USC

:




ara explicar as 'reas de estudo da socioling"stica podemos partir dochamado tringulo de ,remnit', que organi#a os fenómenos de interesesocioling"stico nun tri'ngulo que os clasifica e no que se amosan as relacións entreeles. ontexto

a) &ormas: refrse ' forma da lingua, é a 'rea da lingüística variacionista, am'is próxima ' ling"stica. Bamén se incl*en os fenómenos relacionados coaela!oración da lingua, coma o cultivo ou a estandari#ación $ling"stica

prescritiva).

&ormas lin&+ística #ariacionista (sociolin&+ística ;estrita<)%enómenos de elaoración da lin&ua

%) -sos: refrense 's funcións socio/comunicativas nun conte"to determinadoe que se estudan desde d'as perspectivas complementarias:

1) 0m!itos * dominios de uso12 $m'is ideoló"ica): son construtossocioling"stico que normalmente se corresponden con instituciónssociais nas que son reco&ec%eis pautas de uso lingüístico. As temos'm%itos e funcións:

1F ! o que os socioling"istas alem'ns denominan dominios de vi"encia.


USC

7

-SOS

&O+)SS/0/&/C)$OS

Comunidadelingüística

O*+,-+O

&%+/0&O




Altos: son 'm%itos p'!licos no sque o uso é m'is tenso polo, poloque que a lingua é m'is ela%orada, é dicir, emprégase un rexistroformal. 8o 'm%ito p*%lico a lingua ten: m'is visi!ilidade da lingua m'is potencial de reprodución

Baixos: son 'm%itos m'is privados nos que a comunicación é m'isdistendida e a lingua menos ela%orada, isto é, informal.

2) 3ipos de te"to ou "éneros do discurso $m'is lingüística): cada dominiode uso d' lugar a un tipo de te"to específico, a un xénero do discurso. !dicir, a lingua est' suxeita ' ela!oración11, unha ela%oración que vai daman das funcións sociocomunicativas que exerce, dos 'm%itos de uso nosque se emprega. -ai 'm%itos con normas moi rí"idas $rituali#ados) e outros con

normas menos rí"idas. on importantes as espectativas com'ns, que definen como se

desenvolver' o acto comunicativo. A convención d'lle sentido ao acto comunicativo e canto m'isinteriori#adas estean as normas dese acto m'is institucionali#ado ounormali#ado est'.

ómpre ter en conta tamén que o repertorio de funcións é vari$!el,xa que os cam%ios ling"sticos adoitan ir asociados a cam%ios sociaisque poden derivar na aparición de novas funcións ao longo da-istoria.

c) Signi%icados: a investigación do significado de xeito sistem'tico é posterior' dos usos e as formas, do mesmo xeito que acontecera na sociolo"ía. ! un

'm%ito ao que remiten nocións que "a se mane"a!an, como é o caso de:1) Prestixio $socioloxa):

8oción introducida por ,einric&, quen a define desde unha perspectiva funcionalista. As, di que se define coma o valor que levacara a promoción social, é dicir, un valor pr'ctico.

A anterior é unha definición insuficiente e, anda que é un conceptomoi de%atido, podemos dicir que entendemos que ten prestixio aquiloque ten a capacidade de suscitar admiración e empuxa ' imitación.

2) )ctitudes lingüísticas $psicoloxa social): é o posicionamentosu!"ectivo dun individuo ou grupo, que o predispón, pero non o o%riga, a

actuar dun determinado xeito. 8on hai unha relación autom'tica entreactitudes e actuación, xa que existen mediacións entre as ideas e ascondutas. Dn tipo concreto de actitude ling"stica sera, por exemplo, alealdade lingüística.

3) /deoloxía lingüística $socioloxa crtica): relaciona a lingua e aidentidade12 individual e colectiva, a lingua e o poder... Gai ga&ando terreona actualidade e est' vinculada ' noción de an$lise do discurso, porque ao

11 A ela%oración é un dos principios da ling"stica funcional.12 xisten nocións esencialistas da identidade $determinismo racial ou xenético no plano individual@orixe primordialista, nunha comunidade ancestral, no plano colectivo). or outra %anda, podemosconsiderar que a construción da identidade é un proceso cam%iante no que determinados elementos

te&en un valor atri%udo pola sociedade $tanto os elementos coma o valor que se lles atri%*e podencam%iar).


USC

8




non termos acceso directo 's ideas, de%emos anali#alas mediante odiscurso xa que é a materiali#ación das ideas.

d) Comunidade lingüística: é un concepto comple"o que define unhacomunidade de falantes en relación con factores coma a organi#ación poltica,

a tradición histórica, a importancia da lingua na construción da identidade...st' fortemente vinculado ao conte"to &istórico, xa que cam%io ling"stico13 ecam%io social non se poden separar. stas son algunhas definicións:

1) 2. Lyons di que unha comunidade ling"stica é Htoda a xente que

emprega un%a determinada linguaI, unha definición moi "eral eincompleta xa que non ten en conta outros elementos culturais e, ademais,as comunidades pódense solapar.

2) Ch. 3ockett di que Hcada lingua define un%a comunidade lingüística&

pero que esta tam$n $ o con"unto enteiro de persoas que se comunican

un%as coas outras directa ou indirectamente a trav$s dun%a lingua

com'nI. (ntroduce o criterio da comunicación, é dicir, para que exista acomunidade ling"stica ten que ha%er pautas de intercomunicación dentrodela.

3) L. 4loom%ield defnea coma Hun grupo de persoas que interrelacionan

por medio da lingua"eI. st' é unha definición moi inespecfica na que sóse ten en conta o criterio da comunicación, xa que os mem%ros dacomunidades poderan comunicarse mesmo a través de linguas diferentes.

4) 2. 0umper' d' d*as definicións:

H(rupo social& monolingüe ou multilingüe unido pola frecuencia das

pautas de interacción social e separado das áreas contiguas pola frou"edade das li)as de comunicaciónI. 8esta definición usa ocriterio da comunicación $comunidade de comunicación) en termosde contraste de densidades, é dicir, é precisa a frecuencia deinteracción.

H *gregado %umano caracterizado pola interacción regular e

frecuente por medio dun campo compartido de signos verbais e

separado doutros agregados sociais por diferenzas significativas no

uso lingüísticoI. 8este caso introduce que a chave para definir adiferen#a dunha comunidade con outra est' nas diferen#as no usolingüístico.

7) 5. Labo" danos definicións desde dous puntos de vista:

unto de vista do o!servador: Ha comunidade lingüística defínese

pola participación nun con"unto de normas de uso lingüístico

13 / cam%io ling"stico vai sempre da man do cam%io social e en situación de contacto ling"sticofactores coma o da innovación son moi importantes, xa que a lingua que se asocie a este factor ter'm'is posi%ilidades de ga&ar terreo. or exemplo, o galego incorpórase ' imprenta moito despois cócastel'n, sen em%argo case non hai desfase entre o galego e o castel'n na s*a incorporación a internet,

feito que podemos considerar un sntoma de vitalidade do galego.


USC

=

http://en.wikipedia.org/wiki/John_Lyons_(linguist)

http://en.wikipedia.org/wiki/Hockett

http://en.wikipedia.org/wiki/Leonard_Bloomfield

http://en.wikipedia.org/wiki/John_J._Gumperz

http://en.wikipedia.org/wiki/Labov

http://en.wikipedia.org/wiki/John_Lyons_(linguist)

http://en.wikipedia.org/wiki/Hockett

http://en.wikipedia.org/wiki/Leonard_Bloomfield

http://en.wikipedia.org/wiki/John_J._Gumperz

http://en.wikipedia.org/wiki/Labov




partilladas que poden ser observadas en tipos manifestos de

comportamento avaliativo+ ,efínese tam$n pola uniformidade de

modelos abstractos de variación que son invariábeis con respecto a

particulares niveis de usoI. esta definición tiramos que, malia osgrupos seren complexos e heteroxéneos, existen normas de uso

ling"stico compartidas, é dicir, anda que os niveis de variación sonmoi complexos existen modelos a%stractos de variación compartidos

polos individuos.

unto de vista dos grupos: H$ un grupo de "ente que se sente

comunidade nalg'n sentido& máis ca un grupo reco)ecido só polo

observador I. 8esta definición ten en conta a perspectiva do grupoque, anda que mante&a a s*a co&esión como comunidade, ao longodo tempo pode usar criterios moi diferentes e darlles distintaimportancia aos mesmos criterios.

6) O grupo 6uromosaic manexa o concepto de grupo lingüístico, que

define coma Hun grupo social e& en tanto a grupo social& non $ senón undos moitos grupos sociais que debe considerarse na s'a relación

recíproca+ - mesmo individuo pode pertencer a máis dun grupo social+

."isten varias bases de identidade social combinadas e solapadas+ Poden

coe"istir como grupos sociais varios grupos lingüísticos & tendo as persoas

bilingües acceso a máis dun grupo lingüístico e a máis dun%a identidade

baseada na lingua+ -s grupos sociais poden ser desiguaisI. sta é unhavisión comple"a dos grupos sociais que est' na li&a da socioloxacontempor'nea, unha visión dunha sociedade de redes complexa edin$mica. 8ela os individuos elixen diferentes criterios para definir a s*aidentidade social, e eses criterios pódense solapar $idade, sexo,

nacionalidade....)

=) Le Page $ Acts of Identit 14): onci%e os actos de fala coma unha pro"ección do universo interior

do individuo, que lle d' unha determinada forma lingüísticaesperando unha resposta de solidariedade por parte do interlocutor.! dicir, conci%e os actos de fala como actos de identidade, polo queest' vinculando a identidade social co uso ling"stico. xiste unhafocali#ación da comunidade que move aos mem%ros a comportarsedo xeito esper'%el, de xeito que o que o individuo proxecta pode ser compartido ou non e en función diso pode axustalo ou non ao supostocompartido.

o mesmo xeito, esta%lece unha dialéctica entre a definición dosgrupos e os lingüistas:

onsidera que as linguas en estado natural est'n en situacióndifusa.

/ concepto occidental de lingua sera o resultado dun proceso defocali#ación17. ! dicir, a identidade colectiva e ling"stica $unidasna nosa cultura) constr*ense a través de procesos de focali#ación.

As, os lingüistas son a"entes da focali#ación xa que extraencadeas $textos) que consideran unha %oa %ase e constr*en a partir

14 /%ra que escri%e en cola%oración con Ba%ournet Jeller.17 +e age estuda a #ona de <elice, un territorio sen identidades icónicas ling"sticas nin sociais.


USC

10

http://www.uoc.es/euromosaic/index.html

http://www.uoc.es/euromosaic/index.html




delas modelos de comportamento ling"stico $gram'ticas). xistentextos e falantes especialmente prestixiosos que adoitan ser a %ase eo p*%lico privilexiado dos gram'ticos. este xeito d'se un procesode reificación da lingua $lingua totémica), convértese un procesonun o%xecto $a lingua en gram$tica).

eguindo o ra#oamento de +e age, temos que falar das $pre)condiciónsnecesarias para que se produ#an fenómenos de cam%io de condutas ling"sticas por

parte dos individuos con respecto ' comunidade e dos mecanismos sociais quefavorecen os procesos de focali#ación:

a) 7Pre8condicións 9 pasos necesarios para o cambio de condutas lingüísticas

por parte do indi"iduo con respecto comunidade:

1) 4apacidade do individuo para identificar os grupos a través dos tra#oslingüísticos que os definen. 8esta li&a est' a diferenciación entre

reco&ecemento e co&ecemento $implcita na proposta de +e age) que faiPierre 5ourdieu16, quen distingue entre:

A educación como 6formación de su"eitos7 $m'is frecuente nos primeiros anos), consistente en que o individuo interiorice os esquemasde valores considerados adecuados socialmente, é dicir, que os reco&e#a.(sto desde o punto de vista ling"stico supón o reco&ecemento das formasde lingua lextimas como le"ítimas.

A educación como instrución $m'is frecuente no ensino secundario),como transmisión do co&ecemento. (sto supón desde a perspectiva dalingua comprendela e aprender a mane"ala $xergas especficas).

Así, respecto do siste!a educati"o anterior ao fran#uis!o dicíase #ue aos galegofalantes non llesdaba te!po a aprender o castelán, pero si a aprender #ue o galego estaba !al falado. $ dicir, %abíareco&ece!ento das for!as lexíti!as e non lexíti!as, pero non co&ece!ento 'do castelán, nestecaso(.

2) Acceso ' interacción ver%al 5 ocasións de contacto.

3) 4apacidade para a an$lise adecuada das propias pautas de comportamento,condición que xa est' implcita nas d*as anteriores.

4) .otivación forte para integrarse aprendendo a lingua ou conduta ling"stica,que se pode ver refor#ada ou freada en función da resposta dada polo grupo.

Ademais complementa noción a de actitude no sentido de que a motivación éunha predisposición m'is racional, mentres que a actitude é unha

predisposición m'is irracional $prexu#os).

7) 4apacidade para modificar a conduta ling"stica $competencias e destre#as).

)or exe!plo, para #ue un galegofalante incorpore o castelán á s*a conduta lingüística ou o adopteco!o lingua usual son necesarias todas estas condicións+ ten #ue reco&ecer o castelán e os grupos#ue o utilizan, necesita #ue se dean ocasións de contacto, precisa dun%a !oti"ación e ten #ue ter co!petencia.

16 Ce que parler veut dire l0$conomie des $c%anges linguistiques 1 23u$ significa %ablar economía

de los intercambios lingüísticos )


USC

11

http://pt.wikipedia.org/wiki/Pierre_Bourdieu

http://iacobus.usc.es/search*gag?/YPierra+Bourdieu&searchscope=1&SORT=D/YPierra+Bourdieu&searchscope=1&SORT=D&SUBKEY=Pierra%20Bourdieu/1%2C133%2C133%2CB/frameset&FF=YPierra+Bourdieu&searchscope=1&SORT=D&19%2C19%2C








http://pt.wikipedia.org/wiki/Pierre_Bourdieu




a situación galega danse por supostas todas estas condicións en !oitos casos. )or-n, isto non - así xa #ue non se!pre %oubo ocasións de contacto 'cr-anse, por exe!plo, na escola( nin !oti"acións para adoptar o castelán. Así, un%a das !oti"acións !áis i!portantes sería a da !obilidade social, pero te!os #ue ter en conta #ue non se!pre foi posíbel a !obilidade social.

%) +ecanismos sociais :ue %a"orecen os procesos de %ocali'ación:1) Interacción intensa entre os individuos $criterio da comunicación).

2) A existencia dun modelo poderoso $un lder, un escritor, un grupo de prestixio,escritos de prestixio).

3) Botemi#ación e institucionali#ación da lingua.

4) %istema educativo non homoxéneo no que a lingua institucionali#ada ten un papel central.

7) ensación de amea#a ou perigo e"terior que suscita o sentimento dunha causa

com'n.


USC

12

a sociolingüística. definición, disciplinas fronteirizas, abordaxes e áreas de estudo.doc

Documents